28/05/2008

1

Przegl

ąd Europejskich Sieci Nadzoru

Epidemiologicznego

Wzmocnienie Nadzoru Epidemiologicznego
nad Chorobami Zaka

źnymi w Polsce

Projekt Bli

źniaczy PL2006/IB/SO/02

Projekt finansowany z funduszy Unii Europejskiej

• Pojawienie si

ę nowych zagrożeń

− SARS, grypa pandemiczna, gorączka Zachodniego

Nilu, antybiotykooporno

ść

• Powrót chorób znanych od lat

− HIV/AIDS, choroby przenoszone drogą płciową,

gru

źlica, choroby przenoszone przez żywność

− bioterroryzm

• globalizacja i otwarcie

świata stanowią potencjalną

mo

żliwość szybkiego szerzenie się chorób

Zagro

żenia zdrowotne w Europie

Wyzwania XXI wieku

28/05/2008

2

Decyzja Nr 2119/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

z dnia 24 wrze

śnia 1998 r.

ustanawiaj

ąca sieć nadzoru i kontroli epidemiologicznej chorób zakaźnych we Wspólnocie

Choroby zaka

źne oraz szczególne zagadnienia związane ze zdrowiem,

które stopniowo maj

ą być objęte nadzorem epidemiologicznym Wspólnotowej Sieci

Choroby, którym zapobiega si

ę

przez szczepienia

•

B

łonica

•

Hib

•

Grypa

•

Odra

•

Świnka

•

Krztusiec

•

Polio

•

Ró

życzka

Wirusowe zapalenie w

ątroby

•

wzw A

•

wzw B

•

wzw C

Choroby przenoszone drog

ą płciową

•

Chlamydiozy przenoszone drog

ą płciową

•

Rze

żączka

•

Zaka

żenia HIV

•

Ki

ła

Choroby przenoszone przez wod

ę, żywność i

pochodzenia

środowiskowego

•

Zatrucie jadem kie

łbasianym

•

Kampylobakterioza

•

Kryptosporidioza

•

Lamblioza

•

Zaka

żenia E. coli

•

Leptospiroza

•

Listerioza

•

Salmonelloza

•

Shigelloza

•

Toxoplazmoza

•

W

łośnica

•

Jersinioza

Choroby wywo

łane przez

„czynniki nietypowe”

TSE, vCJD (nowy wariant)

Choroby przenoszone
drog

ą powietrzną

•

Legioneloza

•

Choroba meningokokowa

•

Zaka

żenie pneumokokowe

•

Gru

źlica

Niebezpieczne choroby zawleczone

•

Cholera

•

Malaria

•

D

żuma

•

Wirusowe gor

ączki krwotoczne

Zoonozy

•

Bruceloza

•

B

ąblowica

•

W

ścieklizna

Szczególne zagadnienia

zwi

ązane ze zdrowiem

•

Zaka

żenia szpitalne

•

Antybiotykooporno

ść

Decyzja Nr 2119/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

z dnia 24 wrze

śnia 1998 r.

ustanawiaj

ąca sieć nadzoru i kontroli epidemiologicznej chorób zakaźnych we Wspólnocie

Choroby zaka

źne oraz szczególne zagadnienia związane ze zdrowiem,

które stopniowo maj

ą być objęte nadzorem epidemiologicznym Wspólnotowej Sieci

28/05/2008

3

System wczesnego ostrzegania oraz reagowania

w UE

Sta

ła wymiana informacji pomiędzy Komisją Europejską,

a w

łaściwymi organami Państw Członkowskich działającymi na

rzecz ochrony zdrowia publicznego

Przypadki podlegaj

ące zgłaszaniu:

§ Ogniska chorób zaka

źnych obejmujących więcej niż jedno Państwo Członkowskie

§ Zgrupowanie w przestrzeni lub czasie przypadków choroby o podobnych cechach,

je

śli możliwą przyczyną są czynniki chorobotwórcze i występuje ryzyko jej

rozprzestrzeniania si

ę na między Państwami Członkowskimi we Wspólnocie

§ Pojawienie si

ę choroby zakaźnej lub czynnika chorobotwórczego,

którego zwalczanie mo

że wymagać podjęcia szybkiego i skoordynowanego działania

Decyzja Nr 2119/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

z dnia 24 wrze

śnia 1998 r.

