KURS OBSŁUGI PROGRAMU

EXCELL

P.S. POLECAMY OPEN OFFICE

http://openoffice.pl/

Lekcja 1 - Tworzenie nowego skoroszytu i zapisywanie

Zadanie 1

Utwórz plik o nazwie Kurs.

Opis wykonania.

Jeśli uruchamiamy Excela nie otwierając jakiegoś skoroszytu (plik Excel), to Excel otwiera

automatycznie pusty skoroszyt, który możemy wypełniać i przekształcać na własne

potrzeby. Jeżeli Excel jest otwarty na innym pliku, to z menu górnego wybieramy Plik,

Nowy lub klikamy na ikonkę na pasku narzędzi (biała kartka z zagiętym rogiem).

Zapisywanie zmian.

Aby zapisać zmiany przez nas wprowadzone wystarczy kliknąć myszka na obrazek

dyskietki na pasku narzędzi. Przy pierwszym zapisaniu pojawi się okno polecenia "Zapisz

jako"

Znajdują się tutaj informacje o lokalizacji, nazwie pliku, jego typie itd. Na samej górze

jest pole listy oznaczające miejsce, w którym plik będzie zapisany. Naciskając na strzałkę

rozwiniemy listę skrótów do twardych dysków, pulpitu itp. Po prawej listy stronie są też

przyciski ułatwiające poruszanie się po folderach np. "o jeden poziom wyżej". Duża ramka

na środku pokazuje inne skoroszyty Excela w danym folderze. Na samym dole są pola z

typem pliku zapisywanego (domyślnie: Skoroszyt Microsoft Excel) i nazwą. Nazwa może

być dowolna. Aby zmienić nazwę wystarczy ustawić kursor na końcu nazwy, wymazać ją i

wpisać nową. Jeżeli lokalizacja i nazwa nam odpowiada klikamy "Zapisz", a jeśli nie to je

zmieniamy lub całkiem opuszczamy okno naciskając "Anuluj". Po pierw- szym zapisaniu,

każde następne naciśnięcie na dyskietkę na pasku narzędzi zapisze zmiany nie ocze-

kując na lokalizację i nazwę. Żeby zmienić te parametry musimy z menu wybrać Plik,

Zapisz jako.

Otwieranie istniejących plików.

Istniejące pliki możemy otwierać na dwa sposoby:

a) przez dwókrotne kliknięcie na ikonę pliku w oknie Windows'a

b) przez użycie polecenia z menu Plik, Otwórz lub ikony z paska (otwarty folder) w

otwartym Excel'u

Pierwszy sposób nie wymaga komentarza. Drugi wywoła okno podobne do zapisywania,

tylko zamiast zapisz jest otwórz. Zasada działania jest taka sama.

Podsumowanie

Po tej lekcji powinieneś potrafić:

a) otworzyć pusty skoroszyt

b) zapisać go pod określoną nazwą i określonym miejscu

c) otworzyć istniejący plik

Lekcja 2 - poruszanie się po skoroszycie

Zadanie 2

Korzystając z wcześniej utworzonego pliku KURS ustaw kursor w komórce A10. Przejdź

do arkusza

Arkusz 2 i z powrotem do Arkusz 1.

Zadanie 3.

W Arkuszu 1 zaznacz zakres A1:A10

Opis wykonania.

Jest to najprostsza lekcja, ale jeśli ktoś będzie miał kłopoty to wyjaśniam. Kiedy chcemy

wprowadzić dane do komórki musimy ustawić na niej kursor. Używamy do tego myszki

klikając na pole żądanej komórki. Przejście do innego arkusza w danym skoroszycie

odbywa się tak samo - klikamy na zakładkę z nazwą arkusza (na dole arkusza).

Zaznaczanie zakresu komórek odbywa się przez naciśnięcie przycisku myszki na lewym

górnym rogu zakresu i przy wciśniętym przycisku przeciągnięciu kursora do prawego

dolnego rogu zakresu. W czasie zaznaczania wybrane komórki przybierają czarny kolor.

Kiedy chcemy zaznaczyć zakres A10:B20 ustawiamy kursor na komórce A10 naciskamy

lewy przycisk myszki i przytrzymując go przenosimy kursor do B20, gdzie zwalniamy

przycisk myszki.

Podsumowanie

Po tej lekcji powinieneś potrafić sprawnie poruszać się po skoroszycie i jego arkuszach.

Lekcja 3 - edycja danych

Zadanie 4.

Do komórki A1 wprowadź liczbę 125,99.

Do komórki B1 wprowadź tekst - Lekcja 1.

Do komórki C1 wprowadź tekst - 000125,99.

Do komórki D1 wprowadź aktualną datę.

Do komórki E1 wprowadź aktualny czas.

Zadanie 5.

Do zakresu F1:F10 wprowadź liczby od 1 do 10 ustawiając się tylko w komórce F1.

Opis wykonania.

Wreszcie coś ciekawszego! Jak wcześniej wspomniałem zawartość komórki edytujemy

przez ustawienie się na niej. Wprowadzenie liczby czy tekstu nie jest żadną filozofią - po

prostu klawiatura.

Problem może pojawić się kiedy chcemy wpisać liczbę 000125,99. Dla Excela jest to

liczba i mimo wpisania 000125,99 pokaże się 125,99. Jeśli chcemy, aby zera były

wyświetlane to musimy wprowadzić tą liczbę jako tekst poprzedzając ją apostrofem (')

np.'000125,99. Wtedy Excel potraktuje to jako tekst i wyświetli całość oprócz apostrofu

(000125,99). Skutkiem takiego wpisania będzie brak możliwości operowania tą liczbą w

działaniach matematycznych.

Oprócz liczb i tekstu do arkuszy można wprowadzać także daty i czas. Standardowo czas

wpisujemy przez oddzielanie godzin i minut dwókropkiem (np.12:33). Natomiast daty

wpisujemy stosując myślinik (minus). Przykładem jest 2002-05-13.

Wprowadzanie danych do jednej komórki nie jest problemem. Jest nim jednak

wypełnienie 10000 komórek w których jest dana pierwsza wartość, a następne są jej

wielokrotnością lub są powiększane o stałą liczbę. Można wypełniać każdą po kolei, ale w

jakim czasie. Łatwiej jest użyć polecenia serie danych. Znajduje się ono w menu Edycja,

Wypełnij , Serie danych. Sposób użycia nie jest skomplikowany. Najpierw wpisujemy do

pierwszej komórki wartość początkową. Wybieramy polecenie Serie danych.

Pokazuje się tabelka gdzie musimy wybrać:

a) czy wypełniamy kolumnę, czy wiersz

b) typ wypełniania - czy ma dodawać stałą wartość, czy ma przez tą wartość mnożyć itd

c) jaka jest wartość kroku

d) jaka jest wartość końcowa

W naszym przypadku wpisujemy do F1 cyfrę 1, wybieramy Serie Danych i ustawiamy:

Serie - kolumny

Typ - arytmetyczny

Wartość kroku - 1

Wartość końcowa 10

Podobnie postępujemy gdy wiemy ile jest pozycji, jaka jest wartość początkowa i wartość

kroku.

Nie musimy obliczać jaka jest wartość końcowa. Wystarczy wpisać wartość początkową

do komórki, zaznaczyć zakres o liczbie komórek równej liczbie pozycji (F1:F10) i wypełnić

powyższą tabelkę bez deklarowania wartości końcowej.

W menu Wypełnij znajdują się także inne polecenia służące do wypełniania większej ilości

komórek.

Działają podobnie do zastosowania serii, ale wypełniają komórki zawsze tą samą

wartością. Stosujemy je przez wypełnienie pierwszej komórki, zaznaczenie zakresu, gdzie

maja być "skopiowane" i użycia odpowiedniego wypełniania (dół, prawo itd.).

Istnieje jeszcze jedna metoda wypełniania komórek serią danych tworzących ciąg liczb

itp. Jest to wypełnianie przez przeciąganie. Wymaga jedynie używania myszki. Polega

ona na tym, że wypełniamy pierwszą i drugą komórkę, przy czym różnica między drugą a

pierwszą będzie stanowiła wartość kroku. Po wpisaniu zaznacza- my obydwie komórki,

klikamy na mały kwadracik w prawym dolnym rogu zakresu

i przytrzymując lewy przycisk myszki przeciągamy w żądanym kierunku aż do uzyskania

odpowiedniej wartość w polu po prawej stronie.

Jeśli będziemy przeciągać tylko jedną komórkę to do pozostałych skopiuje się jej wartość.

Podsumowanie

Po tej lekcji powinieneś opanować:

a) wypełnianie komórek tekstem i liczbami

b) wypełnianie komórek datami i godzinami

c) wypełnianie serią danych

d) wypełnianie w dół, w prawo itd.

e) wypełnianie przez przeciąganie

Lekcja 4 - formuły

Zadanie 6

Wymaż wszystkie dane z arkusza. Do zakresu A1:A6 wpisz liczby od 1 do 6, a zakres

B1:B6 wypełnij dwójkami. Spraw, aby kolejno w komórkach zakresu C1:C6 pokazały się

wyniki dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia, potęgowania i obliczania procentu

liczb z kolumn A i B.

Przykładowo niech w C1 będzie suma komórek A1 i B1 itd.

Opis wykonania

Potrafimy już wprowadzać dane, więc możemy dokonywać na nich różnych operacji -

najczęściej matematycznych. Operatory matematyczne w Excelu to:

a) + dla dodawania

b) - dla odejmowania

c) * dla mnożenia

d) / dla dzielenia

e) ^ dla potęgowania

f) % dla obliczania procentów

Kiedy chcemy wykonać jakieś działanie na danych w komórkach musimy do komórki w

której będzie wynik wpisać = oraz liczby i odpowiednie operatory (np. =18+23,46).

Liczby można zastąpić adresami komórek zawierających dane źródłowe (np.=A1+B1).

Można stosować nawiasy ( ), które nieraz są niezbędne (np.=(A1+B1/2)^2). Nie ma

operatora odpowiedzialnego za pierwiastkowanie, ale z matematyki wiadomo, że

pierwiastek x stopnia z liczby a jest liczbą a podniesioną do potęgi 1/x (np. =A1^(1/2)).

Procenty wpisujemy jak na kalkulatorze (np.=A6*2%).

Podsumowanie

Po tej lekcji powinieneś opanować wpisywanie formuł, czyli działań matematycznych

wykorzystują- cych dane w komórkach.

Lekcja 5 - formaty komórki

Zadanie 7

Wpisz do komórki D1 liczbę 20 000 (odstęp jest obowiązkowy). Następnie do E1 wpisz

12:30, a do E2 12:50. Użyj dodawania i pokaż w E3 wynik sumy tych komórek

Zadanie 8

Wpisz do komórki F1 datę tak, żeby wyświetlało się tylko jaki to dzień tygodnia.

