luty 2000

POLSKA NORMA

Numer:

PN-B-03203:2000

Tytuł:

Konstrukcje stalowe - Zamknięcia hydrotechniczne -
Projektowanie i wykonanie

Grupa ICS:

93.160

Deskryptory: 0580417B - konstrukcje stalowe, 0054768B - budownictwo, 0260740 - projektowanie, 0315549 - obliczanie,
0504850 - budownictwo lądowe i wodne

PRZEDMOWA

Niniejsza norma zastępuje normę PN-80/B-03203 Konstrukcje stalowe w budownictwie wodnym śródlądowym - Obliczenia
statyczne i projektowanie oraz BN-74/8950-02 Konstrukcje stalowe w budownictwie wodnym - Zamknięcia piętrzące -
Wymagania i badania przy odbiorze.
W stosunku do norm PN-80/B-03203 i BN-74/8950-02 wprowadzono następujące zmiany:
- zrezygnowano z metody naprężeń dopuszczalnych,
- dostosowano normę do wymagań

PN-90/B-03200

i

PN-B-06200:1997

,

- dostosowano oznaczenia do aktualnych norm,
- ujednolicono wytrzymałości obliczeniowe stali,
- zmieniono zasady obliczania szerokości blachy opierzającej w strefie ściskanej współpracującej z belkami rusztu,
- wprowadzono wymagania odnośnie do warunków wykonania, montażu i eksploatacji stalowych zamknięć.
Norma zawiera dwa załączniki informacyjne oznaczone literami A i B.

Spis treści

1 Wstęp
1.1 Zakres normy
1.2 Normy powołane
2 Materiały
2.1 Stal
2.2 Inne materiały
3 Podstawy projektowania
3.1 Zasady ogólne
3.2 Obciążenia
3.2.1 Podział obciążeń
3.2.2 Obciążenia stałe
3.2.3 Obciążenia zmienne długotrwałe
3.2.4 Obciążenia zmienne krótkotrwałe
3.2.5 Obciążenia wyjątkowe
3.2.6 Kombinacja obciążeń
3.2.7 Wartości obciążeń
3.2.8 Współczynniki obciążenia
3.3 Klasy zamknięć

Strona 1

3.4 Wytrzymałość obliczeniowa stali
3.5 Ugięcie graniczne
3.6 Dopuszczalne przecieki przez uszczelnienia zamknięć
4 Obliczenie i wymiarowanie zamknięć
4.1 Zasady ogólne
4.2 Blacha opierzająca
4.3 Ruszt piętrzący
4.3.1 Schematy statyczne belek
4.3.2 Obciążenie belek rusztu
4.3.3 Współpraca belek rusztu z blachą
4.4 Zamknięcia powłokowe
4.4.1 Naprężenia normalne i styczne
4.4.2 Naprężenia wywołane skręcaniem
4.4.3 Naprężenia w blasze powłoki od bezpośredniego parcia wody
4.4.4 Naprężenia zastępcze
4.5 Dźwigary główne
4.5.1 Założenia do obliczeń
4.5.2 Dźwigary główne kratowe i pełnościenne
4.6 Tory zasuw
4.6.1 Rodzaje torów
4.6.2 Obliczenia
4.6.3 Zakotwienia toru
5 Zalecenia konstrukcyjne
5.1 Niezawodność działania
5.2 Minimalne grubości i wymiary elementów
5.3 Zamknięcia użytkowane w niskich temperaturach
5.4 Klapa lodowa
5.5 Odległość między zamknięciami stałymi i remontowymi
5.6 Konstrukcja zamknięcia
5.7 Wzniesienie górnej krawędzi zamknięcia
5.8 Wzniesienie dolnej krawędzi zamknięcia
5.9 Obudowa wnęk
5.10 Uszczelnienia
5.11 Stężenia
5.11.1 Stężenia zamknięć dźwigarowych
5.11.2 Stężenia zamknięć powłokowych
6 Warunki wykonania
6.1 Wymagania ogólne
6.2 Wykonanie połączeń spawanych
6.3 Próbny montaż w wytwórni
6.3.1 Warunki próbnego montażu
6.3.2 Znakowanie
6.4 Zabezpieczenie antykorozyjne w wytwórni
6.5 Tolerancje wykonania i montażu
6.5.1 Postanowienia ogólne
6.5.2 Odchyłki osadzania elementów w betonie
6.6 Montaż konstrukcji na budowie
6.6.1 Wymagania ogólne
6.6.2 Czynności przed montażem
6.6.3 Zabezpieczenie antykorozyjne
6.6.4 Transport i przechowywanie
7 Badania i odbiór konstrukcji
7.1 Postanowienia ogólne
7.2 Odbiór ostateczny
7.3 Metryka zamknięcia
Załączniki
Załącznik A Obliczanie blachy opierzającej
Załącznik B Współpraca belek rusztu piętrzącego z blachą opierzającą

1 Wstęp

1.1 Zakres normy

Strona 2

W niniejszej normie podano zasady obliczania i projektowania oraz wymagania techniczne dotyczące wykonywania
konstrukcji stalowych w budownictwie hydrotechnicznym oraz wymagania i badania przy odbiorze.
Normę stosuje się przy opracowywaniu dokumentacji technicznej; wykonaniu i odbiorze konstrukcji stalowych, które
bezpośrednio lub pośrednio obciążone są wodą działającą statycznie (np. obciążenie pionowe, parcie boczne lub wypór) oraz
wodą działającą dynamicznie na skutek ruchu wody lub konstrukcji i których projektowanie nie jest przedmiotem osobnych
norm.
Normę stosuje się też do tych części konstrukcji stalowych w budownictwie hydrotechnicznym, które chociaż nie są
obciążone wodą, jednak stanowią istotny element w całej konstrukcji.
Wymagania nie objęte niniejszą normą należy przyjmować wg norm

PN-90/B-03200

i

PN-B-06200:1997

.

1.2 Normy powołane

PN-82/B-02000

Obciążenia budowli - Zasady ustalania wartości

PN-82/B-02001

Obciążenia budowli - Obciążenia stałe

PN-82/B-02003

Obciążenia budowli - Obciążenia zmienne technologiczne - Podstawowe obciążenia technologiczne i

montażowe

PN-77/B-02011

Obciążenia w obliczeniach statycznych - Obciążenie wiatrem

PN-90/B-03000 Projekty budowlane - Obliczenia statyczne

PN-76/B-03001

Konstrukcje i podłoża budowli - Ogólne zasady obliczeń

PN-90/B-03200

Konstrukcje stalowe - Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-B-06200:1997

Konstrukcje stalowe budowlane - Warunki wykonania i odbioru - Wymagania podstawowe

PN-81/C-94153.01 Guma przeznaczona na artykuły techniczne - Zasady klasyfikacji i oznaczenia
PN-85/C-94153.02 Guma przeznaczona na artykuły techniczne - Guma typu A klasy A.
PN-75/D-96000 Tarcica iglasta ogólnego przeznaczenia
PN-72/D-96002 Tarcica liściasta ogólnego przeznaczenia
PN-84/H-84027.00 Stal dla kolejnictwa - Gatunki - Ogólne wytyczne
PN-71/H-86020 Stal odporna na korozję (nierdzewna i kwasoodporna) - Gatunki
PN-92/H-87050 Stopy miedzi do przeróbki plastycznej - Stopy miedzi z cyną - Gatunki
PN-H-93410:1998 Stal - Szyny dźwignicowe
PN-84/H-93421 Szyny normalnotorowe

2 Materiały

2.1 Stal
Stal, kształtowniki, blachy, pręty i rury na konstrukcje w budownictwie wodnym należy przyjmować według norm wyrobu,
dobierając ją odpowiednio do rodzaju i przeznaczenia konstrukcji przy uwzględnieniu składu chemicznego oraz własności
mechanicznych, technologicznych i eksploatacyjnych.
Zaleca się jako tory zasuw, w zależności od wielkości obciążeń, stosować szyny dźwignicowe wg PN-H-93410:1998, ze stali
St6 oraz szyny kolejowe normalnotorowe wg PN-84/H-93241 ze stali St7OP wg PN-84/H-84027.
Zastosowana na konstrukcję i łączniki stal odporna na korozję powinna być zgodna z PN-71/H-86020.

