DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Parafilia (para = obok, ponadto, oprócz i -philia = miłość),
zaburzenie preferencji seksualnych (dawniej: "dewiacja
seksualna", "zboczenie seksualne", "perwersja seksualna )
1) rodzaj zaburzenia na tle seksualnym, w którym
wystąpienie podniecenia seksualnego i pełnej satysfakcji
seksualnej uzależnione jest od pojawienia się
specyficznych obiektów (w tym osób), rytuałów czy
sytuacji, nie będących częścią normatywnej stymulacji
2) długotrwałe, nawracające, silne, seksualnie podniecające
fantazje, seksualne pobudki lub zachowania, które
obejmują niezwykłe obiekty, działania lub sytuacje (obiekty
nieosobowe, cierpienie lub poniżenie, dzieci lub inne nie
wyrażające zgody osoby) i powodują klinicznie znaczącą
przykrość lub pogorszenie w społecznej, zarobkowej lub
innych ważnych dziedzinach funkcjonowania
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Termin "parafilia" pojawił się po raz pierwszy w III wydaniu
DSM, z 1980. W najnowszym, IV wydaniu, wersja
przejrzana (DSM-IV-TR), z 2000 r., ogólna definicja
parafilii obejmuje dwa kryteria:
Kryterium A: "Trwające przez ponad 6 miesięcy, nawracające,
silne, seksualnie podniecajÄ…ce fantazje, seksualne pobudki
(urges) lub zachowania ogólnie obejmujące:
(1) obiekty nieosobowe,
(2) cierpienie lub upokorzenie własne lub partnera,
lub (3) dzieci lub inne nie wyrażające zgody osoby",
Kryterium B: które "powodują klinicznie znaczącą przykrość
(distress) lub pogorszenie (impairment) w społecznej,
zarobkowej (occupational), lub innych ważnych
dziedzinach funkcjonowania".
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Każdy człowiek, w ramach różnic indywidualnych, posiada odmienne
preferencje seksualne. Posiadania niezwykłych, rzadkich preferencji
seksualnych nie należy traktować jako patologii  o stanie patologicznej
parafilii mówimy dopiero wtedy, gdy preferencje uniemożliwiają utrzymanie
afektywno-emocjonalnego zwiÄ…zku z drugÄ… osobÄ….
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Pojęcie parafilii ("dewiacji seksualnej") obejmuje:
1/ odchylenia seksualne patologiczne (odchylenia od normy
medycznej),
2/ odchylenia seksualne niepatologiczne (odchylenia od norm
społecznych obowiązujących w danym społeczeństwie w
odniesieniu do seksualności).
Norma społeczna jest zwykle o wiele węższa niż norma medyczna. Poza
nią, oprócz zachowań seksualnych zaburzających zdrowie i rozwój
człowieka i powodujących subiektywne cierpienie (patologia w sensie
medycznym) znajduje się wiele zachowań seksualnych niepatologicznych,
lecz niepożądanych z punktu widzenia norm moralnych oraz systemu
wartości obowiązujących w danym społeczeństwie.
Pojęcie odchylenia seksualnego niepatologicznego jest więc względne i
odnosi się tylko do określonego społeczeństwa.
Granica zaś między takim odchyleniem a normą jest płynna i nieostra
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Parafilia a choroba
Relacja między parafilią, a chorobą, w znaczeniu medycznym:
1. Pojmowanie parafilii jako choroby, oparte na modelu medycznym i
etiologii biologiczno-somatycznej pomija czynniki i mechanizmy
społeczne, przez co utożsamia zachowanie odbiegające od normy
społecznej z chorobą psychiczną.
2. Parafilia nie jest najczęściej zachowaniem chorobowym, lecz
zachowaniem sprzecznym z normą społeczną (odchyleniem seksualnym
niepatologicznym).
3. Część osób przejawiających zachowania parafilne ma normalną,
niezaburzoną osobowość.
4. Obecność parafilii nie oznacza bezwarunkowo wskazania do leczenia. W
przypadku odchyleń seksualnych niepatologicznych możliwość leczenia
należy rozważyć, gdy człowiek cierpi z ich powodu.
5. Cierpienie w tym przypadku jest najczęściej skutkiem konfliktu
zewnętrznego (zagrożenie związane z naruszeniem norm prawnych lub
obyczajowych) lub wewnętrznego (z zinternalizowaną norma moralną).
