Redakcja
TERESA MARCINÓW
Z niemieckiego t
łumaczyła IRMA KOZINA
Redakcja techniczna JERZY KU
ŚMIERZ
Projekt ok
ładki BOGUSŁAW TRYBUS
© 1990 by Humboldt-Taschenbuchverlag Jacobi KG, Munchen © Copyright 1993 by
„Videograf", Katowice
ISBN 83-855516-23-9
Zak
łady Graficzne w Katowicach Al. W. Korfantego 138
Słowo wstępne
Czegó
ż to nie robi się naprawiając usterki w domu! W grę wchodzą zazwyczaj nie
tylko drobne naprawy w kuchni i w pokoju, prace przy meblach czy instalacjach.
Remonty w domu obejmuj
ą także wejścia, schody, klatki schodowe, podłogi -
wszystko to równie
ż trzeba naprawiać. I te miejsca powinny wyglądać „jak nowe".
Ściany, sufity, a nawet czujniki ciepła i wilgotności - wszystko to współtworzy
nowoczesne
wn
ętrze.
Cz
ęsto chodzi jedynie o drobne ulepszenia, niekiedy jednak konieczne są poważne
prace. Skrzypi
ące drzwi lub nieszczelne okno? Niby drobiazg, a jednak denerwuje.
Wezwa
ć fachowca? Ten nie tylko niechętnie przychodzi do takich drobnostek - ale
w dodatku koszty zwi
ązane z jego wizytą będą niewspółmiernie duże w stosunku do
wagi sprawy. Nie mówi
ąc już o tym, że trzeba będzie pewnie zwalniać się z pracy,
żeby powitać specjalistę. Doprawdy, wiele przemawia za tym, by wziąć wszystko w
swoje r
ęce i więcej odnawiać i naprawiać samodzielnie.
A mo
że nie czujecie się na siłach? Może uważacie, że nie macie wystarczających
uzdolnie
ń do tego rodzaju prac? Najlepiej o tym zapomnieć. Uczymy się w życiu
wielu rzeczy, które wymagaj
ą większego wysiłku, niż przeprowadzenie prostych
napraw. By
ć może przyczyna Państwa obaw tkwi w braku odpowiednich narzędzi. Być
mo
że zaś potrzebny jest właściwy instruktaż; precyzyjny, pełny, a przy tym
wyczerpuj
ący. Taki, który nie tylko pokazuje, jak należy postępować, ale też,
gdzie le
żą granice Państwa możliwości. Zwłaszcza w wypadku, gdy chodzi o
bezpiecze
ństwo, nie tylko podczas robót, ale także później. Wypadki w domu
zdarzaj
ą się, niestety, dość często.Ale wystarczy tylko trochę odwagi - a my
poka
żemy, jak należy postępować. Proszę jednakże uzbroić się w cierpliwość, jako
że jeszcze nigdy nikt się mistrzem nie urodził. Będziecie się Państwo z nami
uczy
ć, na czym polega sekret „złotej rączki" - jak zaoszczędzić pieniądze,
utrzyma
ć wszystko w należytym porządku i wreszcie - mieć powód do dumy.
Z najlepszymi
życzeniami ?powodzenia %ąńn i tfeCmut 'Dittrich
Najcz
ęstsze typy napraw
Najwa
żniejsze są zawsze szczegóły - dlatego też chcielibyśmy ułatwić szybkie
odnalezienie w tej ksi
ążce poszczególnych typów napraw. Poniższy rejestr
obejmuje wszystkie prace, o jakich b
ędzie mowa. Najczęściej występujące usterki
zosta
ły zestawione odpowiednio do częstotliwości ich występowania.
Naprawy zestawione wed
ług częstotliwości ich występowania:
1. Wymiana
żarówki w lampie
2. Przepalony bezpiecznik
3. Wieszanie obrazu
4. Montowanie ko
łków rozporowych
5. Rozklekotane szuflady
6. Sklejanie
7. Zapchany odp
ływ
8. Usuwanie plam
9. Tuszowanie zarysowa
ń
10. Ciekn
ący zlew
11. Malowanie
ścian
12. Tapetowanie
13. Uszczelnianie okien i drzwi
14. Lakierowanie
15.
Nieszczelny dach
215
16.
Usterki na balkonie
213
17.
Obluzowane kafelki
138
18.
Wyrwane zawiasy
90
19.
Uszkodzone dywany
145
20.
Skrzypi
ące schody i podłogi
109
21.
Zepsute instalacje kuchenne
123
22.
Montowanie balustrad,
płotów i bram na zewnątrz domu
225
23.
„Szkodniki" w meblach i
ścianach
117
24.
Rozchwiane meble i urz
ądzenia
90
25.
Usuwanie nieprzyjemnych zapachów
170
26.
Wyciszanie wn
ętrza
204
27.
Usuwanie wilgoci
155
28.
Zabezpieczanie przed w
łamaniem
102
29.
Montowane trwa
łych
elementów dekoracyjnych
180
30.
Systematyczne przegl
ądy
166
Oto kilka zasad, którymi powinni
śmy się kierować mając do czynienia z awariami w
domu:
[7] Nale
ży określić rodzaj uszkodzenia, przemyśleć, czego ono wymaga, czy da się
przedsi
ęwziąć coś natychmiast i czy ma się wystarczająco dużo czasu na jego
gruntowne usuni
ęcie.
[7] To, co powoduje dalsze szkody, nale
ży usunąć natychmiast. Nawet, gdyby
mo
żliwa była jedynie prowizorka. Należy jednak zawsze przemyśleć, czy
rozwi
ązanie trwałe nie byłoby lepsze, pewniejsze i wygodniejsze; np. wymiana
prostego przepalonego bezpiecznika na dro
ższy, automatyczny.
[Tj Dokonuj
ąc remontów należy patrzeć na wnętrze całościowo. Jeśli np.
„poprawiana" jest w kuchni wentylacja poprzez instalacj
ę okapu z odprowadzeniem,
nale
ży jednocześnie pomyśleć o lepszym oświetleniu i odnowieniu ścian.
Nie nale
ży się ściśle trzymać określenia „naprawa" lub też „odnawianie".
Wszystkie
środki, jakie zastosowane zostaną przy remontach domowych powinny nie
tylko przywraca
ć stare do stanu używalności, ale wprowadzać do mieszkania więcej
komfortu i rado
ści.1. Sprzęt i narzędzia do prac remontowo naprawczych w domu
Bez odpowiednio wyposa
żonego domowego warsztatu nikt nie da sobie rady. Ale
prosz
ę się nie obawiać - nie wszystko musimy mieć od razu. Tak więc potrzebny
sprz
ęt stopniowo kupować będziemy w sklepach czy na targu. Przy tym nie będziemy
si
ę mogli nadziwić, ile rzeczy służy tego rodzaju czynnościom! Często będą to
„groszowe" zakupy, doskonale odpowiadaj
ące naszym potrzebom.
1.1. Narz
ędzia do pracy w drewnie
Będziemy poddawać obróbce drewno, ale także metal (np. przy obluzowanym zamku w
drzwiach); b
ędziemy musieli malować, tapetować, czyścić, uszczelniać, a także
wykonywa
ć prace przy instalacjach. Wiele narzędzi potrzebnych przy obróbce
drewna przyda si
ę także w innych sytuacjach.
Tak wi
ęc na początek narzędzia do naprawy elementów drewnianych:
0 Ci
ężki młotek z trzonkiem o długości ok. 30 cm i główką o obuchu zakończonym
płasko z jednej strony
1 drugiej stronie zako
ńczonej ostrym szpicem, by można nim było uderzać w
precyzyjnie okre
ślony cel.
8
Waga - ok. 200 g - zaznaczona jest na g
łówce młotka. O Młotek do prac
dekoratorskich i tapetowania, wa
ży 50 do 100 g, ma wąską, ostro zakończoną
główkę. Potrzebny jest przy pracach precyzyjnych, np. wbijaniu małych
gwo
ździków.
O Obc
ęgi, długości ok. 20 cm, z dwustronnie wyszli-fowanymi stykami szczęk,
służące nie tylko do wyciągania, lecz także do ucinania gwoździ. O Duży
śrubokręt z końcówką o szerokości ok. 5 mm, potrzebny do wkręcania lub mocowania
wi
ększych śrub. Można go wykorzystywać także jako dźwignię, np. przy podnoszeniu
lub mocowaniu p
łytek
itp.
O Mniejszy
śrubokręt potrzebny jest do wykręcania drobnych śrub, grubszym
śrubokrętem nie zawsze trafia się w otwór, u którego wylotu nasadzona jest
główka śruby.
u _
Młotki do prac remontowo-naprawczych w domu
1. M
łotek ślusarski z trzonkiem z drewna lub tworzywa sztucznego, ok. 250 g ze
wzmocnionym, zaokr
ąglonym, płaskim obuchem, z drugiej strony gtówka zakończona
ostro.
2. Wa
żący ok. 100 g młotek ze wzmocnionym obuchem i szpicem do małych
gwo
ździków.
3. M
łotek z gumy lub tworzywa sztucznego do odbijania, a także do odłączania
mocno zespojonych cz
ęści. Waga ok. 500 g.
9
Szyd
ła i śrubokręty
1. Szyd
ło z czworokątnym rysikiem i rękojeścią z tworzywa sztucznego do
zaznaczania i wykonywania otworów lub znaczenia bezpo
średnio w drewnie miejsc na
ko
łki.
2. Ma
ły śrubokręt z trzonkiem z tworzywa sztucznego.
3. Du
ży śrubokręt z sześciokątną nasadką, można do niego przystawić klucz do
śrub, przez co osiągnięty zostanie duży moment obrotowy.
O Szyd
ło pomaga nie tylko przy „zarysowywaniu", czyli zaznaczaniu np. wycięcia,
lecz równie
ż przy nakłuwaniu dla wierceń albo też (przy miękkich materiałach) do
bezpo
średniego wkręcenia śrub do drewna. O Kombinerki, z nożycami z boku, są
dobre do przytrzymywania cz
ęści, do ściskania, cięcia drutu, przychwycenia m.in.
nakr
ętek śruby, gdy nie ma do nich innego dostępu.
O C
ążki spiczaste potrzebne nam są do robót precyzyjnych. Również i one mogą
mie
ć boczne nożyce. Będą potrzebne także później, do obróbki metalu. O Dłuto
szerokie, rezak, pomaga zawsze tam, gdzie drewno musi zosta
ć podważone. Można je
stosowa
ć wielorako.
10
Obc
ęgi do napraw
1. Obc
ęgi z dwustronnie wyszlifowanymi stykami do chwytania i wyciągania
gwo
ździ.
2. Kombinerki z izolacj
ą z tworzywa sztucznego na uchwytach, chroniącą przed
pr
ądem elektrycznym. Ze żłobkowanym otworem do obejmowania profili okrągłych, z
zaciskiem kleszczowym i bocznymi no
życami do drutu.
3. C
ążki spiczaste, wyposażone tak jak kombinerki, ale z ostro zakończonymi
szcz
ękami. Niezastąpione przy pracach precyzyjnych.
Dłuto gniazdowe i dłubak
1. W
ąskie dłuto gniazdowe z od-kuwanym, grubym brzeszczotem i trzonkiem z
grabu. Do wybierania gniazda.
2. Szeroki d
łubak do P^ rzchniowych i dużych Z trzonkiem z grabu.
11O D
łuto wąskie, ale z grubym brzeszczotem, nazywane jest dłutem gniazdowym.
Potrzebne jest do opracowywania otworów.
O Do pracy z d
łutem gniazdowym niezbędny jest młotek z obuchem gumowym lub z
tworzywa sztucznego. Potrzebowa
ć go będziemy także do odbijania wrażliwych
cz
ęści, których powierzchnia nie może zostać uszkodzona.
O Szorstki tarnik u
żywany jest do opracowywania powierzchniowego, także do skór
i innych materia
łów. O Mniej szorstkie tarniki lub pilniki stosuje się do prac
wyko
ńczeniowych i do wygładzania. O Mała wiertarka ręczna z korbą nie kosztuje
du
żo, zestaw wierteł o przekrojach 1-10 mm z opakowaniem również
nie jest kosztowny. Z ich pomoc
ą pracuje się lepiej niż tak często polecanymi
świdrami do drewna.
'0 0
Pilniki do drewna, tworzyw sztucznych i metalu
1. Pilnik o g
ładszej powierzchni, z trzonkiem z tworzywa sztucznego, do
wyg
ładzania zewnętrznego.
2. Pilnik szorstki do wiórowania drewna, tworzywa sztucznego lub metalu,
zaopatrzony w uchwyt z tworzywa sztucznego.
12
Równie
ż w czasach wiertarek elektrycznych wielu majsterkowi-czów ceni sobie małe
wiertarki r
ęczne, którymi wiercić można otwory o małym przekroju, zarówno w
drewnie, jak i w innych mi
ękkich materiałach.
A/
Pi
ły ręczne do prac remontowo-naprawczych w domu
1. P
łatnica z szorstkim uzębieniem do cięcia miękkiego i niezupełnie wysuszonego
drewna. Jej brzeszczot powinien odznacza
ć się dużą elastycznością.
2. Grzbietnica z ma
łymi zębami do wykonywania precyzyjnego rza-
zu, do ci
ęcia drewna twardego.
3. Ma
ła piła do metalu, w której zamocować można różnego rodzaju brzeszczoty
tn
ące i piłujące. Zamiast ramy giętej może tu być użyte ramię drewniane.
_^
13
L „O Pity zwanej p
łatnicą, z nieco szorstkim uzębieniem, potrzebować będziemy
do pi
łowania niezupełnie suchego lub miękkiego drewna. O Poziomica konieczna
jest, gdy chcemy sprawdzi
ć równość powierzchni.
O Grzbietnica lepsza jest do twardszego drewna i robót precyzyjnych. Posiada ona
mniejsze z
ęby i przez to tnie dokładniej.
O Ma
ła piłka do metalu z wymienialnymi brzeszczotami dobrze daje się zastosować
tak
że do obróbki drewna. Można tu instalować także brzeszczoty pilników;
okr
ągły, półokrągły lub trójkątny. O Kątownik pomaga przy zaznaczaniu kąta
prostego, mo
że być też używany jako linijka. O Do mierzenia powinno się używać
przymiaru sk
ładanego, a dodatkowo także metalowego przymiaru zwijanego, który
jest maty i por
ęczny i daje się zrolować do obudowy. Pomocny jest zwłaszcza przy
mierzeniu elementów okr
ągłych.
O Mi
ękki ołówek do rysowania oraz gumka do mazania, jeśli potrzebna jest
korekta, uzupe
łniają nasze podstawowe wyposażenie.
Przyrz
ądy pomiarowe przydatne w domu
1. Drewniany k
ątownik ze stalową wkładką, do zaznaczania kąta prostego.
2. Przymiar sk
ładany do pomiaru dokładnych odległości. Jego wadami są
nietrwa
łość i często także niedokładność.
3. Przymiar zwijany, za pomoc
ą którego można dokonywać również pomiaru
elementów okr
ągłych, cechuje-go duża dokładność.
i do
fZA mazania ze stron
ą twardą i miękką.
Doda
ć do tego można jeszcze wiele. Śrubokręt do śrub o łbach z gniazdami
wielok
ątnymi lub śrubokręt „sworzniowy", za pomocą którego można wykuć w ścianie
otwory na ko
łki. Jako podstawowe wyposażenie potraktować należy gwoździe o
ró
żnej wielkości. Nie powinno też zabraknąć prętów stalowych. A reszta?
Najlepiej zaopatrywa
ć się za każdym razem odpowiednio do potrzeb. Konieczny
będzie także warsztat rezerwowy. JAK PRZECHOWYWAĆ NARZĘDZIA?
Istniej
ą cztery możliwości:
\T\ Mo
żna uszyć sobie z mocnego materiału torbę na
narz
ędzia.
\J\ Mo
żna skonstruować ze sklejki i miękkiej gąbki
femnik, w którym u
łoży się narzędzia. Za niewielkie pieniądze kupuje się gotową
skrzyn-„ na narz
ędzia, w której są one przechowywane bez niebezpieczeństwa
uszkodzenia. (Tj Nabywa si
ę dziurkowaną dyktę z hakami i wiesza się na niej
narz
ędzia, dobrze posegregowane, każde
na swoim miejscu.
15
14
Uniwersalna torba na narz
ędzia ze sztywnej tkaniny
Cz
ęść środkowa wykonana jest z tkaniny oraz cienkiej sklejki, która tworzy
szkielet torby. Do tego przylepiona jest g
ąbka, na której mogą być ułożone
bardziej delikatne narz
ędzia. Pozostałe części torby zawierają kieszenie i
pokrowce na narz
ędzia. Torbę spinają dwa paski ze sprzączkami. Uchwyt służy do
jej noszenia. U do
łu z prawej widok torby w przekroju, może ona być wykonana w
ró
żnych wariantach.
Wieszanie narz
ędzi
Poszczególne narz
ędzia mocuje się albo za listewką, w przerwie między nią a
ścianą (jak z lewej), albo też na hakach, które przykręcone są do listwy.
16
Dziurkowana dykta do zawieszania narz
ędzi na ścianie
Gdy na tej dykcie (narz
ędzia wiszą na hakach) narysuje się kontury narzędzi,
łatwo można spostrzec brak każdego z przedmiotów. Na gładkiej płytce osiąga się
ten sam efekt; w tym wypadku w p
łytę wkręca się haki podtrzymujące narzędzia.
Materia
ły pomocnicze do usuwania drobnych usterek w drewnie
1. Za pomoc
ą odpowiedniego kleju (PVAC) kleić się będzie części
drewniane.
2. Do g
ładzenia powierzchni posłuży papier ścierny o ziarnie różnej
grubo
ści.
3. Mo
żna stosować klocki szlifujące o twardym podłożu, takim jak
korek czy twarde drewno.
4. Powierzchnie zaokr
ąglone szlifuje się za pomocą klocków, do których po
jednej stronie przykleja si
ę elastyczną podkładkę.
17B
ędziemy potrzebować jeszcze czegoś - drobnych pomocy, takich jak klocki
szlifuj
ące z drewna lub korka, papier ścierny, klej, uszczelnienia, itd. Do
innych celów potrzebny b
ędzie większy sprzęt - przy przeprowadzce, przy wielu
pracach w gospodarstwie domowym, nieunikniona oka
że się wiertarka.
1.2. Wiertarka
Dobra wiertarka z odpowiednimi wiert
łami i sworzniami jest dość kosztowna,
zw
łaszcza gdy dodatkowo wyposażona jest w zestaw obróbkowy, za pomocą którego
mo
żna szlifować, polerować, piłować.
Wiertarka ma zastosowanie uniwersalne. Praca z ni
ą przebiega o wiele szybciej,
tak
że jej koszt zwraca się w postaci zaoszczędzonych wielu godzin i dni.
Wiertarka do betonu
Gdy od
łączy się wiertła do muru i betonu, posiadające specjalną końcówkę ze
stali wirydowej, korpus wiertarki mo
że oczywiście zostać wyposażony tak, by
mo
żna było następnie wiercić w drewnie, metalu i innym materiale. Za pomocą
wkr
ętła śrubowego można bez przeszkód wkręcać i wykręcać śruby o łbach z
gniazdami krzy
żowymi.
18
Komplet wierte
ł do metalu, drewna i innych materiałów (1)
Wiert
ła do metalu są tak wyszlifowane, że ich końcówka wywiera możliwie
najmniejszy nacisk (2), wiert
ła do drewna mają ostrą końcówkę i boczne nożyki,
które bez oporu przecinaj
ą jego włókna (3).
Przy wyborze wiertarki mo
żna zdecydować się na lekką, ok. 500 W, z nasadką
udarow
ą, stopniową regulacją szybkości obrotów, włącznikiem do pracy w lewo i w
prawo umo
żliwiającym wkręcanie i wykręcanie śrub, uchwytem ręcznym do
bezpiecznego wiercenia oraz ogranicznikiem g
łębokości, by nie wiercić otworów
zbyt g
łębokich.
Podstawowym wyposa
żeniem są też wiertła z metali twardych 6 mm i 8 mm dopasowane
do odpowiednich ko
łków. Należy pamiętać o bateriach do systemu prowadzącego! To,
jak nale
ży posługiwać się tym sprzętem, jaki zestaw obróbkowy jest potrzebny,
omówione zostanie przy kolejnych pracach. Przy ogólnej prezentacji narz
ędzi
wspomniany ju
ż został komplet wierteł.
191.3. Przyrz
ądy malarskie
Przy doborze narz
ędzi do prac malarskich z pewnością decydować powinno to, czy
malowana ma by
ć ściana czy sufit, lub też czy nową powłokę zewnętrzną ma
otrzyma
ć okno czy drzwi. Jednak wiele przyborów i narzędzi będzie miało
zastosowanie uniwersalne.
NAJWA
ŻNIEJSZE PRZYBORY I ICH ZASTOSOWANIE:
O Cyklina pomaga np. zdrapa
ć zniszczony stary lakier. Konieczna jest również do
wyg
ładzania powierzchni.
O Za pomoc
ą szpachii lub noża szpachlowego można wprowadzić masę szpachiówkową
do zarysowan i dziur. Mo
żna też nimi łatwo usunąć stary, zniszczony lakier.
O Szczotka druciana pomaga w usuni
ęciu pozostałości starszych warstw.
O Klockiem do szlifowania mo
żna wygładzać i oczyszczać powierzchnie.
O Je
śli ma się do dyspozycji wiertarkę, można do tych robót zastosować również
szczotki druciane o nap
ędzie elektrycznym oraz krążki szlifujące z okrągłym
papierem
ściernym (ściernice).
Narz
ędzia do usuwania zniszczonych warstw lakieru
1. Za pomoc
ą szpachii usuwa się zmiękczone warstwy.
2. Skrobacz, za pomoc
ą którego można pracować jak cykliną. (Można nim
oczy
ścić także mocno osadzone miejsca).
20
Przybory do prac wyko
ńczeniowych przy czyszczeniu powierzchni
1. Szczotka z drutu mosi
ężnego pomaga wydobyć zanieczyszczenia ze szczelin.
2. Specjalny klocek do szlifowania „trudnych" powierzchni. Papier
ścierny
wklejony jest pomi
ędzy dwie części klocka i przymocowany śrubami do drewna.
3. Klocek do szlifowania w
ąskich powierzchni. Również tutaj klocek składa się z
dwóch cz
ęści, pomiędzy którymi zamocowano papier ścierny, a następnie je
ze
śrubowano.
s^
brudze
ń lub rdzy.
wi
ększych za-212. Szczotka druciana z cienką szczeciną do prac wykończeniowych
i drobnych szczotkowa
ń.
3. Kr
ążki szlifujące z zaczepami na papier ścierny o różnej grubości ziarna.
4. Kr
ążki szlifujące z elastyczną główką szlifującą z zaczepami na ściernicę.
O P
ędzle szerokie używane są do malowania dużych powierzchni.
O P
ędzle wąskie stosowane są przy żłobkowaniach i malowaniu wąskich pasków
powierzchni. O P
ędzle okrągłe używane są wówczas, gdy trzeba np. namalować
paski lub miejsca ostrego rozgraniczenia kolorów.
Wymienione narz
ędzia wystarczają również do lakierowania.
Gdy jednak w gr
ę wchodzi malowanie ścian, potrzebne będą również inne
przedmioty:
O Wiadro s
łużące jako pojemnik na farbę.
o
1. W
ąski pędzel płaski z włosia naturalnego bądź z tworzywa sztucznego.
2. Szeroki p
ędzel płaski.
22
?-^H?-*
3. P
ędzel piaski wygladzik, z metalowym okuciem, do malowania dużych
powierzchni.
4. P
ędzel okrągły do lakierowania wąskich powierzchni, np. ram
okiennych i drzwiowych.
5. P
ędzel kątowy. Do emulsji stosuje się szczeciny twarde, do lakierów miękkie.
O Siatka metalowa przy pojemniku na farb
ę, mającą za zadanie chronić przed
zaciekami podczas malowania wa
łkiem. O Wałek jest szczególnie odpowiedni do
malowania
du
żych powierzchni.
Przydatne mog
ą okazać się ponadto:
O Wa
łek do lakierów - maluje się nim szybciej, a przede wszystkim nie pryska się
tak farb
ą. O Pędzel kątowy - umożliwia również lakierowanie trudno dostępnych
powierzchni i kantów. O Elastyczna szpachla japo
ńska - pomaga wygładzić
powierzchni
ę i zniwelować zagłębienia.
23
Przyrz
ądy do malowania ścian i sufitów
1. Wiadro z tworzywa sztucznego, czworok
ątne, giętkie, by łatwo
mo
żna było usunąć zeschnięte resztki farby.
2. Pojemnik z tworzywa sztucznego, z którego bezpo
średnio można pobierać farbę,
z siatk
ą do ocierania jej nadmiaru z wałka.
3. Siatka metalowa z uchwytem, do usuwania nadmiaru farby z wa
łka.
4. Wa
łek z ruchomym cylindrem, łatwo wchłaniający, o mało puszystej
powierzchni, do matowania
ścian wewnętrznych. Przy malowaniu ścian nierównych
lepsze s
ą wałki o bardziej puszystej powierzchni.
5. Wa
łek do lakieru (stosowany również do emulsji), z ruchomym cylindrem
pokrytym moherem i g
ąbką.
c
ii" ?/.
1.4. Przyrz
ądy potrzebne do tapetowania
O tym, co niezb
ędne jest przy wykonywaniu prac malarskich, była już mowa. Kiedy
mamy ju
ż wymalowany sufit, pozostaje tylko wytapetować ściany. Poniżej
znajdziecie Pa
ństwo omówienie wszystkiego, czego potrzebować będziecie do
tapetowania.
Zreszt
ą w wypadku jednorazowego tapetowania cały konieczny sprzęt można
po
życzyć, nie trzeba go kupować.
24
Je
śli tapetuje się często, trzeba zaopatrzyć się w następujące rzeczy.
O Sprz
ęt do prac wykończeniowych - taki, jak przy malowaniu - jeśli oczywiście
ju
ż wcześniej się go nie
posiada
ło.
O Stolik do tapetowania, mo
żna go też pożyczyć lub skonstruować z odpowiednio
du
żego blatu. O Wałek gumowy i szczotka do tapetowania potrzebne będą po to, by
pokryt
ą klejem tapetę dobrze ułożyć na ścianie (w przypadku tapet o
zró
żnicowanej fakturze należy używać tylko szczotki).
W »J © ©
We/u na tapet
ę, ok. 150 x 60
3.
1^^
2. %aaTd9o°Jzlfwdo'przekroju ok. 50 mm, do przyciskania brze- T^:S?. 280 mm
z,nierdzewnej stali, z SS WS
Ła,a , odcinania arkuszy tapet. ^^^l^SC
do wyznaczania linii
7
7. fzczJfmalarska, d
ługość 160 mm, g^^f do odkurzania ścian, są one
zazwyczaj wulkanizowane.
25O Wa
łek do szwów potrzebny będzie do wygładzania
brzegów.
O No
życzkami lub nożem o wymienialnym ostrzu
mo
żna uzyskać równe przycięcie tapety.
O Za pomoc
ą pionu można sprawdzić, czy tapety
istotnie s
ą ułożone prosto.
Ka
żde mieszkanie wymaga malowania przynajmniej raz na kilka lat. Jeżeli przybory
malarskie po u
życiu zostaną dobrze oczyszczone, mogą pełnić swoje funkcje przez
lata, a nawet dziesi
ęciolecia. Do ich przechowywania nie potrzeba dużo miejsca,
nawet stolik do tapetowania da si
ę złożyć i - jeśli nie ma innego wyjścia -
„wcisn
ąć" za szafę.
1.5. Narz
ędzia do naprawy
instalacji i
środki ochronne
Wśród awarii instalacji wodno-kanalizacyjnych wyróżnić można trzy podstawowe
grupy - po pierwsze przecieka
ć mogą krany, po drugie zatkane bywają odpływy
(syfony) i po trzecie „zapchana" mo
że być kanalizacja odprowadzająca, przy czym
usterka niekoniecznie musi by
ć spowodowana osadzaniem się kamienia, ale może
równie
ż wynikać z zanieczyszczenia. W tym pierwszym przypadku często skuteczne
bywa u
życie kwasów.
Do naprawiania instalacji potrzebne b
ędą:
O Obc
ęgi do rur wodociągowych, z grubymi osłonami, by można było nimi otworzyć
wentyl lub syfon. O Przepychacz, który pomaga upora
ć się z drobnymi awariami
odp
ływu.
O Spirala pomagaj
ąca usunąć głębiej tkwiącą, poważniejszą awarię.
26
Środki ochronne
1. Okulary ochronne, nie
łamliwe.
2. R
ękawice ochronne - solidne, m.in. do prac w drewnie i metalu, jak również
jednorazowe, z tworzywa sztucznego, do prac z lakierami i chemikaliami.
3. Ochronny uchwyt na d
łuto, który powoduje, że np. przy ześlizgnięciu się
młotka nie uderzymy się w rękę.
4. Elektrotester, zwany te
ż probierzem napięcia. Może służyć albo jako
śrubokręt do wkręcania małych śrubek, albo jako przyrząd do sprawdzania, czy
jaki
ś wyłącznik lub ujęcie są jeszcze pod napięciem, bądź też, czy bezpiecznik
rzeczywi
ście został wyłączony.
5. Probierz fazowy do sprawdzania, czy dany uk
ład jest pod napięciem lub też,
czy istnieje niebezpiecze
ństwo zwarcia.
Do wszystkich usterek, których nie da si
ę usunąć za pomocą tego sprzętu powinno
si
ę wezwać fachowca, chyba, że wyspecjalizowaliście się Państwo w tego rodzaju
pracach.
1.6. Narz
ędzia do obróbki metalu
Prosz
ę przejrzeć warsztat, jaki zgromadziliście Państwo do obróbki drewna, a
znajdziecie tam niejedn
ą rzecz, która i teraz może się przydać.
27
Sprz
ęty do napraw instalacji wodno-kanalizacyjnych
1. Obc
ęgi do rur lub instalacji wodno-kanalizacyjnych, przykładane do rur o
ró
żnych średnicach, z nastawianymi szczękami, do odkręcania i przykręcania śrub,
do przytrzymywania m.in. rur.
2. Przetykacz do usuwania zanieczyszcze
ń, które powodują awarie odpływu.
3. Spirala do przepychania i udra
żniania rur wodno-kanalizacyjnych z pazurkiem
(4) do usuwania g
łęboko tkwiących zanieczyszczeń.
Dodatkowo do prac w metalu potrzebne s
ą następujące przybory:
O Imad
ło, które można przyśrubować do stołu, by unieruchomić pewne elementy. O
Zestaw ma
łych pilników do metalu, służących do dopasowywania kluczy.
O Punktak, by zaznaczy
ć miejsce na metalu i wiercić pewniej.
O Obc
ęgi do blachy tnące nie tylko blachę, ale i inne twarde materiały.
O Suwmiarka, s
łużąca do dokonywania dokładniejszych pomiarów i unieruchamiania
opracowywanych elementów.
28
Przybory do obróbki metalu
1. Srubsztak lub imad
ło, z zaczepem lub śrubą do zamocowania przy masywnym
stole, do napr
ężania wszelkich możliwych części, o zmiennej rozwartości.
2. Punktaki do znaczenia punktów na metalu, u
żywane np. przy
wierceniu.
3. No
życe do cięcia blachy i innych cienkich płytek.
4. Pilniki do metalu, do spi
łowywania zaokrągleń, szczelin itp., płaskie, o
profilu wyokr
ąglonym, trójkątne lub nożowe (m.in. do piłowania kluczy).
^,
usS!ó ^k%óZrWch otworów Su j
szym przyrz
ądem przy wykonywaniu robot precyzyjnych.
29
o
Hebel z wymienialnym no
żem Jego nóż może zostać wymieniony na inny; tak więc
mo
żna tym przyrządem strugać grubo oraz wygładzać. Jest to uniwersalny sprzęt do
opracowywania wszystkich materia
łów z wyjątkiem hartowanej stali czy innych
materia
łów twardych.
0 Hebel, zwany te
ż strugiem, z wymienialnym nożem, którym można opracowywać
równie
ż drewno
1 skór
ę.
O Ma
łe kowadło jako podstawa do trybowania m.in. aluminium lub miedzi.
O M
łotek o płaskim i zaokrąglonym obuchu do trybowania blachy.
Sprz
ęt do wiercenia - być może nawet wiertarkę -już Państwo macie.
Mo
żna używać go również do nitowania. Teraz warto nabyć jeszcze:
Ma
łe kowadło (2)... o zaokrąglonej powierzchni, wykonanej z drewna sztorcowego,
pokrytego filcem. Za pomoc
ą młotka do trybowania (1) można nadawać kształt
cz
ęściom metalowym. Odnosi się to zwłaszcza do miedzi i aluminium, które jednak
podczas trybowania powinny by
ć każdorazowo ogrzane nad płomieniem palnika, by
materia
ł stał się miękki i plastyczny.
Nowoczesny uniwersalny zestaw do lutowania
1. Materia
ł do lutowania z zawartością wspomagacza - w ten sposób można lutować
bezpo
średnio na zeszlifowanych powierzchniach.
2. Elektryczna lutownica. Wymienialna ko
ńcówka umożliwia także użycie stopu
szelakowego, np. do poprawiania usterek na powierzchniach drewnianych.
3. Sztyft pomocniczy do prowadzenia stopionego lutu.
O Zestaw do klejenia metalu, by móc cz
ęści metalowe oczyścić i skleić.
O Elektryczny zestaw do lutowania, którym po krótkiej praktyce b
ędziecie Państwo
mogli
łączyć metale w sposób trwały.
1.7. Uwaga - napi
ęcie elektryczne
Sprz
ęty elektryczne i ich naprawa niemal automatycznie kojarzą się z hasłem
„naprawy i remonty w domu". Przy tym ka
żda czynność związana z urządzeniami
pod
łączonymi do prądu, gdy zdejmie się z nich obudowę ochronną, jest tak
niebezpieczna,
że z oczywistych względów nie pozwala się na nią laikom. Przecież
nie chcemy nara
żać siebie ani innych?
31
30Nawet laik powinien jednak posiada
ć i wykorzystywać dwa urządzenia:
O Sond
ę do wykrywania przewodów elektrycznych i wodnokanalizacyjnych, gdy do
wiercenia otworów w
ścianach używa się ręcznej wiertarki, sonda taka wchodzi w
sk
ład zestawu wiertarki elektrycznej. O Probierz z lampką, który wskazuje, gdzie
płynie prąd.
Za pomoc
ą tych przyrządów można przynajmniej dowiedzieć się, gdzie istnieje
zagro
żenie. Dotknięcie źródła prądu powoduje zwarcie. Jeśli ma się słabe serce
lup je
śli przewodzenie jest dobre, śmierć murowana. Śmiercią grozi też
nieumiej
ętne podłączenie przewodów. Takie niebezpieczeństwo istnieje zawsze, gdy
nie wie si
ę, gdzie dla laika przebiega granica samodzielnych napraw
elektrycznych urz
ądzeń domowych.
1.8. Inne przydatne narz
ędzia
Gdzie
ś musi zostać wyznaczona granica inwestowania w sprzęt. Tak więc nawet
majsterkowicze z ambicjami powinni zadowoli
ć się tym, co zaprezentowaliśmy
powy
żej. Jeśli jednak prace takie staną się hobby? Wówczas jeszcze istnieje cały
szereg przyrz
ądów, które używane są także przez fachowców. W praktyce jednak
jest to tylko wówczas ekonomiczne, je
śli używać się tego będzie kilka razy w
roku. Narz
ędzia wymagają stałej dobrej opieki; gdy nie są używane, łatwo ulegają
zniszczeniu.
Wszystkie pozosta
łe sprzęty, narzędzia i urządzenia, które mogą być przydatne w
poszczególnych wypadkach, omówione zostan
ą w następnych rozdziałach.
32
Wszystko razem mo
że być przechowywane w dwóch - trzech pojemnikach. „Apetyt
ro
śnie w miarę jedzenia" - w przypadku sukcesu i potrzeby przeprowadzenia
dalszych prac, b
ędziecie Państwo kolejne narzędzia, np. klucze francuskie,
kupowa
ć stopniowo. Z biegiem lat zbierze się określony zestaw narzędzi
odpowiadaj
ących Waszym potrzebom.
1.9. Oszcz
ędności
Godzina pracy fachowca kosztuje sporo. Ca
ły przedstawiony tutaj zestaw narzędzi
łącznie z wiertarką i nasadkami, również nie jest tani, ale suma ta zwróci się
Pa
ństwu w ciągu półrocza, i to przy wykonywaniu tylko tych prac, które nie grożą
niebezpiecze
ństwem.
Bez elektrycznej wiertarki wydatki na sprz
ęt zmniejszą się o połowę. Tak również
mo
żna wykonywać wszystkie prace - tyle tylko, że z wiertarką w określonych
przypadkach posz
łoby znacznie szybciej. Zaopatrzenie się w sprzęt nie musi
nast
ąpić od razu, można kupować sobie poszczególne narzędzia wówczas, gdy będą
potrzebne.
Na có
ż jeszcze czekać? Rozpoczynajcie Państwo naprawy w domu i ogrodzie - do
tego nie potrzeba wielu narz
ędzi, a jeśli uda się Warn nie tylko naprawiać, ale
tak
że upiększać swój własny dom - satysfakcja gwarantowana.
332. Odnawianie
ścian i sufitów
Ściany i sufity można malować, tapetować, a także ozdabiać w sposób trwały.
Konserwacji trzeba poddawa
ć kafelki i okładziny, są one na nowo malowane,
uszczelniane, ulepszane. Likwiduje si
ę przeciągi i nieszczelności w
pomieszczeniach. Oto szereg wci
ąż powracających robót! Ale możemy podczas
naprawy zastosowa
ć takie rozwiązania, że w przyszłości tego rodzaju remonty nie
będą konieczne.
2.1. Pod
łoże: przygotowanie ścian i sufitów
Taka czynno
ść jest nie do uniknienia, zwłaszcza przy wprowadzaniu się do
mieszkania. Poza tym maluje si
ę zazwyczaj co dwa lub trzy lata. W zależności od
pod
łoża, będzie się odpowiednio „traktować" powierzchnię bądź to zmywając ją,
bądź też zdrapując, większe i mniejsze usterki trzeba będzie zlikwidować,
odnowi
ć narożniki, a na koniec całość na nowo pomalować. Od rodzaju malowania
zale
ży przy tym, jak długo owa nowa powierzchnia zachowa swój świeży wygląd.
Je
śli nie jesteśmy pewni, czym pokryta jest ściana, można to sprawdzić:
najpro
ściej za pomocą wody. Stare powłoki wapienne stają się ciemne, ale nie
farbuj
ą, jeśli się na nich maluje. Stara farba klejowa również staje się ciemna,
ale
ściera się. Stara farba emulsyjna nie zmienia koloru ani też nie ściera się.
W zale
żności od tego, jak wypadnie próba ściany, będziemy
34
Przygotowanie pod
łoża
1. Sprawdzenie
ściany: farba klejowa musi zostać zmyta. Plamy tłuste usuwa się
szczotk
ą.
2. Nierówno
ści wygładza się klockiem do polerowania.
3. Rysy i dziury zdrapuje si
ę i zakleja masą szpachlówkową.
4. Zaprawione miejsca pokrywa si
ę spoiwem i ewentualnie wygładza szpachelką.
odpowiednio post
ępować przy przygotowaniu podłoża.
Farby wodoodporne - wapienne i emulsyjne - nale
ży oczyścić z kurzu i tłustych
plam, jako
że mogą one wpłynąć na przyczepność nowej powłoki lub nawet utrudnić
jej na
łożenie.
Oczyszczanie powierzchni mo
żna przeprowadzać na dwa sposoby:
DH Oczyszcza
ć powierzchnię twardą suchą szczotką ryżową.
[|] Je
śli chce się uniknąć kurzu - oczyszczać podłoże na mokro wodą i szczotką.
W miejscach szczególnie mocno zabrudzonych przydatna jest szczotka druciana.
35Star
ą farbę klejową należy usunąć - szczotką do sufitów nanosi się dużo wody,
szoruje si
ę i wypłukuje farbę do wiadra. Zmywa się tak długo, jak długo już nic
si
ę nie klei i nie maże. Gdy jej warstwa jest bardzo gruba, można sobie pomóc
szpachelk
ą. Jednakże nie można uszkodzić podłoża.
Co stanie si
ę, jeśli stara farba klejowa nie zostanie wystarczająco
dok
ładnie usunięta?
Stare warstwy zostan
ą naruszone przez nowe, przy wysychaniu ulegną naprężeniu i
będą odpryski-wać. Tak więc lepiej zmyć je do czysta.
Dziury i p
ęknięcia mogą być wypełniane dostępną w handlu masą celulozową, którą
rozrobi
ć należy w plastikowym naczyniu zgodnie z recepturą. Wyschnięte resztki
nie przyczepiaj
ą się do naczynia i dają się łatwo usunąć. W wypadku tych nowych
materia
łów, które jeszcze przez godzinę po rozrobieniu można poddawać obróbce,
nie trzeba tak, jak w przypadku gipsu, nawil
żać powierzchni; po wysuszeniu
powierzchnie te tak
że już nie nasiąkają. Napoczęte torebki -przechowywane w
suchym miejscu - mo
żna stosować przez lata.
Rysy i dziury zdrapuje si
ę szpachelką, często nieco je powiększając, a potem
wype
łnia się je masą, również za pomocą szpachelki. Gdy miejsce jest już suche,
mo
żna je wygładzić klockiem i papierem
ściernym.__________________________________
Du
że pęknięcia zamyka się elastyczną tkaniną, taśmą malarską, która może
amortyzowa
ć i wyrównywać ruchy murów. Przy tego rodzaju „mostku szczelinowym"
najpierw opracowujemy p
ęknięcie szpachelką, następnie wypełniamy masą i
wyg
ładzamy jego powierzchnię. Na to nakładamy krótkie paski papieru pakowego,
tak go dopasowuj
ąc, by wystawał na ok. 2 cm.
36
Na to nanosi si
ę bezbarwne spoiwo, na nim mocuje się - również w krótkich
kawa
łkach - taśmę malarską. Na zakończenie pokrywa się to rzadką zaprawą, która
po wysuszeniu wyg
ładza się. Poprzez taki mostek - bezpośrednio na szczelinie nie
ma
żadnego spojenia - taśma malarska może przejmować wszelkie wstrząsy i
napr
ężenia.
Zb
ędny tynk musi zostać usunięty. Przy opukiwaniu dźwięczy on głucho i odpada.
Mo
żna przy tym pracować mocną szpachlą lub dłutem oraz szorować szczotką.
Mostkowanie du
żego pęknięcia za pomocą taśmy malarskiej
1. Wyszpachlowan
ą szczelinę wypełniamy masą.
2. Wype
łnienie wygładzamy klockiem szlifującym.
3. Na wyg
ładzoną masę układamy pasek papieru pakowego, wystający z obu stron
poza szczelin
ę.
4. Na prawo i lewo od szczeliny nak
ładamy bezbarwne spoiwo i przymocowujemy
tkanin
ę.
5. Tkanin
ę można łatwo przykryć cienko nakładaną szpachlów-ką.
UWAGA:
bezpo
średnio na pęknięciu nie może się znajdować miejsce spojenia taśmy ze
ścianą! W tym celu za-mocowuje się tam pasek papieru pakowego. Wszelkie wstrząsy
musz
ą być bez przeszkód odbierane na taśmę. Ki
.r
37Such
ą zaprawę murarską, dostępną w postaci gotowej mieszanki w każdym punkcie
sprzeda
ży materiałów budowlanych, rozrabia się z wodą i nakłada na nawilżone
pod
łoże. Można też po prostu zmieszać jedną część wapna z 2,5 częściami drobnego
piasku, wyrabiaj
ąc to na gęstą, sztywną masę.
Do nak
ładania zaprawy potrzebne będą packa murarska i kielnia; tynk wcierany
jest w uszkodzon
ą powierzchnię ruchami ciągłymi od dołu do góry. Ruchami
obrotowymi równomiernie go rozprowadzamy; po zespojeniu powierzchni
ę wygładza
si
ę packą tynkarską o powierzchni pokrytej filcem. Następnie nawilża się ten
tynk odrobin
ą wody. Jeśli ubytek nie jest zbyt duży, można wymieszać celulozowe
masy szpachlówkowe z odrobin
ą piasku i nanieść tę mieszankę za pomocą szpachelki
warstwowo na miejsce ubytku.
Przy ubytkach tynku na suficie najpierw mocuje si
ę nabite gwoździami maty
trzcinowe lub inne „zbrojenie" stanowi
ące podłoże dla zaprawy. W tym wypadku
stosujemy zapraw
ę nieco gęściejszą i nakładamy ją prostopadle do
oszkieletowania.
Uszkodzone naro
żniki ścian wyrównuje się za pomocą dość mocno stężałej masy
szpachlówkowej, na mi
ękką jeszcze masę nałożyć można szynę kantową. Przez
perforacj
ę na jej brzegach zaprawa lub masy szpachlówkowe wydostają się na
zewn
ątrz, można je następnie zatynkować. Wówczas o uszkodzenie narożników nie
jest ju
ż tak łatwo.
Ostatniemu etapowi przygotowania pod
łoża poświęcimy wiele uwagi: powierzchnie
musz
ą zostać wygładzone pumeksem lub klockiem z papierem ściernym o grubości
ziarna 100. Nale
ży też usunąć większe nierówności. Następnie należy
pieczo
łowicie zetrzeć kurz i zmyć całość wilgotną szmatką.
38
Zak
ładanie cynkowego ochraniacza na narożnik
1. Za pomoc
ą płaskiego dłuta należy zbić tynk na szerokość o/c. 10 cm przy
naro
żniku. Ochraniacz zamocowuje się gipsem narzucanym co 50 cm.
2. U
żywając poziomicy należy sprawdzić, czy narożnik jest dobrze
osadzony.
3.
Łata pozwoli określić, czy zachowało się wystarczająco dużo miejsca, by
naro
żnik otynkować.
4. Zwil
ża się podłoże i ochraniacz kątowy, a dolną warstwę zaprawy tak się
narzuca, by na
łożyć jeszcze dwa milimetry tynku do wygładzenia.
W ten sposób nawet przy uko
śnym i płaskim padaniu światła nie dostrzega się
żadnych nierówności. Ściany i sufity mogą zostać bez przeszkód na nowo
wymalowane lub wytapetowane.
