Autorzy: Jadwiga Berecka, Alicja Borkowska, ElŻbieta
Bytniewska-Rozwód, Zofia Kloc
PRZYK¸ADOWY ARKUSZ
EGZAMINACYJNY Z CHEMII
Arkusz I
ARKUSZ I
Czas pracy: 120 minut
Instrukcja dla zdajÄ…cego
1. Prosz´ sprawdziç, czy arkusz egzaminacyjny zawiera
8 stron. Ewentualny brak naleÅ»y zg"osiç przewodniczÄ…ce-
mu zespo"u nadzorujÄ…cego egzamin.
2. Prosz´ uwaÅ»nie czytaç wszystkie polecenia i informacje
do zadał
.
3. RozwiÄ…zania i odpowiedzi naleÅ»y zapisaç czytelnie
w miejscu na to przeznaczonym przy kaŻdym zadaniu.
4. W rozwiązaniach zadał
rachunkowych trzeba przedstawiç
tok rozumowania prowadzÄ…cy do ostatecznego wyniku
oraz pami´taç o jednostkach.
5. W trakcie obliczeł
moÅ»na korzystaç z kalkulatora.
6. Prosz´ pisaç tylko w kolorze czarnym; nie pisaç o"ówkiem.
7. Nie wolno uÅ»ywaç korektora.
8. B"´dne zapisy trzeba wyraÄ™nie przekreĘliç.
9. Brudnopis nie b´dzie oceniany.
10. Obok kaŻdego zadania podana jest maksymalna liczba punk-
Za rozwiÄ…zanie
tów, którÄ… moÅ»na uzyskaç za jego poprawne rozwiÄ…zanie.
wszystkich zadał

moÅ»na otrzymaç
"ącznie 70 punktów.
Úyczymy powodzenia!
Arkusz przygotowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON na wzór oryginalnego arkusza maturalnego.
Chemia. Arkusz I
2
Zadanie 1. (1 pkt)
W przedstawionym na rysunku zestawie do otrzymywania gazów nie moÅ»na zbieraç gazów:
a) bezbarwnych; b) lŻejszych od powietrza;
c) ci´Å»szych od powietrza; d) "atwo rozpuszczalnych w wodzie.
woda
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 2. (1 pkt)
SpoĘród nast´pujÄ…cych gazów: NH3, H2, O2, HCl w zestawie z poprzedniego zadania nie moÅ»na
zbieraç:
a) Żadnego; b) O2 i H2; c) NH3 i HCl; d) wy"ącznie HCl.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 3. (4 pkt)
SpoĘród zaproponowanych tlenków: P4O10, CaO, CO, K2O, SiO, FeO, NO2 wybierz cztery, które
w reakcji z wodą dają podane niŻej produkty. Napisz równania reakcji w formie cząsteczkowej.
a) Mocna zasada rozpuszczalna w wodzie:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Kwas utleniajÄ…cy:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) Trudno rozpuszczalny wodorotlenek:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
d) Kwas trójprotonowy:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 4. (4 pkt)
Dokoł
cz równania reakcji, wpisując wzory brakujących substancji gazowych oraz wspó"czynniki
stechiometryczne.
enzym
a) C6H12O6 $ 2 C2H5OH + . . . . . . . . . .
b) NaOH + . . . . . . . . . $ NaHSO3
c) CaCO3 + & HCl $ CaCl2 + H2O + . . . . . . . . . .
d) n . . . . . . . . $ [ CH2 CH2 ] n
www. operon. pl
Chemia. Arkusz I
3
Zadanie 5. (4 pkt)
Do dwóch kolb zawierających po 92 g H2O dodano: do pierwszej 8 g kwasu siarkowego(VI),
a do drugiej 8 g tlenku siarki(VI). Oblicz st´Å»enia kwasu w obu kolbach.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 6. (3 pkt)
Jakich substratów uŻyto do reakcji, jeŻeli produktami by"y:
a) NaOH + H2
b) MgSO4 + SO2 + H2O
c) Cu(NO3) + NO + H2O
Substraty:
a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 7. (3 pkt)
Wykres przedstawia zaleÅ»noĘç masy pewnego dwuwartoĘciowego metalu Me od masy jego tlenku
MeO. Ustal stosunek masowy pierwiastków w tym tlenku oraz jego wzór.