6. Celem leczenia nie powinno być usunięcie parafilii (które jest często
niemożliwe), lecz uwolnienie człowieka od cierpień z nią związanych, a
więc jego psychiczne dostosowanie się do niej.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Istnieją cztery zasadnicze możliwości reakcji osobowości na parafilię.
1. Afirmacja. Pogodzenie się osobowości z parafilią, zmniejszające do
minimum konflikty wewnętrzne. Nadal mogą istnieć konflikty zewnętrzne.
2. Akceptacja. Częściowe pogodzenie się osobowości z parafilią.
Nastawienie ambiwalentne. Ograniczona realizacja (np. tylko w
wyobrażeniach masturbacyjnych). Skrywanie zachowań parafilnych
przed otoczeniem. Równowaga chwiejna, niebezpieczeństwo łamania
narzucanych sobie ograniczeń.
3. Obrona. Uruchomienie psychicznych mechanizmów obronnych.
Tendencja do stłumienia parafilii lub seksualności w ogóle. Silny konflikt
wewnętrzny. Parafilia albo cała seksualność jest odczuwana jako obca,
nie zintegrowana z osobowością. Może wystąpić przebieg progresywny
(odchylenie patologiczne). Możliwe próby samobójcze.
4. Wyparcie. Odrzucenie parafilii przez osobowość, dzięki silnym
mechanizmom obronnym. Pozorny brak konfliktów wewnętrznych.
Możliwe wbudowanie w aktywność nieseksualną (np. sadysta stosuje
kary cielesne jako "środek wychowawczy" nie uświadamiając sobie ich
jako subiektywnie seksualnie go podniecających). Mogą występować
nagłe, impulsywne wyłamania spod kontroli psychicznej, skutkujące
zachowaniami parafilnymi (odchylenie patologiczne).
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Klasyfikacja parafilii w 10 wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10
Kod Nazwa Warunkiem osiągnięcia satysfakcji seksualnej jest:
F65.0 fetyszyzm użycie nieosobowych (najczęściej nieożywionych) obiektów (z
obecnością lub bez partnera osobowego).
F65.1 transwestytyzm u osoby heteroseksualnej, ubieranie się w odzież właściwą osobie płci
fetyszystyczny przeciwnej, zwykle bez realnego partnera, ale z wyobrażaniem sobie,
że jest się też tym partnerem.
F65.2 ekshibicjonizm pokazywanie swoich narządów płciowych zaskoczonym (nie
przewidujÄ…cym tego) obcym osobom
F65.3 voyeuryzm obserwowanie nie wiedzÄ…cej o tym, nie podejrzewajÄ…cej tego i nie
zgadzającej się na to osoby, która jest naga, zdejmuje ubranie, lub jest
w trakcie czynności seksualnej.
F65.4 pedofilia czynność seksualna z udziałem dziecka lub dzieci, które nie weszły w
okres pokwitania (zwykle w wieku 13 lat lub młodszych).
F65.5 sadomasochizm bycie (rzeczywiste, nie symulowane) upokarzanym, bitym, wiÄ…zanym,
lub doznawanie cierpienia w inny sposób, rzeczywiste (nie
symulowane), fizyczne (ból) lub psychiczne cierpienie (w tym
upokorzenie) innej osoby (ofiary), obecność cierpienia i przemocy
podczas aktów seksualnych.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Istnieje także wiele rzadkich typów parafilii "niespecyficznych", które nie zostały wymienione w klasyfikacjach
lecz obecne sÄ… w literaturze:
Nazwa Warunkiem osiągnięcia satysfakcji seksualnej jest:
nekrofilia kontakt ze zwłokami
skatologia telefoniczna prowadzenie obscenicznych rozmów przez telefon
gerontofilia kontakt z osobami w zaawansowanym wieku
zoofilia kontakt ze zwierzętami
urofilia oddawanie moczu
asfiksja autoerotyczna ograniczanie sobie dostępu tlenu (duszenie się )
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Teoretycznie każdy przedmiot lub sytuacja może stać się dla człowieka fetyszem. W literaturze
fachowej oraz w mediach często pojawiają się terminy opisujące specyficzne przypadki
fetyszyzmu, lecz tylko część z nich ma jakiekolwiek znaczenie medyczne, a część wystąpiła
albo tylko w pojedynczych udokumentowanych przypadkach, albo opiera się wyłącznie na
przekazach anegdotycznych.
