Starożytność III

Sztuka Starożytnego Rzymu

osiągnięcia architektoniczne.

Siedem Cudów Starożytnego Rzymu.

1. Cirkus Maximus (cyrk największy)

-wymiary 600m x 200m
- mieścił 250000 osób (darmowy wstep)
- TRAJAN- fundator i osoba która w 104r
odbudowała Cirkus Maximus
-marmur,

cegła, kamień, beton

-ozdobienie budynku kolumnami

-ustawienie

obelisk

(32,5m)

-przeznaczony do walk, polowań, wyścigów
rydwanów.
-ostatnie igrzyska odbyły się w 550r.

2.Forum Trajana

-wymiary 300m x185m
-fundator TRAJAN
-projektant- Apollodoros z Damaszku
-budowa od 107r. do 113r.
-plac wyłożony płytami marmurowymi
-środek placu- posąg Trajana na koniu
-na przeciw wejścia-Bazylika Ulpia

-marmur, miedziany dach,

-pozostałe budynki;
-biblioteka

łacińska i grecka,

-posągi Daków,

- "centrum handlowe"( 150 sklepów na 5 piętrach)

-świątynia poświęcona Trajanowi

3. Akwedukty
Kanał wodociągowy, rurociąg podziemny lub nadziemny doprowadzający wodę z odległych źródeł na
ogół do miast przy wykorzystaniu siły ciążenia ziemskiego. Może być umieszczony
na arkadach przeprowadzonych nad rzekami lub nierównościami terenu.
-sieć dostarcza milion metrów sześciennych wody źródlanej na dobę,
-416 akweduktów
-woda dostarczana do fontann, łaźni,
basenów
-Rzymski beton;
-wapno,

pył wulkaniczny,

-czynny do dziś akwedukt to Aqua Marcia
(144r-140r p.n.e.)

4. Termy Karakalli

-zajmował obszar 11ha -340x330m
-powstał w cztery lata (212-216r)
-budynki;
-palestry(sale

gimnastyczne)

-sale

masażu

-biblioteki,
sauny,
-termy(baseny

z

gorącą wodą),

-lektoria(czytano)
-audytoria(głoszono),

-plac do rozgrywania zawodów sportowych,

-nimfeum(rodzaj

fontanny),

-perystyl(kwadratowy dziedziniec z basenem lub

fontanną, ogrodem otoczonym kolumnami)
-aule,

-

wnętrza budowli;
-liczne

wnęki i nisze,

-na

ścianach i posadzkach liczne mozaiki i

malowidła,
-dominował kolor zielony,
-monumentalne

rzeźby.

5. Rzymskie drogi

-dziennie budowano 0,5 km dróg,
-Via Appia - nazwa drogi od urzędnika który nakazał
budowanie,
-łatwiejsze przemieszczanie się legionów, wojsk,
-Konstrukcja drogi;
-wykop,

-kamienie z zaprawą,

-mniejsze kamienie z zaprawą,

-żwir z zaprawą,

-żwir z piaskiem,

-późniejsze drogi były wykładane płytami
kamiennymi,
-trzy warstwy konstrukcji drogi;
-podbudówka,
-warstwa

nośna,

-warstwa

użytkowa,

-kamienie milowe(informowały o odległości do
konkretnych miejsc)

6.Panteon

(miejsce poświecone wszystkim bogom)

-ogromna świątynia na Polu Marsowym,
-fundator - Hadrian,
-budową kierował Apollodoros,
-na planie rotundy o średnicy 44m i takiej samej wysokości,
-dobudowany portyk liczący 16 kolumn, z czego 8 jest w
pierwszym rzędzie,
-tympanon z napisem "wzniesiony przez Marka Agryppę, syna
Lucjusza, kiedy był po raz trzeci konsulem".
- kopuła odlana z niezbrojonego betonu z otworem(lekko wklęsła
do zbierania deszczu),

-wnętrze świątyni;
-rzeźby z brązu,
-kopuła ozdobiona kasetonami,
-nisze

w

ściankach,

7.Amfiteatr- Koloseum

-odkryta arena,
-kształt elipsy,
-przeznaczona do walk gladiatorów, walk z dzikimi
zwierzętami,
-powstała z dziedzińca, wokół którego zaczęto umieszczać
ławy, otaczać murem,
-188x156m, obw. 524m, wys.49m
-widownia mieściła 50 tys. ludzi
-system podziemnych korytarzy,
-czterokondygnacyjny podział zewnętrzny(spiętrzenie
porządków);
-najniższa kondygnacja w porządku Toskańskim,
-druga

w

Jońskim,

-trzecia w Korynckim,

-czwarta

artykułowana małymi

okienkami,
-wokół areny wzniesienie, podium,
-80 wejść umożliwiało wyjście w 6 minut,
-możliwość osłonięcia widowni ( deszcz, bardzo
słoneczne dni),
-w 528r. odbyły się ostatnie igrzyska.

