Osoby zajmujące się Terminy badań i pomiarów Zakres i dokumentowanie
eksploatacją urządzeń urządzeń i instalacji badań i pomiarów urządzeń
i instalacji elektroenergetycznych elektrycznych na terenie budowy i instalacji elektrycznych
Prace przy urządzeniach i instalacjach elektrycz- Okresową kontrolę stanu stacjonarnych urzą- Kontrola urządzeń i instalacji elektrycznych po-
nych na terenie budowy związane z: dzeń elektrycznych pod względem bezpieczeń- winna obejmować:
stwa należy przeprowadzić co najmniej jeden
obsługą  czynnościami wpływającymi na
pomiar
raz w miesiącu;
zmiany parametrów pracy urządzeń i instalacji;
rezystancji izolacji instalacji elektrycznej,
konserwacją  zabezpieczeniem i utrzymaniem Działanie urządzeń ochronnych różnicowoprą-
ciągłości przewodów ochronnych, w tym
należytego stanu technicznego urządzeń i insta- dowych należy sprawdzić każdorazowo przed
głównych i dodatkowych (miejscowych)
lacji; przystąpieniem do pracy;
połączeń wyrównawczych,
remontami  usuwaniem usterek, uszkodzeń
oraz remontami urządzeń i instalacji, w celu do-
rezystancji uziemienia, impedancji pętli
prowadzenia ich do wymaganego stanu tech-
zwarcia;
nicznego;
sprawdzenie działania urządzeń ochronnych róż-
montażem  instalowaniem i przyłączaniem
Okresową
nicowoprądowych.
urządzeń i instalacji; kontrolę stanu
stacjonarnych
kontrolą i pomiarami  dokonaniem oceny stanu
Dokonywane naprawy i przeglądy urządzeń
urządzeń
technicznego i parametrów eksploatacyjnych
elektrycznych powinny być odnotowane w książce
elektrycznych
urządzeń instalacji i sieci,
konserwacji urządzeń.
należy
mogą wykonywać osoby, które spełniają wymagania
przeprowadzić
co najmniej
kwalifikacyjne. Dotyczy to rodzajów prac i stanowisk
jeden raz
pracy:
w miesiącu
eksploatacji  tj. osób wykonujących prace w za-
kresie kontrolno-pomiarowym, obsługi, konser-
wacji, remontów i montażu;
dozoru  tj. osób kierujących czynnościami w za-
Okresową kontrolę stanu i oporności izolacji
kresie eksploatacji oraz na stanowiskach pra-
urządzeń elektrycznych należy przeprowadzić
cowników technicznych sprawujących nadzór
co najmniej dwa razy w roku, a ponadto:
nad eksploatacją urzą dzeń, instalacji i sieci.
przed uruchomieniem urządzenia po dokona-
niu zmian i napraw części elektrycznych i me-
Znowelizowana w 2005 roku ustawa Prawo energe-
chanicznych,
tyczne nakłada obowiązek sprawdzania co 5 lat speł-
niania wymagań kwalifikacyjnych osób zajmujących
przed uruchomieniem urządzenia, jeżeli urzą-
Kopie zapisu pomiarów skuteczności zabezpie-
się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji energe-
dzenie było nieczynne przez ponad miesiąc,
czenia przed porażeniem prądem elektrycznym
tycznych. Świadectwa wydane bezterminowo za cho-
przed uruchomieniem urządzenia po jego
powinny znajdować się u kierownika budowy.
wują ważność do 3 maja 2010 roku.
przemieszczeniu.
ch:
y
z n
c
y
elek tr
n sta la cji
i
i
ści
o
w
wi dło
nie pra
eń
zą dz
ur
czą ce
do ty
stwier dza ne
Naj czę ściej
ści
o
w
wi dło
nie pra
e
w
o
w
d sta
o
P
Zagospodarowanie
System ochrony przeciwporażeniowej na terenie budowy
elektroenergetyczne
Ochrona przed dotykiem:
terenu budowy Strefa
Bezpośrednim Pośrednim
Samoczynne wyłączenie zasilania
Izolacja podstawowa. Bariery. Obudowy
o stopniu ochrony co najmniej IP43.
w czasie t Ł� 0,2 s.