Poniżej znajduje się zestawienie spotykanych terminów:
agorafilia - bodz
cem seksualnym sÄ… miejsca publiczne,
akrotomofilia, dysmorfofilia - fetyszem jest okaleczone lub zdeformowane ciało partnera,
endytofilia - osiąganiu satysfakcji seksualnej wyłącznie z ubranymi partnerami,
koprofilia - bodz
cem seksualnym jest kał i czynności związane z nim,
apotemnofilia - fetyszem jest własne okaleczone ciało (samookaleczenie),
grawiditofilia - fetyszem jest brzuch ciężarnej kobiety,
klizmafilia - satysfakcja seksualna jest osiÄ…gana poprzez wlew odbytniczy,
pigmalionizm (agalmatofilia) - osiąganie stanu podniecenia płciowego na widok wizerunków,
np. zdjęć, rzez
b, obrazów,
podofilia - fetysz zwiÄ…zany ze stopami,
heterochromofilia - fetysz związany z odmiennym kolorem skóry partnera,
sthenolagnia - fetysz zwiÄ…zany z odczuwaniem satysfakcji seksualnej w przypadku obcowania
z wyrzez
bionymi mięśniami,
ozolagnia - fetysz zwiÄ…zany z odczuwaniem satysfakcji seksualnej tylko w przypadku kontaktu
z zapachami partnera.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Przyczyny zaburzeń preferencji seksualnych
Wiele osób dotkniętych parafiliami jest w stanie wskazać genezę swoich
preferencji, wynikają one bowiem często z kojarzenia danego bodz
ca z
satysfakcjÄ… seksualnÄ… (warunkowanie klasyczne). Zgodnie z mechanizmami
warunkowania, neutralne bodz
ce kojarzone z seksualnymi zacznÄ…
wywoływać podniecenie seksualne.
Powyższa koncepcja wyjaśnia też fakt, że wiele osób dotkniętych parafilią
wykazuje kilka typów parafilii na raz. W ich przypadku kojarzenie bodz
ców
neutralnych z seksualnymi zachodziło bardzo szybko na różnych
płaszczyznach.
Zdaniem niektórych badaczy, tego typu wyjaśnienia mogą być jedynie
świadomościową racjonalizacją faktycznego z
ródła. Rzeczywista przyczyna
zróżnicowania preferencji leży głębiej i pozostaje w dużym stopniu
nieznana.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Terapia parafilii
Wiele osób dotkniętych parafiliami nie uważa swego stanu za patologiczny i nie
odczuwa potrzeby zmiany swoich preferencji. Najczęściej są one do tego zmuszane
przez władze dopiero, gdy trafią do więzienia w związku z przestępstwami na tle
seksualnym.
Chęć zmiany pojawia się najczęściej, gdy parafilia staje się uciążliwa lub niszczy
związek z drugą osobą. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy partnerzy tych osób
uświadamiają sobie, że pełnią w związku rolę rekwizytu niezbędnego lub
ułatwiającego realizację potrzeb seksualnych. Jednocześnie, osoby dotknięte
parafilią często mają poczucie winy z powodu swoich preferencji, które uważają za
niemoralne czy wręcz obrzydliwe. Wielu z nich popada w depresje.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Celem terapii jest uwolnienie człowieka od cierpienia, co nie pokrywa się z
koniecznością uwolnienia go od skłonności parafilnych. Sposób
postępowania zależy od przyczyny cierpienia:
" Jeśli cierpienie spowodowane jest realnie doświadczanym odrzuceniem
przez otoczenie, lub obawÄ… odrzucenia, celem terapii jest wzmacnianie
pewności siebie i stabilizacja emocjonalna, które umożliwią osobowości
akceptację parafilnych skłonności.
" Jeśli człowiekowi brakuje sił lub zdolności do akceptacji siebie wraz z
parafilią, gdy nie może on przezwyciężyć nacisku społecznego otoczenia lub
własnego poczucia winy, oraz gdy parafilia jest nietolerowana przez
społeczeństwo do tego stopnia, że spotyka się z ostrymi sankcjami
społecznymi, w tym karnymi, to celem terapii staje się usunięcie zachowań
parafilnych np. przez tzw. terapię zachowania (behawioralną). W niektórych
przypadkach konieczne może być przejściowe lub trwałe wyłączenie
(osłabienie) popędu seksualnego (kastracja).
" Jeśli zachowania parafilne są objawem nerwicy, w grę wchodzi tylko jej
leczenie metodami psychoterapeutycznymi.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Pojęcia: przemoc seksualna, wykorzystanie seksualne, molestowanie
seksualne, są synonimami funkcjonującymi w społeczeństwie na określenie
zachowań, które opisuje kodeks karny jako przestępstwa seksualne.
