BUDOWA I ROLA UKŁADU

SZKIELETOWEGO CZŁOWIEKA

UKŁAD RUCHU

Na układ ruchu składa się system dźwigni

UKŁAD RUCHU

UKŁAD SZKIELETOWY

(część bierna)

UKŁAD MIEŚNIOWY

(część czynna)

Funkcje:



lokomocja (zmiana położenia całego ciała)

 ruchy poszczególnych części ciała (np. zgięcie ręki)

 utrzymanie postawy ciała

 osłabianie skutków działania przeciążeń (np. w trakcie wykonywania gwałtownych ruchów

UKŁAD SZKIELETOWY

TYPY KOŚCI

Anatomiczny kształt i wielkość kości oraz jej wewnętrzna organizacja są przykładem

przystosowania jej budowy do przeciwdziałania sile grawitacji oraz mechanicznym

naciskom i naprężeniom, na jakie jest narażona w czasie pełnienia funkcji

Kości długie

Kości krótkie

Kości płaskie

Kości różnokształtne

 ramieniowa
 łokciowa
 promieniowa
 udowa
 piszczelowa
 strzałkowa

 nadgarstka
 stępu

 łopatka
 sklepienia
mózgoczaszki

 żuchwa
 podniebienne
 kręgi

UKŁAD SZKIELETOWY

TYPY POŁĄCZEŃ

Połączenia kości mają różną ruchomość i różną budowę

Połączenia ścisłe

 szwy w czaszce
 zęby w zębodołach
 żebra z mostkiem

W obrębie szwów, które początkowo zawierają tkankę łączną,
u osobników dorosłych dochodzi do powstania kościozrostu

Ścisłe połączenia elementów szkieletu w miednicy

Ząb w zębodole

Szwy w czaszce

UKŁAD SZKIELETOWY

TYPY POŁĄCZEŃ

Połączenia ruchome (stawy)

W stawie wyróżnia się:

 jamę stawową (szczelina między kośćmi)
 torebkę stawową (składa się z dwóch warstw – zewn. błona włóknista, wewn. błona maziowa)
 kaletki maziowe
 maź stawową (dializat osocza z domieszką kwasu hialuronowego i glikoprotein – zmniejsza tarcie)
 chrząstkę stawową (pokrywa powierzchnie stawowe kości – duża wytrzymałość na obciążenia i tarcie)
 twory dodatkowe, obecne w niektórych stawach, np. łąkotki, krążki stawowe

UKŁAD SZKIELETOWY

TYPY POŁĄCZEŃ

Połączenia ruchome (stawy)

Staw kulisty

 ramienny
 biodrowy

Wykonywane ruchy to:

 zginanie i prostowanie,

 odwodzenie i przywodzenie,

 skręt na zewnątrz i do wewnątrz

 ruch wypadkowy - obwodzenie

Staw wieloosiowy

UKŁAD SZKIELETOWY

TYPY POŁĄCZEŃ

Połączenia ruchome (stawy)

Staw siodełkowy

 nadgarstkowo-sródręczny kciuka

Staw dwuosiowy

Wykonywane ruchy to:

 przywodzenie i odwodzenie

 przeciwstawianie i odprowadzanie

 ruch wypadkowy - obwodzenie

UKŁAD SZKIELETOWY

TYPY POŁĄCZEŃ

Połączenia ruchome (stawy)

Staw zawiasowy

 ramienno-łokciowy
 między najwyższymi kręgami
 międzypaliczkowe

Staw jednoosiowy

Ruchy w tym stawie to:

 zginanie i prostowanie

W stawie zawiasowym występują zawsze
więzadła poboczne, które ustalają staw i
zabezpieczają przed bocznymi przesunięciami

UKŁAD SZKIELETOWY

TYPY POŁĄCZEŃ

Połączenia ruchome (stawy)

Staw obrotowy

 promieniowo-łokciowy bliższy
 między najwyższymi kręgami

Staw jednoosiowy

Wykonywane ruchy to:

 rotacja (ruch obrotowy) w obie strony

UKŁAD

SZKIELETOWY

.

SZKIELET CZŁOWIEKA

UKŁAD SZKIELETOWY

CZASZKA

W budowie czaszki człowieka wyróżniamy trzewioczaszkę i mózgoczaszkę

UKŁAD SZKIELETOWY

KRĘGOSŁUP

Kręgosłup stanowi główną oś i podporę szkieletu (33-34 kręgi)

 kręgi szyjne (7)

 kręgi piersiowe (12)

 kręgi lędźwiowe (5)

 kręgi krzyżowe (5) – zrośnięte z kością krzyżową

 kręgi guziczne (4-5)

Kręgosłup ma kształt litery S

Odcinki szyjny i lędźwiowy wygięte są do przodu, co
określa się mianem

lordozy

, natomiast piersiowy i

krzyżowy wygięte są do tyłu, co określa się mianem

kifozy

Skolioza

- boczne skrzywienie kręgosłupa

UKŁAD SZKIELETOWY

KRĘGOSŁUP

Pomiędzy trzonami kolejnych kręgów występują

krążki

międzykręgowe

, zwane dyskami. Ich podstawową funkcją

jest amortyzowanie wstrząsów i zapewnienie ruchomości
sąsiadującym kręgom

Przestrzeń pomiędzy trzonami, a łukami kręgowymi
kolejnych kręgów tworzy

kanał kręgowy

, który

chroni rdzeń kręgowy