Plan pracy
dydaktyczno-wychowawczej
w klasie 3.
Plan pracy dydaktyczno-wychowawczej w klasie 3. Przygoda z klasą
jest ściśle związany z Programem nauczania zintegrowanego dla I etapu kształcenia
w szkole podstawowej Przygoda z klasą (Numer w wykazie DKW-4014-65/01).
Podstawowym założeniem programu Przygoda z klasą jest oparcie kształcenia
na aktywności dziecka w tworzeniu własnej wiedzy oraz na jego naturalnej ciekawości
i twórczości. Ustanowione w Programie cele wyprowadzone zostały z podstawowych,
kluczowych umiejętności, jakie będą rozwijane w toku trzyletniej edukacji.
Zgrupowane zostały one w siedem obszarów:
1. Efektywne uczenie się.
2. Rozwiązywanie problemów poznawczych i realizacyjnych.
3. Współdziałanie i praca w grupie.
4. Skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach.
5. Wyrażanie emocji w różnorodnej formie.
6. Wartościowanie rzeczy i zjawisk.
7. Dbanie o własne zdrowie i rozwijanie sił fizycznych.
Sformułowane w poszczególnych modułach tematycznych cele opisane zostały jako:
• cele edukacyjne (zakładane osiągnięcia uczniów), czyli opisy poszczególnych
stanów wiedzy, procesów, umiejętności oraz zachowań uczniowskich właściwych
dla danego celu szczegółowego przedstawionego w programie nauczania;
• wskaźniki przewidywanych osiągnięć ucznia, czyli opisy obserwowalnych
zachowań uczniów, mogących wskazywać na osiągnięcie określonego celu.
Przedstawiane w modułach wskaźniki są pomocne w budowaniu narzędzi opisu
i oceniania osiągnięć uczniów.
www.wsip.com.pl
okladka-nieb 17/12/2004 11:09 Page 1
N A U C Z A N I E Z I N T E G R O W A N E
Plan pracy
dydaktyczno-wychowawczej
w klasie 3.
Autorzy: Jolanta Bonar, El˝bieta Burakowska, Miros∏aw Dàbrowski, Anna Dereƒ,
¸ucja Dydyƒska, Stanis∏aw Dylak, Agnieszka Merena, Dorota Pàchalska,
Katarzyna Piasta, Anna Pregler, Wies∏awa Ryngwelska, El˝bieta Tàpa∏a,
El˝bieta Torbicka
Projekt logo serii:
Katarzyna Jarnuszkiewicz
Ok∏adka:
WSiP S.A.
Redaktor:
Katarzyna Antczak
Plan pracy dydaktyczno–wychowawczej w klasie 3. Przygoda z klasà
jest ÊciÊle zwiàzany
z
Programem nauczania zintegrowanego dla I etapu kszta∏cenia w szkole podstawowej.
Przygoda z klasà
(Numer w wykazie: DKW-4014-65/01)
ISBN 83-02-09263-0
ISBN 83-02-08820-X (ca∏oÊç)
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó∏ka Akcyjna
Warszawa 2005
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A.
02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 136
www.wsip.com.pl
Wydanie pierwsze
Sk∏ad i ∏amanie:
El˝bieta Matzanke/WSiP S.A.
Druk: P.W. TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Miko∏owie
WST¢P
W projekcie Przygoda z klasà edukacj´ rozumiemy jako proces inspirowa-
nia i wspierania rozwoju jednostki zgodnie z okreÊlonymi celami kszta∏cenia
i wychowania. Wiemy, ˝e cz∏owiek w swym ˝yciu spo∏ecznym czy zawodowym
funkcjonuje sprawnie, gdy w wykonywanych przez siebie zadaniach potrafi
zjednoczyç emocje, intelekt oraz wyobraêni´. Im cz´Êciej w procesie uczenia
si´ w∏àczamy sytuacje z ˝ycia codziennego, aktywizujàce uczniów do budowa-
nia w∏asnej wiedzy – tym ∏atwiej b´dzie im z tej wiedzy korzystaç w sposób
twórczy przy rozwiàzywaniu ró˝nych zadaƒ poznawczych i praktycznych. Dla
kszta∏cenia twórczego myÊlenia wa˝ne jest wychodzenie od wiedzy i umiej´t-
noÊci ju˝ przez dzieci posiadanych oraz stwarzanie im sposobnoÊci do rozwià-
zywania zadaƒ o wielu mo˝liwych rozwiàzaniach i zadaƒ anga˝ujàcych pomy-
s∏owoÊç dziecka. Powy˝sze za∏o˝enia, mi´dzy innymi, przyÊwieca∏y nam
przy pisaniu ca∏ego pakietu Przygoda z klasà. Jednak szczególnie by∏y one dla
nas wa˝ne przy tworzeniu materia∏ów dla trzeciej klasy.
W pierwszym semestrze klasy trzeciej kontynuujemy sposób budowania
integracji stosowany w klasie pierwszej i drugiej. Mamy wi´c nadal modu∏y
tematyczne (o zintegrowanych celach, zadaniach edukacyjnych i strategiach
nauczania), wokó∏ których zogniskowane sà szczegó∏owe problemy z obszaru
edukacji Êrodowiskowej, matematycznej, polonistycznej czy plastycznej i mu-
zycznej. W procesie kszta∏cenia najpierw pojawia si´ problem „z ˝ycia wzi´-
ty”, a póêniej, tak jak to cz´sto w∏aÊnie w ˝yciu codziennym bywa, patrzymy
na niego przez pryzmat matematyki, j´zyka polskiego, wiedzy spo∏ecznej czy
aktywnoÊci artystycznej dziecka. StaraliÊmy si´ o to, aby w miar´ mo˝liwoÊci
treÊci matematyczne lub przyrodnicze pojawia∏y si´ w sposób naturalny czy
spontaniczny. Rzadko bowiem w ˝yciu codziennym zajmujemy si´
matematykà jako takà; po prostu rozwiàzujemy pewne zadania, do których
potrzebna jest wiedza i umiej´tnoÊci matematyczne.
W drugim semestrze zajmujemy si´ g∏ównie kszta∏towaniem krytycznego
myÊlenia uczniów. Proponowany materia∏ jest przede wszystkim pretekstem
www.wsip.com.pl
3
do osiàgania wa˝nych celów w zakresie formowania zdolnoÊci poznawczych.
Skupiamy si´ przede wszystkim na kszta∏towaniu u uczniów zdolnoÊci intelek-
tualnych zwiàzanych z klasyfikowaniem, eksperymentowaniem, rozwiàzywa-
niem problemów, przekszta∏caniem, uogólnianiem, obserwowaniem, warto-
Êciowaniem, wnioskowaniem, wspó∏dzia∏aniem oraz wychodzeniem poza
dostarczone informacje.
Wyodr´bniamy trzy podstawowe dziedziny edukacji – Êrodowisko (spo∏ecz-
ne i przyrodnicze), matematyk´ oraz j´zyk polski (wraz z plastykà i muzykà).
Dzia∏ania w obr´bie poszczególnych dziedzin edukacji b´dà si´ koncentrowa∏y
na rozwijaniu takich samych metaumiej´tnoÊci – na podstawie charakterystycz-
nego dla ka˝dej z dziedzin materia∏u nauczania. Absolutnie nie wycofujemy si´
z koniecznoÊci integracji w edukacji wczesnoszkolnej – nadal uwa˝amy, ˝e inte-
gracja przedmiotowa jest niezb´dna w efektywnym kszta∏ceniu na tym pozio-
mie. Uwa˝amy, ˝e podejÊcie prezentowane w drugim semestrze trzeciej klasy
jest po˝yteczne przede wszystkim dlatego, ˝e u∏atwia elastyczne przejÊcie od na-
uczania zintegrowanego do przedmiotowego.
Prac´ w drugim semestrze podzieliliÊmy na pi´ç bloków. Kolejne bloki,
za pomocà rozwijanych w nich metaumiej´tnoÊci, integrujà wszystkie dziedzi-
ny edukacji. Sformu∏owane w poszczególnych blokach cele zosta∏y opisane
(podobnie jak poprzednio) jako cele edukacyjne (zak∏adane osiàgni´cia
uczniów
) oraz wskaêniki przewidywanych osiàgni´ç ucznia.
Zaczniemy od „materii”, czyli podstawowych kategorii, le˝àcych u podstaw
poszczególnych dziedzin. B´dziemy szukaç odpowiedzi na pytania: z czego coÊ
si´ sk∏ada, jakie ma cechy, jak mo˝na grupowaç pewne obiekty. Uczymy si´
zatem porzàdkowaç otaczajàcy nas Êwiat. Nast´pnie zajmiemy si´ zmianami
i ich skutkami. Podejmiemy te˝ trudnà problematyk´ sposobów zmiany – ich
badania, mierzenia oraz opisywania. Omawianie zmian doprowadzi nas do za-
j´cia si´ procesami, w szczególnoÊci ˝yciowymi, spo∏ecznymi oraz procesem
twórczym. Podejmiemy te˝ prób´ systematyzacji obiektów i procesów, ale
systematyzacji takiej, która wywodzi si´ od uczniów, od ich pomys∏ów. Zajmà
nas wspó∏praca i harmonia, a tak˝e wzajemne wspó∏zale˝noÊci – chodzi tu ge-
neralnie o kszta∏towanie u uczniów umiej´tnoÊci myÊlenia „systemowego”.
Wreszcie, odkrywajàc przesz∏oÊç i rozmawiajàc o przysz∏oÊci, b´dziemy wdra-
˝aç uczniów do myÊlenia dywergencyjnego oraz podejmiemy próby wychodze-
nia poza dostarczone informacje.
Nadal warto zwracaç uwag´ uczniów na powiàzania mi´dzy poszczególnymi
dziedzinami edukacji. Dzisiaj bowiem zarówno w sensie zawodowym, jak i na-
ukowym najwi´cej problemów pojawia si´ i jest rozwiàzywanych w∏aÊnie inter-
dysplinarnie. Mamy do czynienia ze zjawiskiem, które mo˝na okreÊliç jako
wtórnà integracj´ systemów przedmiotowej wiedzy ludzkiej.
4
SEMESTR I
Modu∏ 1. PODRÓ˚OWANIE
Modu∏ 2. BEZPIECZE¡STWO
Modu∏ 3. EUROPA
Modu∏ 4. GRZYBY
Modu∏ 5. BUDUJEMY ZGOD¢
Modu∏ 6. SZKO¸A W ZIELENI
Modu∏ 7. KULTURA
Modu∏ 8. JAK DZIA¸A NASZE CIA¸O?
Modu∏ 9. TECHNIKA DLA KA˚DEGO
Modu∏ 10. POLSKA
Modu∏ 11. PRZYGODY DOKTORA DOLITTLE
Modu∏ 12. PORA NA TEATR
Modu∏ 13. B¸¢KITNA PLANETA
Modu∏ 14. ZIEMIA – NASZ SKARBIEC
Modu∏ 15. TO SAMO, A INACZEJ
Modu∏ 16. OSZCZ¢DZANIE
Modu∏ 17. W ÂWIECIE MEDIÓW
Modu∏ 18. TURNIEJ DLA RODZICÓW
www.wsip.com.pl
5
6
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Modu∏ 1. PODRÓ˚OW
ANIE
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
P
rzes∏aniem modu∏u jest wprowadzenie dzieci w
Êwiat
podró˝y w
perspektywie historycznej, geograficznej,
logistycznej, technicznej i
moralnej. Omawiane b´dà
takie zagadnienia jak cele podró˝y, Êrodki lokomocji
dawniej i
dziÊ, wielkie podró˝e odkrywców oraz warun-
ki konieczne do
odbycia podró˝y. Dzieci b´dà mia∏y
okazj´ do
obliczania czasu, odleg∏oÊci oraz porówny-
wania wielkoÊci. Spotkajà si´ z
relacjami z
ciekawych
podró˝y oraz b´dà tworzyç w∏asne plany podró˝y. Bli-
˝ej zapoznajà si´ z
mapà. W
reszcie b´dzie to okazja
do
fantazjowania w
planowaniu swojej wielkiej podró-
˝y, a
zarazem do
uczenia si´ podstawowych zagadnieƒ
z
geografii Êwiata.
