1
© Marek Górski
złom elektryczny i
elektroniczny
lista odpadów
dec.
94/3
O ODPADACH
DYR.
2006/1
2
baterie i
akumulatory
usuwanie
PCB i PCT
osady ściekowe
w rolnictwie
przemysł
tlenków tytanu
oleje
odpadowe
odpady z
opakowań
DYR.
75/439
DYR.
78/176
DYR.
91/157
DYR.
86/278
DYR.
96/59
DYR.
94/62
sporządzanie informacji
oznakowanie opakowań
Dec.
97/129
Dec.
97/138
kontrola przy wywozie poza OECD
dokumenty przy transporcie
przyjęcie zmian w Konw. Bazylejskiej
Dec.
97/640
Dec.
94/774
Dec.
94/575
przemieszczanie odpadów
wewnątrz i na zewnątrz EU
ROZP.
259/93
1997 r. – strategia EU w
postępowaniu z odpadami
odpady
niebzpieczne
DYR.
91/689
ujednolicenie raportów
Państw w/s gospodarki
odpadami
DYR.
91/692
Dec.
94/741
kwestionariusze o implementacji
dyrektyw
3
DYR.
2000/5
3
6
DYR.
2002/9
6
baterie i
akumulatory
DYR.
2006/6
6
składowanie odpadów
spalanie odpadów
C
DYR.
2000/76/E
C
DYR.
99/31
przemieszczanie odpadów
ROZP.
1013
/2006
statystyki odpadów
ROZP.
2150
/2002
dyrektywa PE i Rady
2008/98/WE
z dnia 19 listopada
2008 r. w sprawie
odpadów oraz
uchylająca niektóre
dyrektywy
Odpady
wydobywcze
1
DYR.
2006/2
1
wraki samochodowe
2
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/98/WE
z dnia 19 listopada 2008 r.
w sprawie odpadów oraz uchylajaca niektóre
dyrektywy
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/98/WE
z dnia 19 listopada 2008 r.
w sprawie odpadów oraz uchylajaca niektóre
dyrektywy
Dz.Urz.UE z 22.11.2008 nr L 312/3
transpozycja – 12.12.2010
Dz.Urz.UE z 22.11.2008 nr L 312/3
transpozycja – 12.12.2010
© Marek Górski
PRAWO ATOMOWE z 2000 r.
z 27 kwietnia 2001r.
z 27 k w i et n i a
20 0 1 r .
PRZEPISY
SZCZEGÓŁOWE
PRZEPISY
UZUPEŁNIAJĄCE
3
© Marek Górski
z 13 września 1996 r.
USTAWA O RECYKLINGU POJAZDÓW
WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI
z 20.01.2005
USTAWA O MIĘDZYNARODOWYM
OBROCIE ODPADAMI
z 29 czerwca 2007
USTAWA O ZUŻYTYM SPRZĘCIE
ELEKTRYCZNYM I ELEKTRONICZNYM z
29.07.2005
USTAWA O ZAKAZIE STOSOWANIA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST z 19.06.1997
USTAWA O SUBSTANCJACH ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ z 20.04.2004
USTAWA O PORTOWYCH URZĄDZENIACH
DO ODBIORU ODPADÓW ZE STATKÓW
z 12.09.2002
USTAWA O NAWOZACH I NAWOŻENIU z 10.07.2007
USTAWA O ODPADACH WYDOBYWCZYCH
Z 10.07.2008
USTAWA O BATERIACH
I AKUMULATORACH Z …..2009
© Marek Górski
USTAWA
O PLANOWANIU I
ZAGOSPODAROWANIU
PRZESTRZENNYM
z 27 marca 2003
USTAWA
O NORMALIZACJI
z 12 września 2002
USTAWA
PRAWO BUDOWLANE
z 7 lipca 1994
USTAWA
O SYSTEMIE ZGODNOŚCI
z 30 sierpnia 2002
USTAWA
O OGÓLNYM BEZPIECZEŃSTWIE
PRODUKTÓW
z 30 grudnia 2003
4
Podstawowe założenia
dyrektywy
Podstawowe założenia
dyrektywy
konieczność wyjaśnienia kluczowych pojęć
wzmocnienie środków niezbędnych dla
przeciwdziałania powstawaniu odpadów
wprowadzenie podejścia uwzględniającego
cały cykl życia produktów i materiałów, a nie
tylko fazę odpadu
wprowadzenie zachęt do poddawania odpadów
odzyskowi oraz wykorzystywania odzyskanych
materiałów
uniknięcie powielania rozwiązań już przyjętych
w innych aktach wspólnotowych
konieczność wyjaśnienia kluczowych pojęć
wzmocnienie środków niezbędnych dla
przeciwdziałania powstawaniu odpadów
wprowadzenie podejścia uwzględniającego
cały cykl życia produktów i materiałów, a nie
tylko fazę odpadu
wprowadzenie zachęt do poddawania odpadów
odzyskowi oraz wykorzystywania odzyskanych
materiałów
uniknięcie powielania rozwiązań już przyjętych
w innych aktach wspólnotowych
SPOŁECZEŃSTWO RECYKLINGU
SPOŁECZEŃSTWO RECYKLINGU
IDEA
„SPOŁECZEŃSTWA RECYKLINGU”-
dążącego do eliminacji wytwarzania
odpadów i do wykorzystywania odpadów
jako zasobu
realizacja założenia wymaga -
zapewnienia segregacji u źródła
zbierania i recyklingu priorytetowych
strumieni odpadów
IDEA
„SPOŁECZEŃSTWA RECYKLINGU”-
dążącego do eliminacji wytwarzania
odpadów i do wykorzystywania odpadów
jako zasobu
realizacja założenia wymaga -
zapewnienia segregacji u źródła
zbierania i recyklingu priorytetowych
strumieni odpadów
5
SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI
SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI
HIERARCHIA POSTĘPOWANIA
Z ODPADAMI -
1. zapobieganie
2. przygotowywanie do ponownego użycia
3. recykling
4. inne metody odzysku, np. odzysk energii
5. unieszkodliwianie
HIERARCHIA POSTĘPOWANIA
Z ODPADAMI -
1. zapobieganie
2. przygotowywanie do ponownego użycia
3. recykling
4. inne metody odzysku, np. odzysk energii
5. unieszkodliwianie
Zapobieganie
Zapobieganie
środki zastosowane, zanim dana substancja,
materiał lub produkt staną się odpadami, które
mają na celu zmniejszenie –
ilości przyszłych odpadów, w tym również przez
ponowne użycie produktów lub wydłużenie
okresu żywotności produktów;
niekorzystnego oddziaływania wytworzonych
odpadów na środowisko i zdrowie ludzi;
zawartości substancji szkodliwych
w materiałach i produktach
środki zastosowane, zanim dana substancja,
materiał lub produkt staną się odpadami, które
mają na celu zmniejszenie –
ilości przyszłych odpadów, w tym również przez
ponowne użycie produktów lub wydłużenie
okresu żywotności produktów;
niekorzystnego oddziaływania wytworzonych
odpadów na środowisko i zdrowie ludzi;
zawartości substancji szkodliwych
w materiałach i produktach
6
Poziomy selektywnej zbiórki odpadów
Poziomy selektywnej zbiórki odpadów
• do 2020 roku przygotowanie do ponownego
wykorzystania i recyklingu materiałów
odpadowych, przynajmniej takich jak papier,
metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych
i w miarę możliwości innego pochodzenia pod
warunkiem, że te strumienie odpadów są podobne
do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie
zwiększone do minimum 50% wagi;
• do 2020 r. przygotowanie do ponownego
wykorzystania, recyklingu i innych sposobów
odzyskiwania materiałów, w tym wypełniania
wyrobisk, gdzie odpady zastępują inne materiały,
zostanie zwiększone do minimum 70% wagi
• do 2020 roku przygotowanie do ponownego
wykorzystania i recyklingu materiałów
odpadowych, przynajmniej takich jak papier,
metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych
i w miarę możliwości innego pochodzenia pod
warunkiem, że te strumienie odpadów są podobne
do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie
zwiększone do minimum 50% wagi;
• do 2020 r. przygotowanie do ponownego
wykorzystania, recyklingu i innych sposobów
odzyskiwania materiałów, w tym wypełniania
wyrobisk, gdzie odpady zastępują inne materiały,
zostanie zwiększone do minimum 70% wagi
ZASADA ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZIALNOSCI
PRODUCENTA
ZASADA ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZIALNOSCI
PRODUCENTA
„producent” - każda osoba fizyczna lub prawna,
która zawodowo opracowuje, wytwarza, przetwarza,
obrabia, sprzedaje lub wwozi produkty
elementy odpowiedzialności -
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
pozostających po wykorzystaniu tych produktów
• późniejsze gospodarowanie tymi odpadami
• odpowiedzialność finansowa za te działania
• obowiązek podawania do wiadomości publicznej
informacji o stopniu, w jakim można ponownie
wykorzystać i przetworzyć dany produkt
„producent” - każda osoba fizyczna lub prawna,
która zawodowo opracowuje, wytwarza, przetwarza,
obrabia, sprzedaje lub wwozi produkty
elementy odpowiedzialności -
