TEMAT

Czynniki materialnego •rodowiska pracy szkodliwe

lub uci••liwe dla zdrowia pracowników.

•

zapylenie powietrza,

•

ha•as,

•

wibracja,

•

o•wietlenie miejsca pracy,

•

niekorzystne cieplne warunki pracy,

•

wyst•powanie w powietrzu gazów truj•cych i dusz•cych.

Charakterystyka czynników szkodliwych i uci••liwych

Wyst•powanie czynników szkodliwych i uci••liwych w procesie pracy zachodzi mi•dzy
innymi podczas:

•

stosowania szkodliwych dla cz•owieka surowców, produktów, pó•fabrykatów i innych

materia•ów stosowanych w procesach technologicznych, maszyn
i urz•dze• stwarzaj•cych zagro•enie czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi,

PY•Y PRZEMYS•OWE W •RODOWISKU PRACY

Szkodliwe dzia•anie py•u przemys•owego na organizm ludzki zale•y od:

•

rodzaju py•u, wielko•ci poszczególnych cz•stek,

•

st••enia py•u w powietrzu,

•

czasu ekspozycji,

•

rozpuszczalno•ci py•u w cieczach ustrojowych,

•

kszta•tu cz•stek (w•ókna, kszta•ty ostre, ob•e),

•

zawarto•ci wolnej krystalicznej krzemionki.

HA•AS

W zale•no•ci od cz•stotliwo•ci drga• akustycznych rozró•niamy ha•as:

1.

s•yszalny:

a.

16 Hz - 16 000 Hz

2.

nies•yszalny:

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (1 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

a.

2 Hz - 50 Hz ha•as infrad•wi•kowy, (d•wi•k o tak ma•ej cz•stotliwo•ci, •e

nies•yszalny dla ucha ludzkiego)
b.

10 000 Hz - 100 000 Hz ha•as ultrad•wi•kowy (d•wi•k o tak du•ej

cz•stotliwo•ci, •e nies•yszalny dla ucha ludzkiego).

•ród•a ha•asu:

•

mechaniczne,

•

aerodynamiczne i hydrodynamiczne,

•

technologiczne,

Szkodliwe lub uci••liwe skutki ha•asu zale•• od:

•

nat••enia ha•asu,

•

poziomu ekspozycji,

•

rodzaju •róde• ha•asu,

•

relacji mi•dzy cz•owiekiem a •ród•em ha•asu.

Rodzaje ha•asu.
Wyró•nia si• nast•puj•ce rodzaje ha•asu, bior•c pod uwag• zmienno•• jego nat••enia w czasie:

•

ha•as ustalony - poziom d•wi•ku A w okre•lonym miejscu mierzony przy w••czonej

charakterystyce dynamicznej S miernika poziomu d•wi•ku, zmienia si• podczas obserwacji
nie wi•cej ni• o 5 dB,

•

ha•as nieustalony - poziom d•wi•ku A w okre•lonym miejscu mierzony przy w••czonej

charakterystyce dynamicznej S miernika poziomu d•wi•ku, zmienia si• podczas obserwacji
wi•cej ni• o 5 dB,

•

ha•as impulsowy - sk•ada si• z jednego lub wielu zdarze• d•wi•kowych, ka•dy w czasie

trwania krótszym ni• 1 sekunda.

Ha•as w •rodowisku pracy jest charakteryzowany przez:

•

poziom ekspozycji na ha•as odniesiony do 8 - godzinnego dnia pracy i odpowiadaj•c•

mu ekspozycj• dzienn• lub poziom ekspozycji na ha•as odniesiony do tygodnia pracy i
odpowiadaj•c• mu ekspozycj• tygodniow• (wyj•tkowo w przypadku ha•asu oddzia•uj•cego
na organizm cz•owieka w sposób nierównomierny w poszczególnych dniach tygodnia),

•

maksymalny poziom d•wi•ku A,

•

szczytowy poziom d•wi•ku C.

Dopuszczalne warto•ci ha•asu:

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (2 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

Szkodliwym oddzia•ywaniem ha•asu na organizm mo•na zapobiega• poni•szymi metodami.

1. Eliminacja •ród•a ha•asu lub zmniejszenie nat••enia ha•asu przez :
- wybór w•a•ciwych technologii,
- robotyzacj•, automatyzacj• procesów produkcyjnych,
- wymian• maszyn i urz•dze• powoduj•cych nadmierny ha•as na maszyny i urz•dzenia
spe•niaj•ce wymogi norm,
- utrzymanie maszyn i urz•dze• w wymaganym stanie technicznym (wymiana uszkodzonych
cz••ci, niedopuszczenie do nadmiernych luzów itp.).

