Programowanie

Obiektowe

kpt. Andrzej Gaj

Podstawy
Analiza Obiektowa

PO - Podstawy

Wg. Encyklopedii Britannica:
„W percepcji wiata ludzie u ywaj stale trzech metod organizacji, które

przenikaj całe ich my lenie:

✦

Ró nicowanie doznania na poszczególne obiekty i ich atrybuty – na

przykład rozró nianie mi dzy drzewem, a jego rozmiarami i relacj

przestrzenn do innych obiektów,

✦

Rozró nienie mi dzy całymi obiektami i ich cz ciami składowymi –

na przykład, kiedy kontrastuje si drzewo z gał ziami, z których si

ono składa,

✦

Tworzenie klas obiektów i rozró nianie ich – na przykład konstrukcja

klasy wszystkich drzew i klasy wszystkich kamieni oraz rozró nienie

mi dzy nimi.”

[Britannica, Teoria klasyfikacji, 1986]

PO - Podstawy

Dziedzina problemu i zakres obowi zków systemu

Dziedzina problemu to rozwa ane pole działania.
np.: zarz dzanie przestrzeni powietrzn , lotnictwo, finanse, ....

System [gr. umie ci razem] zbiór lub uło enie elementów tak

powi zanych, e tworz jedno lub ograniczon cało ; jak na

przykład system słoneczny, system nawadniaj cy, system zasilania.

Odpowiedzialno [gr. Wymaganie odpowiedzi] warunek jako , fakt

lub przykład bycia odpowiedzialnym (w oryginale wi cej synonimów

– responsible, answerable, accountable, liable) co do osoby, urz du

lub długu.

[Webster, 1977]

PO - Podstawy

Dziedzina problemu i zakres obowi zków systemu

Dziedzina problemu to rozwa ane pole działania.

Zakres obowi zków (odpowiedzialno ci) systemu.

To powi zany w cało zbiór rzeczy, za które system

odpowiada.

PO - Podstawy

W czasie prac nad projektem musimy by

przygotowani na ustawiczne zmiany.

Powinni my te zapewni wielokrotny u ytek

fragmentów kodu.

PO - Podstawy

Zasady zarz dzania zło ono ci :

✦

Abstrakcja,

✦

Hermetyzacja,

✦

Dziedziczenie,

✦

Skojarzenie,

✦

Komunikacja za pomoc komunikatów,

✦

Powszechnie wyst puj ce metody organizacji: obiekty i atrybuty,

cało i cz ci, klasy i składowe oraz rozró nianie mi dzy nimi,

✦

Skala,

✦

Kategorie zachowania: bezpo rednia przyczynowo , zmiany w

czasie, podobie stwo funkcji.

PO - Podstawy

Model analizy obiektowej [Yourdon, Coad]

✦

Warstwa tematów,

✦

Warstwa klas-i-obiektów,

✦

Warstwa struktury,

✦

Warstwa atrybutów,

✦

Warstwa usług.

PO - Podstawy

Poj cie klasy

Obiekt – [łac.] osoba lub rzecz, do której odnosi si

czynno , my l lub uczucie. Co , co jest widoczne

lub namacalne; produkt lub substancja.

Klasa – [łac.] zbiorowisko ludzi lub rzeczy

poł czonych podobie stwem lub wspólnymi

cechami.

[Webster,1977]

PO - Podstawy

Poj cie klasy
Klasa (class) Poj cie klasy jest u ywane w trzech

do bliskich znaczeniach:

✦

Zbiór obiektów o zbli onych wła ciwo ciach.

✦

Byt semantyczny rozumiany jako miejsce

przechowywania takich cech grupy podobnych

obiektów, które s dla nich niezmienne (np.. Zestaw

atrybutów, nazwy, metod, ogranicze dost pu).

✦

Wyra enie j zykowe specyfikuj ce budow

obiektów, dozwolone operacje na obiektach,

ograniczenia dost pu, wyj tki, itd.

PO - Podstawy

Poj cie klasy
Obiekty s klasyfikowane zgodnie z podobie stwem pewnych

ich własno ci oraz podobie stwem sposobów ich u ycia.