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
pozostających po wykorzystaniu tych produktów
• późniejsze gospodarowanie tymi odpadami
• odpowiedzialność finansowa za te działania
• obowiązek podawania do wiadomości publicznej
informacji o stopniu, w jakim można ponownie
wykorzystać i przetworzyć dany produkt
7
Definicje podstawowych pojęć
Definicje podstawowych pojęć
• Produkty uboczne i utrata statusu odpadu
• Nowe definicje podmiotowe (dealerzy
i brokerzy)
• Działania związane z postępowaniem
z odpadami
– zapobieganie
– odzysk
– recykling
– przygotowanie do ponownego użycia
– przetwarzanie
• Produkty uboczne i utrata statusu odpadu
• Nowe definicje podmiotowe (dealerzy
i brokerzy)
• Działania związane z postępowaniem
z odpadami
– zapobieganie
– odzysk
– recykling
– przygotowanie do ponownego użycia
– przetwarzanie
Produkty uboczne
Produkty uboczne
• substancje lub przedmioty, powstające
w wyniku procesu produkcyjnego,
którego podstawowym celem nie jest
ich produkowanie
• mogą być uznane za produkty uboczne
(nie odpady), jeżeli zostaną łącznie
spełnione kryteria wskazane w art.5
ust.1
• substancje lub przedmioty, powstające
w wyniku procesu produkcyjnego,
którego podstawowym celem nie jest
ich produkowanie
• mogą być uznane za produkty uboczne
(nie odpady), jeżeli zostaną łącznie
spełnione kryteria wskazane w art.5
ust.1
8
Kryteria z art.5 ust.1
Kryteria z art.5 ust.1
• dalsze wykorzystywanie danej substancji lub tego
przedmiotu jest pewne;
• dana substancja lub przedmiot mogą być
wykorzystywane bezpośrednio bez jakiegokolwiek
dalszego przetwarzania innego niż normalna
praktyka przemysłowa;
• dana substancja lub przedmiot są produkowane
jako integralna część procesu produkcyjnego;
• dalsze wykorzystywanie będzie zgodne z prawem,
tzn. dana substancja lub przedmiot spełniają
wszelkie istotne wymagania dla określonego
zastosowania w zakresie produktu, ochrony
środowiska i zdrowia ludzkiego, i nie doprowadzi
do ogólnych niekorzystnych oddziaływań na
środowisko lub zdrowie ludzi
• dalsze wykorzystywanie danej substancji lub tego
przedmiotu jest pewne;
• dana substancja lub przedmiot mogą być
wykorzystywane bezpośrednio bez jakiegokolwiek
dalszego przetwarzania innego niż normalna
praktyka przemysłowa;
• dana substancja lub przedmiot są produkowane
jako integralna część procesu produkcyjnego;
• dalsze wykorzystywanie będzie zgodne z prawem,
tzn. dana substancja lub przedmiot spełniają
wszelkie istotne wymagania dla określonego
zastosowania w zakresie produktu, ochrony
środowiska i zdrowia ludzkiego, i nie doprowadzi
do ogólnych niekorzystnych oddziaływań na
środowisko lub zdrowie ludzi
Utrata statusu odpadu
Utrata statusu odpadu
►
poprzez poddanie ich procesom
odzysku, w szczególności recyklingu,
►
jeżeli po zrealizowaniu takiego procesu
będą spełniać kryteria ustalone w art.6
ust.1
►
poprzez poddanie ich procesom
odzysku, w szczególności recyklingu,
►
jeżeli po zrealizowaniu takiego procesu
będą spełniać kryteria ustalone w art.6
ust.1
9
Kryteria z art.6 ust.1
Kryteria z art.6 ust.1
dana substancja lub przedmiot jest powszechnie
stosowana do konkretnych celów
istnieje rynek takich substancji lub przedmiotów
bądź popyt na nie
dana substancja lub przedmiot spełniają
wymagania techniczne dla konkretnych celów
oraz wymagania obowiązujących przepisów
i norm mających zastosowanie do produktów
zastosowanie danej substancji lub przedmiotu
nie prowadzi do ogólnych niekorzystnych
skutków dla środowiska lub zdrowia ludzi
dana substancja lub przedmiot jest powszechnie
stosowana do konkretnych celów
istnieje rynek takich substancji lub przedmiotów
bądź popyt na nie
dana substancja lub przedmiot spełniają
wymagania techniczne dla konkretnych celów
oraz wymagania obowiązujących przepisów
i norm mających zastosowanie do produktów
zastosowanie danej substancji lub przedmiotu
nie prowadzi do ogólnych niekorzystnych
skutków dla środowiska lub zdrowia ludzi
Odpady niebezpieczne
Odpady niebezpieczne
• Art.3 pkt.2 -
• Odpady niebezpieczne to odpady
wykazujące co najmniej jedną spośród
właściwości niebezpiecznych
wymienionych w załączniku III
• odpady niebezpieczne klasyfikowane
zgodnie z wykazem odpadów
ustalonym decyzją Komisji
2000/532/WE
• Art.3 pkt.2 -
• Odpady niebezpieczne to odpady
wykazujące co najmniej jedną spośród
właściwości niebezpiecznych
wymienionych w załączniku III
• odpady niebezpieczne klasyfikowane
zgodnie z wykazem odpadów
ustalonym decyzją Komisji
2000/532/WE
10
DECYZJA 2000/532
DECYZJA 2000/532
• włączenie danej substancji lub przedmiotu do
wykazu nie oznacza, że stanowią one odpad we
wszystkich okolicznościach
• Państwo członkowskie może uznać dane odpady
za odpady niebezpieczne, nawet jeśli nie zostały
umieszczone w wykazie odpadów, w przypadku,
gdy wykazują co najmniej jedną właściwości
wymienionych w załączniku III
• wyjątkowo państwo może uznać, że szczególny rodzaj
odpadów określony w wykazie jako niebezpieczny nie
wykazuje żadnej z właściwości wymienionych
w załączniku III
• włączenie danej substancji lub przedmiotu do
wykazu nie oznacza, że stanowią one odpad we
wszystkich okolicznościach
• Państwo członkowskie może uznać dane odpady
za odpady niebezpieczne, nawet jeśli nie zostały
umieszczone w wykazie odpadów, w przypadku,
gdy wykazują co najmniej jedną właściwości
wymienionych w załączniku III
• wyjątkowo państwo może uznać, że szczególny rodzaj
odpadów określony w wykazie jako niebezpieczny nie
wykazuje żadnej z właściwości wymienionych
w załączniku III
GOSPODAROWANIE ODPADAMI
GOSPODAROWANIE ODPADAMI
• „gospodarowanie odpadami” oznacza
zbieranie, transport, odzysk oraz
unieszkodliwianie odpadów, łącznie
z nadzorem nad tego rodzaju działaniami,
jak również późniejsze postępowanie
z miejscami unieszkodliwiania odpadów
wraz z działaniami wykonywanymi
w charakterze dealera lub brokera
• „gospodarowanie odpadami” oznacza
zbieranie, transport, odzysk oraz
unieszkodliwianie odpadów, łącznie
z nadzorem nad tego rodzaju działaniami,
jak również późniejsze postępowanie
z miejscami unieszkodliwiania odpadów
wraz z działaniami wykonywanymi
w charakterze dealera lub brokera
11
PRZETWARZANIE
ODPADÓW
PRZETWARZANIE
ODPADÓW
• procesy odzysku lub unieszkodliwiania,
w tym przygotowanie poprzedzające
odzysk lub unieszkodliwianie
• procesy odzysku lub unieszkodliwiania,
w tym przygotowanie poprzedzające
odzysk lub unieszkodliwianie
Zbieranie odpadów
Zbieranie odpadów
• „zbieranie” oznacza gromadzenie
odpadów, w tym również wstępne
sortowanie i wstępne magazynowanie
odpadów do celów ich transportu do
zakładu przetwarzania
• „selektywna zbiórka” oznacza zbiórkę,
w ramach której dany strumień odpadów
obejmuje jedynie odpady jednego rodzaju
i o tym samym charakterze w celu
ułatwienia specyficznego
przetwarzania
• „zbieranie” oznacza gromadzenie
odpadów, w tym również wstępne
sortowanie i wstępne magazynowanie
odpadów do celów ich transportu do
zakładu przetwarzania
• „selektywna zbiórka” oznacza zbiórkę,
w ramach której dany strumień odpadów
obejmuje jedynie odpady jednego rodzaju
i o tym samym charakterze w celu
ułatwienia specyficznego
przetwarzania
12
Odzysk odpadów
Odzysk odpadów
• „Odzysk" to jakikolwiek proces, którego
głównym celem i efektem ma być
spowodowanie, aby odpady służyły
użytecznemu zastosowaniu.
