www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
L
UBELSKA PRÓBA PRZED MATUR ˛
A
DLA KLAS TRZECICH
POZIOM PODSTAWOWY
GRUPA
II
12
STYCZNIA
2011
C
ZAS PRACY
: 170
MINUT
Zadania zamkni˛ete
Z
ADANIE
1
(1
PKT
.)
Liczba
√
44
+
√
176 jest równa
A)
√
220
B) 8
√
11
C) 6
√
11
D) 6
√
13
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
√
44
+
√
176
=
√
4
·
11
+
√
16
·
11
=
2
√
11
+
4
√
11
=
6
√
11.
Odpowied´z: C
Z
ADANIE
2
(1
PKT
.)
Liczba 2
10
·
4
10
·
8
10
jest równa
A) 2
1000
B) 2
60
C) 64
30
D) 64
1000
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
2
10
·
4
10
·
8
10
=
2
10
· (
2
2
)
10
· (
2
3
)
10
=
=
2
10
·
2
20
·
2
30
=
2
10
+
20
+
30
=
2
60
.
Odpowied´z: B
Z
ADANIE
3
(1
PKT
.)
Rozwi ˛
azaniem równania
√
2
(
x
−
2
) =
3x jest liczba
A)
√
2
−
3
B)
2
√
2
3
−
√
2
C)
4
+
6
√
2
11
D)
−
4
+
6
√
2
7
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
1
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
√
2
(
x
−
2
) =
3x
(
√
2
−
3
)
x
=
2
√
2
/ :
(
√
2
−
3
)
x
=
2
√
2
√
2
−
3
x
=
2
√
2
(
√
2
+
3
)
(
√
2
−
3
)(
√
2
+
3
)
=
4
+
6
√
2
2
−
9
= −
4
+
6
√
2
7
.
Odpowied´z: D
Zadania
.info
Podobają Ci się nasze rozwiązania?
Pokaż je koleżankom i kolegom ze szkoły!
Z
ADANIE
4
(1
PKT
.)
Suma wyra ˙ze ´n
x
2
,
x
3
,
x
4
,
x
5
jest równa
A)
4x
14
B)
4x
60
C)
77x
60
D)
x
60
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
x
2
+
x
3
+
x
4
+
x
5
=
30x
60
+
20x
60
+
15x
60
+
12x
60
=
77x
60
.
Odpowied´z: C
Z
ADANIE
5
(1
PKT
.)
Pierwiastkami równania x
3
−
x
2
−
6x
=
0 s ˛
a liczby
A) 0,
−
2, 3
B)
−
2, 3
C) 0,
−
3, 2
D)
−
3,
−
2
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
0
=
x
3
−
x
2
−
6x
=
x
(
x
2
−
x
−
6
)
.
Zatem jednym z pierwiastków jest x
=
0. Aby znale´z´c pozostałe szukamy pierwiastków
trójmianu w nawiasie.
x
2
−
x
−
6
=
0
∆
=
1
+
24
=
25
x
=
1
−
5
2
= −
2
∨
x
=
1
+
5
2
=
3.
Zatem pierwiastkami s ˛
a 0,
−
2, 3.
Odpowied´z: A
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
2
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Z
ADANIE
6
(1
PKT
.)
Je ˙zeli suma k ˛
atów wewn˛etrznych wielok ˛
ata foremnego jest równa 1260
◦
to wielok ˛
at ten ma
wierzchołków:
A) 8
B) 10
C) 7
D) 9
R
OZWI ˛
AZANIE
Przypomnijmy, ˙ze suma k ˛
atów w wielok ˛
acie wypukłym o n wierzchołkach jest równa
180
◦
(
n
−
2
)
.
Wyznaczamy n
1260
◦
=
180
◦
(
n
−
2
)
⇒
7
=
n
−
2
⇒
n
=
9.
Odpowied´z: D
Z
ADANIE
7
(1
PKT
.)
Je ˙zeli tg α
=
3
4
to to stosunek sin α : cos α jest równy:
A) 4:3
B) 3:4
C) 1:1
D) 2:3
R
OZWI ˛
AZANIE
Z definicji tangensa
3
4
=
tg α
=
sin α
cos α
.
Odpowied´z: B
Z
ADANIE
8
(1
PKT
.)