Opis wykonania

Jeśli nie poradziłeś sobie z tymi zadaniami to nie masz pojęcia o formatowaniu komórek.

Formatowania używamy, aby dane wyświetlane były w żądany przez nas sposób. Do

zmiany formatu służy polecenie menu Format, Komórki. Polecenie zmiany formatu

komórki możemy także wywołać przez naciśnięcie prawego przycisku myszki i wybranie

polecenia Format komórki. Można także formatować zaznaczone zakresy postępując tak

samo. Aby zmienić format wszystkich komórek w kolumnie lub wierszu klikamy myszką

na etykietę kolumny lub wiersza co zaznaczy wszystkie komórki. Kliknięcie na puste pole

leżące na przecięciu lini etykiet kolumn i wierszy spowoduje zaznaczenie całego arkusza.

Polecenie formatowania wywołuje następującą tabelkę.

Tabelka składa się z sześciu zakładek z których teraz omówię zakładkę "Liczby". Zakładka

ta pozwala na zmianę sposobu wyświetlania danych. Składa się z listy "Kategoria",

Przykładu oraz ewentualnych formatów. Zmiana formatu komórki (-ek) polega na

wybraniu odpowiedniego formatu z danej kategorii. Przykład: w komórce D1 wcześniej

była wpisana data, co zmieniło format na daty. Jeśli teraz wpiszemy 1, to wyświetli się

1900-01-01. Komórka posiadająca format daty zmieni automatycznie liczbę

reprezentującą dzień na datę. Kalendarz Excela zaczyna się od 1900-01-01 więc 1

oznacza tą datę, 2 1900-01-02 itd. Dlatego wpisanie liczby 20 000 wymaga zmiany

formatu z dat na ogólny lub lepiej liczbowy. Jak to zrobić? Jak wcześniej wspomniałem

najpierw wybieramy kategorię. W naszym przypadku - Liczbowe. Po prawej stronie

wyświetli się nam lista dostępnych formatów oraz opcje dodatkowe. Standardowo

wybierany jest format z dwoma miejscami po przecinku, a liczby minusowe są czarne.

Teraz zmieniamy miejsca dziesiętne na 0 aby nie wyświetlał liczb po przecinku i

dodajemy separator, który odzieli setki od tysięcy itd. W ramce Przykład: pojawia się

forma liczby, która będzie wyświetlona. Po wykonaniu tych czynności powinno być 20 000

i klikamy OK.

Tak samo postępujemy z każdą kategorią. Jeśli nie zmienimy formatu komórki, w której

jest suma komórek E1 i E2 to pokaże nam się 01:20, bo standardowo format godzin

wyświetla do 0:00 do 23:59. Jeśli chcemy, aby wyświetlił sumę 25:20 to zmieniamy

format na 37:30:55. Jeszcze kilka uwag na temat formatu czas. Excel jest tak

skonstruowany, że doba=dzień=1. Dlatego 0,5 liczbowo oznacza 12:00 godzin, a każda

godzina to 1/24 i proporcjonalnie minuta to 1/1440 (bo 1/24/60).

Jest to ważna informacja bo do formuł nie wolno wpisywać innych formatów jak liczbowe,

mimo odpowiednich formatów komórek. Na przykład aby dodać do komórki 6 godzin

piszemy formułę

=A1+0,25, a nie wolno =A1+6:00. Ważne jest także, aby komórka z formułą miała

format czasu.

Czas na coś trudniejszego! Oprócz zwykłych formatów są jeszcze formaty niestandardowe

- na samym końcu. Pokażę jak je wykorzystać na przykładzie z zadania. W Excelu nie ma

formatu standardowego, który po wpisaniu daty wpisze odpowiedni dzień tygodnia.

Dlatego musimy sami stworzyć taki format, korzystając z opcji formatów

niestandardowych. Format jest złożony ze składowych:

d - wyświetla liczbę dnia bez zera z przodu czyli 1 zamiast 01

dd - wyświetla liczbę dnia z zerem (odwrotnie do d)

ddd - wyświetla skrót nazwy dnia np. Pt

dddd - wyświetla nazwę dnia np. Piątek

Dla składowej miesiąca jest tak samo, tylko m zamiast d np. mmm dla skrótu.

Natomiast r jest składową roku. Możemy stosować rr lub rrrr.

Ta wiedza wystarczy do utworzenia niestandardowego formatu, który wyświetli to co

będziemy chcieli.

Jeśli chcemy, aby wyświetlana była tylko nazwa dnia to wybieramy jako kategorię

Niestandardowe. Następnie do pola Typ: wpisujemy dddd. W polu Przykład powinna być

odpowiednia nazwa dnia.

Dodać można jeszcze, że można łączyć składowe np. dddd dd-mmmm-rrrr. Taki format

wyświetli np. wtorek 09 lipca 2002.

Podsumowanie:

Po tej lekcji powinieneś umieć zastosować formaty komórek - zarówno standardowe jak i

własne.

Lekcja 6 - zmiana nazw arkuszy i ich struktury

Zadanie 9

Na początek wyczyść wszystkie dane z arkusza i zmień format wszystkich komórek

arkusza na ogólny (poprzednia lekcja). Zmień nazwy arkuszy na Kurs1, Kurs2, Kurs3.

Stwórz wzór grafiku dla 7 osób tak jak na rysunku.

Komórki A1:T1 są scalone i wypełnione na zielono. Nazwa miesiąca jest napisana

czcionką Arial CE 14 i znajduje się na środku scalonej komórki. Komórki A2 i A3 są

scalone. Napis Osoba jest napisany 12 -ką pogrubioną i umieszczony na środku zarówno

w pionie jak i w poziomie. Zakres B2:T2 jest wypełniony serią skrótów nazw dni (użyj

przeciągania). Zakres B3:T3 jest wypełniony serią liczb (użyj wypełniania serią danych).

Zakres A4:A10 jest wypełniony serią danych Osoba 1 do Osoba 7 (użyj przeciągania).

Wiersze 11-13 są ukryte. Okno z nagłówkiem jest zablokowane tak, że mimo

przesuwania kursora poniżej ekranu (np. do wierszy 27 i niżej) wiersze 1-3 są zawsze

widoczne. Liczby niedzieli są wypełnione na czerwono. Kolumny B:T mają szerokość 4.

Objaśnienia wykonania.

Zadanie tej lekcji pomaga zrozumieć jak można przekształcać samą strukturę arkusza na

nasze potrzeby. W zasadzie wprowadzanie danych i operowanie na nich powinniście już

umieć. Wiecie jak zmieniać formaty i poruszać się po arkuszu. Dlatego od tej lekcji

zadania będą bardziej złożone i będą wykorzystywać wiedzę z poprzednich lekcji. Jeśli nie

poradziłeś sobie z zadaniem to wyjaśniam jak je wykonać i inne tego typu. Standardowo

Excel wyświetla pasek narzędzi o nazwie Formatowanie i głównie z niego będziemy teraz

korzystać. Jeśli go nie masz to wejdź do menu Widok, Paski narzędzi, a z rozwiniętej listy

wybierz Formatowanie.

Czcionka.

Czcionkę używaną w komórce zmieniamy przez ustawienie się w tej komórce i wybranie

innej nazwy z paska Formatowania. Tak samo jest z rozmiarem i innymi operacjami

zmieniającymi wygląd.

Naciśnięcie na B powoduje pogrubienie czcionki w komórce, I pochylenie a U

podkreślenie.

Można też zmienić kolor czcionki. Skrót do tego polecenia znajduje się po prawej stronie

paska. Jest to litera A z kolorowym prostokątem i trójkątem rozwijającym listę kolorów

po prawej. Aby zmienić kolor czcionki naciskamy na trójkąt i po wyświetleniu palety

kolorów wybieramy żądany. Więcej możliwości daje zakładka Czcionka w oknie

Formatowania komórki, które wcześniej omawiałem dla formatów. W tej zakładce można

jeszcze wybrać indeksy oraz przekreślenie.

Wyrównanie.

Wyrównania używa się do umieszczenia danych w odpowiednim miejscu w komórce.

Wyrównanie poziome znajduje się na pasku Formatowania. Tak jak poprzednio

ustawiamy się w komórce i naciskamy odpowiednią ikonę dla równania do lewej, środka i

prawej. Jednak polecenie Formatowania komórki daje nam jeszcze większe możliwości.

Zakładki Liczby i Czcionka już znamy. Teraz poznamy Wyrównanie.

Tutaj możemy wybrać wyrównanie poziome i pionowe, tekst pionowy i pod wybranym

kątem, wcięcie oraz scalanie komórek. Aby skorzystać z żądanej funkcji klikamy na nią

lub wybieramy jedne z możliwych ustawień. Myślę, że nie muszę tego objaśniać.

Wyjaśnię natomiast jak działa scalanie, które jest bardzo przydatne. Scalanie działa dla

zakresu komórek. Jeśli z paska formatowania wybierzemy to polecenie lub klikniemy na

kwadrat w tym oknie w wszystkie komórki tego zakresu utworzą jedną o adresie komórki,

która jest w lewym górnym rogu zakresu (np. jeśli scalimy zakres komórek A1:B2 to

komórki te utworzą jedną dużą o adresie A1. Aby rozłączyć scalone komórki klikamy

ponownie na znaczek w kwadracie Scalaj komórki.

Wypełnianie kolorem.

Wypełniając komórki kolorem postępujemy tak samo jak zmiana koloru czcionki, a ikona

leży po lewej stronie od koloru czcionki. Jest także zakładka Desenie, gdzie oprócz

kolorów można wybrać desenie. Zakładka ta znajduje się w oknie Formatowania

komórek.

Obramowanie.

Z kolei na lewo od wypełniania jest ikona obramowania ( także zakładka w Formatowaniu

komórki).

Używamy jej tak samo jak ikon zmieniających kolory. Naciskamy na trójkąt i wybieramy

odpowiednią ramkę. Nic prostszego!.

Zmiana szerokości kolumn i wysokości wierszy.

Często tekst wprowadzany do arkusza nie mieści się do komórki. Jeśli chcemy aby był

cały widoczny, musimy zmienić szerokość kolumny. Można to zrobić na dwa sposoby.

Można ustawić kursor między dwoma etykietami kolumn, aż pojawi się pionowa kreska ze

strzałkami w prawo i lewo. Jeśli przytrzymując lewy przycisk myszki przesuniemy ją w

prawo lub lewo, to kolumna będzie odpowiednio się zwiększać lub zmniejszać.

Analogicznie jest z wierszami. Można też zaznaczyć kolumnę (-y) klikając na jej etykietę,

nacisnąć prawy przycisk myszki, aby wyświetlić menu, wybrać szerokość kolumny i

wpisać żądaną wartość. Tak samo jest dla wierszy.

Ukrywanie i odkrywanie kolumn i wierszy.

