MapInfo – Drawa

Warszawa dn. 30.04.2008

Projekt - MapInfo

Prowadząca:

Dr inż. Dorota Pusłowska-Tyszewska

Wykonali:

Mariola Skrzędziejewska

Jakub Kostrzewa

Zlewnia:

Drawa

Projekt składał się z dwóch części:

Część I



Digitalizacja zlewni

Część II



Stworzenie map tematycznych klasyfikujących gminy w Polsce

pod względem wyróżnionych w tabeli czynników sprawczych



oszacowanie wartości wymienionych wskaźników dla badanej

zlewni



porównanie charakterystyk oszacowanych dla badanej zlewni z

wartościami dla gmin na obszarze Polski.

1

MapInfo – Drawa

Część I

Digitalizacja

Przy pomocy urządzenia DIGI zdigitalizowalismy zlewnię rzeki

Drawa. W tym celu przykleiliśmy arkusz mapy do pulpitu digitizera.

Mapę ułożyliśmy tak, żeby punkty o danych współrzędnych znalazły

się w aktywnym obszarze pulpitu. W MapInfo otworzyliśmy potrzebne

warstwy, które służyły jako podkład do digitalizacji. Później

utworzono nową warstwę i dodano ją do okna mapy.

W celu rejestracji nowej warstwy należało kliknąć Mapa/ustawienia

digitizera i w nowym oknie dialogowym wprowadzić punkty kontrolne,

zatwierdzając przez Dodaj. Żeby wprowadzić punkty kontrolne

musieliśmy celownik digitizera ustawić nad 4 punktami i wcisnąć

„1”. Do pojawiającego się okna dialogowego wpisaliśmy współrzędne

z mapy. Błąd dla tych 4 punktów nie mógł przekraczać 0,20 cm.

Każdorazowo przy zmianie arkusza mapy procedurę rejestracji mapy

należało powtarzać. Po zamknięciu okna Ustawienie digitizera

wybrano z przybornika narzędzie do wprowadzania obiektów.

Wprowadzenie obiektu odbywało się poprzez wciśnięcie klawisza „1”,

a zakończenie danego obiektu – wciśnięcie „2”.

Część II

oszacowanie wartości wymienionych wskaźników dla badanej zlewni

Oszacowanie tych wskaźników odbywało się na warstwie

gminy_czynniki. W tym celu należało przygotować mapy tematyczne

Mapa/stwórz mapę tematyczną. W nowym oknie wybraliśmy rodzaj mapy

tematycznej (przedziały). Do każdej z map została utworzona

legenda.

2

MapInfo – Drawa

Oszacowanie wskaźników dla badanej zlewni

1. Omówienie badanych wskaźników

Naszym zadaniem było oszacowanie wartości pięciu wskaźników:



Gęstość zaludnienia (GZalud) [osoby/km

2

]



Udział ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków

(L_ocz_proc) [%]



Ścieki (komunalne i przemysłowe) wymagające oczyszczenia

odprowadzane – ogółem (Sc_ogolem_l_s_km2) [l/s / km

2

]



Ścieki (komunalne i przemysłowe) wymagające oczyszczenia

odprowadzane – nieoczyszczone (Sc_nieoczy_l_s_km2) [l/s /

km

2

]



Odpady przemysłowe wytworzone (Odpady_wytw_tyston_km2)

[tys. ton/km

2

/ rok]

2. Wykorzystane funkcje

Pierwszą czynnością jaką wykonaliśmy podczas szacowania

wartości wybranych wskaźników dla badanej zlewni był wybór

gmin, na których terenie znajduje się zlewnia. W tym celu

wykorzystaliśmy zapytania SQL (Zapytania/Wybór SQL...). W

oknie dialogowym w polu „Wybierz kolumny” pozostawiliśmy

domyślną wartość „*”. W polu „Ze zbiorów” wpisaliśmy:

”gminy_czynniki, drawa” (pierwszy element jest nazwą tabeli,

z której wybieramy szukane gminy, drugi jest tabelą

zawierającą zlewnię). w kolejnym polu „Gdzie” wprowadziliśmy:

„gminy_czynniki.obj intersects drawa.obj”. Oznacza to wybór

tych elementów warstwy gminy_czynniki, które posiadają

przynajmniej jeden punkt wspólny z wielobokiem

reprezentującym zlewnie w warstwie drawa. Tak wybrane gminy

zapisujemy w nowej warstwie wykorzystując „Plik/Zapisz kopię

jako...” (w oknie dialogowym wybieramy z listy „Queryx”,

gdzie x jest największą liczbą) i zapisujemy wybrane gminy w

pliku gminy_czynniki_zlewnia.tab.

