Cele
1. Harmonijny rozwój osobowości dziecka- zaspakajanie potrzeb rozwojowych, stwarzanie warunków do rozwoju zdolności i zainteresowań.
2. Przygotowanie do nauki na wyższych szczeblach kształcenia.
3.kształt. własne siły, osiąganie sukcesu
4. rozw. samodzielności kreatywności, i zainteresowań.
5. kształt. pozytywnego obrazu samego siebie
6. czynne uczestnictwo w pracy zespołu, wykonywanie zadań wspólnie z innymi.
7. umiejętności porozumiewania się z rówieśnikami i dorosłymi w różnych sytuacjach
8. rozwiązywania sytuacji konfliktowych oraz podejmowania decyzji
Metody kształcenia H. Wichura - 1990
1. Podające (informacyjne):
- opis
- opowiadanie
- wyjaśnianie
2. poszukujące (problemowe):
- pogadanka heurystyczna
- dyskusja
- klasyczna metoda problemowa
- zabawy i gry dydaktyczne
3. Waloryzacyjne (eksponujące):
- impresyjna
- inscenizacji
- ekspresyjna
4. Operatywne:
- metoda ćwiczeń
- metoda praktycznego działania
Tradycyjne metody nauka czytania
3 podstawowe kategorie metod szczegółowych:
- metody syntetyczne (składanie elementów w całość): alfabetyczna, fonetyczna, sylabowa,
- metody analityczne (rozkładanie całości na prostsze elementy): wyrazowa, części zdania, recytacyjna,
- metody analityczno - syntetyczne, które za punkt wyjścia przyjmują wyraz podstawowy oraz towarzyszący mu obrazek. Na drodze analizy wyodrębnia się najpierw litery (głoski), a następnie powraca do ich syntezy. Dziecko w ten sposób zdobywa orientację w budowie wyrazu lub zdania.
W edukacji wczesnoszkolnej przewiduje się czytanie poprawne, płynne, biegłe i wyraziste. Poprawność to cecha, w której czytający nie powinien opuszczać liter, sylab lub wyrazów w czytanym tekście, zbytecznie powtarzać lub przekształcać tekst. Czytanie płynne może być powolne, ale równomierne tak, aby dziecko zachowało ciągłość czytanego tekstu. Czytanie biegłe, to czytanie, które pozwala podkreślić akcent logiczny wyrazu oraz jego logiczny sens w zdaniu. Wyrazistość czytania polega natomiast na zachowaniu odpowiedniego tempa, właściwej modulacji głosu, tak aby wzbudzić zainteresowanie czytelnika.
W obrębie nauki czytania J. Rytlowa wyróżnia następujące formy czytania:
1. Czytanie głośne:
- indywidualne
- zbiorowe
- szeptem
- półgłosem
- z podziałem na role
- czytanie nauczyciela
2. Czytanie ciche:
- czytanie ciche wyrazów, wyrażeń, zdań
- czytanie ciche ukierunkowane przez stawianie problemu
- czytanie ciche jako metoda pracy
Etapy wprowadzania litery Czytanie jest nierozłączne z nauką pisania.
1.Stworzenie sytuacji dydaktycznej umożliwiającej ćwiczenia w mówieniu i wyodrębnienia wyrazu podstawowego, w którym występuje litera jak a ma być wprowadzona (historyjka obrazkowa, zagadka, piosenka, wierszyk, wycieczka, fragment lektury, rozmowa
- prezentacja obrazku w którego nazwie występuje nowopoznawana litera
- prezentacja wyrazu (drukowane litery)
- pokaz na kartonikach kompletu liter mała i wielka drukowana i pisana.
2. Analiza i synteza słuchowo - wzrokowa wyrazu podstawowego
- odczytanie wyrazu w całości, sylabami, głoskami
- dokonanie syntezy
- wyróżnianie samogłosek i spółgłosek (wykorzystanie cegiełek)
- wyodrębnienie nowej głoski, wyszukiwanie nowych wyrazów z tą głoską
- prezentacja nowej litery małej i wielkiej.