W trójk ˛
acie równoramiennym o bokach długo´sci: 5, 5, 5
√
2 k ˛
at przy podstawie ma miar˛e:
A) 45
◦
B) 60
◦
C) 30
◦
D) 90
◦
R
OZWI ˛
AZANIE
Zaczynamy od rysunku.
A
B
C
5
5
D
α
Liczymy
tg α
=
AD
AC
=
5
√
2
2
5
=
√
2
2
.
Zatem α
=
45
◦
.
Odpowied´z: A
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
3
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Z
ADANIE
9
(1
PKT
.)
Punkt przeci˛ecia ´srodkowych w trójk ˛
acie ABC , gdzie A
= (
1,
−
3
)
, B
= (
2, 8
)
, C
= (−
6, 4
)
ma współrz˛edne:
A)
3
2
,
5
2
B)
(−
1, 3
)
C)
−
5
2
,
1
2
D)
(−
2, 6
)
R
OZWI ˛
AZANIE
Korzystamy ze wzoru
S
=
x
A
+
x
B
+
x
C
3
,
y
A
+
y
B
+
y
C
3
na współrz˛edne ´srodka ci˛e ˙zko´sci trójk ˛
ata o wierzchołkach A
= (
x
A
, y
A
)
, B
= (
x
B
, y
B
)
, C
=
(
x
C
, y
C
)
. W naszej sytuacji mamy
S
=
1
+
2
−
6
3
,
−
3
+
8
+
4
3
= (−
1, 3
)
.
Odpowied´z: B
Z
ADANIE
10
(1
PKT
.)
Liczby 12, 48,
(
x
−
24
)
s ˛
a trzema pocz ˛
atkowymi wyrazami ci ˛
agu geometrycznego. Wów-
czas trzeci wyraz tego ci ˛
agu jest równy:
A) 192
B) 216
C) 60
D) 24
R
OZWI ˛
AZANIE
Iloraz danego ci ˛
agu jest równy
q
=
a
2
a
1
=
48
12
=
4.
Zatem
a
3
=
a
2
q
=
48
·
4
=
192.
Odpowied´z: A
Z
ADANIE
11
(1
PKT
.)
Przek ˛
atna kwadratu K ma długo´s´c 2, a obwód kwadratu M ma długo´s´c 16. Skala podobie ´n-
stwa kwadratu K do kwadratu M jest równa:
A)
√
2
4
B)
√
2
C) 4
D) 2
√
2
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
4
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
R
OZWI ˛
AZANIE
Bok kwadratu M ma długo´s´c
16
4
=
4,
a jego przek ˛
atna ma długo´s´c
4
√
2.
Zatem skala podobie ´nstwa jest równa
2
4
√
2
=
1
2
√
2
=
√
2
4
.
Odpowied´z: A
Z
ADANIE
12
(1
PKT
.)
Przekrój osiowy walca jest kwadratem o boku długo´sci 8. Pole powierzchni bocznej tego
walca jest równe:
A) 128π
B) 64π
C) 96π
D) 32π
R
OZWI ˛
AZANIE
Zaczynamy od obrazka
8
Z obrazka wida´c, ˙ze promie ´n podstawy walca jest równy połowie boku kwadratu, czyli
r
=
4. Zatem pole powierzchni bocznej jest równe
P
b
=
2πr
·
H
=
8π
·
8
=
64π.
Odpowied´z: B
Z
ADANIE
13
(1
PKT
.)
Funkcja f przyporz ˛
adkowuje ka ˙zdej liczbie naturalnej liczb˛e jej dzielników b˛ed ˛
acych licz-
bami naturalnymi. Wobec tego f
(
150
)
jest równe:
A) 11
B) 12
C) 13
D) 10
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
5
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
R
OZWI ˛
AZANIE
Zauwa ˙zmy, ˙ze
150
=
6
·
25
=
2
·
3
·
5
2
.
Ka ˙zdy dodatni dzielnik tej liczby jest postaci k
=
2
a
3
b
5
c
, gdzie a, b
∈ {
0, 1
}
i c
∈ {
0, 1, 2
}
. Na
mocy zasady mno ˙zenia liczby a, b, c mo ˙zemy wybra´c na
2
·
2
·
3
=
12
sposobów.
Odpowied´z: B
Z
ADANIE
14
(1
PKT
.)
