Ćwiczenie 1

CZĘŚĆ PRAKTYCZNA ĆWICZENIA

Oznaczanie mętności

Wykonanie:

1. Przesączyć 100 cm

3

badanej wody do czystych zlewek (ze szkła o takim samym

zabarwieniu! – patrz następne oznaczenie), a następnie ocenić ilość osadu na sączku
korzystając z poniższej skali:

0 brak

osadu

+ niewielki

osad

++ duży osad
+++ bardzo

duży osad

Ocena barwy wody

Wykonanie:

1. Przygotować naczynia wykonane ze szkła o takim samym zabarwieniu!
2. Określić barwę właściwą próbek wody (po przesączeniu próbek). Wykorzystać

przesączone próbki z poprzedniego oznaczenia.

3. Określić barwę pozorną dostarczonych próbek wody. Jako próbę odniesienia należy

przygotować taką samą objętość wody destylowanej. Oceny należy dokonywać
mając jednakowe tło dla wszystkich próbek i wzorca (np. białą kartkę papieru).

Ocena wpływu detergentu na napięcie powierzchniowe wody

Wykonanie:

1. Do zlewki nalać wody z kranu do mniej więcej 2/3 wysokości.
2. Zanurzyć w wodzie żyletkę, a następnie delikatnie położyć ją na powierzchni wody.
3. Następnie żyletkę zdjąć z powierzchni wody i osuszyć na bibule, a do zlewki wlać ok.

1 ml płynu do mycia naczyń i dokładnie wymieszać (unikać spienienia).

4. Zmoczyć żyletkę w tak powstałym roztworze, a następnie delikatnie położyć ją na

powierzchni wody.

5. Zapisać wynik obserwacji i wyciągnąć wnioski.

Pomiar konduktancji elektrolitycznej

Badanie polega na pomiarze konduktancji elektrolitycznej G, a następnie wyznaczeniu
konduktywności elektrolitycznej

χ ze wzoru:

G =

χ

⋅

1

K

(1)

K – stała naczyńka konduktometrycznego (cm

-1

)

χ - konduktywność elektrolityczna

Wykonanie:

1. Wyznaczyć stałą naczyńka konduktometrycznego. W tym celu przenieść do naczyńka

roztwór 0,01M KCl (o konduktywności elektrolitycznej

χ=1277 µS · cm

-1

) w takiej

1

Ćwiczenie 1

objętości, by obie elektrody były całkowicie zanurzone i odczytać wartość
konduktancji elektrolitycznej G. Obliczyć wartość stałej naczyńka ze wzoru:

K =

χ

G

(2)

2. Przemyć dokładnie (wielokrotnie) naczyńko badaną próbką wody. Następnie napełnić

je badaną wodą tak, by elektrody były zanurzone i zmierzyć konduktancję G.

3. Obliczyć konduktywność elektrolityczną badanej próbki korzystając ze wzoru (1)

i podstawiając wartość K wyliczoną ze wzoru (2).

4. Oznaczenie wykonać dla wszystkich badanych próbek wody.

Oznaczanie zapachu

Każdorazowo należy przeprowadzić następujące oznaczenia:

- jakościowe – organoleptyczne określenie rodzaju zapachu i zakwalifikowanie

go do jednej z grup podanych w tabeli 1.

- ilościowe – organoleptyczne określenie wyczuwalności zapachu (natężenia)

i

odpowiednie zakwalifikowanie go według pięciostopniowej skali

intensywności podanej w tabeli 2.

Wykonanie:

1) Oznaczyć zapach badanych próbek wody „na zimno”. W tym celu do kolby stożkowej

odmierzyć 100 cm

3

badanej wody o temperaturze 20ºC. Kolbę zatkać korkiem,

energicznie wstrząsać, a następnie szybko wyjąć korek i natychmiast powąchać
zawartość kolby tuż przy wylocie szyjki kolby.

2) Oznaczyć zapach badanych prób wody „na gorąco”. W tym celu wylot kolby należy

zakryć folią aluminiową, po czym całość podgrzewać w łaźni wodnej do temperatury
60ºC. Kolbę następnie zatkać korkiem, dokładnie wymieszać ruchem obrotowym i po
wyjęciu korka natychmiast wąchać przy wylocie szyjki kolby.

3) Obserwacje zanotować w formie tabeli zapisując wyniki symbolicznie (przykład

podany poniżej).

Próbka

Na zimno

Na gorąco

Nr 1

z3G

g4G

Oznaczanie pH

Wykonanie:

1. Przeprowadzić pomiar pH badanych próbek wody przy pomocy pH-metru.
2. Każdą próbkę zmierzyć 3-krotnie i obliczyć wartość średnią pH.
3. Wyniki zestawić w formie tabeli.

2

Ćwiczenie 1

Uniwersalny Wskaźnik Yamady

Wykonanie:

1. Do 6 probówek odmierzyć kolejno po 1 cm

3

: 50% HCl, 0,01M HCl, wody z kranu,

wody destylowanej, 0,05M NaOH, 0,5M NaOH.

2. Dodać po 2-3 krople wskaźnika Yamady. Wymieszać.
3. Określić orientacyjną wartość pH poszczególnych próbek wg skali zmian barwy

wskaźnika Yamady.

