1

Pytania do Zestawu 1: Rachunek dochodu narodowego

i wielkości pokrewnych.

1.

W gospodarce zamkniętej jest pięć przedsiębiorstw wytwarzających: stal, gumę,

obrabiarki, opony i samochody. Producent samochodów sprzedaje swoje produkty
finalnym nabywcom za 7000zł. W procesie wytwarzania samochodów wykorzystuje
opony, które kupuje za 1000zł, stal za 2500zł i obrabiarki za 1600zł. Producent
opon nabywa gumę za 600zł, a producent obrabiarek zużywa stal za 1000zł. Oblicz
wartość dodaną wytworzoną przez poszczególnych producentów oraz oblicz PKB.

2.

Wiele lat temu Jan kupił nowo wybudowane mieszkanie za 50000 PLN. Dzisiaj Jan

sprzedał to mieszkanie poprzez agencję nieruchomości „Dom” za 76000PLN. Za
pomoc w sprzedaży Jan zapłacił agencji „Dom” 2000PLN. Jak ta sprzedaż mieszkanie
wpłynęła na dzisiejszy PKB?

3.

Samorząd miasta „Włoszczowa Los Angeles” wypłacił pięciu swoim mieszkańcom,

wytypowanym w drodze losowej, gotówkę po 1000PLN każdemu oraz kolejnym
pięciu losowo wybranym osobom wręczono paczkę z towarami zakupionymi przez
samorząd w miejscowym centrum handlowym „Włoszczowski Targ”. Wszyscy
obywatele obdarowani gotówką wymienili ją na produkty w centrum handlowym.
Samorząd zrobił jeszcze jedno losowanie i wybrał kolejnych pięciu obywateli.
Obdarował ich biletami na podróż miejscowymi liniami lotniczymi do „Wąchocka” i
z powrotem. Jak te zdarzenia wpłynęły na kalkulację PKB? Które elementy należy
uwzględnić w rachunku PKB i w jaki sposób?

4.

Poniższa tablica zawiera składniki produktu narodowego brutto kraju ABC:

Pozycja

Kwota

Oznaczenie

Wydatki konsumentów

290

C

Dotacje państwowe dla przedsiębiorstw

6

D

Czynsze

30

CZ

Dochody netto z własności za granicą

5

DW

Wydatki konsumpcyjne państwa

85

G

Podatek pośredni od towarów i usług

70

VAT

Zyski

przedsiębiorstw

przed

opodatkowaniem

74

Z

Amortyzacja

45

AM

Przyrost stanu zapasów

3

ZS

Inwestycje w kapitale trwałym

85

IT

Eksport

105

E

Płace

290

P

Import

110

IM

Stosując ujęcie od strony wydatków, ułóż odpowiednie równanie wykorzystując
oznaczenia z ostatniej kolumny oraz podaj wynik obliczeń:
a)

produkt krajowy brutto w cenach rynkowych

b)

produkt krajowy brutto w cenach czynników wytwórczych

c)

produkt narodowy brutto w cenach rynkowych

d)

dochód narodowy netto

2

5.

W pewnej gospodarce produkuje się jedynie ananasy w puszkach oraz ananasy

surowe. Cała produkcja ananasów w puszkach sprzedawana jest za 10000.
Przedsiębiorstwo wytwarzające je skupuje ananasy za 2000, środki konserwujące
za 4000, puszki za 2000. Producent puszek kupuje metal do ich produkcji za 1000.
Hodowcy ananasów sprzedają surowe ananasy również na lokalnym bazarze za
4000. Oblicz PKB tej gospodarki za pomocą dwóch metod:

a)

sumując wartość dodaną,

b)

sumując wydatki.

6.

Służby wywiadowcze zebrały następujące dane o innym kraju, którego nazwy nie

można wymienić ze względów bezpieczeństwa. Pracownicy wywiadu głowią się,
jaki jest PKB tego kraju. Czy znasz odpowiedź?

Wydatki konsumpcyjne

240

Zyski spółek kapitałowych przed opłaceniem podatku dochodowego i
wypłatą dywidendy

20

Dochody osób fizycznych z dzierżaw i wynajmu nieruchomości

10

Dochody z pracy na własny rachunek

30

Wynagrodzenia z pracy najemnej

200

Inwestycje netto

30

Pośrednie podatki od przedsiębiorstw

20

Import

5

Eksport

6

Amortyzacja

40

Odsetki od nagromadzonych oszczędności

60

Wydatki transferowe z budżetu państwa

35

7.

Zakładając, że w pewnej gospodarce wytwarza się tylko pomidory, cukinie i

bakłażany uzupełnij poniższą tabelę.