W naszym zadaniu ukryte są wiersze 11-13. Aby ukryć jakieś wiersze lub kolumny

zaznaczamy ich etykiety, naciskamy prawy przycisk myszki i wybieramy Ukryj. Aby

odkryć ukryte kolumny lub wiersze zaznaczamy etykiety kolumn przed i po ukrytych,

naciskamy prawy przycisk myszki i z wyświetlonego menu wybieramy Odkryj. Polecenia

Ukryj i Odkryj znajdują się także w menu Okno.

Blokowanie okna.

Bardzo przydatne jest blokowanie okienek. Można blokować kilka wierszy w poziomie,

kilka kolumn w pionie lub jednocześnie kolumny i wiersze.

a) Blokada wierszy i kolumn

Polecenie blokady okienka jest w menu Okno, Zablokuj (Odblokuj) okienka. Aby

zablokować kilka wierszy od góry musimy zaznaczyć etykietę następnego wiersza, który

nie ma być zablokowany i wybrać polecenie z menu (np. aby zablokować 1 i 2 wiersz

zaznaczamy etykietę 3 i wybieramy polecenie). Jeśli dobrze wykonamy te czynności to

nawet jeśli zjedziemy do 1000 wiersza to na ekranie będą wiersze 1,2,1000,1001 itd.

Analogicznie jest dla kolumn.

b) Blokada mieszana

Możemy blokować jednocześnie wiersze i kolumny. Blokadę tworzy się przez ustawienie

się w komórce poniżej blokowanych wierszy i na prawo od blokowanych kolumn. Teraz

wybieramy polecenie z menu. Przy przesuwaniu kursora w prawo zawsze będą widoczne

zablokowane kolumny.

Przy przesuwaniu kursora w dół zawsze widoczne będą zablokowane wiersze.

Podsumowanie

Po tej lekcji powinieneś umieć:

a) zmienić czcionkę, jej rozmiar, styl i kolor

b) wyrównać dane w żądany sposób

c) wypełnić komórkę kolorem lub deseniem

d) wstawiać obramowanie

e) scalać komórki

f) ukrywać i odkrywać kolumny i wiersze

g) blokować okienka

Lekcja 7 - kopiowanie, wycinanie i wklejanie (odwołania)

Zadanie 10

W arkuszu Kurs2 do zakresu A1:A10 wprowadź liczby 1 - 10. Zakres B1:B10 wypełnij

trójkami. Do komórki C1 wpisz formułę sumującą komórki A1 i B1. Do D1 wpisz różnicę,

do E1 iloczyn a do F1 iloraz. Następnie skopiuj formułę C1 tak, aby np. komórka C9

zawierała sumę komórek A9 i B9 itd.

Możesz kopiować po jednej komórce. Później skopiuj formuły z D1:F1 do D2:F10. Wolno

ci jeden raz użyć kopiowania.

Zadanie 11

W arkuszu Kurs2 do komórki G1 wpisz formułę, która pokaże sumę komórek A1 i C1.

Wpisz to tak, aby po skopiowaniu do dowolnej komórki z kolumny A była dodawana

zawsze komórka C1 np. w G8 ma być suma komórek A8 i C1, w G9 suma A9 i C1.

Komórkę G1 skopiuj do zakresu G2:G10.

Zadanie 12

W arkuszu Kurs3 utwórz tabliczkę mnożenia 1 - 100 tak, że w zakresie A2:A11 są liczby 1

- 10 oraz w zakresie B1:K1 są liczby 1 - 10. Do komórki B2 wpisz formułę tak, aby po

skopiowaniu tabliczka mnożenia była prawdziwa. Wolno ci użyć jednego kopiowania.

Opis wykonania.

Kopiowanie, wycinanie i wklejanie jest znane każdemu z Windows'a. W Excel'u zasada

jest taka sama z kilkoma usprawnieniami. Kopiować możemy tekst, liczby, czas, daty i

formuły. Ikona kopiowania

jest na standardowym pasku narzędzi. Kopiujemy, wycinamy i wklejamy przez ustawienie

się na komórce źródłowej, klikniecie na kopiowanie lub wycinanie, następnie

przechodzimy do komórki docelowej i tam naciskamy Enter lub klikamy wklejanie. Jedną

komórkę możemy kopiować do całego zakresu. Kopiowanie danych źródłowych nie

wymaga dłuższego komentarza. Inaczej jest z formuła- mi. W zadaniu 10 możemy

kopiować pojedynczo komórkę C1 lub od razu po kopiowaniu zaznaczyć zakres C2:C10 i

nacisnąć Enter. Skopiuje to komórkę C1 do każdej komórki z tego zakresu. Jak zapewne

zauważyłeś nie trzeba zmieniać adresów składowych formuły. Excel sam zmienia A1 na

A2 gdy kopiujemy komórkę C1 do C2. Jest tak, bo dla C1 komórka A1 jest o dwie w lewo.

Dlatego po kopiowaniu w C2 jest A2 bo A2 jest o dwa w lewo od C2. Taki typ odwołania

do innej komórki nazywamy odwołaniem względnym.

Jak w takim razie napisać formułę, która po skopiowaniu będzie odwoływać się zawsze do

tej samej komórki. Do tego służą odwołania bezwzględne, które polegają na wstawieniu

znaku $ przed składowymi adresu komórki. Jeśli do G1 wpiszemy =A1+$C$1 i

skopiujemy do zakresu G2:G10 to każda komórka z zakresu odwoływać się będzie do C1.

Zadanie 12 jest pozornie dość skomplikowane. Zakresy B1:K1 i A2:A11 łatwo

wypełniamy (przeciąganiem) liczbami 1 - 10. Następnie stosując odwołania mieszane

wpisujemy do B2 formułę

=$A1*B$1. Kopiujemy tą komórkę, zaznaczamy zakres B2:K11 i naciskamy Enter. Proste

prawda!!!

Podsumowanie

Na tej lekcji poznałeś co to są odwołania i ich rodzaje, a także zasady kopiowania,

wycinania i wklejania.

Lekcja 8 - podstawowe funkcje

Zadanie 13

Wyczyść wszystkie dane z arkusza Kurs2. Do zakresu A1:A9 wprowadź liczby od 10 do

90. Do zakresu B1:B9 wprowadź a,b,c,a,b, itd.

Teraz do A10 wprowadź sumę zakresu A1:A9. Nie wolno ci użyć klawisza +. Do A11

wprowadź sumę liczb większych od 50. Do B10 liczbę liter a w zakresie B1:B9. Natomiast

do A12 wprowadź sumę liczb z zakresu A1:A10 jeśli w kolumnie B jest litera a. Jako

ostatnią czynność wprowadź do B11 formułę, która wyświetli napis TAK jeśli wartość A10

będzie większa od 300 oraz NIE jeśli wartość będzie mniejsza niż 300.

Zadanie 14

Przekształć arkusz Kurs1 jak na rysunku:

Doszły Osoba 8 i 9 w ukrytych wcześniej wierszach. Doszła kolumna Etat. Wypełniony

jest grafik, gdzie x oznacza wolny dzień. Do tego momentu wszystko jest ci znane.

Właściwym celem jest wprowadzić do zakresu Q4:Q12 formułę obliczającą ile dana osoba

ma wolnych niedziel. Zakres R4:R12 pokazuje ile dana osoba ma dni wolnych. Zakres

S4:S12 zawiera liczbę godzin do wypracowania przez daną osobę - stosownie do etatu.

Zakres C15:P15 zawiera liczby osób, które mają wolne w danym dniu. Komórka S15

wyświetla liczbę godzin do wypracowania przez osoby mające cały etat, S16 dla osób z

0,75, a S17 dla 0,5. S18 pokazuje ogólną liczbę godzin do wypracowania.

Omówienie wykonania

Wykonanie tych zadań wymaga znajomości podstawowych funkcji Excel'a. Do tej pory

tworzyliśmy formuły będące prostymi działaniami matematycznymi operującymi na

danych źródłowych. Tak na prawdę o ugruntowanej renomie i klasie Excela stanowią

wbudowane funkcje operujące na wprowadzanych danych. Excel zawiera dziesiątki

funkcji ułatwiające pracę na danych. Na tej lekcji omówię kilka podstawowych i

najczęściej używanych. W zadaniu 13 każda komórka nie będąca danymi źródłowymi

wymaga użycia określonej funkcji. Jak wykorzystywać funkcje. Do tej pory tworzyliśmy

formuły przez wpisanie = oraz jakiegoś działania matematycznego. Aby skorzystać z

funkcji musimy kliknąć na ikonę na pasku zadań (litera f z gwiazdką) lub nacisnąć na =

obok paska formuły. Po naciśnięciu na = pokaże się ramka z ostatnio używaną funkcją i

trójkątem rozwijającym listę ostatnio używanych funkcji i opcją wszystkie. W ramce jest

też ewentualny wynik.

Aby skorzystać z funkcji ostatnio używanej wystarczy kliknąć na nią, a pokaże się ramka

argumentów danej funkcji.

Jeśli chcemy skorzystać z funkcji, która jest na liście ostatnio używanych to naciskamy na

trójkąt rozwijający listę i wybieramy jedną z 10 dostępnych.

Jeśli na liście nie ma interesującej nas funkcji to wybieramy wszystkie, co jest

równoważne

z kliknięciem ikony na pasku narzędzi. Pokaże się następujące okno:

Jest to okno zawierające wszystkie funkcje. Funkcje podzielone są wg kategorii. Jeśli

klikniemy wszystkie to będziemy mieli dostęp do wszystkich funkcji. Aby skorzystać z

określonej funkcji musimy wybrać ją z okna Nazwa funkcji i nacisnąć OK. Wiemy już jak

wybrać funkcję. Przyszedł czas na omówienie kilku konkretnych. Na początek radzę

korzystać z ramek argumentów funkcji, a nie wpisywać składni bezpośrednio do paska

formuły. Zacznę od najprostszej czyli sumy.

Suma.

Jak się każdy domyśla suma jest funkcją dodającą wszystkie komórki zakresu i

zwracającą ich sumę.

Kilka lub kilkanaście komórek można dodać zwykłą formułą, ale co jeśli musimy sumować

setki lub tysiące. Z tej funkcji możemy skorzystać jeśli zliczane przez nas komórki są w

jednym wierszu lub jednej kolumnie. Po wybraniu funkcji suma pojawia się jej ramka

argumentów i krótki opis.

Jeśli naciśniemy na czerwoną strzałkę przy polu Liczba 1, funkcja przejdzie do arkusza i

będzie czekała na zaznaczenie sumowanego zakresu

Po jego wybraniu w polu edycji pojawią się namiary zakresu, a w pasku formuły zapis

funkcji

z argumentami. Naciśnięcie na czerwoną strzałkę po prawej stronie powoduje powrót do

ramki argumentów. Teraz możemy zakończyć naciskając OK lub dodać jakieś inne

zakresy. Jest to pierwsze omówienie funkcji więc trochę przedłużyłem. Przy omawianiu

następnych nie będę mówił jak używać czerwonej strzałki itd. ponieważ zasada

wypełniania jest taka sama dla każdej funkcji.

