108 Kartkówki  klucze odpowiedzi
Lp. Grupa A Grupa B Kryterium punktowania
Budowa i funkcje kwasów nukleinowych
za wstawienie odpowiednich liter
1. P P
P P
D
D
T
T R D
D R
do schematów kwasów nukle-
P P
P P P
P
D
D
G inowych  1 p; za zakreślenie
G
D
D R
R
P P
P
P P
P
nukleotydu  1 p.;
D D
A
A
D
D R
R
P
P za poprawne podpisanie DNA
P P
P
P
D D
C
C
D
D R i RNA  1 p.; razem 3 p.
R
P P
kwas deoksyrybonukleinowy kwas rybonukleinowy kwas rybonukleinowy kwas deoksyrybonukleinowy
D A za prawidłową odpowiedz
 1 p.
2.
F, P, P P, F, P za trzy prawidłowe oceny  2 p.
3.
Geny i genomy. Kod genetyczny
wpisuje kolejno: intron, ekson, poniżej gen; wpisuje kolejno: ekson, intron, poniżej gen; za prawidłowe uzupełnienie
1.
wpisuje: odcinek DNA, który zawiera informacje wpisuje: odcinek DNA, który zawiera informacje ilustracji  1 p.; za prawidłowo
dotyczące budowy jednego białka (łańcucha dotyczące budowy jednego białka (łańcucha podaną definicję  1 p.;
polipeptydowego) lub jednej cząsteczki RNA polipeptydowego) lub jednej cząsteczki RNA razem  2 p.
podkreśla: jądro komórkowe, plazmid, mito- podkreśla: jądro komórkowe, plazmid, mito- za prawidłową odpowiedz
 1 p.
2.
chondrium, chloroplast, chromosom bakteryjny chondrium, chloroplast, chromosom bakteryjny
np. posiadanie genomu zawierającego poje- np. posiadanie genomu zawierającego więcej za prawidłową odpowiedz
 1 p.
3.
dyńczy zestaw chromosomów niż dwa zestawy chromosomów
wpisuje w kolejnych wierszach: np. każdy wpisuje w kolejnych wierszach: uniwersalny; za każdą prawidłową
4.
kodon koduje jeden, zawsze ten sam, amino- np. trzy kolejne nukleotydy w nici mRNA kodu- odpowiedz
 1 p.; razem 4 p.
kwas; zdegenerowany; np. aminokwasy są ją jeden aminokwas; jednoznaczny; np. kilka
kodowane przez występujące po sobie kodony; kodonów może oznaczać ten sam aminokwas
niezachodzący
Ekspresja genów
wpisuje kolejno: transkrypcja; jądrze komórko- wpisuje kolejno: translacja; cytoplazmie; za każde prawidłowo uzupełnio-
1.
wym; translacja; cytoplazmie transkrypcja; jądrze komórkowym ne zdanie  1 p.; razem 2 p.
A C za prawidłową odpowiedz
 1 p.
2.
wpisuje: AUGGACGGUCAAUAU; 5 wpisuje: AAACGACCAUUCGGG; 5 za każdą prawidłową
3.
odpowiedz
 1 p.; razem 2 p.
wpisuje kolejno: 6, 3, 1, 7, 5, 2, 4 wpisuje kolejno: 4, 6, 3, 1, 7, 2, 5 za prawidłową odpowiedz
 1 p.
4.
Biotechnologia a medycyna
np. na ustalaniu sekwencji określonego genu np. na sprawdzaniu, czy w próbce krwi pocho- za prawidłową odpowiedz
 1 p.
1.
pacjenta lub obecności w próbce pochodzącej dzącej od osoby chorej znajdują się białka
od osoby chorej materiału genetycznego cho- charakterystyczne dla wirusa lub bakterii albo
robotwórczych wirusów i bakterii przeciwciała wytworzone przez organizm w celu
zwalczenia tych czynników chorobotwórczych
A  świnka, B  reumatoidalne zapalenie sta- A  cukrzyca, B  wirusowe zapalenie za każde prawidłowe przypo-
2.
wów, C  mukowiscydoza wątroby typu B, C  reumatoidalne zapalenie rządkowanie  1 p.;
stawów razem  3 p.
uzupełnia kolejno np.: hodowla i różnicowanie komórek w pożądany rodzaj komórek, tkankę lub za każdy prawidłowy opis
3.
narząd; wszczepienie wyhodowanego materiału do organizmu pacjenta; etapu  1 p.; za prawidłowe
dopisuje np.: zastosowanie komórek pobranych od pacjenta, sprawia, że wyhodowana tkanka czy wyjaśnienie  1 p.; razem  3 p.
narząd nie zostaną odrzucone przez organizm
np. wprowadzenie prawidłowego genu np. leczenie osób cierpiących z powodu wro- za prawidłową odpowiedz
 1 p.