3

MapInfo – Drawa

Przed przystąpieniem do dalszej pracy określamy wartości

wybranych wskaźników dla całej Polski. W tym celu wybieramy z

menu pozycje: „Zapytania/Oblicz statystyki...”. W oknie

dialogowym wybieramy Zbiór gminy_czynniki oraz wybraną

kolumnę z tabeli, np. GZalud. Analogicznie postępujemy dla

pozostałych badanych wskaźników.

W dalszej części będziemy pracowali wyłącznie na wybranych

zlewniach. Zamykamy zbiór

gminy_czynniki. Pozostawiamy

otwarty zbiór gminy_czynniki_zlewnia oraz drawa.

Przed przystąpieniem do obliczeń musimy utworzyć nową kolumnę

w tabeli gminy_czynniki_zlewnia. Będzie nam ona potrzebna do

obliczenia L_ocz_proc. Nazwiemy ją GObslu, dane w niej

zawarte będą wyrażone w [osobach/km

2

]. Nowe pole stworzymy

korzystając z: „Dane/Zbiory/Struktura zbioru„. W oknie

dialogowym klikamy przycisk „Dodaj pole”. Parametry pola

ustawiamy takie jak w przypadku pola GZalud.

Nowo utworzone pole aktualizujemy przy pomocy

„Dane/Aktualizuj dane...”. W oknie dialogowym wybieramy

tabelę,

którą

będziemy

aktualizowali

(gminy_czynniki_zlewnia), kolumnę (GObslu) oraz zbiór, z

którego będą pochodziły dane (gminy_czynniki_zlewnia).

Wykorzystując asystę wprowadzamy wyrażenie: „GZalud *

L_ocz_proc / 100”.

Następną czynnością będzie usuniecie elementów gmin

„wystających” poza obszar zlewni. W tym celu włączyliśmy

„edytowalny” dla warstwy gminy_czynniki_zlewnia w oknie

zarządzania warstwami, a następnie zaznaczyliśmy wszystkie

gminy. Następnie kliknęliśmy „Obiekty/Zaznacz docelowy...”,

po czym zaznaczyliśmy obiekt reprezentujący zlewnie i

4

MapInfo – Drawa

wybraliśmy „Obiekty/Odetnij”. W oknie dialogowym dokonaliśmy

wyboru czynności jakie zostaną wykonane przy odcinaniu dla

poszczególnych pól:



Gzalud – wartość,



F_gminy_ha – proporcja,



L_ocz_proc – puste,



Sc_ogolem_l_s_km2 – wartość,



Sc_nieoczy_l_s_km2 – wartość,



Odpady_wytw_tyston_km2 – wartość,



GObslu – wartość.

Pozostałe pola nie biorą udziału w obliczeniach, dlatego

pozostawiamy wartości domyślne.

Otrzymaliśmy gminy ograniczone do powierzchni zlewni.

Następnie łączymy otrzymane wieloboki stosując

„Obiekty/Połącz”. W oknie dialogowym wybieramy następujące

ustawienia:



Gzalud – średnia ważona z wagą F_gminy_ha,



F_gminy_ha – suma,



L_ocz_proc – puste,



Sc_ogolem_l_s_km2 – średnia ważona z wagą F_gminy_ha,



Sc_nieoczy_l_s_km2 – średnia ważona z wagą F_gminy_ha,



Odpady_wytw_tyston_km2 – średnia ważona z wagą F_gminy_ha,



GObslu – średnia ważona z wagą F_gminy_ha.