Suma jeżeli.

Funkcji tej używamy gdy chcemy sumować komórki, które spełniają określony warunek.

W naszym przypadku mają to być liczby większe od 50. Aby tego dokonać jako

argumenty podajemy zakres,

za warunek wpisujemy ">50". To wystarczy.

Jest jeszcze jedna opcja Suma_zakres. Używamy jej kiedy sumujemy komórki równoległe

do zakresu komórek spełniających warunek. My zastosujemy tą opcję w A12. Jako zakres

podajemy B1:B9, kryterium to "a", a Suma_zakres to A1:A9.

Tak podane argumenty wywołują działanie funkcji polegające na tym, że sumowane są

komórki z kolumny A jeśli w równoległej komórce z kolumny B jest znak a. Jeśli

wpisujemy liczbę jako kryterium to nie musimy stosować cudzysłowów. Jeśli wpisujemy

warunek typu ">" "<" czy znaki to jest to wymagane.

Przy okazji kilka słów o operatorach relacji. Są to

> dla większych od ...

< dla mniejszych od ...

>= dla większych lub równych

<= dla mniejszych lub równych

<> dla różnych od ...

Często stosuje się także oznaczenie niczego ""(dwa cudzysłowy)

Licz jeżeli

Funkcja ta liczy ile komórek w zakresie spełnia określony warunek, ale nie sumuje ich

wartości.

My zastosujemy ją w B10. Jako zakres podajemy B1:B9. Warunek to "a". Zasada

wprowadzania warunków jest też taka sama dla każdej funkcji.

Jeżeli

Jest to fundamentalna funkcja o wszechstronnym zastosowaniu. Jej możliwości ogranicza

jedynie nasza wyobraźnia. Tutaj to od nas zależy co będzie wykonane, gdy będzie

spełniony warunek.

Funkcja ta posiada trzy argumenty:

a) Test_logiczny czyli warunek. Zasady warunków już znamy. Dodam jedynie, że

zastosowanie funkcji Oraz i Lub umożliwia wprowadzenie większej ilości warunków.

b) Wartość_jeżeli_prawda - tutaj wpisujemy to co ma być wykonane jeśli warunek będzie

spełniony.

Można wprowadzić tekst ("polska"), liczby (125), formułę (A1+A2),nic (""), a nawet inną

funkcję jeżeli.

c) Wartość_jeżeli_fałsz - tutaj wpisujemy to co ma być wykonane jeśli warunek nie

będzie spełniony.

Wprowadzać można wszystko - tak samo jak wyżej.

W naszym zadaniu funkcja przybiera postać:

Znajomość tych podstawowych funkcji w zupełności wystarcza do tworzenia bardzo

skomplikowanych arkuszy. Na pewno wystarczy do zrobienia zadania 14. Dodam tylko, że

pojedyncze funkcje można dodawać, dzielić itd. Przykład takiej formuły to =suma(A1:A3)

+125.

Podsumowanie

Na tej lekcji powinieneś zrozumieć działanie funkcji i poznać podstawowe z nich:

a) suma

b) suma jeżeli

c) licz jeżeli

d) jeżeli

Lekcja 9 - drukowanie

Zadanie 15

Wydrukuj zakres A2:P12 z arkusza Kurs1.

Opis wykonania.

Jeśli poświęciłeś trochę czasu i zapoznałeś się z wszystkimi lekcjami to jesteś już w stanie

zrobić wiele rzeczy. Ale najbardziej zaawansowany arkusz nie zaimponuje nikomu jeśli

nie potrafisz przedstawić wyników w formie wydruku (bo nie wszędzie jest komputer).

Dlatego kończąca pierwszą część lekcja jest poświęcona drukowaniu. Drukować możemy

na dwa sposoby. Pierwszy to ikonka na pasku narzędzi. Naciśnięcie na nią powoduje

wydrukowanie całego aktywnego arkusza. Proste, szybkie, ale najczęściej interesują nas

wybrane informacje a nie całość. Drugi sposób daje nam więcej możliwości. Jest nim

wybranie z menu Plik, Drukowanie. Wywoła to okno drukowania:

Są tutaj podstawowe opcje drukowania. Zaczynając od góry mamy drukarkę. Rozwijając

pole listy możemy zmieniać na inne dostępne. Następna opcja to Zakres wydruku. Można

tu wybrać czy drukujemy wszystkie strony, czy wybieramy określone. Jeśli zaznaczymy

Strony to musimy podać jaka jest początkowa i końcowa używając strzałek. Następną

opcją jest Drukuj. Tutaj, w zależności od naszego wyboru, wydrukuje się zaznaczony

wcześniej zakres komórek, cały aktywny arkusz lub wszystkie arkusze danego

skoroszytu. W ramce Kopie wybieramy ile kopii ma się wydrukować. Jeśli wybieramy

więcej niż 1 to zaznaczenie pola Sortuj spowoduje, że wydrukuje się jeden komplet od 1

do ostatniej strony, a później następne komplety. Nie zaznaczanie tego pola wywołuje

drukowanie najpierw pierwszych stron, później drugich itd. Jest jeszcze podgląd wydruku.

Można tu zobaczyć jak będzie wyglądała wydrukowana strona. Reszta opcji jest

omówiona w części drugiej.


Zakończenie części I.

Jeśli potrafisz wykonać wszystkie zadania z tej części to jesteś przygotowany w

wystarczającym stopniu do pracy na arkuszach. Powinieneś poradzić sobie z każdym

zadaniem nie wymagającym dodatkowych opcji. Część pierwsza miała nauczyć cię

podstaw. Poznałeś zaledwie kilka funkcji, ale wiesz jak je wykorzystać i bez trudu

wyszukasz i zastosujesz taką, która jest tobie akurat potrzebna.

Jeśli wciągnął cię Excel i chcesz wiedzieć więcej to druga część kursu jest dla ciebie.

Dowiesz się tam o wykresach, różnych ułatwieniach, automatyzacji zadań i podstawach

programowania w VBA.

Lekcja 10 - hasła w Excel'u

Zadanie 16

Zlikwiduj możliwość zmiany ilości arkuszy w skoroszycie lub ukrywania arkuszy.

Zabezpiecz dane tak, aby można było je oglądać, ale nie zmieniać.

Zadanie 17

Zapisz plik Kurs tak, aby wymagane było hasło do otwarcia.

Zapisz plik Kurs tak, aby przy otwieraniu żądał hasła pozwalającego na zmianę danych

itd.

Opis wykonania

Do wykonania tych zadań niezbędna jest znajomość zagadnień ochrony danych. Excel

pozwala na chronienie całego skoroszytu, wybranych arkuszy, wybranych zakresów lub

pojedynczych komórek. Można zabezpieczyć plik przed otwarciem lub pozwalać na

otwieranie bez możliwości dokonywania zmian.

Ochrona skoroszytu.

Pierwsze zadanie można wykonać wybierając z menu Narzędzia, Ochrona opcję Chroń

skoroszyt.

Skutkiem takiego działania jest ochrona struktury skoroszytu. Uniemożliwia to

dodawanie/usuwanie arkuszy, a także ich ukrywanie i odkrywanie. Można natomiast

operować na danych i zmieniać je.

Wybranie samego polecenia bez wpisania hasła jest mało skuteczne, ponieważ aby zdjąć

blokadę wystarczy wybrać to samo polecenie (teraz Nie chroń skoroszytu). Dlatego

zalecam wpisywanie opcjonalnego hasła i potwierdzenie. Po tak założonej blokadzie,

wybranie polecenia powoduje pojawienie się okna z żądaniem wpisania hasła. Nie można

tego obejść i jeśli nie znamy hasła, to nie mamy dostępu do opcji zmieniających strukturę

skoroszytu.

Ochrona arkusza.

Znacznie częściej stosuje się polecenie Chroń arkusz, które znajduje się w tym samym

menu, co Chroń skoroszyt. Zastosowanie tego polecenia powoduje, że nie możemy

zmieniać zawartości komórek. Możemy natomiast zmieniać strukturę skoroszytu.

Podobnie jak przy chronieniu skoroszytu, zalecane jest wprowadzanie hasła. Standardowo

uruchomienie tego polecenia chroni wszystkie komórki danego arkusza. Jeśli chcemy, aby

jakaś część była dostępna mimo ochrony to korzystamy z ostatniej zakładki formatowania

komórek.

Mamy tu tylko dwie opcje i obszerny komentarz. Jeśli zaznaczymy zakres lub jedną

komórkę,

a następnie opcję zablokuj to po zastosowaniu ochrony arkusza zaznaczone komórki będą

chronione.

Jednym słowem wszystkie komórki, których opcja Zablokuj jest zaznaczona znakiem v,

są chronione po zastosowaniu polecenia Chroń arkusz. Samo wybranie opcji Zablokuj nie

powoduje blokady.

Drugą opcją jest Ukryj. Nie ma to nic wspólnego z ukrywaniem wierszy czy kolumn.

Działa na tej samej zasadzie co ochrona komórek przed zmianami. Różnica polega na

tym, że zaznaczenie tej opcji powoduje ukrycie formuły. Widoczna jest wartość komórki,

ale w pasku formuły nie pokazuje się ani wartość wpisana, ani ewentualna formuła.

Podobnie jak blokowanie, działa dopiero po wykorzystaniu polecenia Chroń arkusz. Można

stosować jednocześnie blokadę komórki i ukrywanie formuły. Przy stosowaniu ukrywania

należy jednak pamiętać o tym, że zaznaczenie pola Ukryj bez Zablokuj pozwala na

zmianę zawartości komórki mimo wybrania polecenia chroniącego arkusz. Standardowo

pole Zablokuj jest zaznaczone, a Ukryj nie. Założenie blokad z hasłami nie wymaga

natychmiastowego zapisania pliku, ale pozwala na oglądanie zawartości poszczególnych

arkuszy.

Oprócz menu Ochrona w Narzędziach możemy także skorzystać z Opcji zapisywania. Aby

tego dokonać wybieramy polecenie Zapisz jako. Z okna zapisywania wybieramy

Narzędzia, a następnie opcje ogólne. Pojawia się wtedy okno Opcji zapisywania.

Zaczynając po kolei możemy wybrać zapisywanie z kopią zapasową. Powoduje to

dublowanie pliku. W razie uszkodzenia oryginału można skorzystać z kopii. Następnie są

opcje współużytkowania pliku które pozwalają na założenie blokad przed otwarciem,

przed zmianami lub zalecanie używania pliku tylko do odczytu.

