METODY DYSKUSYJNE
PIRAMIDA PIORYTETÓW
Podanie celu zadania, np.: ustalenie najciekawszych rodzajów zabaw i konkursów podczas balu noworocznego.
Wybór przedstawicieli grup prezentujących wyniki dyskusji.
Podział dzieci na trzy grupy. Każda z nich otrzymuje kartki samoprzylepne z wypracowanymi wcześniej (metodą burzy mózgów) propozycjami form zabawy oraz piktogram z narysowaną piramidą. Prosimy dzieci, aby w grupach przedyskutowały otrzymane propozycje form zabawy i ułożyły je na piramidzie według oznaczeń: 1 - najciekawsza propozycja, 2,3 - mniej ciekawa, 4,5,6 - średnio ciekawa, 7,8,9,10 - nieciekawa
Podanie najciekawszych propozycji przez przedstawicieli poszczególnych grup.
Dyskusja na forum grupy i ustalenie wspólnej piramidy priorytetów na podstawie prezentacji, np. wybór zabaw na bal noworoczny.
POKER KRYMINALNY
Podanie celu gry, np. „Co zrobić, aby w naszej grupie zdobyć tytuł dżentelmena?”
Ustalenie zasad gry. Grupa składająca się z 6-10 osób otrzymuje piktogram z zaznaczonymi polami ważności oraz około 20 kartek ze wskazówkami (lub rysunkami) jak zdobyć tytuł dżentelmen, np. uśmiechać się często, myć zęby, dzielić się zabawkami.
Losowanie. Nauczyciel tasuje wszystkie kartki, po czym każde dziecko losuje jedną z nich, odczytuje ją samo lub z pomocą nauczyciela. Jego zadaniem jest położyć kartkę na polu według uznania:
- w środku - najważniejsze kryteria pozwalające zdobyć tytuł dżentelmena
- w drugim polu - warunki mniej ważne
- w trzecim polu - zewnętrznym - warunki nieistotne do zdobycia tytułu
Na polu centralnym i środkowym powinno znaleźć się tylko po pięć najważniejszych kryteriów. Pozostałe kryteria odkładamy do zewnętrznego pola.
Negocjacje. W przypadku gdy w polu znajduje się już pięć kryteriów, a dziecko uznało, że jego warunek, który wylosowało jest ważny i powinien również znajdować się w polu środkowym, wówczas powinno negocjować z innym dzieckiem i przekonać, aby przeniosło swoje kryterium na inne pole - jako mniej ważne.
Zakończenie gry w momencie rozłożenia wszystkich kartek na piktogramie.
Odczytanie kryteriów z zaznaczeniem ich ważności w przypadku gdy problem jest rzeczywisty.
OBCY PRZYBYSZ
Przedstawienie problemu przez nauczyciela, np. „Wyobraźcie sobie, że na kuli ziemskiej zjawia się nieznany przybysz z kosmosu, aby zdobyć informacje na temat środowiska naturalnego, w którym żyjemy. Kosmici zbierają informacje o naszym środowisku, aby ewentualnie kiedyś zamieszkać na Ziemi. Kosmita reporter jest bardzo dociekliwy. A ponieważ nic nie wie na temat życia na naszej planecie, dlatego zadaje całe mnóstwo, często naiwnych pytań typu: co to jest środowisko naturalne, co nas otacza, co to są góry, kto to są ludzie.
Początkowo rolę kosmity pełni nauczyciel. Gdy dzieci zapoznają się z techniką pracy, wówczas rolę kosmity może pełnić dziecko.
Nauczyciel jako reporter zbiera wiadomości od dzieci na temat życia na Ziemi i zapisuje je na kartkach.
Odczytuje dzieciom zapisane informacje, pytając, czy to już wszystko, co chciałby powiedzieć na ten temat.
Dzieci segregują kartki z informacjami na tablicy do dwóch rubryk: „tak”, „nie” (tak - co przemawia za tym, aby kosmici chcieli zamieszkać na Ziemi, nie - co nie spodoba się kosmita)
PRZESŁUCHANIE
Podajemy temat dyskusji, np. „Czy jest życie w kosmosie?”
Prosimy chętne dzieci, które dobrze znają ten temat, aby usiadły po jednej stronie sali - będą tworzyć grupę ekspertów. Eksperci mogą być wcześniej przygotowani do dyskusji. Pozostałe dzieci to przesłuchujący. Przez każdą z grup stoi puste krzesło. Na jednym siada dziecko, które chce zdać ekspertom pytanie, wysłuchuje odpowiedzi, po czym wraca na miejsce. Na drugim krześle siada, ekspert, który odpowiada na pytania.