Ostatnią czynnością jaka pozostała nam do wykonania będzie

obliczenie wartości w kolumnie L_ocz_proc. W tym celu

ponownie skorzystamy z „Dane/Aktualizuj dane...”. Tym razem

aktualizacji zostanie poddana kolumna L_ocz_proc wg wzoru:

GObslu * 100 / GZalud. W ten sposób otrzymamy wartość

L_ocz_proc wyrażoną w [%] dla zlewni Drawa.

5

MapInfo – Drawa

3. Źródła błędów

Możemy wyróżnić cztery rodzaje błędów:

1. Błędy wynikające z niepoprawnie przeprowadzonych obliczeń –

wyniki są dalekie od poprawnych wartości.

2. Błędy wynikające z charakteru danych, np. w przypadku

gęstości zaludnienia jesteśmy zmuszeni do przyjęcia

założenia, że ludność jest równomiernie rozłożona na

terenie całej gminy, chociaż w rzeczywistości jest to

nierealne. Wyniku obarczonego takim błędem nie odrzucamy,

ponieważ jest to efekt uproszczenia badanych danych.

3. Błędy wynikają także z metody wybranej do przeprowadzenia

obliczeń. Przeliczając dane z wykorzystaniem funkcji

odcinających i łączących obiekty możemy otrzymać inne dane

niż przy obliczeniach prowadzonych „Aktualizuj kolumnę...”.

4. Błędy powstałe przy wprowadzaniu danych, np. inne wyniki

otrzymamy gdy w obliczeniach wykorzystamy pole powierzchni

zmierzone przez geodetów, a inne gdy zastosujemy funkcję

obliczającą pole powierzchni wieloboku znajdującego się w

bazie danych, który nie oddaje dokładnie rzeczywistej

powierzchni gminy.

porównanie charakterystyk oszacowanych dla badanej zlewni z

wartościami dla gmin na obszarze Polski

Wyniki obliczeń dla zlewni

Nazwa pola

Jednostka

Wartość

GZalud

osoby/km

2

28,5

L_ocz_proc

%

58,9

Sc_ogolem_l_s_km2

l/s / km

2

0,0249

Sc_nieoczy_l_s_km2

l/s / km

2

0,0020

Odpady_wytw_tyston_km2

tys. ton/km

2

/ rok

0,002

Wyniki obliczeń dla gmin na obszarze Polski

6

MapInfo – Drawa

Nazwa pola

Jednostka

Wartość

min

max

średnia

GZalud

osoby/km

2

4,7

4255,5

222,6

L_ocz_proc

%

0

100

29,797

Sc_ogolem_l_s_km2

l/s / km

2

0

81,7804 0,450217

Sc_nieoczy_l_s_km2

l/s / km

2

0

10,9064 0,0325304

Odpady_wytw_tyston_km2 tys. ton/km

2

/ rok

0

166,562

0,63926

Patrząc na powyższe zestawienia, można dojść do wniosku, że

zlewnia rzeki Drawa na tle Polski nie jest zagrożona. Na jej

korzyść przemawia fakt, że jest mała gęstość zaludnienia. Prawie 8

razy mniej niż średnie zaludnienie w Polsce.

Udział ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków jest

wysoki — prawie 60% (czyli dwukrotnie większy niż średnia kraju).

Oczywiście należy dążyć to zwiększenia tego procentu. Miejmy

nadzieje, że w najbliższym czasie gminy wchodzące w skład tej

zlewni podejmą odpowiednie kroki w tej sprawie.

Ilość ścieków wymagających oczyszczania, a odprowadzone jako

nieczyszczone jest około 15 razy mniejsza na terenie naszej zlewni

niż średnio na terenie Polski. Jeśli chodzi o ilość ścieków

wymagających oczyszczania ogółem również nasza zlewnia wypada

dobrze na tle kraju.

Ponad 300 razy mniej jest odpadów przemysłowych wytworzonych na

terenie naszej zlewni niż średnio na terenie kraju. Wiąże się to z

lokalizacją naszej zlewni. Prawie w całości jest to województwo

zachodniopomorskie. Na tych terenach przeważa rolnictwo. Silniej

uprzemysłowione jest południe Polski i to ta część zwiększa

statystyki dla kraju.

7