•
przekonanie o
p
otrzebie czytania dla
zdobywania informacji oraz dla kszta∏-
towania osobistej wiedzy
(1.2.e)
•
uk∏adanie i
pisanie tekstów o
ró˝nej
treÊci i
przeznaczeniu
(1.3.e)
•
wykonywanie dzia∏aƒ dodawania
i
odejmowania w
pami´ci z
przekra-
czaniem dziesiàtek w
zakresie do
100
(1.4.b
)
•
planowanie w∏asnej pracy i
zaj´ç re-
kreacyjnych w
perspektywie dnia, ty-
godnia oraz miesiàca
(1.5.e)
•
dobieranie Êrodków i
materia∏ów po-
trzebnych do
realizacji zadania
(3.2.d)
uczeƒ:
si´ga po
ksià˝ki i
inne êród∏a,
poszukujàc informacji na
dany temat
uczeƒ:
pisze opowiadanie o
wakacjach
uczeƒ:
dokonuje obliczeƒ d∏ugoÊci dro-
gi, liczby pasa˝erów
uczeƒ:
planuje swojà dzia∏alnoÊç zwià-
zanà z
wykonaniem okreÊlonego zada-
nia, okreÊlajàc czynnoÊci przygotowaw-
cze oraz realizacyjne
uczeƒ:
dokonuje wyboru przyniesio-
nych materia∏ów i
p
rzygotowuje prezen-
tacj´ tematu.
www.wsip.com.pl
7
Modu∏ 2. BEZPIECZE
¡
STWO
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
W
module tym b´dziemy przypominali zasady zacho-
wania si´ w
ró˝nych miejscach, aby uczniowie czuli si´
w
n
ich pewnie i
bezpiecznie. Zwrócimy uwag´ na
znaj-
dujàce si´ w
naszym najbli˝szym otoczeniu niezauwa-
˝alne niebezpieczeƒstwa: ha∏as, promieniowanie s∏o-
neczne, bakterie. Nauczymy si´ ochraniaç cia∏o, wzy-
waç pomocy oraz udzielaç pierwszej pomocy. P
oznamy
równie˝ oznaczenie drogi ewakuacyjnej w naszej szko-
le. P
roponujemy przeprowadzenie kilku próbnych
alarmów, aby dzieci opanowa∏y umiej´tnoÊç spokojne-
go opuszczania klasy, a
tak˝e poruszanie si´ zgodnie
z
wyznaczonà drogà ewakuacyjnà. W
ostatnim dniu
wykonamy plakat „Bezpieczna
szko∏a”, którym podsu-
mujemy wiadomoÊci zdobyte podczas tego modu∏u.
SpoÊród proponowanych w
module sytuacji matema-
tycznych sugerujemy, aby zwróciç szczególnà uwag´
na
gr´ „T
rzy w
linii na tabliczce mno˝enia” doskonalà-
cà rozumienie i
p
os∏ugiwanie si´ tabliczkà mno˝enia.
•
znajomoÊç tabliczki mno˝enia i
dzie-
lenia do
100
(1.4.d)
•
opisywanie prostych relacji iloÊciowych
mi´dzy danymi obiektami (tyle samo,
mniej, wi´cej, o
ile mniej, o
ile wi´cej, ile
razy mniej, ile razy wi´cej);
(2.4.e)
•
∏àczenie informacji – faktów w
zwiàz-
ki, nadawanie im wspólnej nazwy
(2.3.d)
•
rozwiàzywanie zadaƒ konstrukcyjnych
i
technologicznych (projektowanie
i
budowanie konstrukcji z
gotowych
elementów – konstrukcje budowlane,
mechaniczne, elektryczne);
(2.6.c)
•
dzielenie si´ z
innymi w∏asnymi
wiadomoÊciami i
umiej´tnoÊciami
(3.1.b)
•
udzia∏ w
planowaniu oraz okreÊlaniu
zasad realizacji zadania
(3.2.c)
•
przekonanie o
istotnym znaczeniu
wszelkich przepisów bhp dla osobi-
stego bezpieczeƒstwa
(7.4.e)
uczeƒ:
w
ró˝nych sytuacjach mno˝y
i
dzieli w
pami´ci
uczeƒ:
rozwiàzuje zadania dotyczàce
porównywania ró˝nicowego
uczeƒ:
nazywa badane substancje,
∏àczàc w
ca∏oÊç informacje zdobyte pod-
czas doÊwiadczeƒ i
w
˝yciu codziennym
uczeƒ:
buduje model mostu wed∏ug
w∏asnego pomys∏u, wykorzystujàc w∏a-
ÊciwoÊci papieru
uczeƒ:
rozmawia z
innymi uczniami
o
znanych mu zasadach zachowania
uczeƒ:
dzia∏a zgodnie z
przyj´tymi zasa-
dami, prowadzàc doÊwiadczenia z
bia-
∏ymi substancjami
uczeƒ:
wyjaÊnia, jak przestrzeganie
przepisów bhp wp∏ywa na
jego bezpie-
czeƒstwo.
8
Modu∏ 3. EUROP
A
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
WczeÊniej dzieci poznawa∏y pewne elementy, które
wià˝à si´ z
historià Europy, jej osobistoÊciami, wa˝ny-
mi miejscami. P
orzàdkujemy t´ wiedz´ oraz potocznà
wiedz´ dzieci na
temat Europy, a
przy
okazji – na
temat Unii Europejskiej.
Celem modu∏u jest okreÊlenie tego, co jest wspólne
dla wszystkich Europejczyków oraz Europy i
jak mo˝-
na
ze sobà wspó∏pracowaç.
Dzieci opracujà i
przygotujà A
tlas Europy oraz pre-
zentacj´ ró˝nych paƒstw europejskich. Modu∏ ten mo-
˝e byç równie˝ przygotowaniem, wprowadzeniem
w
problematyk´, która zostanie poszerzona wiosnà,
kiedy to w
wi´kszoÊci szkó∏ organizowane sà Dni Eu-
ropy. Wspólne zaj´cia majà zach´ciç dzieci do
zwraca-
nia uwagi na
pojawiajàce si´ w
mediach informacje
zwiàzane z
Europà, do
poszerzania wiedzy o
ró˝nych
krajach, miastach, wydarzeniach, osobach itp. Bardzo
wa˝ne b´dzie przekazanie podstawowej wiedzy na
te-
mat demokracji, praw dziecka, wychowanie w
posza-
nowaniu ró˝norodnoÊci, docenianiu odmiennoÊci.
W
tym tygodniu wprowadzimy umowy dotyczàce ko-
lejnoÊci wykonywania dzia∏aƒ.
•
pos∏ugiwanie si´ w
rozwiàzywaniu
problemów poznawczych wybranymi
i
dost´pnymi wspó∏czesnymi techno-
logiami informacyjnymi
(1.6.d)
•
dokonywanie prostych obliczeƒ doty-
czàcych d∏ugoÊci, masy, czasu
(2.4.d)
•
opisywanie prostych relacji iloÊciowych
mi´dzy danymi obiektami (tyle samo,
mniej, wi´cej, o
ile mniej, o
ile wi´cej,
ile razy mniej, ile razy wi´cej);
(2.4.e)
•
przekonanie, ˝e funkcjonowanie ka˝-
dej grupy spo∏ecznej jest oparte na
wspó∏pracy
(3.1.a)
•
przestrzeganie podstawowych zasad
we wzbogacaniu tekstów ilustracjami
(4.1.d)
•
akceptowanie ró˝norodnoÊci wÊród
ludzi – koloru skóry, wyznania, zain-
teresowaƒ
(4.7.a)
•
rozumienie kategorii dobro wspólne –
jako wszelkiego dobra powszechnego,
od
dóbr materialnych po
duchowe
(6.6.d)
uczeƒ:
dobiera êród∏a informacji, zbie-
rajàc dane na
temat paƒstw europej-
skich
uczeƒ: mierzy i
porównuje odleg∏oÊci
na
mapie oraz w
rzeczywistoÊci w
opar-
ciu o
p
rostà skal´ (1
cm to 100
m)
uczeƒ:
porównuje wielkoÊç paƒstw
, licz-
b´ mieszkaƒców i
n
a
tej podstawie
wskazuje relacje iloÊciowe
uczeƒ:
okreÊla podstawowy zakres
wspó∏pracy pomi´dzy paƒstwami i
ich
mieszkaƒcami
uczeƒ:
projektuje stron´ atlasu, ∏àczàc
informacje z
odpowiednimi ilustracja-
mi objaÊniajàcymi opis
uczeƒ:
rozró˝nia ró˝ne typy zachowaƒ
uwarunkowane kulturowo, religijnie,
zwyczajowo
uczeƒ:
wskazuje jako wspólne dla euro-
pejskiego dziedzictwa wybrane dzie∏a
sztuki, kultury
, zachowania, zwyczaje
oraz uzasadnia swoje wybory
.
www.wsip.com.pl
9
Modu∏ 4. GRZYB
Y
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
W
klasie II (modu∏ 7) odbyliÊmy pierwszà wypraw´ do
lasu. P
o
roku jà powtarzamy, systematyzujàc wiedz´
dzieci o
zwierz´tach i
roÊlinach oraz zwracajàc ich
uwag´ na grzyby.
W
module b´dziemy mówiç o
w∏aÊciwym, tzn. bez-
piecznym i
zgodnym z
prawem zachowaniu w
lesie.
P
rzygotujemy inscenizacj´ i
wykonamy wiele ró˝no-
rodnych çwiczeƒ rozwijajàcych umiej´tnoÊç czytania
ze zrozumieniem.
•
ciche czytanie tekstów u˝ytkowych
i
literackich
(1.2.a)
•
stosowanie zasad opracowywania
przeczytanego tekstu
(1.2.c)
•
rozwiàzywanie ró˝nymi sposobami
zadaƒ tekstowych
(1.4.f)
•
planowanie i
pisanie tekstu na zada-
ny temat
(4.2.a)
•
dostrzeganie pi´kna w
przyrodzie
(6.1.e)
•
spostrzeganie niektórych dzia∏aƒ
cz∏owieka jako zak∏ócajàcych równo-
wag´ w
Êrodowisku przyrodniczym
(7.2.f)
uczeƒ:
odpowiada na
pytania zwiàzane
z
przeczytanym tekstem
uczeƒ:
zaznacza w
tekÊcie potrzebne in-
formacje
uczeƒ:
rozwiàzuje zadania tekstowe
z
wykorzystaniem dodawania i
odejmo-
wania
uczeƒ:
tworzy i
zapisuje opis
uczeƒ:
dzieli si´ swoimi spostrze˝eniami
zwiàzanymi ze zjawiskami przyrodni-
czymi
uczeƒ:
uzasadnia sens zakazów doty-
czàcych zachowania si´ w
lesie.
10
Modu∏ 5. BUDU
JEMY ZGOD¢
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Sprzeczki, bójki pomi´dzy dzieçmi, agresja – to nie-
mal codziennoÊç szkolna. W
tym module b´dziemy si´
starali dociec przyczyn, okreÊliç skutki oraz opraco-
waç sposoby zapobiegania i
radzenia sobie w
sytu-
acjach konfliktu. Spróbujemy rozwiàzaç ró˝ne we-
wn´trzne rozterki i
oceniç kontrowersyjne zachowa-
nia bohaterów opowiadaƒ. P
orozmawiamy i
o
tym, jak
wyra˝aç w
sposób bezpieczny w∏asne (tak˝e negatyw-
ne) stany emocjonalne, jak uwa˝nie s∏uchaç, jak roz-
mawiaç, aby uniknàç nieporozumieƒ, jak broniç si´
przed przemocà.