• Może to być osiągnięte poprzez –
– zastąpienie odpadami innych materiałów,
które w przeciwnym wypadku zostałyby użyte
do spełnienia danej funkcji, lub
– poprzez prowadzenie działań, w wyniku
których odpady są przygotowywane do
spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie
lub w gospodarce.
• „Odzysk" to jakikolwiek proces, którego
głównym celem i efektem ma być
spowodowanie, aby odpady służyły
użytecznemu zastosowaniu.
• Może to być osiągnięte poprzez –
– zastąpienie odpadami innych materiałów,
które w przeciwnym wypadku zostałyby użyte
do spełnienia danej funkcji, lub
– poprzez prowadzenie działań, w wyniku
których odpady są przygotowywane do
spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie
lub w gospodarce.
Recykling
Recykling
• „
Recykling
”
to –
– jakikolwiek proces odzysku,
w ramach którego materiały
odpadowe są ponownie
przetwarzane w produkty,
materiały lub substancje wykorzystywane
w pierwotnym celu lub innych celach
– także ponowne przetwarzanie materiału
organicznego,
• pojęcie nie obejmuje odzysku energii
i ponownego przetwarzania na materiały,
które mają być wykorzystane jako paliwa lub
do celów wypełniania wyrobisk
• „
Recykling
”
to –
– jakikolwiek proces odzysku,
w ramach którego materiały
odpadowe są ponownie
przetwarzane w produkty,
materiały lub substancje wykorzystywane
w pierwotnym celu lub innych celach
– także ponowne przetwarzanie materiału
organicznego,
• pojęcie nie obejmuje odzysku energii
i ponownego przetwarzania na materiały,
które mają być wykorzystane jako paliwa lub
do celów wypełniania wyrobisk
13
Przygotowanie do
ponownego użycia
Przygotowanie do
ponownego użycia
• "Przygotowanie do ponownego użycia"
oznacza procesy odzysku polegające
na sprawdzeniu, czyszczeniu lub
naprawie, w ramach których produkty
lub składniki produktów, które
wcześniej stały się odpadami, są
przygotowywane do tego, by mogły być
ponownie wykorzystywane bez
jakichkolwiek innych czynności
przetwarzania wstępnego
• "Przygotowanie do ponownego użycia"
oznacza procesy odzysku polegające
na sprawdzeniu, czyszczeniu lub
naprawie, w ramach których produkty
lub składniki produktów, które
wcześniej stały się odpadami, są
przygotowywane do tego, by mogły być
ponownie wykorzystywane bez
jakichkolwiek innych czynności
przetwarzania wstępnego
Unieszkodliwianie
Unieszkodliwianie
• „unieszkodliwianie” to wszelkie
procesy niebędące odzyskiem, nawet
jeżeli wtórnym skutkiem takiego
procesu jest odzysk substancji lub
energii
• decyduje pierwotny cel procesu, jeżeli
nie jest związany z wykorzystaniem
odpadu (w sensie znalezienia dla niego
użytecznego zastosowania)
• „unieszkodliwianie” to wszelkie
procesy niebędące odzyskiem, nawet
jeżeli wtórnym skutkiem takiego
procesu jest odzysk substancji lub
energii
• decyduje pierwotny cel procesu, jeżeli
nie jest związany z wykorzystaniem
odpadu (w sensie znalezienia dla niego
użytecznego zastosowania)
14
Posiadacz odpadów
Posiadacz odpadów
• „posiadacz odpadów” oznacza wytwórcę
odpadów lub osobę fizyczną lub prawną
będącą w posiadaniu tych odpadów
• „wytwórca odpadów” oznacza dowolny
podmiot, którego działalność prowadzi do
powstawania odpadów (pierwotny wytwórca
odpadów) lub dowolny podmiot zajmujący
się przetwarzaniem wstępnym, mieszaniem
lub innymi procesami prowadzącymi do
zmiany charakteru lub składu tych odpadów
• „posiadacz odpadów” oznacza wytwórcę
odpadów lub osobę fizyczną lub prawną
będącą w posiadaniu tych odpadów
• „wytwórca odpadów” oznacza dowolny
podmiot, którego działalność prowadzi do
powstawania odpadów (pierwotny wytwórca
odpadów) lub dowolny podmiot zajmujący
się przetwarzaniem wstępnym, mieszaniem
lub innymi procesami prowadzącymi do
zmiany charakteru lub składu tych odpadów
Dealerzy i brokerzy
Dealerzy i brokerzy
• Dealer
- podmiot występujący w roli
zleceniodawcy w transakcji zakupu
a następnie sprzedaży odpadów, w tym
również dealerzy, którzy nie obejmują
odpadów fizycznie w posiadanie,
• Broker
- podmiot organizujący odzysk
lub unieszkodliwianie odpadów
w imieniu innych stron, w tym
brokerzy, którzy nie obejmują
odpadów fizycznie w posiadanie
• Dealer
- podmiot występujący w roli
zleceniodawcy w transakcji zakupu
a następnie sprzedaży odpadów, w tym
również dealerzy, którzy nie obejmują
odpadów fizycznie w posiadanie,
• Broker
- podmiot organizujący odzysk
lub unieszkodliwianie odpadów
w imieniu innych stron, w tym
brokerzy, którzy nie obejmują
odpadów fizycznie w posiadanie
15
ZASADA ROZSZERZONEJ
ODPOWIEDZIALNOŚCI
PRODUCENTA
ZASADA ROZSZERZONEJ
ODPOWIEDZIALNOŚCI
PRODUCENTA
„
producent
” - każda osoba fizyczna lub prawna,
która zawodowo opracowuje, wytwarza,
przetwarza, obrabia, sprzedaje lub wwozi
produkty
elementy odpowiedzialności -
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
pozostających po wykorzystaniu tych produktów
• późniejsze gospodarowanie tymi odpadami
• odpowiedzialność finansowa za te działania
• obowiązek podawania do wiadomości publicznej
informacji o stopniu, w jakim można ponownie
wykorzystać i przetworzyć dany produkt
„
producent
” - każda osoba fizyczna lub prawna,
która zawodowo opracowuje, wytwarza,
przetwarza, obrabia, sprzedaje lub wwozi
produkty
elementy odpowiedzialności -
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
pozostających po wykorzystaniu tych produktów
• późniejsze gospodarowanie tymi odpadami
• odpowiedzialność finansowa za te działania
• obowiązek podawania do wiadomości publicznej
informacji o stopniu, w jakim można ponownie
wykorzystać i przetworzyć dany produkt
REGLAMENTACJA
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
REGLAMENTACJA
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
• Państwa członkowskie wymagają, aby
wszystkie zakłady lub przedsięwzięcia,
które zamierzają dokonywać
przetwarzania
odpadów, uzyskały
zezwolenie
od właściwego organu
• jeżeli właściwy organ uzna, że
planowana metoda przetwarzania jest
niedopuszczalna z punktu widzenia
ochrony środowiska, odmawia
udzielenia zezwolenia.