392.2. Materia
ły do malowania ścian i sufitów
Ściany i sufity pokrywa się dzisiaj odpornymi na zniszczenie i zmywalnymi
farbami emulsyjnymi, drogimi farbami lateksowymi, akrylowymi, a w wyj
ątkowych
sytuacjach bieli si
ę je wapnem. Najogólniej rzecz ujmując:
O Farby emulsyjne nadaj
ą się dla wszystkich pomieszczeń.
O Farby lateksowe powinny by
ć używane tylko w pracowniach, klatkach schodowych,
piwnicach. O Farby akrylowe stosuje si
ę w sypialniach, pokojach gospodarczych i
przedpokojach. O Bielenie wapnem u
żywane jest jako pierwsza warstwa na świeży
tynk.
Emulsje sk
ładają się ze spoiwa, zawierającego oleje, żywice, żywice syntetyczne,
jak równie
ż pigmenty, które emulgują przy zmieszaniu ich z wodą. Substancje te
wymieszane s
ą jako drobne kropelki lub nie łączące się ze sobą kuleczki. Farby
emulsyjne kupuje si
ę w stanie gotowym i rozrzedza przez mieszanie, tak że odpada
dodawanie wody. Przy pracy nie wyst
ępują potem żadne zacieki czy zgrubienia!
Zaleca si
ę stosowanie bieli z innymi kolorami; przez mieszanie z bielą powstają
ja
śniejsze odcienie. Oczywiście można też dodawać do farb barwników, by uzyskać
po
żądany efekt.
Farby lateksowe sk
ładają się z żywicy syntetycznej jako spoiwa i barwników, po
zespojeniu z pod
łożem mogą one być zmywane, szorowane i czyszczone szczotkami. W
przeciwie
ństwie do innych farb te błyszczą na ścianie i suficie. Przy ich
stosowaniu nale
ży dokładnie przeczytać sposób użycia, gdyż ła-
40
two wsi
ąkliwe podłoża muszą być z reguły uprzednio odpowiednio przygotowane.
Zwykle podany jest
środek do gruntowania. Pierwsza warstwa nakładana jest
cienko, druga grubiej. Równie
ż farby lateksowe dają się łatwo mieszać.
Zazwyczaj mamy do czynienia z obydwoma rodzajami farb; farby akryiowe wybieramy,
gdy chodzi o wi
ększą świetlistość. Farby klejowe, jako stosunkowo nietrwałe, nie
są dziś stosowane, używa się ich warunkowo, tylko do powierzchni mniej
nara
żonych na zanieczyszczenie.
Malowanie na starych tapetach o chropowatej fakturze mo
żliwe jest przede
wszystkim za pomoc
ą farb emulsyjnych, jednakże uprzednio trzeba podkleić tapetę
w miejscach, gdzie odstaje, wyg
ładzić lekko postrzępione złącza klockiem lub
papierem
ściernym. Farba nie powinna zawierać zbyt dużo wody, by nie przemoczyła
tapety i nie spowodowa
ła jej odlepienia. Normalną praktyką jest nawet dwukrotne
malowanie, ostatecznie jest potem
łatwiej tapetę usunąć.
2.3. Malowanie
ścian i sufitów
Złego przygotowania podłoża nie można potem w żaden sposób odrobić podczas
malowania. Dotyczy to nie tylko opracowywania
ściany, ale także wielu innych
czynno
ści.
SPOSÓB POST
ĘPOWANIA JEST NASTĘPUJĄCY:
Nale
ży spróbować, czy kolor farby jest właściwy. W tym celu mieszamy najpierw
czyst
ą farbę, a potem dodajemy do niej biel. Mieszankę tę dokładnie opisujemy,
by mo
żna było ją odtworzyć. Następnie nanosimy farbę na kawałek chropowatej
tapety.
41Dopiero gdy farba jest sucha mo
żna właściwie ocenić jej odcień. Niektóre farby
po wyschni
ęciu stają się jaśniejsze, inne ciemniejsze. Suszenie można
przyspieszy
ć suszarką. Można też wykorzystać ten czas na wyłożenie i przykrycie
mebli i pod
łogi arkuszami papieru, gazetami i folią.
Przed u
życiem należy farbę dokładnie wymieszać. W przeciwnym razie efektem będą
plamy i pasy na
ścianach. Praca ta jest mniej męcząca, gdy użyje się do niej
wiertarki z „mieszad
łem".
Malowanie zaczynamy od k
ątów w pomieszczeniu; używamy wtedy pędzla płaskiego.
Je
śli nie chcemy używać drabiny, zaopatrujemy się po prostu w odpowiedni
wysi
ęgnik. Gdy sufit i ściany różnią się kolorem, jako pierwszy malujemy sufit.
Przecie
ż nie chcemy, aby ściana została pokryta kleksami!
Urz
ądzenie do mieszania przy użyciu wiertarki
Farby i lakiery mo
żna uczynić bardziej „gładkimi" na dwa sposoby. Po pierwsze
przez dodatek
środków rozpuszczających, co jednak obniża zdolność tężenia, po
drugie za
ś przez silne mieszanie.
W tym celu nabywa si
ę w punktach sprzedaży materiałów budowlanych mieszadło, ale
mo
że to być także stalowy pręt okrągły o średnicy 8 mm, wygięty w trójkąt. W ten
sposób mo
żna mieszać o wiele dokładniej niż ręcznie.
.. .„wgnie
ścian i sufitów
ffdT
ścianyi sufit malowane są rńżrwmi farbami, a przy tym hclmy dokładnie
opracowa
ć trzeba używać pędzla pa-
o fay odrobinie sprytu mo
żna za nomocą węższei strony szer-szeao pędzla osiągnąć
dok
ładnef9 rozgraniczenie pomiędzy źriana i sufitem.
?3 Gdy gotowe jest ju
ż rozgram-
3czenie, p
łaskim pędzlem wy-gtadzikiem rnalowac można nas o szerokości ok. 1/2
m.
4 Dla du
żych powierzchni najle: oszyjest wałek. Z reguły naS-Wrw maluje się po
przek
ątnych, a w drugiej warstwie równolegle do układu ścian.
Przy malowaniu sufitu wa
łek należy dobrze obetrzeć o siatkę wówczas łatwiej się
go toczy. I tutaj znanie3 utfwia prac
ę długi trzo nek zamocowanydo wałka. Jeśli
łączymy różne kolory w je^ P°Sm czeniu oczywiście najpierw trzeba opracować
płaswm pędzlem brzeg sufitu.
Zaoobieaanie nieszcz
ęśliwym wypadkom jest za-wsze sPpSnajważniejsi. Drabina
s^udtowa - a wi
ęc normalna drabina, jakiej używa się w domu - jest
43
42bezpieczniejsza od „konstrukcji" ze sto
łów i krzeseł! Przy odpowiednio
wysokiej drabinie mo
żna się zawsze przytrzymać jedną ręką.
Czy sufity nale
ży malować wielokrotnie?
Je
śli na skutek przykładania wałka powstają nierówności, pojawia się to pytanie.
Wi
ększą powierzchnię łatwo jest potem drugi raz przeciągnąć wałkiem by te
przej
ścia wyrównać.
Równie
ż w przypadku ścian najpierw maluje się narożniki pomieszczenia. Następnie
przesuwa si
ę wałek z góry do dołu. Nierówności wyrównuje się w kolejnym etapie
pracy. Dla pewno
ści lepiej jest jeszcze raz dodatkowo przejechać wałkiem z farbą
od góry do do-
Je
śli tony podstawowe miesza się przy gruntowaniu z 20% bieli, otrzymuje się
taki stopie
ń przykrywal-ności, że malowanie dwukrotne w zupełności wystarczy.
Przeci
ągnięcie powierzchni malowanych emulsją warstwą lakieru bezbarwnego daje
efekt po
łysku, ate przy stosunkowo dużej wilgotności powietrza powoduje to
skraplanie si
ę pary na ścianie.
Kontury i wzory mog
ą być łatwo zaznaczane na powierzchni ołówkiem. Za pomocą
kawa
łka gąbki i patyka można skonstruować przyrząd, którym będzie się malować na
ścianie wzory. Potrzebny też będzie płaski pędzel.
Nale
ży zwracać uwagę na wiele rzeczy - przede wszystkim zaś na sposób
przygotowania farby, jako
że w zależności od producenta jej skład może się
ró
żnic. Naturalnie należy także obliczyć powierzchnię dla której kupuje się
farb
ę. Zawsze lepiej jest nabyć jej trochę więcej!
Nie nale
ży kłaść farby zbyt cienko, bo w efekcie zachodzi konieczność nanoszenia
wielu warstw. Do
44
pędzle po użyciu należy gruntownie oczyścić. Potrzebne są dwa pojemniki: jeden
na wod
ę do lakierów wodnych i emulsji, a drugi na specjalny rozpuszczalnik do
lakierów o spoiwach organicznych. P
ędzle, zamocowane na drucie, zanurzone
zostaj
ą na odpowiednią głębokość. Rozpuszczalniki organiczne należy przykryć - w
tym celu dopasowuje si
ę kawałek szkła, którym przytyka się pojemnik. Przy
dost
ępie powietrza rozpuszczalniki organiczne łatwo ulegają eksplozji!
farby, któr
ą malujemy sufit można dodać najwyżej 1/10 wody, w innych przypadkach
1/5.
Prosz
ę nie zapomnieć o wyczyszczeniu przyborów po malowaniu. Używany wałek,
pędzel i pozostałe przybory myje się wodą. Gdy farby odporne na wodę raz już
wyschn
ą, to można je potem usunąć jedynie środkami do czyszczenia pędzli. Raz
zaniedbany przyrz
ąd nie będzie mógł posłużyć do dalszych robót.
2.4. Przygotowanie powierzchni do tapetowania
Wyrównanie pod
łoża omówione już zostało przy pracach poprzedzających malowanie.
Powtórzmy i przypomnijmy rzeczy najwa
żniejsze
(T) Nale
ży zmyć farby klejowe, mocno trzymające się farby wodne mogą zostać
pokryte tapet
ą. Należy zlikwidować rysy, dziury, plamy tłuste i z atramentu. Po-
45wierzchnie pokryte farb
ą olejną i lakierem należy przetrzeć mieszaniną jednej
cz
ęści płynnego amoniaku z 10 częściami wody i potem spłukać wodą.
U] Stare tapety nale
ży poddać próbie, jako że ich anilinowe barwniki mogą łatwo
przenika
ć na powierzchnię nowej tapety. Tapety chropowate należy zerwać,
gładkie, mocno się trzymające, można zostawić. Środki do klejenia tapet
powoduj
ą, że woda szybciej przenika tapetę i klej się rozpuszcza; należy dodawać
te
środki do wody w zalecanych proporcjach. [T] W przypadku tapet wodoodpornych
nieprzepuszczaln
ą ich powierzchnię należy zetrzeć szczotką drucianą lub
ściernicą, by woda mogła dostać się do warstwy z klejem. Niektóre wiertarki
wyposa
żone są w specjalne szczotki druciane z dodatkowym uchwytem. Hy Włączniki
i gniazdka wtykowe maj
ą obudowę i pokrywę; pokrywę tę należy odkręcić, zaś
obudow
ę z częścią elektryczną przykryć. Do tego wystarczy gruby papier. Przy
puszkach rozdzielczych nale
ży zainstalować popularne dzisiaj wieczka z tworzyw
sztucznych.
Na tym ko
ńczy się przygotowanie powierzchni. Jeśli chcemy mieć mniej pracy przy
nast
ępnym tapetowaniu, należy jeszcze nałożyć specjalną powłokę „Strip - Grund".
Powierzchnia
ściany powlekana jest przed tapetowaniem specjalną błoną, która
powoduje, i
ż klej nie może wniknąć głęboko. W ten sposób nawet po latach, bez
użycia wody i dodatkowej pracy można tę błonę po prostu ściągnąć - a tapetę
razem z ni
ą.
46
2.5. Tapety i klej do tapet
Przyst
ępujemy do wyboru tapety - chodzić tutaj będzie nie o gust czy odpowiedni
wzór, ale o
łatwość opracowania:
Drobne wzory s
łomkowe są łatwiejsze do opracowania niż duże wzory kwiatowe. W
tym drugim wypadku nale
ży dodatkowo zwracać uwagę na prawidłowe połączenie
brzegów! Niektóre tapety maj
ą zresztą już gotowy ucięty brzeg i opakowanie
foliowane - odpada wówczas ci
ęcie.
Tapety klejowe maj
ą na tylnej stronie warstwę kleju, przed tapetowaniem należy
je jedynie zwil
żyć wodą.
...
Drogie tapety s
ą wykonane z mocniejszego papieru i przy użyciu lepszych farb,
analogicznie rzecz si
ę ma z tapetami winylowymi, welurowymi, tekstylnymi i
metalicznymi. Od wspó
łdziałania wielu czynników zależeć będzie, czy zapewniona
zostanie na d
łuższy czas trwałość kolorów, czy można tapetę czyścić, wycierać i
zmywa
ć. Odpowiednie oznaczenia na tapetach są gwarancją tych właściwości.
O Ka
żda rolka ma stempel producenta; bardzo ważne jest, by wszystkie rolki
wytworzone by
ły w tej samej serii produkcyjnej. Jest to najlepsze zabezpieczenie
przed ró
żnicą koloru.
O By klej prawid
łowo rozpuścić i przygotować, należy rozrobiony zostawić przez
noc w plastikowym wiadrze. Naczynie blaszane mog
łoby zardzewieć! Należy
post
ępować zgodnie z instrukcją.
Zwi
ększanie termo izolacji pomieszczenia za pomocą tapety
Tapety „spodnie" sk
ładają się z piankowego poli-styrolu, filcu wełnianego z
włóknami lub innego cien-
47W zale
żności od rodzaju wzoru potrzebować bę. dziemy różnej ilości rolek
tapety do danego pomie-szczeni
ą. Najlepiej jest zmierzyć pokój, a sprzedawca
pomo
że przy obliczaniu. Podobnie bę. dzie z innymi materiałami, takimi jak
środki do zdejmowania tapet i kleje. Ciężkie tapety wymagają lepiej trzymającego
kleju ni
ż lekkie. Odpowiednie właściwości można osiągnąć zarówno przez dobór
kleju, jak i proporcje zmieszania z wod
ą; kładąc lekkie tapety stosujemy więcej
wody, ci
ężkie - mniej.
kiego materia
łu termoizolującego. Tego rodzaju arku sze przykleja się na styk,
przy czym
ścianę smaruj się klejem i do niej dociska się warstwę izolatora. Mo
gą wystąpić nieznaczne nierówności. Jednakże po wierzchnia jest na tyle miękka,
że daje się nacisną palcem. Po jednodniowym suszeniu opracowuje sii styki i
przykleja tapet
ę „wierzchnią".
2.6. Tapetowanie
ścian
Teraz kolejno przycina si
ę na stole do tapetowa nia rolki - jedną po drugiej.
Stó
ł ustawiony jest ni środku pokoju, pod nim wiadro z klejem, nóż do przy
cinania i linijka; przygotowane s
ą również calówka nożyczki i ołówek. Pierwsza
rolka pod
łożona jest ni stole wzorem do góry. Po zmierzeniu łącznej wysoko ści
pomieszczenia docina si
ę pierwszy arkusz.
Nale
ży przy tym pamiętać:
Ci
ęcie nożycami jest bardzo pracochłonne." Lepj< jest, gdy ma się do dyspozycji
metalow
ą szynę \ nóż wymienialnym ostrzu. Przy zachowaniu określonyd
48
relacji (odleg
łość, po której na tapecie powtarza się wzór) arkusze muszą być
ułożone dokładnie jeden obok drugiego, by ucinać właściwą ich długość.
Nad wiadrem, w którym znajduje si
ę klej, należy zamocować drut, można na nim
otrzepywa
ć lub odkładać pędzel albo szczotkę do nanoszenia kleju. Arkusze tapety
uk
łada się teraz tylną stroną do góry, przy tym powinny one wystawać 1 - 2 cm
poza kraw
ędź
sto
łu.
Teraz nale
ży nasmarować arkusz tapety przez środek wzdłuż. Należy przy tym
uwa
żać, by nie pojawiło się tam żadne ciało obce lub fałdy. Następnie
rozprowadza si
ę klej od środka do zewnątrz aż brzegi arkusza będą dokładnie
pokryte klejem. Nast
ępnie należy tak zawinąć arkusz wzdłuż do środka, by jedna
jego po
łowa była sfałdowana.
Je
śli brzegi arkusza „prostują się", należy je wywinąć jeszcze raz. Teraz można
ju
ż pozostałą część arkusza rozłożyć na stole i nasmarować. Ten drugi koniec
tapety uk
łada się tak, żeby zachodził ok. 5 cm na
Używamy pędzla ławkowca lub pędzla do lakierowania. Ocieranie o krawędź
pojemnika zawsze powoduje zabrudzenie. Rozpinamy wi
ęc drut w poprzek wiadra. W
ten sposób
łatwo jest uwolnić pędzel od zbędnego kleju czy zbyt dużej ilości
farby. W ten sposób powlekana powierzchnia b
ędzie zawsze pokryta równomiernie.
49
Arkusze tapety roz
łożone są na stole, rolowanie się arkusza na końcach
likwidujemy wywijaj
ąc go w drugą stronę. Kawałki tapety leżą tylną stroną ku
górze, nieco wystaj
ąc poza brzeg stołu, aby nie wybrudzić go klejem. Następnie
tapet
ę smaruje się klejem wzdłuż. Dodatkowo potem wykonuje się jeszcze
poprzeczne ruchy p
ędzlem, tak by cała powierzchnia była wysmarowana
równomiernie.
pierwsz
ą fałdę. Górny koniec tapety należy nieco obetrzeć, by nie pobrudzić
klejem sufitu.Tapeta musi teraz troch
ę „nasiąknąć", jednak tylko tak długo, jak
długo smaruje się klejem następny kawałek. W dotyku jest ona wówczas na zewnątrz
nieco zimna i wilgotna. Za pomoc
ą pionu przy większym oknie zaznacza się kredą
bądź ołówkiem pionowy brzeg ściany. Na tym etap przygotowania zostaje
zako
ńczony.
Do wyznaczonej w pionie linii brzegowej dok
łada się teraz pierwszy arkusz tapety
tak,
żeby odwinięty górny brzeg tapety wypadł na styku ściany z sufitem.
50
Sk
ładanie nasmarowanej klejem tapety
Gdy spodni
ą stronę tapety smaruje się klejem, zawija się fałdę przy brzegu na
ok. 30 cm; druga fa
łda ma ok. 60 cm długości. Wywija się takie fałdy tak długo,
aż tapeta do końca pokryta zostanie klejem. Po wysmarowaniu całości zwija się
arkusz w analogiczny sposób. Ostatnie 30 cm zak
łada się do tyłu. Można teraz
przenosi
ć arkusze na ręku bez niebezpieczeństwa ich pobrudzenia. Poza tym mogą
one „nasi
ąkać", dzięki czemu lepiej się je kładzie.
Tapet
ę wygładza się następnie szczotką od środka ku brzegom. Pomiędzy ścianą i
sufitem zaznacza si
ę nożyczkami linię brzegową, potem odciąga się lekko tapetę
od
ściany i przycina odpowiednio do tej linii.
Górny brzeg tapety ponownie nakleja si
ę i wygładza i tak samo postępuje się przy
przycinaniu brzegu dolnego. Je
śli nastąpi przy tym zabrudzenie klejem, można je
usun
ąć wilgotną gąbką. Podobnie postępuje się przy parapetach okiennych,
framugach i innych „przeszkodach". Nale
ży tapetę przycisnąć szczotką, zaznaczyć
styk, odlepi
ć, dociąć i potem ponownie przycisnąć miękką szczotką i wygładzić; w
ten sposób dopasowuje si
ę tapety.
Przy tapetowaniu k
ątów mierzy się powierzchnię dokładając jeden centymetr.
Nast
ępnie smaruje się cały arkusz, składa się go razem wzdłuż przez całą
szeroko
ść, a potem rozcina używając nożyc. Po nało-
51
żeniu na ścianę i wygładzeniu szczotką, arkusz przecina się, dopasowując go od
góry i do
łu.
Odstaj
ący kawałek arkusza przykłada się w rogu, dociskając od góry ku dołowi.
Przy tym drug
ą częsc rozciętego arkusza przykleja się po drugiej stronie kąta
Nast
ępnie odcina się odstające resztki. Za pomocą
Wyznaczanie kierunku pionowego ,
1. Najpro
ściej jest używać pionu i zaznaczać ołówkiem właściwą linię.
2. Jest to mo
żliwe również przy użyciu poziomicy, jednakże pion jest
dok
ładniejszy. Poziomicę należy bardzo staranie przystawić i zaznaczać
kierunek. Ma ona t
ę przewagę, że może być przykładana bezpośrednio do łat,
drewna profilowanego oraz paneli.
52
pionu sprawdza si
ę, czy arkusz został położony prawidłowo. Przy zaprezentowanym
tutaj sposobie post
ępowania wszystkie rodzaje wzorów można dopasować bardzo
dok
ładnie.
2.7. Tapetowanie sufitów
Równie
ż sufity powinny być oczyszczone w sposób opisany powyżej - w przeciwnym
razie tapeta nie b
ędzie się trzymała; poza tym na suficie każdą nierówność widać
wyra
źniej niż na ścianie.
Na sufit z regu
ły kładzie się tapety przeznaczone później do malowania. Można tu
równie
ż stosować tapety jednobarwne i z małym wzorem, należy się jednak
wystrzega
ć tapet z dużymi wzorami.
Uprzednie wysmarowanie sufitu rozrzedzonym klejem znacznie u
łatwia pracę; na
tyln
ą stronę tapety stosujemy klej „sztywny" (mniejsza ilość wody, rozrobiony na
gęsto). Tapeta powinna nasiąkać krótko.
By nie rzuca
ły się zbytnio w oczy zbywające końcówki tapety należy tapetować w
kierunku padaj
ącego światła. Tylko z uwagi na „cięcia wzoru" można odstąpić od
tej zasady i tapetowa
ć poprzecznie w stosunku do okna.
Pierwszy arkusz oznaczy
ć można sznurkiem, kredą lub węglem drzewnym. Arkusze
przygotowuje si
ę i smaruje klejem analogicznie jak te, których używamy do ścian.
Tyle,
że arkusz zwija się w ok. 30 cm fałdy, które następnie ułożone zostaną
ponad papierow
ą rolką. W ten sposób łatwiej jest arkusz nakładać i dociskać.
Fa
łdy będą rozwijane stopniowo, a tapeta dociskana będzie szczotką. Kant w
naro
żniku zaznacza się nożyczkami i odpowiednio przycina.
Przy doprowadzeniach pr
ądu elektrycznego na suficie nacina się krzyż, a potem
przycina si
ę tapetę
53
Przenoszenie tapety i dopasowywanie jej do sufitu
1. Z
łożoną nasiąkniętą tapetę łatwo przenosi się na ręku.
2. Po wyznaczeniu pionem kierunku tak dok
ładamy tapetę do ściany, że założony
arkusz dok
ładnie przylega do sufitu. Takie przyłożenie nie powoduje wybrudzenia
sufitu klejem.
3. Je
śli arkusz dobrze leży, dociskamy go do ściany szczotką lub czystą
ściereczką. Tapeta nie może być pofałdowana ani też mieć pęcherzyków powietrza.
4. Kant mi
ędzy ścianą i sufitem zaznacza się nożyczkami.
5. Tapet
ę lekko odciąga się od ściany, przycina nożyczkami w miejscu
zaznaczonym, a nast
ępnie ponownie wygładza szczotką.
wokó
ł wejścia do lampy. Lampy z łatwością można ściągać; to znacznie ułatwia
tapetowanie. Jednak
że należy sprawdzić, czy w przewodach rzeczywiście nie ma
napi
ęcia!
54
Szczególnie wa
żne jest podłoże, na którym będziemy stawać - należy je dobrze
sprawdzi
ć pod względem bezpieczeństwa. W żadnym miejscu nie powinno tam być
chwiejnych desek i pustych przestrzeni. Nale
ży sobie stworzyć całkowicie
bezpieczny warsztat pracy.
Inn
ą sprawą będzie zapewnienie sobie pomocnika; będzie on przytrzymywał zwinięty
arkusz tapety podczas przyklejania jego pocz
ątku, a potem całości na sufit.
Fachowcy zdaj
ą się tutaj na inny system.
Tapetowanie sufitów i wn
ęk
1. Prosta konstrukcja, która podtrzymywana b
ędzie przez pomocnika, może bardzo
ułatwić tapetowanie sufitu. Pod złożoną w fałdy tapetę podkłada się wałek,
który przytrzymuje si
ę miotłą. Teraz spokojnie można kawałek po kawałku pobierać
do tapetowania szczotk
ą.
2. Rury najpierw okleja si
ę paskiem tapety, a potem umieszcza z obydwu ich
stron odpowiednio doci
ęte kawałki.
3. Tapeta
ścienna tak przycinana jest do wnęki, by można ją było założyć na ok.
3 cm. Przylegaj
ąca do wnęki obcięta na odpowiednią szerokość tapeta zostaje
nast
ępnie doklejona na miejsce.
55Smaruj
ą sufit na szerokość arkusza, a potem po prostu rozwijają arkusz na
suficie. Do tego trzeba jednak troch
ę zręczności.
2.8. Szczególne rodzaje tapetowania
Bardzo cz
ęsto z tapetowaniem łączy się prace malarskie. Sufit jest malowany, a
ściana tapetowana. Albo też tapetowane są nie wszystkie ściany. Często rozmaite
„k
łopotliwe" powierzchnie lakieruje się albo pokrywa odpowiednią tapetą.
Przy drzwiach nakleja si
ę arkusz tapety o pełnej szerokości, następnie nacina
si
ę go przy kątach framugi, wygładza na zewnętrznym jej brzegu i odpowiednio
dopasowuje. Odstaj
ące kawałki wygładza się szczotką i ucina ostrym nożem.
Przy wy
łącznikach światła albo nacina się na krzyż, albo też bezpośrednio wycina
si
ę zaokrąglenie, a potem przyśrubowuje kontakt.
Opracowanie wy
łącznika światła przy tapetowaniu
Naturalnie mo
żna tapetować ponad kontaktem, a następnie naciąć po przekątnych i
dopasowa
ć brzegi. Wada tej metody: pracochłonność i potem dużo czyszczenia. O
wiele lepie] jest odkr
ęcić obudowę wyłącznika światła i otwór ten przykryć dla
bezpiecze
ństwa kartonikiem. Po tapetowaniu naciąć krążek, a obudowę ponownie
przy
śrubować. Należy jednak wyłączyć bezpieczniki, sprawdzając, czy zrobiło się
to w
łaściwie! Trzeba się też upewnić, że nikt bez naszej wiedzy nie wkręci
bezpieczników - klej jest bardzo dobrym przewodnikiem!
Przy kominkach i powierzchniach przylegaj
ących do siebie pod pewnym kątem można
wykorzysta
ć ścinki tapety, jeśli tylko daje się je dopasować wzorem. Przy mocno
eksponowanych naro
żach nakleja się tapetę podwójnie, zawinięcie pierwszego
kawa
łka tapety można wysunąć ok. 5 cm poza kant narożnika, a następnie nakleić
na to jej drugi kawa
łek.
Tapety klejowe, zgodnie z instrukcj
ą, umieszcza się pierwotnie w pojemniku z
wod
ą. Przy nakładaniu można je jeszcze nieco przesuwać. Dociska się je podobnie
jak inne tapety, za pomoc
ą szczotki, natomiast przy brzegach można pracować
tak
że wałkiem do styków.
Winylowe ok
ładziny ścienne są zmywalne i odporne na działanie światła. Są
wytwarzane z pod
łożem gąbkowym, papierowym lub też na tkaninie. Nie
przepuszczaj
ą wprawdzie wody, ale ulegają działaniu pary. Gdy ściany są
porowate, nale
ży je uprzednio pokryć zagęszczonym klejem. Arkusze przycina się i
przykleja podobnie jak w wypadku innych tapet.
Cienkie p
łytki ozdobne mogą być przyklejane do ścian tak jak tapety. Mogą one
by
ć wykonane z korka, tkanin, filców oraz groszkowanych lub piankowych tworzyw
syntetycznych. Zostan
ą one omówione w części poświęconej ozdabianiu ścian i
sufitów (por. s. 180) Przy okazji prac malarskich i tapetowania powinni
śmy się
przede wszystkim zaj
ąć naprawami.
2.9. Renowacja powierzchni
ścian ? i sufitów
Nie zawsze uszkodzenia tapety s
ą tak znaczne, że konieczne jest jej zmienianie.
W razie wyst
ąpienia plam środek do ich usuwania powinien zostać wypróbowany na
jakim
ś mniej widocznym miejscu, by sprawdzić, czy nie odbarwi tapety.
57
56Je
śli tak się stanie, można jeszcze wypróbować inne środki, jeśli zaś i to nie
da oczekiwanego efektu, nale
ży odstąpić od czyszczenia.
Je
żeli tapeta jest zmywalna, należy ją oczyścić wodą i środkiem do mycia,
wykonuj
ąc ruchy od dołu ku górze, jako że na wilgotnej tapecie nie tworzą się
ślady od pryskania wodą.
Je
śli plam nie udaje się usunąć lub też po zmyciu wystąpią one znowu, można po
prostu dolepi
ć w ich miejsce pasujący kawałek tapety.
W tym celu wycina si
ę z rolki zapasowej skrawek, który jest wyraźnie większy od
plamy. Nast
ępnie brzeg wyciera się lekko ściernicą, ponieważ gładkie cięcia
odrywa
łyby się.
Miejsca z uszkodzeniem - mo
że to być również dziura - są tak opracowane, że
pomi
ędzy takim miejscem i łatą pozostawia się dość dużo materiału. Oczywiście
wzór na cz
ęści przyklejonej musi dokładnie odpowiadać temu z tapety na ścianie!
Gdy to sprawdzimy, tak opracowuje si
ę ten kawałek, aby jego pasek brzegowy był o
po
łowę cieńszy. Nanosi się teraz klej i czeka kilka minut; pozwala się tapecie
nasi
ąknąć - następnie nakłada się łatkę, wygładzając ją od wewnątrz ku brzegom.
Tapety winylowe, z mu
ślinów, juty albo z innych tkanin nie nadają się do cięcia
no
żem. Nożyczkami wycinamy tutaj kawałek, który jest nieco większy niż ten,
jakiego b
ędziemy potrzebować. Następnie dopasowujemy go wzorem przez przyłożenie
do starej tapety, a potem tniemy przez obydwie warstwy. Stary kawa
łek usuwamy, a
nowy, dobrze nasmarowany klejem, dociskamy.
Przez napr
ężenia powstające przy suszeniu, w wyniku zbyt długiego czekania przy
naklejaniu lub po prostu z powodu zbyt ma
łej ilości kleju, mogą powstawać
miejsca niedoklejenia albo p
ęcherze powietrza.
58
Tuszowanie dziur w tapetach, skuteczne zw
łaszcza w wypadku tapet winylowych
1 Dziur
ę w tapecie „oczyszcza-' my", ucięte części należy usunąć.
2 Przycinamy odpowiednio du
ży ' kawałek tapety i tak go nakładamy, żeby wzory
dok
ładnie się ze sobą zgadzały.
3 No
żem wycinamy kwadrat lub ' prostokąt, przy czym cięcie przeprowadzamy
przez obydwie warstwy tapety.
4. Usuwamy zb
ędne kawałki tapety, przygotowujemy podłoże i na spodnią część
doci
ętej łaty nanosimy klej. Następnie dokładnie przyklejamy ten kawałek.
Je
śli pracę tę wykonamy starannie, usterka widoczna będzie jedynie przy
dok
ładnym wpatrywaniu się.
Mo
żna je nie tylko widzieć, ale nawet czuć przy dotyku.
Wówczas post
ępuje się w sposób następujący: napełnia się klejem strzykawkę,
wk
łuwa się ją w środek pęcherza, a w pustych miejscach rozprowadza się klej. Gdy
papier dobrze nasi
ąknie klejem, miejsce uszkodzenia wygładza się wałkiem, zawsze
w kierunku od wewn
ątrz ku brzegom.
Je
śli nie mamy strzykawki, pęcherzyki nacina się na krzyż. Za pomocą pędzelka
nak
łada się klej na tyl-
59
Usuwanie p
ęcherzyków powietrza spod tapety
Strzykawk
ę (1) napełniamy do połowy klejem do tapet i wkłuwamy w środek
pęcherzyka powietrza. Gdy papier nasiąknie już klejem, przyciskamy tapetę
delikatnie palcami i miejsce to wyg
ładzamy od wewnątrz na boki. Usterka nie
powinna by
ć już potem zauważalna.
ną stronę odchylonej tapety i wygładza się miejsce wałkiem.
Odstaj
ące styki tapety delikatnie poszerza się nożem, tapetę odchyla się,
smaruje klejem i wyg
ładza
wa
łkiem.
Gdy chce si
ę tapetować za grzejnikami centralnego ogrzewania, tapetę nakłada się
normalnie, od góry do do
łu, za kaloryfer wkładając odpowiednio przycięte
kawa
łki. Można je potem docisnąć pędzlem.
Tutaj nale
żałoby się jednak zastanowić, czy nie zaoszczędziłoby się jednak wiele
ciep
ła instalując za kaloryferem folię odbijającą. Powoduje ona odbijanie się
promieniowania, pomaga w szybszym ogrzaniu pomieszczenia i zaoszcz
ędzeniu
energii. Folie takie naby
ć można w sklepach z tapetami oraz materiałami
budowlanymi, nak
łada się je tak, jak normalną tapetę.
3. Lakierowanie drzwi, okien, schodów
Po uporaniu si
ę z odnawianiem ścian i sufitów stajemy wobec nowych problemów:
O Czy drzwi pasuj
ą do nowej tapety, czy nie brakuje
czego
ś oknom, czy ramy i ościeżnice nie są szare i
odrapane z lakieru?
O Czy na pod
łogach parkietowych są jakieś ubytki?
O Czy nie nale
żałoby pomalować schodów?
O A mo
że wszystko powinno być bardziej kolorowe?
Nie ma obawy - prace lakiernicze s
ą o wiele prostsze niż malowanie ścian i
tapetowanie.
3.1. Wybór w
łaściwego lakieru
Lakierowanie mo
że być oczywiście tylko tak dobre, jak dobry jest użyty w tym
celu lakier. A w tym wypadku wybór b
ędzie niezwykle trudny.
Na pocz
ątek jeszcze pewna ważna informacja. W przypadku pomieszczenia
ogrzewanego, zw
łaszcza z centralnym ogrzewaniem, nie jest konieczne stosowanie
środków do konserwacji drewna. Jeśli właściwie dobierze się drewno, będzie się
ono konserwowa
ło wystarczająco dobrze samo Tak więc odpada tu już cała debata na
temat truj
ących lub mniej trujących środków do konserwacji._________
60
61Stosowa
ć można następujące lakiery:
Q] Lakiery alkidowe i akrylowe s
ą podstawowymi lakierami z żywicami
syntetycznymi. W sprzeda
ży są zarówno lakiery przeźroczyste, jak i kolorowe, a
wi
ęc zabarwione przez dodanie pigmentu. Około cztery godziny po naniesieniu na
powierzchni
ę stają się one py-łosuche, po jednym dniu i nocy są już utrwalone.
Tworz
ą na drewnie, metalu i innych materiałach piękną, trwałą powierzchnię. Są
one Jhixotropowe", tzn. równie
ż na powierzchniach pionowych przy malowaniu nie
tworz
ą się zacieki. Przed użyciem galaretowatą masę tych lakierów należy tak
długo mieszać, aż stanie się płynna. Do malowania drewna używa się lakierów,
które dzi
ęki odpowiednim dodatkom będą umożliwiały wyparowanie pochłoniętej
uprzednio wilgoci.
[T] Lakiery nitrocelulozowe (zwane równie
ż nitro, NC) schną znacznie szybciej
ni
ż te dotychczas wymienione. Łatwo się nimi pracuje i uzyskuje się piękne
powierzchnie. W zale
żności od dodatków mogą być bardzo trwałe - nawet samochody
odnawia si
ę tego rodzaju lakierami. Podobnie jak lakiery na żywicach
syntetycznych maj
ą one jednak pewną zasadniczą wadę: ich rozcieńczalniki
sk
ładają się z rozpuszczalników organicznych, które zanieczyszczają środowisko.
Oko
ło 1/3 zużytej ilości pozostaje na powierzchni, reszta ulatnia się.
\T\ Lakiery wodne nie maj
ą tej wady. Ich rozpuszczalnik i rozcieńczalnik zawiera
wod
ę; na dzisiejszym etapie rozwoju daje się nimi już dobrze pracować. Jednakże
do ich wyschni
ęcia potrzeba nieco więcej czasu. Również po ich użyciu
powierzchnie staj
ą się trwałe.
[T] Politury tworz
ą najbardziej odporne powierzchnie. Miesza się je z dwóch
sk
ładników, do atmosfery oddają mniejszą ilość rozpuszczalników. Istnieją także
go-
62
Lakiery sprawdza si
ę pod względem: zapachu
koloru
płynności gęstości czasu rozprowadzania
'-<<*.
py
łosuchości
'„trwa
łości": lakier musi , dać się oderwać jako wiórki bądź też zdrapać jako
proszek.
Sprawdzanie lakierów
Lakiery rozpoznaje si
ę po kolorze, zapachu, jak rowmez po stopniu ich płynności.
W krótkim czasie lakier powinien da
ć się dobrze rozprowadzić i stawać się
py
łosuchy. Obciążyć lakierowaną powierzchnię, bądź - jak w przypadku parkietu -
przechodzi
ć po mej można dopiero wówczas, gdy lakier daje się usunąć w postaci
wiórków albo zdrapa
ć jako proszek. Gdy obciąży się go zbyt wcześnie, cała praca
mo
że pójść na marne. Co wówczas zrobić? Zeszlifowac powierzchnię na gładko i
ponownie polakierowa
ć.
towe pojemniki z politurami, których nie trzeba uprzednio miesza
ć, jednak
trwa
łość preparatów.z tych puszek jest mała. Należy zwracać uwagę na datę
63
?y^jfc, 4 .^^^^^^^^^
produkcji! Politury twardniej
ą w pojemniku od zewnątrz do wewnątrz. Nie należy
ich stosowa
ć tam, gdzie z podłoża powinna z powrotem wyparować woda. Są one
wówczas zbyt grube i pod ich warstw
ą gromadziłaby się wilgoć.
\j\ Impregnaty olejno-
żywiczne lub laka impregnująca są to lakiery olejne, które
wytwarzaj
ą powierzchnie lśniące. Gdy np. zniszczone są schody nanosi się na nie
po prostu te impregnaty, przez co powstaje powierzchnia odporna na st
ąpanie. To
samo odnosi si
ę oczywiście do podłóg.
Wa
żne jest by, jeśli to możliwe, zawsze stosować ten sam lakier, który używany
by
ł poprzednio. Chyba że tamten się nie sprawdził i trzeba go całkowicie usunąć.
silny opór arzeciw dyfuzji pary wodnej
woda
1
•
0
i
bariera przepuszczania pary
1 | przeciw ^ dyfuzji pary \wodnej
ciep
ło
para
woda
tworzenie si
ę / pęcherzy f
i
para
T
Dlaczego lakier na oknach tworzy p
ęcherze?
Para z ciep
łego powietrza w pomieszczeniu zamkniętym spiętrza się przy chłodzie
na dworze pod lakierem od strony zewn
ętrznej. Tworzą się skupiska wody, które
rozlu
źniają spojenie lakieru z drewnem, a pod wpływem ciepła wiosennego powstają
pęcherze. Te z kolei pęcznieją, przedostaje się do nich woda i uszkodzenie
gotowe. Przeciwdzia
łanie: strona wewnętrzna musi być zawsze malowana lakierem
bardziej odpornym na par
ę niż strona zewnętrzna.
Ró
żne rodzaje opracowywania powierzchni drewnianych
1 Lakiery prze
źroczyste wsiąkają ' nłęboko w drewno i powodują
ma
łą odporność na działanie wilgoci.
2 Lakiery przezroczyste grubopo-w
łokowe tworzą grubsze warstwy
powierzchniowe, nie wnikaj
ą tak głęboko w drewno, ale również przepuszczają
jeszcze par
ę.
3. Powierzchnia pokryta lakierem mo
że być uprzednio zagruntowana.
W porównaniu z lakierami prze
źroczystymi warstwa taka jest grubsza i nie
przepuszcza tak
łatwo pary wodnej.
W zale
żności od potrzeb powinno się dokonać wyboru pomiędzy dużą odpornością
powierzchni na dzia
łanie warunków atmosferycznych i obciążenia mechaniczne, a z
drugiej strony przepuszczalno
ścią pary wodnej, która to cecha zapobiegnie
odpadaniu lakieru i tworzeniu si
ę pęcherzy. Odporność na działanie pary powinny
wykazywa
ć wszystkie środki stosowane do konserwacji powierzchni.
powierzchnia
drewno
para wodna
64
Ale - i w tym wypadku nale
ży uważać! W wewnętrznym pomieszczeniu nie można
stosowa
ć żadnych kryjących powłok konserwujących drewno; nie powinny one także
dosta
ć się do tych pomieszczeń przez przypadek. Dlatego należy bar-jzo uważać
podczas zakupów!_________________
QQ Lakiery prze
źroczyste grubopowłokowe składają się z pigmentowanych o'3jów, do
których dodano barwniki i inne substancje. Tworz
ą one piękne powie-
65rzchnie, które daj
ą się potem łatwo malować ponownie.
Q] Lakiery prze
źroczyste cienkopowłokowe głęboko wnikają w drewno i pozwalają na
uwidocznienie jego struktury. Tutaj po roku lub dwóch zaleca si
ę zazwyczaj
ponowne opracowanie. Obydwa te rodzaje lakierów - cienko- i grubopow
łokowy
lakier prze
źroczysty -w pomieszczeniach wewnętrznych stanowią wystarczającą
powierzchni
ę ochronną; stosuje się je do boazerii, drzwi i innych powierzchni.
A wi
ęc zreasumujmy: należy rozróżnić lakierowanie powierzchni wewnętrznych i
zewn
ętrznych. No i oczywiście pamiętajmy o tym, że wiele lakierów nadaje się do
ró
żnego rodzaju podłoża (drewno, metal). Inne zaś stosuje się tylko do
niektórych.
promieniowanie ultrafioletowe (UV) przenika
światłood-porną warstwę lakieru i
jest w absorberze lub w bia
łym pigmencie przekształcane w ciepło.
O.T3
* *
i'-
1?
a t
1 warstwa lakieru
»t •
• e
& a •
n*
\
*
r- promieniowanie widzialne dla cz
łowieka przepuszczane jest aż do powierzchni
drewna.
Neutralizacja promieniowania ultrafioletowego przez pigmenty w lakierach
syntetycznych i prze
źroczystych
Podczas gdy w pomieszczeniu wewn
ętrznym do ochrony przeć żółknięciem lub
szarzeniem wystarczaj
ą pigmenty ( „absorbery"), które przez nas postrzegane są
jako prze
źroczyste, do lakierów przeźroczystych muszą być dodawane np. pigmenty,
które „zas
łonią" widok struktury drewna. W ten sposób uzyska się znacznie wyższą
trwa
łość warstwy powierzchniowej, dzięki czemu nie będzie konieczne częste
odnawianie.
66
3.2. Usuwanie starych warstw lakieru
Zniszczona stara farba musi zosta
ć usunięta, jednak zawsze będą miejsca, gdzie
trzyma si
ę ona mocniej. Te miejsca trzeba zdrapywać szpachlą, w przeciwnym razie
powierzchnia po odnowieniu nie by
łaby gładka. Jak więc można usunąć starą farbę?
Oto kilka mo
żliwości:
\T\ Wzi
ąć klocek do szlifowania i papier ścierny i zeskrobać starą farbę. Jest
to pracoch
łonne i niezbyt wskazane ze względów zdrowotnych.
Przy zeskrobywaniu pos
łużyć się można skroba-
kiem, który po jednej stronie ma z
ęby, po drugiej zaś jest gładki. Taka praca
jest jednak m
ęcząca i nieprzyjemna.
[3] Przy przypalaniu powierzchnia lakieru jest ogrzewana i nast
ępnie podważana
za pomoc
ą szpachelki. Do tego potrzebna będzie dmuchawa żarowo-powie-trzna lub
palnik do lutowania. Cz
ęsto jednak przeprowadzający remont powodują w ten sposób
po
żar w swoim domu, zarówno bowiem lakier, jak i drewno świetnie się palą!
Przedstawione tu metody nie s
ą w pełni zadawalające.
Inna metoda - czyszczenia chemicznego - opiera si
ę wprawdzie również na
materia
łach szkodliwych dla zdrowia, jest jednak lepsza niż wymienione powyżej.
Do czyszczenia chemicznego potrzebne s
ą:
U]
Środek do usuwania lakieru, taki, jaki dostępny jest w handlu - środek
alkaliczny do farb i lakierów olejnych, a rozpuszczaj
ący do powierzchni krytych
67
Czyszczenie chemiczne i ponowne malowanie powierzchni drewnianej
1. Stare lakiery i farby olejne pokrywamy zgodnie z instrukcj
ą odpowiednim
środkiem chemicznym i czekamy aż lakier utworzy pęcherze. Uwaga - należy używać
okularów ochronnych i r
ękawiczek!
2. Pofa
łdowaną masę zdrapujemy szpachelką lub drapakiem, potem dopracowujemy
jeszcze eweniualnie szczotk
ą drucianą lub papierem ściernym.
3. Resztki farb zmywamy rozpuszczalnikiem, wyg
ładzamy, oczyszczamy zagłębienia.
4. Nast
ępnie malujemy odpowiednio dobranym nowym lakierem, matyną lub lakierem
prze
źroczystym.
Tego rodzaju prace nale
ży wykonywać w bardzo dobrze wietrzonym pomieszczeniu, a
najlepiej na zewn
ątrz, zawsze jednak w masce ochraniającej twarz, ponieważ przy
takiej czynno
ści powstają gazy trujące.
inaczej. Wyj
ątek: twarde, a więc nierozpuszczalne, wzmacniane lakiery, które
wesz
ły w użycie dopiero w ostatnich latach. Trzeba je zdrapywać. [z] Szeroki i
wąski drapak, którym rozmiękczona masa będzie ściągana. Szydło pomocne będzie
przy docieraniu do niedost
ępnych kątów. Szczotką drucianą. trzeba będzie potem
jeszcze dodatkowo zdrapywa
ć, by na koniec wygładzić powierzchnię papierem
ściernym.
