Wszystkie zebrane definicje są definicjami z najnowszego wydania Begg'a.

Niebieskim

kolorem zaznaczyłem te definicje, które pojawiały się na jej poprzednich egzaminach.

I jak zauważyłem nie wychodziła ona zbytnio jak dotąd poza definicje znajdujące się w Begg'u... i nie
powtarzają się one zbyt często na kolejnych egzaminach.

Paradygmat - fundamentalne założenie, które przyjmuje się za oczywiste

Paradygmat Keynesowski - podkreślający cykliczną niestabilność gospodarki pozostawionej mechanizmowi
rynkowemu oraz tendencję do wzrostu inflacji i bezrobocia. Staje się to podstawą do formułowania aktywnej polityki
gospodarczej państwa, której celem miałoby być zapobieganie lub łagodzenie skutków niekorzystnych zjawisk
gospodarczych. Kluczową rolę w stabilizowaniu gospodarki przypisuje popytowi globalnemu, który wyznacza poziom
podaży produkcji, a co za tym idzie zatrudnienia. W ramach tego paradygmatu rozwija się wiele szkół
makroekonomicznych, jak keynesizm, postkeynesizm i neokeynesizm.

Paradygmat Neoklasyczny - nawiązujący do ekonomii klasycznej. Jako główną tezę prezentuje pogląd, że
mechanizm rynkowy prowadzi do optymalnej alokacji zasobów, w tym pełnego zatrudnienia. Rolę regulatora
procesów gospodarczych pozostawia rynkowi, tym samym odrzucając konieczność głębokiej interwencji państwa w
gospodarkę. Wiodącymi szkołami rozwijającymi się w ramach paradygmatu neoklasycznego są monetaryzm oraz
ekonomia neoklasyczna. Starają się one budować koncepcje makroekonomiczne bazujące na klasycznej analizie
mikroekonomicznej.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

1

Rozdział 19 – Wprowadzenie do makroekonomii

1.

Makroekonomia - zajmuje się badaniem sposobu działania gospodarki jako całości.
3 najważniejsze problemy: inflacja, bezrobocie, wzrost gospodarczy.

2.

Realny produkt narodowy brutto(PNB) jest miarą całkowitego dochodu gospodarki narodowej. Świadczy on
o ilości dóbr i usług, na których zakup może sobie pozwolić gospodarka jako całość.

3.

Stopa inflacji - % wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku.

4.

Miarą bezrobocia jest liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednocześnie nie mających
zatrudnienia.

5.

Przyrosty realnego PNB określa się mianem wzrostu gospodarczego.

6.

Ruch okrężny oznacza przepływy zasobów rzeczowych i pieniężnych między gospodarstwami domowymi, a
przedsiębiorstwami.

7.

Produkt krajowy brutto (PKB) - jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze
zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

8.

Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji.

9.

Dobra finalne- dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez
gospodarstwa domowe, albo dobra kapitałowe (maszyny) nabywane przez przedsiębiorstwa.

10.

Dobra pośrednie - dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych
przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane.

11.

Inwestycje- są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa.

12.

Oszczędności - to ta część dochodu, która nie została wydana na zakup dóbr i usług.

13.

Odpływ z ruch okrężnego - oznacza strumień pieniądza, który nie przemieszcza się
z gospodarstw domowych do przedsiębiorstw.

14.

Dopływ do ruchu okrężnego - to strumień pieniędzy, który otrzymują przedsiębiorstwa ale nie za
pośrednictwem gospodarstw domowych.

15.

Zapasy - to dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży.

16.

PKB w cenach rynkowych - określa wartość produkcji wytworzonej w kraju za pomocą cen zawierających
podatki pośrednie.

17.

PKB w cenach bazowych - mierzy produkcje krajową za pomocą cen, z których wyeliminowano podatki
pośrednie.

18.

Produkt narodowy brutto (PNB) = DNB, który koryguje PKB o dochody netto z tytułu własności za granicą.
Jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju)
świadczenia usług przez czynniki produkcji.

19.

Płatność transferowa – subsydia rządowe, takie jak świadczenia społeczne, emerytury i renty państwowe, oraz
spłata odsetek od długu publicznego.

20.

Rozporządzalne dochody osobiste - są to dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu podatków
bezpośrednich i płatności transferowych. Wielkość ta informuje ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na
wydatki i oszczędności.

21.

Eksportem (X) nazywamy dobra, które zostały wytworzone w kraju, a następnie sprzedane za granicę.

22.

Import (Z) - to dobra, które są produkowane za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki krajowej.

23.

Amortyzacja (zużycie kapitału trwałego) - jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu
kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.

24.

Dochód narodowy - produkt narodowy netto (PNN) wytworzony w gospodarce. Oznacza się go przez odjęcie
amortyzacji od PNB w cenach bazowych.

25.

Nominalny PNB mierzy się w cenach bieżących, tj. takich, które istniały w okresie, gdy osiągano składające się
na PNB dochody.

26.

Realny PNB mierzy produkcje w cenach stałych, koryguje nominalny PNB o wpływ inflacji i wyraża go w
cenach istniejących w pewnym okresie, najczęściej określanym jako rok bazowy

27.

Deflator PNB - jest to stosunek nominalnego PNB (w cenach bieżących) do realnego PNB (w cenach stałych),
wyrażony w postaci wskaźnika.

28.

Realny PNB per capita - to realny PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

2

Rozdział 20 – Produkcja i popyt globalny

29.

Produkcja potencjalna - to wielkość produkcji, którą wytworzyłaby gospodarka, gdyby wszystkie czynniki
produkcji zostały w pełni wykorzystane.

30.

Funkcja konsumpcji - obrazuje wielkość zamierzonej konsumpcji globalnej, przy każdym poziomie
rozporządzalnych dochodów osobistych.

31.

Krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC) - to część każdego dodatkowego funta dochodu
rozporządzalnego, którą gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na konsumpcję.

32.

Popyt inwestycyjny - oznacza zamierzone (planowane) przez przedsiębiorstwa powiększenie zasobów kapitału
trwałego (fabryki i maszyny) oraz stanu zapasów.

33.

Popyt globalny - jest to sumą, którą gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa planują wydać na dobra i usługi
przy rożnej wielkości dochodu.

34.

Przy stałych cenach i płacach równowaga krótkookresowa na rynku dóbr istnieje wtedy, kiedy popyt globalny
(planowane łączne wydatki) dokładnie zrównają się z faktycznie wytworzoną produkcją.

35.

Funkcja oszczędności - obrazuje wielkość zamierzonych oszczędności przy każdym poziomie dochodu.

36.

Mnożnikiem - nazywamy stosunek zmiany wielkości produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją
zmiany wydatków autonomicznych.

37.

Krańcowa skłonność do oszczędzania (MPS) - jest to część każdej dodatkowej jednostki dochodu,
przeznaczona przez gospodarstwa domowe na oszczędności.

38.

Zmiana rozmiarów oszczędności, jakie gospodarstwa domowe pragną poczynić przy każdym poziomie dochodu,
prowadzi do zmiany wielkości dochodu zapewniającej równowagę. Nie następuje natomiast zmiana
oszczędności w punkcie równowagi; nadal muszą się one równać planowanym inwestycjom. Zjawisko to określa
się mianem paradoksu oszczędzania

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

3

Rozdział 21 – Polityka fiskalna i handel zagraniczny

39.

Polityka fiskalna (budżetowa) - to decyzje państwa dotyczące wydatków i podatków

40.

Restrykcyjna polityka fiskalna – zwiększanie podatków i zmniejszanie wydatków rządowych.

41.

Polityka stabilizacyjna- obejmuje działania państwa zmierzające do utrzymania produkcji blisko poziomu
produkcji potencjalnej.

42.

Deficyt budżetowy - można określić jako nadwyżkę wydatków państwa nad jego dochodami.

43.

Dług publiczny (narodowy) - jest to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych.

44.

Mnożnik zrównoważonego budżetu - to mechanizm polegający na tym, że wzrost wydatków państwa, któremu
towarzyszy taki sam wzrost podatków, powoduje zwiększenie produkcji.

45.

Budżetem nazywamy zapis planu wydatków, a także sposobów ich finansowania: określonej osoby,
przedsiębiorstwa lub państwa.

46.

Wzrost wydatków państwa na dobra i usługi prowadzi do zwiększenia produkcji zapewniającej równowagę.
Przy danej stopie podatkowej wpływy podatkowe wzrastają, mimo to powiększa się deficyt budżetowy (lub
zmniejsza się nadwyżka budżetu).

47.

Przy danym poziomie wydatków państwa G wzrost stopy podatkowej powoduje zmniejszenie zarówno produkcji
w punkcie równowagi, jak i deficytu budżetowego.

48.

Budżet strukturalny - pokazuje jaki byłby stan budżetu w warunkach pełnego zatrudnienia (na poziomie
produkcji potencjalnej).

49.

Przy sporządzaniu budżetu skorygowanego o wpływ inflacji do obliczania wielkości wydatków państwa oraz
wysokości odsetek do długu publicznego wykorzystuje się realne,
a nie nominalne stopy procentowe.

50.

Automatyczny stabilizator - jest to taki mechanizm w gospodarce, który zmniejsza podatność PNB na szoki.

51.

Bilans handlowy - jest to wartość eksportu netto. Gdy eksport jest większy od importu, występuje nadwyżka
handlowa. Gdy import przewyższa eksport, gospodarka wykazuje deficyt handlowy.

52.

Krańcowa skłonność do importu (MPI) - informuje, jaką część każdej dodatkowej jednostki dochodu
narodowego podmioty krajowe chcą wydać na dodatkowy import.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

4

Rozdział 22 – Pieniądz i system bankowy

53.

Pieniądz - jest to pewien powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za
dostarczone dobra lub wywiązujemy się z zobowiązań. Jest to środek wymiany.

54.

Pieniądz jest środkiem przechowywania wartości (tezauryzacji), ponieważ można go wykorzystać do dokonania
zakupów w przyszłości

55.

Pieniądz symboliczny - jest to środek płatniczy, którego wartość, czyli siła nabywcza, znacznie przewyższa
koszt jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych niż pieniądz zastosowaniach.

56.

Pieniądz bezgotówkowy (IOU) - jest to środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa
prywatnego lub osoby fizycznej.

57.

W gospodarce bezpieniężnej (barterowej) nie występuje środek wymiany. Wymiana ma charakter
bezpośredni, co oznacza że jedne dobra są wymieniane na inne.

58.

Jednostka rozrachunkowa - jest to jednostka, w której są wyrażone ceny i prowadzi się rozliczenia

59.

Sumę przechowywaną u złotnika nazywamy wkładem (depozytem).

60.

Rezerwy - to ilość złota pozwalająca dokonać natychmiastowych wypłat na żądanie właścicieli wkładów. Stopa
rezerw jest to stosunek rezerw do wkładów.

61.

Panika finansowa - jest to samospełniająca się przepowiednia. Ludzie dochodzą w pewnym momencie do
wniosku, że bank nie będzie zdolny do wypłacenia gotówki posiadaczom wkładów. Wpadają więc w popłoch i
biegną do banku, aby wydostać swoje pieniądze. Tym samym sprawiają, że bank rzeczywiście nie jest w stanie
wypłacić pieniędzy i będzie musiał ogłosić bankructwo.

62.

Podaż pieniądza - jest to całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza występującego w roli
środka wymiany.

63.

Pośrednik finansowy - to instytucja, która specjalizuje się w ułatwianiu kontaktów między kredytodawcami a
kredytobiorcami.