Wypełnienie pola Hasło ochrony przed otwarciem i potwierdzenie wpisanego hasła

powoduje, że przed otwarciem pliku trzeba wpisać hasło. Jeśli nie wpiszemy hasła lub

wpiszemy złe hasło to Excel odmówi otwarcia.

Wypełnienie pola Hasło ochrony przed zmianami i potwierdzenie powoduje

zabezpieczenie skoroszytu przed zmianami. Przy otwieraniu tak zapisanego pliku pojawia

się okienko hasła.

Jest tutaj nazwa otwieranego pliku, użytkownik, który zablokował oraz dwie możliwości.

Jeśli wpiszemy poprawne hasło będziemy mogli zmieniać zawartość arkuszy i zapisać te

zmiany. Wybranie przycisku Tylko do odczytu otwiera plik i pozwala na pozorne zmiany,

ponieważ przy zapisaniu Excel zażąda innej nazwy dla rzekomo nowego pliku. Powstanie

w ten sposób kopia oryginału z naszymi zmianami, a oryginał będzie taki jak był.

Jest jeszcze Zalecenie tylko do odczytu. Działa to tak samo jak poprzednie polecenie, ale

nie ma tu hasła. Zastosowanie powoduje jedynie, że przy otwieraniu pojawia się okno

zalecenia tylko do odczytu. Wtedy można wybrać czy otwieramy normalnie, czy tylko do

odczytu. Nie jest to żadna forma ochrony, a jedynie zalecenie.

Podsumowanie

Na tej lekcji poznałeś rodzaje zabezpieczeń danych przed nieautoryzowanym dostępem.

Powinieneś wiedzieć jak założyć różnego rodzaju blokady i hasła.

Lekcja 11 - wklejanie specjalne

Zadanie 18

Dodaj do skoroszytu Kurs arkusz Kurs4. Następnie zakres A1:K1 wypełnij na żółto, a

zakres A2:A11 na zielono. Skopiuj tabliczkę mnożenia z arkusza Kurs3 do arkusza Kurs4

tak, aby wiersze stały się kolumnami i odwrotnie (także kolory).

Zadanie 19

Poprzez przeciąganie, wypełnij zakres A12:A21 w arkuszach Kurs3 i Kurs4 liczbami 11-

20. Następnie w arkuszu Kurs3 skopiuj zakres B2:K11 do zakresu B12:K21. Po

kopiowaniu powstanie tabliczka mnożenia od 1 do 200. W arkuszu Kurs4 skopiuj ten sam

zakres do tego samego miejsca, ale skopiowane mają być tylko wartości. W ten sposób

tabliczka zdubluje się.

Zadanie 20

W Kurs3 do komórki A22 wpisz 21. Teraz skopiuj komórkę A21 do A22 tak, aby w A22

pojawiła się suma komórek A21 i A22 czyli 41. Następnie do komórki K22 wpisz liczbę

201. Przez kopiowanie i wklejanie specjalne dodaj do liczby 201 formułę z K21 tak aby

611 było wynikiem.

Opis wykonania

Wykonanie wszystkich zadań tej lekcji oparte jest o wklejanie specjalne. Polecenie to

znajduje się

w menu Edycja, Wklej specjalnie. Wklejane są zawsze ostatnio kopiowane rzeczy.

Różnica pomiędzy wklejaniem zwykłym, a specjalnym polega na tym, że zwykle wkleja

dokładnie to samo co było kopiowane, a specjalne pozwala na operowanie danymi

kopiowanymi. Wybranie polecenia Wklej specjalnie powoduje pojawienie się okna opcji

wklejania.

Jak widać mamy do wyboru szereg opcji podzielonych na trzy grupy. Pierwsza z nich

pozwala na wybranie które elementy chcemy wkleić. Druga grupa to operacje na

kopiowanych danych. Trzecia, dodatkowa pozwala na pomijanie pustych komórek i

transpozycję (zamianę wierszy na kolumny i odwrotnie). Do wykonania zadania 18 użyć

należy wklejania specjalnego z zaznaczonym polem Transpozycja. Jak to działa? Zaznacz

zakres A1:K11, wybierz kopiowanie i przejdź do arkusza Kurs4. Następnie ustaw się w

A1, wybierz Wklej specjalnie, zaznacz Transpozycja i OK. W ten sposób powstała pozornie

identyczna tabliczka mnożenia. Faktycznie Excel zamienił kolumny na wiersze i

odwrotnie. Widać to po kolorach. To co było zielone jest żółte i odwrotnie. Trzeba

pamiętać, że przed wybraniem polecenia Wklej specjalnie trzeba ustawić się w komórce

docelowej.

Zadanie 19 ma pokazać różnicę między zwykłym kopiowaniem i wklejaniem, a

wklejaniem specjalnym. W Kurs3 używamy znanego nam kopiowania co tworzy tabliczkę

mnożenia 1-200.

W arkuszu Kurs4 używamy wklejania specjalnego wybierając w grupie Wklej opcję

Wartości. W pasku formuły możemy sprawdzić co się skopiowało. Mimo kopiowania

formuł powinny się tam znaleźć jedynie liczby. Inne opcje tej grupy pozwalają na

wklejenie tylko formuł, formatów itd. Jeśli zaznaczymy Wszystkie to wkleimy wszystkie

pozostałe elementy tej grupy. Zadziała to jak zwykłe wklejenie. Chyba, że oprócz

wybrania opcji Wszystkie zaznaczymy opcje z innych grup. Można na przykład wybrać

operacje. Dzięki tej grupie możemy wykonywać operacje matematyczne na kopiowanych

danych. Zadanie 20 pokazuje wklejanie wartości do wartości (20 do 21 co daje 41) oraz

formuły do wartości (po wklejeniu formuła wygląda następująco =201+($A22*K$1) ).

Wykonanie zadania polega na wybraniu operacji dodaj przy wklejaniu specjalnym.

Podsumowanie

Ta lekcja miała na celu nauczyć cię obsługi polecenia Wklej specjalnie, która pozwala na

operowanie kopiowanymi danymi.

Lekcja 12 - drukowanie specjalne

Zadanie 21

Zaznacz zakres A20:K21 i przeciągnij go tak, aby powstała tabliczka mnożenia 1-400

czyli 10x40. Następnie ustaw parametry drukowania tak, aby wydruk zmieścił się na

jednej stronie i w poziomie.

Zadanie 22

Podobnie jak w zadaniu 21 powiększ tabliczkę mnożenia do 1-800 czyli 10x80. Wydruk

musi być na dwóch stronach. Na każdej stronie musi być nagłówek z numerem strony

oraz stopka "Kurs Excela przygotowany przez MacGyvera". Położenie jest bez znaczenia.

Oprócz tego na każdej stronie ma być powtarzany pierwszy wiersz czyli zakres A1:K1.

Opis wykonania

W części pierwszej omówiłem jedynie podstawowe drukowanie. Tutaj przedstawię prawie

wszystkie opcje drukowania jakie możemy wykorzystać. W zadaniu 21 celowo zwiększona

jest tabliczka mnożenia, ponieważ w tej wielkości nie zmieści się na jednej stronie przy

standardowych ustawieniach. Musimy je zmienić. Do zmiany ustawień służy polecenie

Ustawienia strony znajdujące się w menu Plik. Wybranie tego polecenia skutkuje

pojawieniem się okna ustawień.

Okno składa się z czterech zakładek i trzech wspólnych przycisków. Do wykonania

zadania 21 wystarczy znajomość zakładek Strona i Marginesy. Na tej pierwszej można

wybrać orientację papieru

czyli pionową i poziomą. Jest także opcja skalowania. Stosując skalowanie można

zmniejszyć wielkość wydruku w stosunku do wielkości rzeczywistej lub wpasować w

strony. Jest jeszcze opcja rozmiaru papieru i jakości wydruku. Na zakładce Marginesy

możemy ustawić wszystkie marginesy oraz miejsce dla nagłówka i stopki. Są też opcje

wyśrodkowania wydruku w pionie lub poziomie. Myślę, że na tym poziomie nie muszę

omawiać jak zmieniać wartości pól i wybierać poszczególne opcje. Wracając do naszego

zadania, można je wykonać na kilka sposobów. Na pierwszej zakładce ustawiamy

poziomą orientację papieru. Jednak na długości wydruk jest dłuższy niż kartka A4. Żeby

zmieścił się na jednej kartce zmniejszamy marginesy na drugiej zakładce lub obniżamy

procent rzeczywistej wielkości na zakładce Strona. Jeśli wybieramy marginesy to wydruk

będzie w naluralnej wielkości, ale będzie poza marginesami. Zmniejszenie procentu

zmniejsza czcionkę i wielkość ramek.

Wybór zależy od potrzeb lub upodobań. Nie jest to zbyt wymagające zadanie. Drugie jest

bardziej skomplikowane. Wymaga znajomości zakładek: Nagłówek/Stopka i Arkusz .

Pierwsza pomaga nam ustalić nagłówki i stopki, które drukują się na każdej stronie

wydruku. Ustawienie polega na rozwinięciu pola nagłówka lub stopki i wybraniu żądanego

formatu. Jest kilka standardowych formatów do wyboru, które korzystają z danych

zawartych w pliku jak: autor, nazwy itd. Jeśli nie pasuje nam żaden standard możemy

stworzyć swoją niestandardową stopkę lub nagłówek. Robimy to przyciskiem Nagłówek

niestandardowy/Stopka niestandardowa. Skutkiem będzie wyświetlenie odpowiedniego

okna.

Stworzenie stopki i nagłówka odbywa się tak samo. Okna różnią się jedynie nazwą.

Naszym zadaniem jest wybranie odpowiedniej sekcji i wpisanie żądanego tekstu. Mamy

także do pomocy kilka przycisków. W kolejności oznaczają one: czcionkę, bieżącą stronę,

ilość wszystkich stron, datę, godzinę, nazwę pliku i nazwę arkusza. Zadanie 22 można

wykonać przez wybranie jednego ze standardowych nagłówków zawierających numer

strony. Po wybraniu pojawi się przykład w oknie nagłówka. Wykonanie stopki wymaga

zastosowania stopki niestandardowej. Wybieramy dowolną sekcję i wpisujemy tekst. Po

wciśnięciu OK pojawi się przykład. Następna sprawa to powtarzane się

wiersze lub kolumny. Umożliwia to zakładka Arkusz. Zakładka podzielona jest na cztery

grupy. Pierwszą jest obszar wydruku. Jeśli wpiszemy jakiś zakres to drukowany będzie

zawsze ten zakres (chyba że zaznaczymy inny). Do zrobienia naszego zadania posłużymy

się grupą Tytuły wydruku. Tutaj wpisujemy zakresy komórek, które pojawiać się będą na

każdej stronie wydruku. Stanowią one swego rodzaju nagłówki kolumn i wierszy.