W przypadku trudności z udzielaniem odpowiedzi na pytanie głos zbiera nauczyciel.
KULA ŚNIEGOWA
Nauczyciel ustala i podaje dzieciom temat do dyskusji, np. Jak w naszej grupie spędzimy Dzień Dziecka?
Każde dziecko otrzymuje po jednej kartce, na której rysuje, jak chciałoby spędzić ten dzień (jeśli dzieci potrafią czytać, dajemy im kartki z propozycjami do wyboru - mają wybrać jedną).
Dzieci dobierają się w pary, w których mają przedyskutować swoje propozycje i ustalić wspólnie jedną wersję spędzenia dnia (jeżeli nie zdołają się porozumieć, to zostają obydwie wersje).
Następnie dzieci łączą się w czwórki i muszą ustalić jedną wersję spędzenia dnia, przekonując się nawzajem i uzasadniając swoją decyzję.
Teraz łączą się w ósemki, szesnastki itd. i postępują jak to opisano w punkcie 4, aż do utworzenia się dwóch dużych zespołów.
Przedstawiciele grup kolejno prezentują wspólne ustalenia w swojej grupie.
Jeżeli są to dwie różne propozycje, to można zrobić głosowanie lub ranking (wypisać je na tablicy i każde dziecko przykleja naklejkę obok jednej z wymienionych propozycji). Ta, która uzyska większą liczbę głosów, wygrywa.
DYSKUSJA W KAWIARNI
Wybór przez nauczyciela problemu do dyskusji np. telewizja za czy przeciw.
Wprowadzenie do dyskusji.
Podanie problemu do dyskusji.
Podział dzieci na rodziny, np. rodzina Zielińskich, Lipskich - każda z rodzin otrzymuje napis z własnym nazwiskiem i siada przy stoliku, np. według kolorów wizytówek.
Wybór przedstawicieli rodzin - reprezentantów.
Krótka dyskusja przy stolikach na temat problemu.
Wypowiedzi poszczególnych rodzin na forum grupy - dyskusją kieruje nauczyciel, udzielając głosu reprezentantom rodzin.
Podsumowanie dyskusji przez prowadzącego - nauczyciel także może wypowiedzieć własne zdanie na temat dyskusji, jednak nie wcześniej niż na jej końcu, aby nie sugerować dzieciom swojego punktu widzenia.
DECYZJA NALEŻY DO CIEBIE
Nauczyciel zapoznaje dzieci z utworem, w którym pojawia się kontrowersyjna postać bohatera, np. J. Brzechwy ,,Samochwała”.
Po zapoznaniu z utworem prosi dzieci, które uważają, że Samochwała postępuje dobrze, aby usiadły po stronie oznaczonej uśmiechniętą buzią. Jeśli jakieś dzieci uważają, że bohater postępuje źle- prosi, aby usiadły po drugiej stronie oznaczonej buzią smutną.
Następnie zachęca dzieci siedzące po jednej ze stron, aby uzasadniły swoją decyzję. Podobnie postępuje z dziećmi siedzącymi po drugiej stronie.
Jeżeli po wysłuchaniu obu stron któreś z dzieci zmienia zdanie, to w tym momencie jest czas na zmianę miejsca.
Następnie nauczyciel prosi osoby, które zmieniły zdanie, aby uzasadniły swój wybór. Dyskusję można kontynuować.
PUSTE KRZESŁO
Nauczyciel wybiera temat do dyskusji, np. Teatr czy telewizja?.
W czterech kątach sali umieszcza cztery różne opinie na ten temat oznaczone w różny sposób: tekst, symbole, ilustracje itp.
Każdej z opinii będzie odpowiadał symboliczny znaczek umieszczony w rogu Sali.
Osoby zgadzające się z którąś z podanych opinii stają w oznaczonym miejscu Sali.
Na środku znajduje się pięć krzeseł.
Każda z grup wybiera swojego przedstawiciela do dyskusji, który siada na jednym z krzeseł pośrodku.
Jedno krzesło zostaje puste.
Przedstawiciele kolejno wyrażają swoje poglądy związane z tematem .
Jeżeli któryś uczeń (nie przedstawiciel) chce zabrać glos, podnosi rękę w górę.
Gdy nauczyciele udzieli mu głosu, wówczas siada na pustym krześle i wyraża swoją opinię, po czym wraca na swoje miejsce.
Na koniec nauczyciel podsumowuje dyskusję, informując o jej wynikach. Może również wyrazić swoje poglądy na ten temat.
3