z szumami lub s³abo s³yszalny, ja-

koœæ sygna³u mo¿na poprawiæ zmieniaj¹c

odbiór na mono. Odpowiednie komunikaty

pojawiaj¹ siê na wyœwietlaczu, którego ja-

snoœæ zmienia siê przyciskiem DIMMER.

Amplituner umo¿liwia odbiór nastêpuj¹cych

sygna³ów RDS:

q

PS (Program Service) _ wyœwietlanie

nazw stacji,

q

PTY (Program Type) _ wyœwietlanie in-

formacji o rodzaju odbieranego programu

(sport, muzyka itp.),

q

RT (Radio Tekst) _ wyœwietlanie komuni-

katów radiowych nadawanych przez stacje.

Funkcja Enhanced Other Network umo¿liwia

wybór rodzaju programu przez tymczaso-

we dostrojenie tunera do czêstotliwoœci sta-

cji nadaj¹cej taki program (TA: lokalne infor-

macje dla kierowców, NEWS: wiadomoœci,

INFO: programy, których zadaniem jest

udzielanie szeroko rozumianych porad).

DŸwiêk dookólny

Mo¿liwa jest praca w piêciu try-

bach dŸwiêku dookólnego.

q

System Dolby Pro Logic II

umo¿liwia konwersjê wszystkich

sygna³ów dwukana³owych _ za-

równo zwyk³ych stereofonicz-

nych, jak i w formacie Dolby Surround _ na

sygna³y 5,1-kana³owe. Dziêki matrycowej

metodzie kodowania/dekodowania sygna³u

nie wystêpuje, jak w Dolby Pro Logic ogra-

niczanie wysokich tonów w kana³ach tyl-

nych i mo¿liwe jest odtwarzanie efektów

stereofonicznych przez g³oœniki tylne. Sy-

stem Dolby Pro Logic II mo¿e pracowaæ

w trybie Movie (filmowy) oraz Music (mu-

zyczny). W trybie MUSIC dŸwiêk ma du¿¹

g³êbiê, baza stereofoniczna jest poszerzo-

na i wraz z efektem Panorama daje rozbu-

dowan¹ boczn¹ czêœæ sceny dŸwiêkowej.

q

System Dolby Digital s³u¿y do odtwarza-

nia dŸwiêku wielokana³owego z noœników

zapisanych w tym formacie. Warunkiem po-

prawnej pracy jest do³¹czenie odtwarzacza

przez wejœcie cyfrowe.

q

System DTS Digital Surround s³u¿y do

odtwarzania dŸwiêku wielokana³owego z no-

œników zapisanych w tym formacie, wyma-

ga do³¹czenia odtwarzacza przez wejœcie

cyfrowe. W porównaniu z systemem Dolby

Digital charakteryzuje siê stosunkowo ni-

skim wspó³czynnikiem kompresji dŸwiêku.

Dziêki temu odtwarzany dŸwiêk ma dosko-

na³¹ g³êbiê i przestrzennoœæ, a brzmienie

materia³u muzycznego jest naturalne, zwar-

te i klarowne.

44

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 9/2002

Nowy segment na

rynku urz¹dzeñ audio

jakim s¹ amplitunery

AV jest szczególnie

skrzêtnie

zagospodarowywany

przez firmy japoñskie.

AMPLITUNER AV
RX-7022R FIRMY JVC

P

rezentowany amplituner,

wg danych producenta,

zapewnia w trybie surro-

und moc wyjœciow¹

5 x100 W (rms) przy ob-

ci¹¿eniu 8

Ω

. Ma wyjœcie

napiêciowe do sterowa-

nia subwoofera i dobrej

jakoœci tuner FM/AM z systemem RDS. Je-

¿eli dodaæ do tego wiele trybów pracy dla

dŸwiêku surround (Dolby Pro Logic II, Dolby

Digital, DTS, DAP oraz stereofoniê wieloka-

na³ow¹), to mo¿na powiedzieæ, ¿e jest to je-

den z najlepiej wyposa¿onych amplitunerów

w tej cenie.

P³yta czo³owa amplitunera, w kolorze srebr-

nym (rys. 1), zosta³a wykonana z dobrej ja-

koœci sztucznego tworzywa.