2.2 Inne materiały
Inne wyroby stosowane w konstrukcjach budownictwa wodnego powinny spełnić wymagania:
- Staliwo, łączniki typu sworzniowego, materiały do połączeń spawanych oraz inne materiały należy przyjmować wg

PN-90/B-

03200

i właściwych norm wyrobu;

- brąz powinien być zgodny z PN-92/H-87050;
- guma na uszczelnienia zamknięć powinna być zgodna z wymaganiami PN-81/C-94153.01 i PN-85/C-94153.02.
Dostarczone wyroby gumowe na uszczelki poddaje się sprawdzeniu:
a) zgodności oznaczeń gatunków gumy podanych w zamówieniu z zaświadczeniami kontroli technicznej wystawionymi przez
zakład produkujący gumę, takich parametrów jak: twardość w °Sh, odporność na temperatury, odporność na starzenie
atmosferyczne,
b) zgodność kształtu i wymiarów dostarczonych wyrobów gumowych z kształtem i wymiarami ustalonymi w dokumentacji
technicznej,
- elementy drewniane stosowane w zamknięciach powinny być zgodne z gatunkiem i klasą drewna wg PN-75/D-96000 i PN-
72/D-96002.

3 Podstawy projektowania

3.1 Zasady ogólne
Obliczenia statyczne powinny być wykonywane zgodnie z PN-90/B-03000,

PN-76/B-03001

oraz

PN-90/B-03200

.

Elementy konstrukcji powinny być projektowane przy uwzględnieniu modelu sprężystego.

Strona 3

3.2 Obciążenia

3.2.1 Podział obciążeń
W obliczeniach statycznych konstrukcji stalowych w budownictwie hydrotechnicznym należy przyjmować zgodnie z

PN-82/B-

02000

, następujące rodzaje obciążeń:

- obciążenia stałe,
- obciążenia zmienne długotrwałe,
- obciążenia zmienne krótkotrwałe,
- obciążenia wyjątkowe.

3.2.2 Obciążenia stałe
Do obciążeń stałych zalicza się:
a) obciążenie od ciężaru własnego,
b) obciążenia od ciężaru urządzeń i elementów na stałe związanych z konstrukcją.

3.2.3 Obciążenia zmienne długotrwałe
Do obciążeń zmiennych długotrwałych zalicza się:
a) hydrostatyczne i hydrodynamiczne parcie wody od poziomu odpowiadającego przepływowi wód miarodajnych lub
normalnemu poziomowi piętrzenia, a w przypadku zbiorników retencyjnych parcie wody od maksymalnego poziomu
piętrzenia (przy projektowaniu zamknięć regulujących przepływ górą, tzn. nad zamknięciem za normalny poziom piętrzenia
należy przyjmować poziom odpowiadający co najmniej górnej krawędzi zamknięcia),
b) parcie rumowiska,
c) siły tarcia w łożyskach, podporach i uszczelnieniach,
d) obciążenie spowodowane przez zanieczyszczenie, obrośnięcie, przylegającą wodę, oblodzenie oraz zamulenie,
e) obciążenie od zanieczyszczeń krat zabezpieczających przewody przed zanieczyszczeniami.

3.2.4 Obciążenia zmienne krótkotrwałe
Do obciążeń zmiennych krótkotrwałych zalicza się:
a) dodatkowe hydrostatyczne i hydrodynamiczne parcie wody przy dodatkowym piętrzeniu,
b) parcie wody wywołane dodatkowym piętrzeniem eolicznym przy normalnym lub maksymalnym poziomie piętrzenia,
c) parcie falowania,
d) parcie lodu i obciążenie ciężarem lodu,
e) obciążenia wywołane przez obiekty pływające,
f) obciążenie wywołane przez zagarniętą wodę,
g) obciążenie wiatrem,
h) wpływ zmian temperatury,
i) obciążenie od napędów zamknięcia,
j) obciążenie od zmian warunków podparcia,
k) obciążenie warstwą betonu opancerzenia upustów i sztolni,
l) obciążenie od ciśnienia mieszanki zastrzykowej opancerzenia upustów i sztolni.

3.2.5 Obciążenia wyjątkowe
Obciążenie wyjątkowe stanowi większe z dwu obciążeń: hydrostatycznego i hydrodynamicznego parcia wody dla przepływu
miarodajnego przy zamkniętym jednym otworze przelewowym i ustalonej liczbie nieczynnych spustów i turbin.
Obciążenie to należy przyjmować zamiast wymienionych w 3.2.3 a).

3.2.6 Kombinacja obciążeń
3.2.6.1 Zasady zestawienia obciążeń
Przy wykonywaniu obliczeń statycznych konstrukcji stalowych stosowanych w budownictwie wodnym, obciążenia wymienione
w p. 3.2.2 do 3.2.5 należy zestawić w kombinacje przedstawione w tablicy 1:

Tablica 1 - Obciążenia i ich kombinacje

Strona 4

Rodzaj

obciążenia

Kombinacje obciążeń

W stanie granicznym nośności

W stanie granicznym

użytkowalności

Podstawowa

(normalne warunki

pracy)

rozszerzona

(rozszerzone warunki

pracy)

wyjątkowa

(nadzwyczajne
warunki pracy)

podstawowa

Obciążenia stałe

+

+

+

+

Obciążenia
zmienne
długotrwałe

+

+

+

+

Obciążenia
zmienne
krótkotrwałe

jedno z możliwych,
mające w
rozpatrywanym
przypadku
najbardziej
niekorzystny wpływ
na wielkość
naprężeń i ugięć w
elemencie lub całej
konstrukcji

+

wszystkie ze

współczynnikiem 0,9

+

wszystkie ze

współczynnikiem 0,8

jedno z możliwych,
mające najbardziej
niekorzystny wpływ

Obciążenia
wyjątkowe

-

-

+

jedno

najniekorzystniejsze

-

"+" - występowanie obciążenia w kombinacji,
"-" - brak obciążenia w kombinacji.

Obciążenia i siły działające na konstrukcję należy przyjmować w najniekorzystniejszym realnym układzie występującym w
okresie eksploatacji, w poszczególnych fazach montażu i budowy oraz przy transporcie i remoncie konstrukcji.

3.2.7 Wartości obciążeń
3.2.7.1 Ciężar konstrukcji
Ciężar konstrukcji i elementów z nią związanych należy wyznaczać, przyjmując wartości gęstości masy wg

PN-82/B-02001

*)

.

Jeżeli konkretne warunki projektowania nie przewidują inaczej, to ciężar powłoki ochronnej (malowania) konstrukcji stalowej
należy przyjmować równy 5 % ciężaru konstrukcji.
Ciężaru powłoki malarskiej nie należy uwzględniać, jeżeli wpływa on korzystnie na wynik obliczeń. Ciężar części związanych
należy ustalać według wykazu tych części.
3.2.7.2 Hydrostatyczne parcie wody
Jeżeli z lokalnych warunków nie wynika inaczej, to ciężar objętościowy wody należy przyjmować wg

PN-82/B-02001

.