Dana jest funkcja kwadratowa f
(
x
) =
4x
2
+
8x
+
5. Zbiorem rozwi ˛
aza ´n nierówno´sci f
(
x
) <
5 jest
A)
(−
∞, 2
) ∪ (
0,
+
∞
)
B)
(
0,
+
∞
)
C)
(
0, 2
)
D)
(−
2, 0
)
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy.
4x
2
+
8x
+
5
<
5
4x
2
+
8x
<
0
/ : 4
x
2
+
2x
<
0
x
(
x
+
2
) <
0
x
∈ (−
2, 0
)
.
Odpowied´z: D
Z
ADANIE
15
(1
PKT
.)
Liczba a stanowi 80% liczby b. O ile procent liczba b jest wi˛eksza od liczby a?
A) 25%
B) 80%
C) 20%
D) 120%
R
OZWI ˛
AZANIE
Wiemy, ˙ze
a
=
0, 8b
Zatem
b
=
a
0, 8
=
1, 25a,
czyli liczba b jest wi˛eksza od a o 25%.
Odpowied´z: A
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
6
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Z
ADANIE
16
(1
PKT
.)
Liczba log
2
8
−
log
2
16 jest równa
A) 2
B) -1
C) 1
D) 2
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
log
2
8
−
log
2
16
=
log
2
2
3
−
log
2
2
4
=
3
−
4
= −
1.
Je ˙zeli kto´s nie rozumie tego rachunku to niech zajrzy do
poradnika o logarytmach
.
Odpowied´z: B
Z
ADANIE
17
(1
PKT
.)
Osi ˛
a symetrii wykresu funkcji f
(
x
) =
x
2
+
8 jest prosta o równaniu
A) x
=
8
B) y
=
0
C) x
= −
8
D) x
=
0
R
OZWI ˛
AZANIE
Osi ˛
a symetrii paraboli b˛ed ˛
acej wykresem funkcji kwadratowej jest pionowa prosta przecho-
dz ˛
aca przez jej wierzchołek.
Sposób I
Pierwsz ˛
a współrz˛edn ˛
a wierzchołka łatwo wyznaczy´c:
x
w
=
−
b
2a
=
0.
Zatem osi ˛
a symetrii jest prosta x
=
0.
Sposób II
Parabola y
=
x
2
+
8 powstaje z paraboli y
=
x
2
przez przesuni˛ecie o 8 jednostek do góry,
zatem jej o´s symetrii jest taka sama jak o´s symetrii paraboli y
=
x
2
, czyli prosta x
=
0.
Odpowied´z: D
Z
ADANIE
18
(1
PKT
.)
Pewnego dnia w klasie licz ˛
acej 11 dziewcz ˛
at i 15 chłopców nieobecny był jeden chłopiec i
jedna dziewczynka. Nauczyciel wybrał do odpowiedzi jednego ucznia. Prawdopodobie ´n-
stwo, ˙ze b˛edzie to dziewczynka jest równe:
A)
1
10
B)
10
11
C)
5
12
D)
5
13
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
7
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
R
OZWI ˛
AZANIE
Tego dnia w klasie były
|
Ω
| =
11
+
15
−
1
−
1
=
24
osoby i 10 z nich to dziewczynki. Zatem prawdopodobie ´nstwo wybrania dziewczynki jest
równe
10
24
=
5
12
.
Odpowied´z: C
Z
ADANIE
19
(1
PKT
.)
Miejscem zerowym funkcji f
(
x
) =
2
x
−
3
+
4 jest
A) 3
B) 2
C) 2,5
D) -3
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
2
x
−
3
+
4
/
· (
x
−
3
)
2
+
4
(
x
−
3
) =
0
2
+
4x
−
12
=
0
4x
=
10
x
=
2, 5.
Odpowied´z: C
Z
ADANIE
20
(1
PKT
.)
Warto´s´c wyra ˙zenia 2
|
x
−
3
| − |
x
+
1
|
dla x
∈ (−
∞,
−
1
)
jest równa
A) x
−
7
B)
−
x
+
7
C) 3x
−
7
D)
−
x
−
7
R
OZWI ˛
AZANIE
Zauwa ˙zmy, ˙ze dla x
∈ (−
∞,
−
1
)
mamy
x
−
3
<
0
x
+
1
<
0.