• Państwa członkowskie wymagają, aby
wszystkie zakłady lub przedsięwzięcia,
które zamierzają dokonywać
przetwarzania
odpadów, uzyskały
zezwolenie
od właściwego organu
• jeżeli właściwy organ uzna, że
planowana metoda przetwarzania jest
niedopuszczalna z punktu widzenia
ochrony środowiska, odmawia
udzielenia zezwolenia.
16
REGLAMENTACJA
REGLAMENTACJA
wpis do rejestru
–
• zakłady lub przedsięwzięcia zajmujące
się zawodowo zbieraniem lub
transportem odpadów
• dealerzy lub brokerzy
• zakłady lub przedsięwzięcia, które
podlegają zwolnieniom z wymogów
posiadania zezwoleń
wpis do rejestru
–
• zakłady lub przedsięwzięcia zajmujące
się zawodowo zbieraniem lub
transportem odpadów
• dealerzy lub brokerzy
• zakłady lub przedsięwzięcia, które
podlegają zwolnieniom z wymogów
posiadania zezwoleń
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA
GOSPODAROWANIE ODPADAMI (1)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA
GOSPODAROWANIE ODPADAMI (1)
• Państwa członkowskie stosują niezbędne
środki w celu zapewnienia, by każdy pierwotny
wytwórca odpadów lub inny posiadacz
odpadów dokonywał przetwarzania odpadów
samodzielnie
• lub zlecał przetwarzanie dealerowi, zakładowi
lub przedsięwzięciu wykonującemu czynności
przetwarzania odpadów
• lub zlecił zorganizowanie przetwarzania
prywatnemu lub publicznemu podmiotowi
zajmującemu się zbieraniem odpadów
• Państwa członkowskie stosują niezbędne
środki w celu zapewnienia, by każdy pierwotny
wytwórca odpadów lub inny posiadacz
odpadów dokonywał przetwarzania odpadów
samodzielnie
• lub zlecał przetwarzanie dealerowi, zakładowi
lub przedsięwzięciu wykonującemu czynności
przetwarzania odpadów
• lub zlecił zorganizowanie przetwarzania
prywatnemu lub publicznemu podmiotowi
zajmującemu się zbieraniem odpadów
17
ODPOWIEDZIALNOŚĆ (2)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ (2)
• W przypadku gdy odpady są przemieszczane
w celu ich wstępnego przetworzenia od
pierwotnego wytwórcy lub posiadacza do jednej
z osób fizycznych lub prawnych, o których mowa
w ust. 1, nie następuje zwolnienie
z odpowiedzialności za przeprowadzenie
ostatecznego procesu odzysku lub
unieszkodliwienia.
• Państwa członkowskie mogą określić warunki
odpowiedzialności i postanowić, w jakich
przypadkach pierwotny wytwórca
odpowiedzialny jest za wszystkie działania na
odpadach w łańcuchu ich przetwarzania lub w
jakich odpowiedzialność może być dzielona lub
przekazywana między uczestnikami tego
łańcucha przetwarzania
• W przypadku gdy odpady są przemieszczane
w celu ich wstępnego przetworzenia od
pierwotnego wytwórcy lub posiadacza do jednej
z osób fizycznych lub prawnych, o których mowa
w ust. 1, nie następuje zwolnienie
z odpowiedzialności za przeprowadzenie
ostatecznego procesu odzysku lub
unieszkodliwienia.
• Państwa członkowskie mogą określić warunki
odpowiedzialności i postanowić, w jakich
przypadkach pierwotny wytwórca
odpowiedzialny jest za wszystkie działania na
odpadach w łańcuchu ich przetwarzania lub w
jakich odpowiedzialność może być dzielona lub
przekazywana między uczestnikami tego
łańcucha przetwarzania
ODPOWIEDZIALNOŚĆ (3)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ (3)
• Państwa członkowskie mogą postanowić, że
odpowiedzialność za organizację gospodarowania
odpadami jest ponoszona częściowo lub
całkowicie przez producenta produktu, z którego
pochodzą odpady, i że dystrybutorzy tych
produktów mogą ponosić wspólnie tę
odpowiedzialność.
• Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki
w celu zapewnienia, że na ich terytorium zakłady
i przedsięwzięcia zajmujące się zawodowo
zbieraniem i transportem odpadów dostarczają
zebrane i transportowane przez siebie odpady do
odpowiednich instalacji przetwarzania odpadów,
z poszanowaniem obowiązków określonych
w art. 13 (ochrona zdrowia ludzi i środowiska)
• Państwa członkowskie mogą postanowić, że
odpowiedzialność za organizację gospodarowania
odpadami jest ponoszona częściowo lub
całkowicie przez producenta produktu, z którego
pochodzą odpady, i że dystrybutorzy tych
produktów mogą ponosić wspólnie tę
odpowiedzialność.
• Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki
w celu zapewnienia, że na ich terytorium zakłady
i przedsięwzięcia zajmujące się zawodowo
zbieraniem i transportem odpadów dostarczają
zebrane i transportowane przez siebie odpady do
odpowiednich instalacji przetwarzania odpadów,
z poszanowaniem obowiązków określonych
w art. 13 (ochrona zdrowia ludzi i środowiska)
18
Dyrektywy dotyczące
różnych rodzajów odpadów
Thematic Strategy on waste prevention
and recycling
Waste Framework
Directive
(2008/98/EC)
Waste Streams
Waste Treatment Operations
Framework Legislation
Waste Shipment
Regulation
(EEC/259/93)
Incineration Directive
(2000/76/EC)
Landfill Directive
(1999/31/EC)
recycling standards
(future, based on
WFD)
Sewage
Sludge
(86/278/EEC)
Batteries &
Accumulators
(2006/66/EC)
Packaging &
Packaging
Waste
(94/62/EC)
PCBs
(96/59/EC)
End-of-Life
Vehicles
(2000/53/EC)
Electrical &
Electronic
Equipment
(2002/96/EC)
Mining Waste
(2003/319/
EC)
Restrictions on the
Use of Hazardous
Substances in WEEE
(2002/95/EC)
19
W strategii OECD od początku lat ’90
W prawie europejskim od 1994 roku
(opakowania)
Obecnie podstawa unijnej strategii
„odpadowej” i wszystkich tzw. dyrektyw
„nowego podejścia” (wraki samochodowe,
sprzęt elektryczny i elektroniczny, baterie
i akumulatory)
Zasada „Poszerzonej Odpowiedzialności
Producentów” (Extended Responsibility
Producers – ERP) podstawą nowoczesnej
gospodarki odpadami w Unii Europejskiej
PODSTAWY PRAWNE UE DOTYCZĄCE
OPAKOWAŃ I
ODPADÓW
OPAKOWANIOWYCH
Dyrektywa 94/62 o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych
•Wymagania zasadnicze
• Minimalizacja (projektowanie/produkcja;
waga/objętość)
• Ograniczenie zawartości metali ciężkich
• Ograniczenie negatywnego oddziaływania na
środowisko
(odpady opakowaniowe)
• Przydatność do (wielokrotnego użycia) odzysku poprzez:
• recykling
• spalenie wykorzystaniem energii
• kompostowanie
• biodegradację
• Osiągnięcie docelowych poziomów odzysku i recyklingu
20
NOWELIZACJA PRAWA EUROPEJSKIEGO
Dyrektywa 2004/12/EC
(nowelizująca 94/62)
z 11.02.2004r.
nowe ogólne poziomy odzysku i recyklingu
Odzysk- 60%
(2007 – 50%)
Recykling – min 55% max 80%
(2007 – 25%)
Poziomy docelowe w poszczególnych kategoriach
modyfikacja kategorii:
naturalne
drewno
aluminium + stal metale
recykling tworzyw – tylko recykling mechaniczny
termin transpozycji – 18.08.2005r.