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 masa tlenku [g]
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
www. operon. pl
masa metalu [g]
Chemia. Arkusz I
4
Zadanie 8. (3 pkt)
Rozk"adowi termicznemu poddano 50 g CaCO3. Oblicz, ile gramów substancji sta"ej pozosta"o
po praŻeniu i ile decymetrów szeĘciennych gazu (odmierzonego w warunkach normalnych) wydzie-
li"o si´ w trakcie tego procesu przy jego 100-procentowej wydajnoĘci.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 9. (3 pkt)
Pierwiastek X ma konfiguracj´ 1s2 2s22p5. MoÅ»na o nim powiedzieç, Å»e:
a) Jest po"oŻony w uk"adzie okresowym w . . . . . . . . grupie i w . . . . . . . . okresie.
b) Ma charakter . . . . . . . . . . . . . . . ..
c) Jego maksymalny stopieł
utlenienia wynosi . . . . . . . ., a najniŻszy . . . . . . . ..
Zadanie 10. (2 pkt)
OkreĘl typ wiÄ…zania chemicznego (kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe), wyst´pu-
jÄ…cego w podanych zwiÄ…zkach pomi´dzy wskazanymi pierwiastkami:
a) amoniak (N H), wiÄ…zanie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) metanolan sodu (O Na), wiÄ…zanie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) chlor (Cl Cl), wiÄ…zanie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 11. (2 pkt)
Równanie reakcji przedstawia przemian´ jÄ…drowÄ…, w której jednym z produktów jest pierwiastek che-
miczny E. Podaj symbol tego pierwiastka, jego liczb´ atomowÄ… Z i liczb´ masowÄ… A.
218
Po $ AE+ 4He
84 Z 2
E . . . . . . . . . . . A . . . . . . . . . . . Z . . . . . . . . . . .
www. operon. pl
Chemia. Arkusz I
5
Zadanie 12. (3 pkt)
Wykres przedstawia zmian´ energii wewn´trznej uk"adu podczas przebiegu pewnej reakcji:
energia
E
NO2 + CO
"H
NO + CO2
czas
Napisz równanie tej reakcji: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Energia aktywacji tej reakcji oznaczona jest literÄ…: . . . . . . . . . . ..
Energia produktów tej reakcji jest . . . . . . . . . . . od energii substratów.
Energia wydzielana podczas tej reakcji oznaczona jest jako: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Zadanie 13. (3 pkt)
Jednym z produktów kaŻdej z podanych niŻej reakcji jest woda. Uzupe"nij równania tych reakcji:
a) & NaOH + H2SO4 $ . . . . . . . . . . + & H2O
b) CH3OH + CH3COOH $ . . . . . . . . . . + H2O
c) CH3OH + HBr $ . . . . . . . . . . + H2O
d) RbOH + HBr $ . . . . . . . . . . + H2O
WskaÅ» te reakcje, dla których skrócona forma jonowa równania ma postaç:
H+ + OH $ H2O
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Informacja do zadał
14 15
Podczas badania wody stwierdzono obecnoĘç nast´pujÄ…cych kationów: K+, Mg2+, Pb2+, Ag+, Cu2+,
+
NH4, Fe3+. Do tej wody dodano siarczek sodu.
Zadanie 14. (2 pkt)
Wypisz kationy, które utworzy"y osady.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
www. operon. pl
Chemia. Arkusz I
6
Zadanie 15. (3 pkt)
Napisz jonowe równania reakcji wytrącania osadów.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 16. (3 pkt)
W kolejnych probówkach umieszczono roztwory róŻnych substancji zgodnie z rosnÄ…cym st´Å»eniem
molowym:
1) 1-molowy NaCl; 2) 2-molowy Na2CO3; 3) 3-molowy NaOH; 4) 4-molowy Na2SO4;
5) 5-molowy (NH4)2SO4.