\t\ Do ochrony w
łasnej potrzebne będą: szeroki fartuch, ochronne nakrycie na
ramiona, specjalne obuwie, dobrze dopasowane okulary oraz maska na twarz, a wi
ęc
kawa
łek tkaniny, by osłonić usta i nos.
68
Do tego jeszcze wiele
świeżego powietrza - najlepiej pracuje się na zewnątrz, na
otwartym powietrzu b
ądź też przy otwartym oknie.
Środek do usuwania farby nanosimy za pomocą pędzla (zgodnie z instrukcją należy
wcze
śniej dobrze wstrząsnąć pojemnikiem). Często trzeba nanosić ten środek
dwukrotnie, aby wreszcie po oko
ło 10 minutach powstały pęcherzyki powietrza i
fa
łdki, które świadczą o rozluźnieniu się zespojenia warstwy lakieru z podłożem.
Powstaj
ą przy tym drażniące opary, stąd ogromna rola wietrzenia. Starą warstwę
lakieru odrywamy za pomoc
ą szpachelki i zbieramy do pojemnika. Zbyt ostre
narz
ędzia mogą uszkodzić wrażliwe powierzchnie - lepiej jest ponownie nałożyć
środek do usuwania farby niż zbyt gwałtownie zdrapywać.
Za pomoc
ą szczotki drucianej usuwa się następnie resztki farby ze szczelin, a
śrubokrętem bądź innym ostrym przedmiotem czyścimy kąty. W przypadku drewna
czynno
ści te należy niekiedy powtarzać (jeszcze raz nałożyć środek do usuwania
farby), a
ż wreszcie ukaże się piękna, nie lakierowana powierzchnia.
Tak
ą powierzchnię przed ponownym zakonserwowaniem można jeszcze odnowić.
Uwaga: przy wra
żliwych gatunkach drewna, których naturalny wygląd ma być
zachowany zalecana jest ostro
żność - środek czyszczący może zmienić odcień
drewna!
3.3. Przygotowanie pod
łoża pokrytego starym lakierem
Dowiedzieli
śmy się już, w jaki sposób warstwy lakieru mogą zostać całkowicie
usuni
ęte. Jednak często warstwy takie na metalach, drewnie czy innych
materia
łach mogą być jeszcze dobrze zachowane i mieć
69
tylko nieznaczne uszkodzenia. W tym wypadku mo
żliwe jest uzyskanie nowej
zdolno
ści zespojenia farby przez właściwe zeszlifownie podłoża. Miejsca z
uszkodzeniami musz
ą zostać wyrównane.
Stare lakiery olejne mo
żna usuwać roztworem 10 części wody i 1 części amoniaku:
maj
ąc do czynienia z drewnem należy zachować ostrożność - płyn ten może przez
nie zauwa
żoną rysę szybko dostać się w głąb drewna i uszkodzić je.
Lepsze by
łoby szlifowanie papierem ściernym o grubości ziarna 150. Przez
ścieranie uzyskuje się dobrze przyjmujący farbę grunt. Jeśli nie mamy
odpowiedniego sprz
ętu technicznego, należy szlifować z klockiem w ręce, często
zmieniaj
ąc papier ścierny, przez co będzie on zawsze odpowiednio ostry.
Szlifierka bez kabla z akumulatorem (1)
Urz
ądzenia do szybkiego ładowania (2) ładują akumulator z reguły już w ciągu
godziny. Prosta i szybka wymiana
ściernic, prędkość do 22 tys. drgań na minutę,
niezale
żność od połączenia kablowego z siecią to-w połączeniu z wysokim efektem
szlifowania - te zalety, które mog
ą nas przekonać.
70
Za pomoc
ą szlifierki prace postępują znacznie szybciej. W tym wypadku papier
ścierny umieszcza się na płytce, która po uruchomieniu urządzenia wibruje.
Najpierw u
żywa się grubości ziarna 60, a potem wyrównuje się papierem o ziarnie
drobniejszym, lekko przesuwaj
ąc go po podłożu. Pracę tę wykonuje szlifierka. I
tutaj zu
żyty papier musi po krótkim czasie zostać wymieniony na nowy.
W przypadku lakierów nierozpuszczalnych sprz
ęt taki jest niezastąpiony. W
miejscach du
żych uszkodzeń lakier trzeba całkowicie zeszlifować.
3.4. Przygotowanie metalu do lakierowania
Istniej
ą dwie możliwości: po pierwsze - przygotowanie podłoża przez opracowanie
chemiczne, po drugie - wyrównanie starych warstw lakieru przez zeszlifowanie.
Zacznijmy od tego ostatniego.
Przy lakierownaiu metalu o zniszczonej pow
łoce należy wziąć pod uwagę
nast
ępujące rzeczy:
O Nale
ży usunąć rdzę, najlepiej za pomocą obrotowej szczotki drucianej
zamocowanej do wiertarki. O Czyszczenie - powierzchnia musi by
ć zawsze sucha -
przeprowadzamy za pomoc
ą ściernicy. Również w tym wypadku można szlifować
używając nasadki do wiertarki, aż do pojawienia się gładkiego metalu.
O Antykorozyjne gruntowanie wykonujemy dok
ładnie za pomocą pędzla. Środek do
usuwania rdzy nale
ży stosować ostrożnie, lepsze jest szlifowanie.
71
O Tlenki o
łowiowe jako podkład są najbardziej trwałe, ale trujące. Szybko schnie
mieszanka z
żywicą syntetyczną.
O Du
że dziury szpachluje się dwuskładnikową szpa-chlówką. Po jej stwardnieniu
szlifuje si
ę ją na gładko.
Przygotowan
ą odpowiednio powierzchnię spryskuje się lub maluje jedną lub dwiema
warstwami.
Łagodne przejścia i dobry podkład zapewniać nam będzie ostrożne
doszlifowywanie drobnym papierem
ściernym na wilgotno.
Wi
ększe dziury, zwłaszcza zaś te na wylot, wyrównuje się włóknem szklanym, jak
równie
ż poliestrem lub żywicą syntetyczną.
W tym wypadku post
ępuje się następująco:
Najpierw nale
ży powierzchnię wyczyścić, względnie wyszlifować tak, jak to
opisano uprzednio. Je
śli teraz ukaże się dziura na wylot, to wkłada się pod nią
specjaln
ą płytkę. Płytka powinna być uprzednio pokryta woskiem, by można ją było
potem wyj
ąć.
Teraz zgodnie z zalecanymi proporcjami miesza si
ę materiał do gruntowania z
utwardzaczem i nanosi go ostro
żnie na uszkodzone miejsce. Przy tym szczególnie
dok
ładnie należy opracowywać brzegi, bv osiągnąć dobre zespojenie masy z
pod
łożem.
Do wilgotnej jeszcze masy wprowadza si
ę docięty kawałek z włókna szklanego, może
by
ć również zastosowana tkanina z nierdzewnej stali, bądź zagruntowana płytka
metalowa.
Miejsce to, a tak
że jego tylną stronę, zagruntowu-je się, a następnie usuwa
podk
ładkę i zeszlifowuje resztki wosku. Zamiast włókna szklanego może być
równie
ż zastosowana tkanina z nierdzewnej stali bądź zagruntowana płytka
metalowa.
72
3.5. Gruntowanie pod
łoża przy malowaniu elementów drewnianych
Bez wzgl
ędu na to, czy powierzchnia drewniana nozostaje naturalna, czy też jest
zabejcowana zawsze b
ędzie posiadała pewne drobne usterki, które nrzeszkadzają
podczas lakierowania. To samo dotyczy sklejek, p
łyt pilśniowych i innych
podobnych materia
łów organicznych.
MfflFRWffl
lakier
podk
ład bariera z podkia
du powierzchnia y
substancje za-/ czwarte w ^drewnie i
Tworzenie warstwy ochronnej na powierzchniach drewnianych
Przy przygotowywaniu drewna, np. przez bejcowanie lub wybielanie, mog
ą wydzielać
si
ę gazy i ciecze, które spowodują wystąpienie w lakierze pęcherzy powietrznych
(1) (podobnie dzia
łające substancje mogą być zawarte w drewnie). W następstwie
tego lakier staje si
ę mętny a na powierzchni nierówny. Cienka warstwa lakieru
poli-turowego, u
żyta jako bariera, zapobiega wydobywaniu s/ę wewnętrznych
sk
ładników drewna, przeciwdziała też reagowaniu lakieru z drewnianym podłożem.
73Przy przygotowywaniu podk
ładu postępuje się w sposób następujący:
O Drewno musi by
ć suche; w żadnym miejscu nie może być wyczuwalna wilgoć.
Nast
ępnie uszkodzone miejsca badamy i w zależności od ich rodzaju odpowiednio
wydrapujemy. Dotyczy to miejsc z
żywicą, tłustych plam i miejsc, które nie dają
si
ę pokryć lakierem.
O S
ęki trzeba usunąć. Można je np. przewiercić i zastąpić dostępnymi w handlu
ko
łkami. W tym celu dobiera się odpowiednie wiertło. Jeśli nie jest ich wiele,
to mo
żna je również wyciąć, a na ich miejsce wkleić odpowiednio dopasowany
kawa
łek drewna. O Rysy także należy tuszować. Wykleja się je wiórkami z klejem
(PVAC). Gdy wykona si
ę już te prace, powierzchnię w miejscach uszkodzeń
„zakleja" si
ę jeszcze gotowym kitem do drewna (kit nanosi się szpa-chelką).
O Kit do drewna mo
żna sporządzić z drewnianego pyłu wiórkowego zmieszanego z
odrobin
ą lakieru nitrocelulozowego. Gdy naprawia się jedynie powierzchnię
zewn
ętrzną lakierowania, można dobrać lakier o właściwym kolorze lub go
odpowiednio zabarwi
ć. O Gdy powierzchnia jest utwardzona, szlifuje się ją
najpierw szorstkim papierem
ściernym, a następnie drobniejszym, np. o grubości
ziarna 100 i 180. Przy tym mo
że się okazać konieczne ponowne kitowanie. Gdy
potem oczy
ści się tę powierzchnię szczoteczką i przetrze szmatką, jest ona
przygotowana do dalszego opracowywania.
74
3.6. Usuwanie drobnych uszkodze
ń na meblach i sprzętach :
wyposa
żenia wewnętrznego
Ma
łe uszkodzenia, rysy, odpryski i zadrapania, zdarzają się na meblach
nieustannie, czyni
ąc je mniej doskonałymi. Bywa również, że powierzchnie mebli
trac
ą połysk. Oczywiście do naprawy tego rodzaju uszkodzeń potrzebne będą
dodatkowe przybory.
Środki do konserwacji mebli
Szmatka (1) ze starej bielizny potrzebna b
ędzie do czyszczenia i polerowania,
będzie ona używana często także łącznie z klockiem szlifującym (2). Do usuwania
uszkodze
ń przydadzą się klocki filcowe i papiery ścierne o różnej grubości (3).
Rozpuszczalnikami koryguj
ącymi (4) można będzie oczyścić szczególnie zabrudzone
miejsca. Woski do nart (5) s
ą potrzebne do tego, by np. szuflady i inne ruchome
cz
ęści mogły gładko się przesuwać -„dobrze chodzić".
75O Trzeba postara
ć się o laski wosku oraz szelak w kolorze mebla i odcieniach
nieco zbli
żonych, paletę z farbami wodnymi, puszkę specjalnego lakieru, którym
mo
żna odnawiać powierzchnie nitroelulozowe. Pędzel, lutownicę i inne konieczne
rzeczy ju
ż Państwo posiadacie.
A oto sposoby usuwania ró
żnorodnych usterek:
O Je
śli na meblu pojawiły się miejsca wklęsłe, należy wziąć wilgotną szmatkę i
żelazko; za pomocą ciepła i wilgoci można takie miejsce z powrotem „wydźwignąć".
Nale
ży jednak postępować ostrożnie, żeby nie przypalić powierzchni! Gdy potem
spryska si
ę tę powierzchnię odrobiną lakieru, uszkodzenie nie powinno być już
widoczne.
O Je
śli na meblu są zadrapania, to należy najpierw ustalić, czy zachowany na nim
lakier jest rozpuszczalny, czy te
ż nie. Można to sprawdzić watką zamoczoną w
rozpuszczalniku. W wypadku lakierów rozpuszczalnych nale
ży po prostu ostrożnie
„zmatowi
ć" powierzchnię, a potem spryskać lakierem nitro.
Tuszowanie miejsc uszkodzonych na lakierowanych powierzchniach drewnianych
Mi
ękki wosk wyrabia się palcami i wciska w miejsce usterki drewnianą lub
metalow
ą szpachelką. Pokrycie matyną lub spryskiwanie lakierem kończy
opracowywanie uszkodzenia. Wosk dost
ępny jest w różnych kolorach, które dadzą
si
ę mieszać.
76
Przybory do naprawy lakierowanych powierzchni drewnianych za pomoc
ą miękkich
wosków
Oprócz mi
ękkich wosków do przygotowania tych powierzchni potrzebne będzie dłuto
(z nak
ładkami ochronnymi na brzeszczot) (1), które ostrzyć się będzie osełką o
jednym boku szorstkim, a drugim delikatniejszym (2). Za pomoc
ą cykliny będziemy
wyg
ładzać zacieki (gromadzące się krople), zgrubienia i zmarszczki, jak również
innego rodzaju nierówno
ści (3). Szczotką drucianą (4) będziemy tak wydrapywać
uszkodzone miejsca, by uzyska
ć jednakową strukturę powierzchni. Miękki wosk
będzie opracowywany za pomocą szpa-chelki z twardego drewna (5). Do szlifowania
konieczne s
ą klocek, papier ścierny i wiórki stalowe (6). Na koniec naniesiona
warstwa (czego nie pokazano) spryskana zostanie matyn
ą.
Na lakierach nierozpuszczalnych szlifuje si
ę takie miejsca drobnym papierem
ściernym i również spryskuje lakierem.
O G
łębsze dziury wypełnia się woskiem w kolorze zbliżonym do oryginalnego.
Przycina si
ę jego mały kawałek i wyrabia kciukiem i palcem wskazującym. Właściwą
barw
ę uzyskać można przez zmieszanie różnokolorowych wosków. Wyrobioną kuleczkę
wciska
77si
ę teraz szpachelką w dziurę i dopasowuje, odkładając nadmiar wosku z
powrotem na lask
ę. Powierzchnia jest następnie spryskiwana lakierem nitro. O
Szelak jest twardszy, topi si
ę go po prostu lutownicą. Również i tutaj możliwe
są mieszaniny barwne. Roztopioną masę wkrapla się w uszkodzone miejsce, jej
nadmiar usuwa si
ę za pomocą dłuta. Również w tym wypadku spryskuje się
powierzchni
ę bezosado-wym lakierem. Takie lakiery nie tworzą dodatkowych
zgrubie
ń, stosując je uzyskuje się powierzchnię bez widocznych przejść.
Drobne niedoskona
łości koloru zamalowuje się po prostu farbkami akwarelowymi,
spryskuj
ąc je potem bezosadowym lakierem. Jeśli cała powierzchnia stała się
szara i nieefektowna, mo
żna próbować odnowić ją odszarzaczem w sprayu, by
uzyska
ć w ten sposób dawny blask. Po spryskaniu powierzchni podłoże staje się
najcz
ęściej z powrotem jasne.
Praca z lask
ą szelaku przy naprawianiu powierzchni drewnianych
Potrzebowa
ć będziemy lutownicy (1), za pomocą której płynny szelak kapał będzie
na uszkodzone miejsce (2). W przedstawionym przypadku na naro
żu sporządzono
„form
ę" z taśmy klejącej. Kolor nanosi się za pomocą sztyftu do retuszowania,
właściwe struktury uzyskać można pracując bokiem dłuta.
78
7
Przybory malarskie do odnawiania powierzchni drewnianych
Najprostsza paleta (1) i farby akwarelowe, jak równie
ż właściwy pędzel (2)
zupe
łnie wystarczą. Specjalne sztyfty do retuszowania kupić można we wszystkich
niemal kolorach (3). Akwarele musz
ą być pokryte lakierem bezbarwnym lub matyną
(4); przedmioty jedno-barwne mo
żna spryskiwać bezpośrednio farbą z pojemnika.
W przypadku znacznych ubytków stosowa
ć trzeba dwuskładnikowy kit, który tworzy
dobry podk
ład. Po oszlifowaniu jego powierzchnię „podmalowujemy" i spryskujemy
bezosadowym lakierem. W ten sposób mo
żna samodzielnie usuwać uszkodzenia. Jednak
konieczne s
ą przy tym wytrwałość i dokładność.
Laika cz
ęsto zdumiewa, jak dużo czasu potrzebuje doświadczony fachowiec, by tego
rodzaju prace wykona
ć. Ten ostatni wie jednak, że bez systematyczności i
celowego, przemy
ślanego postępowania, często w ostatnim momencie zaprzepaszcza
si
ę całą dotychczasową pracę, jeśli popełni się choćby tylko jeden mały błąd. W
przypadku powierzchni jest to bardziej wyra
źne niż gdzie indziej. Jeśli częściej
ma si
ę do czynienia z tego rodzaju pracami, można nabyć w sklepie z artykułami
stolarskimi odpowiednio dobrany zestaw specjalnych materia
łów do naprawy mebli.
793.7. Lakierowanie pod
łóg,
schodów, drzwi wewn
ętrznych
Zapoznali
śmy się już z metodami odnawiania i naprawiania wszelkiego rodzaju
powierzchni.
A jak nale
ży postępować, gdy chcemy p o -lakierować całkiem „zdrowe"
powierzchnie?
Lakiery nierozpuszczalne mog
ą być bez przeszkód stosowane na rozpuszczalne,
odwrotna sytuacja mo
że stwarzać problemy. Nawet fachowiec wypróbuje tutaj
najpierw, jak znosz
ą się nawzajem ten stary i ten nowy lakier.
Na mniej widoczne, wyszlifowane miejsce nak
łada się warstwę lakieru. Po kilku
dniach wypróbowuje si
ę, czy powłoka dobrze się trzyma i czy pojawiły się jakieś
problemy. Je
śli tak, to w podobny sposób wypróbowywać będzie można inne lakiery.
We wszystkich wypadkach dla polepszenia przyczepno
ści konieczne jest dokładne
wyg
ładzenie przez wyszlifowanie starej powierzchni.
A teraz omówimy lakierowanie poszczególnych elementów budowlanych:
Pod
łogi, przede wszystkim zaś parkiet, mogą być opracowywane w dwojaki sposób:
[i] Po pierwsze, za pomoc
ą lakierów „tworzących błony", które są
nierozpuszczalne. Poznaje si
ę ten lakier po owej „błonie", czyli warstwie
pow
łoki, która wyraźnie odgranicza się od podłoża, cechuje się dużą odpornością,
ale przy przeci
ążeniu może gdzieniegdzie odpryskiwać. Uszkodzone powierzchnie
musz
ą
80
by
ć po właściwym odnowieniu (jak to zostało omówione na s. 69) i wyszlifowaniu
pokryte politurami lub lakierami odpornymi na kwasy. Uwaga: tego rodzaju lakiery
dopiero po kilku dniach uzyskuj
ą właściwą trwałość, pozwalającą na ich
obci
ążanie. [T] Impregnaty nie tworzą błon. Poznaje się je po tym, że drewno
wprawdzie jest nasycone, ale nie ma
żadnej powierzchniowej warstwy. Tak więc nie
mo
że tu wystąpić ani odpryskiwanie, ani uszkodzenie błony. Przed zastosowaniem
impregnatów nale
ży powierzchnię gruntownie oczyścić, krótko wyszlifować - tylko
w celu w
łaściwego oczyszczenia i na nowo zaimpregno-wać. Można to przeprowadzać
m.in. przy u
życiu pędzla; również tutaj potrzebne będą okulary i rękawice
ochronne.
Schody opracowuje si
ę w podobny sposób. I one mogą być pokryte impregnatami lub
lakierami tworz
ącymi błony. Gdy wybierze się lakierowanie, trzeba się nastawić
na powtórzenie tej czynno
ści. Kolejność prac pozostaje ta sama; tyle tylko, że
nale
ży postępować
Zarówno podczas malowania pod
łóg, schodów, jak i drzwi należy zadbać, by
pomieszczenie, w którym pracujemy by
ło suche, wystarczająco nagrzane, wolne od
kurzu. Lakier staje si
ę nieco ocieplony, dzięki czemu łatwiej się go wówczas
rozprowadza. Maluje si
ę pędzlem płaskim, o szerokości ok. 5 cm; powinien on być
czysty. Nie mo
że być na nim ani rozpuszczalnika, ani żadnych zanieczyszczeń,
przede wszystkim za
ś wody. Przed użyciem pędzel należy dobrze „przewalcować",
tak by wypad
ła obluzowana szczecina i by nie zanieczyścić nią powierzchni.
Malowa
ć należy pociągnięciami prowadzonymi w głównym kierunku, a poprawiać
poprzecznie w stosunku do niego. Poprzeczne poci
ągnięcia pędzla służą
wyg
ładzeniu nierówności.
81jeszcze dok
ładniej, niż w przypadku podłóg, ponieważ schody są bardziej
widoczne ni
ż podłogi. Jak naprawić skrzypiące schody lub zniszczone od chodzenia
stopnie, wyja
śnione zostanie w innym miejscu, (por. s. 109).
Drzwi wewn
ętrzne należy wyjąć i ułożyć na dwóch podpórkach, ponieważ płasko
le
żące drzwi odnawia się i maluje łatwiej niż pionowe. Przygotowanie i dobór
lakieru s
ą takie same, jak przy innych podłożach i schodach; po wygładzeniu i
ewentualnym usuni
ęciu usterek należy drzwi pomalować.
3.8. Lakierowanie okien i drzwi zewn
ętrznych
Dotychczas omówione zosta
ły czynności związane z malowaniem i lakierowaniem w
pomieszczeniach zamkni
ętych. W takim przypadku obie powierzchnie -po obydwu
stronach - s
ą równomiernie narażone. Inaczej rzecz się ma z drzwiami
zewn
ętrznymi - należą do tej grupy także drzwi balkonowe. Podstawowe warunki
ulegaj
ą tutaj zmianie; jeśli nie ma się tego na uwadze, może dojść do wielu
szkód. Dlatego - równie
ż dla laików - na początek trochę fizyki budowlanej.
W zimie w pomieszczeniach zamkni
ętych jest cieplej niż na zewnątrz. Zarówno na
zewn
ątrz, jak i wewnątrz powietrze zawiera parę wodną. Ciepłe powietrze
wytworzy
ć może wysokie ciśnienie pary; będzie ono wówczas parło od wewnątrz na
zewn
ątrz. To oznacza, że strumień pary stale - przynajmniej w półroczu zimowym -
wydobywa si
ę z wnętrza na zewnątrz, np. przez drewniane elementy okien. Gdyprze-
82
pływ pary wodnej zostanie powstrzymany, a sama para zostanie ochłodzona,
kondensuje si
ę ona pod postacią wody, a drewno staje się wilgotne. Następstwem
tego s
ą grzybica i gnicie drewna. To oznacza innymi słowy, że jeśli zewnętrzna
warstwa lakieru w wi
ększym stopniu niż wewnętrzna nie przepuszcza pary, to para
albo b
ędzie tę warstwę wypychała, albo spowoduje powstanie pęknięć w drewnie. Na
zewn
ątrz lakier zacznie się złuszczać.
Oczywi
ście znaleziono środek zaradczy - produkuje się lakiery, które działają
„wentyluj
ąco". Powodują one, iż woda nie gromadzi się w formie płynnej, ale
wydostaje si
ę pod postacią pary. Jeśli używa się in-
bariera przeciw "parze (hamulec)
para wodna
matyna lub lakier
wentylacja
LII
6
J
o-1
?o
? ?
•;fr
0-
0
vkondensat I (skroplona para wodna) o-! lakier prze
źroczysty
Sposób prawid
łowo (z lewej) i nieprawidłowo (z prawej) opracowanej stolarki
okiennej
Matyna, lakier bezbarwny lub inny lakier „wentyluj
ący", to jest pozwalający na
swobodny przep
ływ pary na powierzchnię, zapobiega przenikaniu wody w formie
płynnej. Para wodna przez wentylację może być skutecznie odprowadzana. W drugim
przypadku na
ścianie zbudowano rodzaj zapory przeciw parze lub przynajmniej
element hamuj
ący jej przepływ, na co osadzono stolarkę bez wentylacji. Na takiej
zimnej powierzchni para wodna kondensuje si
ę pod postacią wody powodując zarówno
nasi
ąkanie powierzchni ściany, jak i drewna. Każda „naprawa" bez usunięcia tej
usterki konstrukcyjnej w krótkim czasie spowoduje wyst
ąpienie szkód. Należy więc
zamontowa
ć przynajmniej łatę z wentylacją pod profilowanymi częściami stolarki.
83N/erglasung - normalne prze szklenie izoluj
ące
tama cieplna (termoizolacja)
światło dzienne promieniowanie krótkofalowe
strona zewn
ętrzna
warto
ść g zysk energii
warstwa chroni
ąca prżetf stratą ciepła ;
promieniowanie cieplne
wn
ętrze
nych lakierów, to efektem jest gromadzenie si
ę wilgoci, złuszczanie farby i
grzybica. Po wewn
ętrznej stronie okien lub drzwi lakier powinien mniej
przepuszcza
ć parę, po zewnętrznej zaś powinien być z kolei mniej „szczelny".
Do drewna z drzew tropikalnych u
żywać się będzie po wewnętrznej stronie okien
lakierów tworz
ących błony, na zewnątrz zaś lakieru przeźroczystego.
Lakierowanie drzwi zewn
ętrznych i okien nie różni się w sposób istotny od innych
robót zwi
ązanych z lakierowaniem drewna. Okien oczywiście nie wyciąga się z
futryn. Mocno si
ę trzymające warstwy farby po odpowiednim przygotowaniu można
pozostawi
ć, jeśli zaś są mocno uszkodzone, należy je usunąć. Ostatecznie będzie
si
ę powierzchnię wyrównywać, gruntować na nowo i lakierować.
W przypadku okien uszczelnie
ń nie maluje się; szklane powierzchnie mogą zostać
zaklejone, by przy okazji i ich nie „pomalowa
ć", i by powstał właściwy odstęp.
Mo
żna w tym celu posłużyć się taśmą klejącą. Jak uszczelnia się okna i drzwi,
jak je mo
żna ozdobić, pokażemy Państwu w innym miejscu (por. s. 95).
Dzia
łanie barier i warstw termoizolujących
Szklenie izoluj
ące ma wiele zalet, nic więc dziwnego, że Jest
metod
ą coraz bardziej popularną.
Umo
żliwia, w większym stopniu niż proste przeszklenie, utrzymanie ciepła w
pomieszczeniu. Tak
ą izolację można jeszcze ulepszyć przez wprowadzenie
dodatkowej warstwy termoizoluj
ącej. Prosto nakładane folie nadają się do tych
celów tylko warunkowo; szk
ła z warstwą termoizolującą natomiast, w
przeciwie
ństwie do normalnego szkła izolującego, powodują większy przepływ
ciep
ła słonecznego do wnętrza i mniejsze wydostawanie się ciepła na zewnątrz. A
mo
że zainstalujecie sobie Państwo okno, które przepuszcza promieniowanie
ultrafioletowe i przy którym mo
żna się nawet w zimie opalać? Naprawy nie zawsze
musz
ą polegać na przywróceniu do stanu pierwotnego.
85Pozostaje do omówienia ostatni ju
ż problem - malowanie elementów usytuowanych
na wolnym powietrzu.
3.9. Lakierowanie zewn
ętrznych elementów architektonicznych z metalu i drewna
Je
śli ma się na zewnątrz jakiś wartościowy element architektoniczny należy go
właściwie konserwować. W wypadku metalu, przede wszystkim zaś stali,
najpewniejsze b
ędzie ocynkowanie. Jest ono wprawdzie drogie i może być
przeprowadzone jedynie przez specjalne przedsi
ębiorstwo z odpowiednim sprzętem,
jednak
że jest ono przy tym najtrwalsze.
Je
śli chodzi o naprawy albo o malowanie, nie wymagające tego typu zabiegów, to z
cz
ęściami metalowymi postępuje się tak, jak przy naprawach w pomieszczeniach
zamkni
ętych.
Ró
żnica polega jednak na materiale. Musi on być koniecznie dostosowany do
używania na wolnym powietrzu. Żywice, pigmenty i inne składniki muszą odpowiadać
tym wysokim wymogom, by mog
ły tworzyć podkład i powłokę kryjącą.
Inaczej zabieramy si
ę do opracowywania drewna. W tym wypadku nawet najlepszy
lakier po
łożony na zewnątrz nie zapobiegnie temu, że z czasem woda przeniknie do
drewna tak
że pod warstwą błony.
Mówi
ąc krótko:
W wypadku elementów architektonicznych znajduj
ących się na zewnątrz lakiery,
które tworz
ą błony pozwalają zachować naturalne piękno drewna (tzw. lakiery
bezbarwne), z czasem jednak ulegaj
ą miejscowemu zniszczeniu i złuszczają się.
Wygl
ąda to bardzo
86
nieestetycznie, poniewa
ż obok zdrowych miejsc jeszcze bardziej zauważalne stają
si
ę pęcherze, rysy, plamy.
Zasadniczo odnosz
ą się te spostrzeżenia także do lakierów pigmentowanych
tworz
ących błony. Tutaj pozostanie tylko jedna możliwość - drewno należy
chemicznie oczy
ścić, stary lakier usunąć, po oczyszczeniu i przygotowaniu
powierzchni
ę pomalować na nowo odpowiednim lakierem przeźroczystym, najlepiej
Opary rozpuszczalników powoduj
ą:
niebezpiecze
ństwo wybuchu
Rozpuszczalniki organiczne lakierów, klejów i
środków czyszczących nie są
zupe
łnie bezpieczne. Długotrwały kontakt z dużą ich ilością może powodować bóle
głowy, nudności, omdlenia, osłabienie funkcji fizycznych, jak również biegunkę.
Nie nale
ży też zapominać o dużym niebezpieczeństwie eksplozji i pożarów, które
mog
ą doprowadzić do znacznych szkód.
87grubopow
łokowym. Jednak i w tym wypadku piękno ma swoją cenę: zależnie od
jako
ści i narażenia na zniszczenie drewno trzeba będzie w ciągu 1 -3 lat
ponownie malowa
ć. Należy wybierać lakiery przeźroczyste z odpowiednią ilością
pigmentu. Ograniczaj
ą one dostęp światła ultrafioletowego do drewnianego podłoża
i zwi
ększają jego trwałość.
Rada dla „domowego majsterkowicza":
By
ła tu już mowa o tym, że zarówno laik, jak i profesjonalista muszą wykonywać
wszystkie czynno
ści niezwykle dokładnie. To samo dotyczy znajomości materiałów.
Tylko wówczas, gdy zastosujemy materia
ł najbardziej się do danych prac nadający,
mamy szans
ę osiągnąć przy naprawie równie dobre rezultaty, jak fachowiec.
Dlatego owa „znajomo
ść materiałów" jest nie do uniknienia, nawet gdy nie mamy
ambicji bycia specjalistami.
Zajmijmy si
ę jeszcze jednym istotnym problemem - mianowicie substancjami
truj
ącymi: ten problem jest szczególnie aktualny, gdy ma się do czynienia ze
Dlatego te
ż kładziemy te trucizny tylko tam, gdzie nie mamy z nimi bezpośredniej
styczno
ści. W pomieszczeniu zamkniętym nie stosujemy żadnych środków do
konserwacji drewna; tylko w rzadkich przypadkach mo
że to być konieczne; na
zewn
ątrz stosujemy je tylko w takim miejscu, gdzie nie mają z nim kontaktu ani
ludzie, ani zwierz
ęta. Tak więc do mebli ogrodowych nadają się tylko lakiery
barwne i prze
źroczyste bez środków konserwujących, środki te stosować będziemy
natomiast np. do s
łupów naziemnych. W handlu nabyć można dobre pigmentowane
lakiery prze
źroczyste, które ograniczają ryzyko do minimum.
88
środkami do konserwacji drewna. Również materiały naturalne wydzielają trucizny,
odnosi si
ę to nie tylko do środków chemicznych. Różni ludzie reagują na te
trucizny z ró
żną wrażliwością.
Równie
ż stosunkowo „bezpieczne" środki do konserwacji drewna mogą wywołać u
wielu osób ci
ężkie stany alergiczne.
894. Naprawa mebli i drobnych elementów architektonicznych
Ściany i sufity zostały już wymalowane. Jak tapetować, jak malować i jak
naprawia
ć metale, drewno i inne materiały, jak odnawiać powierzchnie - wszystko
to ju
ż omówiliśmy: mamy więc za sobą lwią część remontu domu!
Zabierzmy si
ę teraz stopniowo do „drobiazgów", czyli tego wszystkiego, co jest
nieszczelne, skrzypi, ko
łacze, co nam przeszkadza. Instalacje wodno-kana-
lizacyjne, elektryczne, chroni
ące przed utratą ciepła, dźwiękoszczelne i
regulatory wilgotno
ści chcemy z tych rozważań wyłączyć i omówić je nieć^r
pó
źniej (por. s. 95) Zaczniemy od drzwi wejściowych i będziemy przemierzali
mieszkanie krok po kroku.
4.1. Co robi
ć, gdy drzwi klekocą, chwieją się lub są krzywo osadzone
Niemo
żność dokładnego zamknięcia drzwi może mieć konkretne przyczyny: mogą być
wyrwane zawiasy, spaczone o
ścieżnice lub też całkiem po prostu drzwi mogą być
niew
łaściwie osadzone, a zamek źle zamontowany. Najpierw badamy dokładnie takie
drzwi, a potem post
ępujemy systematycznie. Wystarczą do tego normalne narzędzia.
90
Dodatkowo potrzebowa
ć będziecie Państwo kilka kawałków drewna, trochę kleju
(PVAC) i odpowiednie materia
ły uszczelniające, jeśli pomiędzy drzwiami a futryną
jest za du
żo „powietrza".
Montowanie nowych zawiasów
Nale
ży sprawdzić stronę montowania zawiasów! Drzwi mogą mieć wwiercone zawiasy
(okucie wkr
ęca się wówczas po prostu w otwór) lub też zawiasy przykręcane;
wówczas taki zawias przykr
ęca się śrubami w odpowiednie miejsca.
Przypadek 1.:
Gdy zawias wwiercany jest wyrwany u do
łu lub u góry. Najpierw wyjmujemy drzwi z
futryn i odstawiamy je na bok. Uszkodzony zawias usuwamy z drzwi i z futryny.
Teraz istniej
ą dwie możliwości:
\J\ Kupujemy zestaw zawiasów, przy których ko
łki do osadzania w otworach są
nieco grubsze od poprzednich. Wówczas, gdy „podwierci" si
ę odpowiednio dobranym
wiert
łem, można zawiasy po prostu przyśrubować. Będą one mocno osadzone.
U] Nie chcemy
żadnego nowego zawiasu. Wobec tego delikatnie sztukujemy otwory
wklejanymi kawa
łkami drewna po uprzednim nasmarowaniu ich klejem. Po utrwaleniu
(w ci
ągu kilku godzin) ponownie wierci się otwory i przyśrubowuje okucia.
Je
śli mamy resztkę żywicy syntetycznej (np. poliestrowej) i odrobinę włókna
szklanego, to wciskamy t
ę przygotowaną zgodnie z recepturą masę do wwierconego
otworu i umieszczamy w nim ko
łek tu, gdzie przypada wiercenie. Powinien on być
nieco cie
ńszy
91ni
ż gwintowanie okucia. Po utrwaleniu (około 1 dzień) ponownie wiercimy i
przy
śrubowujemy. Jeśli „zapomnimy" o kołku, możemy mieć pewne kłopoty, gdy
będziemy wiercić w żywicy i włóknie szklanym.
Przypadek 2.:
Drzwi maj
ą zawiasy, które umocowuje się śrubami. Wówczas należy je pieczołowicie
wykr
ęcić i zastąpić nieco dłuższymi i grubszymi. Jeśli nie pasują do otworów i
zag
łębień okucia, potrzebne jest dodatkowe nawiercanie. Z reguły to wystarcza.
Gdy uszkodzenia s
ą zbyt duże, należy, jak to już wyżej opisano, uzupełnić przez
doklejenie lub nadlewanie
żywicą syntetycz-. Wymaga to większych nakładów.
Wa
żne:
Takie post
ępowanie przy zamocowywaniu odnosi się - odpowiednio - do wszystkich
rodzajów oku
ć. Wszystko jedno, czy chodzić będzie o drzwi, czy o inne umocnienia
lub instalowanie z
łączy na śrubach; trzeba będzie bądź to instalować mocniejsze
śruby, bądź sztukować wiercone otwory metodą doklejania lub nadlewania żywicą
syntetyczn
ą! W wypadku okuć mebli często będziemy mieli do czynienia z tego
rodzaju napraw
ą.
Dopasowywanie spaczonych drzwi
Drzwi klekoc
ą, ponieważ się spaczyły. Z reguły częściowo usuwa się tę usterkę,
gdy zawias osadzi si
ę wystarczająco mocno we właściwym miejscu. Podczas
przykr
ęcania należy sprawdzić, czy w fugach (odstępach między drzwiami i
futryn
ą) w każdym miejscu jest jednakowo duża odległość.
Drzwi mog
ą być też spaczone na szerokość. Wtedy najłatwiej jest to wyrównać, gdy
wprawi si
ę naokoło w fugę gąbkę uszczelniającą z klejem.
92
Dopasowywanie zamków
Od strony zamykaj
ącej należy sprawdzić, czy zamek jest dobrze zamontowany. Gdy
tak nie jest, nale
ży odkręcić blachę zamku, wykleić sztukując otwory, a potem
ponownie przykr
ęcić po odpowiednim dopasowaniu.
Przy du
żych drzwiach do szafy powinno się przemyśleć, czy nie wymienić zamków.
Zamki typu „Pas-quil" posiadaj
ą pręty poprowadzone aż do górnej i dolnej
kraw
ędzi drzwi; za pomocą haka na dole i u góry można osadzać drzwi w
obramieniach. Jednak
że miejsce otworów na zamek w obydwu przypadkach powinno być
to samo.
Cz
ęsto wystarczy jedynie wyznaczyć na nowo miejsce umieszczenia blachy zamka.
Kładziemy na nią miękki papier, przyklejamy go taśmą klejącą i próbujemy zamknąć
drzwi. Od razu b
ędziemy mogli rozpoznać, gdzie należy podpiłować, by zamek
ponownie móg
ł spełniać swą funkcję.
4.2. Naprawa drzwi zewn
ętrznych w domu i mieszkaniu
Cz
ęsto nie podoba się nam już zewnętrzna strona drzwi. Wówczas trzeba je na nowo
polakierowa
ć, co już omówiono (por. s. 82) lub obić, co jeszcze zostanie
przedstawione (por. s. 194). Niekiedy w gr
ę wchodzą inne prace:
Montowanie automatu do zamykania drzwi
Nikt nie powinien zostawia
ć drzwi otwartych. Lepsze od przeklinania jest po
prostu zamontowanie automatu do zamykania drzwi.
93Mamy sporo mo
żliwości: >v fj
[7] Najprostszy automat do zamykania drzwi, który pasuje równie
ż do wąskich
futryn w blokach. VJ\ Automat ze spr
ężyną do ciężkich drzwi. |T| Automat z
systemem podwójnych zawiasów do otwierania drzwi o 180°.
[7] Automaty obrotowe, które odznaczaj
ą się dużą trwałością.
[JJ Dla ci
ężkich drzwi automaty hydrauliczne, które na krótko pozostawiają drzwi
otwarte, zanim je ostatecznie zamkn
ą.
Prosz
ę przyjrzeć się w odpowiednich sklepach tego rodzaju automatom, są one tam
zamontowane na wzór; mo
żna je więc na miejscu wypróbować. Montaż jest prosty. Są
one przykr
ęcane śrubami i dopasowywane regulatorem. Zazwyczaj możliwa jest
równie
ż regulacja siły zamykania.
Instalacja
łańcuchów i rygli zabezpieczających
Dobieramy odpowiednie typy i przykr
ęcamy śrubami. Sprzęty dobrej jakości mają
takie systemy,
że za ich pomocą można przy montowaniu postępować w prosty
sposób. Wszystkie potrzebne elementy s
ą dołączone do urządzenia.
Szczególnym powodzeniem ciesz
ą się amerykańskie rygle zabezpieczające, przy
których - jak si
ę to widzi na filmach - rygiel zakładany jest poprzecznie na
drzwi i przytrzymywany przez metalowe konstrukcje zamocowane w
ścianie. Tego
rodzaju system zapewnia znaczny stopie
ń zabezpieczenia pomieszczenia.
Zamki do drzwi
Montuj
ąc nowe zamki otwory na nie nawiercamy, dłutujemy i tak przygotowujemy, by
osi
ągnąć wysoki stopień zabezpieczenia przed włamaniem. Nacinanie,
94
nawiercanie, d
łutowanie (w zależności od typu zamka) tego rodzaju czynności
wykona
ć można z łatwością narzędziami z naszego zestawu.
Zak
ładanie większych skrzynek na listy
Stare drzwi maj
ą często skrzynkę na listy, która jest zbyt mała do dzisiejszych
formatów. Potrzebowa
ć będziemy skrzynki z wieczkiem zewnętrznym i pojemnikiem,
je
śli nie chcemy podnosić listów bezpośrednio z podłogi.
Oprócz zwyk
łych narzędzi potrzebna nam będzie poziomica i otwornica, wystarczy
taka do obróbki r
ęcznej (jakkolwiek otwornica elektryczna jest sprzętem, który
cz
ęsto może być przydatny).
I Nale
ży zaznaczyć otwór do wrzucania listów, nawiercić w rogach otwory i wyciąć
je pi
łą otwornica. Następnie na zewnątrz przyśrubować wieczko skrzynki, a
wewn
ątrz pojemnik. Drzwi można ulepszać i zabezpieczać na różne sposoby.
Wystarczy mie
ć oczy otwarte, żeby zobaczyć wiele możliwości i źródeł inspiracji.
W ramach tej ksi
ążki omówiono szczegółowo tylko niektóre czynności, z uwagi na
szczup
łość miejsca wiele dobrych rozwiązań można tutaj było jedynie
zasygnalizowa
ć. Fachowca poznaje się po tym, że potrafi przejmować cudze
do
świadczenia, robić coś samodzielnie, a także podpatrywać.
4.3. Uszczelnianie drzwi
Nieszczelne drzwi powoduj
ą nie tylko nieprzyjemny ciąg powietrza, ale także
strat
ę dużej ilości ciepła. Drzwi mają dwie powierzchnie, przy których można je
uszczelnia
ć: 1) połączenie między murem i futryną, 2) szczelinę między futryną i
ościeżami.
95Znamy proste metody uszczelniania drzwi.
Q] Je
śli futryna źle przylega do ściany, powinno się przed malowaniem zdjąć
os
łaniającą ją framugę. W ten sposób dostaniemy się pomiędzy wewnętrzną futrynę
i mur, do tych szpar, które nale
ży wypełnić włóknem szklanym. W końcu zakłada
si
ę framugę, zagłębia się bolce, kituje dziury. Przy małych uszkodzeniach
wystarczy cz
ęsto dodatkowe obicie futryn listewkami. Po obu stronach dookoła
nale
ży zainstalować ciasno osadzone cienkie listewki, które potem lakierujemy.
[7] Drzwi wej
ściowe uszczelnia się często elastycznymi i plastycznymi masami. Te
jednak, nawet przy odpowiednim ich zastosowaniu, z biegiem czasu mog
ą pękać z
uwagi na zbytnie przeci
ążenie. Tworzą się wtedy otwory i zarysowania, które
przepuszczaj
ą ciąg powietrza. Wtedy fugi należy wydrapać i wypełnić elastyczną
mas
ą uszczelniającą. W tym celu nabywa się pojemniki z gotowym już materiałem,
przewi
ązane u góry sznurkiem. Z nich wyciska się tę masę. Typy tego rodzaju
materia
łów są różne, stąd należy ich używać dokładnie zgodnie z instrukcją; może
zaistnie
ć konieczność uprzedniego malowania. [7] Uszczelnienia pomiędzy futryną
i blatem drzwi po obu stronach i od góry mo
żna uzyskać w ten sposób, że
przy
śrubowuje się do futryny listwy uszczelniające. Są one w sprzedaży w wielu
formatach - najcz
ęściej w postaci taśmy, która równocześnie z zahamowaniem
przep
ływu powietrza zapewnia termoizolację i dźwiękoszczelność. Jeśli zamocowane
listwy przeszkadzaj
ą, należy pożyczyć frezarkę i wyżłobić rowek na uszczelnienie
w drzwiach. To jednak wymaga troch
ę praktyki i zręczności.
[7] Równie
ż na spodzie, w dolnej części drzwi, można założyć warstwę
uszczelniaj
ącą. Przyśrubowuje się ją po prostu od dołu, tak żeby przesuwała się
po pod-
96
Uszczelnianie dolnej kraw
ędzi drzwi
1. Uszczelnianie
śrubowe na żłobek i występ - pozostaje szczelina.
2. Uszczelnianie z elastycznych profili gumowych - w tym wypadku na drzwiach
nale
ży naciąć rowek wpustowy.
3. Pasy filtrowe jako g
ładkie uszczelnienie z wypustką, która nie wymaga już
oparcia na wyst
ępie w podłodze.
Za pomoc
ą jednego z tych uszczelnień można nie tylko zapobiec ciągowi powietrza,
ale tak
że znacznie polepszyć dźwiękoszczelność i termoizolację.
łodze albo też instaluje się ją na drzwiach w rowkach. W tym celu należy
wyfrezowa
ć w spodnim brzegu drzwi rowek. Do tego świetnie nadaje się frez do
uszczelniania; je
śli się go nie posiada, należy ostrożnie pracować precyzyjną
pi
łą, a potem dłutem. Przed podjęciem prac dokonuje się przy tym wyboru, które z
czynno
ści wymagają więcej nakładu pracy: skrócenie drzwi, by założyć
uszczelnienie przykr
ęcane śrubami, czy też wykonanie rowków.
Te rysunki przedstawiaj
ą podstawowe sposoby uszczelniania - należy się
zorientowa
ć, które z nich dostępne są w sprzedaży.
Przykr
ęcane śrubami uszczelnienie w profilu drzwi każdego rodzaju
Profil z tworzywa sztucznego lub aluminium, o nie rzucaj
ącym się w oczy kolorze,
stanowi opraw
ę dla uszczelnienia, które może być założone w ciągu kilku minut.