I
Obsługa urządzeń tylko przez osoby uprawnione
Samoczynne wyłączenie zasilania w czasie
t Ł� 0,2 s (można realizować za pomocą wyłącznika
Izolacja przewodów i kabli.
ochronnego różnicowoprądowego selektywnego,
II
zainstalowanego w strefie I).
Obsługa urządzeń tylko przez osoby uprawnione
Izolacja podstawowa. Wyłącznik ochronny różnicowoprądowy selektywny,
Obudowy o stopniu ochrony co najmniej zainstalowany w strefie I.
III
IP43
Izolacja podstawowa. Wyłącznik ochronny różnicowoprądowy o /D�n Ł� 30 mA.
Obudowy o stopniu ochrony co najmniej Transformator separacyjny.
IP44. Uzupełnieniem ochrony jest użycie Odbiorniki, narzędzia i urządzenia o II klasie
IV
wyłącznika ochronnego ochronności.
różnicowoprądowego o /D�n Ł� 30 mA.
Strefy ochronne
prowadzone możliwie najkrótszymi trasami, najle-
Strefa I
piej bez skrzyżowań z drogami transportowymi.
Strefa zasilania terenu budowy i rozbiórki energią
Strefa III
Oznaczenia:
elektryczną o napięciu do 1 kV prądu przemienne-
urządzenia zasilające  stacje transformatorowe, ze-
go wraz z urządzeniami rozdzielczymi, pomiarowy-
Strefa obejmuje rozdzielnice budowlane, dz
wigo-
społy prądotwórcze, przyłącza, tablice zasilają-
mi, zabezpieczającymi i ochronnymi całego terenu
we i przystawki pomiarowe.
ce;
budowy i rozbiórki (zasilacz centralny).
S  wyłącznik ochronny różnicowoprądowy selek-
Strefa IV
Strefa II
tywny;
RB  rozdzielnica budowlana;
Strefa obejmuje linie zasilające napowietrzne, ka-
Strefa obejmuje odbiorniki oświetleniowe, narzę-
RD  rozdzielnica dz
wigowa;
blowe lub przewody oponowe. Linie powinny być
PP  przystawka pomiarowa. dzia ręczne (ruchome), urządzenia budowlane.
Bezpieczna Usytuowanie stanowisk pracy Prace szczególnie
eksploatacja i składowanie materiałów niebezpieczne
Tereny budowy i rozbiórki zalicza się do środo-
1. Prace przy urządzeniach i instalacjach elek- Niedopuszczalne jest sytuowanie stanowisk pra-
wisk o zwiększonym zagrożeniu porażeniem prą-
trycznych należy wykonywać po wyłączeniu ich spod cy, składowisk wyrobów i materiałów lub maszyn
dem elektrycznym.
napięcia i zabezpieczeniu przed ich przypadkowym i urządzeń budowlanych bezpośrednio pod napo-
Warunki szczególnego zagrożenia dla zdrowia
uruchomieniem m. in. przez oznakowanie. wietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w od-
i życia ludzkiego występują w szczególności
ległości, liczonej w poziomie od skrajnych przewo-
przy pracach:
dów, mniejszej niż:
konserwacyjnych, modernizacyjnych i remonto-
3 m  dla linii o napięciu znamionowym nieprze-
wych przy urządzeniach elektroenergetycznych
kraczającym 1 kV;
znajdujących się pod napięciem,
5 m  dla linii o napięciu znamionowym powy-
wykonywanych w pobliżu nieosłoniętych urzą-
żej 1 kV, lecz nieprzekraczającym 15 kV;
dzeń elektroenergetycznych lub ich części, znaj-
10 m  dla linii o napięciu znamionowym powy-
dujących się pod napięciem,
żej 15 kV, lecz nieprzekraczającym 30 kV;
15 m  dla linii o napięciu znamionowym powy-
żej 30 kV, lecz nieprzekraczającym 110 kV;
30 m  dla linii o napięciu znamionowym powy-
żej 110 kV.
