Szkoła Policji w Katowicach

Taktyka i Techniki Interwencji

Amunicja strzelecka stosowana w Policji

do pistoletów, pistoletów maszynowych,

rewolwerów i karabinków

Opracowanie:

kom. Tomasz Stechnij

podkom. Paweł Wąsiel

mł. asp. Ryszard Lorkowski

Zakład Wyszkolenia Specjalnego

Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2007

S

Z

K

OŁ

A POL

IC

JI

2

Wszelkie prawa zastrzeżone – Szkoła Policji w Katowicach 2007

Książki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezależnie od
zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody
Wydawcy.

Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach

3

SPIS TREŚCI

Wstęp

5

Rozdział I
Zagadnienia podstawowe

7

1. Nabój

7

2. Budowa naboju

7

3. Oznaczenie naboi

9

Rozdział II
Naboje pistoletowe

10

1. Nabój 9 mm x 18 Makarow

10

2. Nabój 9 mm x 19 Parabellum

14

Rozdział III
Naboje rewolwerowe

20

Rozdział IV
Naboje pośrednie

25

1. Naboje bojowe

26

2. Naboje pomocnicze

27

Słowniczek

29

Bibliografia

31

4

5

WSTĘP

Publikacja niniejsza stanowi swoistego rodzaju kompendium wiedzy na temat

amunicji pistoletowej, pośredniej oraz rewolwerowej.

W czytelny i przejrzysty sposób omawia poszczególne rodzaje amunicji, a także

określa do jakich jednostek broni będących na wyposażeniu Policji znajduje ona swoje

zastosowanie.

Skrypt przewidziany jest jako pomoc dydaktyczna na każdym poziomie

szkolenia. Zawarte w nim treści i poruszana tematyka winna zainteresować zarówno

słuchaczy szkolenia zawodowego podstawowego, jak i słuchaczy odbywający

szkolenia specjalistyczne oraz doskonalenia zawodowe. Nie ujęto w nim tematyki

dotyczącej amunicji specjalnej przeznaczonej do strzelania ze strzelb gładkolufowych,

ponieważ jej dokładny opis zawiera odrębna publikacja.

Na końcu opracowania umieszczono słowniczek, w którym czytelnik znajdzie

objaśnienia użytych w publikacji określeń.

Autorzy proponują, aby wiadomości tu podane potraktować jako wstęp

do szerszego poznania zagadnień dotyczących amunicji stosowanej nie tylko w Policji.

6

7

ROZDZIAŁ I

ZAGADNIENIA PODSTAWOWE

W rozumieniu ustawy z dnia 21 maja 1999 roku o broni i amunicji

(Dz. U. z dnia 19 czerwca 1999 r.) amunicją są naboje scalone i naboje ślepe
przeznaczone do strzelania z broni palnej.

1.Nabój

Nabój - to podstawowa jednostka amunicji, niezbędna do oddania jednego strzału

z broni palnej. W zależności od rodzaju naboju wyróżnia się naboje strzeleckie

(kaliber do 20 mm) i artyleryjskie (przekraczające kaliber 20 mm). Do strzelań

stosujemy naboje bojowe (ostre), a do celów szkoleniowych naboje pozoracyjne

tj. naboje ćwiczebne i szkolne.

2. Budowa naboju

Obecnie stosowane są naboje scalone inaczej nazywane nabojami zespolonymi czyli

takimi, w których pocisk, ładunek miotający i spłonka połączone są w całość za

pomocą łuski (Rys. 1).

8

Rys. 1. Budowa naboju scalonego

Współczesne naboje pistoletowe, rewolwerowe, pośrednie i karabinowe są

zbudowane z następujących elementów:

Łuska - część zespalająca wszystkie elementy naboju w jedną całość.

Dodatkowym zadaniem łuski jest uszczelnianie komory nabojowej podczas

strzału. Klasyczny nabój pistoletowy ma metalową (najczęściej mosiężną)

łuskę. W dolnej części łuski naboju znajduje się wystająca krawędź zwana

kryzą, która umożliwi uchwycenie łuski przez pazur wyciągu broni i wydobycie

jej z komory nabojowej po oddanym strzale. Łuski nabojów rewolwerowych

posiadają wystającą kryzę.

Pocisk - część naboju służąca do rażenia celów na odległość za pomocą posiadanej

energii kinetycznej. Pocisk może posiadać różnorodną budowę w zależności od

przeznaczenia naboju.