Zatem
2
|
x
−
3
| − |
x
+
1
| =
2
(−
x
+
3
) + (
x
+
1
) = −
x
+
7.
Odpowied´z: B
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
8
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Z
ADANIE
21
(1
PKT
.)
K ˛
at α jest ostry i cos α
=
2
5
. Wówczas
A) sin α
=
3
5
B) sin α
=
√
21
5
C) sin α
<
√
21
5
D) sin α
=
√
21
25
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy (z jedynki trygonometrycznej).
sin
2
α
+
cos
2
α
=
1
sin α
=
p
1
−
cos
2
α
=
r
1
−
4
25
=
√
21
5
.
Odpowied´z: B
Z
ADANIE
22
(1
PKT
.)
Prosta k ma równanie y
=
3x
−
15. Wska ˙z równanie prostej prostopadłej do k.
A) y
= −
3x
−
15
B) y
=
3x
+
15
C) y
=
1
3
x
D) y
= −
1
3
x
−
2
R
OZWI ˛
AZANIE
Proste y
=
ax
+
b i y
=
cx
+
d s ˛
a prostopadłe wtedy i tylko wtedy, gdy ac
= −
1, zatem
współczynnik kierunkowy szukanej prostej musi by´c równy
−
1
3
.
Odpowied´z: D
Z
ADANIE
23
(1
PKT
.)
Trójk ˛
at równoboczny o boku długo´sci 4 cm obrócono wokół prostej zawieraj ˛
acej wysoko´s´c
trójk ˛
ata. Obj˛eto´s´c powstałej bryły jest równa:
A) 14, 5 cm
3
B) 4
√
3 cm
3
C)
8
√
3
3
π
cm
3
D) 8
√
3π cm
3
R
OZWI ˛
AZANIE
Szkicujemy obrazek.
4
2
2
Z obrazka wida´c, ˙ze otrzymamy sto ˙zek o promieniu podstawy równym połowie boku
trójk ˛
ata, czyli r
=
2. Wysoko´s´c sto ˙zka jest równa wysoko´sci trójk ˛
ata równobocznego, czyli
wynosi
h
=
a
√
3
2
=
2
√
3.
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
9
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Zatem obj˛eto´s´c jest równa
V
=
1
3
πr
2
·
h
=
1
3
·
4π
·
2
√
3
=
8
√
3π
3
.
Odpowied´z: C
Z
ADANIE
24
(1
PKT
.)
Zbiór
R
\ {−
3, 0, 2
}
jest dziedzin ˛
a wyra ˙zenia:
A)
x
2
+
3x
+
1
x
2
+
x
−
6
B)
x
2
−
x
−
2
x
3
+
5x
2
+
6x
C)
3x
+
2
x
(
x
−
2
)(
x
−
3
)
D)
2x
+
1
x
(
x
−
2
)(
x
+
3
)
R
OZWI ˛
AZANIE
Podana dziedzina oznacza, ˙ze mianownik interesuj ˛
acego nas wyra ˙zenia musi si˛e zerowa´c
dla x
=
0, x
= −
3 i x
=
2. T˛e własno´s´c ma mianownik wyra ˙zenia
2x
+
1
x
(
x
−
2
)(
x
+
3
)
.
Odpowied´z: D
Z
ADANIE
25
(1
PKT
.)
Ile jest liczb całkowitych w´sród rozwi ˛
aza ´n nierówno´sci
|
2x
−
√
17
| 6
5?
A) 5
B) 4
C) 6
D) 7
R
OZWI ˛
AZANIE
Sposób I
Przekształ´cmy dan ˛
a nierówno´s´c
|
2x
−
√
17
| 6
5
2
x
−
√
17
2
6
5
x
−
√
17
2
6
2, 5.
Rozwi ˛
azaniem nierówno´sci s ˛
a wi˛ec liczby, które s ˛
a odległe od
√
17
2
o nie wi˛ecej ni ˙z 2,5. Jest
to wi˛ec przedział
*
√
17
2
−
5
2
,
√
17
2
+
5
2
+
.
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
10
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Poniewa ˙z
√
17
−
5
2
≈ −
0, 4
√
17
+
5
2
≈
4, 6.
nierówno´s´c spełnia 5 liczb całkowitych: 0,1,2,3,4.