Rzymskie porządki architektoniczne

Rzymsko – dorycki Toskański Rzymsko – Joński Rzymsko – Koryncki Kapitel kompozytowy

Charakterystyka rzeźby rzymskiej

Rzeźbiarze rzymscy byli doskonałymi obserwatorami. W portrecie potrafili uchwycić naturę i podobieństwo
rzeźbionej postaci. Trafnie odczytywali i odzwierciedlali cechy charakteru. Nie tylko przekazywali wiedzę o
wyglądzie zewnętrznym modela, lecz także sięgali w głąb jego przeżyć. Rzymska rzeźba portretowa była
realistyczna i psychologiczna. Wiernie odtwarzała rzeczywistość i podejmowała próbę oddania charakteru
portretowanej postaci. Na niektórych twarzach można zaobserwować grymasy mówiące o sile i władczości, inne
są dobrotliwe i łagodne, kolejne - okrutne i przebiegłe. Twórcy tych portretów pozostali bezimienni. Często byli
to artyści, którzy do Rzymu przybyli z Grecji lub innych krajów podbitych przez Imperium.

Popiersie

Rodzajem rzeźby typowej dla starożytnego Rzymu były popiersia, czyli kamienne portrety. Wykonywano je z
białego marmuru, który następnie polerowano. Używano do tego celu dłuta, pilników i młotów, w późniejszym
okresie zaś świdra. Historycy sztuki uważają, że forma ta wykazuje podobieństwo z etruskimi portretami
sarkofagowymi (podobnie jak inne rzeźby nawiązują do sztuki etruskiej, np.Wilczyca Kapitolińska).Popiersie
rzymskie charakteryzuje dbałość o przedstawienie najdrobniejszych detali czaszki i twarzy. Portrety są niemal
żywe i odzwierciedlają osobowość modela. Stąd mówi się o ich szczególnym psychologizmie. Jednocześnie
cechuje je realistyczna technika prezentacji. Popiersia nie mają być idealizacją, ale wierną kopią rzeczywistości.
Wykonywano je najczęściej na zamówienie konkretnych osób. Najsłynniejsze rzymskie rzeźbione portrety to
popiersia Cezara, Cycerona, Seneki czy Wespazjana.

Statua Barberini

Marek Aureliusz

Juliusz Cezar

Relief i rzeźba pełna
Reliefy rzymskie różnią się nieco od greckiej płaskorzeźby. Cechuje je większy realizm w odtwarzaniu postaci,
zwłaszcza twarzy, ale również konkretnych scen obyczajowych. Mniejszą uwagę poświęca się tu natomiast
samej kompozycji. Koncentrują się one wokół zróżnicowanej tematyki: mitologicznej, historycznej,
obyczajowej, alegorycznej. Szczególnie rozwinęła się forma reliefów historycznych, które opowiadały
określone wydarzenia. Znane reliefy to np.rzeźba rodziny cesarskiej na Ołtarzu Pokoju i relief na kolumnie
Trajana. Rzeźba figuralna obok bogów przedstawia często władców i mówców.

Marek Aureliusz

Ara Pacis

Posąg konny

Posąg konny to wynalazek typowo rzymski. Na koniu umieszczony jest
najczęściej zwycięzca i wódz. Pomnik taki jest znacznie bardziej sugestywny i
dynamiczny niż rzeźba statyczna. Najsłynniejszym przykładem jest posąg konny
Marka Aureliusza.

Rzeźba nagrobna
Ważnym rodzajem rzeźby była rzeźba nagrobna, którą umieszczano na sarkofagach, kaplicach czy
mauzoleach oraz w niszach katakumb. Dominowały tu zdobienia w postaci elementów roślinnych czy scen
mitologicznych.