3.2.7.3 Hydrodynamiczne parcie wody
Hydrodynamiczne parcie wody zaleca się wyznaczać na podstawie badań laboratoryjnych. W przypadku występowania
podciśnień należy uwzględnić je w obliczeniach.
3.2.7.4 Parcie rumowiska
Jednostkowe parcie rumowiska P

r

należy wyznaczać przy założeniu, że kąt tarcia wewnętrznego jest równy zeru, według

wzoru

(1)

w którym:
γ

r

- gęstość objętościowa rumowiska z uwzględnieniem wyporu,

y - grubość warstwy rumowiska ponad rozpatrywanym punktem.
3.2.7.5 Siły tarcia
Siły tarcia spowodowane obciążeniem należy obliczać z uwzględnieniem współczynnika tarcia podanego w tablicy 2.

Tablica 2 - Współczynniki tarcia

Strona 5

Materiał

Współczynnik

tarcia

Stal po stali
Stal po stali z uwzględnieniem zanieczyszczeń
Stal po brązie
Stal po brązie z uwzględnieniem zanieczyszczeń
Stal po drewnie wzdłuż włókien
Stal po drewnie w poprzek włókien
Stal po gumie (na sucho, powierzchnia zardzewiała): guma o twardości:
85 °Sh
70 °Sh
55 °Sh
Stal po gumie z wkładką teflonową niezależnie od twardości °Sh

0,30
0,50
0,20
0,40
0,45
0,55

0,70
0,80
0,90
0,10

3.2.7.6 Zanieczyszczenie, obrośnięcie, przylegająca woda, oblodzenie, zamulenie i zagarnięta woda.
Obciążenie spowodowane przez zanieczyszczenie, obrośnięcie, przylegającą wodę, oblodzenie, zamulenie i zagarniętą wodę
należy przyjmować:
a) zanieczyszczenie, obrośnięcie, przylegającą wodę, oblodzenie równe 0,05 kN/m

2

powierzchni malowanej,

b) zamulenie zgodnie z indywidualnymi ustaleniami, lecz nie mniej niż 2 kN/m

2

powierzchni podlegającej zamuleniu (nie

dotyczy zamknięć o krótkich okresach piętrzenia wody); za powierzchnie podlegające zamuleniu należy przyjmować
powierzchnie poziome i pochylone do poziomu pod kątem ≤ 30°, takie jak: dna zamknięć skrzyniowych, rygle wrót wspornych
od strony wody dolnej, pełnościenne dźwigary zamknięć remontowych umieszczone od strony wody, które przez dłuższy czas
znajdują się w stojącej wodzie,
c) zagarniętą wodę, która zostaje zebrana przy podnoszeniu zamknięcia w jego zagłębieniach, należy uwzględniać, jeżeli ma
to istotny wpływ (≥ 5 %) na wielkość naprężeń w konstrukcji.
3.2.7.7 Obciążenie od zanieczyszczeń krat zabezpieczających przewody przed zanieczyszczeniami
Obciążenie krat zabezpieczających przewody przed zanieczyszczeniem należy przyjmować jako obciążenie zmienne
długotrwałe o następujących wartościach:
- do głębokości 50 m równe równomiernemu obciążeniu 50 kN/m

2

,

- przy głębokości większej niż 50 m należy przyjmować obciążenie równe 10 % pełnego parcia wody, jakie na danej
głębokości występuje.
Wyjątkowo, jeżeli istnieje realne niebezpieczeństwo całkowitego zapchania się krat śryżem lub lodem, należy przy głębokości
większej niż 5 m przyjmować obciążenie równe pełnemu parciu wody.
3.2.7.8 Obciążenie technologiczne kładek przeznaczonych dla obsługi
Obciążenie technologiczne przejść należy przyjmować 2,5 kN/m

2

. Elementy pomostu należy wymiarować również na

ruchomą siłę skupioną F = 3 kN.
Obciążenie liniowe poręczy należy przyjmować 0,5 kN/m na poziomie pochwytu.
3.2.7.9 Obciążenie drzwi wodoszczelnych, pokryw i przegród
Należy przyjmować obciążenie wynikające z rzędnej piętrzenia przy występowaniu wód kontrolnych.
3.2.7.10 Parcie wody przy dodatkowym piętrzeniu
Parcie wody przy dodatkowym piętrzeniu należy rozumieć jako parcie odpowiadające poziomowi piętrzenia, ustalonemu na
poziomie górnej krawędzi zamknięcia.
3.2.7.11 Parcie falowania
Parcie falowania należy wyznaczać na podstawie odpowiednich wytycznych z uwzględnieniem warunków lokalnych obiektu.
3.2.7.12 Parcie lodu
Jeżeli lokalne warunki nie stwarzają konieczności doświadczalnego ustalenia wielkości parcia lodu, to w obliczeniach
statycznych zamknięć zaleca się przyjmować równomierne powierzchniowe parcie lodu na głębokości 1 m od lustra wody:
a) w wodach charakteryzujących się silnym tworzeniem się lodu (pokrywa lodowa o grubości nie mniejszej niż 30 cm) -
30 kN/m

2

,

b) w wodach charakteryzujących się umiarkowanym tworzeniem się lodu (pokrywa lodowa o grubości mniejszej niż 30 cm) -
20 kN/m

2

.

W przypadku zamknięć przepuszczających wodę dołem (tzw. wypływ spod zamknięcia) dla dolnej krawędzi zamknięcia
należy uwzględnić obciążenia liniowe, równe 30 kN/m.
3.2.7.13 Obciążenie spowodowane przez obiekty pływające
Siłę uderzenia, powstałą w wyniku zerwania liny cumowniczej, należy przyjąć 300 kN. Siła ta jest prostopadła do zamknięcia i
przyłożona w środku jego rozpiętości.
W przypadku możliwości obciążenia zamknięcia bocznym tarciem statków (np. przy otwartych wrotach wspornych) należy
zbadać, czy potrzebne jest na to wyznaczenie wielkości obciążenia. Jeżeli warunki miejscowe nie wymagają innych wartości,
należy przyjmować dla tarcia statku na poziomie zwierciadła wody w kierunku jazdy siłę poziomą 50 kN i równocześnie,
prostopadle do kierunku jazdy, siłę poziomą 100 kN.

Strona 6

3.2.7.14 Obciążenie od wiatru
Obciążenie od wiatru należy przyjmować wg

PN-77/B-02011

.

3.2.7.15 Wpływ zmian temperatury
Wpływ zmiany temperatury otoczenia ustala się od umownej temperatury +10 °C i uwzględnia dla:
a) konstrukcji będących stale nad wodą, lub których zasadnicza część jest nad wodą, ą 35 °C, nierównomierne nagrzanie
konstrukcji uwzględnia się przyjmując różnicę temperatur do 15 °C,
b) konstrukcji zanurzonej w większej części w wodzie lub chronionej przed dużymi wahaniami temperatury, ą 20 °C,
nierównomierne nagrzanie konstrukcji uwzględnia się przyjmując różnicę temperatur do 5 °C,
c) konstrukcji będących stale pod wodą, ą 10 °C, nierównomiernego nagrzania konstrukcji nie uwzględnia się.
Podane wartości są ustalone dla przeciętnych warunków roboczych. W specjalnych przypadkach dobór zmian temperatur
zależeć może od miejscowych warunków klimatycznych.
3.2.7.16 Obciążenie od napędów zamknięcia
Należy uwzględnić wpływ sił wynikających z zastosowanego napędu na wszystkie elementy konstrukcji zamknięcia.
3.2.7.17 Zmiany warunków podparcia
W rozszerzonym układzie obciążeń należy uwzględnić zmiany warunków podparcia, odpowiednio do wielkości oczekiwanego
osiadania i odkształcenia fundamentów budowli.
3.2.7.18 Obciążenie zewnętrzne opancerzenia upustów i sztolni
Obciążenie zewnętrzne opancerzenia upustów i sztolni należy przyjmować jako pełne parcie wody przy normalnym piętrzeniu.
Należy sprawdzić opancerzenie na obciążenie warstwą betonu w czasie betonowania. Grubość warstwy należy każdorazowo
ustalać indywidualnie.
Wielkość obciążenia opancerzenia od ciśnienia mieszanki zastrzykowej przy wykonywaniu zastrzyków uszczelniających
należy ustalać indywidualnie.