ustanawiaj

ąca sieć nadzoru i kontroli epidemiologicznej chorób zakaźnych we Wspólnocie

•

Od 1999 r. funkcjonuj

ą finansowane na poziomie Wspólnoty

Dedykowane Sieci Nadzoru

•

Fundusze przyznaje DG SANCO (Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i
Ochrony Konsumentów Komisji Europejskiej)

•

Dobrze funkcjonuj

ą w ramach swoich kompetencji, ale …

−

… nieskoordynowane

−

… nie obejmuj

ą wszystkich chorób umieszczonych w wykazie

−

ich finansowanie nie jest gwarantowane

•

S

łaba zdolność reagowania

−

SARS, zagro

żenie wąglikiem, grypa pandemiczna

•

12 nowych Pa

ństw Członkowskich

Nadzór epidemiologiczny w UE

28/05/2008

4

Sieci nadzoru epidemiologicznego
finansowane przez DG-SANCO

28/05/2008

5

Misja Centrum

Zwi

ększenie zdolności Wspólnoty oraz Państw Członkowskich

w zakresie ochrony zdrowia ludzi poprzez zapobieganie
i zwalczanie chorób cz

łowieka za pomocą

– Identyfikacji
– Oceny
– Przekazywania informacji

dotycz

ących aktualnych oraz nowo pojawiających się zagrożeń

wywo

łanych przez choroby zakaźne

Europejskie Centrum

ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób -

ECDC

Zadania Centrum:

●

Nadzór epidemiologiczny

●

Doradztwo naukowe

●

Rozpoznawanie nowych zagro

żeń zdrowia ludzi

(“epidemic intelligence” – „wywiad epidemiologiczny”)

●

Szkolenia

●

Komunikacja zdarze

ń/informacji z dziedziny zdrowia

●

Pomoc techniczna dla krajów cz

łonkowskich

(“country support”)

28/05/2008

6

ECDC struktura

●

Organy:

–

Zarz

ąd (MB),

–

Forum doradcze (AF)

–

Gabinet dyrektora

●

4 techniczne jednostki:

–

Dzia

ł Doradztwa Naukowego

–

Dzia

ł Nadzoru Epidemiologicznego

–

Dzia

ł Gotowości i Reagowania

–

Dzia

ł do spraw Komunikacji

Nadzór Epidemiologiczny w ECDC jest

ściśle

powi

ązany z europejskimi

sieciami nadzoru

●

Sieci w

łączone do ECDC

–

BSN

(od 2006)

–

Enter-net

(od 2007-10)

–

EU-IBIS

(od 2007-10)

●

Sieci finansowane przez
ECDC

–

EARSS (od 2008)

–

EWGLINet (od 2008)

–

ESAC (od 2008)

–

EuroCJD (w toku)

“ci

ągle niezależne”

–

DIPNET

–

DIVINE

–

EISS

–

ENIVD

–

ESSTI

–

EuroHIV

–

EuroTB

–

EUVACNET

–

IPSE

28/05/2008

7

ECDC – dzia

łania w ramach

nadzoru epidemiologicznego

●

Ocena funkcjonowania i realizacji zada

ń przez

europejskie Dedykowane Sieci Nadzoru

–

Identyfikacja dzia

łań wspomagających potrzeby

przysz

łego nadzoru epidemiologicznego na poziomie

europejskimto

–

W

łączenie tych działań do zadań ECDC

–

Dokonano oceny nast

ępujących sieci: Basic

Surveillance Network (BSN), European Surveillance
of Antimicrobial Consumption (ESAC), EWGLINET

28/05/2008

8

●

Dane o populacji w UE

●

Dane epidemiologiczne dotycz

ące

49 chorób zaka

źnych w 2005 r.