97Godny wzmianki jest równie
ż stoper do drzwi, który powoduje, że drzwi nie
uderzaj
ą w ścianę lub mebel. Odbój taki kupuje się wraz z potrzebnymi częściami,
a nast
ępnie wierci się w odpowiednim miejscu wiertłem do twardego metalu otwór o
stosownej wielko
ści. W nim instaluje się kołek, przykręca się śrubą i nakłada
odbój.
4.4. Uszczelnianie okien
Okno ma trzy p
łaszczyzny do uszczelniania: * ?
1. Mi
ędzy ramą i murem,
2. Mi
ędzy ramą i skrzydłem,
3. Mi
ędzy szybą i skrzydłem. . ,.j. - ,
Nale
ży pamiętać, że szklane drzwi opracowuje się tak, jak okna w punkcie 3.
Właśnie przy przepuszczających światło drzwiach do pokoju dochodzi często do
nieprzyjemnego klekotania szk
ła, gdy brak jest prawidłowego wewnętrznego
uszczelnienia pomi
ędzy szybą i blatem drzwi albo też gdy kit stwardniał i
wykruszy
ł się. Do okien nie można przyśrubowywać listewek uszczelniających.
Mo
żliwe są dwa rodzaje uszczelnienia:
\T\ Elastyczne masy uszczelniaj
ące to substancje chemiczne, które wskutek
zachodz
ących w nich reakcji twardnieją pod wpływem wilgoci z powietrza lub tlenu
atmosferycznego, tworz
ąc jako uszczelkę gumo-wo-elastyczną masę. Substancje tego
typu wyciskamy ze specjalnych pojemników w przygotowany uprzednio wpust.
(T) Masy uszczelniaj
ące są dostępne również jako pasy na papierze ochronnym
kładzione warstwami o grubości od 2 do 4 mm. Mają między innymi tę zaletę,
98
że można je wprowadzać do wrębu, potem założyć szybę, potem znowu tę taśmę, a
nast
ępnie przykręcić listwę przykrywającą.
Przy oknach z tworzyw sztucznych u
żywa się elastycznych profili, także z tworzyw
syntetycznych, k
ładzionych między szybę i ramę, jednakże powinniśmy ich używać
tylko ca
łkowicie zgodnie z instrukcją.
Przy uszczelnianiu „domowy majsterkowicz" dysponuje nast
ępującymi możliwościami:
Q] Gdy pomi
ędzy murem budynku a tynkiem ściany wystąpią nieszczelności, należy
zbada
ć, czy na zewnętrznej i wewnętrznej stronie są pęknięcia i miejsca otwarte.
Trzeba je wydrapa
ć i wprowadzić w nie masę uszczelniającą. W zależności od
pod
łoża konieczne
Naprawy okien
1. Uszczelnianie po
łączenia ościeżnicy z partią ściany.
2. i 5. Zak
ładanie bądź odnawianie uszczelnień pomiędzy framugą i skrzydłem.
3. i 4. Ponowne kitowanie partii mi
ędzy skrzydłem i szybą.
6. Naprawa styku ramy z parapetem okiennym.
7. Odnawianie odprowadzania wody deszczowej i usytuowanej pod nim warstwy
ochronnej.
8. Usuwanie usterek w lakierowaniu, ewentualnie ponowne malowanie.
©
99jest odpowiednie przygotowanie - na
łożenie warstwy wstępnej, spoiwa
zwi
ększającego przyczepność.
[T| We wr
ębie, a więc pomiędzy ościeżnicą i skrzydłem, mogą być przyklejone albo
samoprzylepne pasy g
ąbki albo - tu potrzebna będzie frezarka elektryczna -
umocowane w
żłobku uszczelnienie z tworzywa sztucznego. To ostatnie instaluje
si
ę przy wrębie. Wykonywanie rowków wymaga wielkiej dokładności, jeśli chce się,
by okno by
ło po tej naprawie rzeczywiście szczelne. Dla początkujących czynności
te mog
ą okazać się zbyt trudne.
Inaczej jest znowu przy uszczelnianiu powierzchni
pomi
ędzy szybą i ramą okienną. W tym wypadku masy uszczelniające twardnieją,
staj
ą się na zewnątrz i od wewnątrz kruche i częściowo odpadają. Należy je
usun
ąć delikatnie małym dłutem i zastąpić nową masą uszczelniającą. Trzeba ją
dok
ładnie rozprowadzić na styku powierzchni.
[TJ Gdy klekoc
ą szyby w przeszklonych drzwiach, należy z jednej strony zdjąć
listewk
ę przytrzymującą. Za pomocą dłuta wsuniętego w szczelinę podważamy i
unosimy t
ę listewkę. Następnie zdejmujemy szybę. Po dokładnym oczyszczeniu
zak
ładamy (po odjęciu papieru) masę uszczelniającą z pasków papieru ochronnego,
mocuj
ąc ją ciasno przy górnej krawędzi. Na to przychodzi potem szkło. Teraz
zak
ładamy, również ciasno przy górnej krawędzi, taką samą taśmową masę
uszczelniaj
ącą na listewkę przytrzymującą, którą następnie dociskamy do drzwi.
Po stwardnieniu masy przeszklenie nie tylko trzyma si
ę mocno, ale dodatkowo nie
przepuszcza ci
ągu powietrza.
Gdy masy uszczelniaj
ące zostaną założone, a pomalowane i naprawione drzwi i okna
wygl
ądają jak nowe, nie należy zapominać o zawiasach. Są one „słabym punktem"
niejednego mieszkania. Raz zanie-
100
dbane, nie dadz
ą się naprawić lub też można je naprawić tylko z wielkim trudem,
nawet b
ędąc fachowcem. Jeżeli jednak są one regularnie dobrze oliwione, przy
wszystkich ruchomych cz
ęściach, ich trwałość zostaje wielokrotnie przedłużona.
4.5. Zak
ładanie urządzeń , wentylacyjnych r-
Uszczelnianie okien i drzwi prowadzi nie tylko do oszcz
ędności energii, ciepła
czy izolacji akustycznej. Takie
środki likwidują lub znacznie zmniejszają
wymian
ę wilgotności pomiędzy wnętrzem i stroną zewnętrzną. Dlatego też choć w
jednym miejscu powinno nast
ępować prawdziwe odsysanie, np. poprzez system
wentylacyjny odprowadzaj
ący parę z kuchni. W innym wypadku konieczne są
urz
ądzenia do wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej w oknie lub oknach. Nie da
si
ę ich jednak zainstalować w oknach starych -tutaj możliwa jest jedynie wymiana
okien.
W pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem i nawil
żaczami powietrza w zimie
obserwuje si
ę relatywny wzrost wilgotności. Dlatego urządzenie z otworami
nawiewowymi w
łazience jest energooszczędne i poprawia klimat.
Montowanie tego urz
ądzenia w drzwiach do łazienki:
Najpierw mierzymy szeroko
ść drzwi, by stwierdzić, jakie mogą być maksymalne
wymiary urz
ądzenia. Dopiero teraz będziemy mogli je kupić (może być wykonane
równie
ż z tworzywa sztucznego, szkodliwość dla środowiska nie jest tutaj duża).
Urz
ądzenie to składa się z dwóch elementów - wewnętrznego i zewnętrznego.
101Instalowane w drzwiach do
łazienki urządzenie z otworami nawiewowymi ma
obudow
ę i wkład. Ta pierwsza powinna dokładnie przykrywać surowe nacięcia na
drzwiach. Struktura zewn
ętrzna drugiej części wypełni miejsce montażu. Należy
umieszcza
ć ją niezbyt blisko brzegów, by nie mogła uszkodzić nośnych części
drzwi. Teraz b
ędziemy nawiercać otwory w narożach i wycinać prostokąt. Do tego
doskonale nadaje si
ę piła grzbietnica, jeśli oczywiście nie mamy do dyspozycji
pi
ły elektrycznej. Na zakończenie części montujemy i wzajemnie ze sobą skręcamy.
Ta prosta praca umo
żliwia wymianę powietrza w pomieszczeniach mieszkalnych.
4.6. Montowanie i naprawa urz
ądzeń uzupełniających
Elementy architektoniczne i meble mog
ą być bardzo różne, w jeszcze większym
stopniu odnosi si
ę to do urządzeń uzupełniających.
Mamy tu na my
śli ramy obrazów, lustra, karnisze, pasy do żaluzji, automaty do
rozsuwania markiz i jeszcze wiele innych rzeczy. W zale
żności od ich rodzaju
nast
ępują dalsze różnice. W tym miejscu przedstawione zostaną tylko najczęstsze
typy napraw i mo
żliwości montażu. Zakładanie luster
Lustra nie s
łużą jedynie do przeglądania się w nich, ale stanowią istotny
element kszta
łtowania architektury wnętrza. Mogą wydłużać pomieszczenia,
wzmacnia
ć oświetlenie, zmieniać optykę.
Jak nale
ży je zakładać?
Je
śli nie mamy zbyt wiele miejsca, to po prostu przylepiamy lustro do drzwi.
Jednak
że jego tylna strona musi odznaczać się dużą przyczepnością, podob-
102
nie zreszt
ą jak powierzchnia, na którą zostanie ono naklejone. Stosuje się przy
tym specjalne dwustronne ta
śmy do przyklejania luster, które nie powinny
likwidowa
ć przyczepności powierzchni. Połóżcie Państwo na podłodze lub - gdy
lustro b
ędzie zakładane wyżej - na-taborecie listwę i wypróbujcie najpierw, czy
lustro jest dobrze osadzone dopiero wówczas nale
ży przy-kleić taśmy i docisnąć
do nich lustro. Nie istnieje tu mo
żliwość korekty! Należy jednak kupić do lustra
specjaln
ą taśmę, jako że dwustronnie klejone taśmy do dywanów nie są w tym
wypadku wystarczaj
ące.
Przewody elektryczne pod listwami pod
łogowymi
Przewody elektryczne mog
ą być umieszczane pod listwami podłogowymi. W tym celu
potrzebne b
ędą odpowiednie listwy z tworzywa sztucznego bądź drewniane, które w
tylnej cz
ęści zaopatrzone będą w rowki.
Kabel z wtyczk
ą lub gniazdkiem kładzie się w szczelinę, z przodu na listwie na
wysoko
ści wyżłobienia u góry należy nawiercić otwory i wyciąć dziurki tam, gdzie
potem potrzebne b
ędzie wyprowadzenie prądu. Jest to jedna z niewielu prac przy
elektryczno
ści, którą może wykonać nawet laik.
Wieszanie szafek lub obrazów .. .
Dzisiaj ju
ż odchodzi się od wykonywania ścian z materiałów twardych. Ponieważ na
rega
łach z książkami spoczywa szczególnie duży ciężar, ich zawieszenie musi być
bardzo mocne. Pozostaje wi
ęc tutaj jedynie użycie kołków.
Min
ęły już czasy pracochłonnego wkręcania kołków poprzez wykonywanie otworu w
ścianie powolnymi ruchami wkrętła. Przy tej metodzie otwór często okazuje się
zbyt du
ży i trzeba go wypełniać szpa-
103
1. Z. .. ~
1
•' ' ? o ? . • ? o .•'..., ? • • • o-. . ?.
•?•:--.-.;o-i
o ? ? • ?
ł
•. •?«?••??.)?
X
lii!
im
o •.' 'o.'. • -F-o- o •[
Ji
Stosowanie plastikowych ko
łków
1. Przy u
życiu łaty kątowej wiercimy w ścianie otwór, w którym umieszczony
zostanie kotek.
2. W ko
łku montujemy wkręt do drewna, który rozszerza kołek i powoduje jego
wczepianie si
ę. Gdy wywiercimy większe otwory, to przy założeniu łat zyskamy
wi
ększe pole manewru. Dzięki wczepieniu w beton połączenie za pomocą kołka
zyskuje du
żą trwałość.
chlówk
ą. W przeciwnym razie kołki nie miałyby wystarczająco dużej przyczepności.
Za pomoc
ą wiertarki udarowej można będzie pracować dokładniej, wiercenie uzyska
idealny wymiar. Otwory wierci si
ę zazwyczaj nieco głębiej niż wymaga tego
długość kołka. Kołek wkłada się ostrożnie na taką głębokość, by jego wlot pokrył
si
ę z powierzchnią podłoża. Musi on być mocno osadzony w otworze, nie może dać
si
ę luźno obracać. Gdy przykręcony zostanie wkręt, kołek rozdziela się i wczepia
si
ę trwale w materiał ściany. W zależności od podłoża stosujemy wkręty z różnego
rodzaju ko
łkami, które montowane są według rysunku.
104
W sklepach naby
ć można osłonki do wkrętów idealne do różnych celów:
O Ko
łki miedziane, gdy wymagana jest wysoka odporność na ciągnienie.
O Ko
łki przetyczkowe, gdy np. powinny zostać przewiercone łaty, a dopiero potem
ko
łek ma być osadzony w murze.
O Ko
łki do pustaków, przy zastosowaniu których siły odpierające ciągnienie
roz
łożone są na kilka poprzeczek.
O Ko
łki do lekkiego betonu, dające się trwale zamontować w murach lekkich
elementów architektonicznych.
O Ko
łki łuskowe, do mocowania ram oraz montażu w stałych odstępach i wiele
jeszcze innych rodzajów ko
łków.
Wszystkie typy ko
łków zakładamy jednakowo: najpierw zaznacza się miejsce ich
umieszczenia, na przyk
ład za pomocą poziomicy, potem nawierca się otwory, wkłada
ko
łki, wprowadza w nie wkręty i przy-śrubowuje.
Łączenie dwóch płytek w przypadku, gdy tylna strona jednej z nich nie jest
dost
ępna
1. W wywierconym uprzednio otworze umieszcza si
ę kolek i wkręt.
2. Przy montowaniu wkr
ętu kołek jest tak poruszany, że jego ząbki napinają
si
ę i dopiero wówczas wkręt jest dobrze osadzony. Powstaje mocne
po
łączenie.
s
\ \
s
i
s
S
s
s s
s
105KLEJENIE USZKODZONYCH CZ
ĘŚCI MEBLI
Takie czynno
ści wykonywać trzeba bardzo często. Czasem oderwie się brzeg mebla,
innym razem za
ś rozklei się krzesło.
Uszkodzona kraw
ędź mebla
Je
śli cały kant się odrywa, „pomagamy" mu w tym. Wówczas dokładnie czyścimy
powierzchni
ę kantu i całości, usuwając resztki starego kleju. Następnie
nak
ładamy klej kontaktowy - na obydwu sklejanych częściach. Gdy klej podeschnie
tak,
że przy dotykaniu palec się już nie przyczepia, przyklejamy oderwany kant z
powrotem na powierzchni
ę mebla. Następnie obstukujemy to miejsce młotkiem i
klockiem z os
łoną z tkaniny. Powstaje w ten sposób trwałe połączenie. Jeśli
uszkodzony brzeg nie daje si
ę całkowicie oderwać, opisane czynności
przeprowadzamy tylko w miejscu usterki.
Klejenie cz
ęści drewnianych za pomocą sznurka
Rzecz
ą ważną jest, by po sklejeniu zgadzały się wszystkie narożniki. W
najwi
ększym stopniu dotyczy to tych kątów, przy których np. ma być założona
dzia
łająca bez zarzutu szuflada. Dlatego też taką formę należy wzmocnić dwoma
patykami, które skrzy
żują się na środku. Narożniki obłożymy dla ochrony grubymi
kartonami, a przez ca
łą tę część przeciągniemy sznurek, przewiązując go węzłem.
Będziemy tak długo kręcić krępulcem, aż uzyskamy właściwe naprężenie sznurka.
„Pierwsza pomoc" dla uszkodzonych krzese
ł
Nóg sto
łowych klej kontaktowy nie złączyłby w sposób trwały. Dlatego należy się
zaopatrzy
ć w klej biały (PVAC), który sprzedawany jest w butelkach do
wyciskania. Po ostro
żnym odbiciu poszczególnych części (gdy niektóre z nich
jeszcze si
ę trzymają, należy wstrzyknąć do szczeliny z klejem zastrzyk z
alkoholu), i oczyszczeniu miejsca po
łączenia, gniazda i wręby należy dobrze
posmarowa
ć klejem. Po krótkim czasie „nasiąkania" należy ponownie złączyć części
w ca
łość. W celu wzmocnienia i przytrzymania można zastosować ściski stolarskie,
je
śli się zaś ich nie ma, linę naprężoną krępulcem.
Gdy wr
ęby i złącza są nadłamane lub w jakikolwiek sposób uszkodzone, odpowiednią
stabilno
ść uzyskać można za pomocą kołków do drewna; długim wiertłem 6 mm
nawierca si
ę z zewnątrz złącze kołkowe, najlepiej w dwóch lub trzech miejscach,
na to nak
łada się klej - zarówno do otworów, jak i na kołki, które się wbija.
Przycina si
ę je tak, by „pasowały" do drewna, ewentualnie nakleja się na nie pas
forniru, szlifuje i podbarwia, a nast
ępnie lakieruje. Powstaje w ten sposób
trwa
łe połączenie.
106
Analogiczne post
ępowanie jest odpowiednie również w wypadku szuflady czy innej
cz
ęści mebla. Poszczególne czynności są tutaj podobne.
Wyrównanie wysoko
ści nóg krzeseł
Za pomoc
ą klina ustala się, o jaką wysokość należałoby tę usterkę wyrównać. Z
płytki forniru lub drewna wycinamy pasujący kawałek i przykręcamy go śrubami.
Śruby przykrywamy filcem, by zapobiec drapaniu. W ten sposób można również
„podwy
ższać" sto-ły, krzesła itd.
107Usuwanie zawadzaj
ących kantów przy użyciu szyny profilowej
Wyk
ładziny dywanowe mają zazwyczaj luźne brzegi, które się strzępią, tak że
miejsca ich przyklejenia mog
ą się obluzować. Następstwem tego mogą być
nieszcz
ęśliwe wypadki o szczególnie groźnych konsekwencjach dla osób starszych.
Podobnie jest tu, gdzie kawa
łki wykładziny stykają się ze sobą: w tym wypadku
warto zastosowa
ć szyny łączące z metalu lub z tworzywa sztucznego (naklejane,
przybijane gwo
ździami lub przyśrubowywane).
Samoprzylepne szyny profilowe maj
ą pasy kleju: należy jedynie usunąć papier
ochronny. Jednak
że podłoże trzeba uprzednio oczyścić dobrym środkiem
czyszcz
ącym, a potem także wygładzić.
Przylepne szyny profilowe nale
ży przymocowywać klejem kontaktowym. Podłoże
czy
ści się i wygładza, podstawę szyny także. Następnie nanosi się klej, po
wyschni
ęciu spoiwa (przy dotykaniu nie powinien już być wyczuwalny efekt
lepko
ści) szyny nakłada się i mocno dociska.
Przybija
ć można je za pomocą sztyftów stalowych, gdy podłoże jest drewniane, to
znaczy wykonane z desek lub parkietu. Sztyfty wprowadza si
ę za śruba
??- ,; •
profil PVC
kryta dywanem pod
łoga
Zak
ładanie profilu
... który chroni brzeg schodów i przytrzymuje kraw
ędź dywanu. Wykładzina zostaje
przyklejona do stopnia schodów, a górny jego brzeg przyci
ęty. Po przyśrubowaniu
profilu b
ędzie się on mocno Stopień trzymał.
108
profil zawijany przed za
łożeniem wykładziny
śruba
r^_L miejsce na wyk
ładzinę
stopie
ń
profil zawijany
śruba
z
wyk
ładzina dywanowa
stopie
ń
Profil zawijany do zamocowania wyk
ładziny nie tylko na brzegach schodów
Profil zawijany przykr
ęca się śrubami, wykładzinę dokleja się, a następnie
równomiernie dociska si
ę ten profil za pomoc drewna. Brzeg taki jest dobrze
zamocowany i nie powinien si
ę wysuwać.
pomoc
ą młotka; muszą to być sztyfty stalowe, jako że gwoździe w twardym drewnie
mog
ą się łatwo wyginać.
Przykr
ęcać śrubami będzie się wówczas, gdy podłoże okaże się zbyt twarde.
Kładzie się wtedy szynę, zaznacza się punktakiem (jeżeli używa się go również
przy innych wierceniach) i wierci si
ę wiertarką udarową otwory, w których osadza
si
ę kołki i przykręca wkręty. Główki wkrętów muszą być dokładnie dopasowane, by
nikt si
ę nie skaleczył. Główki o gniazdach krzyżowych są lepsze od tych z
pod
łużnym wrąbkiem.
4.7. Naprawa schodów
Macie Pa
ństwo stare, piękne schody. Z biegiem lat drewno zużyło się, schody
skrzypi
ą przy każdym kroku. Sąwychodzone i nieładne. Pojawia się pytanie:
wymieni
ć czy unowocześnić? Ani jedno, ani drugie, jako że usterki można
stosunkowo
łatwo usunąć.
109Mamy do zrobienia nast
ępujące rzeczy:
Q] Kupujemy otwornic
ę, napiłowujemy przedni brzeg stopni o dwa centymetry i
cz
ęść tę delikatnie odcinamy. Potem zaopatrujemy się w wyheblowane listewki z
twardego drewna, odpowiadaj
ące grubością wysokości stopnia schodów plus 5 mm,
zaokr
ąglone dwustronnie na jednej powierzchni. [7] Zamawiamy u rzemieślnika,
bądź sami docinamy, kawałki sklejki o grubości 5 mm, odpowiadające opracowywanym
stopniom. Przygotowane uprzednio zaokr
ąglone listwy przykręcamy do przedniej
cz
ęści stopni tak, by wystawały 5 mm ku górze. Śruby zostają zagłębione i
wyszpachlowane. |j] Teraz nale
ży wydeptaną i zużytą powierzchnię stopnia tak
wyszpachlowa
ć dobrą masą szpachlówko-wą z żywicy syntetycznej, żeby zachowała w
stosunku do przedniej listwy odst
ęp 5 mm. Po stwardnięciu ma-
... szpachlówka z
żywicy wykładzina Profl1 syntetycznej dywanowa
1/
sklejka /
śruba
gwó
źdź
podk
ładka z filcu stopień
Naprawa mocno wydeptanych stopni schodów
Przedni brzeg odci
ęty zostaje za pomocą pity - otwornicy, zamiast niego
przykr
ęca się i przykleja uprzednio dopasowaną listwę. Wy-chodzone części stopni
wype
łnia się szpachlówka z żywicy syntetycznej, równoległa do posadzki
powierzchnia stopnia przykryta zostaje sklejk
ą. Na to nakleja się teraz
wyk
ładzinę, naciągając ją na przedni brzeg i dodatkowo wzmacniając. Rozwiązanie
to jest pracoch
łonne, ale efekt jest bardzo dobry.
110
sklejka parkiet szpachlówka
listwa profilowa kotek
stary stopie
ń
Naprawa wydeptanych stopni schodów
Przednia cz
ęść zostaje spiłowana i zastąpiona zamocowaną kołkami listwą
profilow
ą. Po wyszpachlowaniu wydeptanych miejsc nakleja się płyty ze sklejki.
Na to nak
łada się gotowy parkiet lub nakleja dywan.
sklejka szpachlówka parkiet
listwa profilowa
-podk
ładka pod ? spodnią część stopnia "przyśrubowanie^
Prostszy sposób naprawy wychodzonych schodów
Ponad spodni
ą częścią stopnia nacina się jego powierzchnię zewnętrzną. Następnie
do tej spodniej cz
ęści dokleja się listwę profilową, przyśrubowując ją do części
górnej. Po wyszpachlowaniu wydeptanej powierzchni przykleja si
ę warstwę ze
sklejki, na któr
ą zakłada się parkiet lub dywan.
sy k
ładziemy i dokręcamy płyty ze sklejki, śruby zagłębiamy i szpachlujemy.
[Tj Schody maj
ą ponownie dawną formę, listwy i płyty są dobrze wygładzone. Teraz
przyklejamy chodniki, które do spodniej strony stopnia s
ą jeszcze dodatkowo
przykr
ęcone śrubami. Chodniki przykryją ślady remontu. Schody są znów jak nowe.
111sklejka szpachlówka parkiet
Klejenie wydeptanych schodów na pióro i wpust
Wydeptane schody zostaj
ą z przodu spiłowane, a po założeniu pióra dokleja się
listw
ę. Po wyszpachlowaniu powierzchni dokleja się jeszcze warstwę ze sklejki,
na któr
ą układa się parkiet lub wykładzinę dywanową.
6 mm - fornir
wierzchnie dublowanie
doklejona listwa
Odnawianie zewn
ętrznej i spodniej części stopnia mocno zużytych schodów
Przód zewn
ętrznej części stopnia zostaje spiłowany. Wydeptane powierzchnie
schodów opracowuje si
ę za pomocą dłuta, doklejając w to miejsce dublowanie z
wpustem. Na stopie
ń nakleja się fornir grubości 6 mm, uprzednio wyszlifowany,
albo p
łytę ze sklejki. Na zakończenie zakłada się listwę, wszystko wygładza i
lakieruje. Tak opracowane schody nie ró
żnią się potem niczym od nowych.
112
[T] Je
śli chcemy mieć ponownie stopnie drewniane postępujemy analogicznie, ale o
wiele staranniej. Rysunki poka
żą dalsze możliwości. Jeśli chce się uniknąć
śladów przyśrubowywania, należy kleić zamiast przykręcania. Sztyfty stalowe nie
pozostawiaj
ą wyraźnych śladów.
Co nale
ży zrobić, gdy schody skrzypią?
Zalecane s
ą dwa sposoby - odpowiednie dla różnych typów schodów:
[7] Otwarte schody s
ą tak skonstruowane, że mają stopnie składające się jedynie
z dwóch powierzchni u
łożonych w stosunku do siebie prostopadle, są w nich
prze
świty. Przy tego rodzaju schodach przyśrubo-wuje się górną część stopni do
deski licuj
ącej.za pomocą klinów z twardego drewna, przy czym jedna strona tych
klinów smarowana jest dodatkowo substancj
ą klejącą, by klin nie mógł wypaść.
Drewno nie b
ędzie się już o siebie ocierać i schody przestaną skrzypieć.
przy
śrubowanie do deski licującej
Przeciwdzia
łanie skrzypieniu schodów
Usytuowane prostopadle do siebie cz
ęści stopnia, stopnica i pod-stopnica, są
po
łączone śrubami. Dodatkowo część górną przykręca się do deski licującej
schodów. Za pomoc
ą wąskiego klina, wysmarowanego na spodzie klejem, przykrywa
si
ę śruby. Wystającą część klina spiłowuje się płatnicą.
klin
przy
śrubowanie na styku stolarki klin
stopie
ń
śruba lico
113
listwa
?^; pionowe lico stopnia 7^<szwane podstopnic
ą
rami
ę dźwigni
drewno napinaj
ące
Klinowanie skrzypi
ących stopni schodów
W „obluzowane" miejsca zak
łada się „wąskie" kliny z twardego drewna, wysmarowane
po jednej stronie klejem. Wystaj
ący kawałek klina odcina się płatnicą. Schody
przestaj
ą skrzypieć, ponieważ żadne luźne części już się o siebie nie ocierają.
ko
łek _J__
nieszczelne miejsce, zlikwidowane przez przykr
ęcenie śruby
powierzchnia ocierania si
ę elementów
śruba
Skrzypienie poziomej powierzchni drewnianych stopni (stopnicy) mo
że być w prosty
sposób usuni
ęte, jeśli się ją właściwie przykręci do podstawy. Wkręt może zostać
zamaskowany dublowaniem na ko
łku. Jednakże miejsce takie mimo wszystko jest
widoczne, wi
ęc rozwiązanie to można zastosować wówczas, gdy potem dodatkowo
roz
łoży się na schodach wykładzinę dywanową.
114
Przy
śrubowanie skrzypiącej podstopnicy
Na dolny stopie
ń kładzie się drewno napinające, przy użyciu dźwigni podnosi się
stopnic
ę usytuowanego powyżej stopnia. Następnie na styku tych dwóch
usytuowanych w stosunku do siebie prostopadle cz
ęści stopnia, stopnicy i
podstopnicy, przykleja si
ę drewno kątowe, tak je przyśrubowując, żeby było mocno
zespojone z obydwoma elementami.
przyklejona
i dokr
ęcona listwa
podstopnic
ą o zaokrąglonym brzegu
Likwidowanie skrzypienia podstopnicy
W k
ąt na styku stolarki wkleja się i przykręca listwę, która likwiduje ocieranie
si
ę o siebie elementów stopnia, a przez to także jego skrzypienie.
115
środek pieniący
wype
łnienie
pianka
Usuwanie „ha
łasów" powstających przy chodzeniu po schodach zamkniętych z każdej
strony
W
środku stopnia nawierca się otwory, przez które podłoże schodów wypełnione
zostanie syntetyczn
ą pianką. Pianka rozprzestrzenia się i skleja wszystkie
cz
ęści. Nie mogą się one już więcej o siebie ocierać - skrzypienie ustaje; nie
będą już także występować „dźwięki dudniące" powstające wskutek odbicia podczas
st
ąpania.
|T| Schody zamkni
ęte mają nie tylko drewnianą spodnią część, ale również
przykrycie od strony tylnej. W tym wypadku w najmniej widocznych miejscach przy
skrzypi
ących szczelinach wiercimy otwory i wypełniamy je syntetyczną pianką
(pianka monta
żowa, dostępna na rynku materiałów budowlanych). Tworzywo to ma
bardzo dobre w
łasności klejące i trwale łączy elementy drewniane. Schody
przestaj
ą skrzypieć.
116
4.8. Co robi
ć, gdy w meblu lub desce zagnieździ się kornik lub inny szkodnik?
W codziennym
życu towarzyszą nam różne zwierzęta. Mogą to być złote rybki, ale
równie
ż pająki, myszy czy rozmaite „robaki" (korniki, kołatki /anobium
puntatum/, mrówki, kleszcze).
Co mo
żemy przedsięwziąć w ramach napraw domowych, gdy szkodniki niszczą nasz
dom, mieszkanie i meble?
Z regu
ły trzeba sięgnąć po radę fachowca. W poszczególnych przypadkach, np. gdy
silne korniki powoli, ale skutecznie niszcz
ą nam balustradę domu,
CT) ro
Anobia larwa
(Anobium striatum 01.)
E
B \4\
E
E
T 1 I 1
E <r>
-2.0
Lf)
o_
n ffT
I
di r i
chodniki
Owady, larwy i chodniki anobii, popularnie zwanej ko
łatkiem domowym
Ten owad, zw
łaszcza zaś jego larwa, może się utrzymać również w normalnym
klimacie naszych pomieszcze
ń mieszkalnych. Jego obecność odkrywa się poprzez pył
z drewna, który pojawia si
ę w niewielkich kupkach. Larwy zwalczamy w taki
sposób,
że w co dziesiąty otwór wstrzykujemy za pomocą strzykawki odpowiedni
środek trujący. Mebel należy przy tym owinąć w folię i na długi okres pozostawić
w nie u
żywanym pokoju, po zdjęciu folii trzeba będzie jeszcze długo wietrzyć.
? . .,.;, ,._4 . :ii, ••-• ji\
117bez w
ątpienia kuracja z gorącym powietrzem jest ekonomicznym i ekologicznie
właściwym środkiem. Doświadczony, prawdziwy fachowiec, gdyby potem nieuniknione
okaza
ło się zastosowanie trucizn, użyje ich tylko tyle, ile koniecznie potrzeba.
Co przedsi
ęwziąć, gdyby przyszło nam mieszkać w mocno już „nadgryzionym" przez
kornika czy ko
łatka domu? Czy zakładać truciznę i samemu narażać się na
niebezpiecze
ństwo zatrucia? Niestety, pogląd, jakoby wiele trucizn, które
zabijaj
ą insekty i grzyby, oszczędzało człowieka, okazał się błędny. Może więc
lepiej by
łoby pogodzić się ze stukaniem kołatka, zwłaszcza gdy jesteśmy pewni,
że budy-nek i tak nas „przeżyje"._______________________
Mimo to pewne
środki należałoby wziąć pod uwagę:
S Je
śli posiadamy mebel, z którego z powodu owa-w lub glistnicy sypią się
trociny, powinno si
ę zastosować zastrzyki z wypróbowanego środka ochronnego, by
przep
ędzić kołatka. Środek ów, zgodnie z instrukcją, wstrzykuje się po prostu w
otwory wylotowe. [7] Je
śli chce się wzmocnić działanie środka, należy go
wstrzykiwa
ć w co dziesiąty otwór wylotowy, a pozostałe zamknąć woskiem o
odpowiednio dobranym kolorze. Nast
ępnie zawijamy mebel w folię, zaklejamy taśmą
klej
ącą i pozostawiamy tak na tydzień. [T| Jeśli nie chce się nam zadać sobie
tyle trudu, to umieszczamy mebel w plastikowym worku, wk
ładając do worka
miseczk
ę z parującym środkiem ochronnym. Trucizna wsiąka potem stopniowo w
mebel. Eksperyment taki nale
ży przeprowadzać w nie zamieszkanym przez dłuższy
czas pomieszczeniu, poniewa
ż ulatniające się trucizny mogą osiadać na tynku i
szkodzi
ć zdrowiu domowników.
118
\T\ Plaga mrówek w starych domach mo
że być bardzo dokuczliwa. Stosowanie tutaj
chemikaliów jest problematyczne; zazwyczaj kto
ś jest na nie uczulony.
Skuteczniejsze, aczkolwiek niezwykle pracoch
łonne, jest zamknięcie insektom
dost
ępu.
Pewna babcia znalaz
ła gniazdo i potraktowała je gorącą wodą. Po wielu
podej
ściach w końcu to poskutkowało - mrówki były martwe, reszta wyprowadziła
si
ę.
Ta ostatnia metoda, jako biologiczna, poza mrówkami (czy osami) nie zaszkodzi
nikomu, chyba,
że się ktoś przy tym poparzy. Ale zabijać mrówki? Tego rodzaju
rada mo
że nie każdego zadowolić. Wielokrotne zaklejanie wszystkich otworów
wylotowych zapraw
ą cementową również bywa skuteczne. Ale proszę nie stosować w
tym celu materia
łów celulozowych. Z nich te „bestie" budują sobie potem gniazda,
a i zjadaj
ą to z przyjemnością.
4.9. Zak
ładanie i naprawa zasłon i rolet
Wystrój okna przeszed
ł w ostatnich czasach szczególne zmiany.
Teraz stosujemy nie tylko znane od dawna zas
łony, ale również rolety, różnego
rodzaju instalacje chroni
ące przed słońcem, markizy przy oknach balkonowych -
cz
ęsto z wszelkimi dodatkami w rodzaju czujników światła, ciemności, naturalnie
wyposa
żone w napęd elektryczny. Tak daleko nie zamierzamy sięgać. Zajmiemy się
jedynie drobnymi usterkami, które mog
ą okazać się uciążliwe.
119WYMIANA PASÓW PRZY ROLETACH
Przeprowadzone w por
ę odnowienie pasów do rolet zapobiega późniejszemu dużemu
nak
ładowi pracy, gdy wszystko od początku trzeba rozpinać i układać.
Nale
ży postąpić w sposób następujący:
Odkr
ęcić ostrożnie śruby mocujące przy brzegu rolety i zdjąć płytę pokrywy.
Je
śli jest ona wytapeto-wana, to należy naciąć tapetę na krawędziach. Należy
teraz dobrze si
ę przyjrzeć, jak jest założony ten stary pas. Może być
przykr
ęcony śrubami, ale także zawieszony pętelką na haczyku. Nowy pas będziemy
równie
ż przykręcać śrubami albo zawieszać.
Nale
ży zwracać uwagę na kierunek zwijania. Przed zamocowaniem pasa na stałe musi
zosta
ć napięta sprężyna w rolecie lub też trzeba stworzyć naprężenie przeciw
sile spr
ężyny. Koniec pasa napina się potem specjalnym zaczepem na wałku.
Nast
ępnie składamy obudowę rolety, a urządzenie wypróbowujemy, sprawdzając, czy
wszystko dobrze funkcjonuje. W zale
żności od okoliczności naprężenie regulujemy.
Na koniec skr
ęcamy obudowę śrubami. Analogicznie postąpimy z wszelkiego rodzaju
żaluzjami.
Zak
ładanie szyn profilowych
Szyny profilowe, karnisze z drewna, tworzyw sztucznych czy metalu, przymocowuje
si
ę kołkami. Szynę w tym celu należy przewiercić, wiercąc równocześnie
odpowiednio g
łęboki otwór w podłożu. Następnie do otworu wprowadza się kołek z
wkr
ętem tak głęboko, żeby górny brzeg kołka wypadał między profilem a sufitem.
120
Po odkr
ęceniu śruby kołek wczepia się w sufit, główka wkrętu jest na tyle duża i
o takim kszta
łcie, że leży płasko na profilu.
Gdy przy
łoży się szynę, pierwszy kołek dokręca się na środku, jeszcze raz
wyrównuje si
ę jej położenie, a potem wkręca się kołki na końcach. Jeśli
zamocujemy szyn
ę w ten sposób, można będzie bez trudu nawiercić i zainstalować
pozosta
łe kołki.
Monta
ż rolet
Z jednej strony mo
żliwość zaglądania nam do okien z ulicy lub z innych mieszkań
mo
że dotkliwie nam przeszkadzać, wówczas instalujemy rolety, z drugiej jednak
strony cz
ęsto już zainstalowane wymagać będą naprawy. Rolety obracają się na
resorowanym pr
ęcie. Pręty mają różne długości, należy zdjąć pokrywę przy lewym
pr
ęcie, dociąć sobie ów pręt na pożądaną długość i z powrotem założyć pokrywę. W
przypadku szerokich okien u
żywać się będzie kilku rolet. Gdy docina się materiał
na rolet
ę, powinien on być o około 30 cm dłuższy niż wysokość okna, tak aby
zawsze na pr
ęcie zostało kilka warstw.
Rolety zamocowane s
ą sztyftami lub klamrami o maksymalnej długości 4 mm. Oba
uchwyty mog
ą być zamocowane kołkami zarówno na ścianie, jak i na suficie.
Materia
ł zwija się zawsze w kierunku pomieszczenia, a nie okna.
Przy zak
ładaniu rolety sprężynę napina się tak długo, aż rolowanie przebiegać
będzie bez trudu.
Wieszanie rolet sznurkowych
Rolety sznurkowe zak
ładane są podobnie. Składają się one z materiału rolującego,
do którego w re-
121gularnych odst
ępach po obu stronach przyszyte są kółka. W kółka te wewleczono
sznurki.
U góry i na dole instaluje si
ę listwy, które utrzymują system. Górna listwa
przymocowana jest do
ściany lub sufitu za pomocą kołków z wkrętami.
Za pomoc
ą dwóch sznurków podnosi się rolety które układają się pod sufitem w
fa
łdy.
Ga
łka lub uchwyt na framudze okiennej umożliwiają odłożenie sznurków względnie
ich przywi
ązanie.
Omówili
śmy już, jak odnawia się ściany, sufity, wyposażenie mieszkania, drzwi i
okna. Chcemy teraz zaj
ąć się pewnym nieprzyjemnym, a często występującym
problemem.
122
5. Naprawy instalacji
Jest wiele typów instalacji: od doprowadze
ń wody pitnej, rur i zaworów, poprzez
uj
ęcia wody w kuchni, łazience i innych pomieszczeniach, prysznice i termy, aż
do odp
ływu. Do tego dochodzą jeszcze instalacje gazowe i elektryczne oraz cafy
szereg problemów z ró
żnego rodzaju ogrzewaniem.
Przy dotychczas omawianych naprawach problem bezpieczecze
ństwa sprowadzał się do
tego,
że nikt nie powinien był spaść z drabiny i zranić się, ale także żadna z
po
łączonych raz części nie powinna była odpaść. Przy pracach instalacyjnych
zagro
żenie jest większe - może nawet być śmiertelne. Nawet dobrym fachowcom może
si
ę zdarzyć, że przez niefortunną zamianę dwóch kabli narażą życie wielu ludzi;
o ile
ż nie-bezpieczniejsze może być postępowanie laika! Będziemy musieli tutaj
starannie wyja
śnić, na co możemy sobie pozwolić, a na co nie.
5.1. Naprawa doprowadzenia wody pitnej
W ramach „napraw domowych" oczywi
ście nie wymieniamy rur, nie zakładamy nowych
pod
łączeń ani nie przeprowadzamy innych robót instalacyjnych. Do tego potrzebna
jest obszerna fachowa wiedza, której nie mo
żemy przekazać w naszym
„przyspieszonym kursie". Pod pewnym wzgl
ędem byłoby to nawet niebezpieczne - nie
tylko dlatego,
że ktoś mógłby ulec ciężkim obrażeniom, ale także z punktu
widzenia mo-
123
żliwych awarii: przeciekająca z powodu nieprawidłowego zamontowania rura może
spowodowa
ć poważne szkody, często na wielu piętrach i w wielu mieszkaniach. Tym,
co pozostaje w granicach mo
żliwości każdego, jest właściwie jedynie wymiana
uszczelek w zaworach. Zawory, zwane równie
ż kurkami w kranach - są różnorodne i
zró
żnicowane pod względem konstrukcji, w związku z czym nie można tutaj dać
żadnej uniwersalnej „recepty". Pomimo to omówimy ogólne zasady postępowania z
ciekn
ącym kranem.
Dokr
ęcanie muterki trzpienia
Gdy spomi
ędzy trzpienia kurka i główki wycieka woda, należy postąpić w sposób
nast
ępujący:
Kurek bez zakr
ęcania dopływu wody, odkręca się najdalej, jak to tylko jest
mo
żliwe. Następnie za pomocą śrubokręta odkręca się nakrętkę mocującą pokrętło.
Za pomoc
ą klucza do śrub, używając ręcznika jako ochrony w wypadku uszkodzenia,
odkr
ęca się główkę ściągając ją razem z pokrętłem. Teraz kluczem do śrub dokręca
si
ę o pół obrotu sześciokątną muterkę na odsłoniętym trzpieniu zaworu, nie
używając zbyt dużej siły.
Teraz nasadza si
ę prowizorycznie pokrętło i sprawdza, czy daje się ono lekko
przekr
ęcać i czy już nie wycieka woda. Jeśli tak właśnie jest, można główkę
za
łożyć i zamocować prawidłowo pokrętło.
Gdy zakr
ęcanie kranu idzie zbyt ciężko, muterkę można lekko poluzować. Jeśli zaś
wci
ąż cieknie woda, muterkę trzpienia należy podkręcić do góry, a do dławika
wcisn
ąć pakuły uszczelniające. Następnie powtarza się opisaną wyżej próbę.
124
Naprawa kurków w kranach
1. Poni
żej wypływu wody zamyka się zawór zabiezpieczający; jeśli takiego nie
ma, nale
ży zamknąć doprowadzenie wody do mieszkania.
2. Przy pokr
ętle zaworu zdejmuje się nakrętkę mocującą wraz ze znajdującą się
pod ni
ą śrubą. Pokrętło należy zdjąć. Śrubki mocujące często usytuowane
bywaj
ą również z boków.
3. Zdj
ęcie pokrętła umożliwia przyjrzenie się przyśrubowaniu dławika.
4. D
ławik często daje się uszczelnić przez podkręcenie, jeśli to się nie udaje,
nale
ży odkręcić śrubę i założyć materiał uszczelniający.
5. Za pomoc
ą szmaty i obcęgów do rur zdejmuje się lub odkręca części zaworu.
6. Nale
ży zdjąć nakrętkę mocującą uszczelkę zaworu, uszczelkę tę wymienić, a
nakr
ętkę z powrotem założyć. Skręcenie zaworu następuje przez wykonanie
poszczególnych czynno
ści w kolejności odwrotnej.
Naprawa uszczelnie
ń zaworów odcinających dopływ wody
Zawory skonstruowane s
ą różnorako. Często pod-krętło podtrzymywane jest jedną
śrubą mocującą od góry. Wówczas za pomocą śrubokręta delikatnie usuwa się
os
łonkę i odkręca śrubę.
Jak nale
ży postąpić przy wymianie uszczelnień zaworu lub kurka?
Najpierw zamyka si
ę dopływ wody przy górnym zaworze. Przy zaworze wylotowym rury
zostaj
ą opróż-
125
nione. Dopiero wówczas uszczelka, która umieszczona jest przy zamkni
ętym zaworze
na grzybku, mo
że zostać wymieniona.
Za pomoc
ą klucza do śrub - stosując ochronę z tkaniny - odkręcamy i zdejmujemy
górny korpus zaworu.
Teraz mamy ju
ż dostęp do miejsca z uszczelką; widzimy, że uszczelka przymocowana
jest do grzybka ma
łą nakrętką. Grzybek przytrzymuje się obcęgami, a kluczem
odkr
ęca się muterkę.
Zdejmujemy uszczelk
ę, a w jej miejsce zakładamy nową. Muterkę przymocowujemy z
powrotem dok
ładnie, ale nie za mocno. Jej gwinty można łatwo naoliwić.
Ręką dokręcamy górny korpus zaworu, następnie zaś poprawiamy kluczem. Zawór
nale
ży wypróbować i w razie potrzeby dokręcić muterkę trzpienia.
W ogólnych za
łożeniach naprawa wszystkich zaworów instalacji wodno-
kanalizacyjnych przebiega w podobny sposób. Odnosi si
ę to zarówno do
nowoczesnych zaworów czerpalnych, mieszanych, odcinaj
ących dopływ wody, jak i
innych.
Naprawa p
łuczki (spłuczki) ustępowej
Je
śli w zbiorniku płuczki stale spływa woda, należy postąpić w sposób
nast
ępujący:
Przed napraw
ą należy zakręcić wodę albo podciągnąć pływak tak wysoko, żeby
dop
ływ wody był powstrzymany. Niektóre zawory mają specjalne śruby, za pomocą
których mo
żna zamknąć dopływ wody.
Pokrywa p
łuczki zamocowana jest jedynie klamrami, daje się więc łatwo zdjąć. Po
lewej stronie widzimy teraz zawór dop
ływowy połączony prętem z pływakiem. Gdy
pływak podniesiony jest wysoko ku górze, woda nie może już wpływać, nawet jeśli
si
ę go odsta-
126
wi. W
środku znajduje się dzwon lub trzpień spustowy płuczki, zaopatrzony w
uszczelk
ę.
Dzwon p
łuczki odczepiamy z ramienia dźwigni i wyciągamy. W jego dolnej części
znajduje si
ę stara uszczelka, umieszczona w rowku. Wyciąga się ją i zakłada się
w jej miejsce now
ą. Musi ona nie tylko dokładnie pasować, ale również być dobrze
nasadzona.