Oznaczanie kwasowości

Kwasowość wody oznacza się przez miareczkowanie badanej próbki mianowanym
roztworem NaOH wobec oranżu metylowego do pierwszej zmiany barwy (kwasowość
mineralna), a następnie wobec fenoloftaleiny do wyraźnie różowego zabarwienia (kwasowość
ogólna).

TAB. 4. ZAKRES OZNACZANIA KWASOWOŚCI METODĄ MIARECZKOWANIA ALKACYMETRYCZNEGO

pH Reakcje

Kwasowość

4,5

H

+

+ OH

-

Ù H

2

O

mineralna (Kw

m.

) (wobec

oranżu metylowego)

8,3

H

+

+ CO

3

2-

Ù HCO

3

-

ogólna (Kw

og.

) (wobec

fenoloftaleiny)

Wykonanie:

1. Do kolby stożkowej o pojemności 200 cm

3

odmierzyć 100 cm

3

badanej wody.

2. Dodać 3 krople oranżu metylowego (0,1%).
3. Miareczkować roztworem 0,05M NaOH do pierwszej zmiany zabarwienia z różowego

na słomkowożółte.

4. Dodać 10 kropli fenoloftaleiny (0,1%).
5. Dalej miareczkować roztworem NaOH do wyraźnie różowego zabarwienia

utrzymującego się przez 3 minuty.

6. Zapisać uzyskane wyniki w tabeli (tabela powinna się znaleźć sprawozdaniu!):

Dane Wyniki

Próbka

V

próbki

[cm

3

]

V

1(NaOH)

[cm

3

]

V

2(NaOH)

[cm

3

]

Kw

m.

[mmol

(H

+

) · dm

-3

]

Kw

og.

[mmol

(H

+

) · dm

-3

]

7. Obliczyć kwasowość mineralną Kw

m.

i ogólną Kw

og.

korzystając ze wzorów (3) i (4):

Kw =

m.

(

)

[

(

)

C

V

V

mmol H

dm

NaOH

⋅ ⋅

⋅

+

−

1

3

1000

]

(3)

Kw =

og.

(

)

[

(

)

C

V

V

mmol H

dm

NaOH

⋅ ⋅

⋅

+

2

3

1000

]

−

(4)

3

Ćwiczenie 1

gdzie:
C

NaOH

– stężenie NaOH użytego do miareczkowania, w mol · dm

-3

,

V

1

– objętość roztworu NaOH zobojętniającego próbkę do pH = 4,5, w cm

3

,

V

2

– objętość roztworu NaOH zobojętniającego próbkę do pH = 8,3, w cm

3

,

V – objętość próbki wody, w cm

3

.

Oznaczanie zasadowości

Zasadowość wody oznacza się przez miareczkowanie badanej próbki mianowanym
roztworem HCl wobec fenoloftaleiny do zaniku barwy (zasadowość mineralna), a następnie
wobec oranżu metylowego do pierwszej zmiany barwy (zasadowość ogólna).

TAB. 4. ZAKRES OZNACZANIA ZASADOWOŚCI METODĄ MIARECZKOWANIA ALKACYMETRYCZNEGO

pH Reakcje

Zasadowość

8,3

H

+

+ OH

-

Ù H

2

O

mineralna (Z

m.

) (wobec

fenoloftaleiny)

4,5

H

+

+ CO

3

2-

Ù HCO

3

-

H

+

+ HCO

3

-

Ù H

2

O + CO

2

ogólna (Z

og.

) (wobec

oranżu metylowego)

Wykonanie:

1. Do kolby stożkowej o pojemności 200 cm

3

odmierzyć 100cm

3

badanej wody.

2. Dodać 4 krople fenoloftaleiny (0,1%).
3. Miareczkować roztworem 0,05M HCl do zaniku różowego zabarwienia.
4. Dodać 5 kropli oranżu metylowego (0,1%).
5. Miareczkować dalej HCl do pierwszej zmiany barwy z żółtej na pomarańczową.
6. Zapisać uzyskane wyniki w tabeli (tabela powinna się znaleźć sprawozdaniu!):

Dane Wyniki

Próbka

V

próbki

[cm

3

]

V

1(HCl)

[cm

3

]

V

2(HCl)

[cm

3

]

Z

m.

[mmol

(OH

-

) · dm

-3

]

Z

og.

[mmol

(OH

-

) · dm

-3

]

7. Obliczyć zasadowość mineralną Z

m.

i ogólną Z

og.

korzystając ze wzorów (5) i (6):

Z =

m.

(

)

[

(

)

C

V

V

mmol OH

dm

HCl

⋅ ⋅

⋅

−

−

1

3

1000

] (5)

]

)

(

[

)

1000

(

=

Z

3

2

og.

−

−

⋅

⋅

⋅

dm

OH

mmol

V

V

C

HCl

(6)

gdzie:
C

HCl

– stężenie HCl użytego do miareczkowania, w mol · dm

-3

,

V

1

– objętość roztworu HCl zobojętniającego próbkę do pH = 8,3, w cm

3

,

V

2

– objętość roztworu HCl zobojętniającego próbkę do pH = 4,5, w cm

3

,

V – objętość próbki wody, w cm

3

.

4