Tuner

W pamiêci tunera mo¿na zaprogramowaæ

do 30 stacji FM oraz do 15 AM,

W trybie programowania auto audycja jest

odbierana w zale¿noœci od nadawania, ste-

reo- lub monofonicznie podczas dostrajania

wyciszany jest szum. Je¿eli odbiór jest

Rys. 1. P³yta przednia

Rys. 2. Wnêtrze

Rys. 3. P³yta tylna

45

q

Tryby DAP umo¿liwiaj¹ wiern¹ re-

produkcjê istotnych elementów pola

dŸwiêkowego jakimi s¹ dŸwiêki odbi-

te. DŸwiêk w sali koncertowej, hali

sportowej lub klubie dociera do uszu

s³uchacza zarówno bezpoœrednio,

jak i po odbiciu od licznych prze-

szkód. DŸwiêki odbite s¹ wa¿nymi

elementami przestrzennych efektów

akustycznych i s¹ wykorzystywane

do upodobnienia wra¿eñ do odbiera-

nych na tych obiektach. Mo¿liwe s¹

nastêpuj¹ce tryby pracy DAP:

DANCE CLUB _ dŸwiêk z dynamicz-

n¹ podstaw¹ basow¹,

HALL _ dŸwiêk z sali koncertowej

z uwydatnionymi partiami wokalnymi,

PAVILION _ dŸwiêk z hali sportowej

z wysokim sufitem.

Tryby DAP wytwarzaj¹ efekty prze-

strzenne przy odtwarzaniu 2-kana-

³owego dŸwiêku stereofonicznego

zarówno analogowego, jak i cyfro-

wego, tworz¹c wra¿enie przebywania

w miejscu, w którym nagranie zosta-

³o zarejestrowane.

q

Stereofonia wielokana³owa umo¿-

liwia odtwarzanie dŸwiêku ze znacz-

nie szersz¹ ni¿ standardowa baz¹

stereofoniczn¹, przy u¿yciu wszyst-

kich g³oœników. Ten tryb mo¿na stoso-

waæ przy odtwarzaniu 2-kana³owe-

go dŸwiêku stereofonicznego zarów-

no analogowego, jak i cyfrowego

z wyj¹tkiem dŸwiêku w formacie Do-

lby Digital i DTS.

G³oœniki

Ciekaw¹ w³aœciwoœci¹ amplitunera

jest mo¿liwoœæ wprowadzenia infor-

macji o g³oœnikach i ich rozmieszczeniu.

Dostêpne s¹ nastêpuj¹ce ustawienia:

q

dotycz¹ce subwoofera: czy jest pod³¹-

czony,

q

dwie opcje dotycz¹ce pozosta³ych g³oœni-

ków: LARGE/SMALL (du¿y/ma³y).

LARGE nale¿y wybraæ, gdy œrednica g³o-

œnika jest wiêksza ni¿ 12 cm, w przeciw-

nym przypadku nale¿y wybraæ opcje

SMALL. Chodzi o to, aby niskie tony kiero-

waæ do g³oœników, które s¹ w stanie je od-

twarzaæ. S¹ jednak pewne ograniczenia.

Je¿eli nie jest pod³¹czony subwoofer, to dla

g³oœników przednich jest mo¿liwe jedynie

ustawienie LARGE.

Mo¿na programowaæ równie¿ odleg³oœæ od

miejsca ods³uchu w metrach lub stopach (fe-

et), w zakresie od 0,3 do 9,0 m z krokiem 0,3

m lub odpowiednio od 1 do 30 stóp.

Ma³e g³oœniki nie odtwarzaj¹ wiernie niskich to-

nów, dlatego umo¿liwiono dobór dolnej czêsto-

tliwoœci granicznej dla ró¿nych g³oœników. S¹

to czêstotliwoœci: 80, 100, 120, 150 i 200 Hz.

Nie jest to mo¿liwe, gdy dla wszystkich g³oœni-

ków wybrano ustawienie LARGE.

Ograniczenie zakresu dynamiki

Ograniczenie ró¿nicy miêdzy maksymal-

nym a minimalnym poziomem dŸwiêku,

szczególnie przydatne przy s³uchaniu dŸwiê-

ku przestrzennego, np. w nocy, jest mo¿li-

we tylko dla formatu ”Dolby Digital”. Do-

stêpne s¹ dwa poziomy ograniczenia:

q

MID _ czêœciowe ograniczenie zakresu

dynamiki,

q

MAX _ maksymalne ograniczenie zakre-

su dynamiki.