Sposób II
Liczymy
|
2x
−
√
17
| 6
5
2x
−
√
17
6
5
i
2x
−
√
17
> −
5
2x
6
√
17
+
5
i
2x
>
√
17
−
5
x
6
√
17
+
5
2
i
x
>
√
17
−
5
2
.
Zatem zbiorem rozwi ˛
aza ´n nierówno´sci jest przedział
*
√
17
−
5
2
,
√
17
+
5
2
+
.
Jak w I sposobie stwierdzamy, ˙ze w przedziale tym jest 5 liczb całkowitych.
Odpowied´z: A
Zadania otwarte
Z
ADANIE
26
(2
PKT
.)
Rozwi ˛
a ˙z równanie
(
x
+
1
)
2
=
2
(
x
−
3
)
2
.
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
(
x
+
1
)
2
=
2
(
x
−
3
)
2
x
2
+
2x
+
1
=
2
(
x
2
−
6x
+
9
)
0
=
x
2
−
14x
+
17
=
0
∆
=
14
2
−
4
·
17
=
196
−
68
=
128
= (
8
√
2
)
2
x
=
14
−
8
√
2
2
=
7
−
4
√
2
∨
x
=
14
+
8
√
2
2
=
7
+
4
√
2.
Odpowied´z: x
=
7
−
4
√
2 lub x
=
7
+
4
√
2
Z
ADANIE
27
(2
PKT
.)
Rozwi ˛
a ˙z równanie x
3
+
3x
2
+
2x
+
1
= (
x
−
1
)
2
.
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
11
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
R
OZWI ˛
AZANIE
Liczymy
x
3
+
3x
2
+
2x
+
1
= (
x
−
1
)
2
x
3
+
3x
2
+
2x
+
1
=
x
2
−
2x
+
1
x
3
+
2x
2
+
4x
=
0
x
(
x
2
+
2x
+
4
) =
0.
Zatem jednym pierwiastkiem jest x
=
0. Jest to jedyny pierwiastek, bo trójmian w nawiasie
nie ma pierwiastków (
∆
<
0).
Odpowied´z: x
=
0
Z
ADANIE
28
(2
PKT
.)
Podaj współrz˛edne punktu przeci˛ecia si˛e wykresu funkcji f z osi ˛
a Ox, gdy funkcja f okre-
´slona jest wzorem f
(
x
) =
(
3x
+
5
dla x
∈ (−
∞,
−
1
i
−
x
−
4
dla x
∈ (−
1,
+
∞
)
.
R
OZWI ˛
AZANIE
Pierwszy wzór zeruje si˛e dla x
= −
5
3
i liczba ta spełnia warunek x
∈ (−
∞,
−
1
i
. Zatem
wykres funkcji f przecina o´s Ox w punkcie
−
5
3
, 0
.
Drugi wzór zeruje si˛e dla x
= −
4, ale liczba ta nie spełnia warunku x
∈ (−
1,
+
∞
)
.
Odpowied´z:
−
5
3
, 0
Z
ADANIE
29
(2
PKT
.)
Uzasadnij, ˙ze istnieje jedna para
(
x, y
)
liczb całkowitych x
<
y, których suma jest równa 23,
a ich iloczyn jest równy 132.
R
OZWI ˛
AZANIE
Je ˙zeli x i y s ˛
a takimi liczbami to spełniaj ˛
a układ równa ´n
(
x
+
y
=
23
xy
=
132.
Podstawiamy x
=
23
−
y z pierwszego równania do drugiego.
(
23
−
y
)
y
=
132
23y
−
y
2
=
132
0
=
y
2
−
23y
+
132
∆
=
23
2
−
4
·
132
=
1
y
=
23
−
1
2
=
11
∨
x
=
23
+
1
2
=
12.
Wtedy odpowiednio x
=
23
−
y
=
12 i x
=
23
−
y
=
11. Z zało ˙zenia x
<
y wynika, ˙ze
x
=
11 i y
=
12.
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
12
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Z
ADANIE
30
(2
PKT
.)
Sprawd´z, czy prosta x
−
3y
−
1
=
0 jest styczna do okr˛egu
(
x
−
1
)
2
+ (
y
+
3
)
2
=
4.
R
OZWI ˛
AZANIE
Rozpoczynamy od szkicowego rysunku – dany okr ˛
ag ma ´srodek S
= (
1,
−
3
)
i promie ´n
r
=
2.