WartoĘç pH roztworów w kolejnych probówkach:
a) nie zmienia si´; b) roĘnie; c) roĘnie, a nast´pnie maleje; d) maleje.
Poprawna odpowiedÄ™: . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podaj wartoĘç pH w probówkach 1 i 4. OdpowiedÄ™ uzasadnij.
WartoĘç pH = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uzasadnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 17. (2 pkt)
Wybierz poprawne informacje dotyczące  kwaĘnych deszczów :
a) NiszczÄ… zapraw´ murarskÄ… starych budowli.
b) Powodują wzrost pH wód gruntowych.
c) ZakwaszajÄ… gleb´.
d) Jedną z przyczyn powstawania  kwaĘnych deszczów jest rozwój motoryzacji.
e) Są g"ówną przyczyną eutrofizacji jezior.
Poprawne informacje zawierajÄ… punkty: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 18. (6 pkt)
MajÄ…c do dyspozycji nast´pujÄ…ce zwiÄ…zki: wodorotlenek miedzi(II), kwas solny, metanal i tlenek sre-
bra, napisz dwa równania reakcji redoks oraz dwa równania reakcji, które nie są reakcjami redoks.
W reakcjach redoks wskaÅ» utleniacze i reduktory.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
www. operon. pl
Chemia. Arkusz I
7
Zadanie 19. (3 pkt)
Uzupe"nij podane równanie reakcji: dobierz odpowiednie Ęrodowisko oraz dobierz wspó"czynniki,
stosujÄ…c metod´ bilansu elektronowego.

ClO3 + & Fe2+ + . . . . . . . . . . $ Cl + & Fe3+ + & H2O
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 20. (2 pkt)
Ponad sto lat temu rosyjski chemik W"adimir Markownikow sformu"owa" nast´pujÄ…cÄ… regu"´: JeÅ»eli
niesymetryczny reagent, na przyk"ad typu HX, przy"Ä…cza si´ do niesymetrycznego alkenu, to elektro-
dodatnia cz´Ä˜ç reagenta wiÄ…Å»e si´ z tym atomem w´gla wiÄ…zania podwójnego, który ma wi´cej przy-
"Ä…czonych atomów wodoru. StosujÄ…c regu"´ Markownikowa, napisz wzorami pó"strukturalnymi rów-
nania podanych reakcji.
a) but-1-en + H2O $ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) 2-metylo-but-2-en + HCl $ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 21. (3 pkt)
Oblicz, ile kilogramów metanolu naleÅ»y utleniç, aby otrzymaç 6 dm3 formaliny o st´Å»eniu procento-
wym równym 20% i g´stoĘci 1,06 g/cm3.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 22. (3 pkt)
Do ustalenia struktury trzech związków organicznych:
a) CH2==CH CHO; b) CH2==CH COOH; c) CH3 CH2 CO CH3 uŻyto wody bromowej oraz
= =
odczynnika Tollensa.
WskaÅ» zwiÄ…zek, który b´dzie reagowa" z obydwoma odczynnikami: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wpisz do tabeli wzory pó"strukturalne (grupowe) i nazwy produktów reakcji tego związku z wodą
bromowÄ… i odczynnikiem Tollensa.
Wzór Nazwa
www. operon. pl
Chemia. Arkusz I
8
Zadanie 23. (3 pkt)
Aminy, aminokwasy i sole kwasów karboksylowych mogÄ… reagowaç z mocnymi kwasami. Napisz
równania reakcji etyloaminy, kwasu aminoetanowego i etanianu sodu z kwasem solnym.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 24. (2 pkt)
StosujÄ…c wzory pó"strukturalne, napisz równanie reakcji pewnego II-rz´dowego alkoholu o wzorze
sumarycznym C3H8O z kwasem alkanowym o wzorze sumarycznym C4H8O2, zawierajÄ…cym rozga-
"´ziony, czterow´glowy "aÅ‚
cuch.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 25. (2 pkt)
Dokoł
cz równania nast´pujÄ…cych reakcji, w których biorÄ… udzia" sole glicyny:
CH2 COOK + 2 HCl $
NH2
CH2 COOH + 2 NaOH $
NH3Cl
www. operon. pl