•
uk∏adanie i
pisanie tekstów o
ró˝nej
treÊci i przeznaczeniu (
1.3.e
)
•
rozwiàzywanie ró˝nymi metodami
zadaƒ tekstowych (
1.4.f
)
•
wyra˝anie w∏asnych opinii i
emocji
bez ranienia innych (
4.5.d
)
•
wyobra˝anie sobie uczuç innych osób
i
opisywanie w∏asnych jako reakcji na
nie (
5.3.b
)
•
opisywanie i
wyra˝anie w∏asnych sta-
nów emocjonalnych poprzez formy
ekspresji s∏ownej (
5.4.c
)
uczeƒ:
pisze samodzielnie poczàtek i
za-
koƒczenie opowiadania
uczeƒ:
rozpoznaje trójcz∏onowà struktu-
r´ opowiadania
uczeƒ:
przedstawia w jednym zapisie
rozwiàzanie zadania z∏o˝onego
uczeƒ:
stosuje komunikaty typu „ja”
uczeƒ:
nazywa uczucia innych osób
(tak˝e bohaterów opowiadaƒ) w
sytu-
acjach ró˝nego rodzaju konfliktów
uczeƒ:
opisuje prawdopodobne w∏asne
uczucia w
takich sytuacjach
uczeƒ:
opowiada o
uczuciach bohatera
opowiadania
uczeƒ:
uk∏ada zakoƒczenie opowiadania.
www.wsip.com.pl
11
Modu∏ 6. SZK
O¸A W ZIELENI
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
T
eren wokó∏ szko∏y powinien byç miejscem, w
którym
dziecko mog∏oby çwiczyç, bawiç si´, odpoczywaç,
a
tak˝e rozwijaç swoje zainteresowania. ChcielibyÊmy,
aby gospodarzami tego terenu byli uczniowie. T
o
oni
powinni dbaç o
wyglàd otoczenia szko∏y, to oni powin-
ni czuç si´ wspó∏gospodarzami tego terenu.
P
roponowany modu∏ powinien byç praktycznym przy-
k∏adem, ˝e dobrze zorganizowana wspó∏praca prowa-
dzi do uzyskania wspania∏ych wyników.
•
uk∏adanie i
pisanie tekstów o
ró˝nej
treÊci i
przeznaczeniu (
1.3.e
)
•
analizowanie sytuacji wyjÊciowej ze
wzgl´du na to, co mamy i
co chcemy
osiàgnàç (
2.1.e
)
•
dokonywanie pomiarów za
pomocà
ró˝nych przyrzàdów i
zapisywanie
wyników przeprowadzonych pomia-
rów (
2.4.c
)
•
udzia∏ w
planowaniu oraz okreÊlaniu
zasad realizacji zadania (
3.2.c
)
•
planowanie i
udzia∏ w
realizacji pro-
jektów szkolnych i
przydomowych
dla tworzenia dobra wspólnego
(6.6.f
)
uczeƒ:
samodzielnie redaguje komu-
nikat
uczeƒ:
sporzàdza notatk´ ze spotkania
uczeƒ:
opisuje i ocenia zagospodaro-
wanie terenu wokó∏ szko∏y
uczeƒ:
opracowuje makiet´ nowego za-
gospodarowania terenu
uczeƒ:
rysuje teren wokó∏ szko∏y zgod-
nie z
przyj´tà prostà skalà
uczeƒ:
analizuje pomys∏y innych uczniów
uczeƒ:
wykonuje makiet´ projektu
uczeƒ:
projektuje zagospodarowanie
terenu wokó∏ szko∏y
uczeƒ:
opracowuje harmonogram prac.
12
Modu∏ 7. K
U
L
TUR
A
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
W
tym module skupimy si´ na
poj´ciu kultury – kultu-
rze zachowania, wyglàdu (stroju), j´zyka. Zaznaczymy
aspekt historyczny obyczajów. Zaprezentujemy go,
aby porównaç ze wspó∏czesnym, np. sposób nawiàzy-
wania znajomoÊci, zachowanie przy
stole itd. B´dzie-
my korzystaç ze s∏ownika wyrazów obcych, aby wyja-
Êniç znaczenie niektórych s∏ów i
poj´ç. Stworzymy
„P
oradnik kulturalnego ucznia klasy 3.”.
•
przekonanie o potrzebie czytania dla
zdobywania
informacji oraz dla kszta∏to-
wania
osobistej wiedzy
(1.2.e)
•
uk∏adanie i
pisanie tekstów o
ró˝nej
treÊci i
przeznaczeniu (
1.3.e
)
•
rozwiàzywanie ró˝nymi sposobami
zadaƒ tekstowych (
1.4.f
)
•
przestrzeganie przyj´tych regu∏ w
za-
bawie i
pracy, bez wzgl´du na
osobi-
ste korzyÊci (
3.5.e
)
•
wyobra˝anie sobie uczuç innych osób
i
opisywanie w∏asnych jako reakcji
na
nie (
5.3.b
)
•
tworzenie i
Êpiewanie nieskomplikowa-
nych muzycznie utworów (
5.5.e
)
•
dostrzeganie pi´kna
j´zyka mówio-
nego i
pisanego (
6.1.a
)
uczeƒ:
czyta i
analizuje programy kin,
teatrów
, teksty dotyczàce wydarzeƒ kul-
turalnych oraz teksty o
dawnych zwy-
czajach, zasadach zachowania w
ró˝-
nych miejscach i
sytuacjach
uczeƒ:
uk∏ada i
pisze zgodnie z
przyj´ty-
mi zasadami list do
kolegi, kole˝anki
uczeƒ:
uk∏ada i pisze
treÊç zaproszenia
na
„Uczt´ kulturalnà”
uczeƒ:
zapisuje w
wybrany sposób roz-
wiàzanie zadania tekstowego
uczeƒ:
gra w
gry zgodnie z
przyj´tymi
regu∏ami
uczeƒ:
analizuje sposoby zachowania si´
w
ró˝nych miejscach i
sytuacjach i
opisuje
swoje uczucia
uczeƒ:
przedstawia za
pomocà scenek
ogólnie przyj´te formy zachowaƒ
uczeƒ:
gra na
dzwonkach proste melo-
die, poznaje kroki walca angielskiego
uczeƒ:
stosuje w
odpowiednich sytu-
acjach poznane wyrazy i
zwroty opisujà-
ce osoby
, rzeczy i
wydarzenia.
www.wsip.com.pl
13
Modu∏ 8. J
AK DZIA¸A NASZE CIA¸O?
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
P
odstawowym przes∏aniem modu∏u jest ukazanie
dzieciom cia∏a cz∏owieka jako zintegrowanego pod-
miotu, majàcego wiele ró˝nych uk∏adów, które
wspó∏dzia∏ajà ze sobà. Dzieci b´dà mog∏y zapoznaç
si´ bli˝ej z
poszczególnymi uk∏adami, uczestniczàc
w
opowieÊci oraz wspó∏tworzàc jà.
Majà przy
tym wiele sposobnoÊci do
wykonywania do-
Êwiadczeƒ i
eksperymentów. Wprowadzimy tu tak˝e
fragmenty przyrodniczych tekstów naukowych do
ana-
lizy. W
a˝nym zadaniem do
realizacji w
tym module
b´dzie wzmacnianie wspó∏pracy grupowej w
zespole
klasowym.
•
p∏ynne czytanie wszelkich, odpowied-
nich dla wieku, tekstów oraz ich inter-
pretacja w
ró˝nych formach (
1.2.b
)
•
zdolnoÊç do
skupiania uwagi na
rze-
czach i
zjawiskach pozornie dobrze
znanych (
2.1.c
)
•
dokonywanie pomiarów za
pomocà
ró˝nych przyrzàdów i
zapisywanie
wyników przeprowadzonych pomia-
rów (
2.4.c
)
•
rozwiàzywanie zadaƒ konstrukcyjnych
i
technologicznych (projektowanie
i
budowanie konstrukcji z
gotowych
elementów – konstrukcje budowlane,
mechaniczne, elektryczne); (
2.6.c
)
•
wspieranie innych cz∏onków grupy
w
nabywaniu podobnych umiej´tno-
Êci i
wiadomoÊci (
3.1.c
)
•
przekonanie o
koniecznoÊci dbania
o
w∏asne cia∏o i
warunki jego funk-
cjonowania (
7.5.a
)
uczeƒ:
po
lekturze wiersza o
tematyce
przyrodniczej przedstawia jego nauko-
we znaczenie
uczeƒ:
dokonuje obserwacji w∏asnego
t´tna, wykonujàc wymagane obliczenia
uczeƒ:
pos∏uguje si´ miarà krawieckà
do
mierzenia d∏ugoÊci koÊci – koƒczyn
uczeƒ:
dokonuje pomiarów i
przeli-
czeƒ, pos∏ugujàc si´ dawnymi okreÊle-
niami miar – pi´dê, d∏oƒ, ∏okieç
uczeƒ:
wykonuje model dzia∏ania p∏uc
– korzystajàc z
instrukcji tekstowej i
o
b-
razkowej
uczeƒ:
podczas pracy w
grupie, w
sytu-
acji, gdy zaobserwuje, ˝e inny cz∏onek
grupy wyraênie nie radzi sobie z
zada-
niem, podejmuje próby podpowiedzi
dotyczàcej sposobu wykonania zadania
uczeƒ:
podaje przyk∏ady zachowaƒ
wynikajàcych z troski o zdrowie.
14
Modu∏ 9. TECHNIK
A DLA K
A
˚
DEGO
Orientacyjny czas realizacji – 6 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
T
ematyka modu∏u koncentruje si´ na narz´dziach,
maszynach i
urzàdzeniach technicznych. P
ewne za-
gadnienia z
tego obszaru pojawi∏y si´ ju˝ wczeÊniej.
T
eraz b´dziemy mieli okazj´ do
nich powróciç i
upo-
rzàdkowaç oraz poszerzyç wiedz´ na
temat wybranych
urzàdzeƒ i
maszyn, zainteresowaç dzieci poznawa-
niem niektórych ich tajemnic, a
tak˝e ich historii.
W
module wykorzystamy nieformalnà wiedz´ dzieci
o
pràdzie elektrycznym. Zaproponujemy uczniom
wzi´cie udzia∏u w
wykonaniu (kiedyÊ bardzo popular-
nej) zabawki elektrycznej – „mózgu elektronicznego”
(elektrycznego).
•
przekonanie o
potrzebie czytania dla
zdobywania informacji oraz dla
kszta∏towania osobistej wiedzy (
1.2.e
)
•
uk∏adanie i
pisanie tekstów o
ró˝nej
treÊci i
przeznaczeniu (
1.3.e
)
•
pos∏ugiwanie si´ w
obliczeniach ró˝-
nymi narz´dziami (np. liczyd∏o, licz-
many i
kalkulator); (
1.4.g
)
•
rozró˝nianie faktów od
opinii o
fak-
tach (
1.6.f
)
•
spostrzeganie otoczenia spo∏ecznego,
przyrodniczego i
technicznego jako ob-
szarów pe∏nych zagadek poznawczych
i
niewyjaÊnionych dotàd zdarzeƒ (
2.1.f
)
•
rozwiàzywanie zadaƒ konstrukcyj-
nych i
technologicznych (projekto-
wanie i
budowanie konstrukcji z
g
o-
towych elementów – konstrukcje bu-
dowlane, mechaniczne, elektryczne);
(2.6.c
)
uczeƒ:
znajduje w
encyklopedii lub s∏ow-
niku opis poszukiwanego urzàdzenia
uczeƒ:
pisze w
grupie opowiadanie
science fiction
uczeƒ:
wykorzystuje liczmany przy
mno-
˝eniu i
dzieleniu w
zakresie 100
uczeƒ:
dodaje i
odejmuje na
liczydle plan-
szowym w
zakresie 100 000
uczeƒ:
wykonuje proste obliczenia przy
u˝yciu kalkulatora
uczeƒ:
dyskutuje na
temat sytuacji opi-
sanej w
micie o
Dedalu i
Ikarze
uczeƒ:
bada zasad´ dzia∏ania zabawki
elektrycznej „mózg elektroniczny
”
uczeƒ:
przygotowuje karty pytaƒ i
odpo-
wiedzi pasujàce do
konkretnego „mó-
zgu elektronicznego”
•
przestrzeganie przyj´tych zasad pra-
cy grupowej (
3.3.c
)
•
rozpoznawanie ró˝nych dêwi´ków
i
ich êróde∏ (
5.5.a
)
uczeƒ:
wspó∏uczestniczy w
zbiorowym
przygotowywaniu i
u˝ytkowaniu za-
bawki
uczeƒ:
z
uwagà s∏ucha utworów mu-
zycznych, rozpoznaje i
nazywa dêwi´ki.