Gniazda

Na p³ycie tylnej (rys. 3) jest wiele ró¿nego ro-

dzaju gniazd wejœciowych i wyjœciowych

dla sygna³ów analogowych i cyfrowych.

Gniazda cyfrowe, wspó³osiowe i optyczne s¹

dla odtwarzacza CD, DVD oraz TV.

Gniazda analogowe, typu cinch sta-

nowi¹ osobn¹ grupê. Gniazda wej-

œciowe przewidziano dla gramofo-

nu analogowego, CD, magnetofo-

nu/CDR, magnetowidu (VCR) oraz

fonii TV. Gniazda wyjœciowe, do na-

grañ s¹ dla magnetofonu/CDR oraz

magnetowidu. Szeœæ gniazd wejœcio-

wych 5-1 jest do wspó³pracy z rekor-

derem DVD. W pobli¿u umieszczo-

no gniazdo wyjœciowe sygna³u napiê-

ciowego do sterowania aktywnym

subwooferem.

Aby sterowaæ zestawem audio za

pomoc¹ jednego pilota, na p³ycie tyl-

nej amplitunera umieszczono gnia-

zdo sygna³owe firmowego interfej-

su typu compu-link 4. Interfejs ten

umo¿liwia równie¿ tzw. nagrania syn-

chroniczne, czyli jednoczesne rozpo-

czêcie nagrywania, np. na kasecie

i odtwarzania p³yty CD.

Gniazda dla sygna³ów wideo, to gnia-

zda typu cinch oraz S-video:

q

gniazdo wyjœciowe do monitora

(aby ogl¹daæ obraz z do³¹czonego

urz¹dzenia wideo)

q

gniazdo wejœciowe dla DVD

q

gniazda wejœciowe i wyjœciowe

dla VCR

q

gniazdo DBS.

Gniazda antenowe, umieszczone

równie¿ na p³ycie tylnej, to wspó³osio-

we o impedancji 75

Ω

dla tunera FM

oraz symetryczne do do³¹czenia an-

teny pêtlowej dla tunera AM.

Zespo³y gniazd g³oœnikowych umie-

szczone zosta³y w czêœci centralnej

p³yty tylnej. Dla wszystkich piêciu

kana³ów przewidziano solidne zaci-

ski laboratoryjne, nieco skromniejsze gnia-

zda s¹ dla drugiej pary g³oœników w kana-

³ach przednich.

Konstrukcja wnêtrza

Urz¹dzenie jest podzielone na trzy czêœci

(rys. 2). Po lewej stronie umieszczono trans-

formator sieciowy o szacunkowej mocy ok.

270 W z uk³adami czuwania, obok konden-

satory elektrolityczne filtru prostownika

2 x 6800

µ

F. Z przodu znajduje siê du¿y ra-

diator z p³askownika gruboœci 5 mm, do

którego przymocowano, metod¹ wpraso-

wania, dodatkowe o¿ebrowanie (postêp

w stosunku do nitowania). Na radiatorze

s¹ przymocowane tranzystory (mocy)

wzmacniaczy mocy piêciu kana³ów, ich p³yt-

ki drukowane zaœ s¹ przymocowane prosto-

padle do radiatora.

W stopniach koñcowych zastosowano pa-

ry komplementarne, z elementów w uk³adzie

Darlingtona 2SD 2390/2SB 1560 o nastêpu-

POZNAJEMY SPRZÊT

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 9/2002

DANE TECHNICZNE (wg IEC 268-3/DIN

,

66)

Sekcja wzmacniacza m.cz.

Znamionowa moc wyjœciowa (h = 0,9%,

R

L

= 8

Ω

, f = 1 kHz)

2 x 100 W (rms)

Pasmo przenoszenia

20 Hz

÷

20 kHz (

±

1 dB)

Moc wyjœciowa przy dzia³aniu funkcji

Surround (h = 0,8%, R

L

= 8

Ω

, f = 1 kHz):

dla g³oœników przednich

2 x 100 W (rms)

dla g³oœnika centralnego

100 W (rms)

dla g³oœników tylnych

2 x 100 W (rms)

Stosunek sygna³/zak³ócenia (IHF/DIN

,

66) 87/67 dB

Wejœcia:

liniowe: CD, TAPE/CDR, TV, VCR, DVD 250 mV/47 k

Ω

cyfrowe wspó³osiowe DIGITAL 1 (DVD) 0,5 V(p-p)/75

Ω

cyfrowe optyczne DIGITAL 2 (CD)