3.2.8 Współczynniki obciążenia
Współczynniki obciążenia dla obciążeń działających na konstrukcje wodne podano w tablicy 3.

Tablica 3 - Współczynniki obciążenia

Rodzaj obciążenia

Wartości

współczynnika γ

f

Ciężar konstrukcji
Ciężar urządzeń i elementów na stałe związanych z konstrukcją
Hydrostatyczne parcie wody
Hydrodynamiczne parcie wody
Parcie rumowiska
Obciążenie wywołane zanieczyszczeniami i zamuleniem
Parcie lodu
Parcie falowania
Obciążenie wywołane jednostkami pływającymi
Siły tarcia
Obciążenie wiatrem
Obciążenie opancerzenia
Obciążenie krat
Obciążenie tłumem
Wpływ zmian temperatury
Obciążenie w czasie transportu i montażu
Inne obciążenia

1,20
1,20
1,35
1,40
1,40
1,40
1,30
1,40
1,30
1,35
1,30
1,20
1,15
1,30
1,25
1,25
1,35

3.3 Klasy zamknięć
Zamknięcia wodne dzieli się na cztery klasy ważności, podobnie jak budowle hydrotechniczne.
Podstawą zaszeregowania zamknięć do poszczególnych klas ważności jest klasa budowli hydrotechnicznej ustalona na
podstawie odpowiednich przepisów.
Odpowiednio do klasy ważności zamknięcia, ustala się klasę konstrukcji stalowej wg tablicy 4, oraz współczynnik
konsekwencji zniszczenia

1)

.

Tablica 4 - Klasyfikacja zamknięć

Strona 7

Klasa ważności zamknięcia

Klasa konstrukcji stalowej
wg

PN-B-06200:1997

I

1

II

2

III

3

IV

3

3.4 Wytrzymałość obliczeniowa stali
Wytrzymałość obliczeniowa stali na rozciąganie, ściskanie, przy zginaniu, docisk powierzchni płaskich, docisk skupiony
według Hertza należy określać wg

PN-90/B-03200

.

Wytrzymałość obliczeniową należy zmniejszyć:
a) w przypadkach przewidzianych w

PN-90/B-03200

,

b) w przypadku przewidywania silnej korozji lub trudnego dostępu do elementów konstrukcji o 10 %,
c) w przypadku zamknięć śluz i zamknięć głębinowych o 10 %,
d) dla zamknięć klasy I o 10 %.
Wytrzymałość obliczeniową można powiększyć w zamknięciach budowlanych, remontowych i awaryjnych o 5 %.
Nośność obliczeniową łączników i wytrzymałość zmęczeniową należy obliczać wg

PN-90/B-03200

.

3.5 Ugięcie graniczne
Ugięcie graniczne belek zamknięć wynosi, przy uwzględnieniu obciążeń charakterystycznych w układzie podstawowym, 1/400
rozpiętości teoretycznej zamknięcia.

3.6 Dopuszczalne przecieki przez uszczelnienia zamknięć
Przy określaniu dopuszczalnych przecieków przez poszczególne rodzaje zamknięć obiektów budownictwa hydrotechnicznego
należy brać pod uwagę:
- całość koncepcji obiektu i wymagania eksploatacyjne przyszłego użytkownika,
- możliwości techniczne i ekonomiczne,
- warunki klimatyczne pracy obiektu.
Dopuszczalna wielkość przecieków powinna być określona w założeniach projektowych.

4 Obliczenie i wymiarowanie zamknięć

4.1 Zasady ogólne
Zamknięcia dźwigarowe, w których głównymi elementami konstrukcyjnymi są płaskie dźwigary o konstrukcji kratowej lub
blachownicowej, można obliczać jako układy płaskie lub przestrzenne.
Zamknięcia powłokowe o przekroju zamkniętym, których głównym elementem nośnym jest przestrzenna powłoka z blachy,
można obliczyć w uproszczony sposób wg 4.4.
Elementy rozciągane i ściskane należy obliczać wg

PN-90/B-03200

. Dla elementów nośnych rozciąganych nie należy

przekraczać smukłości prętów 250, a w elementach nośnych ściskanych 200.
Przekroje elementów powinny spełniać wymagania klasy 3 wg

PN-90/B-03200

p. 4.1.3.

Połączenia należy obliczać i projektować wg

PN-90/B-03200

z następującymi uzupełnieniami:

a) najmniejszą grubość spoin pachwinowych w połączeniach elementów konstrukcji klasy zamknięć I i II należy przyjmować
równą 0,2 grubości cieńszego z elementów łączonych jednak nie mniej niż 4 mm; do łączenia elementów konstrukcji klasy III
i IV dopuszcza się stosowanie spoin pachwinowych o grubości 3 mm przy łączeniu elementów o grubości 4 mm i 5 mm.
b) nie należy stosować spoin przerywanych w konstrukcjach zamknięć.

4.2 Blacha opierzająca
Blachy opierzające można obliczać jako płyty zależnie od warunków podparcia i obciążenia. Tablice pomocnicze dla
niektórych schematów płyt prostokątnych podano w załączniku A.
W zamknięciach powłokowych oraz w zamknięciach dźwigarowych obliczanych jako układy przestrzenne należy sprawdzać
stateczność pól powłoki zewnętrznej lub blachy opierzającej, obliczając nośność w stanie krytycznym.

4.3 Ruszt piętrzący

4.3.1 Schematy statyczne belek
Belki poziome rusztu piętrzącego mogą być projektowane jako ciągłe lub jako jednoprzęsłowe swobodnie podparte. W

Strona 8

układach przestrzennych zamknięć dźwigarowych oraz w zamknięciach powłokowych, gdy przekrój belek rusztu piętrzącego
jest wliczany do przekroju powłoki, belki poziome rusztu piętrzącego można konstruować i obliczać jako belki ciągłe.

4.3.2 Obciążenie belek rusztu
Obciążenia przypadające na belki rusztu piętrzącego w zamknięciach dźwigarowych i powłokowych można wyznaczać w
uproszczony sposób według rysunku 1. Każda z belek przejmuje parcie wody przypadającej z przylegających do niej pól
blachy opierzającej i ewentualnie od belek podpieranych.

Rysunek 1 - Schemat obciążeń rusztu

4.3.3 Współpraca belek rusztu z blachą
W przypadku współpracy belek rusztu z blachą, szerokość blachy wliczanej do współpracy można przyjmować (jeżeli nie
ustala się dokładnej wielkości), według wzorów podanych w załączniku B, a naprężenia zastępcze należy sprawdzać wg

PN-

90/B-03200

.

4.4 Zamknięcia powłokowe

4.4.1 Naprężenia normalne i styczne
Naprężenia normalne i styczne należy obliczać według zasad statyki powłok sprężystych.