4.
do komórek wiąże się z ryzykiem uszkodzenia dzonych chorób genetycznych oraz ciężkich
innych genów chorób nabytych
Kartkówki  klucze odpowiedzi 109
Lp. Grupa A Grupa B Kryterium punktowania
Klonowanie  tworzenie genetycznych kopii
np. nie jest poprawne, gdyż klonowanie obserwuje się w przyrodzie (w naturalnych warunkach) za prawidłową ocenę  1 p., za
1.
prawidłowe uzasadnienie oceny 
1 p.; razem 2 p.
a) np. badanie funkcji genów, b) np. odtwarza- a) np. produkcja substancji leczniczych, b) np. za każdy przykład  1 p.;
2.
nie gatunków wymarłych uzyskanie roślin razem 2 p.
o określonym kolorze kwiatów
A  ponieważ owca ta jest dawcą materiału ponieważ niezbędne były trzy owce, by za prawidłową odpowiedz
 1 p.
3.
genetycznego powstała Dolly: jedna owca była dawcą mate-
riału genetycznego (A), druga  komórki jajo-
wej (B), a trzecia była matką zastępczą (C)
Inżynieria genetyczna  korzyści i zagrożenia
a) np. produkcja szczepionek, testowanie a) np. produkcja biodegradowalnych tworzyw, za każdą prawidłową odpowiedz

1.
nowych leków, b) np. tworzenie odmian roślin b) np. tworzenie zmodyfikowanych genetycz- 1 p.; razem 2 p.
odpornych na choroby wirusowe nie organizmów rozkładających zanieczysz-
czenia
np. wpływ GMO na środowisko naturalne: zmniejszenie populacji naturalnie występujących za każde podane dwa przykłady 
2.
gatunków wskutek konkurencji z GMO, uodpornienie się szkodników na toksyczne białko wytwa- 1 p.; razem 2 p.
rzane przez GMO; wpływ GMO na zdrowie człowieka: produkty GMO mogą zawierać białka,
które spowodują uczulenia lub choroby; białka GMO mogą np. hamować działanie genów czło-
wieka i prowadzić do chorób
A D za prawidłową odpowiedz
 1 p.
3.
np. a) ustalenie ojcostwa, b) ustalanie przyna- np. a) diagnostyka chorób genetycznych, b) za każdy podany przykład 
4.
leżności organizmu do grupy systematycznej ustalanie przebiegu ewolucji 1 p.; razem 2 p.
Czym jest różnorodność biologiczna?
A. gatunkowa, B. genetyczna, C. ekosyste- A. gatunkowa, B. ekosystemowa, za każdą prawidłowo dopisaną
1.
mowa C. genetyczna nazwę  1 p., razem 3 p.
ekosystemowa: 4, 5; gatunkowa: 1, 2, 7; gene- genetyczna: 4, 6; gatunkowa: 1, 2, 5; za każde prawidłowe przyporząd-
2.
tyczna: 3, 6 ekosystemowa: 3, 7 kowanie  1 p.; razem 3 p.
F, F, P F, P, P za trzy prawidłowe oceny  2 p.
3.
tendencja rosnąca za prawidłową odpowiedz
 1 p.
4.
Zagrożenia różnorodności biologicznej
wykreśla: wolniej, wybranych, zmiany warunków środowiska za trzy prawidłowe wykreślenia 
1.
2 p.
A  4, B  1, 3, C  2, 5 A  2, 5, B  1, 3, C  4 za każde prawidłowe przyporząd-
2.
kowanie  1 p.; razem 3 p.
wzrost liczebności populacji jeżowców spadek liczebności populacji glonów, zanik łąk za prawidłową odpowiedz
 1 p.
3.
podwodnych
podkreśla: drop, perłoródka rzeczna, tur, stor- podkreśla: gołąb wędrowny, wilk workowaty, za prawidłową odpowiedz
 1 p.
4.
czyk trójzębny, suseł moręgowaty ropucha Kihansi, grubowarg dwubarwny
Międzynarodowe formy ochrony przyrody
A  3, B  2, C  4 A  4, B  2, C  3 za każde prawidłowe przyporząd-
1.
kowanie  1 p.; razem 3 p.
Karkonoski Rezerwat Biosfery, Tatrzański np. Białowieski Rezerwat Biosfery, za prawidłową odpowiedz
 1 p.
2.
Rezerwat Biosfery, Międzynarodowy Rezerwat Rezerwat Biosfery  Puszcza Kampinoska ,
Biosfery  Karpaty Wschodnie Rezerwat Biosfery  Bory Tucholskie
B A za prawidłową odpowiedz
 1 p.
3.
wpisuje kolejno: A, C wpisuje kolejno: A, B za każde prawidłowe przyporząd-
4.
kowanie  1 p.; razem 2 p.