_21 dBm do _15 dBm

(660 nm

±

30 nm)

dla sygna³ów Linear PCM, Dolby Digital

i DTS, przy fp = 32 kHz,

44,1 kHz i 48 kHz

kompozytowy sygna³ wideo VCR, DVD 1 V(p-p)/75

Ω

Wyjœcia

liniowe TAPE/CDR, VCR

220 mV

kompozytowy sygna³ wideo VCR,

MONITOR OUT

1 V(p-p)/75

Ω

Regulacja barwy dŸwiêku:

basy

±

10 dB (100 Hz)

soprany

±

10 dB (10 kHz)

Sekcja tunera FM

Zakres czêstotliwoœci

87,50

÷

108,00 MHz

Czu³oœæ:

dla sygna³u mono

17 dBf (1,95

µ

V/75

Ω

)

Czu³oœæ t³umienia (50 dB):

dla sygna³u mono

21,3 dBf (3,2

µ

V/75

Ω

)

dla sygna³u stereo

41,3 dBf (31,5

µ

V/75

Ω

)

Stosunek sygna³/szum (wa¿ony, IHF _ A):

dla sygna³u mono/stereo

78/73 dB (85 dBf)

Ca³kowite zniekszta³cenia harmoniczne:

dla sygna³u mono/stereo

0,4/06% (f = 1 kHz)

Pasmo przenoszenia

30 Hz

÷

15 kHz (+0,5, _3 dB)

Sekcja tunera AM

Zakres czêstotliwoœci:

dla fal œrednich

522 kHz

÷

1629 kHz

dla fal d³ugich

144 kHz

÷

288 kHz

Czu³oœæ u¿yteczna, antena ramowa

400

µ

V/m

Stosunek sygna³/szum

50 dB (100 mV/m)

Dane ogólne

Zasilanie

230 V, 50 Hz

Pobór mocy

200 W

Pobór mocy w trybie czuwania

2 W

Wymiary (szer. x wys. x g³êb.)

435x146,5x416 mm

Masa

8,8 kg

Cena

ok. 1500 z³

Parametry

Zmierzono parametry dwóch g³ównych ka-

na³ów wzmacniaczy mocy z piêciu dostêp-

nych, lewego i prawego. Zmierzono moc

wyjœciow¹ dla obci¹¿enia 8

Ω

(tablica 1),

wspó³czynnik t³umienia w funkcji czêstotliwo-

œci (tablica 2), przenoszenie przebiegu pro-

stok¹tnego o czêstotliwoœci 20 Hz i 20 kHz,

odpornoœæ wzmacniacza na obci¹¿enia

o charakterze reaktancyjnym, t³umienie

przes³uchów miêdzy kana³ami oraz przebieg

wspó³czynnika zniekszta³ceñ nieliniowych

w funkcji czêstotliwoœci i w funkcji mocy

wyjœciowej. Zmierzono równie¿ przebieg

regulacji barwy dŸwiêku przy ustawieniu re-

gulatorów w po³o¿eniach skrajnych.

Moc wyjœciowa wzmacniacza m.cz. jest

”przyzwoita”, zw³aszcza uwzglêdniaj¹c, ¿e

jest do dyspozycji piêæ kana³ów. Wspó³-

czynnik t³umienia, wyra¿aj¹cy stosunek im-

pedancji obci¹¿enia do impedancji wyjœcio-

wej wzmacniacza, ma natomiast wartoœci

”skromne”.

Przenoszenie przebiegów prostok¹tnych

o czêstotliwoœci 20 Hz i 20 kHz (rys. 4) jest

czyste, bez przerzutów i podwzbudzeñ, ale

widaæ wyraŸnie, ¿e dla najmniejszych czê-

stotliwoœci wzmacniacz silnie obcina pa-

smo. Zwi¹zane jest to z fabrycznym ustawie-

niem czêstotliwoœci granicznej na 100 Hz.

Odpornoœæ wzmacniacza na obci¹¿enia

o charakterze reaktancyjnym jest za to bar-

dzo dobra.

Obci¹¿enie wzmacniacza dwójnikiem RC

8

Ω

II 0,47

µ

F spowodowa³o minimalne od-

kszta³cenie przebiegu prostok¹tnego.