64.

Banki komercyjne - są to pośrednicy finansowi, którym państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na
udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady, w których ciężar mogą być wystawiane
czeki.

65.

System clearingowy (rozliczeniowy) - jest to ogół porozumień, na mocy których wzajemne zobowiązania i
należności banków rozlicza się przez zestawienie wszystkich transakcji dokonanych w danym okresie i spłatę
tylko zobowiązań netto powstałych w rozliczeniach międzybankowych.

66.

Pojęcie płynności dotyczy szybkości i pewności, z jaką dana pozycja może być z powrotem zamieniona na
gotówkę w dowolnym momencie. Składnikiem aktywów o najwyższej płynności jest sam pieniądz (gotówka).

67.

Baza monetarna(podaż pieniądza) M0 oznacza szeroką bazę monetarną, która obejmuje gotówkę w obiegu
pozabankowym, gotówkę w posiadaniu banków oraz rachunki banków komercyjnych w banku centralnym i jest
najwęższą miarą pieniądza.

M1 = M0 – gotówka w bankach + wkłady na żądanie. M1 jest podstawową miarą podaży pieniądza w wąskim ujęciu.

M3 = M1 + wkłady terminowe + certyfikaty depozytowe sektora pozabankowego. M3 uważany jest za najlepszą miarę
podaży pieniądza krajowego w szerokim ujęciu.
M2 = M0 – gotówka w bankach + wkłady detaliczne a vista w bankach + wkłady detaliczne i udziały w towarzystwach
budowlanych.
M4 = M3 + wkłady i udziały sektora pozabankowego(prywatnego) w towarzystwach budowlanych – gotówka w
posiadaniu towarzystw budowlanych

68.

Baza monetarna (zasób pieniądza wielkiej mocy) - to łączna ilość banknotów i bilonu
w obiegu pozabankowym oraz znajdujących się w systemie bankowym.

69.

Mnożnik kreacji pieniądza - obrazuje wielkość zmiany zasobu pieniądza, wywołanej zmianą bazy monetarnej
o jednostkę.

70.

Marża odsetkowa - to różnica wysokości oprocentowania kredytów i wkładów w danym banku.

71.

Kosztem alternatywnym utrzymywania pieniądza (kosztem utraconych możliwości) - są odsetki utracone w
wyniku trzymania aktywów finansowych w postaci pieniędzy (gotówki),
a nie w formie oprocentowanych obligacji.

72.

Motyw transakcyjny trzymania pieniądza ma swoje źródło w niedoskonałej synchronizacji wpływów i
wydatków w czasie.

73.

Popyt na pieniądz - to popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym (realny zasób pieniądza).

74.

Motyw przezorności - polega na tym, że z góry decydujemy się trzymać pewien zasób pieniądza na pokrycie
nieprzewidzianych wydatków, których dokładnego rodzaju nie jesteśmy jeszcze w stanie przewidzieć.

75.

Przyczyną istnienia motywu portfelowego utrzymywania pieniądza jest niechęć do ryzyka. Ludzie są skłonni
poświęcić wyższą przeciętnie stopę zwrotu dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa lokat, tj. takiego portfela
inwestycyjnego, który przyniesie niższą, ale dającą się łatwiej przewidzieć stopę zwrotu.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

5

Rozdział 23 – Stopy procentowe i mechanizm transmisyjny polityki pieniężnej

76.

Bank centralny - spełnia funkcję bankiera w stosunku do banków komercyjnych oraz odpowiada za ustalanie
poziomu stóp procentowych.

77.

Podaż pieniądza to suma gotówki w obiegu poza systemem bankowym oraz wkładów w bankach komercyjnych
i towarzystwach budowlanych.

78.

Stopa rezerw obowiązkowych - jest to minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów, jaką koniecznie
muszą utrzymywać banki komercyjne na mocy decyzji banku centralnego.

79.

Stopa dyskontowa - to stopa procentowa stosowana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom
komercyjnym.

80.

Operacje otwartego rynku - występują wtedy, kiedy bank centralny zmienia wielkość bazy monetarnej,
kupując lub sprzedając papiery wartościowe na otwartym rynku.

81.

Ostatnia instancja kredytowa - to instytucja zdolna do udzielania pożyczek bankom i innym instytucjom
finansowym w sytuacjach, kiedy panika na rynkach finansowych zagraża całemu systemowi finansowemu.

82.

Bank centralny kontroluje nominalną podaż pieniądza. Jeżeli przyjmiemy założenie upraszczające, że ceny dóbr
są stałe, to możemy uznać, iż bank centralny kontroluje także realną podaż pieniądza.

83.

Współczynnik wypłacalności jest to minimalna, wymagana przez prawo bankowe, relacja kapitału banku do
sumy udzielonych przez niego kredytów i dokonanych inwestycji.

84.

Podaż pieniądza w wyrażeniu realnym M/P jest to podaż w ujęciu nominalnym M podzielona przez poziom
cen P.

85.

Równowaga na rynku pieniądza istnieje wówczas, gdy wielkość zapotrzebowania na realne zasoby pieniądza
jest równa wielkości zaoferowanej.

86.

Narzędzie polityki pieniężnej - to zmienna, którą stale stara się kontrolować bank centralny.

87.

Pośredni cel monetarny - oznacza kluczowy wskaźnik makroekonomiczny wykorzystywany przez bank
centralny przy podejmowaniu częstych decyzji o wysokości stóp procentowych.

88.

Mechanizm transmisyjny polityki pieniężnej to inaczej kanał, za pośrednictwem którego polityka oddziałuje
na produkcję i zatrudnienie.

89.

Efekt majątkowy (bogactwa) - polega na przesunięciu wykresu funkcji konsumpcji w górę (w dół) pod
wpływem wzrostu (spadku) wartości majątku gospodarstw domowych i zwiększenia (zmniejszenia) wydatków
na każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.