4.4.2 Naprężenia wywołane skręcaniem
Naprężenia styczne τ wywołane skręcaniem zamknięcia powłokowego o przekroju zamkniętym można obliczać według
wzoru:

(2)

w którym
M

s

- moment skręcający w rozpatrywanym przekroju,

A - pole ograniczające linię środkową konturu powłoki,
t - grubość blachy konturu w rozpatrywanym przekroju.
Jeżeli moment skręcający jest zmienny na długości zamknięcia oraz gdy przekroje nie mogą się swobodnie paczyć, to należy
uwzględnić wpływ skręcania skrępowanego i obliczać według teorii prętów cienkościennych o profilu zamkniętym.

4.4.3 Naprężenia w blasze powłoki od bezpośredniego parcia wody
Naprężenia w blasze opierzającej powłoki od bezpośredniego obciążenia parciem wody, występujące w charakterystycznych
punktach płyty, można obliczać według załącznika A.

4.4.4 Naprężenia zastępcze

Strona 9

W punktach powłoki zewnętrznej, gdzie występują jednocześnie duże wartości naprężeń normalnych i stycznych, należy
sprawdzać naprężenia zastępcze wg

PN-90/B-03200

.

4.5 Dźwigary główne

4.5.1 Założenia do obliczeń
Dźwigary główne zaleca się rozstawiać tak, aby obciążenia na nie przypadające były jednakowe.

4.5.2 Dźwigary główne kratowe i pełnościenne
4.5.2.1 Wysokość konstrukcyjna
Wysokość konstrukcyjną h kraty dźwigarów głównych, swobodnie podpartych, należy przyjmować tak, aby graniczne ugięcie
nie przekraczało 1/400 rozpiętości teoretycznej belki.
4.5.2.2 Obliczenia
Obliczenia statyczne można przeprowadzić w założeniu, że słupki i krzyżulce połączone są z pasami przegubowo. Pręty
pasów można uważać za połączone przegubowo w węzłach, jeśli spełniony jest warunek

(3)

w którym:
b - wysokość pasa w płaszczyźnie kratownicy, w metrach,
l

o

- rozpiętość teoretyczna belki, w metrach,

f - maksymalna strzałka ugięcia belki, w metrach.
W przypadku gdy warunek (3) nie jest spełniony, połączenie pasów w węzłach należy uważać za sztywne i uwzględniać
naprężenia drugorzędne. Wielkość momentów zginających pasy można w obliczeniach wyznaczyć według uproszczonego
wzoru (4).
W skrajnych (przypodporowych) krzyżulcach można przyjąć, że momenty zginające wynikające ze sztywności połączeń
węzłowych są równe momentom występującym w pasach.
Momenty zginające w pasach wywołane sztywnością połączeń węzłowych można obliczać według wzoru:

(4)

w którym:
E - współczynnik sprężystości podłużnej stali,
J

p

- moment bezwładności przekroju pasa względem osi własnej, prostopadłej do płaszczyzny belki,

pozostałe oznaczenia - jak we wzorze (3).
Momenty w pasie dźwigara rusztu piętrzącego powstające na skutek bezpośredniego obciążenia parciem wody tego pasa
można obliczać traktując pas jako belkę ciągłą na podporach stałych.
4.5.2.3 Odległość między osiami
W styku dwóch części pasa prostego odległość między osiami ciężkości nie powinna być większa niż 0,035 wysokości
wyższego z przekrojów lub 2,5 cm. W przypadku przekroczenia podanych ograniczeń należy uwzględniać naprężenia
wywołane mimośrodowym działaniem sił podłużnych. Średnia oś całego pasa prostego powinna pokrywać się z jego osią
teoretyczną. W pasie załamanym położenia średniej osi nie ustala się.
4.5.2.4 Połączenia
Każdy element pręta powinien być przymocowany w węźle spoinami lub nitami obliczonymi na największą siłę występującą w
pręcie, ale nie mniejszą niż połowa nośności pręta.
4.5.2.5 Węzły podporowe
Węzły podporowe należy sprawdzać na obciążenie równe reakcji podporowej. W przypadku, gdy węzeł podporowy ma
kształt belki o pełnej ściance i gdy nie przeprowadza się ścisłego obliczania, należy sprawdzić węzeł na działanie reakcji i
wywołanego przez nią momentu zginającego.

4.6 Tory zasuw

4.6.1 Rodzaje torów
Szyny należy układać na podtorzu lub na konstrukcji podpierającej, umieszczonej w betonie i wykonanej najczęściej z
kształtowników walcowanych. Omawiane układy przedstawiono schematycznie na rysunku 2.

Strona 10

c ≥ b

1

+a

c ≥ 15 cm
a - grubość otuliny zbrojenia

Rysunek 2 - Rozkład obciążeń pod torami

4.6.2 Obliczenia
Zasięg rozkładu obciążenia wg rysunku 2 powinien na całej szerokości b

2

znajdować się w betonie. Rozkład naprężeń wzdłuż

odcinka b

2

można przyjmować jako równomierny.

Tory ułożone na całej swej długości na betonie, zaleca się obliczać jako belki na sprężystym podłożu. Można stosować
następujące przybliżone wzory:
- naprężenie w betonie od bezpośredniego docisku,

(5)

- naprężenie w stali,

(6)

w których:
P - nacisk koła wózka zasuwy,
E

c

- współczynnik sprężystości podłużnej betonu,

E

s

- współczynnik sprężystości podłużnej stali,

J - moment bezwładności przekroju toru,
W - wskaźnik wytrzymałości przekroju toru,
b

1

- szerokość bezpośredniego oparcia toru na betonie (rysunek 2),

f

cd

- wytrzymałość obliczeniowa na ściskanie betonu.

4.6.3 Zakotwienia toru
Zakotwienia toru w betonie można wymiarować w uproszczony sposób na następujące siły poprzeczne:

(7)

(8)

Strona 11

gdzie P - nacisk koła wózka zasuwy.
Ś

rednice kotwi nie powinny być mniejsze niż 14 mm. Odstęp kotwi nie powinien przekraczać 30 cm.

5 Zalecenia konstrukcyjne

5.1 Niezawodność działania
Zamknięcia stałe i awaryjne wraz z urządzeniami napędowymi powinny być tak skonstruowane, aby zapewniały możliwość
manewrowania nimi w płynącej wodzie w przewidzianym czasie, przy określonej założeniami różnicy poziomów wody górnej i
dolnej.
Nie należy przewidywać manewrowania zamknięciami remontowymi i budowlanymi przy niewyrównanych poziomach wody
górnej i dolnej, jeżeli tego rodzaju wymagania nie zostały ustalone w założeniach projektowych.

5.2 Minimalne grubości i wymiary elementów
Grubości blach w elementach nośnych nie powinny być mniejsze niż 6 mm. Należy przyjmować kształtowniki walcowane nie
mniejsze od następujących:

dwuteowniki

140

ceowniki

80

kątowniki

50×50×6

teowniki

50×50×6

Dla zamknięć głównych użytkowanych okresowo oraz zamknięć remontowych i budowlanych, grubości blach w elementach
nośnych mogą być obniżone do 4 mm. Można przyjmować wtedy następujące minimalne kształtowniki walcowane:

dwuteowniki

80

ceowniki

40

kątowniki

40×40×4

teowniki

40×40×5

Najmniejsza grubość stalowej obudowy konstrukcji betonowych powinna wynosić 10 mm.

5.3 Zamknięcia użytkowane w niskich temperaturach
Zamknięcia użytkowane w niskich temperaturach powinny być tak skonstruowane, aby miały najmniej elementów mogących
przymarzać do nieruchomej części budowli. Wózki, tory jezdne, uszczelnienia, a w uzasadnionych przypadkach i blachę
opierzającą należy zaopatrzyć w urządzenia zabezpieczające przed obmarzaniem.