T³umienie przes³uchów miêdzy kana³ami

(rys. 5) nie osi¹ga zbyt wielkich wartoœci, ale

jest do przyjêcia, przy uwzglêdnieniu ceny

urz¹dzenia. Przebieg wspó³czynnika znie-

kszta³ceñ nieliniowych w funkcji czêstotliwo-

œci dla mocy wyjœciowej 1 W i 100 W przed-

stawiono na rys. 6. S¹ to wartoœci zbli¿one

do tego, co oferuj¹ inni producenci. Nieco in-

aczej ma siê sprawa z przebiegiem znie-

kszta³ceñ w funkcji mocy wyjœciowej dla

dwóch czêstotliwoœci 1 kHz i 10 kHz. Tutaj

zniekszta³cenia s¹ nieco wiêksze ni¿ w urz¹-

dzeniach konkurencyjnych, ale i tak s¹ nie-

wielkie. Przebieg regulacji barwy dŸwiêku

(rys. 8) jest nieco zaskakuj¹cy dla zakresu

ma³ych czêstotliwoœci, ale wynika on,

o czym wspomniano wczeœniej, z zastoso-

wanych ograniczeñ w zakresie ma³ych czê-

stotliwoœci. Dlatego charakterystyka przypo-

mina bardziej ”fale Dunaju” ni¿ typow¹ cha-

rakterystykê regulacji.

n

Hi-Fi

j¹cych podstawowych parametrach: U

CE0

= 150 V, I

C

= 10 A, P

C

= 100 W, f

T

= 50

MHz. Wzmacniacze mocy kana³ów g³ów-

nych lewego i prawego s¹ uk³adowo bardzej

z³o¿one od pozosta³ych wzmacniaczy.

W czêœci tylnej s¹ pozosta³e podzespo³y:

q

p³ytka z przekaŸnikami w³¹czaj¹cymi ze-

stawy g³oœnikowe,

q

czêœæ radioodbiorcza,

q

uk³ady wspó³pracy z gniazdami wejœcio-

wymi typu cinch, wspó³osiowymi oraz

optycznymi,

q

zespó³ procesora dŸwiêkowego.

Uk³ady wspó³pracy z wyœwietlaczem oraz

centralny procesor steruj¹cy urz¹dzeniem s¹

przymocowane do p³yty czo³owej.

46

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 9/2002

Warunki pomiaru Pwy [W]

R

L

= 8

Ω

, f = 1 kHz Kana³ L

Kana³ P

Kana³y wysterowywane

pojedynczo 116 114

Równoczesne

wysterowanie obu kana³ów 102 98

T a b l i c a 1. Maksymalna moc wyjœciowa w zale¿-

noœci od warunków pomiaru

f [kHz] 0,02 0,1 1 5 10 15 20
Kana³ L

33 36 39 39 35 34 32

Kana³ P

53 60 65 62 62 54

57

T a b l i c a 2. Wspó³czynnik t³umienia dla ró¿nych

czêstotliwoœci przy R

L

= 8

Ω

Ω

f = 20 Hz X: 10 ms/dz Y: 5 V/dz

f = 20 kHz X: 10

µ

s/dz Y: 5 V/dz

R

L

= 8

Ω

II 0,47

µ

F f = 4 kHz

X: 50

µ

s/dz Y: 5 V/dz

Rys. 4. Przenoszenie przebiegu prostok¹tne-

go o czêstotliwoœci 20 Hz (a), 20 kHz (b) oraz

reakcja wzmacniacza na obci¹¿enie o cha-

rakterze reaktancyjnym (c)

a)

b)

c)

Rys. 5. T³umienie przes³uchów miêdzy

kana³ami w funkcji czêstotliwoœci

20 50 100 200 500 1000 2000 5000 10000 20000

[dB]

f [Hz]

80

70

60

50

40

30

20

Rys. 6. Przebieg zniekszta³ceñ nieliniowych

w funkcji czêstotliwoœci przy sta³ej mocy wyjœciowej

0,3

0,2

0,1

h[%]

f[Hz]

20 50 100 200 500 1000 2000 5000 10000 20000

Pwy=1W

Rys. 7. Przebieg wspó³czynnika zniekszta³ceñ

nieliniowych w funkcji mocy wyjœciowej

0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

0,2 0,5 1 2 5 10 20 50 100

Pwy [W]

h [%]

f = 10kHz
f = 1kHz

9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
-1
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9

Rys. 8. Przebieg regulacji barwy dŸwiêku

20 40 60 100 200 500 1000 2000 5000 10000 20000

f [Hz]

U

U

1000