1

Prof. dr hab. Małgorzata Iwanicz-

Drozdowska

Klasyfikacja i
charakterystyka operacji
bankowych.
Organizacja banku

Pojęcie operacji bankowej

Klasyfikacja i wpływ operacji bankowych
na bilans banku

Źródła finansowania i sposób lokowania
środków w bankach (profile banków)

Rozliczenia międzybankowe

Typowa struktura organizacyjna banku

Kanały dystrybucji

2

Operacje bankowe = usługi bankowe =
produkty bankowe ≈ czynności bankowe

Są to stosunki umowne między bankiem
a klientem, w których bank oferuje
usługi (usługodawca), zaś klient jest
usługobiorcą. Występuje przy tym ruch
pieniądza w postaci materialnej bądź w
postaci zapisu księgowego.

Operacje

bankowe

aktywne

zmieniają

stan aktywów

pośredniczące

nie zmieniają

stanu a/p

pasywne

zmieniają

stan pasywów

3

Aktywne – np. udzielenie kredytu

Pasywne – np. przyjęcie depozytu

Pośredniczące - np. polecenie przelewu – czy
nie zmienia stanu aktywów i pasywów ?

Operacje

bankowe

finansujące

bezpośrednio

pośrednio

organizowanie

fin.

depozytowe

obrotu

płatniczego

gotówkowego

bezgotówko-

wego

inne

4

Finansowanie pośrednie – np. gwarancja,
poręczenie

Organizowanie finansowania – np.
konsorcjum kredytowe, organizacja emisji
papierów dłużnych

Nie mieszczą się w „standardowych”
klasyfikacjach operacji

Bancassurance – bank jest podmiotem
wiodącym

Assurbanking – ubezpieczyciel jest
podmiotem wiodącym

5

AKTYWA

PASYWA

M.in.

Kredyty dla innych

banków (lokaty
międzybankowe)

Kredyty dla

przedsiębiorstw (!)

Kredyty dla

gospodarstw
domowych (!)

Papiery wartościowe

M.in.

Depozyty od innych

banków (depozyty
międzybankowe)

Depozyty od

przedsiębiorstw

Depozyty od gospodarstw

domowych (!)

AKTYWA

PASYWA

M.in.

Kredyty dla innych

banków (lokaty
międzybankowe)

Kredyty dla

przedsiębiorstw

Kredyty dla

gospodarstw
domowych

M.in.

Depozyty od innych

banków (depozyty
międzybankowe)

Depozyty od

przedsiębiorstw

Depozyty od

gospodarstw
domowych

6

AKTYWA

PASYWA

M.in.

Kredyty dla innych

banków (lokaty
międzybankowe)

Kredyty dla

przedsiębiorstw

M.in.

Depozyty od innych

banków (depozyty
międzybankowe)

Depozyty od

przedsiębiorstw

AKTYWA

PASYWA

M.in.

Kredyty dla

gospodarstw
domowych

M.in.

Depozyty od

gospodarstw
domowych

7

AKTYWA

PASYWA

M.in.

Kredyty dla

gospodarstw
domowych

M.in.

Depozyty od innych

banków (depozyty
międzybankowe)

AKTYWA

PASYWA

M.in.

Kredyty dla

przedsiębiorstw

Kredyty dla

gospodarstw
domowych

M.in.

Listy zastawne

8

AKTYWA

PASYWA

M.in.

Kredyty dla innych

banków (lokaty
międzybankowe)

Papiery

wartościowe

M.in.

Depozyty od

przedsiębiorstw

Depozyty od

gospodarstw
domowych

Klient dokonuje operacji w banku za
pomocą określonego kanału dystrybucji

– i co dalej ?

Jeżeli operacja odbywa się w ramach
tego samego banku, to jest rozliczana
„od ręki”

Jeżeli operacja wymaga przekazania
środków do innego banku, to konieczne
jest rozliczenie między bankami

9

W Polsce rozliczenia międzybankowe są
dokonywane przez KIR SA oraz NBP

NBP prowadzi system SORBNET dla
rozliczeń na wysokie kwoty w czasie
rzeczywistym (RTGS)

W UE system taki to TARGET

KIR SA (www.kir.com.pl) obsługuje
elektroniczne systemy rozliczeń:



ELIXIR – dla detalicznych płatności w PLN



EUROELIXIR – dla płatności w euro

Do lipca 2004 r. działał SYBIR (system
rozliczeń „papierowych”)

10

Rozliczenia w czasie rzeczywistym

Pośrednik

w rozlicz.

Bank

„przelewający”

Bank

„otrzymujący”

Izba

rozlicz.

Bank 1

Bank 3

Bank n

Bank 2

Przez pewien czas
(kilka godzin) każdy
bank przesyła do izby
rozliczeniowej
informacje o
przelewach, które mają
„wyjść” (obciążenie dla
danego banku)

Izba rozliczeniowa
sumuje wszystkie
obciążenia i uznania,
rozliczając się z bankami
saldem

11

Centrala – sfera wspierająca

Jednostka

biznesowa 1

Jednostka

biznesowa 2

Jednostka

biznesowa n

+

Kanały dystrybucji

+

Klienci

detal.

Klienci

korp.

Klienci

MSP

Klienci

„X”

Oddziały (placówki)

Bankomaty

Spółki sprzedające różne usługi
finansowe (tzw. doradcy finansowi)

Bankowość internetowa i inne(e-
Banking, i-Banking, m-Banking, Web
2.0)

Ważna sprawa: dystrybucja
multikanałowa!

12

Kiedy pierwszy bankomat ? – 40 lat

temu w USA (rok 1969) w Chemical

Bank

Kiedy pierwszy oddział internetowy ?

– październik 1995 r. w USA – Security

First Network Bank (Atlanta, Georgia)