90.

Teoria dochodu permanentnego głosi, że poziom bieżącej konsumpcji jest funkcją dochodu osiągniętego w
długim okresie (permanentnego).

91.

Zgodnie z teorią cyklu życia ludzie tworzą plany swojej konsumpcji, obejmujące cały okres ich życia. Źródłem
finansowania tej konsumpcji są przewidywane dochody osiągane w ciągu całego życia.

92.

Funkcja popytu inwestycyjnego - obrazuje zależność między planowanymi przez przedsiębiorstwa
inwestycjami a poziomem stopy procentowej.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

6

Rozdział 24 – Polityka pieniężna i fiskalna

93.

Reguła polityki pieniężnej – określa sposób dostosowania przez bank centralny stóp procentowych w reakcji na
zmiany określonych zmiennych ekonomicznych.

94.

Kierując się celem monetarnym, bank centralny dostosowuje poziom stóp procentowych w taki sposób, aby
zapewnić równość popytu na pieniądz z daną, założoną wielkością podaży pieniądza.

95.

Krzywa IS (inwestycje, oszczędności) jest zbiorem różnych kombinacji dochodu i stopy procentowej, przy
których rynek dóbr znajduje się w równowadze.

96.

Krzywa LM jest zbiorem różnych kombinacji stopy procentowej i dochodu, przy których rynek pieniądza
znajduje się w równowadze.

97.

Ekspansja fiskalna, oznaczająca dodatni wstrząs popytowy, powoduje wypieranie części wydatków
prywatnych

. Wywołany nią wzrost produkcji i dochodu prowadzi do podwyżki stopy procentowej, która – przez

swój ujemny wpływ na niektóre składniki wydatków sektora prywatnego – ogranicza łączną skalę wzrostu
popytu globalnego.

98.

Pozioma krzywa LM oznacza, że podaż pieniądza jest dostosowywana w taki sposób, aby utrzymać stopę
procentową na stałym poziomie.

99.

Zarządzanie popytem polega na wykorzystaniu polityki pieniężnej i polityki budżetowej w celu stabilizacji
dochodu na wysokim przeciętnie poziomie.

100.

Warunek wypłacalności państwa oznacza, że wartość zaktualizowana dzisiejszych i przyszłych wpływów

podatkowych powinna być równa wartości zaktualizowanej dzisiejszych i przyszłych wydatków budżetowych,
powiększonych o ewentualną początkową wartość netto zadłużenia państwa.

101.

Treścią ricardiańskiej równoważności jest teza, iż nie ma znaczenia, kiedy państwo finansuje określony

program wydatków. Dzisiejsze obniżki podatków nie wpływają na wielkość wydatków gospodarstw domowych
i przedsiębiorstw, jeżeli – w kategoriach wartości zaktualizowanej – podatki w przyszłości wzrosną w takim
samym stopniu.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

7

Rozdział 25 – Globalna podaż, ceny i proces dostosowań

102.

Klasyczny model makroekonomiczny - przedstawia gospodarkę, w której płace i ceny są doskonale giętkie.

W modelu klasycznym zmiana nominalnej podaży pieniądza prowadzi do identycznej zmiany procentowej płac
nominalnych i cen. Realna podaż pieniądza, stopa procentowa, produkcja, zatrudnienie i płace realne pozostają
nie zmienione.

103.

Przez poziom cen rozumiemy przeciętna cenę wszystkich dóbr wytwarzanych w gospodarce.

104.

Miarą inflacji jest stopa wzrostu poziomu cen całkowitej produkcji.

105.

Prowadząc politykę celu inflacyjnego, bank centralny tak zmienia poziom stóp procentowych, aby inflacja nie

odbiegała zbytnio od docelowej stopy inflacji.

106.

Kiedy jest prowadzona polityka nastawiona na realizację celu inflacyjnego, przy wyższej stopie inflacji bank

centralny ustali wyższą stopę procentową.

107.

Funkcja (krzywa) popytu makroekonomicznego (MDS), pokazuje jak duży jest spadek produkcji

spowodowany przez wyższą inflację, która wywołuje podwyżkę stóp procentowych przez bank centralny.

108.

Efekt realnych zasobów pieniądza - polega na zwiększeniu popytu konsumpcyjnego, wynikającym ze

wzrostu realnej wartości zasobów pieniężnych konsumentów.

109.

Przez kanał kredytowy polityka pieniężna wpływa na wartość zabezpieczenia zaciąganych pożyczek, a zatem

także na podaż kredytu.

110.

Krzywa podaży globalnej - obrazuje wielkość produkcji, którą chciałyby zaoferować przedsiębiorstwa przy

każdym poziomie cen.

111.

Kiedy produkcja jest równa produkcji potencjalnej, wszystkie zasoby są w pełni wykorzystane. Oznacza to, że

gospodarka znajduje się w stanie długookresowej równowagi.

112.

Iluzja pieniądza - występuje wtedy, kiedy ludzie nie odróżniają wielkości nominalnych od realnych.

113.

Krzywa podaży globalnej AS - obrazuje wielkość produkcji, którą przy każdej cenie przedsiębiorstwa są

skłonne wytworzyć. W modelu klasycznym nie występuje iluzja pieniądza, a płace nominalne są elastyczne.
Wielkość produkcji nie zależy zatem od tempa inflacji, a krzywa podaży globalnej przebiega pionowo na
poziomie produkcji potencjalnej.

114.

Nominalna kotwica - określa docelowo poziom innych zmiennych nominalnych. Natomiast siły rynkowe

decydują o poziomie zmiennych realnych.

115.

Polityka pieniężna amortyzuje trwały wstrząs podażowy za pomocą realnej stopy procentowej, mającej na

celu dostosowanie globalnego popytu do zmienionej wielkości globalnej podaży.