Polski kodeks karny ujednolica kwestiÄ™ nazewnictwa. W rozdziale XXV
poświęconym przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności
ustawodawca zawarł opis wszystkich zachowań seksualnych karnie
zabronionych i zagrożonych sankcjami karnym.
Do przestępstw seksualnych opisanych w kodeksie karnym zalicza się:
- wykorzystywanie seksualne dzieci,
- kazirodztwo,
- zgwałcenie,
- molestowanie seksualne,
- zabójstwa na tle seksualnym.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Wykorzystywanie seksualne dzieci
Wykorzystywanie seksualne to angażowanie dziecka przez osobę dojrzałą
seksualnie w jakąkolwiek aktywność, która ma doprowadzić do seksualnego
zaspokojenia osoby dorosłej. Często wykorzystanie seksualne dokonywane
jest przy pomocy uwodzenia, straszenia lub szantażowania dziecka.
Sprawcy nie zawsze używają siły (wg Glaser i Frost).
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Istnieje wiele typologii przemocy seksualnej wobec dzieci; najczęściej badacze
wyróżniają następujące jej rodzaje:
1. Bez kontaktu fizycznego
" · Rozmowy o treÅ›ci seksualnej
Sprawca wyraża wprost swoje pragnienia seksualne wobec dziecka (np. Popatrz na mojego
siusiaka, pokaż mi to, co masz pod majteczkami), wyraża opinie na temat atrakcyjności
erotycznej dziecka lub własnej (Masz ładną pupę, chcę ją lepiej obejrzeć, masz piękne
cycuszki, chcę je pocałować itp.) albo opowiada dziecku o swojej aktywności seksualnej z
innymi osobami.
" · Ekspozycja anatomii i czynnoÅ›ci seksualnej
Sprawca pokazuje dziecku swoje intymne części ciała, może też masturbować się w jego
obecności.
" · PodglÄ…dactwo
Dziecko jest podglądane w czasie kąpieli, czynności fizjologicznych; towarzyszy temu
podniecenie i masturbacja sprawcy.
2. Kontakty seksualne polegające na pobudzaniu intymnych części ciała
" · Dotykanie ciaÅ‚a dziecka
" · CaÅ‚owanie intymnych części jego ciaÅ‚a
" · Ocieractwo
" · Pobudzanie rÄ™czne narzÄ…dów pÅ‚ciowych dziecka
3. Kontakty oralno-genitalne
4. Stosunki udowe
5. Penetracja seksualna (oralno-genitalna)
6. Komercyjne seksualne wykorzystywanie dzieci (np. dziecięca pornografia czy
prostytucja)
7. Seksualne wykorzystywanie dzieci powiÄ…zane z innymi formami przemocy (np.
dewiacyjne formy przemocy seksualnej)
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Na to, że dziecko było ofiarą nadużycia seksualnego mogą wskazywać:
-objawy somatyczne: podrażnienia, zasinienia naskórka i bóle w okolicach ud,
genitaliów, brzucha, skaleczenia tych miejsc, infekcje dróg moczowo - płciowych,
urazy zewnętrznych narządów płciowych, urazy odbytu, krwawienie narządów
rodnych, ból przy oddawaniu moczu i kału, ciąża, choroby weneryczne, wirus HIV
-objawy psychologiczne i dotyczÄ…ce zachowania dziecka: nadmierna erotyzacja
dziecka, nieadekwatny do wieku poziom wiedzy o zachowaniach seksualnych,
zachowania uwodzÄ…ce, erotyczne rysunki i zabawy, agresja seksualna wobec
rówieśników, język dziecka przesycony słownictwem dotyczącym sfery seksualnej,
obniżony nastrój, lęk, niepokój, nieufność wobec dorosłych, nagłe zmiany nastroju
(wrogość, agresja, nadmierna uległość, emocjonalne  zamrożenie uczuć") poczucie
winy, wstydu, niska samoocena, myśli samobójcze, samookaleczenia, koszmary, lęki
nocne, nadpobudliwość psychoruchowa, zaburzenia łaknienia (anoreksja, bulimia),
trudności w koncentracji uwagi, moczenie nocne, dolegliwości psychosomatyczne,
ucieczki w alkohol, narkotyki, prostytucję, problemy szkolne, złe relacje z
rówieśnikami, ucieczki z domu, wagary.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Sprawcy
Sprawcami większości nadużyć seksualnych (75 - 80% ogółu) to ludzie znani
dziecku: członkowie rodziny, sąsiedzi, przyjaciele domu, nauczyciele i znajomi. Tylko
1/3 przypadków wiąże się z dewiacją seksualną. Stereotypem jest przekonanie, że
nadużyć seksualnych wobec dzieci dokonują osoby zaburzone psychicznie.