Ładunek prochowy - wybuchowy materiał miotający o ściśle określonej masie,

mieszczący się w łusce. Jest nim zwykle proch nitrocelulozowy o różnej

wielkości i kształcie ziaren.

Spłonka - zadaniem spłonki jest zapłon ładunku prochowego umieszczonego

w łusce. Po zbiciu spłonki przez iglicę następuje jej inicjacja, w wyniku której

powstały ogień przedostaje się kanalikiem ogniowym powodując palenie się

prochu.

9

Obecnie najczęściej stosuje się spłonki typu Boxer (z kowadełkiem wewnątrz

spłonki), w dnie których znajduje się jeden centralny otwór (Rys.2). Jest to

najpospolitszy system spłonki na rynku amunicji ze względu na prostotę konstrukcji.

W starszych nabojach pistoletowych (zwłaszcza wojskowych) stosowano

spłonki typu Berdan (Rys.3), w których płomień ze spłonki przedostawał się do

ładunku prochowego naboju kilkoma (zwykle dwoma) kanalikami ogniowymi.

Dwa rodzaje spłonek

Rys. 2. Spłonka typu Boxer

Rys. 3. Spłonka typu Berdan

3. Oznaczenia naboi

Obecnie stosowane naboje do strzelania z broni palnej to naboje zespolone,

które w zapisie poza nazwą amunicji posiadają dwa podstawowe parametry. Pierwszy

parametr to kaliber (arab. – wzór, kształt) drugi to długość łuski. Za przykład może

tutaj posłużyć amunicja Parabellum, gdzie zapis będzie wyglądał następująco:

Parabellum 9 mm x 19. Cyfra 9 określa kaliber broni do jakiej przeznaczony jest

nabój, a liczba 19 określa długość łuski naboju w milimetrach.

Naboje rewolwerowe charakteryzują się wystającą kryzą łuski i posiadają zapis

kalibru w setnych bądź w tysięcznych częściach cala (1 cal = 25,4 mm). Za zapisem

kalibru znajduje się litera R (ang. Rimmed – wystająca kryza).

Przykładowy zapis popularnego naboju rewolwerowego:

- Smith and Wesson 0,38 cala R.

10

ROZDZIAL II

NABOJE PISTOLETOWE

Naboje pistoletowe przeznaczone są do strzelenia z broni krótkiej i pistoletów

maszynowych (PM) o energii wylotowej pocisku nie przekraczającej 1300 dżuli (J) .

1. 9 mm x 18 Makarow

Nabój produkcji radzieckiej, który został oficjalnie wprowadzony do uzbrojenia

armii i milicji ZSRR w 1951 roku wraz z pistoletem konstrukcji Nikołaja

Fiodorowicza Makarowa – pistolet Makarow (9 mm PM). N.F. Makarow nie był

konstruktorem tego naboju. Jego nazwisko przylgnęło do tej amunicji z racji

zastosowania jej po raz pierwszy do pistoletu jego konstrukcji.

Radzieccy konstruktorzy naboju wzorowali się prawdopodobnie na

przedwojennej czechosłowackiej amunicji Strakonice vz. 24 i niemieckiej 9 mm Ultra.

Nabój 9 x 18 mm Makarow nie rozpowszechnił się poza państwami Układu

Warszawskiego i po jego rozpadzie kolejne państwa rezygnowały z jego używania

jako podstawowej amunicji pistoletowej.

W Polsce produkcję naboi typu Makarow rozpoczęto w 1965 roku wraz

z wprowadzeniem do uzbrojenia Ludowego Wojska Polskiego i Milicji Obywatelskiej

pistoletu samopowtarzalnego P – 64 oraz PM – 63 i PM - 84.

Oprócz typowego bojowego naboju pełnopłaszczowego 9 mm, Makarow

(Rys.4) występuje w wersjach:

- ślepy - zwany jest nabojem ćwiczebnym (bez pocisku), który przeznaczony jest do

pozorowania prowadzenia ognia podczas ćwiczeń taktycznych;

- szkolny (z pociskiem i spłonką z tworzywa sztucznego), służący do nauki

bezpiecznego ładowania i rozładowania broni oraz ładowania magazynka,

a także jest on pomocny przy nabywaniu wprawy w usuwaniu podstawowych

zacięć. Naboje szkolne pozbawione są ładunku prochowego i spłonki;

- wersji specjalnej np. polski śrutowy nabój niepenetracyjny short stop,

w którym pocisk stanowi woreczek wykonany z tkaniny, wypełniony drobnym

śrutem. Po oddaniu strzału i opuszczeniu lufy pojemnik ze śrutem, pod wpływem

11

oporu powietrza, przyjmuje postać krążka o średnicy ok. 3 cm. Uderzenie takim

woreczkiem wypełnionym śrutem porównywalne jest z silnym ciosem tępym

narzędziem lub pięścią.