5.4 Klapa lodowa
Zamknięcia wyposażone w klapy lodowe należy tak konstruować, aby przepływający lód spadając, nie uderzał w konstrukcję
zamknięcia. Wysokość piętrzenia klapy lodowej powinna być równa co najmniej dwóm grubościom pokrywy lodowej.

Część 2 Strona 1

Wysokość klapy powinna być dostosowana do ilości wody, jaką ma ona przepuszczać. Zaleca się stosować klapy o
wysokości nie mniejszej niż 1 m.

5.5 Odległość między zamknięciami stałymi i remontowymi
Odległość (w świetle) między zamknięciami stałymi i remontowymi powinna być taka, aby możliwe było wykonanie robót
montażowych i remontowych związanych z tymi zamknięciami.

5.6 Konstrukcja zamknięcia
Konstrukcja zamknięcia powinna być tak zaprojektowana, aby zapewniała dogodny montaż, eksploatację, konserwację i
remont.
Przekroje i układy belek rusztu piętrzącego powinny zapewnić łatwość montażu i konserwacji spływu wody po podniesieniu
zamknięcia oraz spływu i usuwania zanieczyszczeń.
W blachach rusztu piętrzącego, w których może gromadzić się woda, należy wykonać otwory odwadniające o średnicy nie
mniejszej niż 50 mm lub inne urządzenia do odprowadzania wody. Otwory odwadniające należy tak umieszczać, aby nie
miały niekorzystnego wpływu na użytkowanie belki.

5.7 Wzniesienie górnej krawędzi zamknięcia
Wzniesienie górnej krawędzi zamknięcia ponad poziom wody spiętrzonej, z wyjątkiem zamknięć dla celów melioracyjnych,
powinno wynosić nie mniej niż 0,2 m. Nie dotyczy to zamknięć, które mają pracować stale jako zamknięcia regulacyjne.

5.8 Wzniesienie dolnej krawędzi zamknięcia
Wzniesienie dolnej krawędzi zamknięcia podniesionej ponad poziom wody powinno wynosić co najmniej 0,5 m.

5.9 Obudowa wnęk
Obudowa wnęk powinna być dostosowana do przejęcia sił od zamknięcia i przekazania ich na filary i przyczółki oraz powinna
zapewnić prawidłową pracę uszczelnień i całego zamknięcia.

5.10 Uszczelnienia
Zamknięcia (z wyjątkiem zamknięć remontowych i iglicowych) powinny być zaopatrzone w uszczelnienia odpowiednie do
przeznaczenia tych zamknięć.
Jako najczęściej stosowane są uszczelki z kauczuku naturalnego lub tworzywa sztucznego o twardości 65 stopni według
Shore'a.
Powinien być zapewniony dobry dostęp do uszczelnień i łatwość ich wymiany.
Uszczelki należy przykręcać do konstrukcji zamknięcia śrubami ze stali nierdzewnej w odstępach nie większych niż 10d lub
150 mm. Sposób przymocowania uszczelek powinien umożliwiać regulację do płaszczyzn ślizgowych.
Uszczelnienie progu dolnego płaskownikiem gumowym powinno zapewniać docisk uszczelki do obudowy stalowej progu
wynoszącej nie mniej niż 5 kN/m.
Płaszczyzny ślizgowe dla uszczelek pionowych należy wykonać ze stali nierdzewnej o szerokości zapewniającej właściwą
pracę uszczelki z uwzględnieniem luzów i odkształceń konstrukcji zamknięć.
Płaszczyzny uszczelniające boczne do zamknięć klapowych i sektorowych mogą być wykonane ze stali konstrukcyjnej.
Płaszczyzny uszczelniające pionowe i w niektórych przypadkach progu dolnego (jeżeli próg może być odsłonięty w okresie
zimowym) powinny być zabezpieczone przed oblodzeniem w okresie zimowym. Powinien być określony przez
zamawiającego sposób i zakres zabezpieczenia (przez ogrzewanie).

5.11 Stężenia

5.11.1 Stężenia zamknięć dźwigarowych
5.11.1.1 Stężenie poprzeczne
Stężenia poprzeczne powinny być kratowe w zamknięciach z dźwigarami głównymi kratowymi i pełnościenne w zamknięciach
z dźwigarami głównymi pełnościennymi. Stężenia te można obliczać jako układy płaskie, obciążone parciem wody i ciężarem
własnym zamknięcia. W zamknięciach z dźwigarami głównymi kratowymi stężenia poprzeczne powinny być umieszczone w
płaszczyznach węzłów nie rzadziej niż co drugi węzeł.
W zamknięciach z dźwigarami głównymi pełnościennymi rozstaw stężeń poprzecznych a powinien być zgodny z rozstawem
ż

eber usztywniających środniki dźwigarów głównych, z tym że powinien być spełniony warunek:

a

≤ 4 h oraz a ≤ 6,0 m

gdzie: h - wysokość środnika dźwigara głównej.
5.11.1.2 Stężenia podłużne
Stężenia podłużne można przyjmować jako konstrukcyjne. W przypadkach uzasadnionych charakterem pracy zamknięcia,
stężenie podłużne może być traktowane jako element nośny obliczony na przypadającą na niego część obciążenia

Część 2 Strona 2

pionowego.

5.11.2 Stężenia zamknięć powłokowych
5.11.2.1 Stężenia poprzeczne
Stężenia poprzeczne zaleca się stosować jako pełnościenne. W zamknięciach o dużych wymiarach z dostępem do wnętrza,
należy wykonywać w stężeniach otwory przełazowe. Stężenia poprzeczne, zapewniające sztywność przekroju poprzecznego
ustroju cienkościennego zamknięć, powinny być rozstawione w odstępach a, spełniających następujące warunki:

a

≤ 2h, lecz nie większych niż 3,0 m

gdzie h - wysokość konstrukcyjna zamknięcia wg 5.11.1.1.
5.11.2.2 Stężenia podłużne
Stężenia podłużne rozciąganych lub skręcanych części powłoki zaleca się wykonywać jako poziome belki z kształtowników
walcowanych o rozstawie:

a

≤ 100t

gdzie t - grubość blachy powłoki zewnętrznej zamknięcia.

6 Warunki wykonania

6.1 Wymagania ogólne
Konstrukcje powinny być wykonywane i kontrolowane zgodnie z wymaganiami

PN-B-06200:1997

odpowiednio do klasy

ważności zamknięć i klasy konstrukcji.

6.2 Wykonanie połączeń spawanych
Przygotowanie elementów do spawania oraz sam proces spawania powinny odpowiadać wymaganiom

PN-B-06200:1997

,

p.5. Zaleca się wykonywanie ścięć naroży blach i żeber usztywniających po promieniu w celu umożliwienia ułożenia spoin
uszczelniających. Minimalny promień ścięcia r = 40 mm, minimalna grubość spoiny pachwinowej 3 mm.

6.3 Próbny montaż w wytwórni

6.3.1 Warunki próbnego montażu
Sprawdzenie wymiarów geometrycznych zmontowanej próbnie konstrukcji zamknięcia wodnego lub innego urządzenia
powinno być wykonane przy zachowaniu następujących warunków:
a) sprawdzenia wymiarów geometrycznych metodą geodezyjną ze sporządzeniem szkicu pomiarów,
b) konstrukcja powinna być ustawiona (w miarę możliwości) w pozycji, w jakiej będzie pracować w miejscu przeznaczenia
oraz powinna być łatwo dostępna ze wszystkich stron; konstrukcje o dużych wymiarach mogą być próbnie montowane w
pozycji poziomej lub pozycji określonej w dokumentacji; za zgodą zamawiającego zezwala się na częściowe złożenie
konstrukcji z zachowaniem jednak warunku, aby każda część była próbnie połączona z częściami sąsiednimi,
c) próbny montaż należy wykonać na sztywnym, ustabilizowanym i wypoziomowanym podłożu,
d) przy składaniu nie należy używać żadnych środków powodujących wystąpienie dodatkowych naprężeń w elementach,
e) przylegające do siebie części powinny być oczyszczone z grubszych zanieczyszczeń i zgorzeliny,
f) zakres próbnego montażu powinien być określony w dokumentacji technicznej.
Należy usunąć usterki zauważone przy próbnym montażu.