16
Modu∏ 10. POLSK
A
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
P
rzes∏aniem tego modu∏u jest ukazanie postaci tych P
o
-
laków, którzy wnieÊli wielki wk∏ad w
rozwój cywilizacji
europejskiej
i
Êwiatowej, a
swojà pracà, dzia∏alnoÊcià
lub twórczoÊcià rozs∏awiali i
rozs∏awiajà P
olsk´ na
ca-
∏ym Êwiecie, oraz tych, którzy przyczynili si´ do
naszej
wolnoÊci i
którym winniÊmy wdzi´cznà pami´ç. W
arto
te˝ zainteresowaç najm∏odszych historià P
olski. Za-
stanowimy si´ wspólnie nad
naszym rozumieniem s∏o-
wa „patriotyzm”, odpowiemy na
pytanie, kogo mo˝e-
my dziÊ nazwaç patriotà. Zale˝y nam, aby dzieci do-
sz∏y do
wniosku, ˝e tak˝e dbanie o
wspólne dobro (np.
szko∏´), systematycznoÊç i
sumiennoÊç w
zdobywaniu
wiedzy i
umiej´tnoÊci, codzienna
dba∏oÊç o
prawid∏o-
we u˝ywanie j´zyka polskiego, wysoka kultura osobi-
sta itp. sà przejawami patriotyzmu.
•
wykonywanie dzia∏aƒ dodawania
i
odejmowania pisemnego w
zakresie
do
1000 (
1.4.c
)
•
korzystanie z
biblioteki szkolnej oraz
publicznej (np. osiedlowej, gminnej);
(1.6.c
)
•
spostrzeganie otoczenia jako poten-
cjalnego êród∏a informacji (
2.3.a
)
•
opisywanie prostych relacji iloÊciowych
mi´dzy danymi obiektami (tyle samo,
mniej, wi´cej, o ile mniej, o ile wi´cej,
ile razy mniej, ile razy wi´cej); (
2.4.e
)
•
pos∏ugiwanie si´ kalendarzem i
zega-
rem (
2.4.b
)
•
dostrzeganie pi´kna
j´zyka mówio-
nego i
pisanego (
6.1.a
)
uczeƒ:
wykonuje obliczenia pisemne
z
przekroczeniem progu dziesiàtkowego
uczeƒ:
przygotowuje i
przedstawia in-
formacje o
historii P
olski i
o
znanych
P
olakach na
podstawie êróde∏ uzyska-
nych w
bibliotece publicznej
uczeƒ:
prezentuje informacje na
okreÊlony
temat uzyskane od
doros∏ych (np. wywiad
z
najstarszymi mieszkaƒcami miejscowoÊci
o
wydarzeniach historycznych w
regionie)
uczeƒ:
rozwiàzuje zadania dotyczàce
porównywania ró˝nicowego
uczeƒ:
oblicza, ile lat temu mia∏y miej-
sce okreÊlone wydarzenia historyczne
uczeƒ:
interpretuje zgodnie z w∏asnymi
odczuciami s∏owa wiersza W
. Szymbor-
skiej o
mi∏oÊci do
ojczyzny
www.wsip.com.pl
17
•
odnajdywanie w
kulturze rodzinnej
oraz regionalnej êróde∏ wartoÊci dla
osobistego ˝ycia (
6.1.i
)
•
znajomoÊç nazw najwa˝niejszych pol-
skich miast, regionów, rzek, gór,
wód, pamiàtek narodowych oraz na-
zwisk twórców, postaci historycznych
i
najwa˝niejszych w
kraju osób pu-
blicznych (
6.4.a
)
•
okazywanie szacunku symbolom
paƒstwowym (
6.4.f
)
•
w∏aÊciwe zachowanie si´ w
ró˝nych
miejscach publicznych i
sytuacjach
spo∏ecznych (
6.4.g
)
uczeƒ:
okazuje szacunek ludziom star-
szym, przodkom
uczeƒ:
czci miejsca pami´ci narodo-
wej przez odpowiednie zachowanie si´
uczeƒ:
nazywa postacie historyczne
oraz znaczàce osoby w
˝yciu publicz-
nym
uczeƒ:
wymienia nazw´ swojego woje-
wództwa i
miasta wojewódzkiego oraz
nazwy kilku sàsiednich województw
uczeƒ:
trafnie formu∏uje odpowiedê
na
pytanie „Dlaczego obchodzimy
Âwi´to Niepodleg∏oÊci?”
uczeƒ:
zachowuje zasadniczà postaw´
cia∏a podczas s∏uchania hymnu paƒ-
stwowego i
innych hymnów (np. przyj´-
tego przez szko∏´)
uczeƒ:
podaje przyk∏ady zachowaƒ
Êwiadczàcych o
patriotyzmie i
o
braku
patriotyzmu.
18
Modu∏ 11. PRZYGOD
Y DOKTOR
A DOLIT
TLE
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
W
module tym proponujemy wspólne czytanie powie-
Êci przygodowej H. L
oftinga
Doktor Dolittle
i
jego
zwierz´ta
. P
oznamy prac´ doktora i jego codzienne
problemy. W
ybierzemy si´ w
podró˝ z
doktorem i
je-
go za∏ogà, a
n
a
specjalnej mapie b´dziemy wspólnie
rejestrowaç przebieg podró˝y oraz przygody. P
ozna-
my map´ Afryki. Spotkamy zwierz´ta ˝yjàce na
tym
kontynencie. Nauczymy si´ pisaç opowiadanie. P
rze-
prowadzimy wywiad z
podopiecznymi doktora.
Utrwalimy tabliczk´ mno˝enia oraz poznamy sposo-
by sprytnego rachowania.
•
p∏ynne czytanie wszelkich, odpowied-
nich do
wieku tekstów oraz ich inter-
pretacja w
ró˝nych formach (
1.2.b
)
•
wyraêne i
staranne pisanie wielozada-
niowych wypowiedzi (
1.3.c
)
•
znajomoÊç tabliczki mno˝enia i
dziele-
nia do
100 (
1.4.d
)
•
stawianie pytaƒ i
trafne odpowiadanie
na
nie (tak˝e formalnie); (
2.2.a
)
•
rozwiàzywanie zadaƒ konstrukcyjnych
i
technologicznych (projektowanie
i
budowanie konstrukcji z
gotowych
elementów – konstrukcje budowlane,
mechaniczne, elektryczne); (
2.6.c
)
•
Êpiewanie nieskomplikowanych mu-
zycznie utworów (
5.5.e
)
uczeƒ:
samodzielnie czyta wskazane
rozdzia∏y lektury
uczeƒ:
zaznacza w
sposób graficzny ko-
lejne przygody na
mapie przygód
uczeƒ:
naÊladuje mow´ zwierzàt
uczeƒ:
ocenia post´powanie doktora
i
innych bohaterów
uczeƒ:
indywidualnie redaguje opowia-
danie o
wybranej przygodzie
uczeƒ:
prezentuje sposoby szybkiego
mno˝enia
uczeƒ:
formu∏uje pytania, które chce
zadaç wybranemu zwierz´ciu
uczeƒ:
buduje ∏ó˝ko z
patyczków
uczeƒ:
Êpiewa i
improwizuje plàs
„D˝ungla”.
www.wsip.com.pl
19
Modu∏ 12. POR
A NA TEA
TR
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Modu∏ ten proponujemy przeprowadziç jako projekt.
P
rzedstawiamy jednà z
mo˝liwych wersji dzia∏aƒ,
zabaw i
çwiczeƒ (tak˝e prac´ z
P
odr´cznikiem
i
Zeszy-
tem çwiczeƒ
). W
zale˝noÊci od
wybranej przez klas´
koncepcji realizacji projektu mo˝e ona przebiegaç
w
inny sposób. W
czasie pracy nad
spektaklem dà˝ymy
do
aktywnego zaanga˝owania wszystkich dzieci, aby
sta∏y si´ jego wspó∏twórcami i
dozna∏y emocjonalnych
prze˝yç. T
ego rodzaju zaj´cia to tak˝e okazja do
çwi-
czeƒ artykulacyjnych, dykcyjnych, oddechowych i
eks-
presyjnych. Dzieci zapoznajà si´ z
istotà i
strukturà
scenariusza teatralnego oraz procesem powstawania
spektaklu w
prawdziwym teatrze. Do
pomocy w
przy-
gotowaniu scenografii, rekwizytów i
kostiumów mo˝e-
my zaprosiç rodziców. B´dziemy mieç tak˝e okazj´
doskonaliç rozpoznawanie rodzajów zdaƒ, zapisywanie
dialogów i
umiej´tnoÊç rozwiàzywania z∏o˝onych zadaƒ.
•
p∏ynne czytanie wszelkich, odpowied-
nich dla wieku tekstów oraz ich inter-
pretacja w
ró˝nych formach (
1.2.b
)
•
rozwiàzywanie ró˝nymi sposobami
zadaƒ tekstowych (
1.4.f
)
•
dostrzeganie problemów w
˝yciu bo-
haterów dzie∏ literackich i
dzie∏ in-
nych sztuk (
2.1.d
)
•
udzia∏ w
planowaniu oraz okreÊlaniu
zasad realizacji zadania (
3.2.c
)
•
operowanie g∏osem adekwatnie
do
wymagaƒ zadania i
sytuacji prze-
kazu (
4.3.d
)
•
w∏aÊciwy dobór Êrodków i
form
do
wyra˝anych treÊci (
5.5.f
)
uczeƒ:
interpretuje g∏osem, ruchem
lub gestem fragment tekstu
uczeƒ:
rozwiàzuje zadania tekstowe
z
wyra˝eniami dwumianowanymi
uczeƒ:
dokonuje analizy i
oceny posta-
ci wyst´pujàcej w
przedstawieniu
uczeƒ:
wybiera postaç, którà chcia∏by
zagraç i
uzasadnia swój wybór
uczeƒ:
interpretuje („gra”) swojà rol´
uczeƒ:
uczestniczy w
dobieraniu mu-
zyki i
wykonywaniu scenografii do
spek-
taklu.
20
Modu∏ 13. B¸¢KITNA PLANET
A
Orientacyjny czas realizacji – 6 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Modu∏ ten jest pierwszym etapem projektu dotyczàce-
go Ziemi, obejmujàcego trzy kolejne tygodnie. P
o
d-
stawowym za∏o˝eniem modu∏u jest zebranie oraz
usystematyzowanie wiadomoÊci dotyczàcych miejsca
Ziemi w
Kosmosie, jej powierzchni, wód, fauny i
flo-
ry. P
ierwszego dnia b´dziemy zajmowali si´ wyglàdem
Ziemi widzianej z
kosmosu, globusem i
umiejscowie-
niem wszystkich kontynentów i
oceanów. Kolejne dni
w
ca∏oÊci poÊwi´cone b´dà wybranym kontynentom
(pomijamy Antarktyd´ – by∏a o
niej mowa w
I
i
II
klasie, ∏àczymy tak˝e omawianie obu Ameryk). Ka˝-
dego dnia dzieci b´dà mia∏y okazj´ do
„bycia specjali-
stami” w
ró˝nych dziedzinach oraz prowadzenia frag-
mentów zaj´ç. Zdobyte wiadomoÊci wykorzystajà
przy
tworzeniu globusów. P
oznajà tak˝e fragment
ksià˝ki A. Szklarskiego
T
omek u
êróde∏ Amazonki
.
