30

r

OD i DO CZY

TELNIKÓW

B

ezpieczeñstwo jazdy zale¿y

równie¿ od czystych szkie³ re-

flektorów. Przy du¿ym natê¿eniu

ruchu pojazdów po mokrej jez-

dni reflektory mo¿na utrzymywaæ w czysto-

œci u¿ywaj¹c specjalnych wycieraczek lub

spryskiwaczy. Najlepszym rozwi¹zaniem

s¹ wycieraczki, jednak mo¿liwoœæ ich za-

montowania musi byæ uwzglêdniona ju¿

w fazie projektowania nadwozia. Spryski-

wacze reflektorów mo¿na zamontowaæ do

ka¿dego samochodu. Jednak nie jest to ta-

kie proste, jak by siê pozornie wydawa³o.

Reflektory s¹ zmywane silnym strumie-

w samochodzie Skoda Octavia mo¿na

opró¿niæ w ci¹gu oko³o 20 sekund ci¹g³ej

pracy. Z tego powodu musi byæ stosowa-

ny uk³ad elektroniczny steruj¹cy prac¹

pompy.

Schemat uk³adu steruj¹cego prac¹ pompy

jest przedstawiony na rys. 1.

Dzia³anie uk³adu steruj¹cego polega na

tym, ¿e po uruchomieniu spryskiwacza

szyby i przytrzymaniu dŸwigni przez oko-

³o 1,5

÷

2 sekund, uruchamia siê pompa

spryskiwacza reflektorów na czas oko³o

0,5

÷

0,7 sekundy. Krótkotrwa³e naciœniê-

cie dŸwigni, lub krótkotrwa³e kilkakrotne

SPRYSKIWACZE REFLEKTORÓW

SAMOCHODOWYCH

jej naciœniêcie nie powoduje uruchomie-

nia pompy.

Prac¹ uk³adu steruj¹ dwa przerzutniki

zawarte w uk³adzie scalonym UCY74123.

W³¹czenie zasilania pompy spryskiwacza

szyby przez podanie stanu logicznego 1

uruchamia pierwszy przerzutnik ustalaj¹-

cy czas opóŸnienia. Czas ten reguluje siê

rezystorem R2. Po tym czasie pierwszy

przerzutnik uruchamia drugi, wyznaczaj¹-

cy czas w³¹czenia pompy. Czas w³¹cze-

nia reguluje siê rezystorem R5. Diody D5,

D4 oraz rezystor R8 s³u¿¹ do st³umienia

du¿ego impulsu napiêciowego, który po-

Rys. 1. Schemat uk³adu steruj¹cego prac¹ pompy

Rys. 2. Schemat po³¹czeñ oraz rozmieszczenie elementów (skala 1:1)

2

Pompa

spryskiwacza

reflektorów

Masa samochodu

D5 1N4007

niem p³ynu o du¿ym ciœnieniu. Zarówno

wydajnoœæ dysz, jak i ciœnienie s¹ du¿o

wiêksze ni¿ przy spryskiwaczach przed-

niej szyby. Z tych powodów musi byæ sto-

sowana specjalna pompa, zbiornik p³ynu

o wiêkszej pojemnoœci oraz specjalne

dysze i przewody o wiêkszej œrednicy

wewnêtrznej.

Musi byæ tak¿e zainstalowany zawór ci-

œnieniowy, otwieraj¹cy siê tylko wtedy, gdy

pracuje pompa. Zawór ten zabezpiecza

przed samoczynnym wyciekiem p³ynu,

gdy¿ zbiornik jest z regu³y umieszczony

wy¿ej ni¿ dysze spryskiwaczy. Wydajnoœæ

pompy oraz dysz jest tak du¿a, ¿e dla

przyk³adu 5,5-litrowy (wiêkszy) zbiornik

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 9/2002

wstaje w uzwojeniu silnika pompy spryskiwacza szyby w chwi-

li jego wy³¹czenia (przerwanie przep³ywu du¿ego pr¹du w obwo-

dzie z indukcyjnoœci¹). Rezystor R7 s³u¿y do szybkiego roz³ado-

wania kondensatora C5. Rezystor R3 i kondensator C3 zapobie-

gaj¹ natychmiastowemu uruchomieniu przekaŸnika po w³¹cze-

niu uk³adu.

Uk³ad zosta³ zmontowany na p³ytce o wymiarach 60x90 mm me-

tod¹ pseudodruku, gdy¿ w wykonaniu jednostkowym nie warto ro-

biæ p³ytki drukowanej. Schemat po³¹czeñ oraz rozmieszczenie ele-

mentów s¹ przedstawione na rysunku 2. Ca³oœæ zamkniêto w pla-

stykowej mydelniczce.

Pogl¹dowy schemat instalacji hydraulicznej spryskiwaczy przed-

stawiono na rys. 3. Dalszy, szczegó³owy, opis monta¿u dotyczy sa-

mochodu Skoda Octavia, ale mo¿e byæ wykorzystany jako wska-

zówka do monta¿u spryskiwacza w samochodzie innej marki.

Wszystkie elementy uk³adu hydraulicznego mo¿na bez problemu

nabyæ w sklepie z czêœciami do Skody.

Zbiornik o wiêkszej pojemnoœci (5,5 l) ma odpowiednie zag³êbie-

nia do zamontowania pompy spryskiwacza szyb oraz spryski-

wacza reflektorów. Zawór ciœnieniowy jest zintegrowany z rozga-

³êŸnikiem. Mo¿na zrezygnowaæ z zakupu przewodów do p³ynu

i zrobiæ je z rurki plastikowej o œrednicy wewnêtrznej 8 mm i gru-

boœci œcianki 1,5 mm. D³ugoœæ przewodów od zaworu do ka¿de-

go spryskiwacza powinna byæ jednakowa. Do po³¹czeñ mo¿na u¿y-

waæ oryginalnych szybkoz³¹czy lub opasek zaciskowych. Zawór-

rozga³êŸnik nale¿y umocowaæ na œrodku zderzaka za pomoc¹ opa-

ski lub drutu. Spryskiwacze fabrycznie s¹ montowane na zderza-

ku w odpowiednich otworach za pomoc¹ sprê¿ystych zawleczek.

Jednak taki monta¿ wymaga odkrêcenia zderzaka. Dlatego ³atwiej

je przykrêciæ dwoma blachowkrêtami i nastêpnie na³o¿yæ ozdob-

ne nak³adki.

Pude³ko z uk³adem elektronicznym mo¿na zamocowaæ za pomo-

c¹ wspornika z blachy na prawej pod³u¿nicy, tu¿ obok pojemnika

z p³ynem, za pomoc¹ znajduj¹cej siê tam nie wykorzystanej œru-

by M6. Pod³¹czenia do pompy spryskiwacza szyny dokonuje siê

w odleg³oœci oko³o 2,5 cm od kostki po³¹czeniowej, lutuj¹c odpo-

wiednie przewody zakoñczone wtyczk¹. Pompê spryskiwacza

reflektorów przy³¹cza siê bezpoœrednio do zacisku plus akumula-

tora, przez bezpiecznik 15 A umieszczony w oprawce, bezpoœre-

dnio w przewodzie w odleg³oœci oko³o 10 cm od akumulatora.

Orientacyjny koszt elementów instalacji hydraulicznej wynosi oko-

³o 500 z³.

n

Marian Burkowski

Spryskiwacz

Spryskiwacz

Pompa

Zawór

ciœnieniowy

Zbiorniki

p³ynu

Rys. 3. Pogl¹dowy schemat instalacji hydraulicznej

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 9/2002