Dyrektywa 2005/20/EC
(nowelizująca 94/62)
z 9.03.2005r.
ostateczny okres przejściowy dla Polski do 2014r.
termin transpozycji – 9.09.2006r.
22%
40%
60%
14%
25%
22,50%
50%
25%
40%
50%
15%
39%
48%
60%
11%
20%
15%
9%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
2004
2007
2014
papier
szkło
tworzywa
stal
aluminium
naturalne
ROSNĄCE POZIOMY RECYKLINGU
2007/2014
Wzrost: papier - 25%,
szkło - 50%,
stal - 50%,
aluminium -
12,5%
25%
22,5%
21
Postępowanie z pojazdami
wycofanymi z eksploatacji
Postępowanie z pojazdami
wycofanymi z eksploatacji
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii
Europejskiej nr 2000/53/WE z dnia 18 września
2000 r. w sprawie pojazdów wycofywanych
z eksploatacji (OJ L 269 21.10.200, p.34),
22
Podstawy prawne
dyrektywa 2000/53/WE
z 18 września 2000 r.
w sprawie pojazdów
wycofanych z eksploatacji
ustawa
z 20 stycznia 2005 r.
o recyklingu pojazdów
wycofanych z eksploatacji
dyrektywa 2000/53/WE
z 18 września 2000 r.
w sprawie pojazdów
wycofanych z
eksploatacji
dyrektywa Rady 70/156/EWG z 6 lutego 1970 r.
w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw
Członkowskich odnoszących się do homologacji typu
pojazdów silnikowych i ich przyczep
dyrektywa Rady 67/548/EWG z 27 czerwca 1967 r.
w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych odnoszących się
do klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji
niebezpiecznych
Dyrektywa
ramowa
23
Pojazdy objęte
przepisami
pojazd należący do kategorii
M1 i N1 zdefiniowanych w załączniku
IIA do dyrektywy 70/156/EWG - rozporządzenia
Ministra Infrastruktury z dnia 30 grudnia 2003 r.
w sprawie homologacji pojazdów samochodowych
i przyczep (samochody osobowe do przewozu co
najwyżej 8 osób oraz ciężarowe o maksymalnej
masie do 3,5 t.)
pojazd trójkołowy według definicji zawartej
w dyrektywie 92/61/EWG, z wyłączeniem motocykli
trójkołowych
Wyłączenie
Pojazdy historyczne
nie są odpadami
pojazdy zabytkowe w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu
drogowym
pojazdy mające co najmniej 25 lat, o ile dany
model nie jest produkowany od 15 lat i został
uznany przez rzeczoznawcę samochodowego za
unikatowy lub mający szczególne znaczenie dla
udokumentowania historii motoryzacji
24
dyrektywa 2000/53/WE –
podmiotowy zakres obowiązywania
producenci (profesjonalni importerzy)
pojazdów samochodowych
użytkownicy pojazdów samochodowych
przedsiębiorcy zajmujący się zbieraniem,
demontażem, strzępieniem, odzyskiwaniem,
recyklingiem oraz przetwarzaniem
pojazdów wycofanych z eksplo-
atacji, ich części i materiałów
przedsiębiorcy – także podmio-
ty zajmujące się
dystrybucją,
ubezpieczaniem
pojazdów,
dyrektywa 2000/53/WE –
obowiązki
związane z zapobieganiem powstawaniu odpadów –
producenci pojazdów, materiałów i części
wykorzystywanych w pojazdach
w zakresie zbierania wraków samochodowych –
wszyscy przedsiębiorcy
związane z przetwarzaniem pojazdów wycofanych
z eksploatacji –
przedsiębiorcy prowadzący taką
działalność
związane z odzyskiem, ponownym użyciem i
recyklingiem -
przedsiębiorcy prowadzący taką
działalność
25
Zapobieganie
powstawaniu
odpadów
ograniczenie używania w pojazdach substancji
niebezpiecznych oraz redukowanie ich
stosowania
projektowanie i produkowanie nowych
pojazdów w taki sposób, aby umożliwić oraz
ułatwić demontaż, ponowne użycie oraz
odzyskiwanie, w szczególności recykling
pojazdów oraz ich części i materiałów
włączanie większej ilości materiałów
uzyskanych z recyklingu do pojazdów i innych
produktów
dyrektywa 2000/53/WE
Zbieranie
Wszyscy przedsiębiorcy
–
zorganizowanie systemów
zbierania wszystkich pojazdów wycofanych
z eksploatacji oraz części zużytych
kryterium „
należytej dostępności
” dla przekazują-
cych zużyte pojazdy
Organy państwa
–
zbudowanie systemu dokumentowania przekaza-
nia wraków do punktów zbiórki, stwarzającego
obowiązek przekazania dla użytkownika
świadectwa złomowania wzajemnie uznawane
DYREKTYWA
26
nowe pojęcie
- zespół działań przygotowują-
cych wrak do ostatecznego zagospodarowania
(poddania go którejś z form odzysku bądź
unieszkodliwienia)
obowiązki przetwarzających
–
przestrzeganie wymagań dyrektywy
(załącznik 1)
uzyskanie pozwolenia (rejestracji)
coroczna kontrola
PRZETWARZANIE
DYREKTYWA
Odzysk, ponowne użycie
i recykling
„ponowne użycie”
- wszelkiego rodzaju
działania, poprzez które części pojazdów
wycofanych z eksploatacji są użyte w tym
samym celu, do jakiego były pierwotnie
przeznaczone
(zaliczane do recyklingu)
obowiązek osiągania poziomów odzysku
1 stycznia 2006 r. - ponowne użycie i odzysk 85%;
ponowne użycie i recykling 80%, w odniesieniu do
średniej masy pojazdu oraz roku
1 stycznia 2015 r. – odpowiednio 95 % i 85 %
27
© Marek Górski
W EE
E
Postępowanie z odpadami
ze zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego
© Marek Górski
DYREKTYWA NR 2002/96/WE
PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO
I RADY
z dnia 27 stycznia 2003 r.