Prace konserwacyjne
W czasie wykonywania robót budowlanych z za-
przy urządzeniach
2. Wyłączenie urządzeń i instalacji spod napię-
stosowaniem żurawi lub urządzeń załadowczo-wyła-
elektroenergetycznych
cia należy dokonać w sposób zapewniający wi-
dowczych należy zachować powyższe odległości
znajdujących się
doczną przerwę izolacyjną w obwodach zasilania,
mierzone do najdalej wysuniętego punktu urządze- pod napięciem
np. przez wyjęcie wkładek bezpiecznikowych.
są szczególnie
nia wraz z ładunkiem.
niebezpieczne
3. Prace w warunkach szczególnego zagrożenia
Przy wykonywaniu robót budowlanych z uży-
dla zdrowia i życia ludzkiego należy wykonywać
ciem ma szyn lub innych urządzeń technicznych
na podstawie polecenia pisemnego.
bezpośrednio pod linią wysokiego napięcia, należy
4. Bez wyłączania napięcia mogą być wykony-
uzgodnić bezpieczne warunki pracy z jej użytkow-
wane następujące prace:
nikiem.
wymiana w obwodach o napięciu do 1 kV wkła- przy wyłączonych spod napięcia, lecz nieuziemio-
Rozładunek pod linią
dek bezpiecznikowych i z
ródeł światła (np. żaró- nych, urządzeniach elektroenergetycznych lub
napowietrzną 15 kV
wek, świetlówek) o nieuszkodzonej obudowie uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień
zakończył się
i oprawie,  uziemiaczy nie jest widoczne z miejsca pracy,
śmiertelnym porażeniem
pomiary i przeprowadzanie prób zgodnie z za- związanych z przeprowadzaniem prób i pomia-
kładowymi instrukcjami eksploatacji, rów, z wyłączeniem prac wykonywanych stale
przez upoważnionych pracowników w ustalo-
inne prace wyłącznie po zastosowaniu środków
nych miejscach,
specjalnych zapewniających bezpieczeństwo
pracy, przewidzianych w instrukcjach eksploa- związanych z identyfikacją i przecinaniem kabli
tacji. elektroenergetycznych.
Podstawowe nieprawidłowości
Najczęściej stwierdzane
dotyczące urządzeń
nieprawidłowości
i instalacji elektrycznych:
prowadzenie przewodów instalacji elektrycznych
w sposób prowizoryczny, często bezpośrednio
po gruncie, nawet na przejściach i przejazdach,
bez zabezpieczenia ich przed uszkodzeniami me-
instalacje i urządzenia elektryczne
chanicznymi;
stosowanie zbyt małej liczby obwodów odbior-
czych oraz gniazd wtycz kowych i wypu stów
środki ochrony indywidualnej
oświetleniowych, a nawet podłączanie odbior-
ników  na krótko , tj. bez użycia gniazd i wty -
czek;
prace na wysokości
powszechne stosowanie bezpieczników
topikowych, jako urządzeń samoczynnego wyłą-
czenia;
rusztowania
niedopuszczalne naprawianie wkładek bezpiecz-
nikowych (tzw.  watowanie);
zbyt rzadkie stosowanie wyłączników ochron-nych
maszyny i urządzenia różnicowoprądowych;
brak pomiarów ochrony przeciwporażeniowej
oraz zaniedbania w konserwacji eksploatowa-
nych urządzeń i instalacji elektrycznych.
szkolenia BHP
Zbyt częsty widok na budowie
badania lekarskie
zagospodarowanie placu budowy
0 10 20 30 40 50 60 70
Procent kontrolowanych budów,
na których występowały nieprawidłowości
Copyright Główny Inspektorat Pracy, 2009
�
h
c
y
zn
c
y
i instalacji elektr
y
w
bu do
re nie
e
t
na
ch
y
z n
c
y
elek tr
h
c
y
zn
c
i instalacji elektroenergety
eń
ządz
ur
w
badań i pomiaró
n sta la cji
i
i
eń
zą dz
ur
eń
ządz
acją ur
t
eksploa
anie
w
o
Zakres i dokument
w
o mia ró
p
i
ba dań
y
r mi n
e
T
zajmujące się
y
Osob