116.

W modelu klasycznym zwiększenie wydatków państwa o określoną kwotę powoduje wypieranie identycznej

kwoty wydatków prywatnych. Sprawia to, że popyt globalny pozostaje na nie zmieniony poziomie produkcji
potencjalnej.

117.

W modelu klasycznym szybszemu wzrostowi nominalnej podaży pieniądza towarzyszy wyższa inflacja,

jednak realna wielkość produkcji pozostaje stała na poziomi produkcji potencjalnej.

118.

Funkcja(krzywa) krótkookresowej podaży globalnej SAS pokazuje ścieżkę zmian planowanej wielkości

produkcji, wynikających ze zmian inflacji przy danym „odziedziczonym” tempie wzrostu płac nominalnych.

119.

Trwały wstrząs podażowy zmienia wielkość produkcji potencjalnej.

Przejściowy wstrząs podażowy

przesuwa krzywą krótkookresowej podaży globalnej, lecz nie zmienia wielkości produkcji potencjalnej.

120.

Polityka pieniężna amortyzuje przejściowy wstrząs podażowy, jeśli zostanie zmieniona tak, aby ułatwić

stabilizację wielkości produkcji. Skutkiem jest jednak wyższa inflacja.

121.

Jeśli wszystkie wstrząsy mają charakter popytowy, to nawet w modelu keynesowskim stabilizowanie inflacji

jest równoznaczne ze stabilizowaniem produkcji.

122.

Polityka elastycznego celu inflacyjnego oznacza, że chociaż w średnim okresie bank centralny jest

zobowiązany osiągnąć cel inflacyjny, to jednak ma on pewną swobodę wyboru tempa osiągania celu.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

8

Rozdział 26 – Inflacja, oczekiwania i wiarygodność

123.

Inflacja to wzrost poziomu cen.

124.

Czysta inflacja oznacza, że ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie.

125.

Realna podaż pieniądza M/P to iloraz nominalnej podaży pieniądza M oraz poziomu cen P.

126.

Ilościowa teoria pieniądza - oznacza, że zmiany nominalnej podaży pieniądza powodują identyczne zmiany

poziomu cen (a także płac), lecz nie wpływają na produkcję i zatrudnienie.

127.

Polityka pieniężna łagodzi szok, jeżeli zmiana cen wywołuje reakcje państwa, które dostosowuje wielkość

nominalnej podaży pieniądza, aby w krótkim okresie uniknąć zmiany jego realnej podaży.

128.

Według hipotezy Fishera wzrostowi inflacji o 1% towarzyszy wzrost stopy % także o 1%.

129.

Hiperinflacją - nazywamy zjawisko polegające na utrzymywaniu się bardzo wysokiej stopy inflacji.

130.

Ucieczka od pieniądza - oznacza gwałtowny spadek realnego popytu na pieniądz, występujący wtedy, kiedy

wysoka inflacja i wysoka nominalna stopa% zwiększają koszty utrzymania pieniądza.

131.

Renta emisyjna stanowi realny przychód państwa, osiągany dzięki jego monopolowi na drukowanie

pieniądza.

132.

Podatek inflacyjny oznacza – wynikający z inflacji – wzrost realnych przychodów państwa, którego źródłem

jest spadek realnej wartości nominalnego zadłużenia państwa.

133.

Krzywa Philipsa - dowodzi, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia. Sugeruje to, że

możemy wybrać niższe bezrobocie za cenę wyższej inflacji lub odwrotnie.

134.

Naturalna stopa bezrobocia i naturalna wielkość produkcji to wartości tych zmiennych, występujące w

stanie długookresowej równowagi gospodarki.

135.

Krótkookresowa krzywa Philipsa pokazuje, że w krótkim okresie większemu bezrobociu towarzyszy wyższa

inflacja. Wysokość krótkookresowej krzywej Philipsa zależy od oczekiwanego tempa inflacji. W stanie
długookresowej równowagi w punkcie E oczekiwania inflacyjne się spełniają.

136.

Trwały wstrząs podażowy powoduje zmiany wielkości bezrobocia odpowiadającego warunkom równowagi i

produkcji potencjalnej.

137.

Przejściowy wstrząs podażowy nie wpływa na te zmienne długookresowe, jednak przesuwa krótkookresową

krzywą Philipsa i krzywą krótkookresowej podaży.

138.

Stagflacja - oznacza współwystępowanie wysokiej inflacji i dużego bezrobocia. Często jest ona spowodowane

przez ujemny szok podażowy.

139.

Ludzie ulegają złudzeniu inflacyjnemu, gdy mylą zmiany realne ze zmianami nominalnymi. Dobrobyt zależy

od zmiennych, a nie nominalnych.

140.

Koszty zdzieranych zelówek - symbolizują cały dodatkowy czas i wysiłek wkładany przez ludzi w zawieranie

transakcji wówczas, gdy próbują oni poradzić sobie za pomocą mniejszych zasobów realnego pieniądza.

141.

Koszty zmienianych jadłospisów - spowodowane inflacją, odpowiadają realnym zasobom zużywanym po to,

aby wydrukować nowe metki z cenami wówczas, gdy te wzrastają (lub spadają).

142.

Drenaż podatkowy - to wzrost realnych wpływów podatkowych wywołany inflacją, która zwiększa dochody

nominalne i sprawia, że niektórzy ludzie zostają zaliczeni do wyższych przedziałów opodatkowania w ramach
systemu progresywnego podatku dochodowego.

143.

Rachunkowość uwzględniająca inflację polega na przyjęciu takich definicji kosztów, przychodów, zysków i

strat, które są w pełni dostosowane do warunków inflacji.

144.

Polityka dochodowa - jest próbą bezpośredniego oddziaływania na wysokość płac i innych dochodów.

145.

Inflacja faktyczna oznacza rzeczywistą inflację, czyli wzrost wskaźnika cen detalicznych, RPI.

