Przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa przy użytkowaniu,

magazynowaniu i transporcie substancji i preparatów chemicznych w

świetle nadzoru i kontroli PIP.

Użytkowanie, magazynowanie i transport substancji i preparatów

chemicznych może stać się źródłem zagrożenia dla pracowników z uwagi na

właściwości tych substancji. Dlatego pracodawca ma obowiązek zapewnienia

pracownikom ochrony zdrowia i życia przed niebezpiecznym działaniem w

całym cyklu ich użytkowania, przechowywania i

transportu. Obowiązki

pracodawcy (użytkownik, producent, dystrybutor) wynikają m.in. z:

ƒ ustawy z 26.06.1974 Kodeks pracy - art. 221 (tekst jedn. Dz. U. nr 21, poz.

94 z 1998 r. z późn. zm.),

ƒ ustawy z 11.01.2001 o substancjach i preparatach chemicznych – art. 28 (Dz.

U. nr 11, poz 84 z późn. zm.),

ƒ ustawy z 28.10.2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych –

art. 8 ust. 2 (Dz. U. nr 199, poz. 1607),

ƒ rozporządzenia MP i PS z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp

(Dz. U. nr 129, poz. 844 z późn. zm.),

ƒ rozporządzenia Ministra Zdrowia z 3 lipca 2002 r. w sprawie karty

charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz.

U. nr 140 poz. 1171),

ƒ rozporządzenia Ministra Zdrowia z 11.07.2002 r. w sprawie kryteriów i

sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. nr 140

poz. 1172),

ƒ rozporządzenia MZ z 11.07.2002 r. w sprawie oznakowania opakowań

substancji i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. nr 140 poz. 1173),

ƒ przepisów umowy ADR (załącznik do Dz. U. nr 194, poz. 1629).

Państwowa Inspekcja Pracy w sposób systematyczny prowadzi kontrole

prewencyjne, mające na celu ocenę przestrzegania przepisów bezpieczeństwa

chemicznego oraz podniesienie świadomości i wiedzy osób bezpośrednio

stosujących niebezpieczne substancje i preparaty chemiczne, zaangażowanych w

ich dystrybucję, konfekcjonowanie oraz pracujących w magazynach, a także

przy rozładunku i załadunku. Brak wiedzy o ryzyku związanym ze stosowaniem

substancji i preparatów chemicznych jest przyczyną chorób zawodowych i

wypadków. Te ostatnie, chociaż na szczęście nie zdarzają się zbyt często, są

jednak w skutkach bardzo tragiczne.

Bardzo ważnym elementem informującym pracodawców o zagrożeniu

oraz sposobie postępowania z substancją i preparatem niebezpiecznym są

etykiety umieszczone na opakowaniach oraz karty charakterystyki opracowane

dla każdej substancji.

Wyniki kontroli PIP wskazywały w przeszłości na ogromną skalę

nieprawidłowości w tym zakresie. Na przykład pracodawcy w 2000 r. stosowali,

produkowali i magazynowali substancje i preparaty chemiczne niebezpieczne

dla zdrowia i życia, z których aż 74% było oznakowanych niezgodnie z

przepisami, a 40% nie miało karty charakterystyki. Wiele z tych substancji,

głównie z importu oznakowanych było etykietami w języku obcym i nie

posiadało kart charakterystyki. Użytkownicy tych substancji nie mogli więc

skorzystać z podstawowych źródeł informacji o zagrożeniu, a także o

postępowaniu na wypadek awarii, rozlania, pożaru czy skażenia środowiska w

miejscu pracy i podczas transportu. Aktualnie PIP dostrzega poprawę w zakresie

informacji o zagrożeniu oraz sposobie postępowania z substancjami i

preparatami niebezpiecznymi. Wzrasta zainteresowanie i świadomość

użytkowników substancji i preparatów chemicznych sprawami bezpieczeństwa.

W

2002 r. Państwowa Inspekcja Pracy szczególną uwagę zwracała na

bezpieczeństwo przy użytkowaniu i magazynowaniu proszku aluminium,

substancji łatwo palnej i wybuchowej. Po wypadkach (śmiertelnych i ciężkich),

do jakich doszło w 2000 i 2001 r. na skutek wybuchu pyłu aluminium

(„Prefabet” w Łodzi, Spółka „Italian Look” w Gorzowie, PPUH „Emerstal” w

2

Dąbrowie Górniczej), podjęto kontrole ukierunkowane na problematykę

narażenia pracowników na atmosfery wybuchowe z udziałem pyłu aluminium.

Najmniejszą wiedzę na temat zagrożeń wynikających z obecności pyłu

aluminium na stanowiskach pracy wykazują pracodawcy i pracownicy

zakładów, w których występuje emisja pyłu podczas prac szlifierskich i

polerowania. W szczególności dotyczy to remontów i napraw urządzeń, w

których gromadzą się warstwy pyłu. Pracodawcy nie przywiązują wagi do

utrzymania porządku przez systematyczne czyszczenie i usuwanie pyłu, nie

sprawdzają urządzeń ochronnych, nie wiedzą o obowiązku użytkowania

narzędzi nieiskrzących w obecności leżącego pyłu aluminium, nie posiadają

procedur kontroli czyszczenia instalacji wentylacji wyciągowej, pomimo że w

dokumentacji oceny ryzyka wymieniają tę czynność w określeniu środków

przeciwdziałających ryzyku wybuchu.

Państwowa Inspekcja Pracy nadal prowadzi kontrole w zakresie

bezpieczeństwa chemicznego, współpracując w obszarze omawianej

problematyki z Państwową Inspekcją Sanitarną, Inspekcją Ochrony Środowiska

oraz Biurem ds. Substancji i Preparatów Chemicznych.

3