Omawiajàc poszczególne kontynenty mo˝emy si´gaç
do
fragmentów ksià˝ek A. Szklarskiego o
T
omku
W
ilmowskim.
•
stosowanie zasad opracowywania
przeczytanego tekstu
(1.2.c)
•
okreÊlanie êróde∏, w
których mo˝na
znaleêç potrzebne informacje
(1.6.a)
•
rozró˝nianie dwóch podstawowych
kategorii pytaƒ: otwartych i
zam-
kni´tych
(2.2.b)
•
klasyfikowanie obiektów – informacji
wed∏ug kryteriów zadanych
(2.3.c)
•
opisywanie prostych relacji iloÊcio-
wych mi´dzy danymi obiektami (tyle
samo, mniej, wi´cej, o
ile mniej, o
ile
wi´cej, ile razy mniej, ile razy wi´cej);
(2.4.e)
•
w∏aÊciwy dobór materia∏ów do posta-
wionego zadania i
racjonalne ich wy-
korzystanie
(2.6.d)
uczeƒ:
po przeczytaniu danego tekstu
podkreÊla wyrazy dla niego wa˝ne
uczeƒ:
samodzielnie pos∏uguje si´ ency-
klopedià oraz s∏ownikiem w
poszukiwa-
niu informacji
uczeƒ:
trafnie stawia pytania do prze-
czytanego tekstu – otwarte o
charakte-
rze problemowym oraz zamkni´te, wy-
magajàce pos∏u˝enia si´ informacjà ju˝
w
tekÊcie podanà
uczeƒ:
grupuje dany zestaw zwierzàt wed∏ug
zamieszkiwanego przez nie kontynentu
uczeƒ:
rysuje pary odcinków
, których
d∏ugoÊci spe∏niajà podane warunki
uczeƒ:
rozwiàzuje proste zadania teksto-
we dotyczàce porównywania ilorazowego
uczeƒ:
dobiera odpowiedni materia∏ do
wykonania globusa
•
udzia∏ w
przydziale zadania dla grupy
(3.2.b)
•
dostrzeganie pi´kna w
wytworach
kultury
(6.1.f)
uczeƒ:
proponuje rodzaje zadaƒ oraz
próbuje negocjowaç, kto dane zadania
chcia∏by wykonaç
uczeƒ:
wybiera polski obiekt jako wa˝-
ny dla kultury Europy i warty obejrze-
nia ze wzgl´du na swoje pi´kno.
22
Modu∏ 14. ZIEMIA – NASZ SK
ARBIEC
Orientacyjny czas realizacji – 4 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Celem modu∏u jest zapoznanie uczniów z
bogactwami
Ziemi, zarówno znajdujàcymi si´ pod jej powierzchnià
i
wydobywanymi w
kopalniach, jak i
tymi ukrytymi
pod wodà. Uczniowie poznajà histori´ powstania z∏ó˝
w´gla i
soli. P
ostaramy si´ zwróciç ich uwag´ na skut-
ki nadmiernej eksploatacji z∏ó˝. Aby u∏atwiç uczniom
przyswojenie pewnych poj´ç, wprowadzimy ich
w
Êwiat legend, poznajà legendy
W
iano Âwi´tej Kingi
i
Skarbnik – duch Êlàskich kopalƒ
oraz zorganizujemy
zaj´cia plastyczne nawiàzujàce do tematyki dnia. P
o
d-
czas ca∏ego modu∏u proponujemy, aby dzieciom pod-
czas pracy towarzyszy∏a melodia piosenki
K
o∏ysz nas
Ziemio
. W
ostatnim dniu b´dziemy rozmawiali o
jej
s∏owach i
zaÊpiewamy jà.
•
p∏ynne czytanie wszelkich, odpowied-
nich dla wieku, tekstów oraz ich inter-
pretacja w
ró˝nych formach
(1.2.b)
•
uk∏adanie i
pisanie tekstów o
ró˝nej
treÊci i
przeznaczeniu
(1.3.e)
•
rozwiàzywanie ró˝nymi sposobami
zadaƒ tekstowych
(1.4.f)
•
obserwowanie zjawisk, procesów
i
obiektów przyrodniczych, spo∏ecz-
nych i
kulturowych dost´pnych po-
znaniu dziecka w
tym wieku
(1.6.b)
•
opisywanie prostych relacji iloÊciowych
mi´dzy danymi obiektami
(… ile razy
mniej, ile razy wi´cej);
(2.4.e)
•
Êpiewanie nieskomplikowanych mu-
zycznie utworów
((5.5.e)
uczeƒ:
czyta legendy „Skarbnik – duch
Êlàskich kopalƒ”, „W
iano Âwi´tej Kin-
gi” i
inscenizuje ich fragmenty
uczeƒ:
czyta inne teksty
, które sà dla niego
êród∏em wiadomoÊci o
bogactwach Ziemi
oraz inspiracjà do
prac plastycznych
uczeƒ:
zapisuje wnioski z
dyskusji o
k
o-
rzystaniu z
zasobów Ziemi
uczeƒ:
redaguje zdania z∏o˝one doskona-
làc umiej´tnoÊç trafnego doboru spójników
uczeƒ:
redaguje tekst w
formie listu „Zie-
mia prosi o...”
uczeƒ:
uk∏ada opowieÊç o
bry∏ce w´gla
uczeƒ:
roz
wiàzuje zadania tekstowe np.
korzystajàc z
pomocy rysunku
uczeƒ:
przedstawia w
pracy plastycznej
ekosystem mórz i
oceanów
uczeƒ:
obserwuje przebieg krystalizacji soli
uczeƒ:
odczytuje i
w
ykorzystuje infor-
macje podane z
wykorzystaniem zwro-
tów: „…razy mniej”, „…razy wi´cej”
uczeƒ:
w
grupie Êpiewa piosenk´ „K
o-
∏ysz nas Ziemio”.
www.wsip.com.pl
23
Modu∏ 15. TO SAMO
, A INACZEJ
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Celem tego modu∏u jest ukazanie dzieciom innych,
dalekich narodów i
ich kultur. W
specyficzny klimat
poznawanej kultury wprowadzamy dziecko poprzez
stworzenie odpowiedniego nastroju, tzn. odtwarzanie
muzyki, opis stroju, dostarczenie lub wyszukanie infor-
macji o
wybranych zwyczajach, Êwi´tach i
Êwi´to
waniu,
o
piÊmie. P
ragniemy zainteresowaç dzieci kulturà
innych krajów, uczyç akceptacji, tolerancji dla ró˝no-
rodnoÊci wÊród ludzi. Chcemy, aby dzieci zda∏y sobie
spraw´, ˝e wszystkie kultury sà jednakowo cenne i
fa-
scynujàce, a
poznawanie ich mo˝e byç ciekawà,
wzbogacajàcà przygodà.
•
dostrzeganie okazji do uczenia si´
z
osobistego i
cudzego doÊwiadczenia
(1.1.d)
•
wykonywanie dzia∏aƒ dodawania
i
odejmowania w
pami´ci z
przekra-
czaniem dziesiàtek w
zakresie do 100
(1.4.b)
•
okreÊlanie êróde∏, w
których mo˝na
znaleêç potrzebne informacje
(1.6.a)
•
wskazywanie na istotne cechy obiek-
tu nale˝àcego do okreÊlonej klasy
(2.5.c)
•
dzielenie si´ z
innymi w∏asnymi wia-
domoÊciami
i
umiej´tnoÊciami
(3.1.b)
•
dostrzeganie trudnoÊci w
porówny-
waniu ró˝nych wytworów cz∏owieka
(6.5.a)
uczeƒ:
podczas rozmów wyra˝a opinie
o
zachowaniach bohaterów baÊni z
ró˝-
n
ych kultur
uczeƒ:
uzupe∏nia piramidki, wachla-
rze, wykonujàc w
pami´ci dodawanie
i
odejmowanie z
przekraczaniem dzie-
siàtek
uczeƒ:
nazywa êród∏a najtrafniejszych
informacji o
kulturze innego narodu
uczeƒ:
rozpoznaje i
nazywa okreÊlone
kultury po piÊmie, motywach muzycz-
nych i
zdobniczych, stroju
uczeƒ:
prezentuje przygotowane wia-
domoÊci poprzez wypowiadanie si´,
odpowiednie przebranie si´, makija˝,
rekwizyty itp.
uczeƒ:
wykorzystuje nowo zdobyte in-
formacje do porównywania wytworów
cz∏owieka w
ró˝nych kulturach
uczeƒ:
opisuje, podaje, wskazuje zale˝-
noÊci pomi´dzy naturalnymi warunka-
mi ˝ycia ludzi a
ich wytworami
.
24
Modu∏ 16. OSZCZ¢DZANIE
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Modu∏ poÊwi´cony jest oszcz´dzaniu, w
sensie dos∏ow-
nym i
w
przenoÊni – od
pieni´dzy i
funkcjonowania
banku, przez poszanowanie zdrowia, po
„oszcz´dzanie
Ziemi”, rozumiane jako odpowiedzialne gospodarowa-
nie jej bogactwami, jak te˝ dba∏oÊç o
Êrodowisko. Osià
narracyjnà modu∏u sà kartki z
p
ami´tnika Eli, w
któ-
rych opisuje ona wydarzenia (momentami doÊç drama-
tyczne) z
˝ycia swojej rodziny. W
ka˝dym dniu dzieci
b´dà czytaç jednà lub wi´cej kartek. Sytuacje z
pami´t-
nika b´dà punktem wyjÊcia do
dyskusji i
prac dzieci.
•
ciche czytanie tekstów u˝ytkowych
i
literackich
(1.2.a)
•
uk∏adanie i
pisanie tekstów o
ró˝nej
treÊci i
przeznaczeniu
(1.3.e)
•
pos∏ugiwanie si´ zdobytà wiedzà
i
umiej´tnoÊciami w
˝yciu codzien-
nym
(1.7.h)
•
zdolnoÊç do skupiania uwagi na rze-
czach pozornie dobrze znanych
(2.1.c)
•
dokonywanie prostych obliczeƒ doty-
czàcych d∏ugoÊci, masy, czasu
(2.4.d)
uczeƒ:
samodzielnie czyta pami´tnik
Eli
uczeƒ:
dokonuje analizy fraszki „Na
zdrowie”
uczeƒ:
zapisuje wnioski z
dyskusji
uczeƒ:
proponuje sposoby oszcz´dnego
korzystania z
wody
, energii elektrycznej,
materia∏ów szkolnych
uczeƒ:
dyskutuje o
sposobach dbania
o
zdrowie
uczeƒ:
analizuje koszty u˝ywania ró˝-
nych urzàdzeƒ elektrycznych
uczeƒ:
wykonuje obliczenia z
wykorzy-
staniem jednostek czasu
uczeƒ:
dokonuje zamiany jednostek
czasu.
www.wsip.com.pl
25
Modu∏ 17. W
Â
WIECIE MEDI
Ó
W
Orientacyjny czas realizacji – 5 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
W
tym module w
dalszym ciàgu pokazujemy i
przybli˝a-
my wspó∏czesne êród∏a i
technologie informacyjne.