Stosowany jest w działaniach antyterrorystycznych w sytuacjach, w których użycie

ostrej amunicji może spowodować groźne skutki uboczne np. podczas walki

w samolocie, gdzie klasyczny pocisk może spowodować przebicie ściany statku

powietrznego i jego rozhermetyzowanie.

Rys. 4. Rodzaje naboi 9 mm x 18 Makarow od lewej strony:

nabój bojowy, nabój szkolny, nabój ślepy pozbawiony pocisku

Dane techniczno - taktyczne

Nabój 9 mm x 18 Makarow ( bojowy)

Długość naboju

24,8 mm

Długość łuski

18 mm

Masa naboju

10 g

Masa pocisku

6,1 g

Prędkość początkowa pocisku ( V ) m/s

305 – 340 m/s (w zależności od dł. Lufy)

Energia początkowa pocisku (J)

274 – 348 J

Zasięg skutecznego rażenia

do 350 m

Donośność całkowita pocisku

1350 m

12

Jednostki broni strzelające nabojem 9 mm x 18 Makarow

Nabój 9 mm x 18 Makarow jest używany w polskiej Policji do pistoletów

samopowtarzalnych P – 64 (CZAK) (Rys.5) i P – 83 (WANAD) (Rys.6). Nabojem

tym strzela również pistolet maszynowy polskiej konstrukcji Glauberyt PM – 84

(Rys.7). Nabój ten ma również zastosowanie do pistoletu maszynowego PM - 63

RAK

(Rys.8),

który był pierwszym polskim pistoletem maszynowym

wyprodukowanym w Polsce po II wojnie światowej. Jednostka ta nie znajduje się już

na wyposażeniu Policji.

Rys. 5. Pistolet P – 64 (CZAK)

Rys. 6. Pistolet P – 83 (WANAD)

13

Rys.7. Pistolet maszynowy PM – 84 Glauberyt

Rys.8. Pistolet maszynowy PM – 63 RAK konstrukcji Piotra Wilniewczyca

14

2 . 9 mm x 19 Parabellum ( LUGER, NATO)

Nabój pistoletowy opracowany przez niemieckiego konstruktora broni

i amunicji Georga Lugera w 1902 roku wraz z pistoletem Parabellum mod.1900. Jest

to najbardziej popularny nabój pistoletowy na świecie, który w Europie oznaczany jest

jako 9mm x 19 Parabellum (słowo parabellum jest połączeniem łacińskich słów -

para - bellem, stanowiących drugi człon sentencji Si vis pacem para bellum, czyli

Chcesz pokoju – gotuj wojnę).

W Stanach Zjednoczonych znany jest jako 9 mm Luger lub.38 Luger

(od nazwiska konstruktora). Inną nazwa tego popularnego naboju, z jaką możemy się

spotkać to – 9 mm NATO, ze względu na to, że nabój ten jest standardowym nabojem

pistoletowym stosowanym do pistoletów i pistoletów maszynowych w państwach

będącymi członkami NATO (także Polska).

Aktualnie nabój 9 mm x 19 Parabellum jest produkowany z różnymi rodzajami

pocisków w zależności od ich przeznaczenia i zastosowania.

Najpopularniejszym i najpowszechniej używanym nabojem, także w Policji jest

nabój z pociskiem pełnopłaszczawym (FMJ – Full Metal Jacket) (Rys.9).

Rys.9. 9 mm x 19 Parabellum z pociskiem FMJ

15

Możemy również wyróżnić naboje 9 mm x 19 Parabellum z pociskami:

półpłaszczowymi (SP – Soft Point) z miękkim wierzchołkiem, który po trafieniu

w cel zwiększa swój poprzeczny przekrój (grzybkuje), co powoduje , że jego moc

obalająca jest zdecydowanie większa niż przy zastosowaniu amunicji z pociskiem

pełnopłaszczowym,

o zwiększonej prędkości początkowej oznaczonymi symbolem + P,

antyrykoszetowymi, które nie odbijają się (nie rykoszetują) od powierzchni płaskich,

o specjalnym kształcie Hi- Shok i Hydra Shok (Rys.10), które bardzo mocno

grzybkują (zwiększają średnicę pocisku) po trafieniu w cel.