-5
-1
+3
+5
x
-5
-1
+1
+5
y
Sposób I
Przypomnijmy, ˙ze prosta mo ˙ze mie´c z okr˛egiem jeden lub dwa lub zero punktów wspól-
nych. Ponadto prosta jest styczna do okr˛egu je ˙zeli ma z nim dokładnie jeden punkt wspólny.
Wyznaczamy punkty wspólne okr˛egu i prostej
(
x
−
1
)
2
+ (
y
+
3
)
2
=
4
(
3y
+
1
−
1
)
2
+ (
y
+
3
)
2
=
4
(
3y
)
2
+ (
y
+
3
)
2
=
4
9y
2
+
y
2
+
6y
+
9
=
4
10y
2
+
6y
+
5
=
0
∆
=
36
−
200
<
0.
Zatem prosta i okr ˛
ag nie maj ˛
a punktów wspólnych, w szczególno´sci nie s ˛
a styczne.
Sposób II
Je ˙zeli dana prosta jest styczna do okr˛egu to jej odległo´s´c od ´srodka S tego okr˛egu b˛edzie
równa promieniowi okr˛egu. Korzystamy ze wzoru na odległo´s´c punktu P
= (
x
0
, y
0
)
od
prostej Ax
+
By
+
C
=
0:
|
Ax
0
+
By
0
+
C
|
√
A
2
+
B
2
.
W naszej sytuacji mamy
|
1
+
9
−
1
|
√
1
+
9
=
9
√
10
≈
2, 8.
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
13
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Wida´c, ˙ze liczba ta jest ró ˙zna od promienia okr˛egu r
=
2.
Odpowied´z: Nie, nie s ˛
a styczne.
Z
ADANIE
31
(2
PKT
.)
W trójk ˛
acie prostok ˛
atnym suma sinusów k ˛
atów ostrych jest równa
3
2
. Wyka ˙z, ˙ze iloczyn
cosinusów tych k ˛
atów jest równy
5
8
.
R
OZWI ˛
AZANIE
Sposób I
Je ˙zeli α jest k ˛
atem ostrym trójk ˛
ata prostok ˛
atnego, to drugi k ˛
at ostry ma miar˛e 90
◦
−
α
. Mamy
wi˛ec równanie
sin α
+
sin
(
90
◦
−
α
) =
3
2
sin α
+
cos α
=
3
2
.
Podnie´smy t˛e ostatni ˛
a równo´s´c stronami do kwadratu.
sin
2
α
+
cos
2
α
+
2 sin α cos α
=
9
4
1
+
2 sin α cos α
=
9
4
2 sin α cos α
=
5
4
sin α cos α
=
5
8
.
Zauwa ˙zmy teraz, ˙ze interesuj ˛
acy nas iloczyn cosinusów jest równy
cos α cos
(
90
◦
−
α
) =
cos α
·
sin α
=
5
8
.
Sposób II
Oznaczmy długo´sci przyprostok ˛
atnych trójk ˛
ata przez a i b, a długo´s´c przeciwprostok ˛
atnej
przez c.
A
B
C
a
b
c
Mamy zatem
3
2
=
sin
]
A
+
sin
]
B
=
a
c
+
b
c
=
a
+
b
c
.
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
14
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Podnosimy t˛e równo´s´c stronami do kwadratu ( ˙zeby skorzysta´c z twierdzenia Pitagorasa).
9
4
=
a
2
+
2ab
+
b
2
c
2
=
c
2
+
2ab
c
2
9
4
=
1
+
2ab
c
2
5
4
=
2ab
c
2
/ : 2
ab
c
2
=
5
8
.
Teraz pozostało zauwa ˙zy´c, ˙ze
cos
]
A cos
]
B
=
b
c
·
a
c
=
ab
c
2
=
5
8
.
Z
ADANIE
32
(5
PKT
.)
Na trójk ˛
acie równobocznym opisano drugi trójk ˛
at równoboczny tak, ˙ze wierzchołki pierw-
szego trójk ˛
ata le ˙z ˛
a na bokach drugiego. Boki obydwu trójk ˛
atów tworz ˛
a k ˛
aty 30
◦
. Jakim pro-
centem pola małego trójk ˛
ata jest pole du ˙zego trójk ˛
ata?