Sprawcami są tzw. normalni ludzie; osoby, których nigdy nie posądzonoby o
zaburzenia seksualne lub psychiczne (Lew-Starowicz, 1992).
IstniejÄ… dwa typy seksualnego wykorzystywania dzieci:
-typ intrafamiliarny, gdzie sprawcÄ… jest osoba z rodziny dziecka
-typ ekstrafamiliarny, gdzie sprawca jest osoba nie spokrewnionÄ… z dzieckiem
Istniej także podział sprawców wykorzystujących seksualnie dzieci ze względu na
preferencje seksualne:
-sprawcy preferencyjni to osoby o zaburzonych skłonnościach seksualnych, dla
których dziecko jest preferowanym obiektem seksualnym. Tę kategorię sprawców
określamy terminem "pedofile",
-sprawcy regresywni traktują dzieci jak zastępczych partnerów seksualnych i ich
zachowania nie sÄ… motywowane preferencjami seksualnymi.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Etapy działania sprawców przemocy:
1.Faza: uwodzenie. Poprzez dostępność, nakłanianie, wspólne zabawy, nagrody, czy
przemoc dochodzi do uwiedzenia dziecka.
2.Faza: interakcji seksualnej. Dochodzi do flirtu, oglądania ciał, masturbowania,
pieszczot, penetracji.
3.Faza: utrzymywania tajemnicy. Sprawca nie chce przerwać tego procederu z powodu
korzyści i przyjemność, zabrania także dziecku mówić o tym komukolwiek. Zdarza się, że ofiara
także odczuwa przyjemność, gdyż obdarzana jest ciepłem, miłością, dostaje nagrody, jest
zauważana, więc jest lojalna wobec sprawcy. W tej sytuacji dziecko czuje się odpowiedzialne
za sprawcÄ™, ma poczucie winy i wstydu.
Sprawcy często działają bez użycia przemocy, poświęcając dziecku, uwagę, czas i
zainteresowanie. Czasem dzieci nie maja świadomości, że są obiektami nadużycia
seksualnego. Sprawcy nakłaniają dzieci do posiadania  wspólnej tajemnicy",
zastraszają je konsekwencjami ujawnienia np., że mama się rozchoruje, tata pójdzie
do więzienia. Sprawiają, że to dziecko czuje się winne zaistniałej sytuacji.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Konsekwencje
Objawy wykorzystywania seksualnego należy odróżnić od skutków, które
mogą wystąpić po upływie pewnego czasu. To, jakie konsekwencje poniesie
dziecko w póz
niejszym życiu, zależy między innymi od takich czynników,
jak: wiek, jego osobowość, formy i przebieg przemocy seksualnej, więz
z
rodzicami. Następstwa są zdecydowanie poważniejsze, gdy:
" Sprawca był agresywny, brutalny, stosował takie formy przemocy, jak:
kontakty analne, oralne, dewiacyjne;
" Dziecko było wielokrotnie wykorzystywane;
" Sprawcą była osoba z najbliższej rodziny dziecka (ojciec, wujek, kuzyn
itp.);
" Dziecko było pozbawione pomocy i wsparcia ze strony swojej najbliższej
rodziny;
" Było wielokrotnie przesłuchiwane w obecności wielu obcych dla siebie
osób;
" Po zdarzeniu nie uzyskało profesjonalnej pomocy terapeutycznej.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Osoby dorosłe, wykorzystywane seksualnie w dzieciństwie,
cechuje ogólnie niższa samoocena, większa skłonność do
nałogowego sięgania po narkotyki i alkohol, skłonność do
zaburzeń nastrojów czy problemów interpersonalnych. Mogą u
nich wystąpić zaburzenia psychotyczne, zaburzenia
osobowości, depresje, próby samobójcze. Osoby seksualnie
wykorzystane w dzieciństwie miewają w życiu dorosłym
trudność w poszanowaniu swoich intymnych granic, mogą
podejmować przypadkowe, anonimowe kontakty seksualne z
wieloma różnymi partnerami, bez zaangażowania
emocjonalnego. Osoby takie nie tylko same są narażone na
przemoc seksualną w życiu dorosłym, ale wykazują skłonność
do jej stosowania wobec innych (szczególnie dzieje się tak w
przypadku ofiar-mężczyzn).