W ten sposób w
łaściwie mamy załatwioną sprawę wymiany uszczelnienia. Teraz już
tylko wypróbowuje-my, czy wszystko jest w porz
ądku. Kwestią kłopotliwą jest
jedynie to, by dosta
ć prawidłową uszczelkę, proszę kupować zawsze o kilka sztuk
wi
ęcej; są to wydatki groszowe. Ma się wówczas nie tylko zapas w razie potrzeby,
ale jeszcze wzór, gdy konieczne stanie si
ę założenie nowej uszczelki.
Je
śli zawór, przez który woda dopływa, nie jest sprawny, należy całkowicie
zamkn
ąć dopływ wody.
Z uwagi na ró
żne rodzaje konstrukcji, zaleca się następujące postępowanie:
Nale
ży odkręcić ostrożnie część po części, ponumerować je i naszkicować
prawid
łowe ich ułożenie.
Je
śli części lub uszczelki nie są typowe, należy je zabrać ze sobą do sklepu
jako wzór. Je
śli się takie posiada, to należy zamontować z powrotem zawór,
stosuj
ąc kolejność odwrotną do poprzedniej.
Właściwie przy wszelkiego rodzaju trudnych czynnościach należałoby postąpić w
taki sposób. Mo
żna dzięki temu zaoszczędzić wiele pracy i nerwów! O Poza tym:
pływak w zbiorniku płuczki ma regulowaną wysokość. Do każdorazowego spłukiwania
nie potrzeba tak wielu litrów wody; prosz
ę to po prostu wypróbować! Jeszcze
jedna rada: je
śli go Państwo nie macie, to rozejrzyjcie się za specjalnym
„urz
ądzeniem do oszczędzania wody", które może być zamontowane do wzoru bądź
trzpienia p
łuczki. W zależności
127od wielko
ści rodziny można w ten sposób zaoszczędzić około 10 do 20 kubików
wody rocznie. To mog
łoby się - w zależności od ceny wody - już opłacać.
Odwapnianie rur, zaworów i innych cz
ęści
Odwapnianie rur, zaworów itp. jest konieczne dlatego,
że potem, gdy woda
podgrzewa si
ę do ponad 55 °C, odkłada się „kamień wodny". Do tego momentu
niewidoczne, rozpuszczone w wodzie sole, osadzaj
ą się i twardnieją. To zdarza
si
ę również w wypadku kurków; przede wszystkim jednak w prysznicach, gdzie na
główce sitka odkłada się więcej wapna, co zmniejsza strumień wody w prysznicu.
Rada: Prosz
ę przygotować gorącą kąpiel octową i zamoczyć w niej części z
wapiennym osadem. Po kilku godzinacgh prosz
ę je wyczyścić szczotką i zanurzyć w
nowej k
ąpieli octowej. Jest to lepsze niż wciskanie do dziurek gwoździ (grozi
uszkodzeniem wylotu wykonanego np. z chromu). G
łówki prysznica można potem
wymieni
ć, jeśli tylko starych nie daje się już naprawić lub też jeśli nie
jeste
śmy ze starego prysznica zadowoleni.
Post
ępowanie jest w tym wypadku stosunkowo proste:
Główka prysznica przymocowana jest do węża za pomocą „muterki wylotowej".
Odkr
ęca się ją przy użyciu obcęgów do prac wodno-kanalizacyjnych. Można
nast
ępnie pójść do sklepu z wężem prysznica lub z nim samym i dobrać część
najlepiej pasuj
ącą W razie konieczności trzeba się będzie również zadowolić samą
muterk
ą wylotową.
128
Poza tym - nale
ży ze sobą zabierać do sklepu także zatyczki („korki") do wanny
lub zlewu. U
żywane do ich wyrobu materiały syntetyczne przy zetknięciu się z
okre
ślonymi substancjami, mają tę właściwość, że twardnieją bądź nawet
zmniejszaj
ą się. Przekonacie się Państwo, że nowe korki będą miafy obwód o ok. 1
mm wi
ększy niż te stare.
5.2. Czyszczenie zapchanego
odp
ływu Bn
Nie nale
ży od razu sięgać do ciężkich chemikaliów, ani usuwać tej usterki za
pomoc
ą mocno działających kwasów czy zasad! To może się źle skończyć. Tego
rodzaju substancje nie tylko mocno zanieczyszczaj
ą środowisko, mogą także
uszkodzi
ć metale, powierzchnie emaliowane lub uszczelki! W takich
okoliczno
ściach może dojść do bardzo kosztownych napraw!
Inne metody s
ą mniej szkodliwe i bardziej efektywne.
Używanie przyssawki przepychacza
Bierze si
ę wilgotną szmatkę, zatyka gruntownie odpływ i wypełnia się zlewozmywak
bądź umywalkę do połowy wodą.
Przy dost
ępie powietrza metoda ta nie funkcjonuje - wówczas spręża się i naciska
powietrze, a nie wod
ę. Powietrze działa na zasadzie poduszki. Przy użyciu
ci
śnienia wody można za pomocą przepychacza bezpośrednio zlikwidować awarię, na
zasadzie dzia
łania ciśnienia i podciśnienia.
Gdy si
ę to udało, i woda spływa, trzeba gruntownie spłukać urządzenie wodą, by
rur
ę rzeczywiście udrożnić i oczyścić.
129Otwieranie i czyszczenie syfonu kanalizacyjnego
Je
śli nie przywróci się swobodnego przepływu wody za pomocą przepychacza, trzeba
otworzy
ć znajdujący się pod umywalką syfon.
Przy tym nale
ży postępować w sposób ?'*
nast
ępujący:
O Najpierw pod syfonem umieszczamy puste wiadro, do którego b
ędzie mogła ściekać
woda. Syfon w najni
ższej jego części posiada korek rewizyjny albo też owa dolna
cz
ęść, wygięcie zwane osadnikiem, daje się odkręcić.
O Za pomoc
ą obcęgów do rur można odkręcić mu-terkę przy zamknięciu wodnym i
wyj
ąć korek rewizyjny albo też zdjąć osadnik.
O Grubsze nieczysto
ści można po prostu wyjąć łyżką, resztę oczyścić szczotką do
butelek.
Przepychanie za pomoc
ą spirali czyszczącej
Po zastosowaniu powy
ższej metody istnieją znowu dwie możliwości: albo woda
sp
ływa, albo wciąż jeszcze nie spływa.
W tym ostatnim wypadku nale
ży sięgnąć po bardziej radykalny środek:
O Wetkn
ąć do rury spiralę z drutu i tak nią kręcić, by przepchać nieczystości.
O Nale
ży dostawać się do rury tak długo i tak głęboko, aż wreszcie uzyska się
przep
ływ.
Czyszczenie odp
ływów przy muszli klozetowej
O W
żadnym wypadku nie można nieczystości usuniętych ze zlewu wrzucić do muszli
klozetowej, której odp
ływ jest trudniejszy do przeczyszczenia.
130
Podstawowe mo
żliwości czyszczenia odpływu umywalki
1. Pod kolankiem w odp
ływie znajduje się osadnik, w którym odkłada się
brud, a tak
że drobne części. Tę metalową lub plastikową część czyścimy szmatką,
odkr
ęcając pojemnik za pomocą obcęgów do prac wodnokanalizacyjnych i opróżniając
go. Nale
ży podstawić wiadro!
2. W tym wypadku zamiast osadnika odkr
ęca się i opróżnia zamknięcie wodne.
3. Przy zastosowaniu korka rewizyjnego nie trzeba na tym odcinku odkr
ęcać
po
łączeń, jest on też pewniejszym zabezpieczeniem przed wypływem wo-
dy-
O Mo
żna spróbowć użyć przepychacza. Jednakże powinien on mieć ponad przyssawką
okr
ągłą metalową płytkę, żeby przyssawka nie mogła się obracać podczas ruchów do
góry i na dó
ł. O Jeśli to nic nie pomaga, pewną szansę daje jeszcze spirala z
drutu. Ostro
żnie wsuwamy ją do otwartego wlotu przewodu odprowadzającego, a przy
tym
131stale ni
ą obracamy. Oczywiście tylko wówczas, jeśli jest tam wlot otwarty,
jako
że muszle skonstruowane mogą być różnie.
Je
śli to wszystko nie zadziała, pozostaje jedynie hydraulik. Musi on wówczas
usun
ąć przeszkodę z rury-
5.3. Naprawa centralnego ogrzewania
Je
śli jest się najemcą lokalu, nie powinno się naprawiać centralnego ogrzewania.
Jest to obowi
ązek właściciela lub administratora. Nawet gdy ma się ogrzewanie
eta
żowe, przedkłada się w wypadku awarii umowę o dozorze nad nim.
Ale o pewnych niewielkich pracach naprawczych warto przynajmniej mie
ć pojęcie.
Odpowietrzanie kaloryferów
Odpowietrzanie kaloryferów konieczne jest wówczas, gdy zaczynaj
ą „hałasować"
albo te
ż jeśli po prostu nie są odpowiednio dobrze nagrzewane.
O Poniewa
ż przy ogrzewaniu zawsze uwalnia się powietrze bądź mieszanina gazów,
żebra kaloryfera mogą stale wypełniać się powietrzem, które trzeba będzie
odprowadza
ć.
O W górnej cz
ęści kaloryferów znajdują się śruby odpowietrzające, które otwiera
si
ę przeciwnie do zaworów grzejnika.
O Po otworzeniu zaworu pod ci
śnieniem może wydostawać się nie tylko powietrze,
ale i zimna woda. Dlatego zawsze nale
ży mieć przygotowaną miskę lub wiadro.
132
Je
śli z zaworu odprowadzającego powietrze wydostaje się tylko woda, to zakręca
si
ę go do momentu, w którym nie będzie już wypływać ani jedna kropla. O
Delikatnego gwintu zaworu nie mo
żna zbytnio nadwerężać, bo łatwo go uszkodzić.
Wówczas konieczna sta
łaby się jego kompletna wymiana. Jeśli taki przypadek
nast
ąpił, należy zawór odkręcić kluczem do śrub i wymienić, przy czym trzeba
uwa
żać, by nie zabrakło tam uszczelki.
Je
śli nie jesteśmy fachowcem, lepiej nie wykonujmy przy ogrzewaniu żadnych prac
poza odpowietrzaniem. Z regu
ły więcej można stracić niż zyskać.
Wyj
ątek: Jeśli ktoś bawił się wyłącznikami i zaworami, powinien umieć
doprowadzi
ć je do stanu wyjściowego.
Mo
żna posłużyć się tutaj instrukcją obsługi, można też uprzednio naszkicować,
jak dane wska
źniki i wyłączniki są ustawione, gdy sprzęt jest w porządku. Taki
szkic pomaga szybko i pewnie przywróci
ć stan „pierwotny". Często wystarczy tylko
wci
śnięcie automatycznego bezpiecznika. Jeśli zostanie on jednak ponownie
wybity, nale
ży powiadomić fachowca.
Termoizolacja we wn
ękach kaloryferowych
W jednej jeszcze dziedzinie nawet laik mo
że dokonać usprawnień: w zakresie
niepotrzebnego promieniowania grzejnika na
ścianę.
Nale
ży przy tym zwrócić uwagę na następujące rzeczy:
Wn
ęka kaloryferowa jest jednym z najsłabszych punktów w termoizolacji domu. W
tym miejscu bowiem
ściana jest cieńsza.
133Je
śli na ścianę za kaloryferem przyklejona zostanie lustrzana folia
aluminiowa, odbija ona ciep
ło i pokój jest szybciej nagrzany, do utrzymania
właściwej temperatury zużywa się mniej energii.
Jeszcze korzystniej jest zainstalowa
ć wraz z folią aluminiową warstwę twardej
pianki, uzyskuje si
ę bowiem w ten sposób lepszą termoizolację. Jednak warstwa ta
mo
że być tylko tak gruba, żeby pomiędzy ścianą i grzejnikiem utrzymana została
przerwa na oko
ło 5 cm.
5.4. Wymiana elementów o
świetlenia
O poj
ęciach „naprawa" i „odnawianie" już powiedzieliśmy, gdy chodzi zaś o sprawę
bezpiecze
ństwa, przedstawione dotychczas uwagi są nadal obowiązujące. Kwestia
ochrony przed nieszcz
ęśliwym wypadkiem będzie mieć zawsze pierwszeństwo przed
usuni
ęciem usterki!
Przy wymianie elementów o
świetlenia należy zachować szczególną ostrożność.
Zagro
żenie wypadkami może być dwojakie: po pierwsze szkody mogą być spowodowane
przez zwarcie, po drugie mo
żna np. spaść z drabiny albo też - co byłoby jeszcze
gorsze -zdarz
ą się obydwie te rzeczy naraz.
Wymiana
żarówek
Nawet wymiana zwyk
łej żarówki może okazać się niebezpieczna.
Dlatego najpierw nale
ży odciąć dopływ prądu do urządzenia. W przypadku lampy
sto
łowej wyciągamy wtyczkę z gniazdka, przy lampie sufitowej bądź kinkietach
wykr
ęcamy lub wyłączamy bezpieczniki.
134
Dopiero wówczas mo
żna bezpiecznie wymienić żarówkę. Warto używać przy tym
ścierki lub innego kawałka tkaniny: z jednej strony lampa może być jeszcze
gor
ąca, z drugiej zaś używając ścierki nie pozostawimy żadnych tłustych plam.
Nie nale
ży wkręcać żarówek mocniejszych niż używane poprzednio.
Pobór mocy pr
ądu określić można po oznakowaniu przy lampie lub na stelażu - np.
60W. Je
śli założy się zbyt mocną żarówkę, może to spowodować przegrzanie kabla i
innych cz
ęści elektrycznych, a w rezultacie doprowadzić do zwarcia.
Nale
ży zwracać uwagę na wydzielanie przez lampę ciepła; przy silnych żarówkach
mo
że ono być tak duże, że otoczenie zaczyna się palić. W ten sposób może powstać
wiele szkód.
Je
śli żarówka w lampie jest widoczna na zewnątrz, należy wybrać przy wymianie
żarówkę z matowego szkła. Lampy kryptonowe wypełnione są gazem szlachetnym i są
mniejsze. Specjalne
żarówki posiadają trwałość znacznie większą od zwykłych i
mog
ą wprowadzać znaczne oszczędności w zużyciu energii elektrycznej.
Gdy podczas wykr
ęcania żarówki rozbije się szkło lub też już wcześniej zostało
ono rozbite, to wówczas gwint
żarówki ujmuje się izolowanymi, zabezpieczonymi
szpiczastymi obc
ęgami i wykręca się go w lewo.
Wymiana starterów w
świetlówkach
Innym rodzajem lamp s
ą świetlówki. Dzisiaj można już dostać takie, które
wkr
ęcone mogą być do normalnej oprawki (E 27); oszczędzają około 75% energii i
maj
ą pięciokrotnie dłuższą trwałość niż normalna żarówka.
Dla standardowych
świetlówek potrzebne są jednakże specjalne instalacje.
135Co nale
ży wiedzieć o świetlówkach:
[7J
Świetlówki wydzielają bardzo małe ilości ciepła, potrzebują jednak własnego
„startera". S
łuży on do zainicjowania i do ograniczania przepływu prądu w
uk
ładzie wyładowczym. Istnieją startery normalne i startery przyspieszone z
bezpiecznikami, redukuj
ące czas zapalenia o połowę. „Brzęczące" startery wyjmuje
si
ę przez wykręcenie, a następnie wymienia. \J] By wyjąć samą lampę, wykonuje
si
ę nią jedną czwartą obrotu, a następnie wyciąga sieją. Często, by dostać się
do startera, trzeba wcze
śniej wyjąć lampę.
Problem bezpieczników
Bezpieczniki - o ile nie wymieni
ło się ich jeszcze na automatyczne - należy
wymienia
ć. Specjalne wkładki zapobiegają wkręcaniu zbyt mocnych korków. Należy
odkr
ęcić oprawkę, wymienić umieszczony w jej środku bezpiecznik i całość z
powrotem wkr
ęcić.
Z regu
ły stosuje się jednak już dzisiaj nowoczesne bezpieczniki, w których
trzeba jedynie wcisn
ąć lub przychylić wyłącznik.
Uwaga:
Cz
ęść „elektryczna" tej książki początkowo planowana była jako znacznie
obszerniejsza. Jednak wspólnie z konsultantami-fachowcami doszli
śmy do wniosku,
że opisywanie specjalistycznych prac elektrycznych w poradniku domowym byłoby
nieodpowiedzialne. To samo odnosi si
ę do Państwa: próba podjęcia się tego
rodzaju prac i ich wykonywanie obci
ąża Państwa odpowiedzialnością za ich
konsekwencje! Wzywajcie wi
ęc fachowca albo oddawajcie do naprawy uszkodzony
sprz
ęt. Ostatecznie jest to lepsze i tańsze oraz uwalnia od ryzyka związanego z
pracami przy elektryczno
ści.
136
By
łoby jednak błędem stałe wciskanie wyłącznika, gdy bezpiecznik zostanie
wybity. Wskazuje on bowiem na przeci
ążenie sieci elektrycznej, należy więc
najpierw usun
ąć przyczynę. I w tym wypadku z reguły bywamy już bezradni -
potrzebna jest pomoc fachowca.
5.5. Konserwacja urz
ądzeń gazowych
Nieustannie s
łyszy się o nieszczęśliwych wypadkach, które spowodowane zostały
przez ulatniaj
ący się gaz. Dlatego też już na początku wyjaśnimy sobie rzecz
podstawow
ą: wymiana uszczelek termostatów i roboty przy sieci gazociągowej to
prace, które nale
ży zostawić fachowcom! Nam pozostaje stosownie do stanu rzeczy
czeka
ć i rozpoznać niebezpieczeństwa, na jakie poszczególne urządzenia mogą nas
narazi
ć.
Nowoczesne piece gazowe posiadaj
ą bezpieczniki, .dzięki czemu po wygaśnięciu
płomienia gaz nie może się już ulatniać. Stare piece takich bezpieczników nie
maj
ą; jako że przebudowa nie jest tutaj możliwa, piece takie są ryzykowne.
Nowoczesne piece s
ą odpowiednie do wszelkiego rodzaju gazów.
Bezpieczniki sk
ładają się zazwyczaj z termoele-mentów: gdy przyciska się
wy
łącznik przez około minutę, powoduje się ich dostateczne nagrzanie, przy
wyga
śnięciu płomienia bezpiecznik znowu się połączy i zamknie zawór.
Takie po
łączenie powodują także wyłączniki pieca; gdy się je przekręci, zawór
zostaje zamkni
ęty. Palniki i ich pokrywy dają się łatwo podnieść i oczyścić.
137Pomimo wy
łącznika fachowiec powinien piec zapalić i odpowiednio wyregulować,
by osi
ągnąć maksimum bezpieczeństwa.
Palniki i ich pokrywy czy
ści się wilgotną szmatką, a jeśli to konieczne, także
szczotk
ą. Również włókna stalowe i drobny papier ścierny bywają przydatne,
podobnie jak p
łyny i środki czyszczące.
Termostaty piekarników sprawdza si
ę poprzez włączenie tych urządzeń na około 10
minut, nastawiaj
ąc je na największe grzanie. Płomień powinien być wówczas
równie
ż duży. Gdy przekręci się wyłącznik na najmniejszy ogień, efekt powinien
by
ć widoczny natychmiast. Jeśli występują jakieś zakłócenia, należy wezwać
fachowca.
Eksplozje gazowe maj
ą dużą siłę niszczenia. Jeśli poczuje się gaz, nie powinno
si
ę używać żadnych wyłączników, należy otworzyć wszystkie okna oraz wezwać pomoc
korzystaj
ąc z najbliższego telefonu (ale nie ze znajdującego się w tym samym
pomieszczeniu, z uwagi na niebezpiecze
ństwo zaiskrzenia!).
5.6. Naprawa ok
ładzin !
ceramicznych w kuchni i w
łazience
Gdy
łazienka lub kuchnia wyłożone są kafelkami, podczas wszelkiego rodzaju
napraw b
ądź przez nieuwagę można je uszkodzić.
Przy likwidacji tego rodzaju uszkodze
ń postępuje się w sposób następujący:
O Gdy na
ścianie uszkodzona jest tylko jedna płytka, a w zapasie mamy
identyczn
ą, należy najpierw wyjąć tę uszkodzoną, posługując się przy tym dłutem
i m
łotkiem.
138
O Potem usuwamy znajduj
ący się pod spodem klej do okładzin, sięgając niezbyt
głęboko, jako że zagłębienie, które będzie nam tutaj potrzebne, może mieć
najwy
żej 10 mm grubości.
O W plastikowym naczyniu, zgodnie z instrukcj
ą, rozrobić należy klej i
wysmarowa
ć nim zagłębienie za pomocą szpachelki.
Klej nanosimy tak
że na tylną stronę płytki ceramicznej - łącznie więc powinno
si
ę go użyć tyle, by płytka usytuowana była na równi z otaczającą ją
powierzchni
ą ściany.
O Teraz nale
ży płytkę docisnąć (wystarczy „siła pięści"). Gdy da się za dużo
zaprawy lub kleju, uderzenia w niczym nie pomog
ą - najwyżej pęknie płytka. O
Dopiero gdy klej (zgodnie ze wskazówkami producenta) w pe
łni stwardnieje, fugi
wype
łnia się masą o pożądanym przez nas kolorze. Fugi wypełnia się wzdłużnie, a
resztki masy zmywa si
ę z płytek gąbką, używając dużej ilości wody.
Kto post
ępuje w taki sposób, uzyskuje piękny efekt; po pewnym czasie
naprawianego miejsca nie mo
żna już rozpoznać.
W podobny sposób powinno si
ę postąpić, gdy do wymiany kwalifikują się uszkodzone
płytki okładziny podłogowej albo też popękany kamień naturalny. Przy małej ich
ilo
ści nie będziemy z reguły używać zwykłego cementu, lecz klej lub zaprawę do
zag
łębień.
Do polerowania ok
ładziny podłogowej można użyć kawałka drewna.
Wa
żne na przyszłość: należy zawsze kupować o kilka płytek więcej; nigdy nie
wiadomo, czy potem b
ędzie jeszcze można dostać identyczne.
1395.7. Uszczelnianie instalacji
Urz
ądzenia łazienkowe i toalety powinny być przy ścianach i w miejscach ich
osadzenia dobrze uszczelnione, w przeciwnym bowiem razie woda przedostaje si
ę w
szczeliny i powoduje osadzanie si
ę pleśni.
W takich miejscach zwykle ju
ż po krótkim czasie występują usterki, ponieważ
ró
żne substancje mają zróżnicowaną zdolność wydzielania ciepła. Z uwagi na tę
ich w
łaściwość powstają pęknięcia. Podobny problem omawialiśmy w rozdziałach o
oknach i drzwiach. Masy uszczelniaj
ące o odpowiednich własnościach można nabyć w
handlu w ró
żnych kolorach, sprzedawane są one w tubkach.
Przy uszczelnianiu post
ępujemy według następujących zasad (dotyczy szczelin o
maksymalnej szeroko
ści 8-20 mm):
O Uszkodzone masy uszczelniaj
ące należy dokładnie wyjąć, a miejsce oczyścić
szczotk
ą. Przy porowatym podłożu konieczne będzie gruntowanie, podkład. O
Głębokie szczeliny wypełniać się będzie odpowiednimi materiałami np. pianką
poliuretanow
ą. Masa szczelinowa nie powinna w żadnym wypadku przyczepić się do
pod
łogi: w tym celu wycinamy z folii polietylenowej pasek o odpowiedniej
szeroko
ści i kładziemy go tam dla osłony.
O Po takich przygotowaniach w pojemniku ze
środkiem uszczelniającym odcinamy
„dziubek", pojemnik umieszczamy w wyciskaczu. Pocz
ątkowo wypełniamy małe
szczeliny, potem za
ś po powiększeniu otworu przez wykonanie dodatkowego
naci
ęcia, zabieramy się do tych szerszych.
-
140
O Teraz zabezpiecza si
ę szczeliny po obydwu stronach karbowaną taśmą. Oczywiście
nie powinno si
ę po nich chodzić. Wanny, podłączenia toaletowe itp. spłukuje się
dooko
ła. Takie zabezpieczenie potrzebne jest ze wszystkich stron, nie tylko z
tych bezpo
średnio widocznych.
O
Świeżą masę uszczelniającą wygładzamy palcami przy użycu niewielkiej ilości
wody mydlanej, nast
ępnie zdejmujemy pasy taśmy papierowej. Nawet jeśli stykają
si
ę ze sobą materiały tego samego rodzaju, np. kafelki, powinno się dokładnie
opracowa
ć szczelinę pomiędzy nimi.
Zanim masy uszczelniaj
ące całkiem stwardnieją może minąć kilka dni. Najbliższe
zadanie polega wi
ęc na znalezieniu właściwego przykrycia czy innego środka
ochronnego; w handlu jest wiele ró
żnych przedmiotów, których zastosowanie można
tutaj wzi
ąć pod uwagę. Nie należy też za wszelką cenę wycierać masy z
zabrudzonych miejsc, gdy jest ona jeszcze w stanie plastyczno-p
łynnym; po
zako
ńczeniu reakcji utwardzających brudne miejsca można dokładnie oczyścić nożem
lub szpachelk
ą.
5.8. Izolacja termiczna i akustyczna rur
Długość rur w instalacjach i ich niewystarczająca izolacja powodują przy
doprowadzeniu ciep
łej wody znaczne straty energii. Ma to miejsce przede
wszystkim wówczas, gdy instalacja poprowadzona jest bezpo
średnio przy ścianach i
przez nie ogrzewane, lub s
łabo ogrzewane, pomieszczenia. W wypadku instalacji
zimnej wody izolacja nie stanowi ochrony przed zamarzni
ęciem, ale przed
osadzaniem si
ę skro-
141plonej pary, która przez nadmierne nawil
żanie spowodować może szkody. Ciepłe
powietrze zawiera du
żo pary wodnej, która mogłaby kondensować się na rurach.
Rury mo
żna izolować prostymi środkami - po pierwsze materiał izolujący owija się
i mocuje wokó
ł rury, po drugie zaś do ochrony przed stratą ciepła doskonale
nadaj
ą się gotowe izolacje, dostępne w handlu. Te materiały pomagają również w
tłumieniu hałasu; dźwięk odbija się w nich tak długo, aż ów hałas przemieni się
w energi
ę cieplną i już nie przeszkadza. Poza krótkimi otwartymi rurami
izolowanymi w sprzeda
ży dostępne są również „wężowe", długości 30 m, które mogą
by
ć cięte według potrzeb.
Rury i ich kawa
łki są bądź to wklejane w szczelinę, bądź też zaślepiane
specjaln
ą taśmą. Stosowane są również bezszczelinowe połączenia piankowe oraz
mankiety z w
łókna mineralnego, stanowiące rodzaj przypinanej osłony z PCV.
Coraz bardziej popularne staje si
ę piankowe wypełnienie pomiędzy rurami
centralnego ogrzewania. W tym wypadku powierzchniowa os
łona służy zarówno
izolacji termicznej, jak i akustycznej.
5.9. Konserwacja instalacji
Przy centralnym ogrzewaniu eta
żowym bądź też przy instalacjach opracowywanych na
indywidualne zlecenie mo
żna zawrzeć po dostawie i montażu umowę o konserwację; z
regu
ły raz w roku przychodzi wówczas specjalista i sprawdza urządzenia,
uzupe
łnia i wymienia zużyte części.
Zarówno dla klientów, jak i dla przedsi
ębiorstwa układ taki jest opłacalny;
pojedyncza wizyta, np. w wypadku awarii ogrzewania kosztuje znacznie wi
ęcej niż
142
regularny dozór. To oznacza,
że umowa o konserwację pozostaje najlepszą formą
dbania o tego rodzaju urz
ądzenia.
Ale mimo to, pozostaje nam jeszcze wiele do zrobienia:
O Dlaczego nie wymieni
ć raz w roku uszczelek przy zaworach i płuczkach (por. s.
123) - wszystkich za jednym zamachem! Tylko raz rozpakowujemy wówczas narz
ędzia,
tylko raz stara
ć się będziemy o potrzebne drobne części; potem przez rok nie
będzie już kapało z żadnego kranu. Zróbmy to łącznie z generalnymi porządkami!
O Dlaczego by nie przepompowywa
ć regularnie za pomocą przyssawki przepychacza
wszystkich odp
ływów, skoro i tak muszą one kiedyś zostać przeczyszczone (por. s.
129). Potem ju
ż instalacje wodno-kana-lizacyjne na pewno nie będą tak zapchane,
by trzeba by
ło sprowadzać „ciężki sprzęt" i fachowca. O Dlaczego nie
odpowietrza
ć wszystkich kaloryferów regularnie w sezonie grzewczym (por. s.132)?
Troch
ę wysiłku, ale za to wszystkie pomieszczenia będą ciepłe, a kaloryfery
zyskaj
ą pełną sprawność. Nakład czasu będzie mniejszy, gdy będziemy pracować
„seryjnie".
O Dlaczego nie przeznaczy
ć raz w roku kilku godzin na ulepszenie wszystkich
uszczelnie
ń za jednym zamachem, przy drzwiach, oknach, w łazience i kuchni, w
ubikacji (por. s. 98)? Rozpocz
ęta tubką masy uszczelniającej wysycha i
twardnieje, je
śli nie zużyje się jej od razu do końca.
O Dlaczego nie odwapni
ć wszystkich pryszniców i innych zagrożonych osadem
urz
ądzeń - wszystkich naraz, aby nie denerwować się potem, gdy prysznic ledwie
cieknie (por. s.129)?
143O Dlaczego by nie zmieni
ć co trzy lata węża gumowego w pralce automatycznej,
zanim si
ę zepsuje i spowoduje zalanie mieszkania (por. s.172)?
Jest wiele takich „dlaczego", które nale
żałoby rozważyć. Proszę sporządzić dla
własnego mieszkania indywidualną, służącą tylko Państwu listę kontrolną, według
której b
ędzie można przy porządkach wiosennych przeprowadzić tego rodzaju prace
konserwatorskie.
Do tego konieczne jest planowanie, pewien system porz
ądkowania. Tutaj omówione
zosta
ły jedynie instalacje. Ale w mieszkaniach jest jeszcze wiele takich
obszarów, gdzie potrzebna jest sta
ła konserwacja. Porządek może zaoszczędzić
wiele czasu, zarówno przy przygotowywaniu i przeprowadzaniu napraw, jak te
ż przy
profilaktyce i ochronie przed nieszcz
ęśliwym wypadkiem.
Czy nie op
łaciłoby się jednak trochę nad tym pomyśleć?
144
6. Usuwanie plam i drobnych usterek
Problem napraw domowych, które mog
ą zostać przeprowadzone we własnym zakresie,
obejmuje tak
że wywabianie plam i usuwanie drobnych usterek. Już omawiając
malowanie i tapetowanie
ścian i sufitów poruszyliśmy problem uszkodzeń,
zadrapa
ń, rys i dziur (por. s. 145), (podobnie zresztą jak w części poświęconej
lakierowaniu (por. s. 61).
Pozostaje jeszcze wiele takich „drobnych" czynno
ści w innych dziedzinach, np.
odnawianie dywanów, usuwanie plam na skórze, tkaninach, pokrowcach i innych
materia
łach, w końcu zaś problem - niemały zresztą- używania właściwych środków
czyszcz
ących.
6.1. Likwidacja dziur wypalonych w wyk
ładzinach dywanowych
Warto mie
ć w domu zapasowe kawałki każdej wykładziny. Podłoga może zostać
uszkodzona z wielu przyczyn, zapobiegliwo
ść na pewno się opłaci.
Do naprawy wypalonych dziur potrzebne b
ędzie specjalne narzędzie - sztanca do
wbijania otworów, zwana równie
ż przebijakiem.
Kolejno
ść czynności jest następująca:
[JJ Bierzemy przebijak i przy u
życiu kawałka drewna jako podłoża wybijamy z
zapasowego fragmentu wyk
ładziny odpowiedni kawałek. Należy przy tym dopilnować,
by wyci
ęty materiał odpowiadał wielkością dziurze.
145iii
{J} Za pomoc
ą tej samej sztancy wybijamy ostrożnie w miejscu uszkodzenia
identyczn
ą część. Należy przy tym możliwie jak najbardziej naprężyć dywan.
Wybit
ą część usuwamy.
[T] W powsta
ły otwór ostrożnie wprowadzamy klej kontaktowy, smarując nim również
spodni
ą część łaty. H Gdy klej odpowiednio zgęstnieje, wstawiamy i przyklejamy
łatę. Oczywiście należy zwrócić uwagę na bieg ściegu, by nie zakłócić wzoru
dywanu.
Przy wzorze istotne s
ą również kolory. Naturalnie wycinamy łaty w tych samych
odcieniach.
Wi
ększe uszkodzenia opracowuje się w sposób następujący:
Kładziemy na wykładzinę zapasowy kawałek, jeśli materiał jest wzorzysty,
dopasowujemy dok
ładnie układ wzoru - a w każdym razie bieg nici. Kawałek mocno
przypinamy szpilkami.
No
żem do dywanów - trzyma się go pionowo, by cięcie było właściwie dopasowane -
wyrzyna-my w obydwu powierzchniach odpowiedni wycinek. Tak uzyskan
ą łatę
przyk
ładamy do miejsca uszkodzenia.
Za pomoc
ą śrubokręta bądź dłuta unosimy ostrożnie dywan i usuwamy szpachelką
resztki kleju z jego pod
łoża.
W miejsce uszkodzenia, od strony pod
łoża, nanosimy klej kontaktowy i czekamy, aż
zg
ęstnieje. Gdy przy dotyku nie odczuwa się już lepkości, możemy ostrożnie
dopasowa
ć łatę.
Nale
ży uważać, by włosie dywanu lub łaty nie dostało się w strefę klejenia.
Je
śli praca ta zostanie dobrze przeprowadzona, miejsce uszkodzenia nie będzie
ju
ż widoczne.
146
6.2. Usuwanie plam z rdzy
Żelazo, w połączeniu np. z kwasami garbnikowymi drewna, tworzy ciemnoniebieskie
plamy, które mog
ą spowodować, iż cenny mebel stanie się bezwartościowy.
Ale równie
ż sama rdza może doprowadzić do pojawienia się nieładnych plam.
W zale
żności od sytuacji będziemy usuwać
za pomoc
ą następujących środków: "?
O Po usuni
ęciu zardzewiałych lub rdzewiejących części stosujemy kwas cytrynowy,
a je
śli plama nie znika, próbujemy zadziałać rozcieńczoną solą szcza-
wikow
ą(uwaga: środek trujący!) Należy uważać, by nawet najmniejsze cząstki
zardzewia
łe nie dostały się na drewno dębowe. Mogłyby to być np. wiórki, które
powsta
ły podczas szlifowania żelaza taśmami szlifierskimi. Jeśli dostanie się
tam woda, ka
żda cząstka pozostawi czarną plamę! O Gdy rdza pojawi się tylko w
szczelinach muru, znaczy to,
że w zaprawie było żelazo. Zaprawę taką należy
głęboko wydrapać, następnie trzeba ją zastąpić zaprawą nie zawierającą żelaza.
Przy jakiejkolwiek innej metodzie plamy pojawi
ą się ponownie - podobnie zresztą,
jak w przypadku pozostawienia zardzewia
łego gwoździa.
O Rdza na
ścianach i sufitach pochodzić może również od żelaznych prętów
uzbrojenia. Poniewa
ż rdza ma objętość większą niż żelazo i przez to wykazuje
wi
ększą tendencję do rozprzestrzeniania się, odpadający tynk musi zostać odbity
dłutem, części zardzewiałe należy wyszlifować lub opracować dmuchawką piaskową,
a potem pomalowa
ć minią. Po kolejnym po-
147kryciu zapraw
ą cementową mur zostanie na nowo otynkowany.
O Rdzawe plamy na tkaninach usuwa si
ę trzema środkami: materiały białe, wełnę i
jedwab czy
ści się kwaskiem cytrynowym, a następnie pierze się je. Aksamit,
plusze syntetyczne i materia
ły delikatne, jak również takie, których się nie
pierze, naciera si
ę najpierw spirytusem mydlanym, potem kwaskiem cytrynowym, a
na koniec czystym spirytusem.
Je
śli wszystko to nie pomaga, rozcieńcza się kwas szczawiowy (u w a g a,
truj
ący!) i nakłada go; następnie czeka się chwilę, by mógł zadziałać, po czym
sp
łukuje się go, a tkaninę pierze w dużej ilości wody. Metoda ta jest
szczególnie skuteczna w wypadku dywanów i tapicerki. Woda ciep
ła jest tu
bardziej skuteczna ni
ż zimna.
Z plamami wywo
łanymi przez inne metale postępujemy jak z plamami z rdzy;
najpierw nale
ży przede wszystkim usunąć przyczynę lub też ją odizolować (co
mo
żliwe jest np. przez pomalowanie po uprzednim oszlifowaniu). Przebarwienia
usuwa si
ę za pomocą substancji, która powodować będzie redukcję tlenku lub
innego zwi
ązku. Nawet fachowiec będzie tu musiał wykonać wiele prób.
6.3. Plamy na pokryciach
ścian i podłóg
Gdy na zas
łonę lub dywan wylana zostanie szklanka barwnego płynu lub też zdarzy
si
ę inne tego typu nieszczęście, należy tak szybko i dokładnie, jak to tylko
jest mo
żliwe, zebrać płyn za pomocą szmatki - posuwając się od brzegów ku
środkowi.
148
Mo
żna tu użyć także gąbki, chusteczki chigienicz-nej lub innego wsiąkliwego
materia
łu. Nie należy tego miejsca szorować ani też nalewać na nie wody, trzeba
zaczeka
ć, aż plama zostanie w możliwie największym stopniu pozbawiona cieczy,
która j
ą spowodowała.
I
Nast
ępnie należy spróbować następujących metod:
Bierzemy czyst
ą wodę mineralną, wlewamy ją na pjamę, czekamy, by mogła
zadzia
łać, a potem wchłaniamy ją w gąbkę lub szmatkę. Często już to wystarczy,
by plam
ę usunąć.
Je
śli jednak plama pozostaje, mieszamy w naczyńku troszkę proszku do prania z
octem. W roztworze tym zanurzamy mi
ękką szczoteczkę i czyścimy nią plamę wzdłuż
i w poprzek. To skutkuje nieomal we wszystkich przypadkach.
Je
śli jednak nadal plama jest nieco widoczna, dajemy na nią trochę pianki do
golenia, a potem szorujemy poplamione miejsce szczoteczk
ą maczaną w
rozcie
ńczonym occie (w każdym razie w taki sposób usuwać się będzie plamy z
długopisu); zawsze spłukujemy dużą ilością wody.
Sól pomaga w wypadku plam z czerwonego wina - wsypuje si
ę ją na wilgotną plamę,
czeka si
ę aż zadziała, a potem zmywa się to miejsce szamponem. W taki sposób na
pewno pozb
ędziemy się też plam z miodu i marmolady.
Benzyna czyszcz
ąca (uwaga, niebezpieczeństwo pożaru!) dobra jest do wszystkiego,
co si
ę w niej rozpuszcza. Wosk należy najpierw zdrapać, a potem dopiero resztki
rozpuszcza
ć. Również plamy z kleju usuwa się w ten sposób.
149Guma do
żucia spowodować może okropne plamy; proszę zawsze poczekać, aż ona
stwardnieje! Nast
ępnie należy na to miejsce położyć kostkę lodu. Wówczas możliwe
stanie si
ę usunięcie gumy nożem. Jeszcze lepszy byłby „spray" do zamrażania z
domowej apteczki.
' Miejsca nacisku mebli mog
ą przygnieść włosie dywanu. Wówczas kładziemy tam
szmatk
ę i używając żelazka wytwarzamy dużą ilość pary, prasując delikatnie
wgnieciony kawa
łek. Włosie musi potem zostać dokładnie wyszczotkowane.
Je
śli po wyczyszczeniu dywanu na mokro nieopatrznie postawiliśmy na nim meble z
rur stalowych i efektem s
ą rdzawe plamy, można je wywabić rozcieńczoną solą
szczawikow
ą (trująca!).
Do tej pory omówione tutaj zosta
ły środki, które, poza solą szczawikową,
zaliczane mog
ą być jeszcze do nieszkodliwych dla środowiska. Przyjrzyjmy się
teraz, jakie inne domowe
środki stosować można do wywabiania wszelkiego rodzaju
plam.
6.4. Naturalne
środki do wywabiania plam
„Ostre"
środki do wywabiania plam powodują często więcej szkód niż sama plama.
Rozs
ądek nakazuje więc najpierw wypróbować metody „łagodne", zanim sięgnie się
po t
ę „ciężką artylerię"
Zajmijmy si
ę więc takimi „babcinymi" środkami:
Q] Za pomoc
ą chleba czyścimy nawet cenne obrazy; tkaniny i inne powierzchnie
pociera
ć się będzie miękkim chlebem; w ten sposób usunąć można kurz, brud, a
nawet sadz
ę.
150
jj] Mas
ło, margaryna, oleje i kremy doskonale nada-wają się do usuwania plam ze
smo
ły. Rozprowadzamy je nie smarując plamy zbyt obficie, tak aby można je było
potem bez trudu zdj
ąć. Następnie przemywamy to miejsce acetonem lub benzyną
czyszcz
ącą.
yp Kwa
śne mleko lub maślanka są doskonałym środ-lem rozmiękczającym przy plamach
z owoców lub innych plamach kolorowych. Trzeba jednak potem sp
łukiwać
powierzchni
ę dużą ilością zimnej wody! Serwatka pomaga likwidować plamy z białka
kurzego; skuteczne jest tu tak
że zwykłe mleko.
\J\ Ocet zapobiega bledni
ędu kolorowych farb i odświeża intensywność barw.
Środki ługowe, takie jak płynny amoniak, będą potem neutralizować jego
dzia
łanie. Ocet lub koncentrat octowy używane są rozcieńczone, dodaje się je
równie
ż do wody przy płukaniu prania.
[T| Sok z rabarbaru zawiera kwas szczawiowy, który jest bardzo silnym
środkiem,
stosowanym przede wszystkim do wywabiania plam z rdzy. Czysty kwas szczawiowy
nale
ży przechowywać pod zamknięciem, ponieważ jest trujący. Rabarbar jest za to
nieszkodliwy, ale nie zawsze mo
żna go mieć pod ręką.
\J\ Spirytus oraz inne wysokoprocentowe alkohole stosuje si
ę w stanie czystym, a
nie w postaci denaturatu. Wódka czysta jest tutaj tak
że odpowiednia. Środki te
są najlepszymi rozpuszczalnikami do resztek mydła, wszelkiego rodzaju żywic i
tłuszczu.
[7] Kwa
śny winian potasu nadaje się świetnie do usuwania plam z owoców i roślin,
a tak
że z atramentu. Jak w przypadku każdego innego kwasu musimy dokładnie
sp
łukiwać powierzchnię wodą, ponieważ nawet nieznaczne resztki mogą po pewnym
czasie podzia
łać żrąco.
151DO Sok b
ądź kwasek cytrynowy jest najmniej szkodliwym, a nie mniej skutecznym
kwasem. Mo
żna nim czyścić nawet ręce i twarz. Wystarczy połówka cytryny.
[j] Terpentyna jest doskona
łym rozpuszczalnikiem dla smoły, farb i żywic. Jest
jednak
łatwopalna i działa tak silnie, że delikatne tkaniny mogą pod jej wpływem
wyblakn
ąć; należy zawsze najpierw przeprowadzić próbne czyszczenie na mniej
widocznym miejscu.
[10] P
łynny amoniak jest środkiem żrącym, który może być używany tylko w stanie
rozcie
ńczonym. Jest bardzo skuteczny, ale powinno się go stosować jedynie na
wolnym powietrzu! Do jego neutralizacji s
łuży ocet.
[Ti] Myd
ło, zwłaszcza zaś piana mydlana, działa skutecznie przede wszystkim
wówczas, gdy doda si
ę nieco płynnego amoniaku. Należy pamiętać, by czyszczone w
ten sposób miejsce obficie sp
łukać potem wodą
[12] Boraks jednocze
śnie czyści i wybiela. Takie działanie mają jednak także
sól, s
łońce, kwasek cytrynowy, nie są one przy tym tak żrące, jak boraks. Boraks
zrobi
ł ostatnio furorę jako środek do biologicznej konserwacji drewna.
To, czy u
żyjemy chemicznego środka do wywabiania plam, zgodnie z recepturą, czy
te
ż sięgniemy po środki naturalne, pozostawiamy Państwa decyzji. Proszę zawsze
pami
ętać o tym, że wiele wywabiaczy do plam - również tych polecanych jako
„naturalne" -zawiera ró
żnego rodzaju trucizny.
152
6.5. Zasady wywabiania plam w pomieszczeniach mieszkalnych
Za
łóżmy, że kupujecie Państwo wywabiacz do plam, który stosuje się do wszystkich
rodzajów powierzchni. Nale
żałoby się zastanowić, czy środek taki nie wydziela
oparów szkodliwych dla zdrowia. Zawsze nale
ży najpierw poznać składniki zawarte
w preparatach, a potem dopiero krytycznie zastanowi
ć się nad tym, który z nich
najlepiej nadaje si
ę do naszych celów.
Stosuj
ąc środki uniwersalne, jak zresztą i wszystkie inne - należy sprawdzić,
czy one same nie spowoduj
ą uszkodzenia lub co gorsza nawet zniszczenia
materia
łu, który ma zostać oczyszczony. Próba na mniej widocznym miejscu będzie
zawsze niezb
ędna, o ile nie chcemy „wpaść z deszczu pod rynnę".
Brud na
ścianach i drewnie oraz na innego rodzaju materiałach próbujemy najpierw
usuwa
ć za pomocą niealkalicznych i łagodnych środków i płynów do czyszczenia
oraz zmywania.
Środki takie nie niszczą skóry rąk, pozwolą też zaoszczędzić
wiele pracy. Na powierzchni nie ma potem
żadnych widocznych obrzeży ani
zacieków.
Je
śli to nie poskutkuje, w zależności od materiału stosować będziemy drobny
papier
ścierny lub wiórki stalowe, umożliwiające dokładne wyczyszczenie
powierzchni. Mo
żna tutaj zastosować także silniejsze środki, takie jak benzyna,
terpentyna czy nawet truj
ący trójchloroetylen lub perchloroetylen; w tym wypadku
warto jest uprzednio przeprowadzi
ć gdzieś w mniej widocznym miejscu test.