w sprawie zużytego sprzętu
elektrotechnicznego
i elektronicznego (WEEE)
28
© Marek Górski
Zakres przedmiotowy obowiązywania
•
sprzęt elektryczny i elektroniczny w postaci
urządzeń wymienionych w załączniku nr 1
(lista zamknięta)
•
wyprodukowany i wprowadzony na terytorium kraju
•
wprowadzony na terytorium kraju w drodze importu lub
wewnątrzwspólnotowego nabycia
•
definicja według dyrektywy
•
zużyty sprzęt EE
wyłączenia –
sprzęt elektryczny i elektroniczny służący ochronie
bezpieczeństwa RP, jeżeli sprzęt ten jest przeznaczony
wyłącznie do celów wojskowych
odpady promieniotwórcze
Art. 2
© Marek Górski
System postępowania
ze zużytym sprzętem elektrycznym
i elektronicznym
•
obowiązek zorganizowania systemu zbierania,
przetwarzania, odzysku i recyklingu WEEE
•
obowiązek osiągania poziomów odzysku i recyklingu
WEEE
•
system rejestrowania –
•
wykonania obowiązków ustawowych
•
podmiotów wykonujących obowiązki ustawowe
•
zakaz prowadzenia demontażu zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego poza zakładem
przetwarzania (art.5)
29
•
adresowana do wprowadzającego na
terytorium kraju sprzęt elektryczny
i elektroniczny
•
stosowana do określonych produktów
oraz ich wytwórców, bez względu na
technikę sprzedaży, w tym także
sprzedaż na odległość i elektroniczna
zasada rozszerzonej
odpowiedzialności
producenta za wytworzony
przez niego produkt
Zakres przedmiotowy
obowiązywania
•
wszelkiego rodzaju
urządzenia elektryczne
i elektroniczne
używane przez
konsumentów
oraz
•
urządzenia elektryczne
i elektroniczne
przeznaczone do
użytku profesjonalnego
30
DEFINICJA
EEE
„urządzenia elektryczne
i elektroniczne” („EEE”)
urządzenia, których
właściwe działanie jest
uzależnione od zasilania
prądem elektrycznym lub
polem elektromagnetycznym
oraz urządzenia do
wytwarzania, przesyłu oraz
pomiaru prądu i pól, ujęte
w kategoriach wymienionych
w załączniku IA oraz
przeznaczone do użycia przy
napięciu znamionowym
nieprzekraczającym 1 000
Volt dla prądu zmiennego
i 1 500 Volt dla prądu stałego
Kategorie –
załącznik nr 1a do dyrektywy
•
Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa
domowego
•
Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa
domowego
•
Urządzenia IT i telekomunikacyjne
•
Urządzenia konsumenckie
•
Urządzenia oświetleniowe
•
Przyrządy elektryczne i elektroniczne (z wyjątkiem
wielkogabarytowych, stacjonarnych przyrządów
przemysłowych)
•
Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy
•
Wyroby medyczne (z wyjątkiem wszelkich wyrobów
zaimplantowanych i zainfekowanych)
•
Przyrządy do nadzoru i kontroli
•
Automaty
31
Kategorie urządzeń elektrycznych
elektronicznych
1. Wielkogabarytowe urządzenia
gospodarstwa domowego
2. Małogabarytowe urządzenia
gospodarstwa domowego
6. Przyrządy elektryczne
i elektroniczne (z wyjątkiem
wielkogabarytowych,
stacjonarnych przyrządów
przemysłowych)
4. Urządzenia audiowizualne
5. Urządzenia oświetleniowe
3. Urządzenia IT i telekomunikacyjne
32
10. Automaty
7. Zabawki, sprzęt
rekreacyjny i sportowy
8. Wyroby medyczne (z wyjątkiem
wszelkich wyrobów zaimplantowanych
i zainfekowanych)
9. Przyrządy do
nadzoru i kontroli
Dwie kategorie WEEE
•
odpady historyczne
-
zużyty sprzęt
elektryczny i elektroniczny powstały
ze sprzętu wprowadzonego na
terytorium kraju przed dniem
13 sierpnia 2005 r.
•
odpady nowe
-
zużyty sprzęt
elektryczny i elektroniczny, który
powstanie ze sprzętu
wprowadzanego na terytorium kraju
po dniu 13 sierpnia 2005 r.
33
Odpowiedzialność producenta
za produkt
•
za projekt produktu
(uwzględniający
i umożliwiający jego demontaż oraz odzysk,
w szczególności ponowne użycie i recykling
WEEE, ich części składowych i materiałów)
•
za powstały z produktu odpad
(skierowanie
go w pierwszym rzędzie do ponownego
użycia, recyklingu albo odzysku)
•
za przekazanie
odpowiednich informacji
konsumentowi
Wymagania związane ze
zbieraniem odpadów EEE
•
selektywna
zbiórka
•
zachęcanie konsumentów produktów do
zwrotu WEEE
•
ustanowienie dogodnej infrastruktury
systemów zwrotu WEEE (w tym również
takie punkty publiczne, gdzie prywatne
gospodarstwa domowe mogą co najmniej
nieodpłatnie zwracać wytworzone odpady)
•
przekazanie użytkownikom informacji
o sposobie takiej zbiórki (kierowanej do
konsumentów i przetwarzających odpady)
34
Dyrektywa 2006/21/WE
w sprawie
gospodarowania odpadami
z przemysłu wydobywczego
Geneza dyrektywy 2006/21/WE
Ekologiczne katastrofy w Europie
Wyciek ze stawu osadowego w kopalni
Aznalcollar
Szkody w transgranicznym dorzeczu Dunaju
Deficyt wspólnotowych przepisów prawnych
dotyczących odpadów
• Dyrektywa ramowa 75/442/EWG
w sprawie odpadów (dziś dyrektywa
2006/12/WE)
• Dyrektywa 99/31/WE w sprawie
składowania odpadów
35
• Definicje podstawowych pojęć: „odpad”,
„odzysk”, „unieszkodliwianie”
• Wyłączenie odpadów górniczych, jeśli są objęte
innymi regulacjami prawnymi
• Niejasności prawne w odniesieniu do górnictwa
Pozytywy i negatywy ramowej dyrektywy
o odpadach
•
Wyłączenie niezanieczyszczonej gleby lub innych niż niebezpieczne
obojętnych odpadów pochodzących z poszukiwania,
eksploatacji, przeróbki kopalin
• Objęcie zakresem przedmiotowym górniczych odpadów
niebezpiecznych i górniczych odpadów innych niż
niebezpieczne, nie będących odpadami obojętnymi
• Zakaz składowania odpadów płynnych
• Zakaz składowania odpadów innych niż niebezpieczne z odpadami
niebezpiecznymi
• Wymóg tworzenia specjalnych barier i powłok na dnie składowiska
Dyrektywa 99/31/WE w sprawie składowania
36
• Sprawa Tombesi dot. pozostałości z obróbki
marmuru (wartość ekonomiczna odpadu)
•Sprawa fińskiego kamieniołomu Palin Granit
Oy (problem kwalifikacji materiału: odpad czy
produkt uboczny)
• Sprawa Avesta Polarit Chrome Oy kopalni rud
chromu
Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
Komunikat Komisji Europejskiej w sprawie
bezpiecznego prowadzenia działalności
górniczej - 2000 r.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego - 2001 r.
Dokumenty robocze Komisji Europejskiej na temat
gospodarowania odpadami z górnictwa w
latach 2001 - 2002
Projekt dyrektywy w sprawie gospodarowania
odpadami z przemysłu wydobywczego - 2003 r.
Propozycje zmian w przepisach dotyczących
gospodarki odpadami
37
• Problem zakresu przedmiotowego dyrektywy
• Problem definicji przemysłu wydobywczego,
obiektu unieszkodliwiania odpadów, przeróbki
• Problem gwarancji finansowych
Prace nad dyrektywą o odpadach
wydobywczych w Radzie Unii Europejskiej
i Parlamencie Europejskim
Znaczenie dyrektywy 2006/21/WE
uchwalonej
w dniu 15 marca 2006 r. przez
Parlament Europejski
i
Radę Unii Europejskiej
38
Cele dyrektywy 2006/21/WE
• Ustanowienie minimalnych wymagań w zakresie
gospodarki odpadami wydobywczymi
• Promocja odzysku, rozważnej gospodarki surowcami
mineralnymi
• Minimalizacja zagrożeń środowiskowych niesionych
przez odpady wydobywcze
• Zmniejszenie negatywnych skutków dla środowiska
odcieków z obiektów unieszkodliwiania odpadów
• Zapobieganie i minimalizowanie negatywnych skutków
wypadków związanych z funkcjonowaniem obiektów
unieszkodliwiania odpadów
Zakres dyrektywy 2006/21/WE
• Do odpadów wydobywczych nadal stosuje się
dyrektywę ramową o odpadach 2006/12/WE
• Nie ma natomiast zastosowania dyrektywa
99/31/WE w sprawie składowania odpadów
39
Nowe definicje prawne dla gospodarki odpadami
• „przemysł wydobywczy”
• „surowiec mineralny”
• „przeróbka”
• „odpady przeróbcze”
• „obiekt unieszkodliwiania odpadów”
• „hałda”
• „tama”
• „staw osadowy”
Przedmiot dyrektywy 2006/21/WE
•
Plan gospodarowania odpadami
• Informowanie o poważnych wypadkach i zapobieganie im
• Wniosek i zezwolenie
• Udział społeczeństwa
• System klasyfikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów
• Wyrobiska poeksploatacyjne
• Budowa i zarządzanie obiektami
•
Procedury zamknięcia i po zamknięciu obiektu
• Zapobieganie pogarszania się stanu wody, zanieczyszczenia powietrza
i gleby
• Gwarancja finansowa
• Odpowiedzialność za środowisko
• Skutki transgraniczne
• Kontrole przeprowadzane przez właściwy organ
40
Okresy przejściowe
Obiekty działające w dniu 1 maja 2008 r., mają
czas na dostosowanie się do przepisów
dyrektywy do dnia 1 maja 2012 r. z wyjątkiem
obowiązku posiadania gwarancji finansowej,
który musi być przestrzegany
od dnia 1 maja 2014 r.