146.

Inflacja właściwa stanowi wzrost wskaźnika RPIX, czyli wskaźnika cen detalicznych, oczyszczonego z

wpływu zmian oprocentowania kredytów hipotecznych na koszty utrzymania.

147.

Cel inflacyjny - służy jako punkt odniesienia przy ustalaniu poziomu stóp procentowych. Spełnia on funkcję

nominalnej kotwicy.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

9

Rozdział 27 - Bezrobocie

148.

Zasoby siły roboczej - obejmują zarówno wszystkich zatrudnionych, jak i osoby zarejestrowane jako chcące

oraz będące w stanie podjąć pracę.

149.

Współczynnik aktywności zawodowej jest to odsetek ludności w wieku produkcyjnym, która należy do

zasobu siły roboczej.

150.

Stopa bezrobocia - to odsetek siły roboczej, która nie ma pracy, lecz jest zarejestrowana jako chcąca i będąca

w stanie pracować.

151.

Bezrobocie frykcyjne - stanowi niemożliwy do obniżenia minimalny poziom bezrobocia, występujący w

każdym dynamicznym społeczeństwie.

152.

Bezrobocie strukturalne - oznacza bezrobocie, którego przyczyną jest niedostosowanie kwalifikacji

pracowników i zapotrzebowania pracodawców w sytuacji, kiedy struktura popytu i produkcji nieustannie się
zmieniają.

153.

Bezrobocie wynikające z niedostatku popytu (keynesowskie) pojawia się wtedy, kiedy faktyczna produkcja

jest mniejsza od produkcji potencjalnej.

154.

Bezrobocie klasyczne - oznacza rodzaj bezrobocia pojawiający się wtedy, kiedy płaca jest rozmyślnie

utrzymywana powyżej poziomu, przy którym krzywe podaży pracy i popytu na pracusie przecinają.

155.

Pracownik jest przymusowo bezrobotny, jeżeli jest gotów zaakceptować przedłożoną mu ofertę pracy za

obowiązującą na rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć zatrudnienia.

156.

Niedopasowanie kwalifikacji pojawia się wtedy, kiedy kwalifikacje, których potrzebują przedsiębiorstwa,

różnią się od kwalifikacji siły roboczej.

157.

Stopa zastąpienia jest relacją wysokości zasiłków dla bezrobotnych do wysokości wynagrodzenia z pracy.

158.

Miarą siły związków zawodowych jest ich zdolność do zmniejszenia skłonności do podejmowania pracy i

spowodowania w ten sposób wzrostu wynagrodzeń, któremu towarzyszy spadek zatrudnienia.

159.

Ekonomia podażowa jest teoretycznym uzasadnieniem polityki gospodarczej, której celem nie jest

pobudzanie popytu globalnego, lecz stymulowanie globalnej podaży. Zaleca stosowanie bodźców
mikroekonomicznych w celu zmiany poziomu pełnego zatrudnienia, wielkości produkcji potencjalnej oraz
bezrobocia odpowiadającego równowadze.

160.

Krańcowa stopa opodatkowania stanowi odsetek każdego dodatkowego funta dochodu, przejmowany przez

państwo w formie podatku. Między ceną płaconą przez nabywcę, a ceną otrzymywaną przez sprzedawcę pojawia
się wtedy klin podatkowy.

161.

Histereza - pojawia się gospodarce wówczas, gdy jej równowaga długookresowa zależy od tego, co działo się

z nią w krótkim okresie.

162.

Płaca realna - jest ilorazem płacy nominalnej i poziomu cen, informuje o ilości dóbr, które można nabyć za

dana płacę nominalną.

163.

Krańcowy produkt pracy - jest równy przyrostowi produkcji wynikającemu z zatrudnienia dodatkowego

pracownika przy danym zasobie kapitału rzeczowego.

164.

Naturalna stopa bezrobocia - to odsetek siły roboczej obejmujący bezrobotnych w warunkach równowagi na

rynku pracy. Są oni dobrowolnie bezrobotni, gdyż nie chcą podjąć pracy przy płacy realnej zapewniającej
równowagę.

165.

Nakład pracy - w przedsiębiorstwie jest mierzony liczbą roboczogodzin przepracowanych w nim w danym

okresie.

166.

Okresowe zwolnienia - powodują, że część pracowników pozostaje przez pewien czas poza

przedsiębiorstwem.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

1

Rozdział 28 - Kursy walutowe i bilans płatniczy

167.

W gospodarce otwartej ważną rolę odgrywają powiązania handlowe i finansowe z zagranicą. Na gospodarkę

otwartą wpływają powiązania z zagranicą; głównymi kanałami ich transmisji są wymiana handlowa, kurs
walutowy i przepływy kapitału.

168.

Rynek walutowy - to taki rynek międzynarodowy, na którym jedna waluta krajowa może być wymieniona na

inną. Cena, po której są wymieniane te dwie waluty, to kurs walutowy.

169.

Wartość międzynarodowa waluty krajowej jest to liczba jednostek waluty obcej za jednostkę waluty

krajowej.

170.

Cena krajowa waluty obcej jest to liczba jednostek waluty krajowej za jednostkę waluty obcej.

171.

Efektywny kurs walutowy danego kraju jest to średni kurs wymiany tej waluty w stosunku do wszystkich

walut jego partnerów handlowych, ważony udziałem każdego z tych krajów w jego obrotach handlowych z
zagranicą.

172.

Funt podlega aprecjacji wówczas, gdy jego kurs wyrażony w dolarach($/₤) wzrasta. Oznacza to, że zwiększa

się międzynarodowa wartość waluty brytyjskiej. Natomiast deprecjacja funta następuje wtedy, kiedy jego kurs
wyrażony w dolarach($/₤) obniża się. Zmniejsza się wówczas jego wartość międzynarodowa.

