Opis przykładowej prób do badania dojrzałości szkolnej

1. Badanie techniki czytania.

Dziecko dostaje do przeczytania krótki tekst napisany drukiem (duża czcionka).

Badający mierzy czas czytanego tekstu i zapisuje na odpowiednim arkuszu informacje

dotyczące techniki czytania. Zadaje też dziecku pytania, mające na celu ustalenie czy

dziecko rozumie przeczytany tekst.

2. Badanie sposobu wypowiadania się (opis obrazka).

Dziecko ma przed sobą duży obrazek przedstawiający dowolną scenkę np. „Piknik w

lesie”. Ma za zadanie uważnie przyjrzeć się obrazkowi i opowiedzieć, co widzi. Badający

notuje, w jaki sposób dziecko opowiada. Czy opowiada pojedynczymi słowami (wymienia

osoby i przedmioty znajdujące się na obrazku), czy opowiada pełnymi zdaniami. Czy są to

zdania pojedyncze czy złożone. Ocenia czy dziecko prawidłowo odczytuje akcję, jaki jest

słownik dziecka. Wreszcie czy dziecko mówi głośno i odważnie czy też niechętnie i cicho.

Odnotowuje również występowanie wad wymowy u badanego dziecka.

3. Badanie analizy i syntezy słuchowej.

Badający wystukuje proste rytmy, a dziecko ma za zadanie powtórzyć rytm, który

słyszy. Na początku badający musi się upewnić, że dziecko dobrze rozumie polecenie i

dokładnie pokazać mu, w jaki sposób ma wystukiwać rytm.

4. Sprawdzenie poprawności dokonywania syntezy i analizy głoskowej wyrazów.

Najpierw mówimy dziecku, na czym będzie polegało ćwiczenie. Np. „Ja będę

mówiła głoskami a ty zgadniesz, co to za wyraz”. Badający wypowiada głośno i powoli

wyraz podzielony na głoski. Dziecko dokonuje syntezy i wypowiada wyraz w całości. Jeśli

nie rozumie polecenia i powtarza poszczególne głoski może to znaczyć, że nie

wykonywało podobnych ćwiczeń w „zerówce” i należy podać przykład wyrazu (np.k o t –

kot). Następnie prosimy, aby teraz dziecko podzieliło wyrazy na głoski. Często i w tym

przypadku zasadne jest wyjaśnienie na przykładzie, na czym polega to ćwiczenie.

Badający zaznacza sposób wykonania ćwiczenia na specjalnej karcie odpowiedzi.

5. Sprawdzenie poprawności dokonywania analizy i syntezy sylabowej wyrazów.

Podobnie jak w ćwiczeniu poprzednim zapoznajemy dziecko ze sposobem

wykonania zadania. Następnie badający wypowiada wyrazy sylabami (wyrazy dwu, trzy i

czterosylabowe); dziecko po każdej próbie mówi, jaki to wyraz. Następnie ono ma za

zadanie podzielić wyraz na sylaby. Może oczywiście przy tym klaskać, jeśli tak zostało

nauczone w przedszkolu. Badający notuje wyniki na specjalnej karcie odpowiedzi.

6. Badanie analizy i syntezy wzrokowej.

Dziecko dostaje do odwzorowania kilka figur. Są to wybrane figury z testu H.

Spionek. Ma również za zadanie rozpoznać wśród pięciu różnych symboli złożonych z

liter drukowanych i pisanych wzór identyczny z zaznaczonym i otoczyć go kółkiem.

Badający musi dokładnie poinstruować każde dziecko indywidualnie jak ma wykonać to

ćwiczenie.

7. Badanie sprawności grafomotorycznej.

Dziecko rysuje ołówkiem szlaczki literopodobne. Wzory zostały opracowane w

specjalnie powiększonej liniaturze, dostosowanej do możliwości grafomotorycznych

dziecka w tym wieku.

8. Sprawdzanie umiejętności matematycznych.

Podczas tej części badania sprawdzamy czy dziecko poprawnie określa liczebność

zbiorów w zakresie 10. Dajemy dziecku planszę (w załączeniu) z narysowanymi

przedmiotami i napisanymi liczbami i prosimy o połączenie zbioru z liczbą. Sprawdzamy

też czy dziecko zna figury geometryczne. W tym celu ma ono pokolorować wzór złożony z

czterech podstawowych figur geometrycznych (koło, trójkąt, kwadrat i prostokąt) na cztery

różne kolory.

Prosimy też, aby dziecko policzyło do 10 (20, 30) oraz sprawdzamy czy dobrze

orientuje się w szeregu liczbowym, zadając mu pytania dotyczące kolejności liczb,

porównywania ich wartości (dziecko ma powiedzieć, która liczba jest większa).

Sprawdzamy też umiejętności rachunkowe (łatwe przykłady na dodawanie i

odejmowanie). Badający zapisuje czy dziecko potrafi wykonać podane przykłady i w jaki

sposób sobie radzi z obliczeniami na specjalnej karcie odpowiedzi.

9. Rysunek.

Prosimy dziecko o narysowanie kredkami rysunku o dowolnej, zaproponowanej

dziecku tematyce (może to być rysunek postaci lub np. „Wiosna”). Obserwujemy sposób,

w jaki trzyma kredki, którą ręką się posługuje, oceniamy ogólny poziom rysunku.

10. Ocena zachowania dziecka.

Podczas badania jedna z osób prowadzących zajmuje się obserwowaniem zachowania

dziecka. Ocenia ona, w jaki sposób dziecko pracuje. Czy jest samodzielne czy wymaga

pomocy ze strony nauczycieli, czy korzysta ze wskazówek. Ocenia też czy dziecko potrafi

się skupić na wykonywanej pracy, czy potrafi siedzieć w jednym miejscu przez dłuższy

czas. Oceniamy również jak dziecko nawiązuje relacje z prowadzącym i z rówieśnikami.

Oraz jak reaguje na sytuację, w której musi zostać w sali samo bez rodziców. Wszystkie te

informacje zostają zapisane w specjalnym arkuszu obserwacji.