Wykorzystanie ich polega na zaznaczeniu odpowiednich zakresów. Jak to działa i do

czego służą następne opcje tej zakładki nie muszę chyba omawiać. Teraz kilka słów o

wspólnych przyciskach na każdej zakładce. Drukuj to przycisk wywołujący znane nam z

pierwszej części okno drukowania. Opcje to przycisk wywołujący właściwości i ustawienia

drukarki.

Najciekawszy jest środkowy przycisk Podgląd wydruku. Jak sama nazwa mówi pokazuje

on jak będzie wyglądał wydruk po zastosowaniu naszych ustawień. Można obejrzeć

wszystkie strony wydruku jeszcze przed drukowaniem. Nie można na przykład ustawić

dobrze marginesów bez użycia podglądu. Podgląd zawiera kilka przycisków będących

skrótami do wcześniej omawianych poleceń.

Ciekawostką nie omawianą jest podgląd podziału stron. Użycie przycisku powoduje, że

arkusz zastanie podzielony niebieskimi liniami oznaczającymi podział na strony wydruku.

Ustawiając się na takiej linii, przytrzymując lewy przycisk myszki i przeciągając ją w inne

miejsce zmieniamy wielkość strony. Linia przerywana oznacza wyjście poza margines i

przeniesienie na następną stronę.

Jest jeszcze jedno polecenie dotyczące drukowania. Jest to Obszar wydruku i znajduje się

w menu Plik. Jest to inny skrót do identycznego polecenia w zakładce Arkusz ustawień

strony. Tutaj można ustawić obszar lub usunąć. Działanie omówiłem już wcześniej. Dodać

muszę jednak jak się obsługuje to polecenie. Aby ustawić obszar wydruku, zaznaczamy

najpierw zakres do drukowania, a później wybieramy polecenie Ustaw obszar wydruku.

Przy usuwaniu wybieramy tylko polecenie Wyczyść obszar wydruku.

Podsumowanie

Informacje zawarte w tej lekcji szczegółowo omawiają sposoby drukowania dokumentów

Excel'a.

Powinieneś nauczyć się jak:

- ustawić stronę

- ustawić nagłówki i stopki

- powtarzać wiersze i kolumny

- używać podglądu wydruku

- ustawiać i czyścić obszar wydruku

Lekcja 13 - Sortowanie i filtrowanie

Zadanie 23

Dodaj do skoroszytu Kurs arkusz Kurs5 i wypełnij go wg poniższego wzoru.

Następnie posortuj listę osób i odpowiadające im medale wg zdobytych medali srebrnych

Zadanie 24

Przefiltruj dane tak, aby nie była wyświetlana osoba, która nie zdobyła żadnego medalu.

Następnie pokaż tylko osoby, które zdobyły jakiś złoty medal. Spośród nich pokaż osoby,

które mają w sumie więcej niż 5 medali, ale mniej niż 9.

Opis wykonania

Zadanie 23 oparte jest o sortowanie danych. Polecenie umożliwiające sortowanie danych

znajduje się w menu Dane, Sortuj. Przed zastosowaniem tego polecenia należy zaznaczyć

obszar danych, które mają być sortowane. UWAGA!!! Sortowane są jedynie dane

zaznaczone. Dlatego przy sortowaniu naszej tabeli należy zaznaczyć zakres A1:E12. Jeśli

tak zaznaczymy zakres do sortowania to dane nie zostaną przemieszane (tzn osoba

będzie miała zawsze odpowiednią sobie ilość medali). W każdej tabeli tego typu należy

zaznaczać całość. W przeciwnym razie sortowanie nie ma sensu gdyż fałszuje dane.

Pamiętając o tym zaznaczamy zakres A1:E12 i wybieramy polecenie Sortuj. Pokaże się

okno

gdzie wybieramy wg której kolumny tabela ma być sortowana, w jakim porządku i czy

zaznaczony zakres zawiera wiersz nagłówka. Jeśli zakres zawiera wiersz nagłówka to na

dole zaznaczamy pole Ma wiersz nagłówka, a listy kolumn wg których ma być

posortowana tabela składają się z nazw kolumn (w naszym przypadku lista składa się z

Kolumna A, Złoty, Srebrny, Brązowy i Suma - wybieramy Srebrny). Jeśli zaznaczylibyśmy

zakres A3:E12 to lista wyglądałaby następująco: Kolumna A, Kolumna B, Kolumna C,

Kolumna D, Kolumna E - etykiety kolumn. Można sortować wg kilku kolejnych kolumn.

Jest to przydatne gdy trzeba wyznaczyć dokładną kolejność, a przy zastosowaniu jednego

kryterium jest wiele komórek z ta samą wartością. Dla każdego kryterium można ustalić

porządek sortowania. Tyle informacji wystarczy do wykonania każdego sortowania.

Filtrowanie różni się od sortowania tym, że pokazywane są tylko żądane informacje, ale

nie są układane w jakimś porządku. Aby korzystać z filtrowania najłatwiej wywołać

Autofiltr. Polecenie to znajduje się w menu Dane, Filtr, Autofiltr. Przed wybraniem tego

polecenia ustawiamy się na etykiecie kolumny będącej bezpośrednio nad zakresem

komórek do filtrowania. Zaznaczy to cały wiersz, w którym umieszczone będą rozwijane

listy kryteriów autofiltru. Każda lista autofiltru zawiera takie kryteria jak: wszystkie,

puste, niepuste, 10 pierwszych i inne. Są to stałe elementy, oprócz których lista zawiera

zawsze elementy zależne od konkretnej sytuacji. Elementami zmiennymi są wartości

danych z filtrowanej kolumny. Po wstawieniu autofiltru i pojawieniu się trójkątów

rozwijających listy można dowolnie filtrować dane wybierając w żądanej kolumnie

odpowiednie kryterium. W naszym przypadku wykonanie zadania 24 wygląda

następująco. Zaznaczamy wiersz 2 ustawiając się na etykiecie wiersza.

Wybieramy polecenie autofiltru. Aby "ukryć" osobę bez medalu rozwijamy autofiltr w

kolumnie B oraz wybieramy z listy Niepuste. Eliminuje to wszystkie wiersze, w których w

tej kolumnie jest pusta komórka. Gdy chcemy, aby pokazywały się tylko osoby z jednym

medalem wybieramy 1 itd. Jak jednak zrobić by pokazały się wszystkie osoby, które mają

minimum jeden złoty medal. Trzeba tu zastosować opcję Inne, która wywołuje dodatkowe

okno Autofiltru zaawansowanego.

Należy tu wybrać jakiego typu komórki mają być wyświetlane. W polach po lewej

znajdują się operatory relacji typu: równa się, nie równa się, jest mniejsze itd. Po prawej

znajdują się dostępne wartości z kolumny. My wybieramy po lewej jest większe niż , a po

prawej 0. Spowoduje to, że pokazane będą tylko w komórki o zawartości większej niż 0.

Można stosować filtry w kilku kolumnach jednocześnie. Musimy tak uczynić, aby z osób

wcześniej wybranych wydzielić tylko te, które ogólnie zdobyły więcej niż 5 i mniej niż 9

medali. Zakładamy więc drugi filtr w kolumnie E. To zadanie wymaga także zastosowania

autofiltru zaawansowanego. Tym razem filtr musi mieć dwa kryteria. Wypełniamy okno

kryteriów tak samo jak wcześniej, ale musimy wypełnić dwa kryteria i ustawić odpowiedni

łącznik - i albo lub. Nasze zadanie wymaga zastosowania następujących opcji jest

większe niż, 5, i jest mniejsze niż ,9.

Podsumowanie

Lekcja ta miała na celu nauczyć cię sortowania i filtrowania.

Lekcja 14 - formatowanie warunkowe

Zadanie 25

Sformatuj zakres B3:B12 tak, aby komórki z wartością 0 były wypełnione na zielono.

Sformatuj zakres C3:C12 tak, aby komórki z wartością 0 były wypełnione na zielono,

komórki z wartością 1 były wypełnione na czerwono, a z 2 na żółto. Uwaga!!! Kolory mają

się zmieniać automatycznie przy sortowaniu.

Zadanie 26

Sformatuj zakres E3:E12 tak, aby komórka z maksymalną wartością była wypełniana na

niebiesko, a czcionka była czerwona.

Opis wykonania

Cała lekcja dotyczy formatowania warunkowego. Zadanie 25 wykorzystuje wartość

komórek jako kryterium, a zadanie 26 formuły. Polecenie Formatowania warunkowego

znajduje się w menu Format.

Przed wybraniem polecenia należy zaznaczyć komórkę lub zakres komórek, które mają

być sformatowane. Wywołanie polecenia powoduje pojawienie się okna warunków i

odpowiadających im formatów.

Mamy do wyboru czy kryterium będzie wartość komórki, czy formuła. W zależności od

naszego wyboru ustawiamy relację (równa, mniejsza, większa) i wpisujemy wartość przy

której spełniony będzie warunek. W naszym przypadku zaznaczamy zakres B3:B12

wybieramy polecenie Formatowania warunkowego, a kryterium to wartość komórki.

Następną czynnością jest ustawienie relacji na równa i wpisanie wartości 0 w polu obok.

Jest to poprawnie działające formatowanie warunkowe, ale nie widać jego efektu, bo nie

jest ustawiony żaden format. W tym celu naciskamy na przycisk Formatuj, co wywołuje

trzy znane nam zakładki formatowania. My wybieramy deseń zielony i naciskamy OK. Po

wykonaniu tych czynności wszystkie komórki z zakresu B3:B12 o wartości 0 będą

wypełniane na zielono. Uwaga!!! Puste komórki też są traktowane jak 0. Druga część jest

podobna, ale wymaga formatowania z trzema warunkami jednocześnie. Do wprowadzania

Warunku 2 oraz Warunku 3 służy przycisk Dodaj>>. Dla każdego warunku ustalamy

kryteria i formaty. To tyle jeśli chodzi o formatowanie warunkowe z wykorzystaniem

wartości komórek. Bardziej skomplikowane jest formatowanie z wykorzystaniem formuł.

Użyjemy tego w zadaniu 26. Polecenie wywołujemy tak samo, ale jako kryterium

wybieramy Formuła jest. Taki wybór powoduje zniknięcie pola relacji i pojawienie się pola

formuły. Formuła musi zaczynać się od = i musi zwracać wartość PRAWDA lub FAŁSZ. My

wpisujemy w to pole =MAX($E$3:$E$12)=E3, a format z deseniem na niebiesko z

czerwoną czcionką. Bardzo ważne są tu znaki $.

Podsumowanie

Powinieneś umieć zastosować formatowanie warunkowe zarówno z wartością jako

kryterium jak

i formułą. Zastosowanie kilku warunków jednocześnie też nie powinno sprawiać

trudności.

Lekcja 15 - hiperłącza, komentarze i wykresy.