6.3.2 Znakowanie
W celu ułatwienia montażu konstrukcji w miejscu przeznaczenia, elementy konstrukcji po zakończonym próbnym montażu,
powinny być jednoznacznie oznakowane.

6.4 Zabezpieczenie antykorozyjne w wytwórni
Zakres i sposób zabezpieczenia antykorozyjnego w wytwórni powinny być określone w dokumentacji na podstawie warunków
wykonania.
Zabezpieczenie antykorozyjne w wytwórni wszystkich elementów konstrukcyjnych powinno być wykonane po próbnym
montażu oraz odbiorze jakościowym tych elementów w wytwórni, przewidzianych w dokumentacji. Zabezpieczenie to
powinno spełniać warunki podane w normie

PN-B-06200:1997

, p. 8, z tym że przygotowanie powierzchni przed

zastosowaniem metalizacji natryskowej należy wykonać metodami strumieniowo-ściernymi lub stosować się do odrębnych
instrukcji technologicznych.
Nie zaleca się stosowania piaskowania przy metalizacji.

Część 2 Strona 3

6.5 Tolerancje wykonania i montażu

6.5.1 Postanowienia ogólne
Odchyłki nie powinny przekraczać wartości podanych w dokumentacji technicznej. Jeśli w projekcie nie podano inaczej, to
dopuszczalne odchyłki należy przyjmować:
a) odchyłki rozpiętości belek kratowych oraz blachownic, mierzone między osiami teoretycznych podpór (L

o

) nie powinny

przekraczać:
przy L

o

≤ 12 000 mm - ∆ = ą 5 mm

przy 12 000 mm ≤ L

o

≤ 20 000 mm - ∆ = ą 10 mm

przy L

o

> 20 000 mm - ∆ = ą 20 mm

b) odchyłki rozstawu dźwigarów głównych, żeber usztywniających, przepon w konstrukcjach powłokowych, belek rusztu
piętrzącego, krat stężających poprzecznych nie powinny przekraczać ∆ = ą 5 mm,
c) odchyłka całkowita wysokości ściany piętrzącej:

(mm) lecz nie więcej niż ą 20 mm

gdzie: H - wysokość ściany piętrzącej, w milimetrach,
d) odchyłka ustawienia belek głównych i blachownicowych od płaszczyzny teoretycznej:

(mm) lecz nie więcej niż ą 20 mm

gdzie: h - maksymalna wysokość belki, w milimetrach
Wyżej wymienione odchyłki dotyczą pomiarów odniesionych do temperatury +10 °C.

6.5.2 Odchyłki osadzania elementów w betonie
Odchyłki ustawienia elementów zabetonowanych nie powinny przekraczać wielkości podanych w dokumentacji.
Jeżeli w projekcie nie przewidziano inaczej, dopuszczalne odchyłki montażu torów dla zamknięć oraz innych elementów
zabetonowanych, mających istotny wpływ na prawidłową pracę tych zamknięć, należy przyjmować:
a) odchyłki rozstawu torów jezdnych (prowadnic) dla zamknięć wg rysunku 3, nie powinny przekraczać:

przy L

o

≤ 15 000 mm

przy L

o

> 15 000 mm

gdzie L

o

- rozpiętość teoretyczna prowadnic,

Rysunek 3 - Odchyłki rozstawu torów jezdnych dla zamknięć

b) odchyłki wymiarów rozstawu torów jezdnych we wnękach podpierających zamknięcia wg rysunku 4:
przy b ≤ 1 000 mm ∆ = ą 2 mm
przy b > 1 000 mm ∆ = ą 5 mm

Część 2 Strona 4

Rysunek 4 - Odchyłki wymiarów rozstawu torów jezdnych we wnękach podpierających zamknięcia

c) odchyłka pionowa ustawienia torów prowadnic oraz obudowy wnęk spełniających rolę płaszczyzn dociskowych dla
uszczelnień pionowych:

gdzie: H całkowita długość prowadnic lub obudowy wnęk,
przy czym przyrost odchyłki na długości toru lub obudowy wnęk nie powinien przekraczać 1 mm na 1 metr długości,
d) odchyłka od płaszczyzny teoretycznej zabetonowania blach bocznych spełniających rolę płaszczyzn dociskowych dla
uszczelnień bocznych (klap, segmentów i sektorów) ∆ = ą 3 mm, przy czym przyrost odchyłki nie powinien przekraczać 1 mm
na 1 metr wysokości,
e) odchyłka od płaszczyzny teoretycznej zabetonowania obudowy progów spełniających rolę poziomych płaszczyzn
dociskowych dla uszczelnień progowych:
przy świetle zamknięcia L ≤ 5 000 mm ∆ = ą 3 mm
przy świetle zamknięcia L > 5 000 mm ∆ = ą 5 mm
przy czym przyrost odchyłki nie powinien przekraczać w obu przypadkach 1 mm na 1 m długości progu.

6.6 Montaż konstrukcji na budowie

6.6.1 Wymagania ogólne
Montaż konstrukcji na budowie powinien być wykonany na podstawie projektu organizacji montażu. Montaż powinien
odpowiadać warunkom podanym w dokumentacji oraz warunkom wg

PN-B-06200:1997

, p. 7.

6.6.2 Czynności przed montażem
Przed rozpoczęciem robót montażowych należy:
a) sprawdzić w terenie podane w dokumentacji: repery, znaki wytyczające osie obiektu i osie montowanej konstrukcji oraz
znaki ustalające odpowiednie rzędne; skontrolować stan i sposób zabezpieczeń przed uszkodzeniami konstrukcji w czasie
montażu,
b) sprawdzić zgodność wykonania części budowlanej z wymaganiami ustalonymi w projekcie, związanymi z montowaną
konstrukcją,
c) sprawdzić zgodność z projektem rozmieszczenia elementów kotwiących umieszczonych w betonie pierwotnym służących
do regulacji i montażu takich elementów, jak: prowadnice zamknięć, elementy związane z uszczelnieniami zamknięć,
elementy do regulacji i ustawienia napędów i osprzętu (łożyskowanie, tory pod rolki, elementy ustawcze itp.) oraz inne
elementy obudowy betonów przewidziane w dokumentacji,
d) sprawdzić zgodność z projektem elementów obudowy wykonanych w betonie wtórnym.

6.6.3 Zabezpieczenie antykorozyjne
Zabezpieczenie antykorozyjne konstrukcji, po ostatecznym montażu, powinno odpowiadać wymaganiom projektu, a
uszkodzone powłoki w czasie transportu i montażu należy uzupełnić do stanu przewidzianego w projekcie.

6.6.4 Transport i przechowywanie
Ładowanie, transport pionowy, składowanie, kontrola dostaw elementów konstrukcji oraz okresowe sprawdzanie
długotrwałego składowania elementów powinny odpowiadać następującym zaleceniom:
- elementy luźne o drobnych wymiarach, takie jak: artykuły śrubowe, podkładki wyrównawcze, nakładki, kołki, elementy
ustawcze itp. należy transportować w zamkniętych opakowaniach,
- elementy gumowe uszczelnień w zależności od kształtu powinny być transportowane w skrzyniach lub specjalnych paletach i

Część 2 Strona 5

być odpowiednio zabezpieczone przed wpływami atmosferycznymi.