173.

System kursu walutowego - to określony przez państwo zbiór zasad decydujących o sposobie ustalania kursu

walutowego.

174.

Waluta jest wymienialna, jeżeli państwo, działając za pośrednictwem banku centralnego, zobowiązuje się do

skupu lub sprzedaży, po stałym kursie, takiej ilości waluty, jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży (zakupu) na
rynku.

175.

Rezerwy dewizowe - to zasób walut obcych przechowywany przez krajowy bank centralny.

176.

Dewaluacja (rewaluacji)- oznacza obniżenie (podwyższenie) kursu danej waluty przez państwo, które

przyjęło na siebie zobowiązanie do obrony tego kursu.

177.

W systemie płynnego kursu walutowego kurs może osiągnąć poziom równowagi wolnorynkowej bez

jakiejkolwiek interwencji państwa i zmiany rezerw dewizowych.

178.

Bilans płatniczy - to usystematyzowane zestawienie wszystkich transakcji zawieranych między mieszkańcami

danego kraju a zagranicą.

179.

Rachunek obrotów bieżących - w bilansie płatniczym jest to zapis płatności z tytułu przepływu dóbr i usług

oraz pozostałych transakcji bieżących (odsetki, dochody majątkowe, przekazy) pomiędzy danym krajem a
zagranicą.

180.

Rachunek obrotów kapitałowych bilansu płatniczego to zapis transakcji danego kraju z zagranicą,

dotyczących aktywów finansowych.

181.

Rachunek obrotów finansowych bilansu płatniczego jest to zapis transakcji danego kraju z zagranicą w

zakresie aktywów finansowych.

182.

Bilans płatniczy jest sumą sald rachunków obrotów bieżących, kapitałowych oraz finansowych.

183.

Realny kurs walutowy - jest miara względnej ceny dóbr pochodzących z różnych krajów, wyrażonej w jednej

walucie.

184.

Ścieżka kursu walutowego opartego na parytecie siły nabywczej (PSN) jest to taka ścieżka nominalnego

kursu walutowego, na której realny kurs walutowy jest utrzymywany na stałym poziomie w określonym
przedziale czasu.

185.

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne(BIZ) polegają na zakupie przedsiębiorstw zagranicznych albo

założeniu własnej filii zagranicą.

186.

Doskonała mobilność kapitału oznacza, że olbrzymie ilości środków finansowych będą przenoszone z jednej

waluta na drugą zawsze wtedy, kiedy stopa zwrotu z inwestycji w aktywa w jednym kraju jest wyższa niż w
innym.

187.

Transakcja spekulacyjna - to zakup aktywów finansowych w celu ich dalszej odsprzedaży w przekonaniu, że

całkowity dochód- odsetki czy dywidenda + zysk kapitałowy- będzie wyższy niż całkowity dochód z
jakiejkolwiek innej lokaty.

188.

Doskonała mobilność kapitału implikuje, że nie występują bariery w przepływach kapitału, a całkowite

oczekiwane zyski inwestorów z lokat w różnych walutach zrównują się.

189.

Parytet stóp procentowych oznacza, że oczekiwane zmiany kursu walutowego są równe różnicy między

krajową stopą procentową, a oprocentowaniem aktywów w walucie obcej.

190.

Gospodarka kraju znajduje się w równowadze wewnętrznej, gdy popyt globalny jest równy produkcji

zapewniającej pełne zatrudnienie.

191.

Gospodarka znajduje się w równowadze zewnętrznej, gdy saldo rachunku obrotów bieżących bilansu

płatniczego wynosi zero.

192.

Połączenie równowagi zewnętrznej i wewnętrznej oznacza stan równowagi długookresowej w gospodarce.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

1

Rozdział 29 - Makroekonomia gospodarki otwartej

193.

Makroekonomia gospodarki otwartej zajmuje się badaniem wpływu na gospodarkę krajową powiązań z

zagranicą; głównymi kanałami ich transmisji są wymiana handlowa, kurs walutowy i przepływy kapitału.

194.

Kontrola kapitału polega na wprowadzeniu przez państwo przepisów eliminujących możliwość prywatnych

przepływów kapitału finansowego między krajem i zagranicą.

195.

Interwencja niepoparta sterylizacją polega na wykorzystaniu rezerw dewizowych celu zlikwidowania

nierównowagi w bilansie płatniczym, a jej skutkiem jest zmiana wielkości krajowej podaży pieniądza.

196.

Sterylizacja jest operacją otwartego rynku, przebiegającą między pieniądzem krajowym a krajowymi

papierami wartościowymi. Celem tego zabiegu jest wyeliminowanie wpływu, jaki ma nadwyżka bądź deficyt
bilansu płatniczego na rozmiary krajowej podaży pieniądza.

197.

Interwencja wykorzystująca sterylizację jest nieskuteczna w warunkach doskonałej mobilności kapitału,

ponieważ wywołuje ona natychmiastową reakcję w postaci neutralizujących jej efekty przepływów kapitału.

198.

Podatek Tobina to niewielki podatek nałożony na transakcje obejmujące przepływy kapitałowe.

199.

Wartość parytetowa jest to poziom kursu waluty krajowej, do którego obrony zobowiązuje się rząd.

200.

Dewaluacja(rewaluacja) powoduje spadek(wzrost) wartości parytetowej stałego kursu walutowego.

201.

W systemie płynnego kursu walutowego krajowa władza monetarna odzyskuje suwerenność, nawet w

warunkach doskonałej mobilności kapitału. Bank centralny wyznacza autonomicznie wysokość stopy
procentowej i akceptuje fakt, że kurs walutowy jest określany przez rynek.

202.

Ścieżka nominalnego kursu walutowego opartego na parytecie siły nabywczej(PSN) jest to taka ścieżka,

która pozwala zniwelować różnice stóp inflacji w różnych krajach oraz utrzymać na stałym poziomie realny kurs
walutowy i konkurencyjność.

