SYMBOLE POZIOMÓW GLEBOWYCH I ZASADY ICH NADAWANIA

Każdy system klasyfikacji gleb posiada zalecany zestaw symboli oznaczania poziomów glebowych,
zestawy takie ulegają również pewnym zmianom co kilka lat wraz z rozwojem nauki. Różnice między
zestawami symboli dotyczą głównie oznaczeń szczegółowych – główne zasady są z reguły bardzo
zbliżone. Przedstawiony tutaj zestaw jest wersją uproszczoną i zmodyfikowaną w Zakładzie
Gleboznawstwa i Geografii Gleb IGiGP na potrzeby badań terenowych i zajęć dydaktycznych. Do
celów publikacji symbole dostosowuje się odpowiednio, zależnie od tego, gdzie materiał jest
publikowany.

Poziom O
poziom zawieraj

ą

cy powy

ż

ej 20% wagowych materii organicznej np. torfy,

ś

ciółki, zazwyczaj

widoczne s

ą

tkanki ro

ś

linne

Poziom A:
poziom próchniczny – zawiera materi

ę

organiczn

ą

w ilo

ś

ci mniejszej ni

ż

20% wag., materia

organiczna w tym poziomie jest zakumulowana wskutek rozkładu szcz

ą

tków organicznych, a

nie w wyniku przemieszczenia (iluwiacji), charakteryzuje si

ę

barw

ą

od szarej do czarnej

Poziom E:
poziom eluwialny (wymywania) zubo

ż

ony w minerały ilaste lub zwi

ą

zki (półtoratlenki) Fe i Al,

charakteryzuje si

ę

ja

ś

niejsz

ą

barw

ą

i słabiej wykształcon

ą

struktur

ą

glebow

ą

Poziom B:
poziom przemian glebowych – cz

ęść

profilu glebowego z wytworzon

ą

struktur

ą

agregatow

ą

lub z zatart

ą

struktur

ą

skały (np. zanik laminacji). W przypadku braku wzbogacenia

iluwialnego lub silnego oglejenia stosujemy okre

ś

lenie Bw.

Poziom C:
nieskonsolidowana skała nie wykazuj

ą

ca przemian glebowych np. piasek, pył

Poziom R:
lita skała
Symbol główny Symbole dodatkowe DEDYKOWANE symbolowi głównemu
O

ś

ciółka w kolejnych stadiach rozkładu:

l –

ś

wie

ż

a

ś

ciółka

f – butwina
h – epihumus
materiały hydrogeniczne:
t – torf
m – mursz

A

d – poziom darniowy
p – orka lub inne przekształcenie zwi

ą

zane z upraw

ą

h – naturalnie wysoka zawarto

ść

próchnicy wła

ś

ciwej (pow. 5%)

B

h – iluwialna akumulacja próchnicy
k – akumulacja w

ę

glanów w procesie pedogenicznym

s – iluwialna akumulacja zwi

ą

zków (półtoratlenków) Fe i Al

t – iluwialna akumulacja minerałów ilastych
v – nieiluwialne nagromadzenie zwi

ą

zków

ż

elaza w glebach rdzawych

w – rozwini

ę

ta struktura glebowa i barwa inna ni

ż

skały macierzystej

x – charakter fragipanu (materiał zbity, ale nie scementowany)

C

k – akumulacja wtórnych w

ę

glanów (w strukturze skały)

r – silnie zwietrzała lita skała (trudno

ść

w kopaniu, ale mo

ż

liwo

ść

penetracji korzeni)

Symbole dodatkowe stosowane wraz z RÓ

Ż

NYMI symbolami głównymi

an – poziom stworzony przez człowieka (usypany lub zawieraj

ą

cy ponad 50% artefaktów)

b – poziom pogrzebany (kopalny) (co najmniej 30 cm nadsypania)

c – wyst

ę

powanie konkrecji (np. Bkc lub Ckc – poziom z kukiełkami w

ę

glanowymi)

ca – obecno

ść

w

ę

glanów pierwotnych (np. skały w

ę

glanowe: Cca, Rca)

g – plamisto

ść

glejowa i stagno-glejowa

gg – silne oglejenie (warunki redukcyjne)

Oznaczenia dodatkowe

•

Cyfry arabskie jako PRZEDrostki – kolejne warstwy litologiczne (nieci

ą

gło

ść

) np.

A – Bw – 2Bw – 2C – 3C. Nie nale

ż

y stosowa

ć

cyfry 1.

•

Cyfry arabskie jako PRZYrostki – kolejne podobne poziomy np. A – Bw1 – Bw2 –

C. Stosuje si

ę

je tylko w przypadku gdy w profilu wyst

ę

puj

ą

po sobie identyczne

symbole bior

ą

c pod uwag

ę

równie

ż

symbole dodatkowe.

•

Symbol dodatkowy w nawiasie okr

ą

głym – cecha słabo wyra

ż

ona np. A(p), Bw(g)

Dla poziomów przej

ś

ciowych i mieszanych

Zapis ci

ą

gły – poziomy przej

ś

ciowe – cechy poziomów nakładaj

ą

si

ę

na siebie i nie da si

ę

wyodr

ę

bni

ć

fragmentów jednego lub drugiego poziomu (np. AB, BC, EA). W zapisie ci

ą

głym

mo

ż

na stosowa

ć

symbole dodatkowe tylko w uzasadnionych przypadkach.

Zapis łamany – poziomy mieszane – cechy jednego i drugiego poziomu wyst

ę

puj

ą

równolegle

obok siebie; da si

ę

wyodr

ę

bni

ć

fragmenty o cechach jednego b

ą

d

ź

drugiego materiału (np.

A/Bw, Aca/Cca), np. gdy wyst

ę

puj

ą

zacieki, bioturbacje, itp. W zapisie łamanym nale

ż

y

stosowa

ć

symbole dodatkowe.

(UWAGA: na pierwszym miejscu w obu zapisach wyst

ę

puje symbol poziomu

dominuj

ą

cego powierzchniowo w profilu, a je

ż

eli proporcje s

ą

równe – symbol

poziomu wyst

ę

puj

ą

cego wy

ż

ej)

UWAGI

Je

ż

eli trudno jest okre

ś

li

ć

symbol dodatkowy, nale

ż

y poprzesta

ć

na symbolu głównym,

ewentualnie stosuj

ą

c cyfry arabskie jako przyrostki np. zamiast Ot – Om mo

ż

na zastosowa

ć

O1- O2, zamiast Ad – Ah – A(p) A1 – A2 – A3. Informacje o cechach odró

ż

niaj

ą

cych poziomy

nale

ż

y umie

ś

ci

ć

w opisie poziomów.

Okre

ś

lenie symbolu nadaje si

ę

analizuj

ą

c cechy cz

ęś

ci ziemistych. Zawarto

ść

cz

ęś

ci

szkieletowych nie jest powodem nadania symbolu C czy R (nie jest uwzgl

ę

dniana) –

informacj

ę

podaje si

ę

w opisie poziomu.