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Kazirodztwo  zachowanie seksualne w stosunku do osoby blisko spokrewnionej.
Kazirodztwo  przestępstwo polegające na dopuszczeniu się obcowania płciowego
w stosunku do wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata
lub siostry.
Art. 201 Kto dopuszcza się obcowania płciowego w stosunku do wstępnego,
zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Różnice pomiedzy prawnym a psychologicznym pojęciem kazirodztwa:
1/ kto może być sprawcą  w psychologii pojecie szersze obejmujące wszystkie
osoby pozostajÄ…ce w faktycznym zwiÄ…zku,
2/ zakres przedmiotowy  jakie czyny. W prawie obcowanie płciowe obejmuje swym
przedmiotowym zakresem kontakty genitalne o charakterze seksualnym tzn.
spółkowanie polegające na wprowadzeniu członka do pochwy oraz surogaty takiego
spółkowania, traktowane przez sprawcę jako jego ekwiwalenty. W rozumieniu
psychologicznym  patrz slajd 16.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Mechanizm rozwoju kazirodztwa w rodzinie najlepiej wyjaśnić odwołując się do
systemowej teorii rodziny. Sprawca jest uczestnikiem określonego systemu
rodzinnego, w którym poszczególne człony (elementy) poprzez specyficzne relacje
powodują, że diada kazirodcza może się rozwijać.
Podejście systemowe zakłada:
1/ współudział wszystkich członków w etiopatogenezie, gdyż wszyscy stanowią
elementy systemu,
2/ udział nie oznacza winy i odpowiedzialności.
30
30
26
25
18
20
16
15
13
13
15
10
10
10
5
5
0
1999r. 2000r. 2001r. 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. I
połowa
2010r.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Kryminalizacja kazirodztwa wzbudza wątpliwości. Trudno jest wyobrazić sobie decyzję bardziej
intymną, od decyzji dwojga dorosłych, świadomych tego, co robią ludzie, by podjąć ze sobą
współżycie seksualne. Ingerencja państwa w taką decyzję  w postaci np. zagrożenia
dobrowolnego współżycia seksualnego odpowiedzialnością karną  stanowi brutalne
naruszenie jednego z podstawowych praw człowieka, jakim jest prawo do prywatności i
decydowania o swoim życiu osobistym.
Problem z  argumentem genetycznym . Prawo bowiem nie zakazuje w sposób generalny
współżycia seksualnego i w konsekwencji posiadania dzieci nie tylko takim ludziom, w
przypadku których istnieje zwiększone ryzyko, że ich potomstwo będzie miało np. taką czy inną
chorobę natury genetycznej, ale również takim, w których przypadku jest rzeczą pewną, że ich
dzieci nie będą normalne. Np. w przypadku pary, w której zarówno kobieta, jak i mężczyzna są
chorzy na hemofilię prawdopodobieństwo, że jej dziecko będzie także chore na hemofilię
wynosi niemal 100%.
A jeśli chodzi o takie rodzaje kazirodztwa, które nie są oparte na obopólnej zgodzie  choć nie
stanowią klasycznego zgwałcenia albo wykorzystania seksualnego osoby w wieku poniżej 15
lat - to środkiem prawnym, za pomocą którego zachowania takie z powodzeniem można by
tępić jest art. 199 ż1 k.k., stanowiący, że ten, kto przez nadużycie stosunku zależności lub
wykorzystanie krytycznego położenia, doprowadza inną osobę do obcowania płciowego lub do
poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3 (i zgodnie z ż2 tego artykułu od 3 miesięcy do lat 5, jeżeli takiego
czynu dokonano na szkodę osoby w wieku powyżej 15, lecz mniej, niż 18 lat). Przepis o
kazirodztwie nie jest do tego niezbędny.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Kazirodztwo nie jest karalne np. w Argentynie, w Belgii, w Brazylii, we
Francji (gdzie przepisy zakazujące stosunków seksualnych między osobami
blisko spokrewnionymi zniósł Napoleon), w Holandii, w Luksemburgu, w
Japonii, w Portugalii, w Turcji, we WÅ‚oszech i w wielu stanach USA. W
Szwecji nie tylko, że kazirodztwo nie jest karalne, to rodzeństwo, które ma
jednego wspólnego rodzica, może zawrzeć ze sobą pełnoprawny związek
małżeński.