●

Dane z 25 Pa

ństw Członkowskich

oraz Norwegia i Islandia

●

Ró

żne systemy zgłaszania

●

Dedykowane Sieci nadzoru dla
wybranych chorób zaka

źnych

Porównywalno

ść danych

…”Dane dotycz

ące chorób zakaźnych gromadzone są nie

zawsze przy zastosowaniu jednolitej metodologii we

wszystkich Pa

ństwach Członkowskich, dlatego nie jest łatwe

ich porównania pomi

ędzy krajami. W celu przedstawienia

rozbie

żności w systemach nadzoru raport przedstawia wyniki

badania dotycz

ącego charakterystyki systemów nadzoru

funkcjonuj

ących w poszczególnych krajach dla każdej

choroby. W odpowiedzi na wnioski zawarte w raporcie,

ECDC b

ędzie prowadziło prace z Państwami Członkowskimi i

Komisj

ą Europejską. Podjęte działania dotyczyć będą

usprawnienia oraz poprawy tworzenia krajowych danych

pochodz

ących z nadzoru epidemiologicznego” …

28/05/2008

9

Wprowadzenie: dane dotycz

ące

populacji w UE

Zmiany w wielko

ści populacji (x 1000) w 28 krajach europejskich

(25 Pa

ństw Członkowskich oraz kraje EEA/EFTA) w latach 1995–2004,

w odniesieniu do g

łównych czynników (naturalne wahania oraz migracja netto)

Wprowadzenie : Starzenie si

ę populacji

Polska

28/05/2008

10

Wprowadzenie: Turystyka i podró

że

Turystyka: przyjazdy osób spoza UE do hoteli

lub podobnych placówek, 2005

Polska

Zapadalno

ść na gruźlicę

(na 100 000 mieszka

ńców), Region Europejski ŚOZ, 2005

28/05/2008

11

Zapadalno

ść na gruźlicę w krajach

o liczbie przypadków

≥20 na 100 000 mieszkańców

w porównaniu do

średniej z 25 krajów UE 1995–2005

Cz

ęstość zakażeń HIV na milion mieszkańców

w Regionie Europejskim

ŚOZ w 2005 roku

28/05/2008

12

Cz

ęstość zakażeń HIV na milion mieszkańców

w UE i krajach EEA/EFTA w latach 1995–2004

0

200

400

600

800

1000

1200

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

Year of report

H

IV

c

a

s

es

p

e

r

m

illi

on

Eston ia

Latvia

Lithuania

Portu gal

EU A verage

Un ited Kin gdom

Zmiany w odsetku
metycylino-
opornych
szczepów
Staphylococcus
aureus (MRSA)
izolowanych z krwi
oraz p

łynu

rdzeniowego –
dane z 29 pa

ństw

europejskich za
lata 1999–2005

28/05/2008

13

Stosowanie antybiotyków u pacjentów leczonych
ambulatoryjnie
- dane z 29 pa

ństw europejskich za rok 2004

Liczba przypadków zatrucia jadem kie

łabasianym

rejestrowana w krajach UE i EEA/EFTA w roku 2005

28/05/2008

14

•Sta

ła zapadalność

•Ró

żne systemy

raportowania w
poszczególnych
krajach

Zasadnicze kwestie do rozwa

żenia

●

Zwi

ększenie liczby

zaka

żeń szpitalnych

●

Utrzymuj

ące się

zagro

żenie ze strony

gru

źlicy

●

Zwi

ększona

zapadalno

ść na HIV

28/05/2008

15

Czego potrzebujemy w Europie do
w

łaściwego nadzoru

●

Rozdzielenie zada

ń pomiędzy kraje

cz

łonkowskie i stosowanie przez nie tych

samych metod

●

Mo

żliwość współpracy z różnymi osobami w tym

samym kraju jak i na poziomie
mi

ędzynarodowym

●

czynny nadzór

●

Wymiana informacji o wynikach (a nie tylko ich
rozpowszechnianie)

●

Ocena wp

ływu/skutków informacji i działań