Naszym celem jest, aby dzieci poznawa∏y systematycznie
wieloÊç Êrodków komunikacji mi´dzy ludêmi, ich specyfi-
k´ i
zasady, oraz aby umia∏y z
nich korzystaç w
sposób
twórczy i
krytyczny. Ju˝ pozna∏y organizacj´ i
zasady dzia-
∏ania biblioteki, stworzy∏y w∏asnà biblioteczk´ klasowà,
którà przez ca∏y czas wzbogacajà. W
iedzà, jak komuniku-
jà si´ ludzie, jakiego u˝ywajà j´zyka (np. mimika, gesty,
kolory, kody j´zykowe itd.), jak równie˝ zwierz´ta. Znajà
zasady „reporta˝u”, stworzy∏y w∏asnà gazet´. W
tym mo-
dule w
dalszym ciàgu rozwijamy te umiej´tnoÊci oraz
zwracamy uwag´ na inne Êrodki przekazu: fotografi´, TV
,
radio. Zagadnieniem, którym szczególnie si´ zajmiemy,
jest reklama. Zbadamy, jakà rol´ odgrywa ona w
kreowa-
niu Êwiata. OkreÊlimy wspólnie z
dzieçmi, jak sobie radziç
z
jej wp∏ywem na nasze wybory. P
rzygotujemy s∏uchowi-
sko radiowe. Dzieci wejdà równie˝ w
role zbieraczy infor-
macji. Ich zadanie b´dzie polega∏o na zebraniu informa-
cji od rodziny, sàsiadów, znajomych o
tym, jakie oglàdajà
programy telewizyjne, jakich audycji radiowych s∏uchajà
i
ile poÊwi´cajà na to czasu, co najbardziej lubià robiç
teraz, a
co lubili w
dzieciƒstwie. Zrobimy te˝ dokumenta-
cj´ fotograficznà naszych zaj´ç.
•
przejawianie krytycznego stosunku
do informacji z
ró˝nych êróde∏ –
w
tym reklamy (
1.6.e)
•
rozró˝nianie faktów od opinii o
fak-
tach
(1.6.f)
•
rozpoznawanie produkcji medialnej
jako artystycznej, ale i
komercyjnej
dzia∏alnoÊci cz∏owieka
(1.6.g)
•
zdolnoÊç do d∏u˝szego koncentrowa-
nia uwagi
(2.1.b)
•
dokonywanie prostych obliczeƒ doty-
czàcych d∏ugoÊci, masy, czasu (
2.4.d)
•
planowanie doÊwiadczeƒ weryfikujà-
cych hipotezy
(2.7.b)
•
odczytywanie ze zrozumieniem ko-
munikatów medialnych
(4.6.e)
uczeƒ:
ocenia programy
, reklamy
, wy-
ró˝nia prawd´
oraz to, co niemo˝liwe
i
elementy manipulacji
uczeƒ:
wyró˝nia w
reklamie fakty oraz
opinie
uczeƒ:
odszukuje w
przekazie walory
artystyczne oraz o
charakterze han-
dlowym
uczeƒ:
potrafi zachowaç si´ zgodnie
z
przyj´tymi zasadami w
czasie nagry-
wania audycji radiowej
uczeƒ:
przelicza i
planuje czas poszcze-
gólnych nagraƒ w
ograniczonym czasie
trwania audycji
uczeƒ:
przeprowadza proste eksperymen-
ty zwiàzane z
rozchodzeniem si´ Êwiat∏a,
uzyskiwaniem ró˝nych dêwi´ków
uczeƒ:
czyta, wydobywajàc potrzebne
informacje programy RTV
, komunikaty
radiowe.
26
Modu∏ 18. TURNIEJ DLA RODZIC
Ó
W
Orientacyjny czas realizacji – 4 dni
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
W
module tym podsumujemy dotychczas zdobytà wie-
dz´. Zapoznamy uczniów z
turniejami rycerskimi oraz
ró˝nymi rodzajami teleturniejów. Zorganizujemy tur-
niej dla rodziców. P
ytania uk∏adaç b´dà dzieci. Zapro-
simy do zabawy tak˝e nauczycieli klas 4-6, którzy wy-
stàpià w
roli ekspertów, a
jednoczeÊnie b´dà mieli
okazj´ poznaç swoich przysz∏ych podopiecznych.
Mo˝emy równie˝ zaprosiç uczniów klas starszych lub
naszych dawnych wychowanków.
•
rozwiàzywanie ró˝nymi sposobami
zadaƒ tekstowych (
1.4.f
)
•
stawianie pytaƒ i
trafne odpowiada-
nie na nie (tak˝e formalnie); (
2.2.a)
•
udzia∏ w
planowaniu oraz okreÊlaniu
zasad realizacji zadania (
3.2.c
)
uczeƒ:
rozwiàzuje zadania tekstowe po-
magajàc sobie rysunkiem
uczeƒ:
samodzielnie uk∏ada pytania dla
rodziców
uczeƒ:
przygotowuje katalog odpowiedzi
uczeƒ:
okreÊla zadania potrzebne do
przygotowania turnieju
uczeƒ:
wykonuje okreÊlonà prac´.
SEMESTR II
Blok I.
MATERIA I MATERIA¸Y
Blok II.
PRZEKSZTA¸CENIE, PRZETWARZANIE I PROCESY
Blok III. ORGANIZMY ˚YWE I PROCESY ˚YCIOWE
Blok IV. SYSTEMY, RELACJE I ZALE˚NOÂCI
Blok V.
REKONSTRUKCJE I PROJEKCJE
www.wsip.com.pl
27
28
Blok I. MA
TERIA I MA
TERIA¸
Y
Orientacyjny czas realizacji – 2 tygodnie
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
AktywnoÊç uczniów w
trzech podstawowych obsza-
rach – j´zyk, matematyka i
Êrodowisko – b´dzie
wyznaczana przez takie czynnoÊci poznawcze, jak
klasyfikacja
oraz
porzàdkowanie
obiektów i
zdarzeƒ
dost´pnych doÊwiadczeniu dziecka. W
e
wszystkich
dziedzinach edukacyjnych zajmiemy si´ „materià”,
czyli kategoriami, le˝àcymi u
podstaw poszczegól-
nych dziedzin.
Zasadniczym przes∏aniem bloku I
w
dziedzinie
Êrodowiska b´dzie wdra˝anie uczniów do takich
czynnoÊci jak porównywanie, klasyfikacja oraz po-
rzàdkowanie obiektów ze wzgl´du na relacje wielko-
Êci, liczebnoÊci, relacje przestrzenne mi´dzy nimi
oraz ich cechy zewn´trzne. Zwrócimy uwag´ na
okreÊlenia cech fizycznych badanych obiektów, jak
np. kolor, faktura, twardoÊç, ci´˝ar oraz okreÊlanie
nat´˝enia cechy jednego obiektu w
stosunku do dru-
giego. W
obszarze naszych zainteresowaƒ znajdà si´
tak˝e umiej´tnoÊci komunikacyjne, a
w
szczególnoÊci
pos∏ugiwanie si´ pytaniami.
Usystematyzujemy wiedz´ i
umiej´tnoÊci zwiàzane
z
materià j´zyka – g∏oskami i
literami, budowaniem
z
nich wyrazów i
zdaƒ.
B´dziemy skracaç i
rozwijaç
zdania. W
tej cz´Êci poznamy
tak˝e historyczne
•
stosowanie zasad opracowywania
przeczytanego tekstu (
1.2.c
)
•
znajomoÊç alfabetu i
jego przezna-
czenia (
1.3.a
)
•
wykonywanie dzia∏aƒ dodawania
i
odejmowania pisemnego w
zakresie
do 1000 (
1.4.c
)
•
spostrzeganie otoczenia jako poten-
cjalnego êród∏a informacji (
2.3.a
)
•
klasyfikowanie obiektów – informacji
wed∏ug kryteriów zadanych (
2.3.c
)
uczeƒ:
tam, gdzie to dozwolone, pod-
kreÊla znaczàce dla tekstu wyrazy i
w
y-
ra˝enia i/lub sporzàdza plan – zarys
zagadnieƒ do przeczytanego tekstu
uczeƒ:
wskazuje odpowiednie frag-
menty tekstu potwierdzajàce popraw-
noÊç odpowiedzi na pytanie
uczeƒ:
porzàdkuje wyrazy w
k
olejnoÊci
alfabetycznej
uczeƒ: pisemnie dodaje liczby naturalne
uczeƒ:
na podstawie analizy cech ze-
wn´trznych obiektu podejmuje próby
okreÊlenia jego pochodzenia – natu-
ralnego lub sztucznego
uczeƒ:
buduje z
cyfr liczby o
podanych
w∏asnoÊciach
uczeƒ:
rozpoznaje i
nazywa wielokàty
www.wsip.com.pl
29
poczàtki przekazu informacji – malowid∏a naskalne.
P
rzypomnimy wiadomoÊci z
zakresu muzyki. W
anali-
zie tekstu zwrócimy uwag´ na umiej´tnoÊç uk∏adania
pytaƒ do tekstu.
Zagadnienia poruszane w
tym bloku b´dà si´ koncen-
trowa∏y tak˝e wokó∏ podstawowych elementów „ma-
terii matematycznej”, jakà
sà liczby dla arytmetyki
i
figury geometryczne dla geometrii. Dzi´ki dzia∏a-
niom podejmowanym w
tym bloku uczniowie b´dà
rozwijali nast´pujàce metaumiej´tnoÊci: klasyfiko-
wanie, porzàdkowanie, wspó∏praca w
grupie i
czyta-
nie ze zrozumieniem. Zwrócimy
równie˝ uwag´ na
precyzyjne u˝ywanie s∏ów i
poprawnoÊç zapisu.
•
∏àczenie informacji – faktów w
zwiàz-
ki, nadawanie im wspólnej nazwy
(2.3.d
)
•
wskazywanie na istotne cechy obiek-
tu nale˝àcego do okreÊlonej klasy
(2.5.c
)
•
podejmowanie prób wnioskowania,
sprawdzania, przekonywania oraz
wyjaÊniania (
2.7.f
)
•
formu∏owanie zdaƒ o
prostej i
p
o-
prawnej strukturze (
4.1.a
)
•
pos∏ugiwanie si´ planem wypowiedzi
(4.1.c
)
•
znajomoÊç i
pos∏ugiwanie si´ narz´-
dziami ekspresji plastycznej (
5.5.b
)
uczeƒ:
podejmuje próby nazwania po-
szczególnych klas obiektów
, sporzàdzo-
nych wed∏ug okreÊlonego kryterium
uczeƒ:
rozró˝nia poj´cia cyfry i
liczby
uczeƒ:
wskazuje boki i
wierzcho∏ki w
fi-
gurach geometrycznych
uczeƒ:
dostrzega zwiàzki i
zale˝noÊci
pomi´dzy cyframi w
liczbach dwu-, trzy
-
i
czterocyfrowych
uczeƒ:
rozpoznaje rzeczowniki, okreÊla
ich rodzaj i
liczb´
uczeƒ:
uk∏ada opowiadanie na podsta-
wie planu lub historyjki obrazkowej
uczeƒ:
wykonuje prace plastyczne nie
korzystajàc z
tradycyjnych materia∏ów
i
n
arz´dzi plastycznych.
30
Blok II. PRZEKSZT
A¸C
ANIE
, PRZETW
ARZANIE I PROCESY
Orientacyjny czas realizacji – 3 tygodnie
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Ogólnym tematem tego bloku jest zmiana, jej êród∏a,
przebieg i
skutki. Zajmiemy si´ generalnie przekszta∏-
ceniami – zarówno w
sensie przyrodniczym, jak i
m
a-
tematycznym, humanistycznym i
spo∏ecznym. Znaczy
to, ˝e we wszystkich dziedzinach edukacyjnych b´dzie-
my si´ interesowaç zmienianiem „materii” omawianej
w
bloku I. CzynnoÊci poznawcze uczniów, podejmo-
wane w
ka˝dej z
trzech dziedzin, to przede wszystkim:
obserwacja, wyjaÊnianie, sprawdzanie, wnioskowanie,
porównywanie, myÊlenie przez analogi´, tworzenie.
W
obszarze Êrodowiska przyrodniczego i
spo∏ecznego
zajmiemy si´ procesami zachodzàcymi w
kuchni,
energià i
jej zmianami oraz procesami tworzenia. B´-
dziemy si´ interesowaç procesem poznawania i
pracà
uczonych.
