1

P

OLITECHNIKA

Ś

LĄSKA

W

YDZIAŁ

M

ECHANICZNY

T

ECHNOLOGICZNY

M

ECHANIKA I

B

UDOWA

M

ASZYN

G

RUPA 6 – SEKCJA 6

T

EMAT : MASZYNY TECHNOLOGICZNE

STEROWANE NUMERYCZNIE

2

Sterowanie programowe – nazywa się takie sterowanie, przy którym potrzebną
kolejność, zakres i prędkość przesuwów mechanizmów roboczych obrabiarki
ustala się z góry, wg programu opracowanego zgodnie z kształtem i wymiarami
obrabianego przedmiotu. Rozwiązania sterowania programowego różnią się od
siebie sposobem podawania programu, rodzajem napędu zespołów roboczych
obrabiarki i metodą kontroli wykonania programu.
Sterowanie programowe można podzielić na dwa rodzaje: sekwencyjne i
liczbowe ( numeryczne ).

Sterowanie sekwencyjne – charakteryzuje się tym, że włącznie
poszczególnych zabiegów dokonywane jest w określonym porządku za
pomocą wyłączników drogowych naciskanych przez nastawialne zderzaki,
przy czym sygnał podawany jest do centralnego zespołu sterującego, tzw.
sektora, który dopiero wysyła odpowiednie „ komendy” do zespołów
wykonawczych. Komendy te wynikają z informacji podanych uprzednio od
sektora w postaci odpowiedniego układu wtyczek, klawiszy, kart lub taśm
dziurkowanych. W ten sposób długość odpowiednich odcinków drogi
narzędzia, a więc wszystkie wymiary obrabianego przedmiotu, zależą od
położenia zderzaków. Natomiast szybkości skrawania, posuwy, kierunki
ruchu i wszelkie czynności pomocnicze, jak np. włączanie chłodziwa są
sterowane dla każdego układu najczęściej elektrycznie.

Na rys. 1 – podano schemat sekwencyjnego sterowania tokarki.
Sygnał przejścia do następnego zabiegu podawane są przez
wyłącznik 1 ( na rys. dla uproszczenia pokazano tylko jeden wyłącznik )
naciskane zderzakami – do sektora 4, który przez zespół przekaźników 2
I styczników 3 przekazuje odpowiednie komendy do wykonawczych zespołów
obrabiarek.
Bardzo wygodne jest sterowanie sterowania sekwencyjnego w połączeniu z
kopiałami. Wstępne przejścia są wtedy sterowane zderzakami, ostateczna
próbka dokonywana jest wg wzorników. Do wyłączenia posuwu suportu
kopiowego przy wstępnych przejściach wykorzystuje się zetknięcie
odpowiednio izolowanego czujnika ( palca wodzonego po kopiale ), co zamyka
obwód elektryczny. Schemat takiego rozwiązania podano na rysunku nr 2.

3

4

Przy sterowaniu liczbowym – wszystkie dane dotyczące czynności obrabiarki,
łącznie z danymi dotyczącymi drogi narzędzia, są podawane w postaci znaków
odpowiedniego szyfru ( kodu ) do sterującego układu obrabiarki, który
przetwarza je na odpowiednie sygnały.
Przy sterowaniu programowym – odpada potrzeba stosowania wzorników.
Zamiast są stosowane specjalne karty lub taśmy z otworkami rys. 3a. na taśmie
istnieje kilka szeregów otworków, każdy z nich przeznaczony jest do wykonania
określonego zakresu pracy na obrabiarce. Np. pierwsze trzy szeregi 1
przeznaczone są do sterowania ruchami stołu i wrzeciennika frezarki pionowej,
szereg 2 do przemieszczania taśmy, cztery końcowe szeregi 3 do kontroli
prawidłowości pracy obrabiarki. Oprócz grupowego wykorzystania szeregów
otworków, każdy szereg oddzielnie może służyć do wykonywania dodatkowych
czynności. Np. szereg 4 ma zastosowanie do sterowania kierunkami ruchu stołu
i wrzeciennika obrabiarki ( w przód i w tył ). Do wykonania otworków służą
specjalne maszyny. Odległość otworków od siebie ustala się za pomocą
obliczeń, w określonej podziałce, uwzględniając prędkości przesuwania się
taśmy i czas potrzebny na przekształcenie sygnałów elektrycznych w ruchy
robocze.
Podczas pracy obrabiarki taśma przechodzi przez specjalne urządzenie
„czytające”. Urządzenie to powoduje, stosownie do rozmieszczenia otworków w
szeregach, zamykanie i otwieranie styków. Powstające impulsy elektryczne są
wzmacniane i przekazywane na urządzenia robocze.

Urządzenia do sterowania programowego mają następujące zalety:
-

możliwość zastosowania tych urządzeń do obrabiarek ogólnego
przeznaczenia,

-

łatwość przedstawienia obrabiarki na obróbkę innego przedmiotu,

-

duża dokładność obróbki,

-

możliwość obsługi kilku obrabiarek,

-

oszczędność czasu,

5

Do zapisu każdej oddzielnej liczby musi być przeznaczony pewien odcinek
taśmy, nazywany kadrem. Jeżeli zapis ten przy systemie dwójkowym dokonany
jest wzdłuż taśmy, to przewidziany kadr musi być odpowiednio długi, natomiast
przy zapisie w kierunku poprzecznym musi być zastosowana bardzo szeroka
taśma.

Program zapisany na taśmie zawiera również informacje dotyczące wielu
różnych czynności pomocniczych, jak np. włącznie podawanie cieczy
chłodząco-smarującej, wycofania narzędzia, zmiany narzędzia itp.