3. Nauka pisania małej i wielkiej litery oraz łączenie jej z innymi
- powoli, analiza kształtu, porównywanie jej z innymi literami, pytania co im przypomina)
- demonstrowanie sposobu pisania przez N. w dużym formacie bez linii.
- dzieci kreślą literę w powietrzu, na ławce, na plecach kolegi, lepią z plasteliny (łączyć kształt z pamięcią wzrokową i dotykową)
- pisanie w liniaturze po śladach
- pisanie w zeszytach przedmiotowych po wzorze N.
- prezentacja wyrazu, sylab, skupiamy się na łączeniu liter
- układanie zdań i zapis - uzupełnienie obrazkiem
4. Czytanie tekstu z nową literą
-korzystanie z elementarza
- ćwiczymy mówienie, odmianę wyrazu
- odszukiwanie wyrazów z nową literą i ich odczytywanie
- ćwiczenia w czytaniu (najpierw N, później uczniowie)
- wprowadzenie czytania z podziałem na role
- układanie pytań do tekstu przez N i na odwrót
- ćwiczenia grafomotoryczne (zdanie najkrótsze najdłuższe)
- ćwiczenia z zeszytach ćwiczeń.
Pisać szlaczki
Dojrzałość do nauki pisania zależy od:
- rozwoju motorycznego i intelektualnego na który składa się umiejętność analizy znaków graficznych, odwzorowanie z uwzględnieniem ich cech specyficznych - np. sposobu łączenia linii, pamięć ruchowa i koordynacja wzrokowo - ruchowa, orientacja w przestrzeni
- rozwój fizyczny - koordynacja ruchów ramienia, przedramienia, nadgarstka, głowy, pleców
- tempo pracy - szybkość odtwarzania
- rozwój społeczno - emocjonalny - wrażliwość na polecenia, wytrwałość, z dolność
do samokontroli i krytycznej oceny do dalszej pracy.
METODY AKTYWIZUJĄCE - czyli te zwiększające udział uczących się w czasie zajęć edukacyjnych - wyzwalają w uczniach określone reakcje i ograniczają rolę nauczyciela
do pomagania uczącym się w realizacji celów i kontroli postępów.
Metody:
integracyjne;
planowania;
hierarchizacji;
rozwijające twórcze myślenie;
tworzenia i definiowania pojęć;
twórczego rozwiązywania problemów;
grupowego podejmowania decyzji;
pracy we współpracy;
diagnostyczne;
dyskusyjne;
ewaluacyjne.
przyśpieszonego uczenia;
gry dydaktyczne;
Myślenie twórcze rozwija się poprzez nauczanie i uczenie się metodami problemowymi.
Znaczące dla indywidualizacji edukacji uczniów klas I - III są gry i zabawy dydaktyczne jako swoiste odmiany nauczania problemowego
Metody problemowe pełnią funkcję aktywizującą uczniów, zwiększają liczbę pomysłów, zachowań, wytworów oryginalnych. Poprzez metody problemowe, dzieci uczą się samodzielnie odkrywać nową dla nich wiedzę matematyczną. Metody podające pełnią wtedy funkcję pomocniczą.
Rodzaje aktywności- polonistyczną, matematyczną, środowiskową, plastyczną, muzyczną, techniczną i zdrowotną. Elementem integrującym poszczególne składniki edukacji wczesnoszkolnej jest język.
Do umiejętności kluczowych zalicza się:
stosowanie różnych sposobów skutecznego komunikowania się
podejmowanie działania i współpracy
rozwiązywanie sytuacji problemowych w sposób twórczy
planowanie uczenia się i samodoskonalenia
aktywność ucznia.
Integracja treściowa jest jedną z czterech płaszczyzn integralnego kształcenia. Punktem wyjścia jest środowisko społeczno- przyrodnicze oraz język polski, a treści dotyczą: osoby dziecka, środowiska społecznego i przyrodniczego, kultury i świata wartości. Ośrodkom przyporządkowuje się zadania z przedmiotów: plastyka, muzyka, technika, matematyka oraz W-F, ale te dwa ostatnie przedmioty trudno się integrują, więc czasami wymagają odrębnej lekcji.