W
zakresie zmiany w
materii j´zykowej uczniowie
zbadajà zale˝noÊci formy jednej cz´Êci mowy od dru-
giej, poznajà proces powstawania nowych s∏ów czy ro-
dzin wyrazów.
P
odczas eksperymentowania, projektowania, obser-
wowania zdob´dà nowà wiedz´ z
zakresu arytmetyki
i
geometrii. P
rzedmiotem naszej troski b´dzie tak˝e
rozwijanie czynnego s∏ownika dziecka.
•
znajomoÊç wybranych, odpowiednich
dla wieku technik uczenia si´ (np.
podkreÊlanie, powtarzanie o
okreÊlo-
nych porach dnia, sporzàdzanie pla-
nu, itp.), s∏uchanie tekstu czytanego
przez osob´ doros∏à
(1.1.b)
•
ciche czytanie tekstów u˝ytkowych
i
literackich
(1.2.a)
•
wykonywanie dzia∏aƒ dodawania
i
odejmowania w
pami´ci z
przekra-
czaniem dziesiàtek w
zakresie do
100
(1.4.b)
•
wykonywanie dzia∏aƒ dodawania
i
odejmowania pisemnego w
zakresie
do
1000
(1.4.c)
uczeƒ:
zaznacza trudne dla niego wyrazy
uczeƒ:
stosuje wybrane elementy mne-
motechniki do
nauki ortografii
uczeƒ:
sam ocenia post´py w
umiej´tno-
Êci ortograficznego pisania
uczeƒ:
samodzielnie czyta tekst i
udzie-
la odpowiedzi na
pytania dotyczàce je-
go treÊci
uczeƒ:
wybiera najwa˝niejsze informa-
cje i
formu∏uje notatk´
uczeƒ:
podaje sum´ lub ró˝nic´, wykonu-
jàc obliczenia w
pami´ci
uczeƒ:
wykonuje obliczenia w
pami´ci,
uwzgl´dniajàc kolejnoÊç dzia∏aƒ
uczeƒ:
wykorzystuje znajomoÊç dodawa-
nia i
odejmowania, rozgrywajàc kolejne
partie gry „T
rzy w
linii z
kalkulatorem”
uczeƒ:
oblicza wartoÊç wyra˝eƒ aryt-
metycznych zawierajàcych wi´cej ni˝
jedno dzia∏anie
www.wsip.com.pl
31
•
pos∏ugiwanie si´ w
obliczeniach ró˝-
nymi narz´dziami (np.: liczyd∏o, licz-
many i
kalkulator);
(1.4.g)
•
okreÊlanie êróde∏, w
których mo˝na
znaleêç potrzebne informacje
(1.6.a)
•
pos∏ugiwanie si´ zdobytà wiedzà
i
umiej´tnoÊciami w
˝yciu codzien-
nym
(1.7.h)
•
formu∏owanie problemu oraz stawia-
nie hipotez
(2.7.a)
•
planowanie doÊwiadczeƒ weryfikujà-
cych hipotezy
(2.7.b)
•
formu∏owanie zdaƒ o
prostej i
p
o-
prawnej strukturze (
4.1. a
)
•
bezpieczne korzystanie z
urzàdzeƒ
technicznych (w
tym rekreacyjnych
i
sportowych);
(7.4.g)
uczeƒ:
wykonuje obliczenia z
wykorzy-
staniem kalkulatora
uczeƒ:
udziela trafnej odpowiedzi na
py-
tanie, gdzie mo˝e znaleêç informacje
na
interesujàcy go temat (wymienia co
najmniej dwa êród∏a wiedzy)
uczeƒ:
odczytuje dane zapisane w
tabeli
uczeƒ:
usuwa skutecznie „kiwanie si´”
mebli
uczeƒ:
wykorzystuje w
wypowiedzi s∏owa:
prostopadle, równolegle, poziomo i
pionowo
uczeƒ:
dochodzi do
rozwiàzania zadania,
korzystajàc z
metody „prób i
poprawek”
uczeƒ:
do
pytania o
przyczyny stanów
okreÊlonych obiektów znajduje prawdo-
podobne rozwiàzanie oraz je uzasadnia
uczeƒ:
po
sformu∏owaniu prawdopo-
dobnego rozwiàzania problemu propo-
nuje mo˝liwy do
realizacji w
warunkach
szkolnych sposób jego weryfikacji
uczeƒ:
rozpoznaje przymiotniki, odmienia
je przez rodzaje i
liczby oraz stopniuje
uczeƒ:
wymienia podstawowe zasady
bezpieczeƒstwa przy
eksperymentowa-
niu z
ciep∏em oraz przestrzega ich w
sy-
tuacjach rzeczywistych.
32
Blok III. ORGANIZMY
˚
YWE I PROCESY
˚
Y
CIOWE
Orientacyjny czas realizacji – 3 tygodnie
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
T
ematyka bloku skupi si´ przede wszystkim na proce-
sach zwiàzanych z
organizmami ˝ywymi oraz na pro-
cesach spo∏ecznych. W
a˝ne miejsce zajmà w
nim takie
czynnoÊci poznawcze jak porównywanie, wskazywanie
ró˝nic, podobieƒstw i
elementów wspólnych, analiza
i
synteza. W
e
wszystkich trzech dziedzinach edukacyj-
nych po∏o˝ymy nacisk na systematyzacj´ i
porzàdko-
wanie – dokonywane przez uczniów.
W
dziedzinie edukacji przyrodniczej zajmiemy si´ ró˝-
norodnoÊcià i
bogactwem Êwiata natury, jego harmo-
nià; zastanowimy si´ nad podobieƒstwami i
ró˝nicami
wÊród organizmów ˝ywych – okreÊlimy, co majà
wspólnego, co je ∏àczy, a
co dzieli. Zajmiemy si´ tak˝e
procesami psychologicznymi z
wyraênà orientacjà na
porzàdkowanie posiadanych doÊwiadczeƒ.
W
edukacji j´zykowej zajmiemy si´ procesem tworze-
nia ksià˝ki, muzyki, obrazu. B´dziemy rozmawiaç
o
relacjach nadawczo-odbiorczych w
literaturze, oglà-
daç obrazy Jana Matejki, s∏uchaç muzyki F
ryderyka
Chopina. Zajmiemy si´ dok∏adniej czasownikiem (b´-
dziemy go odmieniaç przez osoby, liczby, czasy, rodza-
je i
badaç, jak zmieniajà si´ formy).
W
edukacji matematycznej skupimy si´ na organizo-
waniu sytuacji dydaktycznych, które pozwolà uczniom
•
czytelne pisanie liter w
wyrazach,
p∏ynne pisanie wyrazów (
1.3.b
)
•
obserwowanie zjawisk, procesów
i
obiektów przyrodniczych, spo∏ecz-
nych i
kulturowych dost´pnych po-
znaniu dziecka w
tym wieku (
1.6.b
)
•
ocenianie w∏asnego uczenia si´
przede wszystkim na podstawie oso-
bistego wysi∏ku (
1.7.e
)
•
pos∏ugiwanie si´ zdobytà wiedzà
i
umiej´tnoÊciami w
˝yciu codzien-
nym (
1.7.h
)
uczeƒ:
poprawnie zapisuje nazwy wyra-
zów zakoƒczonych na -erz, -arz
uczeƒ:
prawid∏owo zapisuje przeczenie
„nie” przed czasownikiem
uczeƒ:
odmienia czasownik przez oso-
by
, liczby
, rodzaje i
czasy
uczeƒ:
rozpoznaje i
nazywa czasy cza-
sownika
uczeƒ:
rejestruje za pomocà rysunku
charakterystyczne cechy badanych
obiektów
uczeƒ:
wskazuje stosowane przez siebie
techniki uczenia si´
uczeƒ:
w
sytuacji pytaniowej krytycznie
opisuje w∏asny wk∏ad pracy w
uczenie si´
uczeƒ:
zapisuje i
o
dczytuje wyra˝enia
dwumianowane
uczeƒ:
zamienia jednostki masy i d∏ugoÊci
uczeƒ:
odczytuje przepisy kulinarne, do-
bierajàc odpowiednie iloÊci sk∏adników
uczeƒ:
szacuje wag´ danej rzeczy
, sza-
cuje wymiary danej rzeczy
www.wsip.com.pl
33
na rozwini´cie umiej´tnoÊci wykorzystywanych w
˝y-
ciu codziennym, takich jak wa˝enie, odczytywanie
przepisów i
operowanie pieni´dzmi. Z
umiej´tnoÊci
przydatnych w
innych dziedzinach edukacyjnych dzie-
ci opanujà konstruowanie i
odczytywanie tabel.
•
stawianie pytaƒ i
trafne odpowiada-
nie na nie (tak˝e formalnie); (
2.2.a
)
•
dokonywanie pomiarów za pomocà
ró˝nych przyrzàdów i
zapisywanie
wyników przeprowadzonych pomia-
rów (
2.4.c
)
•
dokonywanie prostych obliczeƒ doty-
czàcych d∏ugoÊci, masy, czasu (
2.4.d
)
•
tworzenie tekstu samodzielnie i
w
gru-
pie (
4.2. d
)
•
opisywanie i
wyra˝anie w∏asnych sta-
nów emocjonalnych poprzez formy
ekspresji s∏ownej (
5.4.c
)
•
rozumienie potrzeby doskonalenia
i
usprawniania w∏asnej sfery psycho-
fizycznej, emocjonalnej oraz intelek-
tualnej (
7.3.b
)
uczeƒ:
przeredagowuje tekst na pytania
i
odpowiada na nie
uczeƒ:
przeprowadza wywiad z
rodzicem
i
kolegà
uczeƒ:
wa˝y ró˝ne rzeczy
, w
tym artyku∏y
spo˝ywcze potrzebne do wykonania sa∏at-
ki zgodnie z
przepisem
uczeƒ:
mierzy swój wzrost
uczeƒ:
pos∏uguje si´ ró˝nymi jednostka-
mi (gram, dekagram, kilogram, centy-
metr
, metr
, grosz, z∏oty)
uczeƒ:
dodaje i
odejmuje proste wyra˝e-
nia dwumianowane
uczeƒ:
samodzielnie pisze tekst na za-
dany temat
uczeƒ:
nazywa uczucia, jakie towarzyszà
mu podczas s∏uchania muzyki
uczeƒ:
opisuje wra˝enia wywo∏ane wys∏u-
chanym utworem
uczeƒ:
nazywa uczucia wywo∏ane oglà-
daniem obrazów
uczeƒ:
podczas rozmowy okreÊla swoje
mocne strony oraz wskazuje sposoby ich
dalszego rozwijania.
34
Blok IV
. SYSTEMY
, RELACJE I ZALE
˚
NO
Â
CI
Orientacyjny czas realizacji – 3 tygodnie
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Zajmiemy si´ tutaj przede wszystkim relacjami w
ra-
mach jakiegoÊ uk∏adu oraz relacjami mi´dzy ró˝nymi
uk∏adami – we wszystkich trzech dziedzinach eduka-
cyjnych. Interesowaç nas b´dzie tak˝e Êrodowisko
wewn´trzne cz∏owieka.
Blok ten porusza wa˝ne zagadnienia równowagi za-
równo w
Êrodowisku przyrodniczym, jak i
spo∏ecznym.
Dzieci b´dà bli˝ej poznawa∏y miejsce cz∏owieka
w
przyrodzie oraz w
Êrodowisku spo∏ecznym. W
a˝nà
pozycj´ wÊród zadaƒ edukacyjnych tego bloku zajmu-
jà: wspó∏dzia∏anie, wspó∏praca, odpowiedzialnoÊç.