Rys. 10. Mocno grzybkujący nabój 9 mm x 19 Parabellum Hydra – Shock amer. firmy Federal

Do nauki ładowania i rozładowania magazynka oraz broni, a także w celu

ćwiczenia usuwania zacięć stosuje się amunicję szkolną 9 mm x 19 Parabellum (Rys.11).

Rys.11. Amunicja szkolna stosowana do nauki bezpiecznego posługiwania się bronią palną.

Z lewej strony w kolorze czerwonym nabój szkolny z wewnętrzną sprężyną amortyzującą

uderzenie iglicy. Z prawej nabój szkolny parametrami zbliżony do oryginału – wywiercone otwory

charakterystyczne dla amunicji szkolnej

16

Rys.12. Amunicja szkolna. Widać wyraźnie brak spłonki w obu rodzajach amunicji szkolnej

Dane techniczno - taktyczne

Nabój 9 mm x 19 Parabellum ( bojowy z pociskiem FMJ)

Długość naboju

29,7 mm

Długość łuski

19,15 mm

Masa naboju

12,5 g

Masa pocisku

7,45 g

Prędkość początkowa pocisku (V ) m/s

352 – 396 m/s ( w zależności od dł. lufy broni)

Energia początkowa pocisku (J)

462 – 584 J

Zasięg skutecznego rażenia

do 600 m

Donośność całkowita pocisku

1600 m

17

Rys.13. Budowa naboju 9 mm x 19 Parabellum (Luger, NATO)

Jednostki broni strzelające nabojem 9 mm x 19 Parabellum

Nabój 9 mm x 19 Parabellum ma zastosowanie do pistoletów i pistoletów

maszynowych użytkowanych przez polską Policję, takich jak:

- pistolet Walther P – 99 (Rys.14),

- pistolety CZ – 75 (Rys.15) i CZ – 85,

- pistolety Glock 17, 19 i 26 (Rys.16),

- pistolet maszynowy HK MP – 5 (Rys.17),

- pistolety maszynowe PM – 84 P i PM – 98 (Rys.18).

Rys.14. Pistolet Walther P – 99

18

Rys.15. Czeski pistolet samopowtarzalny CZ – 75 B

Rys.16. Rodzina pistoletów Glock w pełnej okazałości.

Od góry G 17, w środku G 19, a u dołu najmniejsza wersja G 26 przeznaczona do noszenia w ukryciu

19

Rys.17. Popularny pistolet maszynowy niemieckiej firmy Heckler & Koch MP – 5

Rys.18. Pistolet maszynowy PM 98, który powstał na potrzeby Policji

20

ROZDZIAL III

NABOJE REWOLWEROWE

Naboje rewolwerowe są przeznaczone do strzelania z rewolwerów, a także

z niektórych pistoletów samopowtarzalnych (np. Izraelski pistolet Desert Eagle –

zdj.24). Naboje rewolwerowe charakteryzują się wystającą kryzą naboju.

Współcześnie

w polskiej Policji najczęściej używanym nabojem

rewolwerowym jest nabój .38 Specjal, który stanowi rozwinięcie naboju .38 Colt

Long będącego na początku XX wieku przepisowym nabojem rewolwerowym armii

Stanów Zjednoczonych.

Naboje .38 Specjal w Polsce są produkowane w Zakładach Metalowych

„Mesko” w Skarżysku – Kamiennej.

Występują one z pociskami typu:

- WC (wad cutter – pocisk ołowiany) (Rys.19),

- SP (soft point – pocisk połpłaszczowy) (Rys.19),

- LRN (lead round nose – pocisk ołowiany zaokrąglony) (Rys.19).

Obecnie nabój .38 Special jest coraz rzadziej używany ponieważ okazało się, że

posiada stosunkowo niską moc obalającą. Jego następcą stał się nabój .357 Magnum

(Rys.20), a ponieważ nabój ten powstał przez wydłużenie łuski .38 Special każdy

rewolwer kalibru .357 Magnum może używać nabojów .38 Special.