Niezmienne cechy obiektów (zwane inwariantami lub

niezmiennikami), w szczególno ci zestaw atrybutów (wraz

z typami) oraz operacje, które mo na na nich wykonywa

(metody), s zbierane wewn trz specjalnego bytu

programistycznego nazywanego klas . Typy umo liwiaj

statyczn i dynamiczn kontrol poprawno ci budowy

obiektów, poprawno ci ich u ycia w programach oraz

poprawno ci u ycia operacji przypisanych do obiektów.

Obiektowo zakłada oddzielenie zewn trznej specyfikacji

klasy, zwanej interfejsem, od jej implementacji.

PO - Podstawy

Obiekt - jest abstrakcyjnym bytem reprezentuj cym lub

opisuj cym pewn rzecz lub poj cie obserwowane w

wiecie rzeczywistym. Obiekt jest odró nialny od innych

obiektów, ma nazw i dobrze okre lone granice.

PO - Podstawy

Poj cie klasy
Klasa abstrakcyjna (abstract class) klasa zawieraj ca

własno ci (atrybuty, metody) dziedziczone przez jej

podklasy, ale nie posiadaj ca bezpo rednich

wyst pie obiektów.

PO - Podstawy

Poj cie klasy

Klasa budowa:

✦

Nazwa,

✦

Atrybuty,

✦

Metody.

PO - Podstawy

Relacje pomi dzy klasami – obiektami:

Relacja (łac.) – stosunek, filoz. byt niesamodzielny, wi

cy 2

byty samodzielne, wszelki zwi zek lub zale no (stosunek)

mi dzy dwoma lub wi cej przedmiotami danego rodzaju,

poj ciami, wielko ciami.

Relacja – mat. Podzbiór iloczynu kartezja skiego pewnych

dziedzin (zbiorów).

PO - Podstawy

Relacje pomi dzy klasami – obiektami:

✦

Dziedziczenia,

✦

Agregacji,

✦

Skojarzenia.

PO - Podstawy

Relacja Dziedziczenia

Zachodzi pomi dzy klasami.

Oznacza dla klas potomnych uzyskanie wszystkich

cech klas nadrz dnych (rodziców).

PO - Podstawy

Relacja Dziedziczenia

wiat

zwierz t

nadtyp

Ssak

podtyp

nadtyp

Człowiek

Delfin

podtyp

Jednobazowe

PO - Podstawy

Relacja Dziedziczenia

Wielobazowe

Cecha

charakteru Wykształcenie

Firma

Wymagania

na stanowisku

pracy

Dyspozycyjno

PO - Podstawy

Relacja Agregacji

Odzwierciedla powi zanie cało -cz

pomi dzy

klasami-obiektami.

PO - Podstawy

Relacja Agregacji

Jacht

aglowy

Silnik

Kadłub

agiel

[n]

PO - Podstawy

Relacja Skojarzenia

Odzwierciedla dowolne (ró ne od poprzedni

wymienionych) powi zanie pomi dzy klasami-

obiektami.

PO - Podstawy

Relacja Skojarzenia

Pomieszczenie

Pracownik

Biurko

Przydział

biurek

przypisuje dla

przypisuje do

przypisuje w

[c]

[c]

[c]

Notacja dla zapisu liczno ci

zwi zków pomi dzy obiektami

Czytaj c od

lewej do prawej

A jest zawsze

zwi zane z

jednym B

A jest zawsze

zwi zane z

jednym lub

wieloma B

A jest zawsze

zwi zane z

adnym lub

jednym B

A jest zawsze

zwi zane z

adnym, jed-

nym lub

wieloma B

Martin/Odell

Booch (w. 2.0)

Coad/Yourdon

Rumbaugh

(OMT)

Barker (CASE

Method)

A

B

A

B

A

B

A

B

A

B

1

A

B

1..N

A

B

0..1

A

B

N

A

B

1

A

B

1,m

A

B

0,1

A

B

0,m

A

B

A

B

A

B

1+

A

B

A

B

A

B

A

B

A

B

Tabela 1.1