W
obszarze edukacji j´zykowej przypomnimy zasady,
o
jakich powinniÊmy pami´taç w
˝yciu codziennym,
w
kontaktach z
doros∏ymi, z
rówieÊnikami oraz naj-
wa˝niejsze zasady obowiàzujàce w
naszym j´zyku.
Wska˝emy, i˝ jednym ze sposobów na zachowanie
równowagi jest humor. Stàd pojawi si´ w
tu wiele
utworów poetyckich o
charakterze humorystycznym.
W
zakresie edukacji matematycznej uczniowie b´dà
obcowaç z
ró˝norodnymi figurami, manipulowaç nimi
i
tworzyç z
nich „harmonijne” wzory o
ró˝nego rodza-
ju symetriach i
prawid∏owoÊciach. Wprowadzimy rów-
nie˝ poj´cie u∏amka i
zapoznamy uczniów z
algoryt-
mem dzielenia pisemnego. Zwrócimy uwag´ na wspó∏-
prac´ i
wspó∏dzia∏anie dzieci, co znajdzie odbicie
•
znajomoÊç tabliczki mno˝enia i
dzie-
lenia do 100 (
1.4.d
)
•
rozwiàzywanie ró˝nymi sposobami
zadaƒ tekstowych (
1.4.f
)
•
p∏ynne, elastyczne (gi´tkie) i
orygi-
nalne tworzenie pomys∏ów rozwiàzaƒ
prostych problemów otwartych (dy-
wergencyjnych); (
2.3.e
)
•
przekonanie, ˝e funkcjonowanie ka˝-
dej grupy spo∏ecznej jest oparte
na
wspó∏pracy (
3.1.a
)
•
podawanie przyk∏adów regu∏ obo-
wiàzujàcych w
ró˝nych grupach spo-
∏ecznych (klasa, grupa rówieÊnicza,
rodzina); (
3.3.a
)
uczeƒ:
wykorzystuje tabliczk´ mno˝e-
nia, aby obliczyç liczb´ p∏ytek potrzeb-
nà do wype∏nienia posadzki
uczeƒ:
sprawdza poprawnoÊç wykona-
nego dzielenia z
resztà
uczeƒ:
dzieli pisemnie przez liczby jed-
nocyfrowe
uczeƒ:
rozwiàzuje zadania korzystajàc
z
metody „prób i
poprawek”
uczeƒ:
wykonuje ilustracj´ do zadania,
aby u∏atwiç sobie jego rozwiàzanie
uczeƒ:
tworzy wzory wielobarwnych
posadzek
uczeƒ:
dostrzega prawid∏owoÊci w
se-
kwencjach figur
uczeƒ:
podaje przyk∏ady wspó∏pracy
w
ró˝nych, znanych z
doÊwiadczenia
grupach spo∏ecznych – klasa szkolna,
rodzina, grupa rówieÊnicza
u
czeƒ:
podaje przyk∏ady Êwiadczàce
o
rozumieniu postawy liczenia si´
z
innymi
uczeƒ:
analizuje potrzeb´ opiekowania
si´ s∏abszymi
www.wsip.com.pl
35
w
proponowanych formach pracy. B´dziemy ponadto
mówiç o
tym, co jest najwa˝niejsze dla ka˝dego cz∏o-
wieka oraz o
tym, co ∏àczy grupy spo∏eczne – czyli
o
celach i
wartoÊciach.
•
konstruowanie (lub tworzenie) pro-
stych analogii (porównaƒ) i
metafor
j´zykowych oraz obrazowych (
4.1.e
)
•
opisywanie i
wyra˝anie w∏asnych sta-
nów emocjonalnych poprzez formy
ekspresji s∏ownej (
5.4.c
)
•
poczucie odpowiedzialnoÊci za dobro
wspólne (
6.6.e
)
•
spostrzeganie niektórych dzia∏aƒ
cz∏owieka jako zak∏ócajàcych rów-
nowag´ w
Êrodowisku przyrodni-
czym (
7.2.f
)
uczeƒ:
wskazuje zasady obowiàzujàce
w
j´zyku (ortograficzne i
interpunkcyjne)
uczeƒ:
tworzy rymy
, porównania i
prze-
noÊnie wykorzystujàc podane ilustracje,
wyrazy i
zwroty j´zykowe
uczeƒ:
podejmuje prób´ samodzielnego
napisania wiersza przedstawiajàcego
w∏asne odczucia
uczeƒ:
recytuje napisany przez siebie
lub wybrany utwór poetycki
uczeƒ:
opowiada dowolny fragment
tekstu „Nikt si´ nie trz´sie”
uczeƒ:
w
sytuacjach spontanicznych
podejmuje dzia∏ania na rzecz ochrony
dobra wspólnego – np. zamykanie drzwi
w
obiektach ogrzewanych czy klimaty-
zowanych, unikanie zb´dnego utrzymy-
wania wyp∏ywu wody z
kranu
uczeƒ:
na podstawie obserwacji ilustra-
cji wskazuje na takie dzia∏ania cz∏owie-
ka, które zak∏ócajà równowag´ w
ró˝-
nych Êrodowiskach – np. przyrodniczym
i
spo∏ecznym.
36
Blok V
. REK
ONSTRUK
CJE I PROJEK
CJE
Orientacyjny czas realizacji – 3 tygodnie
Materia∏ nauczania
Cele edukacyjne
Wskaêniki przewidywanych
Za∏o˝enia realizacyjne
osiàgni´ç ucznia
Zasadniczym przes∏aniem tego bloku jest kszta∏towa-
nie spojrzenia z
dystansu – w
kontekÊcie przesz∏oÊci
i
przysz∏oÊci. T
o
tak˝e wychodzenie poza dane infor-
macje, czyli ekstrapolacja i
interpolacja, ponownie po-
dejmiemy takie czynnoÊci poznawcze, jak wyjaÊnianie
i
wnioskowanie.
W
edukacji przyrodniczej przyjrzymy si´ bardzo daw-
nym odkryciom, jeszcze raz spotkamy si´ z
dinozaura-
mi i
paleontologià, b´dziemy si´ ponownie zajmowaç
êród∏ami informujàcymi o
przesz∏oÊci. Dzieci znowu
b´dà mia∏y okazj´ rozmawiaç o
przysz∏oÊci – zarówno
osobistej, jak i
technologicznej, przyrodniczej i
spo-
∏ecznej.
W obszarze edukacji j´zykowej b´dziemy podró˝owaç
w
przesz∏oÊç i
przysz∏oÊç. W
yruszymy w
Êwiat fantazji
i
wyobraêni – do krainy smoków. O
przesz∏oÊci poroz-
mawiamy te˝ w
oparciu o
legendy i
mapy historyczne,
poznajàc jednoczeÊnie nowy gatunek literacki, jakim
jest legenda. P
os∏ugujàc si´ tekstem literackim zasta-
nowimy si´, jaka b´dzie przysz∏oÊç ludzkoÊci i
ka˝de-
go z
nas.
•
stosowanie zasad opracowywania
przeczytanego tekstu (
1.2.c
)
•
rozwiàzywanie ró˝nymi sposobami
zadaƒ tekstowych (
1.4.f
)
•
pos∏ugiwanie si´ zdobytà wiedzà
i
umiej´tnoÊciami w
˝yciu codzien-
nym (
1.7.h
)
•
spostrzeganie otoczenia spo∏eczne-
go, przyrodniczego i
technicznego ja-
ko obszarów pe∏nych zagadek po-
znawczych i
niewyjaÊnionych dotàd
zdarzeƒ (
2.1.f
)
•
o
pisywanie prostych relacji iloÊcio-
wych mi´dzy danymi obiektami
(tyle samo, mniej, wi´cej, o ile mniej,
o ile wi´cej, ile razy mniej, ile razy
wi´cej); (
2.4.e
)
uczeƒ:
pokreÊla w
tekÊcie potrzebne
mu informacje
uczeƒ:
nadaje tytu∏y wi´kszym frag-
mentom tekstu
uczeƒ:
rozwiàzuje zadania, korzystajàc
z
metody „prób i
poprawek”
uczeƒ:
wykonuje ilustracj´ do zadania,
aby u∏atwiç sobie jego rozwiàzanie
uczeƒ:
oblicza czas przejazdu wybra-
nym Êrodkiem transportu
uczeƒ:
opisuje ˝ycie ludzi w
dawnych
czasach na podstawie tekstów
, obrazów
i
przedmiotów z
p
rzesz∏oÊci
uczeƒ:
porównuje czas zajÊcia ró˝nych
wydarzeƒ
www.wsip.com.pl
37
W
zakresie matematyki, dzi´ki wykonywanym çwicze-
niom i
rozwiàzywanym zadaniom, b´dziemy pracowaç
nad doskonaleniem umiej´tnoÊci analizowania i
synte-
tyzowania. W
zwiàzku z
tym wyciàganie wniosków, for-
mu∏owanie ich i
argumentowanie stanà si´ g∏ównymi
motywami tego bloku. Uczeƒ koƒczàcy
Przygod´ z
kla-
sà
b´dzie móg∏, na miar´ swoich mo˝liwoÊci, rozwiàzy-
waç problemy ró˝nego typu i
szerzej patrzeç na otacza-
jàcà go rzeczywistoÊç. P
osiàdzie wiele umiej´tnoÊci
przydatnych w
˝yciu codziennym, np.: pos∏ugiwania si´
planem, odczytywania temperatur i
ich porównywania,
analizowania tekstu i
dostrzegania wyst´pujàcych
w
opisanym zdarzeniu zwiàzków przyczynowo-skutko-
wych, odczytywania rozk∏adów jazdy i
obliczania czasu
przejazdu. P
onadto uczniowie, realizujàc ten blok,
utrwalà i
rozwinà umiej´tnoÊç pos∏ugiwania si´ cztere-
ma dzia∏aniami, równie˝ z
wykorzystaniem algoryt-
mów pisemnych, kolejnoÊç wykonywania dzia∏aƒ, stra-
tegi´ rozwiàzywania zadaƒ z
treÊcià oraz pos∏ugiwanie
si´ poj´ciami matematycznymi. W
bloku wprowadzane
b´dà poj´cia obwodu i
osi liczbowej.
•
budowanie prostych modeli matema-
tycznych dla uzyskanych wyników z
doÊwiadczeƒ (
2.7.e
)
•
rozwa˝anie mo˝liwych skutków pla-
nowanych i
podejmowanych przez
siebie dzia∏aƒ (
2.9.a
)
•
przekonanie, ˝e sà takie uniwersalne
wartoÊci i
fakty spo∏eczne, których za-
sadnoÊç trudno podwa˝aç (
4.7.c
)
•
opisywanie swoich marzeƒ, planów
i
swojej sytuacji w
przysz∏oÊci (
6.2.e
)
•
ocenianie post´powania bohaterów
filmowych i
literackich oraz uzasad-
nianie swoich ocen (
6.3.a
)
•
znajomoÊç tradycji i
wa˝niejszych ele-
mentów kultury miejscowoÊci i
regio-
nu, w
którym si´ mieszka (
6.4.d
)
uczeƒ:
oblicza obwód piaskownicy na
podstawie planu
uczeƒ:
krytycznie analizuje w∏asne dzia-
∏ania z
przesz∏oÊci, ze wzgl´du na stan
obecny
uczeƒ:
wskazuje w
swobodnej rozmowie
na ciàg∏oÊç zachowania przez cz∏owieka
pewnych wartoÊci – np. troska o
bliskich,
wyrób przedmiotów sztuki, dà˝enie do wy-
twarzania narz´dzi u∏atwiajàcych prac´
uczeƒ:
opisuje siebie i
swojà prawdopo-
dobnà sytuacj´ w
przysz∏oÊci
uczeƒ:
ocenia bohaterów legend i
u
za-
sadnia swoje stanowisko
uczeƒ:
wskazuje na najbli˝sze w
regio-
nie wykopaliska jako êród∏a wiedzy
o
naszej przesz∏oÊci.
NOTATKI
38
NOTATKI
www.wsip.com.pl
39
NOTATKI
40