7 Badania i odbiór konstrukcji

7.1 Postanowienia ogólne
Przy odbiorach międzyoperacyjnych i końcowych w wytwórni oraz odbiorach końcowych na budowie należy stosować się do
przepisów zawartych w

PN-B-06200:1997

, p. 9.

7.2 Odbiór ostateczny
Odbiór ten przeprowadza się po zmontowaniu całej konstrukcji na miejscu użytkowania, po wykonaniu montażu
ostatecznego wszystkich połączeń, uszczelnień, osprzętu, napędu, instalacji ogrzewania, instalacji napowietrzania itp.
Odbiór ostateczny w miejscu eksploatacji należy przeprowadzić w dwu fazach:
a) odbiór wstępny polegający na zbadaniu:
- jakości połączeń montażowych,
- prawidłowego montażu i działania uszczelnień na sucho,
- prawidłowego ustawienia prowadnic z torami oraz obudowy betonów z dodatkowymi instalacjami,
- działania całego urządzenia w ruchu bez obciążenia wodą (rozruch na sucho),
- jakości powłok antykorozyjnych.
b) odbiór końcowy polegający na ocenie jakości całości urządzenia zarówno pod względem wykonania, jak i działania. W
czasie tego odbioru należy między innymi sprawdzić:
- zgodność wykonania powłok z wymaganiami zawartymi w dokumentacji,
- pracę uszczelnień przy pełnym obciążeniu wodą,
- działania ruchowe urządzenia przy pełnym obciążeniu wodą,
- wielkość przecieków przez uszczelnienia (jeżeli są takie wymagania),
- działania innych urządzeń, takich jak: instalacja ogrzewania lub napowietrzania itp..
Oba odbiory dokonywane są przez komisję, której skład ustala użytkownik.
Protokół odbioru ostatecznego powinien zawierać protokoły odbiorów wstępnego i końcowego, i stwierdzenie o dopuszczeniu
urządzenia do eksploatacji.

7.3 Metryka zamknięcia
Zamknięcia powinny posiadać metrykę, która jest dowodem ich stanu technicznego. Każda informacja podana w metryce
powinna być opatrzona datą oraz danymi o osobie dokonującej wpisu.
Metryka powinna zawierać:
- nazwę jednostki projektującej,
- nazwę wytwórni wykonującej konstrukcję,
- zestawienie informacji o geometrii i materiałach zamknięcia,
- każdorazowe uaktualnienie informacji po remoncie zamknięcia,
- warunki eksploatacji i utrzymania, okresowe przeglądy konstrukcji.
Do metryki należy wpisywać:
- spostrzeżenia z okresowych przeglądów,
- krótkie charakterystyki napotkanych trudności w użytkowaniu oraz przyczyny ich powstania,
- wszystkie, nawet najdrobniejsze naprawy i modernizacje.
Metryka jest w dyspozycji użytkownika obiektu.

Załącznik A

(informacyjny)

OBLICZANIE BLACHY OPIERZAJĄCEJ

Naprężenia normalne w miejscach pokazanych w tablicy A1, określa się według wzoru:

(A1)

w którym:
K

- współczynnik zależny od sposobu podparcia blachy i stosunku a | b, przyjęty według tablicy A1,

Część 2 Strona 6

a

- długość dłuższego boku blachy,

b

- długość krótszego boku blachy,

p

- ciśnienie wody działające na środek płyty (blachy),

t

- grubość blachy opierzającej.

Tablica A1 Współczynniki do obliczania naprężeń w blasze opierzającej

Sposób połączenia blachy

a/b

ąσ

1x

ąσ

1y

ąσ

2x

ąσ

3y

Blacha utwierdzona sztywno na czterech
brzegach

∞

3
2,5
2
1,75
1,5
1,25
1

0,250
0,250
0,250
0,247
0,239
0,221
0,188
0,137

0,075
0,075
0,080
0,095
0,108
0,122
0,135
0,137

0,500
0,500
0,500
0,499
0,484
0,455
0,403
0,309

0,342
0,343
0,343
0,343
0,343
0,343
0,339
0,309

Blacha utwierdzona sztywno na trzech brzegach
i przegubowo podparta na czwartym

∞

3
2,5
2
1,75
1,5
1,25
1

0,375
0,374
0,366
0,338
0,308
0,271
0,214
0,142

0,113
0,120
0,133
0,155
0,165
0,181
0,184
0,166

0,750
0,740
0,743
0,683
0,632
0,565
0,472
0,328

0,472
0,471
0,470
0,470
0,465
0,455
0,425
0,360

Blacha utwierdzona sztywno na trzech brzegach
i przegubowo podparta na czwartym

∞

3
2,5
2
1,75
1,5
1,25
1

0,250
0,250
0,250
0,250
0,246
0,232
0,208
0,166

0,075
0,076
0,080
0,090
0,101
0,114
0,129
0,142

0,500
0,500
0,500
0,500
0,489
0,473
0,448
0,360

0,342
0,342
0,342
0,342
0,341
0,341
0,341
0,328

Część 2 Strona 7

Blacha przegubowo podparta na czterech
brzegach

∞

3
2,5
2
1,75
1,5
1,25
1

0,750
0,713
0,677
0,610
0,558
0,487
0,396
0,287

0,225
0,244
0,258
0,278
0,289
0,299
0,301
0,287

Jeżeli blacha opierzająca stanowi powłokę walcową opartą na belkach rusztu piętrzącego (zamknięcia segmentowe, klapy
itp.), to naprężenia w blasze mogą być obliczane jak dla płaskiej płyty (podobnie jak w zasuwach) pod warunkiem spełnienia
nierówności:

(A2)

w której oznaczenia wg rysunku A.1.
Jeżeli nierówność (A2) nie jest spełniona, to blachę można obliczać jak powłokę lub w przybliżeniu jako łuk bezprzegubowy.

Rysunek A1 Krzywizna blachy zamknięcia

Załącznik B

(informacyjny)

WSPÓŁPRACA BELEK RUSZTU PIĘTRZĄCEGO Z BLACHĄ OPIERZAJĄCĄ

Szerokość blachy wliczanej do współpracy z belkami rusztu piętrzącego (jeżeli nie ustala się dokładnej wielkości) można
przyjmować według wzorów:

Część 2 Strona 8

(B1)

(B2)

w których:
b

- rozpiętość blachy między dwiema belkami (rysunek B1) lub długość blachy wspornikowej,

ν

1

i ν

2

- współczynniki wg rysunku B2.

Współczynniki ν dobiera się z rysunku B2 zależnie od rozpiętości i rozstawu belek oraz zmienności momentów. Zgodnie z
rysunkiem jako rozpiętość L należy przyjąć L

1

lub L

2

odpowiadającą zakresowi momentów tego samego znaku. Przy

dźwigarach jednoprzęsłowych rozpiętość L odpowiada rozpiętości teoretycznej belki.
Współczynnik ν należy przyjmować odpowiednio do kształtu wykresu momentów według krzywej 1) lub 2) z rysunku B2.
Jeżeli wliczana do współpracy blacha opierzająca znajduje się w strefie ściskanej, to ustalona szerokość według wzoru musi
spełniać wymagania przekroju klasy 3 wg

PN-90/B-03200

(tab. 6)

Rysunek B.1 - Współpraca belek rusztu z blachą opierzającą

Rysunek B.2 - Wykresy do wyznaczania współczynników ν i ν

1

do obliczania szerokości blachy współpracującej z belką

rusztu

Część 2 Strona 9