Rys.19. Naboje rewolwerowe .38 Specjal. Od lewej nabój WC, SP i LRN

21

Dane techniczno - taktyczne

Nabój

z pociskiem WC

Nabój

z pociskiem SP

Nabój

z pociskiem LRN

Masa pocisku

9,6 g

10,2 g

10,3 g

Masa ładunku prochowego

0,14 g

0,27 g

0,26 g

Energia początkowa pocisku 139 J

358 J

238 J

Prędkość początkowa pocisku

170 m/s

265 m/s

215 m/s

Naboje rewolwerowe specjalne

Poza amunicją .38 Specjal omówioną wcześniej występują także naboje

specjalne, do których możemy zaliczyć amunicję niepenetrującą typu short – stop.

Naboje te powstały jako amunicja przystosowana do obezwładniania osób na

niewielkich odległościach. Działanie ich opiera się na wykorzystaniu udarowego

oddziaływania pocisku na płaszczyznę celu (podobnie jak w przypadku 9 mm x 18

Makarow short – stop jest to płaski woreczek o średnicy ok. 24 mm, wypełniony

drobnym śrutem średnicy ok. 1 mm). Zwinięty w łusce plastikowej woreczek po

wystrzeleniu rozwija się i lecąc szybko wytraca prędkość. Najskuteczniejsze działanie

tych naboi występuje na odległościach od 3 do 7 metrów. Na odległościach powyżej

40 metrów działanie pocisków staje się niegroźne.

Rewolwerowe naboje specjalne .38 Specjal są produkowane w trzech typach pocisków:

Nabój .38 Specjal Komar

(kolor płaszcza pocisku biały)

(Rys..20)

Nabój .38 Specjal Szerszeń

(kolor płaszcza pocisku

niebieski

) (Rys.20)

Nabój .38 Specjal Osa

(kolor płaszcza pocisku

żółty

)

(Rys.20)

22

Naboje te różnią się ilością prochu, a co za tym idzie innymi parametrami

prędkości i energii wylotowej pocisku. Dla lepszego ich rozróżnienia producent

wprowadził rożną kolorystykę pocisków, a także umieścił karby wyczuwalne palcami

na powierzchni łusek tych naboi (oprócz naboju Komar, który nie posiada karbów).

Rys.10. Naboje rewolwerowe specjalne .38 Specjal.

Od lewej strony nabój Komar – biały, nabój Osa – żółty, nabój Szerszeń – niebieski

Nabój Komar

Nabój Osa

Nabój Szerszeń

Kolor płaszcza pocisku

biały

żółty

niebieski

Masa pocisku

3 g

3 g

3 g

Masa ładunku prochowego

0,21 g

0,25 g

0,28 g

Łuska

gładka

z jednym karbem

na obwodzie

z dwoma karbami

na obwodzie

Prędkość początkowa

pocisku

250 m/s

300 m/s

350 m/s

Energia początkowa

pocisku

94 J

135 J

184 J

23

Rys.21. Budowa wewnętrzna naboju specjalnego .38 Specjal. Zwraca uwagę wystająca kryza łuski

naboju. Pocisk stanowi parciany woreczek wypełniony drobnym śrutem o średnicy 1mm

Jednostki broni strzelające nabojem .38 Specjal

Polska Policja do strzelania amunicją .38 Specjal użytkuje rewolwery takich

typów, jak Gward (

Rys

.22) i Astra MC – 6 (

Rys

.23).

Rys.22. Rewolwer polskiej produkcji Gward

24

Rys.23. Rewolwer hiszpańskiej konstrukcji .38 Astra MC – 6

Rys.24. Pistolet strzelający mocna amunicją rewolwerową .357 Magnum Desert Eagel

(ang. Pustynny Orzeł)

25

ROZDZIAL IV

NABOJE POŚREDNIE

Nabój pośredni - nabój do broni strzeleckiej o wymiarach pośrednich pomiędzy

nabojami pistoletowymi, a nabojami karabinowymi /stąd też pochodzi nazwa/.

Naboje pośrednie przeznaczone są do strzelania z karabinków automatycznych,

karabinów automatycznych oraz ręcznych karabinów maszynowych. Pierwsze naboje

pośrednie powstały w czasie II wojny światowej wraz ze skonstruowaniem broni

lżejszej od karabinu maszynowego, a o większej celności i donośności pocisku niż

pistolet maszynowy. Pierwszym nabojem tego typu był nabój Carbine 7,63 mm x 33

z 1941 roku stosowany w karabinku amerykańskim M1, kolejnym był nabój

Kurzpatrone 7,92 mm x 33 z 1943 roku stosowany w niemieckim karabinku MP 43.