OFIARY KAZIRODZTWA
25
23
20
15
10
8
10
6
6
5
5
2
1
0
2007r. 2008r. 2009r. I połowa
2010r.
małoletni kobiety
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Zgwałcenie  w szerokim tego słowa znaczeniu jest to zmuszenie drugiej
osoby do obcowania płciowego, poddania się innej czynności seksualnej lub
wykonania takiej czynności.
Zgodnie z k.k. zgwałcenie to doprowadzenie innej osoby do obcowania
płciowego
1/ przy użyciu przemocy, groz
by bezprawnej lub podstępu (art. 197 k.k. ż 1
k.k.)
2/ przy wykorzystaniu bezradności lub wynikających z upośledzenia
umysłowego lub choroby psychicznej braku zdolności tej osoby do
rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem
(przestępstwo z art. 198 k.k.)
3/ przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego
położenia tej osoby (przestępstwa z art. 199 ż 1 i 2 k.k.)
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Obcowanie płciowe - każde umyślne działanie sprawcy, mające na celu
zaspokojenie jego potrzeb seksualnych, podjęte wbrew woli ofiary, a
polegające na jakichkolwiek czynnościach, począwszy od bezpośredniego
dotykania intymnych części ciała ofiary (a więc nie tylko narządów
płciowych, ale także np. piersi kobiet), a skończywszy na aktach
penetracyjnych (stosunki seksualne z użyciem ust, odbytu) - jest gwałtem w
rozumieniu art. 197 k.k. Tak zdefiniowane pojęcie zgwałcenia obejmuje więc
jako ofiary tego przestępstwa zarówno kobiety, jak i mężczyzn.
Gwałt zbiorowy
Pojęcie gwałtu "wspólnie z inną osobą" należy rozumieć w ten sposób, że
druga osoba niekoniecznie musi uczestniczyć w przestępstwie, bez-
pośrednio dokonując wyżej opisanych czynności. Wystarczy, że wez
mie w
nim udział w formie pomocnictwa: podstępem doprowadzając ofiarę na
miejsce gwałtu, pilnując, czy nikt nie nadchodzi, czy też w czasie gwałtu
przytrzymujÄ…c ofiarÄ™.
W praktyce sądowej nierzadkim zjawiskiem są wyroki skazujące za gwałt
w takiej formie... kobiety. Klasyczną postacią gwałtu zbiorowego jest jednak
bezpośrednie dokonywanie czynności seksualnych przez więcej niż jedną
osobę, przy czym osoby te działają wspólnie i w porozumieniu.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Przestępca seksualny - "statystyczny portret"
Na podstawie danych z 2008 r. powstał  statystyczny portret podejrzanego o przestępstwa
przeciwko obyczajności.
Zdecydowanie najczęściej jest to poczytalny mężczyzna ( w 2008 r tylko 111 podejrzanych to
kobiety i tylko 31 podejrzanych to osoby niepoczytalne).
3 na 4 ofiary tych przestępstw znają sprawcę ( w przypadku pedofilii odsetek ten jest wyższy i
wnosi 80 %).
Przy popełnianiu przestępstw najczęściej używają siły fizycznej, zastraszenia, groz
by,
podstępu, wykorzystują zależność ofiary od sprawcy. Podejrzani o zgwałcenia 5 razy grozili
ofiarom bronią palną lub inną, 21 razy niebezpiecznym narzędziem.
Większość podejrzanych to bezrobotni lub niepracujący i nie poszukujący pracy  919 osób, ale
było także 651 uczniów, 204 emerytów i rencistów, 51 rolników, 42 studentów.
7 % podejrzanych było wcześniej karanych za podobne przestępstwa.