Żrąco działają również rozpuszczające tłuszcz i wosk środki alkaliczne, takie
jak soda i amoniak. Za-
153nim u
żyje się tych środków, należy rozważyć jakąś inną metodę; gdy mamy do
czynienia z trudn
ą do wywabienia plamą należy na nią nalepić odpowiednim klejem
foli
ę, by w ten sposób plamę odizolować. Teraz można ją będzie nakryć stosownymi
materia
łami, bez obawy, że będzie prześwitywać.
Ściany mogą być pokryte wykwitami soli; w takim wypadku należałoby zasięgnąć
rady specjalisty; fachowiec rozpozna bowiem przyczyn
ę wykwitu i poleci
odpowiedni dla danego miejsca
środek neutralizujący. Środkiem tym należy
pomalowa
ć ścianę dwa lub trzy razy przy czym pomiędzy kolejnymi malowaniami
nale
ży zostawić odpowiedno dużo czasu na wietrzenie.
Przez zastosowanie niew
łaściwego materiału do wypełniania fug, na kafelkach
powsta
ć mogą rozmazy z cementu. W celu ich usunięcia nabywamy odpowiedni
preparat, który po przygotowaniu nanosimy na pod
łoże - tak długo, aż rozmazy w
ko
ńcu znikną. Przed smarowaniem i po skończeniu pracy należy podłoże gruntownie
sp
łukać wodą.
Plamy na kamieniu naturalnym, jak równie
ż na wszelkiego rodzaju łupkach,
terakotach, kamieniu sztucznym i p
łytkach ceramicznych, można usuwać przy użyciu
specjalnych wosków do kamienia, po uprzednim wymyciu ich domowym
środkiem
czyszcz
ącym. Warstwa wosku zapobiega tworzeniu się nowych plam, jest ona
szczególnie dobr
ą ochroną przed płynami.
Gips i stiuk, gdy nie mo
żna ich pomalować, bardzo trudno dają się oczyścić.
Zazwyczaj pomaga tutaj szorowanie sztywn
ą szczotką i polerowanie drobnym
papierem
ściernym. Jednakże należy przy tym bardzo uważać, by nie powstały żadne
zarysowania; te metody skutkuj
ą jedynie przy plamach powierzchniowych. Gdy zaś
przebarwienie si
ęgnęło w głąb, pomaga zazwyczaj już tylko skucie i założenie
nowej powierzchni.
154
Plamy na parkiecie, ok
ładzinach syntetycznych, linoleum lub nawet na korku,
najpierw zdrapuje si
ę drapakiem, a potem zmywa wilgotną szmatką. Dopiero wówczas
na
łożyć można pastę do podłogi; w ten sposób zlikwidować można wiele plam.
Powierzchni
ę poleruje się następnie froterką mechaniczną lub ręcznie.
6.6. Usuwanie szkód wynik
łych , z wilgoci i pleśni
Uszkodzenia spowodowane wilgoci
ą:
Za
łóżmy, że uszczelniliśmy dobrze okna i drzwi; że w rezultacie izolacja
termiczna i akustyczna pomieszczenia jest dobra, ale nie pomy
śleliśmy o tym, by
zainstalowa
ć wentylację mechaniczną bądź też zmienić przyzwyczajenia w zakresie
wietrzenia mieszkania. W nast
ępstwie tego na zewnątrz wydostawać się może
znacznie mniej pary wodnej.
Wzgl
ędna wilgotność powietrza stopniowo wzrasta aż wreszcie, w najchłodniejszym
miejscu pokoju, woda skrapla si
ę i osadza na ścianach. Z reguły dzieje się tak w
naro
żnikach, one najszybciej padają ofiarą tego zjawiska. Pojawia się wówczas
ple
śń, która zmienia zabarwienie powierzchni.
O Najpierw naturalnie musi zosta
ć wykryta przyczyną uszkodzenia.Potem recepta
jest prosta: wietrzy
ć, wietrzyć i jeszcze raz wietrzyć! Narożnik, lub też jakieś
inne miejsce, gdzie skropli
ła się para, musi wyschnąć. Właściwie przed ponownym
wyst
ąpieniem plam z wilgoci można skutecznie zabezpieczyć się tylko, jeśli -
niezale
żnie od wietrzenia - zainstaluje się zewnętrzną izolację termiczną. Z
regu
ły jednak zakładanie izolacji nie wchodzi w grę, gdyż jest to zbyt
skomplikowane i za drogie.
155Równie
ż wewnętrzna izolacja termiczna ma pewne minusy. Powoduje, że ściana
nie nagrzewa si
ę, lecz pozostaje zimna, dlatego od strony zewnętrznej powinna
zosta
ć zainstalowana bariera „powstrzymująca" parę, np. folia. Zazwyczaj jest to
do
ść kłopotliwe, ponieważ z powodu jednego narożnika trzeba założyć taką
izolacj
ę na co najmniej dwóch ścianach.
O Tym, co pozostaje, jest unikanie szkód przez zmian
ę nawyków. Kto nie założy
sobie
żadnej mechanicznej wentylacji, która w określonym czasie i przy
przekroczeniu okre
ślonej względnej wilgotności powietrza uruchamiać będzie
wietrzenie automatyczne, ten b
ędzie musiał przeprowadzać to równie regularnie w
sposób tradycyjny, to jest „r
ęcznie".
Jakie
środki należy przedsięwziąć w wypadku wystąpienia grzyba? Gdy tynk jest
ju
ż zagrzybiony i zaczyna się sypać, należy go skuć. Wszystkie warstwy zajęte
przez grzyb, musz
ą zostać zdjęte. Następnie oczyszczone miejsce spryskuje się
środkiem przeciw grzybicy, pozostawia się je do wyschnięcia, a na koniec
ponownie zak
łada się tynk.
Ple
śń
Rzeczywi
ście - niemały problem - a zaczęło się od niepozornej, małej plamki...
Z regu
ły przypadek pojawienia się pleśni nie jest wynikiem jednej, dającej się
okre
ślić przyczyny, lecz całego łańcuchowego związku przyczynowo-skutko-wego:
osadzenie si
ę skroplonej pary wodnej, zasianie się pleśni, jej,
rozprzestrzenianie si
ę, przebarwienie powierzchni. Środki zapobiegawcze nie
ró
żnią się od tych stosowanych w wypadku grzyba.
156
I
I
Wietrzenie i suszenie to jedyne metody, które w ostateczno
ści mogą przynieść
pomoc, gdy odpada mo
żliwość dobrej izolacji zewnętrznej. Nawet bardzo silna
kuracja chemiczna nie da po
żądanego efektu, jeśli nie zostanie przerwane stałe
osadzanie si
ę skroplonej pary.
6.7. Plamy na powierzchniach skórzanych
Ze skóry wykonane s
ą nie tylko elementy ubioru, ale także pokrycia drogich
kompletów wypoczynkowych. Skóra jest dzi
ś tą „najlepszą z najlepszych" i
pozostaje, mo
żna tak powiedzieć, pod „szczególną ochroną domową"!
Nale
ży zadbać o to, by nie była przetrzymywana w zbyt wilgotnych
pomieszczeniach: i ona mo
że bowiem zapleśnieć.
Na co nale
ży zwrócić szczególną uwagę:
[Tj Meble skórzane nale
ży regularnie wycierać z kurzu czystą i miękką szmatką.
Je
śli istnieje potrzeba usunięcia plam, szmatkę nawilżamy, ale w żadnym wypadku
nie moczymy.
U\ Je
śli brudu nie daje się łatwo usunąć, trzeba będzie zastosować specjalny
środek. Zawsze jednak środek taki wypróbowujemy najpierw na mniej widocznym
miejscu!
\t} Nast
ępnie wycieramy mebel miękką, suchą i czystą ściereczką. Suszymy go na
powietrzu, przy niezbyt wysokich temperaturach. [7] Skóra z czasem nabiera
patyny; nie s
ą to żadne przebarwienia i plamy, ale „szacowny odcień starości".
Nie ma tutaj nic do czyszczenia.
157
\T\ Przez impregnacj
ę skór welurowych uzyskuje się odporność na wodę i na
wczepianie si
ę brudu. Późniejsza dodatkowa impregnacja jest skutecznym środkiem
chroni
ącym przed zabrudzeniem. [7] Raz lub dwa razy do roku tapicerkę skórzaną
nale
ży wyczyścić specjalnym środkiem pielęgnującym. Tłuste plamy po
wyczyszczeniu pociera si
ę miękką szczotką gumową.
\J\ G
ładkich powierzchni skórzanych nigdy nie powinno się pokrywać tłuszczem,
olejem, past
ą do butów lub woskiem froterskim i pastą do podłogi. Producent
zwykle zaleca wypróbowany
środek, który odpowiada przebiegowi procesu
garbowania.
Dro
ższe meble skórzane są bardzo delikatne; nie „czują się" dobrze w zbyt
wilgotnym lub zbyt suchym klimacie pomieszczenia. Je
śli już kupujecie Państwo
bardzo drogi zestaw mebli skórzanych, to piel
ęgnujcie je potem starannie i
gruntownie. Jest to z pewno
ścią jedyna gwarancja utrzymania tych wyrobów w
dobrej „formie".
Omówili
śmy już wiele rodzajów plam; mimo wszystko jednak wywabianie plam
pozostaje wiedz
ą niezgłębioną. Nawet przy tak dużym doświadczeniu trzeba jeszcze
będzie wiele rzeczy ponownie wypróbować.
6.8. Plamy na tkaninach
Dzisiejsze tkaniny i powierzchnie nie sk
ładają się z materiałów jednorodnych,
lecz z pewnej ogromnie trudnej do rozpoznania mieszaniny najró
żniejszych
naturalnych i syntetycznych w
łókien.
158
Co przede wszystkim powinno si
ę doradzić, gdy wystąpią różnego rodzaju
zabrudzenia, a rodzaju tkaniny nie daje si
ę łatwo określić?
Prosz
ę zastosować łagodny środek czyszczący w postaci piany, który nawilża
jedynie w nieznacznym stopniu i po którym nie trzeba ju
ż prać ani płukać; należy
pokry
ć nim całą powierzchnię.
Wi
ększość plam wówczas zniknie, usunięte zostaną ślady wgniecenia, a kolory
zaczn
ą lśnić. Proszę jednak używać czystej i nie pozostawiającej włókien
ściereczki.
Utrzymuj
ące się na tkaninie plamy lepiej pozostawić, jeśli tylko będziecie
Pa
ństwo mogli się z tym pogodzić. Ktoś obcy nie będzie ich dostrzegać, tylko
Pa
ństwo jesteście na nie wyczuleni.
Gdyby za
ś jakiś środek do usuwania plam nałożony został jedynie na miejsca
wyplamione, z regu
ły pozostanie wokół niego zauważalna obwódka. Ją także należy
spokojnie pozostawi
ć.
Po usuni
ęciu wszystkich pojedynczych plamek proszę jeszcze raz nałożyć suchą
piank
ę na całą czyszczoną powierzchnię, usunie ona wówczas większość powstałych
przy czyszczeniu obwódek.
W wypadku tkaniny, skóry i politury mebli nale
ży unikać nadgorliwości przy
czyszczeniu -
łatwo można przy tym wyrządzić nieodwracalne szkody. Nie żądajcie
wi
ęc Państwo ani od siebie, ani od Waszego poradnika rzeczy niemożliwych!
ABC wywabiania plam
Oto zestawienie najistotniejszych pfzyc
żyfl powstawania plam i sposobów ich
usuwania: r
159
Przyczyna wyst
ąpienia plamy
środek lub sposób czyszczenia (za każdym razem należy stosować tylko jeden z
nich)
Alkohol
Letnia woda, ciep
łe ługi mydlinowe, rozpuszczalnik do spirytusu winnego,
rozcie
ńczony amoniak;
Krew
Letni roztwór wody ze
środkiem piorącym, rozcieńczony amoniak, zimna woda z
boraksem;
Piwo
Rozcie
ńczony ocet, spirytus winny, amoniak, ciepła woda z mydłem, letnia kąpiel
w
środku piorącym;
Plamy wypalone
Kwasek cytrynowy, mieszanina wody i spirytusu, woda z boraksem;
Cola
Letnia woda z
łagodnym środkiem piorącym;
Jajko
Letnia woda z
łagodnym środkiem piorącym, zimna woda słona, mocno rozcieńczony
amoniak, piana mydlana;
Farba
Czysta terpentyna, rozpuszczalnik lub woda z odpowiednim wywabiaczem do plam;
Tłuszcz
Rozpuszczalnik benzynowy, wywabiacz do plam, rozcie
ńczony spirytus;
Sok owocowy
Letnia k
ąpiel z dodatkiem proszku do prania;
Jarzyny
Rozpuszczalnik boraksowy, ciep
ła woda z mydlinami, kwasek cytrynowy, woda z
odpowiednim proszkiem do prania;
Trawa
Sok cytrynowy, spirytus winny, rozcie
ńczony amoniak;
160
Żywice
Alkohol, spirytus, terpentyna, spirytus winny (mas
ło dla neutralizacji),
spirytus mydlany;
Kawa
Myd
ło benzynowe, potem ciepła woda;
Kakao
Letnia k
ąpiel w odpowiednim środku piorącym;
Guma do
żucia
Rozpuszczalnik benzynowy, wywabiacz do plam, przedtem zamra
żacz lub kostka lodu,
które spowoduj
ą wykruszenie się gumy;
Stearyna
Wydrapa
ć, resztę zetrzeć rozpuszczalnikiem benzynowym;
Klej
Zdrapa
ć, następnie rozpuszczalnik benzynowy, spirytus, woda mydlana, środki
pior
ące, woda z octem - w zależności od rodzaju kleju;
Długopis
Benzyna, benzol (trze
ć od zewnątrz do środka);
Tran rybi
Kwa
śny winian potasu, roztwór sody krystalicznej, potem przetrzeć octem;
Lakier
Terpentyna;
Likier
Czysty alkohol, nast
ępnie kąpiel w odpowiednim środku piorącym;
Pomadka do ust
Benzyna, roztwór 1 cz
ęści spirytusu z 2 częściami wody;
Mleko
Rozpuszczalnik benzynowy, potem k
ąpiel w odpowiednim środku piorącym;
Kawa mleczna
Rozcie
ńczony amoniak i woda z solą;
Majonez
Woda, spirytus, spirytus winny;
161I
I
Lakier do paznokci
Aceton (uwaga: rozpuszcza w
łókna syntetyczne!);
Plamy z owoców
Letnia k
ąpiel w odpowiednim środku piorącym;
Smo
ła
Alkohol, spirytus, spirytus mydlany, terpentyna;
Rdza
Rozcie
ńczona sól szczawikowa, zmyć potem wodą;
Sadza
Najpierw benzyna, potem myd
ło rdzeniowe, potem ciepła woda;
Śmietana
Rozpuszczalnik benzynowy i ciep
ła kąpiel w środku piorącym;
Lody
Ciep
ła woda, rozcieńczony spirytus, amoniak;
Musztarda
Ciep
ła woda, spirytus, spirytus winny;
Sosy
Rozpuszczalnik benzynowy, k
ąpiel w odpowiednim środku piorącym;
Pasta do butów
Rozpuszczalnik benzynowy, woda z odpowiednim
środkiem piorącym;
Ple
śń
Amoniak, sól, woda, kwas szczawiowy, natron (soda oczyszczona), terpentyna;
Kwasy
Du
żo wody, natron - amoniak, woda z octem, boraks;
Czekolada
Zdrapa
ć, następnie czysta woda, boraks, spirytus winny, kwasek cytrynowy;
Pot
Ciep
ła woda z octem, kąpiel w odpowiednim środku piorącym;
162
Kurz
Oczy
ścić szczotką, resztę zetrzeć wodą z dodatkiem amoniaku;
Tyto
ń
Gliceryna, spirytus, spirytus winny, sok cytrynowy, alkohol, woda mydlana;
Herbata
Spirytus winny, boraks, gliceryna;
Lepik
Zetrze
ć ciepłym spirytusem;
Atrament
Kwasek cytrynowy, rozcie
ńczony spirytus, neutralizować potem amoniakiem;
Mocz
Roztwór sody z czyst
ą wodą;
Miejsca osmolone
Sól, kwas cytrynowy, kwas octowy, boraks, alkohol;
Ptasie odchody
Ciep
ła woda, dobrze spłukać;
Wosk
Zdrapa
ć, następnie rozpuszczalnik ben-zynowy.spirytus;
Woda (zacieki)
Rozcie
ńczony amoniak lub ocet;
Wino
Sól, sok cytrynowy, woda, rozcie
ńczony amoniak;
Cukier
Woda destylowana, woda z cytryn
ą.
We
łna, jedwab, aksamit, materiały kolorowe i białe - na ogół nie zdajemy sobie
sprawy z jak
ą różnorodnością tkanin mamy na co dzień do czynienia.
Wywabianie z nich plam jest nieraz tak ekscytuj
ące, jak dobry kryminał!
1636.9. Czy
środki chemiczne są niebezpieczne
Czy to, co oferuje nam przemys
ł chemiczny w istocie jest takie „zbrodnicze"?
Najlepiej jest obejrze
ć sobie dokładnie skład środków czyszczących i wywabiaczy
plam, które kupujemy jako produkty gotowe:
[JJ Do dywanów stosowane b
ędą środki typu „spray" bądź szampony, przy tym
pojedyncze plamy nale
ży czyścić szczególnie dokładnie. Zawierać one będą m.in.
alkohol, drobno zmielon
ą mączkę drzewną lub substancje nieorganiczne, jak
równie
ż tensydy. Te ostatnie mogą wywoływać uczulenie. Nagłe wymioty,
podra
żnienie błony śluzowej i pobyt w szpitalu - wszystko to może być wynikiem
uczulenia, je
śli nie zażyje się odpowiedniej odtrutki! Małe dzieci są bardziej
wra
żliwe; przy wielkim sprzątaniu proszę ich nie wpuszczać do danego
pomieszczenia, jak równie
ż nie pozwalać im raczkować po świeżo oczyszczonym
dywanie.
Te
środki mają zawsze działanie uboczne, nawet wówczas, gdy stosuje się je
zgodnie ze wskazaniami. Odnosi si
ę to zwłaszcza do płynnych wywabiaczy plam.
Skóra mo
że zostać odtłuszczona, a błona śluzowa podrażniona. Ze szczególną
rezerw
ą należy odnosić się do rozpuszczalników zawierających chlor. Do tego
dochodzi jeszcze fakt,
że większa część tych trujących substancji ulatnia się do
atmosfery, a pozosta
ła część do ścieków!
Przezorny zawsze ubezpieczony - poza tym w przeciwnym razie dzieci ponownie
szybko zabrudz
ą ten dywan. Proszę więc wstrzymać się z czyszcze-
164
niem do momentu, w którym b
ędą one umiały przynajmniej biegać. Odkurzanie
równie
ż bywa skuteczne. [T] Środki do wywabiania plam składają się zazwy-
czaj z emulsji utworzonych z wody, myd
ła i rozpuszczalników organicznych, takich
jak benzyna, terpentyna itp.
[3] W sk
ład past do usuwania plam wchodzi sproszkowana celuloza lub tlenek
magnezu.
Środki typu „spray" zawierają dodatkowo węglowodany fluoru, jj] Ptyny
do wywabiania plam s
ą mieszaniną rozpuszczalników organicznych, do których
dodano w
ęglowodory chloru, takich jak trójchloroetylen lub perchlo-roetylen.
W ostatnich latach przemys
ł przestał stosować te najbardziej szkodliwe
substancje; równie
ż tutaj wzrasta świadomość ekologiczna. W większości wypadków
mo
żna sobie poradzić stosując ciepłą wodę, ocet, sól, płynny amoniak, alkohol,
terpentyn
ę, boraks i inne mniej niebezpieczne substancje. Również producenci
coraz cz
ęściej ograniczają się do tych środków - nie tylko z uwagi na miłość do
natury: coraz cz
ęściej również do materiałów naturalnych dodaje się odznaczające
si
ę dużą wrażliwością włókna syntetyczne. Te z kolei, przy niewłaściwym
zastosowaniu rozpuszczalników organicznych mog
ą ulec znacznemu uszkodzeniu, w
ekstremalnych przypadkach nawet porozpuszczeniu.
1657. Czyszczenie i piel
ęgnacja sprzętu gospodarstwa domowego
W codziennym
życiu towarzyszy nam wiele urządzeń ułatwiających wykonywanie
rutynowych czynno
ści, pozwalających zaoszczędzić czas i minimalizujących wysiłek
zwi
ązany z prowadzeniem domu. W ostatnich latach jednym z istotnych kryteriów
przy doborze sprz
ętu stała się sprawa oszczędności energii elektrycznej. Nie
mniej wa
żna jest kwestia bezpieczeństwa, ale tu wiele zależy od użytkownika.
Równie
ż o tym, czy poszczególne urządzenia będą służyły długo i bezawaryjnie w
du
żej mierze decyduje nasz stosunek do nich.
7.1. U
żytkowanie
sprz
ętu technicznego
Pami
ętajmy o następujących zasadach:
[7] Kupujemy tylko taki sprz
ęt, który został sprawdzony pod względem
bezpiecze
ństwa. Na przykład dla niemieckiego sprzętu elektronicznego oznacza to,
że na etykietce typizującej powinien znajdować się znak VDE albo też GS. Znaki
te s
ą gwarancją bezpieczeństwa mechanicznego i elektronicznego.
166
DVE Znak jako
ści Związku Niemieckich Elektrotechników (Ver-band der Deutschen
Bektrote-chiker), oznaczaj
ący, że sprzęt jest bezpieczny.
GS Znak oznaczaj
ący mechaniczne bepieczeństwo zgodne z prawem ochrony maszyn i
urz
ądzeń: sprawdzono pod względem bezpieczeństwa (Gepriifte Sicher-heit).
DIN-DVGW Ten znak oznacza,
że sprzęt skonstruowany został w oparciu o normy DIN,
jest to znak próby Niemieckiego Zwi
ązku Ga-zo-Wodociągowego (Deutscher Ve-rein
des Gasund Wasserfaches) gwarantuj
ący wysoki standard urządzenia.
!-DVGW©
DIN-DVGW GS Sprz
ęty z taką kombinacją znaków spełniają wszelkie wymogi
bezpiecze
ństwa.
167\T\ Instrukcja obs
ługi ma za zadanie zapobiegać popełnianiu błędów, które
prowadzi
ć mogą do niepotrzebnych napraw. Instrukcję należy dokładnie
przestudiowa
ć, manipulowanie przy obsłudze należy przećwiczyć, by uniknąć
jakich
ś zakłóceń. rrn Bezpieczniki, podłączenia elektryczne, wtyczki i
gniazdka powinny by
ć w idealnym stanie. Nieosłonięte druty i pęknięte gniazdka
są śmiertelnie niebezpieczne. Powinny być naprawiane przez fachowca. Proszę
nigdy samodzielnie nie podejmowa
ć się naprawy sprzętu elektrycznego!
Zanim oczy
ścicie Państwo urządzenie elektrycz-
ne, powinni
ście zawsze najpierw Wyjąć wtyczkę z gniazdka. Proszę nigdy nie
zanurza
ć urządzeń elektrycznych w wodzie, mogłaby ona przedostać się do
wy
łącznika i przy ponownym uruchomieniu nastąpiłoby zwarcie.
[7] Nigdy nie naprawiamy samodzielnie urz
ądzeń gazowych. Gdy pojawia się zapach
gazu, nale
ży natychmiast wygasić wszystkie palniki, otworzyć drzwi i okna, nie
zapala
ć żadnego otwartego płomienia, nie dotykać żadnych wyłączników
elektrycznych, nie wyci
ągać żadnej wtyczki i w żadnym razie nie palić! Proszę
natychmiast zakr
ęcić wszystkie zawory, przede wszystkim zaś te w piwnicy.
7.2. Czyszczenie pieców kuchennych
Będziemy mieć do czynienia z dwoma typami tych urządzeń: piecami elektrycznymi i
gazowymi. W obydwu wypadkach istnieje jeszcze ca
ły szereg wariantów. Do
czyszczenia nadaj
ą się dwa obszary - po pierwsze płytki do gotowania, po drugie
za
ś piekarnik.
168
Płytki do gotowania odlewane z żelaza należy chronić przed korozją i rdzą- gdy
jaka
ś potrawa wykipi, należy je oczyścić łagodnym środkiem czyszczącym; po
wyschni
ęciu (płytkę na krótko włączyć!) można polerować wazeliną. Uwaga: wiele
środków do pielęgnacji czernieje przy zetknięciu z grafitem!
Ceramiczne p
łytki do gotowania czyścimy podobnie, następnie zaś wycieramy do
sucha czyst
ą szmatką. Używa się tu także środków do czyszczenia metali
szlachetnych.
Piekarniki mog
ą być przystosowane do •
samoczyszczenia na dwa ró
żne sposoby:
p] Przy metodzie pirolitycznej piekarnik ogrzany zostaje do ok. 500°C.
Powstaj
ące przy tym spaliny wprowadzane są na gorącą spiralę, pary utleniają
si
ę. Pozostały kurz wyciera się potem wilgotną ściereczką. Przy tej metodzie
najpierw blokuje si
ę drzwiczki piekarnika, z uwagi na powstawanie wysokiej
temperatury piekarniki takie pokryte s
ą specjalną emulsją, również pozostałe
cz
ęści mają specjalne zabezpieczenia. Przebieg czyszczenia następuje
automatycznie. Piece wyposa
żone w ten piekarnik są droższe od innych. [T] Przy
metodzie katalitycznej specjalna emalia powoduje,
że odpryski tłuszczu ulegają
utlenieniu. Rozleg
łe zabrudzenia należy potem jeszcze czyścić
Spray do czyszczenia piekarnika uwalnia szkodliwe opary. Osoba stosuj
ąca
preparat powinna robi
ć to w rękawiczkach gumowych i okularach ochronnych, przede
wszystkim za
ś nie powinna wdychać oparów. O tym, czy należy stosować
rozmi
ękczanie i czyszczenie proszkiem do szorowania metodą prababci, każdy
powinien zadecydowa
ć sam.
169r
ęcznie - ale łatwo przy,tym można zniweczyć działanie katalityczne emalii.
Ścianki wewnętrzne piekarnika mogą zostać wymienione.
7.3. Likwidacja zapachów: okapy wentylacyjne
Opary kuchenne zawieraj
ą substancje zapachowe, tłuszcz i parę wodną, które mogą
osadza
ć się na meblach i ścianach.
Aby nie by
ć już dłużej narażonym na „woń kuchenną", możecie Państwo dokonać
wyboru pomi
ędzy dwoma rodzajami okapów wentylacyjnych:
(T] Urz
ądzenia wentylacyjne odprowadzające powietrze mają bezpośrednie wyjście
na zewn
ątrz, które poprowadzone jest przez mur. Filtr przeciwtłuszczowy
zapobiega zabrudzeniu samego urz
ądzenia, kanału wentylacyjnego i ściany.
Niekorzystne jest to,
że ogrzane powietrze odtransportowane zostaje na zewnątrz
i w ten sposób nast
ępuje strata energii. Taka sama ilość powietrza musi byc
doprowadzona kana
łem wentylacyjnym, po czym musi zostać ponownie ogrzana. W
wypadku instalacji odprowadzaj
ących powietrze mogą wystąpić kłopoty z
uszczelnianiem, a tak
że osadzanie się pary wodnej w obrębie muru i okapu. Klapa
zatrzaskowa, w po
łączeniu z izolacją termiczną, zapobiega gromadzeniu się
wilgoci.
[T| Urz
ądzenia z obiegiem filtrującym przeprowadzają powietrze przez filtry
przeciw/t
łuszczowe oraz filtry z aktywnym węglem, które powinny wiązać zapachy.
Nast
ępnie powietrze jest z powrotem wprowadzane do pomieszczenia.
170
ponowne doprowadzenie powietrza do kuchni
filtr ttusz- _
czowo-
zapachowy
wyprowadzanie powietrza na zewn
ątrz
Dwa podstawowe typy kuchennych okapów wentylacyjnych
Podczas gdy na rysunku z lewej nast
ępuje tylko filtrujący obieg powietrza, na
prawo przedstawiony jest typ z odprowadzeniem powietrza na zewn
ątrz.
Przeprowadzona w por
ę wymiana filtrów jest konieczna już z tego względu, że
umo
żliwia uniknięcie silnego zabrudzenia, które w przeciwnym razie trudne jest
do usuni
ęcia.
Obydwa typy urz
ądzeń wyposażone są w wentylatory wprowadzające powietrze w ruch.
Niekorzystne w wypadku sprz
ętów z obiegiem filtrującym jest to, że absorbowane
substancje zapachowe ponownie si
ę uwalniają już w temperaturze ok. 40 °C - a
wentylator wdmuchuje je wówczas do kuchni.
W obydwu tych typach filtry t
łuszczowe muszą być przemywane letnią wodą z
odpowiednim p
łynem. Filtry z aktywnym węglem należy wymieniać po około 4
miesi
ącach od daty produkcji.
1717.4. Czyszczenie i piel
ęgnacja lodówek i zamrażarek
Wszelkiego rodzaju ch
łodziarki wymagają regularnej pielęgnacji.
Piel
ęgnacja i czyszczenie lodówki:
Jako
że przy każdorazowym otwarciu lodówki do jej wnętrza dostaje się ciepłe
powietrze z par
ą wodną, owa nadmierna wilgoć podczas chłodzenia ulega
skropleniu, na
ścianach zamrażalnika pojawia się warstwa szronu, która osłabia
efekt ch
łodzenia.
Odmra
żanie ręczne. Po wyłączeniu agregatora lodówki temperatura w jej wnętrzu
podnosi si
ę, warstwa szronu na parowniku zaczyna topnieć, woda kapie do
pojemnika, który mo
że zostać opróżniony ręcznie.
Przy pó
łautomatycznym rozmrażaniu wszystko przebiega podobnie, tyle tylko, że po
rozmro
żeniu urządzenie samo się włącza i przez to gwarantuje większe
bezpiecze
ństwo.
Odmra
żanie automatyczne możliwe jest tylko w sprzętach z parownikiem
umieszczonym w
ścianie tylnej. Warstwa szronu topnieje w przerwach pomiędzy
włączaniem się lodówki, woda za pomocą rurki odprowadzana jest do pojemnika
znajduj
ącego się w tyle lodówki. Stąd woda wyparowuje - albo w sposób naturalny,
albo te
ż przyspieszony - przez elektryczne podgrzanie.
Ch
łodziarko-zamrażarki (z dwoma parownikami) mają najczęściej taki system
odmra
żania, że chłodziarka odmraża się automatycznie, a zamrażarka musi być
rozmra
żana ręcznie.
Bakterie, które pojawiaj
ą się także w temperaturze lodówek - muszą być
regularnie zwalczane. Wn
ętrza lodówki powinno się przemywać wodą z płynem, a po-
172
tem dok
ładnie osuszyć, jako że każda wilgoć osadzać się będzie jako szron na
parowniku. Ze wzgl
ędów bezpieczeństwa należy uprzednio wyjąć wtyczkę z gniazdka.
Kompresor i skraplacz regularnie czy
ścimy z kurzu, obudowę zewnętrzną zaś
przecieramy wilgotn
ą szmatką. Jeśli w urządzeniu znajduje się pochłaniacz
zapachów, to ów filtr z aktywnym w
ęglem i krzemem należy od czasu do czasu,
zgodnie ze wskazaniami producenta, regenerowa
ć w piekarniku. Tylko wówczas może
spe
łniać swoje zadanie przez dłuższy okres.
Piel
ęgnacja i czyszczenie zamrażarek
Równie
ż chłodnie i zamrażarki od czasu do czasu trzeba wyczyścić.
Zamro
żona żywność zostaje przy tym przełożona, warstwa szronu jest po prostu
zeskrobywana, bez wy
łączania urządzenia. Gdy raz lub dwa razy do roku
przeprowadza si
ę „generalne porządki", najpierw włącza się urządzenie na 12
godzin na najwy
ższe obroty, następnie wyciąga się zamrożoną żywność i zawija ją
grubo w papier gazetowy. Wyci
ąga się wtyczkę z gniazdka, a urządzenie myje się
ciep
łą wodą. Jeśli nie ma systemu odprowadzania topniejącej wody, należy
wybiera
ć ją szmatką. Dopiero po dokładnym wysuszeniu urządzenie zostaje ponownie
włączone, przy ok. -15 °C zamrożoną żywność wkładamy z powrotem do zamrażarki.
7.5. Konserwacja i piel
ęgnacja urządzeń do zmywania naczyń
Poniewa
ż zbyt twarda woda powoduje, że wewnątrz zmywarki i na naczyniach
pozostaje osad, pocz
ąwszy od drugiego stopnia twardości woda podda-
173wana jest zmi
ękczaniu. Urządzenie do zmiękczania zainstalowane jest w
systemie doprowadzaj
ącym wodę, pomiędzy zaworem dopływu, a komorą do zmywania.
Nale
żące do niego wymieniacze jonów składają się z żywic syntetycznych, w
których jony sodu mog
ą zostać zastąpione innymi (dzieje się tak w masie filtru z
jonami wapnia i magnezu, które powoduj
ą twardość wody).
Wymieniacze jonów musz
ą być od czasu do czasu regenerowane przez rozpuszczanie
soli sodowych; jony magnezu i wapnia zostaj
ą wówczas wypłukane.
Dobrze wyregulowana zmywarka do naczy
ń, z czynnymi wymieniaczami jonów, czyści
si
ę wewnątrz samoczynnie - aż po sitko i uszczelnienie drzwiczek. Trzeba tylko
regularnie uzupe
łniać środek do mycia i sól regenerującą.
7.6. Konserwacja i piel
ęgnacja pralek
Pralki s
ą proste do pielęgnacji, jednak to one mogą spowodować najgorsze (wodne)
szkody w domu. Tote
ż należy od czasu do czasu oczyścić pojemni-czek na proszek
do prania, czyszczone musz
ą być również sitka.
Po praniu otwiera si
ę drzwiczki, aby bęben mógł wyschnąć. W ten spsób unika się
powstawania nieprzyjemnych zapachów. Oszcz
ędza się także materiał
uszczelniaj
ący. To samo odnosi się do zakręcania zaworu doprowadzającego wodę,
który zamykamy po ka
żdym praniu.
Wąż doprowadzający wodę należy sprawdzić przynajmniej raz do roku (ewentualne
pęknięcia, mniejsza przepustowość).
174
Konserwowanie suszarki do bielizny
Suszarka do bielizny wyposa
żona jest w sitka do zbierania włókien, które należy
regularnie czy
ścić. W przeciwnym razie hamują przepływ powietrza i suszenie
zostaje zak
łócone. Włókna tworzą się już wcześniej, a przez ciąg powietrza przy
suszeniu s
ą one jedynie rozdmuchiwane. Samo urządzenie czyści się za pomocą
łagodnego środka czyszczącego.
7.7. Proste metody czyszczenia metali - od A do Z
O rdzy, która jest przyczyn
ą różnych szkód, była mowa już wcześniej. W tym
miejscu zostanie podj
ęty problem „codziennego" czyszczenia metali w
gospodarstwie domowym.
Armatura
Daje si
ę dobrze i szybko oczyścić za pomocą domowych środków czyszczących, osady
wapienne usuwa si
ę stosując płyn do mycia naczyń.
Armatura chromowana
Wyciera si
ę ją miękką szmatką, skropioną spirytusem.
Bi
żuteria
Zanurzy
ć w wodzie, do której dodało się kilka kropel amoniaku. Lepiej jeszcze
dzia
łają środki do czyszczenia protez zębowych.
Cyna
Wytrze
ć liśćmi kapusty lub skrzypu polnego. Zawiesina z kredy pławionej i
spirytusu mo
że tutaj posłużyć również do polerowania.
175I
Grynszpan
Tworz
ący się na stopach metali usuwamy za pomocą octu, następnie płuczemy
przedmiot i polerujemy.
Mied
ź
Czy
ści się ją roztworem wody z amoniakiem, następnie zaś suszy, poleruje i
zapuszcza
środkiem do konserwacji miedzi.
Obr
ączki
Czy
ści się je pastą do zębów lub środkiem do czyszczenia protez zębowych
rozcie
ńczonym w szklance. Następnie płucze się i wyciera do sucha.
Powierzchnie stalowe
Czy
ści się je octem bądź spirytusem. Odnosi się to również do grzałek nurkowych.
Siatki przeciw muchom
Czy
ści się je szczotką - inaczej się nie da. Często zalecana tutaj wazelina
powoduje tylko mocniejsze osadzanie si
ę pyłów.
Srebrne sztu
ćce
Włożyć do garnka z gotującą wodą, nałożyć na to folię aluminiową. Wyjąć, wytrzeć
i gotowe. Równie skuteczne jest w
łożenie do kwaśnego mleka, a następnie
wyp
łukanie.
Świeczniki
Nie wolno ich czy
ścić nożem, jeśli są oblepione woskiem. Wosk bądź to rozpuszcza
si
ę terpentyną, bądź - jeszcze lepiej - wkłada się świeczniki do lodówki, po
czym wosk sam odpada.
Zawiasy drzwiowe
Pokrywa si
ę je cienką warstwą lakieru caponowego.
Żelazko
W
żelazku wytwarzającym parę gromadzić się będą osady wapienne, które można
usuwa
ć roztworem wody z octem w proporcjach 1:1. Należy wypełnić nim pojemnik na
wod
ę, doprowadzić do odparowania płynu, wyłączyć, pozostawić na godzinę,
opró
żnić i napełnić czystą wodą. Na zewnątrz żelazko czyści sie środkiem do
polerowania metalu (nadaje si
ę do tego również pasta do zębów).
176
7.8.
Środki pomocne przy
sprz
ątaniu kuchni, łazienki i pomieszczeń roboczych w domu
Chemiczne
środki czyszczące stosowane w gospodarstwie domowym nie są na ogół
oboj
ętne dla zdrowia, a szkodzą także środowisku naturalnemu. Zużywamy ich
bardzo du
żo - np. na statystycznego Niemca przypada niemal 50 kg rocznie.
By
ć może jest to właśnie ta ilość, która spowodować może szkody. Każdy środek,
który w ma
łych ilościach jest niegroźny, w dużych przeciwnie, podziałać może
nawet
śmiertelnie.
Tak wi
ęc powinniśmy dozować środki czystości dokładnie według wskazań
producenta. Powinni
śmy też być bardziej krytyczni przy ich doborze.
Oto „zestaw
środków czystości" dla Państwa gospodarstwa domowego, w którym
znalaz
ły się stosunkowo nieszkodliwe, ekologiczne i tanie środki:
177[7] Zawieraj
ący tensydy preparat w formie łagodnego środka czystości do
ró
żnych celów, np. szare mydło lub płyn do mycia naczyń.
\J} Proszek szoruj
ący pomocny przy czyszczeniu ręcznym.
U\ Rozcie
ńczony koncentrat octu do odwapniania, usuwania plam wapiennych i
czyszczenia WC. (T| Spirytus bez pirydyny, ska
żony najwyżej petrolete-rem, przy
użyciu którego usuwamy kłopotliwe plamy, a także myjemy szyby i lustra.
Stosuj
ąc te środki w normalnych warunkach można uzyskać zupełnie dobre efekty.
,: o
7.9.
Środki do czyszczenia urządzeń sanitarnych
Środki do czyszczenia urządzeń sanitarnych mają z reguły silne działanie
zasadowe i mog
ą zawierać chlor, naturalnie w formie związanej. Podczas ich
używania chlor stale się uwalnia, działając wybielająco i dezynfekujące
Chlor jednak dzia
ła na substancje organiczne, np. lakier na drewnie lub samo
drewno, na skór
ę, błonę śluzową i oczy człowieka. Już samo to kryje w sobie
zagro
żenie.
Mimo wszystko, bardzo trudno jest czasem usun
ąć ciężkie zabrudzenia. Cóż zrobi
wówczas pracowita gospodyni lub pilny pan domu? Maj
ąc jeszcze inny środek pod
ręką nie zawahają się go użyć. Jeśli w rezultacie zasadowy środek do czyszczenia
urz
ądzeń sanitarnych zostanie zmieszany z kwaśnym środkiem do czyszczenia WC,
toaleta w sekund
ę zamieniona zostanie w fabrykę trujących gazów: uwolniony
zostanie silny
żrący chlor!
178
Ten jeden przyk
ład ilustruje już problem stosowania ostrych środków
czyszcz
ących. Świadomy i odpowiedzialny producent umieści wprawdzie z pewnością
na opakowaniu odpowiednie ostrze
żenie, któż jednak będzie to czytać dokładnie?
Środki czystości są aktywnymi chemikaliami - w przeciwnym razie nie spełniałyby
swojej funkcji. Maj
ą tę właściwość, że reagują z innymi substancjami, uwalniając
i likwiduj
ąc albo też doprowadzając do stanu, w którym możliwe będzie ich
usuni
ęcie.
Lista przyk
ładów mówiących o tym, co też mogłoby się zdarzyć, gdyby różne
preparaty by
ły (w sposób niedopuszczalny) mieszane, może być wydłużana w
niesko
ńczoność. Pojedynczy środek z pewnością uda się nam opanować, ale wiele
naraz powodowa
ć będzie reakcje, których nawet profesor chemii nie jest w stanie
jednoznacznie przewidzie
ć!
Nasza rada: je
śli z różnych powodów nie będą Państwo chcieli zrezygnować z
chemikaliów, prosz
ę uważnie czytać sposób ich użycia. I nie mieszać różnych
preparatów!
Lepiej nie doprowadza
ć do tego, że po wykonaniu prostej czynności przy
porz
ądkach sami będziemy potrzebować „generalnej naprawy" w szpitalu!
Przezorno
ść jest najlepszym rozwiązaniem. I jeszcze jedno -silne środki
czysto
ści powinny być przechowywane poza zasięgiem dzieci, najlepiej w
zamkni
ętej szafce.
1791
8. Trwa
łe ozdabianie ścian, sufitów
?
Któ
ż by tego nie chciał - mieć raz na zawsze święty spokój ze ścianami, sufitami
i pod
łogami, z malowaniem, tapetowaniem itp.? Umożliwiające to metody odnawiania
- w
łączając w to izolację termiczną i akustyczną - możliwe są we wszystkich
cz
ęściach mieszkania! Warto się zdecydować na te radykalne rozwiązania zwłaszcza
wtedy, gdy w ten sposób mog
ą zostać wyrównane krzywe i wybrzuszone ściany.
8.1. P
łytki dekoracyjne na ścianach i sufitach
Płytki dekoracyjne mogą być wykonane z różnego rodzaju materiałów:
Korek Jest to materia
ł dekoracyjny, a przy tym
dobry izolator akustyczny.
Płytki z włókna Mogą być białe, szkieletowane, dziurko-
mi
ękkiego wane, fakturowane.
Płytki z two- Są one wykonane z tworzyw syntetycz-
rzyw pianko- nych, mog
ą mieć formę reliefów.
wych
Włókna twarde Jest ono tłoczone i dziurkowane.
Płytki wiórowe Pokryte są szlachetnym fornirem lub tkaniną.
180
Przy zak
ładaniu płytek należy przestrzegać następujących zasad:
O Przy p
łytkach fakturowanych trzeba zwracać uwagę na układ wzoru, podobnie jak
przy fornirze na uk
ład słojów.
O Stosownie do wielko
ści poszczególnych elementów należy sporządzić plan ich
rozmieszczenia na
ścianach i suficie. Jeśli chce się pokryć nimi cały sufit,
rz
ąd z „resztówkami" należy zaplanować od strony źródła światła.
O Je
śli chce się montować jedynie całe płytki, trzeba zostawić na suficie pas
wolny, który potem b
ędzie się malować lub tapetować. W przypadku ściany płytki
docinane przypada
ć będą blisko podłogi - w ostatnim rzędzie.
O Pod
łoże należy uprzednio przygotować, usuwając tapety, stare warstwy farby i
zniszczone pow
łoki kryjące. Niekiedy konieczne jest nałożenie warstwy tynku. W
przypadku sufitów ich punkt
środkowy wyznacza się za pomocą sznurka - rozpinając
go wzd
łuż i wszerz w formie krzyża.
O Na
ścianę, sufit albo na tylną stronę płytki nakłada się odpowiedni klej
(sprzedawca dobiera go do rodzaju p
łytki), płytkę przystawia się na około 4 cm
przed miejscem przeznaczenia, a potem siej
ą nakłada. O Ślady dociskania
retuszowane b
ędą za pomocą wałka z jagnięciej sierści. Inną, prostszą metodą
będzie nanoszenie kleju zębatą szpachelką - w zależności od wielkości zębów
dozowa
ć się będzie ilość substancji klejącej.
O W celu równomiernego rozk
ładania płytek pracujemy od środka na zewnątrz. W ten
sposób dochodzimy a
ż do rzędu brzegowego - tu, gdzie to możliwe, wyróżnionego
innym kolorem - albo te
ż do pasa, w którym „końcówki" muszą zostać odpowiednio
doci
ęte.
1
181W tym ostatnim wypadku p
łytki „zarysowuje się"-to jest zaznacza za pomocą
ołówka - a następnie do-cina nożem. Wszelkie nierówności przykryje ozdobny
profil, który przyklejamy na zako
ńczenie do kątów.
O Opracowuj
ąc kąt pionowy - pomiędzy sufitem i dwoma ścianami profil przycinamy
na gierowaniu* po-trójnie. Prosz
ę wypróbować to najpierw na resztkach; gdy już
opanuje si
ę ten manewr, nie będzie to stanowiło żadnej trudności. Należy
pami
ętać o tym, by najpierw przycinać ozdobny profil sufitowy, a potem docinać
profil
ścienny. Jeśli będziemy pracować bardzo starannie i czysto, unikniemy
potrzeby zak
ładania w narożnikach ścian ozdobnych profili.
Opisan
ą metodę przyklejania można zastosować jedynie wtedy, gdy ściany są
jednolite i g
ładkie, jeśli nie mają żadnych wybrzuszeń i wklęsłości. W
przeciwnym razie konieczne stanie si
ę założenie od spodu łat.
8.2. Zak
ładanie łat na ścianę
Za pomoc
ą łat można wyrównać na ścianie i suficie zauważalne krzywizny. Poza tym
dzi
ęki nim pomiędzy ścianą i okładziną dekoracyjną powstaje warstwa powietrza,
co poprawia izolacj
ę termiczną i akustyczną. Sposób postępowania różnicujemy w
zale
żności od tego, czy profile zakładane będą poziomo, czy też pionowo.
Przy poziomym zak
ładaniu profili zakładać się będzie i przykręcać łaty pionowe -
30 x 20 mm. Wystarczy tutaj jedna.