Najpowszechniej stosowanym nabojem pośrednim wprowadzonym po II wojnie

światowej stał się radziecki nabój 7,62 mm x 39 wz.1943 stosowany w karabinkach

kałasznikowa. Nabój ten stał się standardowym nabojem pośrednim w państwach

Układu Warszawskiego ( także Polska).

W policji amunicja tego rodzaju znajduje zastosowanie dla karabinka AKMS

(

Rys

.25).

26

Rys.25. Karabinek szturmowy AKMS kal.7,62 mm

Istnieje kilka rodzajów amunicji tego typu, posiadających różną budowę

w zależności od ich przeznaczenia.

Można je podzielić na naboje bojowe oraz pomocnicze.

1.Naboje bojowe

 naboje z pociskami zwykłymi (zdj.26) – przeznaczone do rażenia celów żywych,

 naboje z pociskami specjalnego przeznaczenia – w zależności od budowy

przeznaczone są do:

wskazywania celów i korygowania ognia oraz do sygnalizacji - naboje

smugowe wz. 1943, ciężar pocisku 7,5 g; oznaczenie – przednia część pocisku

pomalowana na kolor zielony,

zapalania materiałów łatwopalnych - naboje z pociskami zapalającymi

wz.1943 ciężar pocisku 6,6 g; oznaczenie – przednia część pocisku

pomalowana na kolor czerwony,

zwalczania lekko opancerzonych celów – naboje z pociskami przeciwpancerno-

zapalającymi wz.1943 ciężar pocisku 7,7 g; oznaczenie – przednia część

pocisku pomalowana na kolor czarny i czerwony.

27

Rys.26. Nabój bojowy 7,62 mm x 39 wz.43

2.Naboje pomocnicze

 naboje szkolne – naboje przeznaczone do nauki ładowania broni,

 naboje ćwiczebne (ślepe) (

Rys

.27) – naboje przeznaczone do pozorowania

prowadzenia ognia oraz stosowane do ręcznego wyrzutnika granatów łzawiących

jako środek miotający. Istnieje również nabój ślepy wzmocniony stosowany jako

środek miotający w automatycznych wyrzutniach granatów łzawiących oraz

siatkowych zestawach obezwładniających SZO „Matnia”. Cechą charakterystyczną

nabojów ćwiczebnych jest brak pocisku, jednakże należy pamiętać, że strefa

niebezpieczna przy strzelaniu z amunicji ćwiczebnej (ślepej) tego rodzaju wynosi

ok. 15 metrów. Spowodowane jest to falą uderzeniową zawierającą drobinki

niespalonego prochu i metalu pochodzącego z łuski.

28

Rys.27.Nabój ćwiczebny (ślepy) 7,62 mm x 39 wz.

Dane techniczno - taktyczne

Nabój bojowy z pociskiem zwykłym 7,62 mm x 39 wz.43

Długość naboju

56 mm

Długość łuski

39 mm

Masa naboju

16,2 - 16,5 g

Masa pocisku

7,9 g

Masa ładunku miotającego

1,6 – 1,8 g

Prędkość początkowa pocisku ( V ) m/s

715 m/s

Energia początkowa pocisku (J)

1991 J

Zasięg skutecznego rażenia

do 1500 m

Donośność całkowita pocisku

3000 m

29

SŁOWNICZEK

Kaliber – (arab. „kalib” – wzór, kształt) - to wielkość określająca wymiar poprzeczny

części prowadzącej przewód lufy broni palnej, wyrażana w jednostkach długości

lub za pomocą wagomiaru. W przypadku luf bruzdowanych kalibrem jest

najmniejsza średnica części prowadzącej przewodu, czyli odległość mierzona

między dwoma przeciwległymi polami w lufie. W lufach poligonalnych

(np. Glock) kaliber stanowi średnica okręgu wpisanego w wielobok foremny,

wyznaczający zarys powierzchni wewnętrznej przewodu lufy. W lufach

gładkolufowych kaliber mierzy się tradycyjną angielska metodą, gdzie Kalibrem

nazywano liczbę kul o średnicy równej średnicy wew. lufy, odlanych z bryły

ołowiu o masie jednego funta angielskiego(453,6 g).

