Dokument znajduje się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

Paszport dla Zygmunta III Wazy

15 VI 1593, Warszawa

♦

W imię Pańskie amen. My, Rady Koronne duchowne i świeckie, także i posłowie od ziem i powiatów
koronnych i Wielkiego Xięstwa Litewskiego, na sejm walny warszawski na dzień czwarty maja w
roku niniejszem tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt trzecim złożony, zgromadzeni i rycerstwo Obojga
Narodu, także urzędnicy, starostowie, dygnitarze i miasta wszech państw tej Rzeczypospospolitej,
niniejszem pismem naszem, wszem, wobec i każdemu z osobna, którem to należy albo należeć będzie,
oznajmujemy, iż, gdy król JM pan nasz miłościwy Zygmunt trzeci, za ześciem z tego świata pana ojca
swego króla JM swedzkiego, złożył nam sejm niniejszy w Warsawie i na nim między inszemi
sprawami i potrzebami Rzeczypospolitej przełożył nam w proposicyjej swej, jako i na sejmikach
powiatowych to uczynić raczył, potrzebę odjazdu na czas jaki mały do Swecyjej, państwa swego
prawem dziedzicznem na króla JM przypadłego dla wzięcia possessyjej, dla odprawienia koronacyjej i
postanowienia rzeczy, spraw i rządu onego państwa.
My naprzód, widząc, że to Królestwo Polskie i Wielkie Xięstwo Litewskie na sparze [na widoku] i na
czelu pogańskim narodom postawione, potrzebuje zawżdy obecności króla pana zwierzchnego,
zgodnie jednostajnie wszyscy, Rady Koronne i posłowie ziemscy, prosiliśmy JKM pilnemi i
uniżonemi prośbami: Rady przez prymasa JM xiędza arcybiskupa gnieźnieńskiego, a posłowie przez
marszałka koła swego, aby JKM nie raczył się odgadzać nigdzie od tej korony, której sprawę i
rządzenie Pan Bóg przejrzeniem swem i z tamtej Rzeczypospolitej wolnem obraniem nań włożyli, ale
raczej albo przez posły albo inszemi jakimi sposoby potrzeby i sprawy tamtego królestwa odprawił. A
iż na tę prośbę naszę takowiśmy respons od króla JM, pana naszego odnieśli, że status królestwa
swedzkiego, dziedzicznego państwa JKM takowy jest, iż bytności króla JM dla wielu rzeczy ważnych
potrzebuje, za czem JKM nie może deesse [nie być] państwu tamtemu, aby snadź prze niebytność
JKM do jakich perturbacji królestwa tam tego nie przyszło, za czym iacturam haereditatis [stratę
dziedzictwa] tych tam państw JKM podjąłby. A przy tym JKM candide(m) mentem suam [szczerze
swoje zamiary] deklarować nam raczył, tak o czasie jechania, jako i zwrócenia się i że na po tym
państwa te obecnością swą sprawować będzie według praw i wolności naszych, miłościwie się nam
ofiarować raczył. Przetoż my też do takowych deliberacji i warunków przystępując, przez które by
sława, dostojeństwo, zwierzchność i całość panowania JKM nad nami i zdrowie, nam pokój i
bezpieczeństwo i porządek tej Rzeczypospolitej podczas odjazdu JKM zadzierżan być mógł. Tośmy
naprzód przedsięwzięli, abyśmy i sami siebie w tym wszytkim, cośmy powinni, upomnieli i JKM pana
naszego o dodzierżeniu mu wiary i posłuszeństwa upewnili i jakoż obiecaliśmy to Jego Królewskiej
Mości i obiecujemy, swem i wszytkiej Rzeczypospolitej stanów imieniem, których wszytkich osoby
tu, na tym sejmie reprezentujemy, pod obowiązkiem wiary raz oddanej, sumienia i czci naszej et sub
onere praestiti iuramenti [pod ciężarem zaręczenia przysięgą]: „My senatorowie i urzędnicy po
koronacyjej KJM praestiti, a my posłowie naszem i braci naszej imieniem, od których jesteśmy tu
posłani, in vim iuramenti, quasi id corporaliter praestitissemus [mocą przysięgi, jako to rzeczywiście
poręczamy], że do tego czasu w asekuracyjej od KJM przyjazdu do nas opisanego i zwrócenia się do
korony tej JKM czekać z całą wiarą i posłuszeństwem będziemy. A każdego takiego, który by się pod
niebytnością JKM na osiedzenie stolice państw tej Rzeczypospolitej, ojczyzny naszej brał, ludzi do
tego sollicytując [podburzając] praktykował, sposobjając albo się o to mocą kusząc, tak obcego, jako i
swego za nieprzyjaciela ojczyzny mieć i onemu, dokąd nam gardł i majętności stawać będzie,
sprzeciwiać i zastawiać się będziemy. Także każdego z braci naszej, wszelakiego stanu i powołania,
który by z kimkolwiek o osiedzeniu państw tej Rzeczypospolitej znaszał się praktykować i gwoli temu
bunty i zjazdy i związki jakie czynił, ludzi sollicytował, także za nieprzyjaciela ojczyzny i bezecnego
mieć i na zgubę zdrowia i majętności jego powstać mamy i powinniśmy. Elekcyjej też nowego pana

──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

Dokument znajduje się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

nie składać, ani jej składać dopuszczać, ani obierania żadnego czynić, ani żadnem wymyślonem
obyczajem nikogo inego za króla nie przyznawać do czasu nam od KJM opisanego i owszem takiemu,
który by się na to brał i każdego, który by takiemu pomagał, a przy jakim inym panu, minąwszy osobę
JKM, stać, onego foretować [popierać] i przyznawać śmiał, za nieprzyjaciela tej Rzeczypospolitej być
deklarujemy i onemu pod wiarą i poczciwością naszą do majętności i gardł naszych nie dopuścić, i
owszem się o to zastawić tak, jakoby i panowanie JKM nad nami w cale zostało i wolność tej
Rzeczypospolitej wedle praw i przywilejów naszych cała i nienaruszona zostawała. A na wiarę i
świadectwo tego rękami własnemi podpisujemy się i pieczęciami pieczętujemy. Działo się w
Warszawie na sejmie walnem koronnym dnia piętnastego miesiąca czerwca roku Pańskiego tysiąc
pięćset dziewięćdziesiątego trzeciego.


Przy przygotowaniu edycji tekstu oparto się na pracy: Zasady wydawania staropolskich źródeł
historycznych XVI – XVIII wieku. Strona językowa tekstu źródłowego, oprac. H. Turska, Warszawa
1966.