* gierowanie - k
ąt przy złączniu części drewnianych lub metalowych, pod którym
stykaj
ą się poszczególne płaszczyzny, załamanie.
182
W takim wypadku otwór w
ścianie przewierca się przez łatę, a przy jej zakładaniu
używa się wkrętów z kołkami.
Przy pionowym montowaniu profili
łaty zakładamy poziomo, zostawiając szczelinę,
która przez uk
ład przemienny łat, umożliwia przepływ powietrza między ścianą i
profilami.
Za pomoc
ą poziomicy oznaczamy rozmieszczenie łat. Najpierw zakładamy je z przodu
pionowo, nast
ępnie zgodnie z ruchem wskazówek zegara u góry i na prawo, jak
równie
ż na dole. Gdy ściana jest nierówna, rozluźnia się nieco śruby, a pomiędzy
ścianę i łatę kładzie sie pas sklejki lub też po prostu drewna, po czym
przykr
ęca się śrubę ponownie.
Zasada zak
ładania boazerii z dodatkową wenętrzną termo-izolacją
Warstwa termoizoluj
ąca została tutaj założona bezpośrednio na ścianie, przy czym
chroni j
ą substancja stanowiąca barierę dla pary. Doprowadzenie powietrza od
ty
łu zapewnia usuwanie mogącej się tu skraplać pary wodnej. Bez takiej strefy
przep
ływu powietrza może dojść do powstawania grzybicy. Wówczas naprawa musi
polega
ć na wymianie całej konstrukcji.
zako
ńczenie przy suficie
cokó
ł odpowietrzający
183W ten sposób za pomoc
ą łat uzyskaliśmy pionowo ustawiony kąt prosty. Długość
śrub zależeć będzie od nierówności, które chcemy zatuszować. Obok podłączeń
elektrycznych i innych miejsc wymagaj
ących „umocnień" założone zostaną dodatkowe
łaty - dokładnie dopasowane, rozlokowane równo w jednej li-
nii
mi.
prawidtowa_o
konstrukcja nieprawid
łowa
nasi
ąkanie wilgocią
boazeria poprzeczna
Prawid
łowa i nieprawidłowa konstrukcja boazerii w pomieszczeniach wilgotnych
Deski profilowe s
ą tak założone na zapewniających wietrzenie od tyłu
kontr
łatach, że żadne pryskanie nie powoduje osiadania wody. W przeciwnym razie
szybko wyst
ąpiłyby tutaj szkody wynikłe z wilgoci, a co za tym idzie konieczne
sta
łyby się prace naprawcze.
184
„Kontr
łatowanie" powstaje wówczas, gdy przeprowadzone zostanie kładzenie łat w
drugim kierunku. Jest ono wtedy celowe, gdy np. w
łazienkach tylna strona
ok
ładziny musi mieć bardzo dobry dostęp powietrza. Taki system kładzenia łat w
drugim kierunku wymaga wprawdzie nieco wi
ęcej miejsca, ale jest skuteczny. Łaty
przykr
ęcamy śrubami.
powie-
T*y-— trza (pr
ędkość '??? 0,1-0,2 m/s)
t
/>— uko
śne ścięcia
ułatwiające odpływ wody
podwójny system)
łat
listwa ochronna
boazeria pod
łużna
Pionowe uk
ładanie boazerii w pomieszczeniach wilgotnych
Kontr
łaty zapewniają nieprzerwaną cyrkulację powietrza, ukośne ścięcia
zapobiegaj
ą osadzaniu się wody na naczółkach drewna i jej wsiąkaniu. Błędnie
za
łożone deski należy „prześrubować", inne metody powodują tylko ponowne
pojawienie si
ę szkód.
185
konstrukcja b
łędna
niebezpiecze
ństwo nasiąknięcia wilgocią
dobrze opracowany monta
ż przez zawieszenie
W pomieszczeniach wilgotnych, takich jak
łazienki, idealnie jest móc zawiesić
deski boazerii tak, by dawa
ło się kontrolować podłoże i w razie potrzeby
wysuszy
ć je. Przy tym system zawieszania musi być tak skonstruowany, by nie
tworzy
ły się zastoje wodne.
8.3. Zak
ładanie paneli
Tylko przy bardzo dobrych i równych
ścianach można sobie pozwolić na
przyklejanie paneli bezpo
średnio do ściany. Lepsze jest jednakże ułożenie łat,
które umo
żliwiać będzie dopływ powietrza od spodu. Panele są to płyty ze sklejki
lub innego materia
łu, zaopatrzone we wręby i pióra, dostępne są w sprzedaży z
gotow
ą już powierzchnią.
Zak
ładanie paneli
Po doci
ęciu paneli na długość czyścimy jej brzeg. Na łaty nakładamy klej, zawsze
na powierzchni odpowiadaj
ącej jednemu tylko polu. Klej należy gładko
rozprowadzi
ć.
186
Za pomoc
ą klocka układamy płytkę tak, by wrąb dokładnie pokrywał się z piórem. W
przypadku zastosowania kleju kontaktowego konieczne b
ędzie lekkie przyciskanie i
ponowne odci
ąganie po to, aby do kleju dostało się powietrze i by mógł
zg
ęstnieć.
Przy klejach kontaktowych po oko
ło 8 minutach będzie trzeba zespajane elementy
dok
ładnie obstu-kać. Jeśli stosujemy inne kleje odpowietrzanie nie jest
konieczne; obstukuje si
ę tutaj od razu, osadzając elementy mocno we wrębach.
Oczywi
ście do obstukiwania używamy podkładki i młotka ze szmatką, aby nie
spowodowa
ć przy tym uszkodzeń. Powierzchnie lakierowane i pokryte maty-ną są
bardzo delikatne.
Wyprowadzenia dla instalacji elektrycznych zaznaczamy jeszcze przed klejeniem, a
w punktach naro
żnych nawiercamy otwory. Potem można je będzie łatwo wyciąć
otwornic
ą.
Nie powinno si
ę prowadzić paneli bezpośrednio od podłogi do sufitu. Lepiej jest
pozostawi
ć odstęp o szerokości ok. 1 cm.
Z jednej strony bowiem taki odstaj
ący cieniowany wrąb jest ładniejszy, z drugiej
za
ś umożliwi swobodny przepływ powietrza.
8.4. Ok
ładziny ścienne z tkanin i folii
Wielkie powierzchnie drewniane, jakie mo
żna uzyskać przy użyciu paneli, nie będą
odpowiada
ły każdemu.
Mo
żna bowiem nie chcieć żyć w „drewnianej szkatułce", ale jednocześnie też nie
chcie
ć malować i tapetować. Pokrywanie ścian materiałami i różnego rodzaju
tkaninami ma d
ługą tradycję.
187Dzisiaj stosowane s
ą następujące rodzaje okładzin ściennych:
O Rzadkie p
łótno jutowe, o strukturze grubowłókni-stej, dostępne jest w handlu w
wielu kolorach i przy tym jest stosunkowo niedrogie. O Suknem pokrzywkowym
nazywa si
ę jednobarwny materiał wełniany, można go nabyć w postaci naturalnej
lub te
ż w poręczniejszych bardzo szerokich belach.
O Równie
ż filc dekoracyjny sprzedawany jest w szerokich belach, produkowany
jest w wielu odcieniach. O Materia
łami na zasłony mogą być różne tkaniny. Gdy
chce si
ę je zastosować jako okładziny ścienne, nie można wybierać tych cienkich
i prze
źroczystych.
Tkaniny z w
łókien syntetycznych dają się łatwo czyścić i posiadają różnego
rodzaju faktur
ę.
Ściany można nie tylko całkowicie pokrywać tkaniną, przy dużych powierzchniach
mo
żna też stosować jako dekorację materiał rozpięty na ramie. Ramę taką wycina
si
ę grzbietnicą, trwałość połączeń zapewniają kołki. Do klejenia stosuje się
odpowiednio dobrany klej. Ram
ę rozkłada się na rozłożony i prosto naciągnięty
materia
ł, który przymocowuje się do niej ćwiekami. W ścianie zakłada się na
kotkach cztery haki, na których na oczkach instaluje si
ę tę dekorację. Tego
rodzaju tkanina stanowi znaczn
ą izolację akustyczną.
Konstruowanie ramy do rozpi
ęcia tkaniny
Oczywi
ście tego rodzaju rama może być - bez konieczności wzajemnych połączeń
mi
ędzy drewnem - przykręcona do podłoża śrubami. Potem jednak trzeba zbić tę
konstrukcj
ę przy brzegu gwoździkami, co wcale nie jest łatwe. Lepiej jest
przygotowa
ć odpowiednio dopasowaną ramę (1), z połączeniami między deskami na
naro
żach (2) i w miejscach wzmocnienia (3), w tym przypadku użyto kotków do
drewna. Po
łączenia przykryte zostają listwą brzegową (4); jest to konieczne
wówczas, gdy gwo
ździe wyciągnie się po stronie czołowej lub też gdy w miejscach
po
łączeń (5) zamontuje się zaślepienia fug. Można tutaj zastosować również
ruchome zamkni
ęcia, które pozwolą na zdjęcie i wypranie tkaniny.
®
©
188
Modnymi tkaninami wzorzystymi szybko mo
żna się znudzić, podczas gdy jednobarwne,
skomponowane ewentualnie z obrazami, tworz
ą dobre tło, przez co można stale
modyfikowa
ć wnętrze. Również materiał można przykleić jak tapetę, jednakże w tym
celu
ściany muszą być gładkie i odpowiednio przygotowane.
Wszelkie nierówno
ści odbiłyby się na tkaninie. Tapetowanie tkaniną przerasta z
regu
ły możliwości amatora. Ściany zazwyczaj nie są równe i bez wad. W takich
wypadkach zaleca si
ę stosowanie całkowicie płaskich ozdób z tkanin rozpiętych na
konstrukcji szkieletowej. Konstrukcj
ę tę sporządza się tak, jak łatę (por. s.
194), zak
ładając ją jednak dookoła na całą
189
ścianę, przy czym tu, gdzie potem będziemy chcieli np. zawiesić obraz, należy
zainstalowa
ć pionowe „podpory". Podpory te należy wykonać z cieńszych łat, tak
by nie odznacza
ły się na tkaninie.
Przybija
ć będzie się ten szeroki bryt (lub już zszyte razem bryty) za pomocą
specjalnych
ćwieków (małych gwoździków z szerokimi główkami), zawsze zaczynając
od
środka. Aby z tyłu, za tkaniną, nie było całkowitej „pustki", można w tych
samych polach za
łożyć płyty z tworzyw piankowych, które stanowią nie tylko,dobrą
izolacj
ę akustyczną, ale i termiczną.
Ściana z tkaniną ozdobną zawsze będzie posiadać zdolność wygłaszania dźwięków,
będzie tłumić hałas w pomieszczeniach, a więc będzie go przejmować. Tak więc
warto zastanowi
ć się nad takim rozwiązaniem.
Najpierw mocujemy tkanin
ę we wszystkich czterech narożach, by wyznaczyć w każdym
boku
środek. Następnie dokładnie na środku jednego z boków, przybijamy gwóźdź.
Kolejny wbijamy na tej samej wysoko
ści po przeciwnej stronie. Przy tym po obu
stro-
Kolejno
ść przytwierdzania gwoździków przy rozpinaniu tkaniny na ramie lub płycie
W naszym przyk
ładzie wzorcowym z częściami ramy sklejona została, w celu
wzmocnienia, p
łyta paździerzowa, która usztywnia połączenia. Analogicznie
post
ąpi się zarówno przy ramach, jak i wszelkiego rodzaju płytkach. Ważne jest,
by za pomoc
ą klocka szlifującego z papierem ściernym „stępić" brzeg na zewnątrz
i na naro
żach, ostre brzegi powodują szybkie niszczenie tkaniny.
190
nach bieg w
łókna musi być jednakowy. Najlepiej można to sprawdzić poziomicą.
Dopiero potem przybija si
ę gwoździe na narożach, u góry, a następnie u dołu. W
taki sposób materia
ł łatwo będzie można rozpiąć, a jeśli będzie to konieczne,
bez problemu b
ędziemy mogli skorygować bieg włókien. Z filcem przebiega to
wszystko znacznie
łatwiej, ponieważ materiał ten nie ma ukierunkowanego biegu
włókien. Tkaninę przypinamy na zmianę. Przy górnym brzegu po lewej i po prawej
stronie, wychodz
ąc od środka. Podobnie postępujemy przypinając brzeg dolny.
Przy kraw
ędziach bocznych należy zwracać uwagę, by tkanina nie wyciągała się.
Główki gwoździ przykrywamy listwami do tapet, o odpowiednio dobranym kolorze.
Bezpo
średnie mocowanie na ścianie jest wprawdzie pracochłonną, ale za to tanią
metod
ą.
Inne metody s
ą łatwiejsze, a oto jedna z nich:
Dzielimy
ścianę na równe powierzchnie i na złączach szwów oraz na brzegach
zak
ładamy łaty; przy okazji łatwo będzie można zamaskować nierówności. Łaty
mocujemy na ko
łkach, tak, jak to już zostało omówione.
Wybieramy materia
ł oraz kolor listew wykończeniowych - albo ciemniejszy, albo
te
ż jaśniejszy od materiału. W zależności od upodobań listwy mogą być szersze
lub w
ęższe. Jako płytek używamy przyciętych na grubość 8 mm płyt paździerzowych,
natomiast jako listew wyko
ńczeniowych profili do płyt dekoracyjnych.
Profile przybijamy lub przy
śrubowujemy tak, by gwoździe (lub śruby) nie były na
nich widoczne. W pustych polach sztyftami stalowymi przybijamy p
łyty z tworzyw
piankowych w celu termoizolacji.
Zeszlifowujemy nieco brzegi na p
łycie paździe-rzowej, tak by powstało tam
zag
łębienie na ok. 2 mm.
191Nast
ępnie rozkładamy bryty materiału „właściwą" stroną ku dołowi, używając
jako pod
łoża dużego stołu lub płyty pilśniowej.
Na to po
łożona zostanie płyta przeznaczona na ścianę, przy czym należy zadbać o
dok
ładne ułożenie tkaniny. Po każdej stronie materiał powinien wystawać na ok. 8
cm. Naro
żniki trzeba będzie odciąć, ale niezbyt daleko, tak by i na narożach
brzegi p
łyty były dobrze obłożone tkaniną.
Nast
ępnie za pomocą przyborów do przypinania mocujemy brzegi materiału na tylnej
stronie p
łyty paździerzowej, zaczynając od środka. Przede wszystkim należy
dok
ładnie przypiąć, lub przybić, materiał w miejscach założenia.
Do gotowych p
łyt, na ich tylnej stronie, przykręca się śruby, które w środku
maj
ą główkę, a po obu stronach gwinty. Za pomocą tych śrub możemy ostrożnie
przykr
ęcać płytę do łat, by ją przymocować. Nie powinny być widoczne żadne śruby
ani gwo
ździe, trzeba by je było wówczas zasłonić.
Naturalnie do tych czynno
ści można też użyć ramy. Musi ona jednak być stabilna,
w przeciwnym razie mog
łaby się przekrzywić. Cała praca poszłaby wówczas na
marne. P
łyty są tańsze, lepsze i bardziej stabilne.
Zamiast gwo
ździ lub przyczepów można też użyć tutaj zamknięć zatrzaskowych - są
to dwa niejednakowe pasy, które
łatwo dają się w każdej chwili otworzyć. Można
je za
łożyć bezpośrednio na ścianę, jak również na ramę czy płytę. W przypadku,
gdy powierzchnie b
ędą musiały często być czyszczone - takie pasy też można prać
- b
ędzie to najlepsze rozwiązanie. Często jednak ich zakładanie przekraczać
będzie możliwości amatora.
Z foliami post
ępować się będzie tak samo - jednak znacznie trudniejsze może być
ich napinanie, poniewa
ż ich powierzchnie nie układają się łatwo w
192
Napinanie tkaniny za pomoc
ą metalowych profili klamrowych
Profil taki zostaje doci
ęty na giero-waniu i odpowiednio do rozkładu
poszczególnych elementów nalepiony b
ądź przyśrubowany do podłoża. Graniczące ze
sob
ą bryty układa się (1); naciąga (2) i napręża (3). Takie połączenie często
mo
żna w dowolnej chwili odpinać. Jeśli napina się jednostronnie, ten aluminiowy
profil widoczny b
ędzie przy brzegu (4), co tworzy dodatkową ozdobę. Jest to
rozwi
ązanie tanie dla ścian gładkich i równych; przy ścianach krzywych należy w
celu ich wyrównania za
łożyć łaty.
regularne tafle. Lepiej jest da
ć takie folie pod prasę stolarską, a potem
jedynie za
łożyć brzegi, względnie przykleić je. Wówczas powierzchnie nie będą
ju
ż się marszczyć.
Poza tym istnieje dzisiaj wiele rodzajów p
łytek - z dekoracją z tworzywa
sztucznego na powierzchni, od jednobarwnych po wzorzyste, a nawet takie o
fakturze drewna.
Je
śli wybierzemy dobrą imitację powierzchni drewnianej, razem z listwami
brzegowymi, które kupuje si
ę w stanie gotowym już wylakierowane, nawet fachowiec
nie stwierdzi niemal
żadnej różnicy pomiędzy nimi a szlachetnym gatunkiem
drewna.
Trudnego klejenia brzegów mo
żemy uniknąć, jeśli kupimy gotowe brzegi drewniane,
dopasowane do faktury p
łyty a następnie przykleimy je i zamocujemy „gierując"
(przycinaj
ąc skośnie wzajemnie dopasowane naroża) na brzegach. Otwory do
zamocowania -jak najmniejsze - zostan
ą po prostu wyszpachlowane.
1938.5. Monta
ż desek profilowych
Jako pod
łoża potrzebować będziemy łat, tak jak to już zostało omówione. Mają one
by
ć tak założone, by możliwa była wentylacja od spodu. Zwłaszcza przy ścianach
zewn
ętrznych trzeba zostawić od góry i dołu szczelinę, by mogła przebiegać
swobodna cyrkulacja powietrza.
Rzecz bardzo istotna: skraplaj
ąca się para wodna musi koniecznie mieć możliwość
ulotnienia si
ę, w przeciwnym razie za stolarką (także za szafami) tworzyć się
będzie hodowla grzybów, która nie tylko niszczy zaatakowany materiał, ale
powoduje pojawienie si
ę nieprzyjemnych zapachów.
Obicie drzwi do piwnicy deskami profilowanymi
Stare drzwi zaopatruje si
ę w listwy ramujące i ukośne, pomiędzy które zakłada
si
ę płyty termoizolujące. Na te listwy przykręca się śrubami deski profilowane z
drewna odpornego na dzia
łanie warunków atmosferycznych, które to deski pokrywa
si
ę na zewnątrz pig-mentowanym grubopowłokowym lakierem przeźroczystym. W ten
sposób niewielkim kosztem poprawimy izolacj
ę termiczną i akustyczną, a
zak
ładając przy okazji nowy zamek lepiej zabezpieczymy się przed włamaniem. Gdy
chodzi o wygl
ąd do wyboru mamy wiele wariantów.
194
Oto jak nale
ży to wykonać:
p] W przypadku pionowego obijania deskami
łaty należy tak założyć, by bez
przeszkód funkcjonowa
ć mogła wentylacja od spodu. Gwoździe wbijać się będzie we
wr
ęby bądź też w specjalne nierdzewne klamry.
\1\ Przy poziomym zak
ładaniu desek postępuje się podobnie, jednakże w
pomieszczeniach wilgotnych, np. w
łazienkach, boazeria taka jest bardziej
nara
żona na zniszczenie niż pionowa. Woda dłużej utrzymuje się na występach i
przenika do
środka drewna. \J\ Jeśli chce się uzyskać lepsze ukształtowanie
odst
ępów pomiędzy deskami, należy zaopatrzyć się w takie, które po obu stronach
posiadaj
ą wręby. We wręby te wbija się sztyfty mocujące, a następnie wykłada się
je pasami dekoracyjnymi o odpowiedniej szeroko
ści. Taka konstrukcja będzie przez
to ta
ńsza!
lato : 10-13%
zima przy centralnym ogrzewaniu : 5-8% ró
żnica objętości przy szerokości 100 mm
do 2 mm
Przy boazeriach powinno si
ę używać desek o już opracowanych powierzchniach albo
te
ż jeszcze przed montażem pokryć je odpowiednim lakierem. Pomiędzy latem i zimą
deski profilowe b
ędą przechodzić znaczne ruchy spowodowane ich kurczeniem się i
rozszerzaniem. Gdy powierzchni
ę desek opracowywać się będzie dopiero po montażu,
w zimie - jako
że centralne ogrzewanie przynosi ze sobą suche powietrze -
pokryj
ą się one niezbyt eleganckimi rysami.
195
po
łączenie narożnika przy użyciu listwy z wrębami
Naro
żnik boazerii z podwójnie założonymi łatami i z wentylacją od spodu - złącze
z listw
ą z wrębami
Listwa z wr
ębami może być ukształtowana inaczej; w handlu dostępne są różne jej
formy.
Świerk jest drewnem tanim i bardzo dobrze nadającym się do pomieszczeń
wilgotnych.
konstrukcja naro
żnika
z cieniowan
ą fugą między deskami
Opracowanie naro
żnika przy boazerii profilowej z zachowaniem fugi. i...
... uzyskuje si
ę poprzez zamocowanie listwy pomiędzy deskami. Przy montażu -
cz
ęsto jeszcze przed założeniem - skręca się narożną deskę profilową z listwą
kątową, a także przykleja się ją. Drugą deskę przykręca się już podczas
montowania. Tak
ą konstrukcję można stosować również w stolarce zewnętrznej.
196
W pomieszczeniach o du
żej wilgotności zakładać się będzie podwójne łaty; poza
tym powinna tu by
ć, tak jak przy płytkach, możliwość zdjęcia stolarki, np. po
to, by mo
żna było skontrolować podłoże. Jest to istotne przede wszystkim tam,
gdzie nale
ży zrezygnować ze środków do konserwacji drewna. Szczegóły takiego
zak
ładania lepiej przedstawią rysunki niż słowa.
8.6. Zak
ładanie tkanin i płyt na sufity
To, co do tej pory zosta
ło powiedziane o zakładaniu płyt ozdobnych, boazerii i
folii, mo
że być w pełni zastosowane do kształtowania powierzchni sufitów. Z
pewn
ą jednak różnicą: ciężar ozdób powinien być w tym przypadku mniejszy, a ich
za
łożenie niezwykle pewne. Taką możliwość stwarza nam nowoczesna technika
stosowania dubli. Mimo to lepiej za
łożyć o jeden dubel więcej, jeśli tylko mamy
jakie
ś wątpliwości.
Warto przeprowadzi
ć tę najprostszą z możliwych prób: przywiesić się z całej siły
na ka
żdym z zamocowanych dubli; musi on to wytrzymać, jeśli chcemy być pewni, że
sufit utrzyma si
ę na górze i nie spadnie nam na głowę.
Cz
ęsto czytamy w gazetach o tym, że w jakiejś szkole czy w urzędzie oberwał się
sufit. To powinno pokaza
ć, jak odpowiedzialnie należy tutaj pracować. Mimo to -
z prób
ą siły - problem ten udaje się opanować.
Zak
ładanie sufitu podwieszanego jest właściwie zbyt trudne dla amatora. Pod tym
poj
ęciem rozumie się sufit, za pomocą którego np. zbyt wysokie pomieszczenie
doprowadza si
ę do wysokości standardowej.
197Przy wy
ższych pomieszczeniach montować się będzie całą serię specjalnych
zwisów z ko
łkami, umieszczonych na starym suficie. Na tym zawiesza się szkielet
ramowy, który utrzymywa
ć będzie nowe płytki lub boazerię. Ale jest to jednak
praca dla fachowca.
Je
śli natomiast mamy korytarz szerokości mniejszej niż 2,5 m i pragniemy ukryć
rury, armatury i nieregularne sufity mo
żemy bez problemu sami „coś" z tym
zrobi
ć.
Proponujemy nast
ępujące rozwiązanie:
Za pomoc
ą poziomicy i łaty zaznaczamy po jednej stronie dolny brzeg nowego
sufitu, a potem robimy to po drugiej stronie, naoko
ło w całym pomieszczeniu.
Mo
żliwości zakładania niższego sufitu w pomieszczeniach z rurami i o zbyt
wysokich stropach
Z góry jednak nale
ży założyć, że szerokość takiego pomieszczenia nie przekracza
2,5 do 3 m. Wi
ększe przekrycie wymaga systemu podpór z belkami tragarzowymi,
które utrzymywa
ć będą płyty sufitu (1). Prostsze są jednakże listwy (2), winkle
aluminiowe (3) lub profile (5), które przykr
ęca się do ograniczających ścian
wkr
ętami. Za pomocą konstrukcji ramowej, na którą płyty będą nakładane (4) lub
naklejane (6), mo
żna przekrywać również większe szerokości.
198
Wykonanie naro
żnika zewnętrznego przy boazerii założonej na podwójnych łatach, z
wentylacj
ą od spodu
Za pomoc
ą podobnej listwy można również połączyć boazerię w kącie wewnętrznym.
po
łączenie narożnika iistwą z piórami
zwyczajnie klejona konstrukcja naro
żna
Naro
żnik przy boazerii z wentylacją od spodu
Tutaj zrezygnowano z dodatkowej termoizolacji wewn
ątrz pomieszczenia. Tego
rodzaju boazeria - zak
ładając użycie właściwego drewna - nadaje się również do
łazienek. Można także zaniechać klejenia, ale wówczas tworzy się tam szczelina.
Uk
ład boazerii w łazienkach i w okładzinach zewnętrznych
Podstawowym wymogiem jest to, by woda nie osiada
ła na czołowych powierzchniach
profili. To samo dotyczy ca
łego lica boazerii. Korzystniejszy jest pionowy układ
desek. Lepiej jest unikn
ąć napraw, niż musieć je potem przeprowadzać; dlatego
tak istotna jest prawid
łowa konstrukcja.
korzystne odprowadzenie wody przy uko
śnie ściętych profilach i pionowym układzie
desek
199I
.Martwe k
ąty", do których nie dochodzi powietrze, stwarzają
iistwy uk
ładane na przemian zapewniają dobry dostęp powietrza
listwy wydr
ążone
Uk
ładanie na przemian łat do boazerii i paneli
W
żadnym razie przy wentylacji od spodu nie powinny powstać „martwe kąty",
tworzy
łyby się tam skupiska wilgoci i pleśni. Jeśli nie da się wprowadzić
podwójnego systemu
łat, należy układać listwy na przemian. Również wydrążenie
listwy przy u
życiu piły taśmowej przynosi pożądany efekt. Szczelina wentylacyjna
musi mie
ć jednak co najmniej 20 mm szerokości.
200
Zalety podwójnego systemu
łat przy stolarce na zewnątrz budowli, w łazienkach,
jak równie
ż w innych pomieszczeniach o dużej wilgotności Zwłaszcza w piwnicy ze
ścian wyparowywać będzie pewna ilość wody. Dlatego tak istotną sprawą jest
wentylacja od spodu. Przy podwójnym systemie
łat każda część stolarki i
konstrukcji szkieletowej ma na tyle dobry dost
ępu powietrza, by nawet po wielu
latach przetrwa
ć bez uszkodzeń.
I Podwójny sy-^ |stem
łatzapew^" 'nh najlepszą wentylację fasady od spodu.
Nast
ępnie zakładamy dookoła listwy tragarzowe z kołkami, których dolna część ma
ju
ż „gotowe" wykończenia. Listwy te powinny być tylko tak szerokie, by płyty
sufitowe, boazerie i ramy mo
żna było unieść po jednej stronie i potem założyć na
drug
ą. Szkic wyjaśni, jak to zrobić.
Sztyftami przymocowuje si
ę listwy sufitowe, które zakrywają kołki. Teraz
zak
ładamy przygotowane uprzednio ramy sufitowe z tkaniną, płyty lub deski
profilowe. Nie b
ędziemy ich przytwierdzać na stałe, będą instalowane pomiędzy
ścianami bez pozostawiania większych szczelin.
Płyty lub ramy z tkaniną muszą być „samonośne". Nadaje się im statycznie takie
wymiary, by szeroko
ść ganku lub przedpokoju przykryta została nimi w spo-
Jeszcze jedna dobra rada: warto pozostawi
ć na stronie czołowej i pomiędzy
płytkami około jednego centymetra odstępu. Będzie to wyglądać jak wyfa-zowana
fuga. Dzi
ęki temu zachowana zostanie cyrkulacja powietrza i będzie mogła ulotnić
si
ę nagromadzona skroplona para wodna. W ten sposób uniknie się „zatęchłych"
pomieszcze
ń.
201I
sób pewny. Zalet
ą tej konstrukcji jest fakt, że takie elementy sufitu mogą być
ka
żdorazowo z niewielkim wysiłkiem zdjęte, tak że zawsze ma się dostęp do
instalacji.
8.7. Problemy zwi
ązane *
z termoizolacj
ą
O termoizolacji by
ła mowa, w związku z okładzinami ściennymi, zakładaniem folii
za grzejnikiem centralnego ogrzewania (por. s. 141), by uzyska
ć w ten sposób
odbicie promieniowania, a potem przy tapetach i p
łytach dekoracyjnych, które po
stronie tylnej mia
ły materiał termoizolujący (por. s. 141). Warto nadmienić, że
dobra termoizolacj
ą stwarza w rezultacie również dobrą izolację akustyczną. Ale
o tej b
ędziemy
to =-10"C
tz.: temperatura na zewn
ątrz
przedzia
ły temperatur
H=f20°C
tw: iemperaturan wewn
ątrz
202
Przyczyny tworzenia si
ę pleśni w narożnikach pomieszczeń
Przy naro
żnikach pomieszczeń strumień ciepła ma dogodniejsze warunki przepływu
ni
ż przy płaskich powierzchniach ścian. Oznacza to, że w kącie będzie zimniej
ni
ż na pozostałych częściach ściany. Jeśli, np. przy gotowaniu lub w sypialni z
zamkni
ętymi oknami, wzrośnie względna wilgotność powietrza w narożnikach osadza
si
ę skroplona para wodna, która napełnia je wilgocią. Powstają plamy i tworzy
sie ple
śń. Środek zaradczy: albo dobra termoizolacją zewnętrzna, albo też
wietrzenie, wietrzenie i jeszcze raz wietrzenie, a
ż powierzchnia muru stanie się
sucha! Dopiero wówczas mo
żliwe stanie się trwałe odnowienie narożnika.
nasi
ąknięcie wilgocią
zimny obszar dachu
tworzenie si
ę lodu
powierzchnia nara
żona ; na działanie wilgoci
termoizolacj
ą
warstwa hamuj
ąca przepływ pary
stolarka
sufit z warstw
ą tynku
ciep
łe pomieszczenie wewnętrzne
Przyczyny wyst
ępowania plam w następstwie przecieku wody przy drewnianych
belkach dachu lub na jego po
łaciach
Przy tego rodzaju konstrukcjach belki lub szczeliny s
ą często „pomostami
cieplnymi", przez które para wodna w
ędruje z pomieszczenia przez drewno na
zewn
ątrz, gdzie zamarza, tworząc taflę lodu. Gcly tafla ta topi się, woda z
powrotem w
ędruje przez drewno, napełniając w końcu wilgocią sufit i ściany.
Środki zaradcze: warstwa powstrzymująca przepływ pary poniżej belki i dodatkowa
termoizolacj
ą po stronie zewnętrznej. Jeśli nie przeprowadzi się takiej
„terapii" uszkodzenia pojawi
ą się ponownie.
mówi
ć osobno. Przy jednej jeszcze okazji wspomnieliśmy o podobnej sprawie -
omawiaj
ąc uszczelnianie okien i drzwi. Każda przeszkoda w swobodnym przepływie
powietrza jest jednocze
śnie izolacją termiczną i akustyczną.
Czy warto wstawi
ć dodatkową szybę do okna?
Wyj
ąwszy nieliczne przypadki, należy z tego zrezygnować. Z jednej bowiem strony
tego rodzaju rozwi
ązanie jest kosztowne, z drugiej zaś przekracza ono możliwości
amatora. A co jeszcze istotniejsze, jak to si
ę okaże przy kolejnej mroźnej
zimie, usprawnienia tego typu i tak nie dorównaj
ą nowoczesnym oknom.
203W dziedzinie termoizolacji pozostaje jeszcze do omówienia kwestia
uszczelnienia i przebudowy kondygnacji dachu, która pod pewnymi wzgl
ędami należy
jeszcze do mieszkania. Z pewno
ścią domowy majster-kowicz może tu wiele zdziałać
sam. Jednak
że problematyka ta jest tak rozległa, że nie mieści się już w
zakresie typowych prac przeprowadzanych przy remontach wykonywanych w domu
samodzielnie. Je
śli chcemy się tym zająć, trzeba kupić specjalistyczny
podr
ęcznik.
8.8. Ozdabianie
ścian i izolacja akustyczna
Nadmiar d
źwięków, a wiec hałas, można wytłumić na trzy sposoby:
Q] Przez oddzielenie pomieszczenia mas
ą, a więc ciężkimi strukturami
architektonicznymi; [T| Przez za
łożenie specjalnej, składającej się z wielu
warstw konstrukcji, która dodatkowo zapewnia
ć będzie izolację akustyczną,
podobnie jak za
łożenie na szkielecie z łat boazerii stwarza izolację termiczną;
[7] Przez zamontowanie konstrukcji powstrzymuj
ących przepływ fal dźwiękowych
przez szczeliny i p
ęknięcia.
Poza tym istniej
ą jeszcze dalsze możliwości:
(Tj D
źwięk powstający na powierzchniach (jeśli zostaną one właściwie
skonstruowane) mo
że być wytłumiony i przekształcony w ciepło, a więc po prostu
„zlikwidowany".
(T| Mo
żna wytłumić dźwięk już w momencie jego powstawania, np. dźwięk stąpania
wyciszamy rozk
łada-
204
jąc miękki i gruby dywan z flauszu, który po prostu absorbuje odgłos kroków.
[JJ Uci
ążliwy dźwięk roznoszący się przez rury lub instalacje oraz przez
konstrukcje sufitowe mo
żna wytłumić stosując „szczeliny rozdzielające".
Jak mo
żna poprawić izolację akustyczną?
Przyjrzyjmy si
ę metodom, jakie możemy zastosować używając powszechnie dostępnych
środków.
Q] Za pomoc
ą masy osiąga się podwyższoną powietrzną izolację akustyczną.
Zwi
ększanie masy pomiędzy pomieszczeniami w mieszkaniu jest problematycznym
wyj
ściem. Słabymi punktami będą tutaj drzwi - zwłaszcza gdy mają duże
powierzchnie szklane.
r 7 7 7 '
7
/
/
/
/
/ ,
/ / / / /
/
i
1
HM
MM
;.
--5--
—s—
-— sufit betonowy
tynk
zawieszone profile z blachy
termoizolacja
z waty mineralnej-
konstrukcja
deski profilowe no
śna z łat
Ha
łas może być niezwykle uciążliwy, może stanowić znaczną przeszkodę dla
osi
ągnięcia dobrego duchowego samopoczucia. Szczególnie odnosi się to do
st
ąpania ponad naszymi głowami. Co z tym zrobić? W tym wypadku pomoże jedynie
podwieszany sufit. Tutaj przedstawiono podstawow
ą jego zasadę - wykonanie lepiej
pozostawi
ć fachowcom.
205
stare drzwi mocno . i trwale podklejone \
nowe drzwi jako konstrukcja no
śna
W przypadku drzwi wymagaj
ących naprawy istnieją dwie możliwości:
1. Dobieramy - jak to przedstawiono na ilustracji - nowe drzwi i naklejamy na
nie te stare jako ozdob
ę. Postępuje się tak podczas restauracji wielu domów,
gdzie stare drzwi posiadaj
ą dużą wartość, ale są już mocno zniszczone.
2. Nasze stare drzwi w ich strukturze i materiale s
ą nienaruszone, jednak
wygl
ądają nieładnie. Można wówczas na ich powierzchni po obu stronach przykręcić
wkr
ętami stolarkę, która nie tylko poprawi ich wygląd, ale także stworzy
dodatkow
ą izolację termiczną i akustyczną.
{J}
Środek zaradczy: Proszę dokupić drugą szybę, je-sli to możliwe, to grubszą
od pierwszej. Nast
ępnie proszę zdjąć listwy i obłożyć - jak to już raz opisano
(por. s. 98) - t
ę starą szybę kitem taśmowym. Listewkę należy przyciąć tak, by
odpowiada
ła grubości pąsu z kitem i tej drugiej szyby (można ją ewentualnie
przedzieli
ć na dwie części). Teraz listewkę tę należy przymocować. W ten sposób
powstaje izolacja akustyczna zarówno przez zwi
ększenie masy, jak i przez wie-
lowarstwowo
ść konstrukcji.
y[| Je
śli, np. ze względów statystycznych, można je-ynie nieznacznie zwiększyć
mas
ę, decydujemy się na konstrukcję wielowarstwową. Konieczne przy tym środki
zaradcze omówione zosta
ły wszędzie tam, gdzie opisywano zakładanie okładzin
dekoracyjnych na
ścianach - zarówno z tkaniny, jak i z tworzyw pian-
206
kowych lub stolarki (por. s. 187). Metoda ta sprawdza si
ę także przy drzwiach,
np. przez ich zdublowanie. \j\ Likwidacja mo
żliwości przenikania dźwięków
omówiona zosta
ła przy okazji uszczelniania okien i drzwi (por. s. 95). Dotyczy
to wszystkich elementów architektonicznych. Jednak
że uszczelnienie należy
przeprowadzi
ć bardzo dokładnie, ponieważ nawet najmniejszy „pomost dźwiękowy"
mo
że zaprzepaścić wszystkie inne działania - przez nieszczelne miejsce będzie
si
ę przedostawać tyle dźwięków, że inne uszczelnienia działać będą jedynie w
ograniczonym zakresie.
Podstawowe zasady t
łumienia dźwięków w pomieszczeniach zamkniętych
1. G
ładkie, twarde powierzchnie wykazują silne właściwości odbijania fal
dźwiękowych, a przez to ich wzmacniania.
2. Powierzchnie mocno porowate s
ą w stanie stłumić niemal każdy dźwięk. Nie
dochodzi tutaj niemal do odbicia. Powstaje pomieszczenie „g
łuche".
. ,.,,,..,
3. P
łyty z nacięciami i otworami odbijają jedynie częsc fal dźwiękowych, część
za
ś absorbują. Powstaje pomieszczenie o przyjemnej akustyce.
Poza powierzchniami równie
ż ich podłoże ma swój udział w tworzeniu idealnej
akustyki. Bez w
ątpienia jednak założone na łatach płyty z otworami i nacięciami
daj
ą tutaj najlepsze efekty.
207[7] Powierzchnie porowate, takie jak tkaniny lub tworzywa piankowe,
wyg
łuszają i „likwidują" dźwięk. Wszystkie przykłady, jakie podawaliśmy przy
omawianiu ozdabiania
ścian, są skuteczne w zakresie tłumienia hałasu. Zwłaszcza
wtedy, gdy p
łyty lub okładziny nie są instalowane bezpośrednio na ścianie, lecz
pod ich powierzchni
ą pozostawia się jeszcze szczelinę powietrzną i warstwę
termoizoluj
ącą. Szczególnie dobrze sprawdzają się tutaj perforowane płyty z
tworzyw piankowych lub p
łyty paździerzowe. [T] Hałas tłumi się w momencie jego
powstawania, je
śli np. na kamienną posadzkę położy się miękki dywan.
Rozchodzenie si
ę dźwięku zostanie zredukowane,
parkiet
płyta wykładzinowa
pasy-wyg
łuszające odgłosy
st
ąpania
belki sufitowe
termoizolacja
wype
łnienie
pod
łoże zaślepiające
system
łat
system
łat z podkładkami
do wyrównywania
krzywizn
płyta gipsowa
Izolacja akustyczna i termiczna przy suficie z belek
Stropy - powy
żej ze sklejki, poniżej zaś z płyty gipsowej - połączone są z
belkami za pomoc
ą warstw pośrednich; umieszczona po bokach warstwa izolacji
powoduje,
że żaden dźwięk nie jest dalej przenoszony. Wypełnienie stanowi masę,
a tak
że izolację termiczną i akustyczną, warstwa z waty szklanej jeszcze ją
wzmacnia. Tego rodzaju konstrukcje mog
ą być zakładane zarówno od góry-jedynie od
strony pod
łogi - jak też wyłącznie od dołu. Często opłacać się będzie również
zdj
ęcie podłogi jej ponowne założenie, przy jednoczesnym jej odnowieniu i
uzupe
łnieniu.
208
parkiet lub wyk
ładzina
?y sklejka
pasy izolacji bitumicznej system belek
deski mi
ędzy belkami stropu izolacja Jn zaślepienie
Vtaty
\pasy izolacji bitumicznej sklejka z tynkiem z
żywicy I syntetycznej
Zak
ładanie izolacji termicznej i akustycznej na suficie drewnianym
Deski mi
ędzy belkami stropu oraz izolacja powodują, że w środku tej struktury
powstaje dobra warstwa ochronna. Pasy izolacji z bitumu na i pod belkami
drewnianymi zapobiegaj
ą rozchodzeniu się odgłosów stąpania i innych dźwięków. Od
do
łu zakłada się płytę ze sklejki i tynk z żywicy syntetycznej, od góry zaś, na
płytkach ze sklejki, parkiet lub dywan.
je
śli taką część architektoniczną jak kamienna posadzka osadzi się „płynnie", to
znaczy oddzieli si
ę ją izolacją akustyczną od wszystkich innych części budowli.
\T\ Powsta
ły już dźwięk trudno jest zredukować po fakcie. Konieczne by tutaj
by
ło oddzielenie poszczególnych części architektonicznych, należałoby założyć
izolacj
ę akustyczną w pomieszczeniach pośrednich. Można jednak złagodzić dźwięk,
je
śli przy hałasach z instalacji wodno-kanalizacyjnych i toalet zastosuje się
ich owini
ęcie izolacją - a w wypadku centralnego ogrzewania, gdy odpowietrzymy
kaloryfery.
Metody pozbywania si
ę niechcianych dźwięków i hałasu są dość proste, ale nie
zawsze udaje si
ę w pełni osiągnąć oczekiwany rezultat.
2098.9. Naprawa pod
łogi
Za
łóżmy, że już znudziły się nam wykładziny dywanowe i dla odmiany chcielibyśmy
teraz mie
ć piękny parkiet? Tego rodzaju prace mogą być w całości przeprowadzone
tak
że przez majsterkowicza amatora.
Post
ępujemy w następujący sposób:
Zdejmujemy naoko
ło listwy przyścienne, tak by podłoga od ściany do ściany
tworzy
ła równomierną powierzchnię. Następnie wyrównujemy miejsca uszkodzenia
dywanu (przez ca
ły czas pozostaje on rozłożony) przy użyciu materiału
wype
łniającego, mogą to być tworzywa bitumiczne, piankowe, mineralne, w ten
sposób uzyska si
ę gładką powierzchnię.
Powierzchni
ę tę przykrywamy teraz matą z filcu, nadaje się do tego również
cienka p
łyta z miękkiego włókna. Na nią nakłada się, zostawiając odstęp
brzegowy, cienki gotowy parkiet, zespojony klejem na pióro i wr
ąb. Taki sposób
zak
ładania parkietu określa się jako „płynny", nie ma tutaj bowiem przyklejania
parkietu do pod
łogi.
Na odst
ęp brzegowy zakładamy listwy zabezpieczające o szerokości ok.1 cm, w taki
sposób, by mo
żna je było potem ponownie zdjąć. Teraz należy zakleić szczelinę i
jeszcze raz zbi
ć płytkę z płytką lub deskę z deską, by powstała w pełni gładka
powierzchnia. Wówczas z powrotem za
łożymy listwy brzegowe, na nowo je
przykr
ęcając.
Elementy gotowego parkietu maj
ą powierzchnię już lakierowaną. Z reguły warstwa
lakieru jest wystarczaj
ąco gruba i trwała. Jeśli mimo to jednak zdecydujemy się
na grubsz
ą warstwę, powierzchnię trzeba będzie wygładzić klockiem szlifującym i
pokry
ć lakierem, takim, jaki zalecany jest przez producenta. Nowa warstwa dobrze
wówczas po
łączy się z poprzednią.
210
Drzwi nale
ży dopasować do nowej wysokości posadzki. W tym celu należy je zdjąć,
a nast
ępnie dociąć i oczyścić, przede wszystkim ich brzegi. Dlaczego wciąż
rozk
ładać dywany na parkiecie, a nie odwrotnie, raz chociaż położyć gotowy
parkiet na dywan? Nowoczesne materia
ły umożliwiają taką zamianę.
Co mo
żna zrobić, skrzypi?
gdy drewniana pod
łoga
Tego rodzaju naprawa wymaga wi
ększego nakładu pracy, ale praktycznie zawsze jest
skuteczna.
A
mozaika parkietowa klej
/ lekka p
łyta budowlana z waty /drzewnej, o zamkniętych porach /-papa
JmU U U \J \Ju 2 ^ wype
łnienie wyrównujące
folia polietylenowa surowy mur stropu
—tynk
Zak
ładanie nowej podłogi na nierównym stropie z surowego betonu
Folia polietylenowa zapobiega przenikaniu do pod
łogi pary i wilgoci, np. ze
znajduj
ącej się poniżej kuchni. Wypełnienie wyrównujące tworzy gładką
powierzchni
ę. Papa (jak również cienka płyta z wełny drzewnej) stanowią podkład.
Na ów podk
ład zakłada się sklejkę lub też lekkie płyty budowlane z wełny
drzewnej, o porach zamkni
ętych. Następnie przyklejona zostanie mozaika
parkietowa lub gotowy parkiet. Powstaje w ten sposób konstrukcja z izolacj
ą
termiczn
ą, przede wszystkim zaś z izolacją akustyczną, która będzie łatwa w
piel
ęgnacji i nie będzie wymagać częstych napraw.
211Proponujemy nast
ępujące sposoby:
Pod
łogi skrzypią, gdy drewno ociera się o drewno. By temu zapobiec, bierzemy
wiertark
ę i długie śruby, następnie przywiercamy poluzowane klepki i przykręcamy
je tak,
że główka wkrętu jest dość głęboko osadzona, ok. 2 do 3 mm poniżej
poziomu posadzki. Cz
ęsto taki środek zaradczy w zupełności wystarcza.