Przepisy przejściowe
• Dyrektywa nie ma zastosowania do obiektów
zamkniętych na dzień 1 maja 2008 r.
• Tylko wybrane przepisy dyrektywy mają zastosowanie do
obiektów, które:
-zaprzestały przyjmowania odpadów przed dniem 1 maja
2006 r.,
- są na końcowym etapie zamykania,
-zostaną definitywnie zamknięte do dnia 31 grudnia 2010 r.
41
Państwa członkowskie miały transponować
postanowienia dyrektywy do prawa krajowego
do 1 maja 2008 r.
Komisja Europejska została upoważniona do
wydania aktów wykonawczych m.in. w takich
sprawach jak: odpady obojętne,
charakterystyka odpadów, klasyfikacja
obiektów unieszkodliwiania odpadów,
gwarancje finansowe.
UWARUNKOWANIA PRAWNE
GOSPODAROWANIA
ODPADAMI
BIODEGRADOWALNYMI
42
Dyrektywa 2008/98/WE (19.11.2008)
w sprawie odpadów
83
• Wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej
muszą transponować do 12.12.2010 r. przepisy
ustawowe, wykonawcze i administracyjne
niezbędne do wykonania dyrektywy PEiR
2008/98/WE z dn. 19.11.2008 r. w sprawie
odpadów.
• Celem nowego systemu prawnego będzie
stworzenie tzw. społeczeństwa recyklingu.
W zakresie bioodpadów celem jest ograniczenie
składowania odpadów biodegradowalnych,
poprzez stworzenie systemów selektywnego
zbierania odpadów.
Dyrektywa 2008/98/WE (19.11.2008)
w sprawie odpadów
84
• Na
terenie
Unii
Europejskiej
trwają
prace
nad
wdrożeniem nowych przepisów o bioodpadach (projekt
dyrektywy o bioodpadach, Zielona Księga).
• W
państwach
europejskich
(Niemcy,
Austria)
wprowadzane są wymogi dla dezodoryzacji powietrza
poprocesowego
(dotyczy
metod
biologicznych).
Aby dotrzymać założone normy (np. w kompo-
stowniach) już obecnie zakładane są w tych krajach
dwustopniowe
systemy
oczyszczania
powietrza
poprocesowego (np. płuczka i filtr biologiczny, najlepiej
z wykorzystaniem ciepła poprocesowego). Wejście
powyższych
przepisów
na
terenie
całej
Unii
Europejskiej
oznaczać,
będzie
konieczność
prowadzenia procesu biologicznego w systemach
zamkniętych.
43
Wymagania projektowanej „Biowaste Directive”
85
Dyrektywa dotycząca bioodpadów regulować wszystkie
problemy stosowania odpadów organicznych
i uzyskanych z nich produktów.
• Projekt
dyrektywy
jako
drogę
pozyskania
surowców
odpadowych do produkcji kompostu jednoznacznie nakazuje
selektywne
zbieranie
bioodpadów
u
źródła.
Selektywnie
zbierane powinny być następujące bioodpady (chyba że
kompostowane są przydomowo):
- odpady żywności z gosp. domowych,
- odpady żywności z restauracji, szkół i obiektów publicznych,
- bioodpady z targowisk,
- bioodpady ze sklepów, rzemiosła i usług,
- bioodpady z przedsiębiorstw handlowych, przemysłowych
i innych,
- odpady zielone i odpady drewna z prywatnych oraz
publicznych terenów zielonych (parki, ogrody i cmentarze),
Wymagania projektowanej „Biowaste Directive”
86
• Systemy selektywnego zbierania bioodpadów
(wg projektu dyrektywy) powinny objąć:
- aglomeracje miejskie o liczbie mieszkańców większej
niż 100 000, w ciągu trzech lat,
- aglomeracje miejskie o liczbie mieszkańców większej
niż 2 000, w ciągu pięciu lat.
• Można zrezygnować z obowiązku selektywnego zbierania
bioodpadów jeśli:
- system zbiórki nie zapewni dostatecznej czystości
bioodpadów,
- zbiórka prowadzona byłaby na terenach słabo
zaludnionych, (wówczas konieczne jest
prowadzenie kampanii kompostowników
przydomowych).
44
Zielona księga w sprawie gospodarowania
bioodpadami w UE
-
jakie działania w zakresie zapobiegania powstawaniu
bioodpadów należy podjąć w UE?
• przedstawia aktualny stan gospodarowania
bioodpadami w krajach UE;
• ma służyć rozpoczęciu debaty mającej wypracować
optymalne sposoby gospodarowania odpadami, jakie
zostaną określone w przepisach unijnych;
• przedstawia możliwe sposoby gospodarowania
bioodpadami;
• zadaje konkretne pytania w jakich kierunkach powinny
się kierować regulacje wspólnotowe w zakresie
bioodpadów, np.:
Zielona księga w sprawie gospodarowania
bioodpadami w UE
-
czy dalsze ograniczanie ilości odpadów ulegających
biodegradacji, które można składować jest korzystne
czy też nie?
- które metody przetwarzania bioodpadów należy
wspierać? Czy w celu optymalizacji metod należy szerzej
korzystać z ocen cyklu życia?
- czy odzysk energii z bioodpadów jest korzystny z punktu
widzenia zrównoważonej gospodarki zasobami (w tym
odpadami)?
- czy należy wspierać recykling bioodpadów (produkcję
kompostu) i jak go pogodzić z odzyskiem energii
z bioodpadów?
- oraz szereg pytań odnoszących się do norm dla
kompostu i stabilizatu.
45
Dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie baterii
i akumulatorów oraz zużytych baterii
i akumulatorów (2006/66/EC) została
opublikowana w roku 2008 i obowiązuje we
wszystkich państwach członkowskich UE.
Jej celem jest zwiększenie liczby baterii
i akumulatorów poddawanych recyklingowi w celu
ograniczenia ich niekorzystnego wpływu na
środowisko.
Dyrektywa w sprawie baterii i akumulatorów
Procesy unieszkodliwiania odpadów
46
Podstawy prawne
Podstawy prawne
• dyrektywa Parlamentu Europejskiego
i Rady 2000/76/WE z dnia 4 grudnia
2000 r. w sprawie spalania odpadów
(Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91)
• dyrektywa Parlamentu Europejskiego
i Rady 2000/76/WE z dnia 4 grudnia
2000 r. w sprawie spalania odpadów
(Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91)
Termiczne przekształcanie
Termiczne przekształcanie
nieaktualna
Pojęcie -
„energia ze źródeł odnawialnych” (UE)
Pojęcie -
„energia ze źródeł odnawialnych” (UE)
• Dyrektywa 2001/77 –
– odnawialne, niekopalne źródła energii (energia
wiatru, słoneczna, geotermiczna, falowa, pływów,
wodna, biomasy, gazu z odpadów, gazu z zakładów
oczyszczania ścieków i biogazów)
• Dyrektywa 2003/54 –
– odnawialne, niekopalne źródła energii (energia
wiatru, energia promieniowania słonecznego,
energia geotermalna, energia fal, prądów i pływów
morskich, hydroenergia, energia pozyskiwana z
biomasy, gazu pochodzącego z wysypisk śmieci,
oczyszczalni ścieków i ze źródeł biologicznych
(biogaz)
• Dyrektywa 2001/77 –
– odnawialne, niekopalne źródła energii (energia
wiatru, słoneczna, geotermiczna, falowa, pływów,
wodna, biomasy, gazu z odpadów, gazu z zakładów
oczyszczania ścieków i biogazów)
• Dyrektywa 2003/54 –
– odnawialne, niekopalne źródła energii (energia
wiatru, energia promieniowania słonecznego,
energia geotermalna, energia fal, prądów i pływów
morskich, hydroenergia, energia pozyskiwana z
biomasy, gazu pochodzącego z wysypisk śmieci,
oczyszczalni ścieków i ze źródeł biologicznych
(biogaz)
Odpady jako źródło energii odnawialnej ?