Rodzaje integracji:
Integracja treściowa
Integracja metodyczna
Integracja wychowawcza
Integracja organizacyjna
Integracja metodyczna nawiązuje do wielostronnego kształcenia Wincentego Okonia
i obejmuje cztery strategie nauczania- uczenia się:
- asocjacyjną (A), podczas której uczniowie przyswajają gotową wiedzę poprzez szczegółowe metody: obserwacje, wywiady, czytanie podręczników, tekstów źródłowych, bezpośredni przekaz informacji przez nauczyciela, pokaz itp. Angażowana jest głównie pamięć, która jest niezbędna w rozumieniu pojęć, rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych.
- problemową (P), dzięki której uczniowie samodzielnie zdobywają wiedzę poprzez prowadzenie eksperymentów, biorąc udział w pogadankach, grach dydaktycznych, odpowiadając na pytania problemowe. Sprzyja to rozwojowi myślenia, uczy projektowania
i wykonania działań oraz rozwiązywania problemów.
- działaniową lub operacyjną (O), polega na wykonywaniu czynności: przekształcających rzeczywistość, twórczych i rozrywkowo- relaksacyjnych, dzięki którym uczniowie uczą się planowania, zdobywają umiejętności i podejmują samodzielne decyzje.
- ekspresję (E), mającą na celu rozwój emocjonalny: uczenie się własnego systemu wartości przekonań oraz postępowania zgodnego z przyjętym systemem.
Trzecią płaszczyzną integracji jest integracja wychowawcza, która polega na łączeniu celów kształcenia i wychowania. Sytuacje dydaktyczne muszą zawierać elementy wychowawcze,
a nauczyciel musi podmiotowo traktować uczniów uwzględniając ich potrzeby, ucząc współpracy, samorządności i samodzielności.
Czwarta płaszczyzna to integracja organizacyjna, która wymaga od nauczyciela umiejętności organizacji działań uczniów, stosując różne formy pracy, pomoce dydaktyczne oraz właściwości i specyfikę otaczającej rzeczywistości.
Proponowany przez lubelski ośrodek system nauki integralnej daje nauczycielowi dużą swobodę organizacji zajęć, zwracając uwagę na potrzeby dziecka i specyfikę jego rozwoju. Łagodzi przejście z przedszkola do szkoły i przygotowuje do nauki w wyższych klasach szkoły podstawowej.
Forma kształcenia
nie klasyczna lekcja szkolna, ale dzień jego wielokierunkowej aktywności dla ukazania uczniowi scalony obraz świata
integracja czynnościowa Proces uczenia się opiera się na różnych formach aktywności uczniów - czynności typowe dla jednego przedmiotu przenosi się na inne
integracja treściowa wiedzą zintegrowaną w obrębie całościowych jednostek tematycznych
integracja metodyczna integrowanie różnych strategii, metod nauczania i uczenia się - przyswajania, odkrywania, działania i przeżywania ( integracja metodyczna ) i zmierza do łączenia procesu nauczania z wychowaniem,
integracja psychiczna - wychowawcza oddziaływanie na wszystkie sfery osobowości uczniów
Wymienione płaszczyzny integracji procesu kształcenia stwarzają sprzyjające warunki dla integracji wewnętrznej osobowości dziecka, co jest podstawą jego harmonijnego rozwoju
zadania wychowawcze i dydaktyczne w czterech zakresach:
Kształcenia myślenia i społecznego porozumiewania się;
Edukacji zdrowotnej i wychowania fizycznego;
Kształcenia artystycznego;
Edukacji społeczno - przyrodniczej.
trzy formy aktywności dzieci:
Intelektualną
Emocjonalną
Praktyczną.
Edukacja wczesnoszkolna jako zintegrowana całość uczy samodzielności przy rozwiązywaniu problemów, oryginalności rozwiązań i twórczego podejścia do zadań.
należy wyjść od naturalnych potrzeb i zainteresowań dziecka. Nauka ma usamodzielniać dziecko w jego codziennej aktywności i zaspakajać jego ciekawość.