Po zatrzymaniu i przedstawieniu zarzutów sąd zdecydował o tymczasowym aresztowaniu
1.038 podejrzanych, z tego w 203 przypadkach areszt został uchylony.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Jeśli chodzi o miejsca zgwałceń, to najczęściej do tego przestępstwa dochodzi w
mieszkaniach i domach - odnotowano 740 przestępstw. Inne miejsca, w których
doszło do zgwałceń to np. takie:
* Domki letniskowe  9, ogródki działkowe, altanki - 8
* Domy dziecka  3
* Domy opieki społecznej  3
* Hotel, zajazd  12
* Restauracja, pub, bar  7
* Sklepy  5
* Boisko sportowe  9
* Parki, skwery  30
* Szkoły  33
* Samochód  42, autokar - 5, przystanek komunikacyjny  6, tramwaj - 1
* Ścieżka rekreacyjna  20
* Ulica  195, droga - 7
* Szpital, sanatorium, przychodnia  7
* Komórka, piwnica, strych  16
* Las  87
* Pole, Å‚Ä…ka, pastwisko  41
* Teren budowy  3
*liczby dotyczÄ… 2009 roku.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Wszczęte postępowania karne  wykrywalność 82.6%
2009r. 1808
2008r. 2041
2007r. 2019
2006r. 2132
2005r. 2915
2004r. 2126
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Molestowanie seksualne  zachowanie o charakterze seksualnym
naruszające godność, nieakceptowane przez społeczeństwo jako sprzeczne
z normami społecznymi.
Molestowanie seksualne nie jest zdefiniowane w prawie karnym. W
zależności od stanu faktycznego molestowanie seksualne może jednak
wypełniać znamiona czynu zabronionego z art. 197-199 oraz art. 202 i 203
kk.
Tak jak i w prawie karnym, tak również w prawie wykroczeń molestowanie
seksualne nie jest zdefiniowane. Karalne sÄ… natomiast czyny godzÄ…ce w
obyczajność publiczną określone w art. 140, 141 i 142 kw.
Definicję molestowania zawiera artykuł 183a ż 5 pkt 2 kodeksu pracy:
"zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności albo
poniżenie lub upokorzenie pracownika".
Molestowanie seksualne opisuje dokładniej ż 6 cytowanego wyżej przepisu:
"(każde nieakceptowane zachowanie o charakterze seksualnym lub
)
odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest
naruszenie godności lub poniżenie albo upokorzenie pracownika; na
zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne
elementy".
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Molestowanie seksualne w pracy.
Najbardziej jaskrawym przykładem molestowania są zachowania
naruszające nietykalność cielesną lub jawne propozycje o charakterze
seksualnym, połączone zazwyczaj z sugestiami kar za odmowę lub korzyści
w zamian za spełnienie oczekiwań. Ale molestowanie seksualne przybiera
także bardziej subtelne i trudno definiowalne formy, jak np. aluzje na temat
oczekiwań seksualnych i związanych z nimi gratyfikacji, opowiadanie
dowcipów o podtekście seksualnym, komentarze na temat domniemanych
walorów bądz
niedostatków seksualnych współpracownic/
współpracowników czy podwładnych. Także plakaty, obrazki, rysunki czy
tapety na monitorze komputera o treści erotycznej stanowią element
molestowania seksualnego.
Z danych ONZ wynika, że problem dotyczy aż połowy pracujących kobiet. Z
badań CBOS wynika, że ofiarą molestowania w pracy stała się co dziesiąta
młoda Polka. Do Państwowej Inspekcji Pracy w 2009 roku zgłosiło ten fakt
 dwadzieścia kobiet.
DEWIACJE SEKSUALNE  PRZEMOC SEKSUALNA
Aby można było mówić o molestowaniu seksualnym w wymiarze prawa, osoba musi
jasno dać do zrozumienia, że nie akceptuje danego zachowania. Ofiara w sposób
jednoznaczny wyraża swój sprzeciw przeciwko takiemu jej traktowaniu, czyli
przeciwko zachowaniu, którego nie akceptuje ze względu na przekroczenie
pewnych granic.
Powinna dać to sprawcy do zrozumienia.
Jednostkowe zachowanie, poza wyjątkowo ciężkimi przypadkami nie jest traktowane
jako molestowanie seksualne. Zachowanie takie - aby zostać tak zaklasyfikowane -
musi mieć charakter ciągły.
Molestowanie w miejscu pracy ma miejsce nie tylko w przypadku, gdy sprawcÄ… jest
przełożony, lecz również wówczas, gdy jest nim współpracownik.
90 proc. ofiar molestowania seksualnego w miejscu pracy stanowiÄ… kobiety.
Najbardziej narażone na takie zachowania są kobiety, które nie ukończyły 34. roku
życia.
Osoba molestowana może szukać ochrony prawnej w sądzie, w oparciu o przepisy
prawa pacy, cywilnego i karnego.
Udowodnienie faktu, iż pracownik podlegał molestowaniu, leży po stronie
pracownika. Nie wystarczy twierdzenie, że było się ofiarą. Pracownik musi
przedstawić dowody.