Odpady jako źródło energii odnawialnej ?
47
Pojęcie – „biomasa” (UE)
Pojęcie – „biomasa” (UE)
• Dyrektywa 2001/77
– podatne na rozkład biologiczny frakcje
produktów, odpady i pozostałości z przemysłu
rolnego (łącznie z substancjami roślinnymi
i zwierzęcymi), leśnictwa i związanych z nim
gałęzi gospodarki, jak również podatne na rozkład
biologiczny frakcje odpadów przemysłowych
i miejskich
• Dyrektywa 2001/77
– podatne na rozkład biologiczny frakcje
produktów, odpady i pozostałości z przemysłu
rolnego (łącznie z substancjami roślinnymi
i zwierzęcymi), leśnictwa i związanych z nim
gałęzi gospodarki, jak również podatne na rozkład
biologiczny frakcje odpadów przemysłowych
i miejskich
• energia uzyskana z odpadów
spełniających cechy „biomasy” może być
uznana za energię pochodzącą ze źródeł
odnawialnych
• pozyskiwanie energii z odpadów -
w rozumieniu przepisów o odpadach to
„zagospodarowanie odpadów”
• KONSEKWENCJA – OBOWIĄZEK
PRZESTRZEGANIA PRZEPISÓW
O ODPADACH
• energia uzyskana z odpadów
spełniających cechy „biomasy” może być
uznana za energię pochodzącą ze źródeł
odnawialnych
• pozyskiwanie energii z odpadów -
w rozumieniu przepisów o odpadach to
„zagospodarowanie odpadów”
• KONSEKWENCJA – OBOWIĄZEK
PRZESTRZEGANIA PRZEPISÓW
O ODPADACH
48
Dyrektywa 1999/31/EC w sprawie
składowania odpadów
Szczegółowe wymagania techniczno-
technologiczne umieszczone zostały w trzech
aneksach do dyrektywy:
Aneks I zawiera ogólne wymagania dla wszystkich klas
składowisk, w tym dotyczące: lokalizacji, kontroli
wód i zagospodarowania odcieków, zabezpieczenia
gruntu i wody dla poszczególnych klas składowisk.
Aneks II - kryteria dopuszczenia odpadów do
składowania.
Aneks III - procedury kontroli i monitoringu składowisk
w okresie eksploatacji i po ich zamknięciu.
Podstawowy, uznawany powszechnie w krajach
UE, zarówno przez decydentów jak i
technologów gospodarki odpadami, jako
kluczowy zapis dyrektywy zawarty jest w:
Artykule 5
, który określa rodzaje odpadów (oraz procedury
ich obróbki - unieszkodliwiania przed składowaniem) które
nie powinny być składowane na składowiskach.
Artykule 6
, który określa warunki dopuszczenia odpadów
do składowania na składowiskach poszczególnych klas:
.........
składowane mogą być tylko odpady poddane wcześniej
obróbce lub unieszkodliwianiu innymi metodami
oraz
49
„.....
Każdy kraj członkowski UE powinien (w ciągu dwóch lat od wejścia
w życie dyrektywy czyli do 2003 r.) przyjąć własną strategię ograniczania
składowania odpadów biorozkładalnych, aby spełnić następujące cele:
nie później niż w ciągu 5 lat od wejścia w życie dyrektywy (czyli do 2006
roku) - ograniczenie składowania tych odpadów do 75% ich masy
w stosunku do ilości odpadów biorozkładalnych zawartych w strumieniu
odpadów komunalnych wytworzonych roku 1995 (lub najbliższym
w którym prowadzono ewidencję zgodną ze standardem Eurostat);
- nie później niż w ciągu 8 lat od wejścia w życie dyrektywy (czyli do 2009
roku) - ograniczenie do 50%;
- nie później niż w ciągu 15 lat od wejścia w życie dyrektywy (czyli do
2016 roku) - ograniczenie do 35%.
Dla Państw Członkowskich, które w 1995 r unieszkodliwiały poprzez
składowanie więcej niż 80 % wywożonych odpadów komunalnych
(oczywiście należy do nich Polska), przewidziano możliwość przedłużenia
terminów podanych powyżej o okres nie przekraczający czterech lat (do
2010, 2013 i 2020 roku).
Do najważniejszych postanowień dyrektywy
1999/31/EC w sprawie składowania odpadów
(w tym związanych z właściwościami
technologicznymi odpadów) należy zaliczyć:
Obowiązek ograniczenia ilości biologicznie rozkładalnych
odpadów komunalnych usuwanych na składowiska
w celu zmniejszenia ogólnego efektu cieplarnianego
wprowadza się obowiązek ograniczenia ilości biologicznie
rozkładalnych odpadów komunalnych usuwanych na
składowiska oraz zapewnienia w nowo projektowanych i
istniejących składowiskach ujęcia i unieszkodliwiania
powstającego biogazu,
Dla zmniejszenia objętości oraz ograniczenia uciążliwości
wszystkie odpady powinny być poddane obróbce przed
składowaniem,
50
Zakaz składowania zużytych opon
zakaz składowania zużytych opon (w ciągu 5 lat od wejścia
w życie dyrektywy – 2006 r., w tym w ciągu 2 lat
zaprzestanie składowania całych opon – 2003 r., oraz
w ciągu 5 lat - opon rozdrobnionych),
zakaz wspólnego składowania odpadów niebezpiecznych
z innymi odpadami,
Wytyczne w sprawie lokalizacji składowisk,
uszczelnienia wierzchowiny i rekultywacji składowisk,
gospodarki gazowej.
Urealnienie opłat za składowanie odpadów
urealnienie opłat za składowanie odpadów poprzez
uwzględnienie w opłacie za unieszkodliwianie odpadów na
składowisku wszystkich składników związanych z budową,
eksploatacją, monitoringiem, zamknięciem i rekultywacją oraz
monitoringiem i dozorowaniem obiektu przez okres 30 lat po
zakończeniu jego eksploatacji,
urealnienie kosztów składowania - w celu wprowadzenia
równowagi pomiędzy kosztami składowania odpadów
(uznanych za zbyt niskie), a kosztami innych metod
zagospodarowania, takimi jak np. recykling materiałowy i
energetyczny, kompostowanie, unieszkodliwianie termiczne
(spalanie) itp.
51
Monitoring oddziaływania składowisk na środowisko
- określenie szczegółowego zakresu monitoringu
i kontroli podczas eksploatacji obiektu, jak i po jej
zakończeniu (do 30 lat),
- zaostrzenie procedur zamykania składowisk i ich
monitorowania (30 lat po zamknięciu lub tak długo jak
wynika z oceny ryzyka),
- nakaz bezwzględnego egzekwowania zasady „polluter
pay” - poprzez zaostrzenie wymogów dla finansowych
gwarancji właścicieli składowisk dotyczących pokrycia
kosztów usunięcia szkód.
Zakres monitoringu podczas eksploatacji, jak i po jej
zakończeniu obejmuje pomiary (w nawiasach podano
dane dla okresu eksploatacji):
- warunków meteorologicznych (wysokości opadu, temperatury
powietrza, kierunku i prędkości wiatru, wielkości parowania,
wilgotności powietrza - codzienne pomiary),
- ilości (co miesiąc) i jakości odcieków (kwartalnie),
- ilości i jakości wód powierzchniowych (kwartalnie),
- potencjalnych emisji gazu i ciśnienia atmosferycznego (miesięcznie),
- poziomu zwierciadła wody podziemnej (półroczne),
- jakości wód podziemnych (stosownie do lokalnych warunków
hydrogeologicznych),
- topografii złoża odpadów (ilości i jakości składowanych odpadów,
zajętych powierzchni i pojemności, metod składowania, czasu
trwania składowania, itp. - roczne sprawozdania),
- osiadania złoża (roczne pomiary).