Lata

Cukinie

Bakłażany Pomidory

P

K

B

w

c

e

n

a

ch

b

ie

żą

cy

ch

[z

ł]

S

to

p

a

z

m

ia

n

y

P

K

B

w

u

ję

ci

u

n

o

m

in

a

ln

y

m

[%

]

D

e

fla

to

r

T

e

m

p

o

w

zr

o

st

u

g

o

sp

o

d

a

rc

ze

g

o

[%

]

P

K

B

w

c

e

n

a

ch

st

a

ły

ch

z

2

0

0

4

r

.

[z

ł]

L

ic

zb

a

lu

d

n

o

śc

i

S

to

p

a

z

m

ia

n

y

re

a

ln

e

g

o

P

K

B

p

e

r

ca

p

it

a

[%

]

zł/
kg

kg

zł/
kg

kg

zł/
kg

kg

2004

8

60

10

140

6

100

80

2005

10

80

12

120

4

120

100

3

8.

Na podstawie danych z poniższej tabeli oblicz:

a)

Produkt Krajowy Netto w cenach rynkowych,

b)

PNB w cenach czynników produkcji,

c)

DN

Dochody rozporządzalne

3000

Zasiłki socjalne

200

Nierozdzielne zyski przedsiębiorstw

500

Dochody netto z własności za granicą

-200

Różnica między inwestycjami brutto a
inwestycjami netto

600

Dochody z pracy najemnej

600

Podatki od wydatków

800

Podatki od dochodów

400

Subsydia dla przedsiębiorstw

100

9.

Poniższe zestawienie zawiera dane z rachunku produkcji pewnego kraju w

określonym roku w miliardach złotych

Produkt narodowy brutto w cenach rynkowych ....980
Podatki pośrednie ............................................................150
Podatki bezpośrednie .....................................................140
Amortyzacja .......................................................................120
Dochody netto z własności za granicą .........................20
Zasiłki socjalne ....................................................................80
Nierozdzielone zyski przedsiębiorstw .......................160

Oblicz:

a)

PKB w cenach rynkowych

b)

PKB w cenach czynników wytwórczych.

10.

Poniższa tabela zawiera wybrane globalne strumienie dochodów i wydatków w

pewnej gospodarce

Dochody z pracy najemnej i na własny rachunek

195 000

Dochody z kapitału (dywidendy i odsetki)

10 000

Podatki dochodowe i składki na obowiązkowe ubezpieczenie 20 000
Pośrednie podatki od wydatków konsumpcyjnych

25 000

Oszczędności

45 000

Wydatki transferowe z budżetu państwa

30

0

a)

Ile wynoszą całkowite osobiste dochody ludności

b)

Ile wynosi dochód rozporządzalny ludności

11.

Produkt krajowy brutto w roku t0 wynosił 1500 jednostek pieniężnych, a w t1 3000

jednostek pieniężnych. Oblicz i zinterpretuj deflator, jeśli dochód realny wzrósł w
tym czasie do wysokości 2000 jednostek.

4

12.

Na pewnej wyspie produkt krajowy brutto w 2005 wynosił 2600 jednostek

pieniężnych, a w 2006 3770 jednostek pieniężnych. Deflator za ten okres wynosi
140. W tym samym okresie liczba mieszkańców wzrosła o 6%.

a)

Czy realny PKB wzrósł (jeśli tak o ile)?

b)

Czy wzrosła stopa życiowa mieszkańców?

13.

Załóżmy, iż PKB=7000, dyspozycyjny dochód ludności DDL=4000, amortyzacja

Am=400, podatki T=2400, transfery budżetowe na rzecz ludności Bt=800. Oblicz,
jaką część zysków przedsiębiorstwa przeznaczą na rozwój (zyski zatrzymane) oraz
ile wynoszą łączne wydatki państwa na finansowanie sektora publicznego przy
założeniu, iż budżet jest zrównoważony.

14.

Powszechnie wiadomo, że gospodynie domowe używają dóbr pośrednich, aby

wytworzyć produkty finalne, które nie są sprzedawane na rynku (posiłki, pranie,
opieka nad dziećmi, itd.). Ich wytwórczość nie jest również rejestrowana jako
zorganizowany proces wytwórczy, który podlega opodatkowaniu. Czy ich
wytwórczość jest składnikiem PKB? Czy, gdyby żony zarejestrowały swoją
działalność domową w urzędach podatkowych, to PKB wzrósłby, czy pozostałby bez
zmian?

15.

Pewnego dnia organizacja „Wyzwolonych Gospodyń Domowych” ogłosiła

ogólnokrajowy strajk polegający na zaprzestaniu gotowania i prania za darmo. Od
tego momentu mężowie musieli płacić za każdy posiłek i pranie. Jak to wpłynęło na
kalkulację PKB? Czy PKB wzrósł?