Karabin - to indywidualna broń palna o energii początkowej pocisku od 2000

do 4000 Dżuli przystosowana do amunicji karabinowej. Karabiny służą

do strzelania na odległości do 800 metrów. Ze względu na cechy konstrukcyjne

i przeznaczenie taktyczne wyróżnia się:

- karabiny standardowe – lufa długości ponad 450 mm,

- subkarabiny – długość lufy nie przekracza 450 mm, masa i gabaryty mniejsze

od karabinu standartowego,

- karabiny maszynowe – posiadają lufę szybko wymienną o zwiększonej

pojemności cieplnej.

Karabinek – to indywidualna broń palna dostosowana do amunicji pośredniej

o energii początkowej pocisku od 800 do 2000 Dżuli. Karabinki służą do walki

na odległościach do 500 metrów. Wyróżnia się:

- karabinki standardowe – lufa długości ponad 350 mm,

- subkarabinki – lufa długości do 350 m, o masie i gabarytach zbliżonych do

pistoletów maszynowych,

- karabinki maszynowe – lufa o zwiększonej pojemności cieplnej, czasami

wymiennej, długości ponad 350 mm.

30

Pistolet - to indywidualna broń palna o małych gabarytach, posiadająca krótką lufę i chwyt

- strzelająca nabojami pistoletowymi, umożliwiająca trzymanie broni jedną ręką podczas

strzelania. Przeznaczona jest ona do walki, samoobrony oraz do wymuszenia

posłuszeństwa na bliskich odległościach (do 50 metrów). Współczesne pistolety

są bronią wielostrzałową, samopowtarzalną.

Pistolet maszynowy – to broń palna z lufą średniej długości, strzelająca nabojami

pistoletowymi i wyposażona w kolbę stałą lub składaną . Pistolety maszynowe są

bronią samoczynną - samopowtarzalną, z której można prowadzić ogień seriami

lub pojedynczy. Służy do walki na odległościach do 100 metrów ogniem

ciągłym i do 200 metrów ogniem pojedynczym.

Rewolwer - (łac. revolvo – obracam ponownie) – jest to wielostrzałowa, powtarzalna

krótka broń palna, w której rolę magazynka pełni bębenek mieszczący pięć lub

więcej nabojów (najczęściej sześć). Komora nabojowa w rewolwerze jest

oddzielona od lufy, jej rolę pełnią gniazda nabojowe w bębenku, który obraca się

wokół własnej osi, równolegle do osi przewodu lufy, wraz z napinaniem kurka.

Z reguły rewolwery nie posiadają bezpiecznika co przyspiesza użycie

załadowanej i zawsze gotowej do akcji broni.

Moc obalająca – (ang. Stopping power) – to określenie odnosi się do amunicji, której

pocisk po trafieniu w cel żywy eliminuje go natychmiast z walki jak

po nokautującym ciosie boksera. Określenie mocy obalającej pocisku jest ściśle

związane ze skutecznością obezwładniającą.

Donośność całkowita pocisku – jest to maksymalna odległość na jaką doleci pocisk

wystrzelony z danej jednostki broni.

Zasięg skutecznego rażenia – jest to odległość na jakiej pocisk wystrzelony z danej

jednostki broni posiada energię wystarczającą do skutecznego obezwładnienia

trafionego celu.

Prędkość początkowa pocisku –prędkość pocisku w momencie jego wylotu z lufy.

Energia początkowa pocisku - energia pocisku w momencie jego wylotu z lufy.

31

BIBLIOGRAFIA

1.

Amunicja pistoletowa i rewolwerowa z Zakładów Metalowych „MESKO”

w Skarżysku- Kamiennej, (w:) Magazyn Strzelecki. Colt 1994, nr 4.

2.

Ciepliński A., Woźniak R, Ilustrowana encyklopedia współczesnej broni palnej,

Warszawa 1997.

3.

Figury odwrotne - .38 Special w .357 Magnum?, (w:) Magazyn o broni – Strzał

czerwiec 2006, nr 6.

4.

Hartink A. E., Encyklopedia pistoletów i rewolwerów, Bielsko Biała 2002.

5.

Kochański S., Automatyczna broń strzelecka, Warszawa 1991.

6.

Kochański S., Brygady antyterrorystyczne, Warszawa 1992.

7.

Walther J., Broń systemu Kałasznikowa, Warszawa 2002.

8. www.giwera.pl

9.

www.mesko.com.pl