METODY W NAUCE CZYTANIA:
Syntetyczne (od elementu do całości) aspekt techniczny czytania:
alfabetyczna
fonetyczna
sylabowa (zawsze rozpoczynamy od samogłoski i sylaby otwartej)
Analityczne (od całości do elementu) aspekt znaczeniowy czytania:
wyrazowa
zdaniowa
globalna
Analityczno - syntetyczne (łączą dwie poprzednie)
o charakterze wzrokowym/wizualnym
o charakterze fonetycznym
o charakterze funkcjonalnym
METODA GLOBALNA G.DOMANA „ZABAWA W CZYTANIE”
- VII etapów
- prezentujemy całe wyrazy i zdania (bity), ważny jest sposób ekspozycji (np. 3 dzień I etapu: 15 słów w 9 sesjach, po 3 sesje dla zestawu 5 kart)
- ważny jest sposób wykonania kartoników z eksponowanymi słowami, muszą mieć konkretne wymiary, słowa pisane określoną czcionką o określonym kolorze (początkowo czerwonym, później czarnym)
W Polsce metoda budzi zastrzeżenia: język polski jest językiem fleksyjnym, wyraz zmienia swój „obraz”, eksponowanie rzeczowników w mianowniku jest niewystarczające. Po ekspozycji wyrazu auto, dziecko jest w stanie odnaleźć i rozpoznać je w zdaniu, ale będzie już miało trudności z odczytaniem tego wyrazu w zdaniu:
Tata siedzi w aucie.
Metoda sprawdza się w krajach anglojęzycznych, gdzie rzeczowniki nie odmieniają się przez przypadki.
METODA IRENY MAJCHRZAK
- naukę czytania rozpoczynamy od imienia dziecka, każde dziecko otrzymuje wizytówkę (z taką wersją imienia, którą najbardziej lubi), po czym następuje analiza liter/głosek wchodzących w skład imienia;
- metoda emocjonalna, dzieci chętniej uczą się liter na czymś, co jest im bliskie - na swoim imieniu.
Ściana pełna liter - każde dziecko umieszcza swoje imię na ścianie, nauczyciel umieszcza na ścianie cały alfabet (małe litery pod dużymi), codziennie dzieci zapoznawane są z jedną literą. W ten sposób nauka trwa ok. 6 tygodni.
Przy prezentacji litery zabawy związane z imionami dzieci: np. kogo imię rozpoczyna się na tę literę, ten otrzymuje koronę i zostaje królem dnia.
Targ liter - dzieci otrzymują koperty z literami wchodzącymi w skład ich imienia z tych liter ma ułożyć jak największą ilość wyrazów;
- aby wzbogacić zasób liter może poprosić nauczyciela o dodanie liter z innych wariantów jego imienia (np. Jola, Jolanta, Jolka, Jolusia, Jolunia, Joleczka);
- ponieważ to targ liter dzieci mogą również wymieniać się literami;
Nazywanie świata - dzieci otrzymują zbiory całych wyrazów, które określają przedmioty z najbliższego otoczenia (drzwi, okno, stół, itp.), muszą umieścić karteczki z wyrazami na właściwym miejscu
Inne zabawy wykorzystywane w tej metodzie:
- literkowe bingo: nauczyciel losuje litery z alfabetu, jeśli ktoś ma daną literę w swoim imieniu robi pod nią znaczek. Ten, kto pierwszy zakreśli całe swoje imię, wygrywa.
W metodzie tej dzieci słabsze powinny się zwracać nie do nauczyciela, ale do rówieśników, którzy lepiej radzą sobie z zadaniami.
METODA BARWNO-DŹWIĘKOWA HELENY METERY
Podstawą w tej metodzie jest analiza słuchowa, rozwój słuchu fonematycznego.
Analizę rozpoczyna się od krótkich wyrazów złożonych z sylab otwartych, w których nie zachodzi zjawisko ubezdźwięcznienia (czyli upodobnienia wewnątrzwyrazowego).
Początkowo w miejsce liter dzieci układają kolorowe nakrywki:
- dwa odcienie czerwieni dla samogłosek (ustnych i nosowych);
- dwa odcienie zieleni dla spółgłosek dźwięcznych (jasnozielone dźwięczne miękkie, ciemnozielone dźwięczne twarde);
- dwa odcienie niebieskiego dla spółgłosek bezdźwięcznych (jasnoniebieskie dla bezdźwięcznych miękkich, ciemnoniebieskie dla bezdźwięcznych twardych).