R
OZWI ˛
AZANIE
Rozpoczynamy od rysunku.
A
B
C
a
b
30
o
a
60
o
Zauwa ˙zmy, ˙ze
]
CBA
=
180
◦
− ]
BCA
− ]
CAB
=
180
◦
−
60
◦
−
30
◦
=
90
◦
.
Zatem trójk ˛
at ABC jest prostok ˛
atny i mamy
a
b
=
sin 30
◦
=
1
2
⇒
b
=
2a.
Liczymy teraz stosunek pola du ˙zego trójk ˛
ata do pola małego trójk ˛
ata.
(
a
+
b
)
2
√
3
4
AB
2
√
3
4
=
(
a
+
b
)
2
AB
2
=
(
a
+
b
)
2
b
2
−
a
2
=
(
a
+
2a
)
2
4a
2
−
a
2
=
9a
2
3a
2
=
3.
Zatem pole du ˙zego trójk ˛
ata stanowi 300% pola małego trójk ˛
ata.
Odpowied´z: 300%
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
15
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
Z
ADANIE
33
(4
PKT
.)
Koszt wynaj˛ecia autokaru na wycieczk˛e klasow ˛
a wynosił 1500 zł. Pi˛eciu uczniów nie po-
jechało na wycieczk˛e i wtedy ka ˙zdy z pozostałych uczniów musiał zapłaci´c o 10 zł wi˛ecej.
Oblicz, ilu uczniów jest w tej klasie.
R
OZWI ˛
AZANIE
Oznaczmy przez x liczb˛e uczniów w klasie, a przez y koszt wyjazdu przypadaj ˛
acy na jed-
nego ucznia. Zapiszmy równania wynikaj ˛
ace z zało ˙ze ´n
(
y
=
1500
x
y
+
10
=
1500
x
−
5
.
Podstawiamy pierwsze równanie do drugiego i otrzymujemy
1500
x
+
10
=
1500
x
−
5
/ : 10
150
+
x
x
=
150
x
−
5
(
150
+
x
)(
x
−
5
) =
150x
150x
−
750
+
x
2
−
5x
=
150x
x
2
−
5x
−
750
=
0.
Liczymy wyró ˙znik i pierwiastki
∆
=
25
+
4
·
750
=
3025
=
55
2
x
=
5
−
55
2
= −
25
lub
x
=
5
+
55
2
=
30.
Odrzucamy ujemny wynik (liczba uczniów jest liczb ˛
a dodatni ˛
a) i otrzymujemy x
=
30.
Odpowied´z: 30
Z
ADANIE
34
(4
PKT
.)
Oblicz cosinus k ˛
ata mi˛edzy kraw˛edzi ˛
a boczn ˛
a i kraw˛edzi ˛
a podstawy ostrosłupa prawidło-
wego trójk ˛
atnego, je ˙zeli wiadomo, ˙ze promie ´n okr˛egu opisanego na podstawie, wysoko´s´c
ostrosłupa i kraw˛ed´z boczna tworz ˛
a trójk ˛
at równoramienny.
R
OZWI ˛
AZANIE
Rozpoczynamy od rysunku.
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
16
www.zadania.info – N
AJWI ˛
EKSZY
I
NTERNETOWY
Z
BIÓR
Z
ADA ´
N Z
M
ATEMATYKI
α
a
A
B
C
D
E
F
Odcinek EB stanowi
2
3
wysoko´sci trójk ˛
ata równobocznego, wi˛ec je ˙zeli oznaczymy AB
=
a to
EB
=
2
3
·
a
√
3
2
=
a
√
3
3
.
Z tre´sci zadania wiemy, ˙ze trójk ˛
at BED jest równoramienny. Jest on te ˙z prostok ˛
atny, wi˛ec
jest to połówka kwadratu. W szczególno´sci
BD
=
EB
√
2
=
a
√
3
3
·
√
2
=
a
√
6
3
.
Teraz mo ˙zemy obliczy´c ˙z ˛
adany cosinus.
cos α
=
AF
AD
=
1
2
AB
BD
=
a
2
a
√
6
3
=
3
2
√
6
=
3
√
6
2
·
6
=
√
6
4
.
Odpowied´z:
√
6
4
Materiał pobrany z serwisu
www.zadania.info
17