Zadanie 27

Wstaw arkusz Menu do skoroszytu Kurs. W dowolnych komórkach utwórz hiperłącza do

reszty arkuszy. Utwórz także łącze do strony

www.matiaszekp.republika.pl

.

Zadanie 28

W komórce z łączem do strony www wstaw komentarz "Jest to łącze do strony z kursem

Excel'a."

Zadanie 29

Stwórz w arkuszu Kurs5 wykres przedstawiający ile i jakich medali zdobyła każda osoba.

Wykres powinien mieć nazwę "Zdobyte medale", legendę i nazwy osi.

Opis wykonania

Lekcja to poświęcona jest ułatwieniom w pracy na arkuszach.

Hiperłącza

Hiperłącza to forma skrótów do wyznaczonych przez użytkownika miejsc. Odwoływać się

można do innego miejsca w arkuszu, innego arkusza, innego skoroszytu lub całkiem

innego pliku, a nawet stron sieci Web. Zanim omówię jak wstawiać łącze muszę uprzedzić

użytkowników wcześniejszych wersji Excel'a, że okno właściwości Hiperłącza znacznie się

różni w wersji 2000. Dlatego sposób wstawienia może delikatnie różnić się między

wersjami. Zasada jest taka sama, ale pola do wypełnienia są różne.

Polecenie wstawiania hiperłącza znajduje się w menu Wstaw, Hiperłącze. Po tym

pokazuje się okno właściwości łącza.

Po lewej stronie znajdują się miejsca, z którymi można się połączyć. Klikając na jedną z

ikon wybieramy odpowiednią grupę. Wstawienie łącza wymaga wypełnienia dwóch pół.

Pierwsze to tekst do wyświetlania. Drugi krok to wpisanie nazwy pliku lub wybranie

miejsca w bieżącym. Podać trzeba nazwę ze ścieżką dostępu. Jeśli nie znamy dokładnej

nazwy i miejsca to możemy użyć przeglądania. Przeglądać można wśród plików na

komputerze, stron www i zakładek bieżącego pliku. Przy łączu do innego arkusza w

bieżącym skoroszycie można ustalić do której komórki chcemy się odwołać. Standardowo

jest to A1. Tak tworzymy łącza z wykorzystaniem polecenia z menu. Excel ma też

wbudowaną funkcję automatycznego przekształcania tekstu na hiperłącze. Dzieje się tak

przy wpisaniu @ lub www. Excel interpretuje to jako adres internetowy i automatycznie

tworzy łącze. Każde naciśnięcie lewym przyciskiem myszy na komórkę z łączem

spowoduje przejście do miejsca wyznaczonego przez nie. Aby zmienić właściwości

komórki lub usunąć łącze musimy kliknąć prawym przyciskiem myszy, aby wywołać menu

komórki.

Komentarze

Komentarze są bardzo pomocne, gdy z arkusza korzysta wiele osób. Można traktować je

jako podpowiedzi jakie dane mają być wpisane w danym miejscu lub czego dotyczy cały

arkusz. Podobnie jak łącza, komentarze znajdują się w tym samym menu. Po wybraniu

polecenia pojawia się pole komentarza, gdzie edytujemy tekst. Po wprowadzeniu tekstu

przechodzimy do innej komórki. Tak wykonany komentarz jest ciągle widoczny i zasłania

komórki znajdujące się pod nim. Po naciśnięciu prawym przyciskiem myszy na komórkę z

komentarzem możemy to zmienić. Wybierając polecenie ukryj komentarz spowodujemy

pojawienie się w prawym górnym rogu komórki czerwonego trójkąta. Oznacza on, że w

tej komórce jest komentarz. Pokazuje się on przy każdym przesunięciu kursora myszki na

pole komórki. Wyżej wymienione menu pozwala także na usunięcie, zmianę tekstu i

formatu komentarza.

Wykresy

Wykresy są podstawowym narzędziem graficznej analizy danych. Excel posiada bardzo

rozbudowaną funkcję tworzenia wykresów. Mamy do wyboru wiele rodzajów wykresów.

Wybór zależy od naszych upodobań i rodzaju danych. Żeby można było stworzyć wykres

musimy mieć blok danych źródłowych. Są dwa sposoby na stworzenie wykresu. Możemy

zaznaczyć dane przed wywołaniem polecenia lub po. Jak się domyślacie polecenie

wstawiania wykresu znajduje się w menu Wstaw. Uruchamia ono kreatora wykresów.

Kreator składa się z 4 kroków, z czego 3 są obowiązkowe. Pierwszy krok to wybór typu

wykresu. Mamy do wyboru kilka typów w każdej kategorii. Jeśli wybierzemy jakiś typ

przechodzimy dalej. Drugi krok to wybór danych źródłowych. Jeśli zaznaczyliśmy je przed

uruchomieniem kreatora to pole jest już wypełnione i możemy przejść dalej. Jeśli nic nie

zaznaczyliśmy to wpisujemy tu odpowiednie zakresy lub używamy myszki do zaznaczenia

(czerwona strzałka po prawej). Dane zaznaczamy razem z etykietami. Jeśli chcemy

opuścić jakiś wiersz lub dane źródłowe składają się z dwóch bloków to zaznaczamy je w

następujący sposób: najpierw zaznaczamy pierwszy blok, następnie przytrzymując

klawisz Ctrl zaznaczamy drugi i każdy następny. Zaznaczanie wielu zakresów przy użyciu

Ctrl jest bardzo pomocne w wielu sytuacjach - nie tylko przy wykresach. Jest to ogólne

ułatwienie. Można tak zaznaczyć nawet kilka arkuszy. Mamy także do wyboru, czy serie

układają się w kolumny czy w wiersze. Trzeci krok to opcje wykresu. Jest tu sześć

zakładek służących do ustalania tytułów, osi, etykiet, legendy itd. Wszystkie opcje służą

do dostosowania wykresu do naszych potrzeb. Jeśli chcemy, aby wykres znajdował się w

bieżącym arkuszu to możemy nacisnąć Zakończ. Przejście dalej do kroku 4 daje nam

możliwość wstawienia wykresu jako osobny arkusz lub wstawienia go do dowolnego

arkusza. Tak tworzy się wykres. Nie zawsze odpowiada on naszym wymaganiom. Możemy

go poprawiać już po utworzeniu. Naciśnięcie prawym przyciskiem myszki na konkretny

element wykresu pozwala na jego zmianę. Zmieniać można praktycznie wszystko. Na

przykład kliknięcie na jedną z osi umożliwia zmianę skali lub usunięcie linii pomocniczych

itd. Kliknięcie na wolnym polu wykresu pozwala na zmiany całego wykresy. W menu

które się rozwija są takie opcje jak typ, dane źródłowe, opcje itd. Jeśli klikamy lewym

przyciskiem myszy na obszar wykresu to w rogach i na środku każdej krawędzi pojawiają

się czarne kwadraty. Kliknięcie na jeden z nich, przytrzymanie i przesunięcie kursora

spowoduje zmianę wielkości wykresu. Kliknięcie lewym przyciskiem myszy na wolny

obszar wykresu, przytrzymanie i przesunięcie kursora powoduje przesunięcie całego

wykresu. Nie będę omawiał każdego typu i opcji po kolei, ponieważ wszystkiego uczy się

najlepiej przy rozwiązywaniu praktycznych problemów. Pokazuję tylko gdzie znajduję się

odpowiednie opcje i jak z nich skorzystać.

Podsumowanie

Ta lekcja uczy jak:

- zastosować hiperłącza

- użyć komentarzy

- sporządzić wykres

Generalnie są to usługi ułatwiające pracę na arkuszach. Ich znajomość nie jest

niezbędna, ale bardzo przydatna.

Lekcja 16 - Opcje ogólne

Zadanie 30

Wpisz siebie jako domyślnego autora wszystkich skoroszytów. Utwórz na dowolnym

dysku swojego komputera folder Dokumenty Excel, a w Excel'u uczyń go folderem

docelowym wszystkich skoroszytów. Ustaw Excel'a tak, aby naciśnięcie na Enter

powodowało przejście do komórki na prawo.

Opis wykonania

Zajmiemy się na tej lekcji opcjami ogólnymi. Polecenie opcji ogólnych znajduje się w

menu Narzędzia, Opcje. Możemy dzięki niemu skonfigurować Excel'a do naszych potrzeb.

Zazwyczaj jest tak, że komputera używa jedna osoba lub wiele osób na osobnych kontach

Windows'a. Każdy dostosowuje pulpit i inne elementy do indywidualnych wymagań.

Posiadacze własnych kont Windows'a mogą także dostosować Excel'a. Można na przykład

ustalić domyślnego użytkownika. Użytkownik może być różny dla każdego konta. Jak

wcześniej wspomniałem do konfigurowania Excel'a służy polecenie Opcje. Wybranie tego

polecenia skutkuje pojawieniem się okna opcji.

Składa się ono z 8 zakładek, z których każda służy do ustawienia określonych zachowań

Excel'a. Nie omówię wszystkich, bo szkoda na to czasu. Przedstawię najbardziej

przydatne i najważniejsze. Bez wątpienia najbardziej interesująca jest zakładka Ogólne.

Możemy tu ustalić ile ostatnio używanych plików znajdzie się na wykazie w menu Plik, ile

arkuszy jest standardowo w nowym skoroszycie, jaka jest standardowa czcionka i jej

rozmiar, ale przede wszystkim domyślne położenie plików i nazwa użytkownika. Ustawień

dokonujemy zmieniając wartości odpowiednich pól. Komentarz nie jest tutaj niezbędny.

Dodam tylko, że przy ustalaniu domyślnego położenia plików podać należy całą ścieżkę

dostępu. Zakładka Edycja zawiera ustawienia edycji komórek. Moim zdaniem najbardziej

przydatne są tu trzy opcje. Pierwsza z nich to: pozwól na przeciąganie i upuszczanie

komórek. Pozwala ona na stosowanie przeciągania przy wypełnianiu komórek, co jest

sporym ułatwieniem. Druga opcja to obsługa klawisza Enter. Możemy tu ustalić w którą

stronę ma przesunąć się kursor po naciśnięciu Enter'a jeśli w ogóle ma reagować na ten

klawisz. Opcja trzecia jest dla osób, które denerwuje notoryczne pojawianie się

miałczacych kotków itd. Możemy wyeliminować te efekty opcją reaguj za pomocą

animacji nie wybierając jej. Ciekawa jest także zakładka Widok, która ustawia jakie

elementy arkusza mają być widoczne, a jakie nie. Jest tu szeroki wybór i należy do nas.