Stopniowo nakrywki zastępowane są literami
UWAGA: nauczyciel decydujący się Ne tę metodę musi mieć wysoką świadomość fonetyczną!
METODA GLOTTODYDAKTYCZNA ROCŁAWSKIEGO
Klocki LOGO - 48 klocków, każdy prezentuje jedną literę w czterech wersjach (litery zapisane są na bokach, podstawy klocka są puste): wielka pisana, mała pisana, wielka drukowana, mała drukowana. Litery pisane umieszczone są w liniaturze. Na dole każdego klocka zielony pasek (zwany „trawką”) pomaga położyć literę w odpowiednim kierunku (trawka zawsze musi być na dole).
Ten ruchomy alfabet w postaci klocków zawiera też wieloznaki: cz, sz, dzi, itp.
Początkowo klocki służą tylko do zabaw konstrukcyjnych. Dzieci budują z nich jak ze zwykłych klocków, muszą przestrzegać jednej zasady: trawka musi być na dole.
Dywanik glottodydaktyczny - służy do zabaw, np.: z jakich głosek składa się wyraz „kot”? Wskaż je na dywaniku. Po każdej głosce wskocz na odpowiednie pole
Przy zabawach w metodzie Rocławskiego musimy pamiętać, że używamy głosek, nie nazw liter!
- dzieci odczytują głoski z układu ust
- uczą się czytać za pomocą „ślizgania” czyli wydłużania głosek
- metoda z powodzeniem prowadzona w polskich przedszkolach
METODA DOBREGO STARTU MARTY BOGDANOWICZ
Metoda polisensoryczna (pobudza wszystkie zmysły) doskonale wspomaga w nauce dzieci z grupa ryzyka dysleksji, każde ćwiczenie wykorzystuje element motoryczny, wzrokowy i słuchowy.
- pisanie liter w kaszy, piasku
- budowanie kształtu litery z ciał dzieci
-
Do metody przygotowano cykl książeczek na różne jej etapy. W nauce pisania następuje rysowanie wzoru litery z równoczesnym śpiewaniem dostosowanej do niego piosenki.
Narzędziem pisarskim są kolejno:
- cała kończyna
- dłoń
- palec
- kreda
- węgiel
- pędzel
- ołówek
- długopis/pióro
W metodzie wykorzystywane są ćwiczenia w orientacji przestrzennej i utrwalające lateralizację.
Struktura zajęć:
Zajęcia wprowadzające
Zajęcia właściwe:
- ćwiczenia ruchowe : usprawnienie motoryki, relaksacja
- ćwiczenia ruchowo-słuchowe: rytmiczne uderzanie dłońmi, słuchanie piosenek
- ćwiczenia ruchowo - słuchowo- wzrokowe: wzory graficzne i odpowiednio do nich dobrane piosenki
III. Zajęcia końcowe: wyciszające, logopedyczne
Dzieci pracując w grupach rozwijają swoje zdolności społeczne.
Metoda stosowana z powodzeniem w polskich przedszkolach i szkołach oraz w pracy z dziećmi dyslektycznymi
METODA SYMULTANICZNO-SEKWENCYJNA
SYLABOWA
KRAKOWSKA
JAGODY CIESZYŃSKIEJ
- metoda opiera się na naturalniejszym niż wymawianie głosek czy literowanie wymawianiu sylab.
Składa się z V etapów:
Od samogłoski prymarnej do sylaby otwartej
Od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów
Czytanie sylab zamkniętych
Czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych
Samodzielne czytanie tekstów
- pracujemy według zasady: 1. powtarzanie, 2. rozumienie (rozpoznawanie), 3. nazywanie (odczytywanie);
- poszczególne głoski wprowadzane są w sylabach, a nie w izolacji - nie uczymy głoskowania (nie podajemy dziecku nazw liter);
- Stosujemy technikę odwracania ról: najpierw my uczymy dziecko, potem dziecko uczy nas;
- seria specjalnych książeczek do nauki czytania tą metodą;
- stosowana z powodzeniem w polskich przedszkolach.
5