Je
śli podłoga skrzypi miejscami nadal, to na powierzchni w partiach, z których
wydobywa si
ę hałas, wiercimy otwory, przez które wprowadzać będziemy piankę
monta
żową wyciskaną z tubki. Pianka ta tak sklei poszczególne części, że nie
będą się one o siebie już dłużej ocierać. Stosunkowo nieduże otwory zostaną
potem wype
łnione pianką lub zasklepione kołkiem.
Je
śli jednocześnie pragniemy uzyskać nową powierzchnię parkietową, zaopatrujemy
si
ę w cienkie płytki gotowego parkietu. Przy, użyciu cykliniarki do podłóg, po
uprzednim zdj
ęciu listew brzegowych, szlifujemy podłogę raz poprzecznie i raz
wzd
łuż - albo też dwa razy po prztkątnych - stosując przy tym gruby papier
ścierny. To właśnie z uwagi na tę czynność należy głęboko osadzać wkręty.
Płytki gotowego parkietu kleimy na podłożu, pozostawiając odstęp brzegowy o
szeroko
ści 1 cm. Ich powierzchnia będzie uprzednio pomalowana, każdą płytkę
przyk
ładać będziemy ok. 3 cm przed miejscem przeznaczenia, następnie będzie się
ją układać i ostukiwać. Całą powierzchnię będzie się także ostukiwać, używając
do tego drewna z os
łoną.
Po sko
ńczeniu pracy trzeba będzie ewentualnie ponownie lakierować, by uzyskać
jeszcze jedn
ą trwałą warstwę powierzchniową. Gdy założone zostaną listwy
brzegowe, uk
ładanie posadzki jest gotowe. Tworzy się w ten sposób zwarta płyta,
która wewn
ątrz jest klejona, ale tak, że podłoga zostaje nienaruszona.
212
9. Naprawy i prace " w otoczeniu zewn
ętrznym mieszkania lub domu
W zale
żności od rodzaju gospodarstwa domowego i mieszkania, przejścia pomiędzy
przestrzeni
ą we-wnątrzną i otoczeniem zewnętrznym są mniej lub bardziej płynne.
Otoczenie zewn
ętrzne mogą stanowić: balkon, cieplarnia, weranda, basen itp.
Tego rodzaju otoczenie domu czy mieszkania to dla wielu ludzi odwieczne
marzenie, tre
ść wszelkich życzeń. Ale nie wszyscy zdają sobie sprawę, ile rzeczy
wci
ąż trzeba naprawiać. Właśnie teraz chcemy się przyjrzeć przynajmniej części
zwi
ązanych z tym czynności. Ale uwaga - jest tego znacznie więcej niż w
przypadku normalnego gospodarstwa domowego; przy tym prace w ogrodzie chcemy
tutaj pomin
ąć. Pozostaje i tak wystarczająco dużo do zrobienia!
9.1. Jak utrzyma
ć balkon w dobrym stanie
Balkony i okapy dachów nale
żą w ogóle do najbardziej kłopotliwych elementów
architektonicznych. Jednym z najcz
ęstszych błędów budowlanych jest wykonanie
wyst
ępów, jakimi są również balkony, bez od-
213powiedniej izolacji. P
łyta balkonu przewodzi wówczas, niczym instalacja
ch
łodząca, zimno do wnętrza domu. Z ciepłego i wilgotnego powietrza w pokoju
osadza si
ę na tych zimnych częściach skroplona para wodna, która początkowo
prowadzi do pojawienia si
ę wilgotnych plam, potem zaś do nasiąknięcia wilgocią
ca
łych pomieszczeń. Sufity pokojów pod tym balkonem stają się w okolicy okna
wilgotne, wilgo
ć tworzy się też przy balkonie na wysokości podłogi. Proszę tylko
nie próbowa
ć naprawiać tego samodzielnie! Z pomocą może przyjść jedynie
fachowiec, wykonuj
ąc obszerną, drogą, obejmującą wszystkie części termoizoiację.
To nie jest praca dla amatora.
Przy balkonie powinno si
ę jednak przeprowadzać regularnie, wraz z naprawą
drobnych usterek, nast
ępujące prace konserwatorskie:
[JJ Co roku nale
ży przeczyścić odpływy, sprawdzić, czy na płytach i kafelkach
nie wyst
ąpiły pęknięcia, czy w ścianie czołowej i dolnej części balkonu nie ma
uszkodze
ń powstałych z wilgoci. Rozpozna się to po odpadaniu okładzin i farby.
Je
śli w porę przedsięwzięte zostaną właściwe środki, można takie uszkodzenie
przynajmniej utrzyma
ć w pewnych granicach. \j\ Wszystkie szczeliny należy
sprawdzi
ć pod kątem uszkodzeń, wszystkie uszczelnienia pod względem ich
trwa
łości. To samo odnosi się do wszystkich przy-ległości, zbrojeń i balustrad.
Przede wszystkim skontrolowa
ć należy wypełnione masami uszczelniającymi fugi na
złączach, jeśli to konieczne, trzeba je będzie odnowić.
Cz
ęści metalowe należy sprawdzić z uwagi na
I Ul *fc»^^M \ ^^i V III ^^ ni ? ^^ w w ^^
p ? *^» ? ^* »» w ^^ p* ? "^ ? ? ^»-^— - -^ -----
— - - — - — j - —
niebezpiecze
ństwo pojawiena się rdzy, która powodować będzie odpryskiwanie
lakieru. Je
śli tak się stanie, rdza musi zostać natychmiast skuta i
zeszlifowana, a powierzchnia na nowo wylakierowana. To samo doty-
214
czy balustrad balkonowych, które potraktowane musz
ą zostać odpowiednio do
materia
łu, z jakiego zostały wykonane. Pokryte lakierem przeźroczystym drewno
będzie co ok. 2 lata wymagało ponownego wymalowania.
[T| Nie zapominajmy o meblach balkonowych i innych przedmiotach wyposa
żenia.
Wszystko jedno, czy sta
ły one przez zimę na zewnątrz, czy w piwnicy - tkaniny
trzeba odnowi
ć, a uszkodzone miejsca pomalować. To samo odnosi się do markizy,
której bardziej szkodzi zima wilgotna ni
ż mroźna.
Taka coroczna inspekcja pomo
że zaoszczędzić kłopotów, zwłaszcza gdy
przeprowadzona zostanie jeszcze w terminie gwarancji na poszczególne prace.
9.2. Okapy dachów
Przy okapie dachu w przekroju spotykaj
ą się elementy dachu, ściany i części
elewacji. Wszystko to musi by
ć dokładnie uszczelnione, w przeciwnym razie
powsta
ć mogą duże szkody.
Wiele elementów wymaga sprawdzenia:
[JJ W przekryciu dachu mog
ą powstać wgłębienia i szczeliny, uszkodzone mogą też
by
ć pojedyncze dachówki. Należy naprawić zwietrzałą zaprawę. Usunąć zabrudzenia
i naro
śle mchu. Oczyścić rynny dachowe.
[I] Przede wszystkim nale
ży sprawdzić drewnianą więźbę dachową, a także części
metalowe. W przypadku rdzy konieczna jest natychmiastowa naprawa (malowanie).
Wiele osób zapomina,
że również ocynkowana blacha co 5 - 6 lat wymaga
pomalowania.
215
Prace kontrolne i remontowe przy dachu
1 Czyszczenie i kontrola rynien dachowych.
2-7 Sprawdzanie i remont pokrycia, konstrukcji drewnianej i uszczelnienia okapów
dachów.
8 i 9 Kontroli wymagaj
ą także donice na kwiaty i balustrady, które ewentualnie
trzeba b
ędzie naprawić.
10 - 15 Uk
ładanie podłogi z uszczelnieniem, termoizolacją i okładziną, łącznie
ze sprawdzeniem odprowadzania wody, które powinno zosta
ć w porę naprawione.
19 Regularnie malujemy przekrycie i szkielet konstrukcyjny.
20 - 22 Nale
ży sprawdzać termoizolację, wentylację i więźbę dachową.
23 - 25 Naprawia
ć będziemy okna i drzwi - framugi, uszczelnienia, powłoki
kryj
ące i powierzchnie.
26 do 30 Pod
łogę sprawdza się regularnie z uwagi na niebezpieczeństwo
nasi
ąknięcia wodą; w razie wystąpienia takiego uszkodzenia, należy natychmiast
podj
ąć odpowiednie środki zaradcze.
216
O tym, jak trudne s
ą prace przy budowie i uszczelnianiu kondygnacji dachu,
powinien da
ć wyobrażenie ten rysunek:
Przy nie zabudowanej kondygnacji dachu cyrkulacja powietrza (B) mo
że przebiegać
przez ceg
łę wentylacyjną (AD) i w górnej połaci dachu. Przy dobrej konstrukcji
dachowej konieczne s
ą dodatkowo jeszcze dwie cyrkulacje powietrza, z jednej
strony pomi
ędzy łatami więźby [1] i przykryciem [2] oraz folią przeciw
topniej
ącym śniegom [3] (E), a następnie poprzez więźbę [4] i uszczelnienie [5]
(F), jak równie
ż poza zaporą uszczelniającą [6], w wentylacji od spodu [7] i w
oszalowaniu [8] (G). Naprawa wymaga
łaby sporo pracy!
217fT| Pod
łoże okapu dachu odpowiada poziomowi osadzenia dachu płaskiego. Należy
usuwa
ć wszelkie zabrudzenia i naroślą, sprawdzać, tak jak w wypadku balkonów,
płyty i występy. Kanały i kratki ściekowe należy oczyścić, skontrolować ich
po
łączenia. [7] Przy miejscach z zielenią należy usuwać roślinność rosnącą
dziko, mog
łaby ona uszkodzić uszczelnienia; połączenia i odptywy sprawdza się
pod k
ątem ich funkcjonowania. Miejsca, po których się chodzi, sprawdza się
przede wszystkim pod k
ątem ich bezpieczeństwa.
Okapy dachów
łączą się bezpośrednio z ich poła-
ciami. W tym przypadku wszystkie widoczne miejsca powinny by
ć sprawdzane kilka
razy do roku, konstrukcja wi
ęźby pod kątem szczelności - również z uwagi na
topniej
ący śnieg i wilgoć.
9.3. Konserwacja szklanej architektury
Ogród zimowy - marzenie niemal ka
żdej rodziny - może dla tego, komu przyjdzie go
naprawia
ć i utrzymać w dobrym stanie szybko stać się prawdziwą zmorą. Ma to
miejsce zw
łaszcza wtedy, gdy projektant i wykonawca nie wywiązali się właściwie
z powierzonego im zadania.
Pami
ętajmy o następujących zasadach:
|T) Wszystkie powierzchnie trzeba chroni
ć przed zabrudzeniem, a także przed
„utrwalaniem" si
ę warstwy kurzu - należy je w porę wyczyścić. Odnosi się to
tak
że do glonów i mchu, które pojawiać się będą z uwagi na stałe nawilżanie. Na
fundamentach wyst
ąpić mogą wykwity soli, które po wysuszeniu zdrapywać się
będzie szczotką.
218
\T\ Ok
ładziny ceramiczne pokryte wapnem czyści się specjalnym środkiem do
odwapniania, czyszcz
ąc i naprawiając przy tym znajdujące się pomiędzy nimi fugi.
Po wysokich tonach przy obstukiwaniu poznawa
ć będziemy, w którym miejscu płytki
zaczynaj
ą odpadać. Należy je zdjąć i zainstalować na nowo, opracowując dokładnie
fugi.
\T\ W zale
żności od materiału i rodzaju konstrukcji odpowiednio należy usuwać
szkody wynik
łe z osadzania się skroplonej pary wodnej w zimie, odnawiać i
poprawia
ć fugi z uszczelnieniami, kitować. Powierzchnie zewnętrzne sprawdza się
przede wszystkim w miejscach po
łączeń, naprawiając je w razie potrzeby. [7]
Ruchome cz
ęści klap, drzwi i innych elementów konstrukcyjnych sprawdza się pod
kątem prawidłowego ich funkcjonowania, naoliwiając je i naprawiając w przypadku
uszkodze
ń. To samo dotyczy urządzeń zacieniających i wentylacyjnych, a zwłaszcza
ich cz
ęści elektronicznych.
[7] Przy czyszczeniu wewn
ętrznych i zewnętrznych szyb należy sprawdzić fugi na
złączach, zakitować uszkodzone miejsca, a profile z tworzyw sztucznych wymienić
na nowe. Nale
ży przede wszystkim zwracać uwagę na uszkodzenia
9.4. Wentylacja piwnicy
Do szeroko rozumianego poj
ęcia mieszkania należy także piwnica, można ją
urz
ądzić jako spiżarnię lub - o ile jest odpowiednio obszerna - wykorzystywać
jako miejsce do uprawiania sportu, gier, do przyj
ęć, a często również jako pokój
muzyczny (nie dotyczy to oczywi
ście „komórek przydzielanych mieszkańcom bloków).
Co zrobi
ć jednak, gdy nagle pojawia się wilgoć, jedna z najczęstszych i
najgorszych kl
ęsk?
219
Co zrobi
ć z wodą, która zaczyna wsiąkać w mur budowli
1
Ściany zewnętrzne maluje się preparatami, które zapobiegają przenikaniu
deszczówki po gwa
łtownych ulewach albo też umożliwiają odparowanie wody.
2 A co z wod
ą z pomieszczeń zamkniętych i z instalacji? N^eży je poddać szybkiej
naprawie.
3,4,5 i 6 Wody powierzchniowe i p
łynące strumieniami: w tym przypadku należy
rozkopa
ć, drenować i odprowadzić wodę, na ścianę zaś założyć uszczelnienie.
\ 7,8 i 9 Tryskaj
ąca do góry woda gmntowa: w tym wypadku nie ma prawie żadnej
skutecznej metody na pozbycie si
ę wody z wnętrza piwnicy.
idealna forma do
świetlenia, wentylacji i założenia podłogi w pomieszczeniach
piwnicznych
„Domowe naprawy" w obr
ębie piwnicy
1 Rzecz
ą idealną jest daleko rozciągający się widok z piwnicy na zewnątrz - tak
wi
ęc należałoby wykonać wykopy. •,.
2 Skarpy nale
ży zabezpieczyć przed ich osuwaniem się. *
3 Sp
ływającą wodę odprowadza w sposób pewny system odwadniający.
4
Ściany należy oczyścić, a uszkodzenia naprawiać. ?,
5 System doprowadzaj
ący powietrze od tyłu pod płytami na '., suficie należy
skontrolowa
ć, sprawdzając, czy nie ma tam miejsc wilgotnych.
«
6 Nale
ży stale reperować uszczelnienia i lakier na oknach. :
7 Równie
ż przy ścianach należy sprawdzać stan stolarki z wentylacją od spodu.
8 Kontroluje si
ę także miejsca wilgotne na podłodze w piwnicy, naprawiając je w
razie potrzeby.
9 Nale
ży zadbać o przyjemny widok z okna piwnicy, jeśli , wykorzystuje się ją
jako miejsce sp
ędzania wolnego czasu lub urządzania przyjęć.
220
221Nale
ży wówczas przedsięwziąć następujące działania:
O Najpierw sprawdzamy sk
ąd przedostaje się woda. Mogą być trzy przyczyny:
\T\ Z uwagi na niew
łaściwą izolację dochodzi do
skraplania si
ę pary wodnej.
[7] Woda wp
ływa z zewnątrz przez okna, pęknięcia,
nieszczelnie instalacje, a nawet przez drzwi.
QF] Woda przedostaje si
ę do domu w wyniku zmiany
jej biegu, zw
łaszcza zaś poziomu wód gruntowych,
przez pod
łogę lub przez ścianę.
Właściwie rozwiązaniem wszystkich tych problemów powinien się zająć fachowiec.
Mimo to udzielimy tu pewnych rad: W wypadku osadzania si
ę skroplonej pary wodnej
pomaga konsekwentne, regularne wietrzenie. Je
śli woda pojawi się za elementami
takimi jak szafki czy ok
ładziny, należy założyć tylną wentylację. Termoi-zolacja
nawet dla fachowca b
ędzie trudnym orzechem do zgryzienia.
O Gdy instalacje s
ą nieszczelne lub pojawia się na nich skroplona para wodna,
nale
ży je odpowiednio uszczelnić; dodatkowo zakładając także środki termo-
izoluj
ące. Ponieważ przypadki uszkodzeń bywają różnorodne, lepiej jest, gdy
fachowiec poka
że, jak się to przeprowadza. Przynajmniej w tym zakresie będzie
potrzebna jego pomoc.
O Je
śli woda przedostaje się z zewnątrz, należy na zewnątrz wykonać „wykopy" i
odprowadzi
ć ją. Również tutaj rzadko obywa się bez większych remontów; np.
podwy
ższenia progu drzwi (w takiej formie, w jakiej robi się to na statkach), co
zapobiec ma wilgoci
222
\
powstaj
ącej przez wodę gromadzącą się za drzwiami. Często skuteczna będzie
zmiana biegu wody i drena
ż. O Gdy ściany są popękane, z zewnątrz przez pęknięcia
przedostaje si
ę woda, w coraz większej ilości, tak, że konieczne mogą się okazać
porz
ądne wykopy, uszczelnianie ścian aż po ławę fundamentów i drenaż. W takich
wypadkach nie pomo
że już zwykły fachowiec - „złota rączka". Proszę wezwać
specjalist
ę i kazać sobie sporządzić kosztorys! Często bardziej opłacalna będzie
rezygnacja z piwnicy.
By
ć może znajdziecie Państwo kogoś, kto podejmie się zmienić stan wody za pomocą
muru, jakiej
ś metody budowlanej lub stworzenia sztucznego obiegu. Rozwiązanie
mo
że nie znaleźć się łatwo. Wykroczyliśmy tutaj daleko poza granice
przeprowadzania napraw domowych we w
łasnym zakresie, ale mamy nadzieję, że ta
wycieczka by
ła dla Państwa interesująca!
9.5. Naprawa i odnawianie mebli ogrodowych
Warunki atmosferyczne wp
ływają na stan mebli. W większym stopniu niż szkieletu z
drewna i metalu dotyczy to pokry
ć z tkaniny. Istotne znaczenie ma tutaj
zapobieganie szkodom - przede wszystkim dobre wysuszenie przed ka
żdym złożeniem
do przechowania. Nity i inne ruchome miejsca z zawiasami nale
ży naoliwić, by nie
zacz
ęły rdzewieć.
Warto sprawdzi
ć meble ogrodowe pod następującymi względami:
[T] Cz
ęści drewniane i metalowe sprawdza się badając, czy lakier lub inne
pow
łoki kryjące mają zaryso-
223wania i miejsca uszkodzenia. W takich wypadkach nale
ży je zdrapać,
zagruntowa
ć i ponownie polakiero-wać. Przy lakierach przeźroczystych na drewnie
zazwyczaj ca
ły szkielet trzeba lakierować na nowo. [T] Ruchome części należy
doprowadzi
ć do takiego stanu, by mogły właściwie spełniać pierwotne funkcje.
Obluzowane nity k
ładzie się na twarde podłoże i ich główkę przyklepuje się
obuchem m
łotka. Śruby należy mocno dokręcić, zardzewiałe zawiasy odkręcić,
zeszli-fowa
ć, zagruntować i pomalować, a następnie ponownie dokręcić.
[T] Cz
ęści z materiału należy dokładnie obejrzeć. Je-sfi ich łatanie wymagać
będzie zbyt dużego wysiłku, należy je zdjąć rozpruwając stare szwy. W handlu
dost
ępne są odpowiednie zapasowe pokrycia albo też stosownie docięte materiały,
o trwa
łych barwach i dużej odporności na działanie warunków atmosferycznych.
[t] Wymieniane kawa
łki nierzadko naprężać się będzie na szkielecie za pomocą
sznurka, w tym celu drelich na markizy zaopatrzony jest cz
ęsto w roz-miesz-
czone w równych odst
ępach dziurki. Wówczas plastikowym sznurkiem naciągać się
będzie materiał w obrębie oczka dziurki i ramy mebla. Jeśli nie mamy do
dyspozycji gotowego kompletu z oczkami, szewc mo
że na ciężkiej maszynie do
szycia nanie
ść odpowiednie szwy, zrobić dziurki i osadzić oczka z metalu.
[j] Mo
żna również odpowiedni pas tkaniny (wówczas brzegi nie mają już
wywini
ętych i przeszytych krawędzi) zawinąć bezpośrednio na ramie i przyszyć.
Jest to mozolne zaj
ęcie! Najpierw trzeba bowiem te zawijane brzegi
„przytwierdzi
ć", to znaczy przypiąć szpilkami, a następnie przyszyć je dużą igłą
ściegiem „maszynowym".
\T\ W zale
żności od konstrukcji mebli konieczne będzie różne postępowanie:
krzes
ła ogrodowe oplecione
224
sznurkami z tworzyw sztucznych b
ędziemy na nowo oplatać sznurkiem, prowadzonym
tak, jak ten pierwotny.
Przy le
żakach tkaninę będzie niekiedy trzeba mocować za pomocą krótkich mocnych
gwo
ździków. Istnieją także zapasowe pokrycia zaopatrzone w pasy przytrzymujące.
To samo odnosi
ć się będzie do łat służących do naprawy pęknięć.
Przykleja si
ę je na spodniej stronie, przy czym zazwyczaj nie trzeba ich już
przyszywa
ć. Jeśli jednak chcecie Państwo być pewni, że łata będzie się trzymać,
prosz
ę ją dodatkowo przyszyć gęstym ściegiem „obrzucającym", zamykając uprzednio
gęstym szwem także samo pęknięcie.
9.6. Konserwacja i piel
ęgnacja płotów i ogrodzeń
Ogrodzenia sk
ładają się zazwyczaj z elementów betonowych lub murowanych, z
płotem względnie bramą lub drzwiami z drewna bądź metalu. Obydwa te główne
elementy musz
ą zostać potraktowane odmiennie. Słupy z drewna i z metalu, przy
ich bezpo
średnim osadzeniu w ziemi są szczególnie narażone na zniszczenie.
Zwró
ćmy uwagę na następujące rzeczy:
Q] Niezwykle wa
żna jest konserwacja części murowanych. Należy uważać, by nawet
najmniejsze uszkodzenia zostafy naprawione jeszcze zanim woda przeniknie do
muru, zamarznie i zacznie rozpiera
ć szczelinę. Korzenie roślin również wywierają
znaczny nacisk; i one mog
ą rozpierać budulec muru.
225
jT] Fundamenty muru ogrodowego musz
ą być głębokie na ok. 1 m! W przeciwnym razie
poszczególne cz
ęści „zamarzają"' powstają wówczas pęknięcia i załamania. W tej
sytuacji albo b
ędziemy musieli zadowolić się krzywym i popękanym murem, albo też
za
łożymy głębsze fundamenty, a więc postawimy mur od nowa. Przy tego rodzaju
wadliwym murze wykonywanie ci
ągłych napraw nie ma żadnego sensu! Q] Jeśli
obluzuj
ą sie cegły lub górne płytki, starą zaprawę należy skuć ostrożnie aż do
surowego muru i kamienia. Za pomoc
ą sznurka ustala się dokładny „bieg" muru i na
jego surow
ą powierzchnię nakłada się zaprawę.
RJ Kolejn
ą czynnością będzie ponowne układanie Kamieni, warstwa po warstwie. To
samo odnosi si
ę do płytek górnych. Pion i poziom sprawdzamy za pomocą poziomicy.
Na koniec starannie opracowujemy fugi, a powierzchnie kamieni przecieramy
wilgotn
ą ścierecz-ką.
Cz
ęści metalowe przy słupach, bramach i innych elementach ogrodzenia, należy
pieczo
łowicie oczyścić z rdzy - najlepiej zeszlifować, odpowiednio zagruntować i
polakierowa
ć. Często będą one już mocno zaatakowane i stracą wiele ze swej
„substancji". Rury, równie
ż te czworokątne, można nabyć w takich przekrojach,
żeby można było wetknąć jedną w drugą. Proszę wzmocnić słup taką rurą, bądź też
okr
ągłym prętem. Będzie się potem trzymał jeszcze przez wiele lat.
Cz
ęści drewniane pokrywa się preparatami impregnującymi i lakierami
prze
źroczystymi, które nie są szkodliwe ani dla roślin, ani dla ludzi. Czynności
te omówione zostan
ą przy konserwacji i odnawianiu per-goli (por. następny
rozdzia
ł), ponieważ zarówno środki, jak i sposób postępowania są tutaj
identyczne.
226
9.7. Konserwacja i naprawa pergoli
Drewno jest surowcem trwa
łym, tanim i eleganckim, doskonale nadaje się do
konstrukcji szkieletowych. Pogl
ąd, jakoby drewno musiało butwieć jest przesądem!
Gdy konstrukcja jest tak pomy
ślana, żeby drewno szybko schło, kiedy zmoczy je
deszcz, je
śli powietrze wszędzie ma do niego dostęp, gdy jest ono chłodzone nocą
i ogrzewane w ci
ągu dnia, wówczas nawet przez stulecia, bez stosowania środków
chemicznych, przetrwa w stanie nienaruszonym! Nale
ży jedynie „właściwie" i
„stosownie do materia
łu" zaprojektować konstrukcję. Potwierdzają to stare domy
wiejskie. Gdy jednak konstrukcja zostanie spartaczona, to nawet chemiczny
środek
do konserwacji drewna, ze wszystkimi swoimi truj
ącymi właściwościami, nie
powstrzyma procesu naturalnego niszczenia.
Oto jak nale
ży postępować:
|T| Pergole, a tak
że płoty ogrodowe i drewniane bramy muszą być tak
skonstruowane, by woda w ka
żdym miejscu mogła swobodnie odpływać. Zapewniają to
uko
śne ścięcia od góry i dołu na słupach i innych częściach płotu. Również górne
powierzchnie rygli musz
ą być usytuowane ukośnie.
\j} Du
że znaczenie ma gatunek drewna. Biel sosnowa jest podatna na szkodniki
drewna, a
świerk nie. Świerki łatwo pokrywa się lakierami pigmentowymi, zyskując
w ten sposób inny, po
żądany odcień. Q] Części drewniane należy łączyć ze sobą i
z innymi materia
łami tak, by powietrze mogło przedostawać się pomiędzy złącza i
by wilgo
ć mogła odparowywać. Osiągnąć to można przy użyciu stopek stalowych, w
innych za
ś miejscach za pomocą podkładek z trwałych pierścieni, wykonanych z
tworzyw sztucznych.
227Je
śli zadbamy o to, by drewno użyte zostało do konstrukcji suchych, chłodnych
i dobrze wentylowanych, to odpadn
ą wszelkie naprawy. Dotyczy to także części
stalowych - wilgo
ć powoduje korozję. Należy więc zwrócić uwagę na to, by płoty i
pergole nie by
ły zbytnio zarośnięte; również rośliny wydzielają wilgoć,
utrzymywanie si
ę wilgotnego mikroklimatu przez dłuższy czas doprowadza do
powa
żnych zniszczeń. Jeśli jednak spełnimy te warunki wstępne, odpadną wszelkie
naprawy, nawet wówczas, gdy nie b
ędziemy stosować ostrych środków
konserwuj
ących. Wystarczy malowanie lakierem przeźroczystym co dwa lub trzy
lata, by utrzyma
ć piękno drewna przez dłuższy czas.
9.8. Naprawa werandy i chodników
Płyty chodnikowe, części werandy, krawężniki mogą się obluzować, w betonie zaś
tworzy
ć się mogą pęknięcia i dziury. Przyczyną tego może być osiadanie tych
elementów lub te
ż zbyt płaski, płytko zagruntowany cokół, który w zimie będzie
zamarza
ł. Być może do warstwy betonowej użyto zbyt dużo lub zbyt mało cementu,
albo pozosta
łe składniki zostały niewłaściwie dobrane.
Jak nale
ży wówczas postąpić:
Q] Przy wyra
źnym osiadaniu chodnika trwałe rozwiązanie osiągnie się jedynie
zak
ładając go na nowo. To samo odnosi się do podłoża werandy. Małe uszkodzenia
betonu lub p
łytek chodnikowych można jednakże usunąć.
[7] Gdy przy betonowych chodnikach stale krusz
ą s/ę brzegi, należałoby jako
odgraniczenie za
łożyć krawężniki, które będą te brzegi osłaniać. Istniejące
pęknięcia
228
i dziury w betonie powi
ększa się za pomocą dłuta do szer. ok. 3 cm, powstałe tak
naci
ęcia muszą mieć nowe, mocne brzegi. Drobne cząstki betonu usuwa się szczotką
drucian
ą.
[Tj Nast
ępnie miejsca takie dokładnie zamiata się miotłą, a potem, przy użyciu
pędzla, nakłada się emulsję zwiększającą przyczepność. W przypadku blachy jako
pod
łoża, należy sporządzić mieszaninę piasku i cementu w proporcjach 4:1, z
dodatkiem
środka wiążącego PVA - wypełnia się nią wszystkie szczeliny.
Powierzchnie wyg
ładzamy kielnią, zaś zbędną zaprawę usuwamy.
[7J Zniszczone p
łytki chodnikowe należy wyjąć, następnie ubić zapadnięte podłoże
i kielni
ą wprowadzić zaprawę z 6 części piasku zmieszanych z 1 częścią cementu,
ca
łość na koniec wygładzając. Wysokość naprawianego miejsca musi odpowiadać
wysoko
ści pozostałych płytek. Nową płytę zakłada się za pomocą metalowych haków,
ubijaj
ąc ją ostrożnie drewnem. \j\ Poziomicą sprawdza się, czy zachowana została
właściwa wysokość. Fugi opracowuje się zaprawą z 6 części piasku zmieszanych z 1
cz
ęścią cementu. Podobnie postępuje się przy krawężnikach, jeśli jednak nie mamy
płytek chodnikowych, ani krawężnikowych o odpowiednich wymiarach, odlewamy je na
miejscu, u
żywając specjalnej „formy odlewniczej".
|T| Zaprawa betonowa sk
łada się w tym wypadku z 4 części żwiru i 1 części
cementu, wype
łnia się nią miejsce po brakującej płytce, powierzchnię wygładza
si
ę lub wyprofilowuje tak, jak ukształtowane są pozostałe elementy. Po 48
godzinach utwardzania po nowej p
łytce będzie można już chodzić.
\T\ Przy zniszczonych brzegach lub kraw
ężnikach stare płytki usuwa się,
nast
ępnie za pomocą łat lub desek „konstruuje się" formę, którą wzmacnia się
ceg
łami. Pomiędzy obie deski wlewa się beton, a powie-
229rzchni
ę wygładza się. Ewentualne zaokrąglenia kształtuje się tak, jak
wygl
ądają one przy pozostałych elementach, sprawdzając ich równość za pomocą
łaty.
\T\ Przy cegle osadzanej w korycie z piasku post
ępuje się podobnie. Uszkodzone
ceg
ły wyjmuje się i w ich miejsce zakłada się nowe, uzupełniając uprzednio
ubytki piasku w pod
łożu. Można tak założyć również nowe chodniki z cegły. W
przypadku zaro
śniętych gruntów jako podłoża wystarczy warstwa grubszego żwiru na
15 cm i 8 cm warstwa piasku.
System umocnie
ń, nawierzchni na tarasach i ścieżkach może być różny. W przypadku
podobnego typu za
łożeń doświadczenia nabyte w związku z jednym materiałem można
z regu
ły zastosować przy następnych. Często również fachowiec będzie się musiał
zastanowi
ć, jak odnowić stare podłoże, o którego technice wykonania niewiele da
si
ę już dzisiaj powiedzieć.
9.9. Remonty
ścian i dachu
Ju
ż kilka razy mówiliśmy tutaj o wilgoci wewnątrz i na zewnątrz elementów
architektonicznych. Mówili
śmy o zapleśniałych narożnikach w pokoju, o zmurszałej
pod
łodze przy drzwiach na werandę lub balkon, a wreszcie o trudnym do
rozwi
ązania problemie wody przenikającej do piwnicy. Dowiedzieliśmy się, że w
tym wypadku potrzebna b
ędzie pomoc fachowca, ale i jemu często pozostanie
jedynie kapitulacja. Ca
łe tomy literatury fachowej zajmują się wyłącznie tym
tematem. Woda mo
że być wynikiem skraplania się pary, może wyciekać z instalacji
w postaci kropli, wydobywa
ć się na powierzchnię z wód gruntowych, wypływać jako
wody powierzchniowe z rynien dachów i dróg, spada
ć w
230
formie ulewnego deszczu lub - co jest szczególnie niebezpieczne - przenika
ć w
głąb z osadzającego się śniegu, powodując za każdym razem ogromne straty.
1 deszcz
chemiczne zanieczyszczeni "_ . powietrza
słońce
lwilgo
ć mieni się przy 'odparowywaniu
— temperatura
wilgo
ć flhuru
Zasada funkcjonowania zewn
ętrznie izolowanej ściany ookn-tej drewnem
'
Mo
żna uniknąć powstawania wilgoci, a nawet tworzenia się lodu W tym celu przed
warstw
ą termoizolującą zakłada się system wentylacji od spodu, wykonany w
drewnie. Gdy ta konstrukcja funkcjonuje nienagannie, nie powinno si
ę przy niej
majsterkowa
ć, np, zamykając dostęp powietrza. W ramach prac wykonywanych we
własnym zakresie mieści się tutaj jedynie odnawianie warstwy lakieru na strome
zewn
ętrznej, uszkodzonej działaniem zmiennych warunków atmosferycznych. Używamy
lakierów wodoodpornych, ale przepuszczaj
ących parę z podłoża.
231W obr
ębie dachu i ściany kilka miejsc narażonych jest na szczególne
niebezpiecze
ństwo: z jednej strony pokrycie dachu lub lico ściany, zwłaszcza
przy oknach i kominie, elementach nawzajem si
ę przenikających, pod połacią
dachu, na jego dolnych naro
żnikach, w obrębie rynien, na stolarce, przy oknach i
drzwiach do piwnicy, przy kraw
ędziach fundamentu.
Có
ż jeszcze pozostaje do zrobienia w ramach napraw w domu?
By
ć może utrzymanie w dobrym stanie stolarki, przy czym postępować się będzie
analogicznie jak przy konserwacji pergoli. My jednak
że pozostawiamy już tę
problematyk
ę - dokonując - tak jak już niejednokrotnie - wielu koniecznych cięć,
i przechodzimy do spraw nierozdzielnie zwi
ązanych z naprawą domu, jego
konserwacj
ą, utrzymaniem w dobrym stanie i remontem. W tych dziedzinach amator
„z fantazj
ą" może wiele dokonać samodzielnie, jednakże powinien uprzednio nabyć
podstawow
ą wiedzę z zakresu fizyki budowlanej i techniki wykonywania robót.
Wielu nieprofesjonalistom i to si
ę uda. Pozostaje tylko ostatni problem -
ochrona przed nieszcz
ęśliwym wypadkiem - i to przy wszelkiego rodzaju
czynno
ściach.
232
10. Zapobieganie nieszcz
ęśliwym
, wypadkom podczas wykonywania napraw domowych
Mo
że trudno w to uwierzyć, ale jest faktem, że wypadki śmiertelne w domu i
podczas sp
ędzania wolnego czasu zdarzają się o połowę częściej niż śmiertelne
wypadki drogowe i ponad dwa razy cz
ęściej niż tego rodzaju wypadki w miejscu
pracy! To powinno nam da
ć wiele do myślenia.
Podsumujmy elementarne zasady domowego „bhp" na w
łasny użytek:
[7] Chwiejne drabiny, ale tak
że nierówności i kable, krzesła i stoły pełniące
funkcj
ę drabiny, ślizgające się dywany i gładkie podłogi stanowią największe
niebezpiecze
ństwo.
|T| Absolutnie niezb
ędne jest utrzymaniejiależytego porządku, używanie
bezpiecznego ubrania i obuwia; pier
ścionki, łańcuszki i bransoletki mogą
stanowi
ć szczególne zagrożenie, jeśli się gdzieś zaczepią. Ważne są również nie
ślizgające się powierzchnie i podłoża dla dywanów.
233[T] Nale
ży uważać na ręce, twarz, na całe ciało: można się zapalić, pokłuć,
poci
ąć, zmiażdżyć. Przy otwieraniu garnków zwracamy uwagę na parę, nie
odstawiamy nieuwa
żnie gorących garnków, przy cięciu proszę mieć na uwadze
niebezpiecze
ństwo skaleczenia się.
[T] U
żywamy zbyt wielu toksycznych substancji, le-Karstw, niebezpiecznych
środków czyszczących. Zdarza się, że wkładamy trucizny do butelek na napoje!
Cz
ęsto wynika to wprawdzie z niewiedzy, ale to nie może być usprawiedliwieniem -
ofiarami wypadków z tym zwi
ązanych są najczęściej dzieci. Q] W domu używamy
czasem substancji, które zmieszane w niew
łaściwych proporcjach wytworzyć mogą
truj
ące opary, grożące tak jak benzyna czy opary rozpuszczalników - eksplozjami
i po
żarami. Czy w obchodzeniu się z nimi i z opakowaniami typu „spray" zawsze
jeste
śmy wystarczająco ostrożni? Z uwagi na niebezpieczeństwo eksplozji proszę
nigdy nie wylewa
ć resztek tych substancji do zlewu! U\ Kupując sprzęt
gospodarstwa domowego zwracajmy uwag
ę nie tylko na ich cenę i funkcjonalność,
ale równie
ż na bezpieczeństwo, gwarantowane przez odpowiednie oznaczenia. Nigdy
nie próbujmy naprawia
ć
Jeszcze jedna istotna uwaga: nie obawiajmy si
ę zostania „fanatykiem" bądź
„fanatyczk
ą" bezpieczeństwa; może w końcu liczba nieszczęśliwych wypadków w domu
zacznie spada
ć. Każdy wypadek to o jeden wypadek za dużo! Za każdym z nich kryje
si
ę tragedia człowieka, jakiejś rodziny; w każdym tkwią cierpienie i ból.
Podejmujemy w domu prace, które maj
ą podnosić standard życia, ułatwić codzienną
krz
ątaninę. Na bezmyślność nie ma tutaj miejsca!
1/101
benzyny
20 I oparów benzyny
2000 I mieszaniny oparów benzyny z powietrzem
zapalenie
eksplozja
234
Powstawanie eksplozji w domu
Niewielkie ilo
ści rozpuszczalników - tutaj 1/10 I benzyny (mogą to być również
inne rozpuszczalniki, które stosowane s
ą w wywabia-czach plam, lakierach,
klejach i wielu innych preparatach) - zwi
ększają o około 200 razy objętość,
staj
ąc się oparami, które następnie, gdy wymieszają się ze stukrotną ilością
powietrza, pod wp
ływem iskry zapalają się i potężnie eksplodują. Niespodziewanie
uwalnia si
ę ok. 5000 kW energii! W domu należy obchodzić się z
rozpuszczalnikamijak najostro
żniej.
sprz
ętów elektrycznych, na których się dobrze nie znamy. Czy zawsze zdajemy
sobie spraw
ę z tego, gdzie w naszym wypadku leży granica, poza którą należy już
si
ęgać po radę fachowca? \T\ Czy znamy wszystkie słabe punkty naszych sprzętów?
Kominków, w
łaściwego doprowadzenia powietrza, urządzeń gazowych? Czy ich
dodatkowe zabezpieczenia s
ą rzeczywiście w porządku? Czy np. po każdym praniu
zakr
ęcamy doprowadzenie wody do pralki? Czy pracujemy ostrożnie i w pełnej
koncen-
235J
tracji i czy
świadomi jesteśmy wszystkich niebezpieczeństw?
Nigdzie prawie nie ma tak wielostronnego miejsca pracy jak w domu! Równie
ró
żnorodne jak prace domowe są także czynności związane z konserwacją,
piel
ęgnacją i w końcu z naprawami sprzętów. Wiele z nich tutaj omówiono, wiele
pozostaje jeszcze do zrobienia. Znaczn
ą część tego, co chcielibyśmy sami
naprawi
ć, musimy pozostawić fachowcom. Nie stawiajmy sobie zbyt dużych wymagań i
nie przeceniajmy swoich mo
żliwości. Uczmy się od każdego, kto coś potrafi. Przez
ca
łe życie człowiek musi pobierać nauki.
?;?-.?(, ?
SPIS TRE
ŚCI
Słowo wstępne..........................................................3
Najcz
ęstsze typy napraw..........................................5
1. Sprz
ęt i narzędzia do prac remontowo-naprawczych w
domu...........................................8
1.1. Narz
ędzia do pracy w drewnie.......................8
f 1.2. Wiertarka.....................................................18
1.3. Przyrz
ądy malarskie....................................20
1.4. Przyrz
ądy potrzebne do tapetowania..........24
1.5. Narz
ędzia do naprawy instalacji i środki
ochronne......................................................26
1.6. Narz
ędzia do obróbki metalu.......................27
1.7. Uwaga - napi
ęcie elektryczne......................31
1.8. Inne przydatne narz
ędzia............................32
1.9. Oszcz
ędności..............................................33
2. Odnawianie
ścian i sufitów.............................34
2.1. Pod
łoże: przygotowanie ścian i sufitów.......34
2.2. Materia
ły do malowania ścian i sufitów........40
2.3. Malowanie
ścian i sufitów............................41
2.4. Przygotowanie powierzchni
do tapetowania.............................................45
2.5. Tapety i klej do tapet....................................47
2.6. Tapetowanie
ścian.......................................48
- i 2.7. Tapetowanie sufitów....................................53
2.8. Szczególne rodzaje tapetowania.................56
2.9. Renowacja powierzchni
ścian i sufitów........57
3. Lakierowanie drzwi, okien, schodów
i pod
łóg................................................................61
3.1. Wybór w
łaściwego lakieru...........................61
.„?., 3.2. Usuwanie starych warstw lakieru.................67
2363.3. Przygotowanie pod
łoża pokrytego starym
lakierem........................................................69
3.4. Przygotowanie metalu do lakierowania.......71
3.5. Gruntowanie pod
łoża przy malowaniu elementów
drewnianych...............................73
3.6. Usuwanie drobnych uszkodze
ń na meblach
i sprz
ętach wyposażenia wewnętrznego......75
3.7. Lakierowanie pod
łóg, schodów, drzwi
wewn
ętrznych..............................................80
3.8. Lakierowanie okien i drzwi zewn
ętrznych....82
3.9. Lakierowanie zewn
ętrznych elementów architektonicznych z metalu i
drewna..........86
4. Naprawa mebli i drobnych elementów
architektonicznych......................................................90
4.1. Co robi
ć, gdy drzwi klekocą, chwieją się
lub s
ą krzywo osadzone...............................90
4.2. Naprawa drzwi zewn
ętrznych w domu
i mieszkaniu.................................................93
4.3. Uszczelnianie drzwi.....................................95
4.4. Uszczelnianie okien.....................................98
4.5. Zak
ładanie urządzeń wentylacyjnych........101
4.6. Montowanie i naprawa urz
ądzeń
uzupe
łniających..........................................102
4.7. Naprawa schodów.....................................109
4.8. Co robi
ć, gdy w meblu lub desce zagnieździ się kornik lub inny
szkodnik?.... 117
4.9. Zak
ładanie i naprawa zasłon i rolet...........119
5. Naprawy instalacji..........................................123
5.1. Naprawa doprowadzenia wody pitnej........123
5.2. Czyszczenie zapchanego odp
ływu............129
5.3. Naprawa centralnego ogrzewania.............132
5.4. Wymiana elementów o
świetlenia...............134
5.5. Konserwacja urz
ądzeń gazowych.............137
5.6. Naprawa ok
ładzin ceramicznych
w kuchni i w
łazience..................................138
5.7. Uszczelnianie instalacji..............................140
5.8. Izolacja termiczna i akustyczna rur............141
5.9. Konserwacja instalacji...............................142
6. Usuwanie plam i drobnych usterek..............145
6.1. Likwidacja dziur wypalonych
w wyk
ładzinach dywanowych.....................145
6.2. Usuwanie plam z rdzy................................147
6.3. Plamy na pokryciach
ścian i podłóg...........148
6.4. Naturalne
środki do wywabiania plam.......150
6.5. Zasady wywabiania plam
w pomieszczeniach mieszkalnych.............153
6.6. Usuwanie szkód wynik
łych z wilgoci
i ple
śni........................................................155
6.7. Plamy na powierzchniach skórzanych.......157
6.8. Plamy na tkaninach...................................158
6.9.Czy
środki chemiczne są niebezpieczne.... 164
7. Czyszczenie i piel
ęgnacja sprzętu gospodarstwa
domowego................................................166
7.1. U
żytkowanie sprzętu technicznego...........166
7.2. Czyszczenie pieców kuchennych..............168
7.3. Likwidacja zapachów: okapy
wentylacyjne...............................................170
7.4. Czyszczenie i piel
ęgnacja lodówek
i zamra
żarek...............................................172
7.5. Konserwacja i piel
ęgnacja urządzeń
do zmywania naczy
ń..................................173
7.6. Konserwacja i piel
ęgnacja pralek..............174
7.7. Proste metody czyszczenia metali
-od A do...................................................175
7.8.
Środki pomocne przy sprzątaniu kuchni, łazienki i pomieszczeń roboczych w
domu... 177
7.9.
Środki do czyszczenia urządzeń
sanitarnych.................................................178
8 Trwa
łe ozdabianie ścian, sufitów i podłóg—180
8.1. P
łytki dekoracyjne na ścianach i sufitach .. 1804, j
8.2. Zak
ładanie łat na ścianę...........................182
8.3. Zak
ładanie paneli.......................................186
8.4. Ok
ładziny ścienne z tkanin i folii................187
8.5. Monta
ż desek profilowych.........................194
8.6. Zak
ładanie tkanin i płyt na sufity................197
8.7. Problemy zwi
ązane z termoizolacją...........202
8.8. Ozdabianie
ścian i izolacja akustyczna.....204
8.9. Naprawa pod
łogi........................................210
9. Naprawy i prace w otoczeniu zewn
ętrznym mieszkania lub
domu........................................213
9.1. Jak utrzyma
ć balkon w dobrym stanie.......213
9.2. Okapy dachów...........................................215
9.3. Konserwacja szklanej architektury.............218
9.4. Wentylacja piwnicy....................................219
9.5. Naprawa i odnawianie mebli ogrodowych....223
9.6. Konserwacja i piel
ęgnacja płotów
i ogrodze
ń..................................................225
9.7. Konserwacja i naprawa pergoli..................227
9.8. Naprawa werandy i chodników..................228
9.9. Remonty
ścian i dachu..............................230
10. Zapobieganie nieszcz
ęśliwym wypadkom podczas wykonywania napraw domowych
....233