Następna jest zakładka Listy gdzie znajdują się dostępne listy danych np. dni tygodnia,

miesiące. Tutaj możemy dodać własną listę lub importować ją z komórek w arkuszu. Jako

ostatnią omówię zakładkę Przechodzenie

Są tu dwie interesujące opcje. Pierwsza z nich to format zapisywanego pliku. Mamy do

wyboru całą listę formatów np. kompatybilnych z wcześniejszymi wersjami Excel'a. Druga

opcja jest szczególnie przydatna dla osób obsługujących komputery głównie klawiaturą -

bez myszki. Jest to klawisz menu Excel'a. Można oczywiście używać kombinacji Alt + P

itd., ale po co. Naciśnięcie ustawionego klawisza wywołuje menu w miejscu Plik. Później

przechodzimy strzałkami i wszystko. Nie trzeba szukać lub pamiętać kluczowych liter.

UWAGA!!! Na większości klawiatur obok prawego klawisza Winlogo znajduje się

klawisz wywołujący menu programów. W Excel'u użycie tego klawisza jest

równoznaczne z naciśnięciem prawego przycisku myszki. Oprócz opcji ogólnych są

jeszcze dwa miejsca, gdzie możemy dostosować Excel'a. Pierwsze z nich to menu Widok.

Wybieramy tutaj czy widok ma być normalny czy z podziałem na strony. Oprócz tego jest

rozwijana lista dostępnych pasków narzędzi. Oprócz nich możemy dodawać lub usuwać

pasek formuły i pasek stanu znajdujący się na samym dole. Są jeszcze nagłówki, stopki,

powiększenie itd. Przy okazji wyjaśnię, że celowo wszystkie lekcje omawiają

wykorzystanie poleceń z menu. Skróty do nich są oczywiście na paskach zadań, ale

praktycznie każdy ma inny pasek i nie ma dostępu do wszystkich omawianych poleceń

przez paski. Menu z to jest zawsze takie samo. Dzięki temu uniknąłem opisywania jak

wygląda dana ikonka i szukania jej.

Wyżej przedstawiony rysunek celowo pokazuje listę dostępnych pasków narzędzi.

Możemy wybrać każdy z nich. Możemy nawet znacznie więcej. Drugie miejsce

dostosowujące Excel'a znajduje sie też tutaj. Jest to ostatnie polecenie czyli Dostosuj... .

Dzięki niemu możemy dostosować - dodawać i odejmować ikony ze standardowych

pasków. Wybranie tego polecenia powoduje pojawienie się okna dostosowywania.

Jest to lista wszystkich dostępnych ikon (poleceń), które możemy dodać do wybranego

paska oraz całych pasków. Polecenia są podzielone na kategorie. Jeśli chcemy dodać

określoną ikonę polecenia do jakiegoś paska musimy wykonać następujące czynności:

klikamy lewym przyciskiem na ikonę oraz przytrzymując klawisz przesuwamy kursor na

wybrany pasek. Kiedy kursor pojawi się w polu pask,a na samym pasku wyświetli się

czarna linia pokazująca między którymi ikonami znajdzie się dodawany skrót. Jeśli

znajdujemy się w żądanym miejscu wystarczy puścić klawisz myszki.

Podsumowanie

Ta lekcja pokazuje jak dostosować Excel'a do własnych potrzeb. Powinieneś umieć:

a) zmienić domyślnego użytkownika

b) zmienić docelowy folder

c) dostosować zasady edycji, wyświetlania itd. do indywidualnych upodobań

d) dodać paski narzędzi i pojedyncze ikony do pasków

Lekcja 17 - Udostępnianie

Zadanie 31

Udostępnij skoroszyt Kurs tak, aby mogło z niego korzystać kilka osób jednocześnie.

Opis wykonania

Użytkownicy pracujący w sieci komputerów mogą jednocześnie korzystać z jednego

skoroszytu.

Umożliwia to polecenie Udostępnij skoroszyt. Wywołane okno składa się z dwóch

zakładek. Samo udostępnianie polega na zakreśleniu pola "Pozwalaj na zmiany

wprowadzane...". To wystarczy, a na dole znajduje się lista osób aktualnie korzystających

ze skoroszytu. Druga zakładka jest aktywna dopiero po wybraniu wyżej wymienionego

pola. Można tu ustawić czy ma być przechowywana historia zmian, a jeśli tak to jak

długo. Ustawia się też kiedy następuje uaktualnienie. Najważniejsze jest ustawienie

konfliktowych zmian. Pojawiają się one, gdy dwóch użytkowników wypełni komórkę

różnymi danymi. Wtedy mamy do wyboru, czy Excel ma pytać które dane są właściwe,

czy zapisywać i zmieniać bez pytania.

Podsumowanie

Dla osób pracujących w sieci może to być bardzo ważne polecenie, ale jego zastosowanie

jest tak proste, że nie ma sensu poświęcać mu więcej czasu.

Lekcja 18 - sprawdzanie poprawności

Zadanie 32

Dostosuj zakres komórek B4:B12 arkusza Kurs1 tak, aby można było wpisywać tylko

liczby. W przypadku innego wypełnienia ma pokazywać się komunikat nakazujący zmianę

wartości na liczbę.

Zadanie 33

Skopiuj listę osób do dowolnego zakresu. Dostosuj zakres komórek A4:A12 arkusza Kurs1

tak, aby można je było wypełniać tylko z listy wcześniej skopiowanej.

Opis wykonania

Na tej lekcji omówię jak posługiwać się poleceniem Sprawdzanie poprawności, które

znajduje się w menu Dane. Używamy go wtedy, gdy chcemy narzucić innym

użytkownikom pliku jakie dane mogą wprowadzać w określone komórki. Jak przy

większości poleceń wybranie powoduje pojawienie się okna opcji. Jest ono podzielone na

trzy zakładki, które szczegółowo omówię.

Zakładka "Ustawienia" zawiera kryteria poprawności. Zaczynając od góry mamy pole

"Dozwolone:". Zawiera ono kategorie wartości możliwych do wpisania. My wybieramy

"Dziesiętne". W zależności od wyboru zmieniają się inne pola na tej zakładce. W naszym

przypadku mamy do wyboru współczynnik relacji oraz wartości "Minimum" i "Maksimum".

Druga zakładka zawiera komunikat wejściowy. Składa się zawsze z trzech pól. Jeśli

pierwsze pole "Pokazuj..." jest wybrane, to dwa następne są aktywne. Wpisujemy tam

tytuł komunikatu i treść do wyświetlania. Jeśli wybierzemy komunikat wejściowy to przy

każdym ustawieniu kursora na sprawdzanej komórce pojawia się przez nas ustalony

komunikat w formie komentarza. Zakładka "Ostrzeżenie o błędzie" pozwala na ustalenie

czy po wprowadzeniu danych nie spełniających kryteriów pojawiać się będzie komunikat,

jakie będzie jego zachowanie, jaki jest tytuł i treść. Wg mnie komunikat ten jest

konieczny, ponieważ samo sprawdzanie bez informowania jest bezcelowe. Dlatego

zawsze zaznaczamy pierwsze pole. Pole "Styl" określa jaki jest charakter ostrzeżenia. Na

przykład wybranie opcji "Zatrzymaj" nie pozwoli na wprowadzenie niepoprawnych

danych, a "Informacje" będzie tylko informować. Następnych dwóch pól nie muszę chyba

komentować. Ostrzeżenie o błędzie pojawia się w formie okna dialogowego.

W przypadku, kiedy chcemy ustalić listę wartości do wyboru postępujemy podobnie.

Zakładki drugą i trzecią wypełniamy identycznie. W pierwszej zakładce jako "Dozwolone:"

wybieramy "Lista".

Uaktywnia się nam pole "Źródło", gdzie wpisujemy zakres komórek zawierający listę. W

naszym przypadku jest to zakres, do którego skopiowaliśmy listę osób.

Podsumowanie

Sprawdzanie poprawności bardzo ułatwia pracę, gdy nie jesteśmy autorem pliku i do

końca nie jesteśmy pewni w jaki sposób powinny być wypełnione komórki. Jest to także

zabezpieczenie dla autora zapewniające prawidłowe wprowadzanie danych.

Lekcja 19 - makra

Zadanie 34

Ustal obszary wydruków dla arkuszy Kurs3 i Kurs4, a następnie zarejestruj makro które

wydrukuje te dwa arkusze.

Opis wykonania

Makra służą do wykonywania często powtarzających się czynności. Najprościej definiując

są to bloki instrukcji do wykonania przez komputer. Pozwalają one na automatyzację

niektórych zadań. Można na przykład zarejestrować makro drukujące kilka arkuszy.

Makra mogą wykonywać dowolne czynności. Zależy to tylko od użytkownika. Zadanie 34

wymaga zarejestrowania makra drukującego dwa arkusze. Przed zarejestrowaniem

musimy ustalić obszary wydruku. Grupa poleceń obsługujących makra znajduje się w

menu Narzędzia, Makro. Aby skorzystać z jakiegoś makra musimy je najpierw

zarejestrować. Służy do tego polecenie "Zarejestruj nowe makro...". Wywołuje ono okno

rejestracji.

Znajduje się tutaj nazwa makra, opcja klawisza skrótu, miejsce przechowywania i opis.

Istnieją ograniczenia co do nazwy. Nazwą nie może być liczba, nie można stosować spacji

itd. Klawisz skrótu służy do ułatwienia przy wywoływaniu. Jeśli w tym polu wpiszemy np.

a , to kombinacja klawiszy Ctrl + a wywoła rejestrowane makro. Makro możemy

przechowywać w kilku miejscach. Na przykład może to być bieżący skoroszyt lub

skoroszyt makr osobistych itd. Opis makra to standardowo data rejestracji i autor, ale

możemy go dowolnie modyfikować. Po wciśnięciu przycisku OK przechodzimy do

właściwego etapu rejestracji. Od tej pory wszystkie wykonane operacje będą

rejestrowane. Pojawia się jednocześnie pasek rejestracji makra.

Posiada od jedynie dwa polecenia. Kwadracik po lewej pozwala na zakończenie

nagrywania. Po zakończeniu makro jest gotowe do pracy. Drugim poleceniem ustalamy,

czy zapisywane odwołania mają być względne czy bezwzględne (różnicę wyjaśniłem

wcześniej). Raz utworzone makro możemy wielokrotnie wykorzystywać. Uruchomić

makro można na dwa sposoby. Można użyć klawisza skrótu lub wywołać z listy makr.

Lista ta znajduje się w menu Narzędzia, Makro, Makra. Uruchomione makro powtórzy

wszystkie operacje wykonywane przy rejestrowaniu.

Podsumowanie

Makra służą automatyzacji zadań. Można je dowolnie konfigurować ułatwiając sobie

prace, które często się powtarzają. Utworzone makro ma swoje odbicie w module VBA

Project, gdzie możemy je jeszcze modyfikować.

I to już koniec kursu. Jeżeli dotarliście do tego momentu posiadacie już podstawową

wiedzę na temat obsługi excela.