203.

Płynne kursy walutowe cechują się dużą zmiennością, ponieważ wyrażają one ceny aktywów, które

odzwierciedlają oczekiwania dotyczące przyszłości jako takiej. Z samej swej natury oczekiwania mogą podlegać
ogromnym zmianom.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

1

Rozdział 30 – Wzrost gospodarczy

204.

Wzrost gospodarczy mierzymy za pomocą stopy wzrostu realnej produkcji społecznej lub realnego dochodu

narodowego.

205.

Funkcja produkcji obrazuje maksymalne rozmiary produkcji, jakie można osiągnąć dzięki wykorzystaniu

określonych nakładów czynników wytwórczych, przy danym poziomie wiedzy technicznej.

206.

Surowce nieodnawialne można wykorzystać tylko raz.

207.

Surowce odnawialne można wykorzystywać ponownie pod warunkiem, że nie będą one nadmiernie

eksploatowane.

208.

Postęp techniczny dokonuje się przez wynalazki, czyli odkrywanie nowej wiedzy, oraz innowacje, tj.

Zastosowanie nowej wiedzy w procesie produkcji.

209.

Na ścieżce wzrostu zrównoważonego produkcja, kapitał i siła robocza wzrastają w jednakowym tempie.

Wielkość produkcji na 1 zatrudnionego i kapitał przypadający na 1 zatrudnionego są zatem stałe.

210.

W rozwijającej się gospodarce ekstensywna rozbudowa aparatu wytwórczego polega na wyposażeniu nowo

zatrudnionych pracowników w taki sam zasób kapitału jak poprzednich. Natomiast intensywna rozbudowa
aparatu wytwórczego oznacza zwiększanie wyposażenia kapitałowego przypadającego na 1 pracownika.

211.

Postęp techniczny zwiększający techniczne uzbrojenie pracy powiększa efektywną podaż pracy.

212.

Według hipotezy konwergencji kraje biedne rozwijają się szybciej, a kraje bogate wolniej niż przeciętnie.

213.

Reszta Solowa - część przyrostu produkcji niezwiązana ze wzrostem nakładów.

214.

Wzrost endogeniczny występuje w modelach, w których stopa wzrostu zrównoważonego jest zależna od

zachowań podmiotów gospodarujących i od polityki gospodarczej.

215.

Zgodnie z koncepcją wzrostu zerowego najlepszym rozwiązaniem jest obniżenie tempa wzrostu PNB do

zera, ponieważ zwiększaniu PNB towarzyszą dodatkowe koszty, np. w postaci zanieczyszczenia środowiska
naturalnego i zatłoczenia miast.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

1

Rozdział 31 – Cykl koniunkturalny

216.

Tendencja rozwojowa(trend) produkcji to wygładzona ścieżka obrazująca wzrost produkcji w długim

okresie po wyeliminowaniu krótkookresowych wahań.

217.

Cyklem koniunkturalnym nazywamy krótkookresowe odchylenia produkcji od jej trendu.

218.

Luką produkcji nazywamy odchylenia rzeczywistej wielkości produkcji od jej potencjalnego poziomu.

219.

Polityczny cykl koniunkturalny wynika ze zmian polityki gospodarczej w okresie między kolejnymi

wyborami.

220.

Model mnożnika-akceleratora objaśnia mechanizm cykli koniunkturalnych dynamiczną współzależnością

popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego.

221.

Teoria realnego cyklu koniunkturalnego objaśnia cykle koniunkturalne jako wahania samej produkcji

potencjalnej.

222.

Ważną przyczyną cyklicznych wahań produkcji są, oprócz zmian inwestycji, wahania stanu zapasów.

223.

Postępująca integracja światowych rynków towarowych i finansowych sprawia, że sytuacja gospodarcza

większości krajów zależ współcześnie w dużym stopniu od koniunktury za granicą. Cykliczne wahania
koniunktury w krajach wysoko rozwiniętych są dość ściśle zsynchronizowane.

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

1

Rozdział 32

!!! Warto przeczytać cały ten rozdział lub chociaż jego podsumowanie !!!

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

1

Wzory z forum
PNB wcr (w cenach rynkowych)
Am – amortyzacja
Te – podatek
C – wydatki konsumpcyjne
G – wydatki państwa
Nx – eksport netto
I – inwestycje
In – inwestycje netto
IB – inwestycje brutto
Ex – eksport
Im – import
Am – amortyzacja
Su – subsydia
Dw – dochody netto z własności za granicą
D - popyt
AD – zagregowany popyt (globalny)
S - oszczędności
W - odpływy
B – płatności transferowe
Y – dochód narodowy
Yd – dochody rozporządzane
Yf – produkcja faktyczna
Ca – wydatki autonomiczne
KSK – krańcowa skłonność do konsumpcji
KSO – Krańcowa Skłonność Oszczędzania
App – krzywa popytu

I = PNB – (C + G + NX)
Nx = Ex – Im
Im = Ex – Nx
PNN = PNB – Am
PKB = C + I + G
PKB = C + I + G – Nx - T
App / PKBwcr = C + I + G + (Ex – Im)
PKBwcczp = PKBwcr – Te – Su
PNB = PKB + Dw
PNN = PNBwcczp – Am
APp = Ca + Ia + ksk * Y
AD = C + J + G + (Ex – Im)
Y = C + S
S = I
S = Y – C
S = -Ca + (1 – KSK) * Y
S = Sa + KSO * Y
odpływy W = S + T = IM
dopływy I = J + G = Ex
T = Td – B
In – IB - Am
Yd = Y + B – Td
Yd = PKB + B - I
C = Ca + KSK * Y
Popyt globalny = G+I+C+KSK*Y

Made by Ł.S. All rights reserved. Copying without permission is prohibited.

1