2. Ograniczenie rozprzestrzeniania si• ha•asu przez zastosowanie :
- izolacji akustycznej stanowiska pracy (ekrany d•wi•koch•onne),
- obudowy •róde• ha•asu,
- zwi•kszenie ch•onno•ci akustycznej.

3. Zmniejszenie czasu ekspozycji na ha•as poprzez :
- posuni•cia organizacyjne maj•ce na celu ograniczenie przebywania pracowników w ha•asie,
- wydzielenie •ród•a ha•asu i sprowadzenie jego obs•ugi do niezb•dnego minimum.

3.

Stosowanie ochron osobistych s•uchu.

WIBRACJA

G•ówne przyczyny powstawania drga• mechanicznych w maszynach i urz•dzeniach:

1.

konstrukcyjne (gdy maszyny posiadaj• mechanizmy korbowo-wodzikowe,

mechanizmy krzywkowe, zapadkowe, wibratory),
2.

technologiczne (gdy maszyny maj• niedok•adno•ci monta•owe, niewywa•enie

elementów obrotowych, luzy •o•yskowe itp.),
3.

eksploatacyjne (gdy maszyny zu•ywaj• si•, powstaj• luzy, niew•a•ciwe smarowanie,

zniekszta•cenie powierzchni itp.).

Oddzia•ywanie wibracji na organizm.

Wibracja oddzia•ywuje na organizm zarówno w miejscu styczno•ci tkanek ze •ród•em drga•,
jak i na funkcje organów jako ca•o•ci poprzez uk•ad nerwowy. Powstaj•ce w wyniku wibracji
zmiany chorobowe nosz• nazw• zespo•u wibracyjnego. Objawy chorobowe dotycz• g•ównie:

•

uk•adu kr••enia krwi, zw•aszcza naczy• obwodowych (niedokrwienie ograniczonej

cz••ci cia•a z uwagi na uszkodzenie drobnych naczy• krwiono•nych, skurczu naczy• w

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (3 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

obszarze bezwiednego kontaktu z elementem drgaj•cym, obni•enie temperatury skóry r•k),

•

uk•adu kostno-stawowego (najcz••ciej spotyka si• torbiele kostne, zmiany

zwyrodnieniowe dotycz•ce stawów nadgarstkowych i •okciowych a tak•e kr•gos•upa),

•

uk•adu nerwowego (zaburzenie czucia, zmniejszenie wra•liwo•ci, bóle ko•czyn r•k i

nóg, uszkodzenie nerwów obwodowych, zmiany zwyrodnieniowe w komórkach rdzenia
kr•gowego i mózgu),

•

zaburze• czynno•ci przewodu pokarmowego,

•

zaburze• ogólnych (os•abienie, zawroty g•owy, bezsenno••, zmiany usposobienia).

Dzia•ania profilaktyczne.

Ochrona przed oddzia•ywaniem drga• polega na stosowaniu w przypadku drga• miejscowych
nast•puj•cych zalece•:

•

si•a docisku na narz•dzie nie powinna przekracza• 200 N,

•

si•a zaciskania r•ki przy pracy z narz•dziami nie powinna przekracza• 50 N,

•

na stanowisku pracy temperatura powietrza powinna wynosi• minimum 16 °C,

wilgotno•• wzgl•dna 40-60 %, a pr•dko•• ruchu powietrza nie wi•ksza od 0,3 m/s,

•

operatorzy powinni stosowa• r•kawice chroni•ce przed oddzia•ywaniem drga•,

oraz w przypadku drga• ogólnych nale•y stosowa•:

•

materia•y wibroizolacyjne, które wp•ywaj• na os•abienie energii drga• ogólnych,

•

materia•y wibroizolacyjne, które wp•ywaj• na os•abienie energii drga• akustycznych i

mechanicznych na drodze ich rozprzestrzeniania si• (wibratory gumowe, spr••yny i wyroby
wibroizolacyjne z korka lub tworzyw sztucznych),

•

pow•oki t•umi•ce i t•umiki drga•.

O•WIETLENIE

W•a•ciwe o•wietlenie ma wp•yw na:

§

ostro•• widzenia,

§

dok•adno•• widzenia,

§

szybko•• spostrzegania,

Co z kolei ma wp•yw na:

§

jako•• produkcji,

§

zmniejszenie braków i odpadów,

§

u•atwiony nadzór nad urz•dzeniami produkcyjnymi,

§

popraw• warunków bezpiecze•stwa pracy.

Wszystko to wp•ywa na wzrost wydajno•ci i zmniejszenie zm•czenia

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (4 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

pracownika.

O prawid•owo•ci o•wietlenia decyduj• takie elementy jak:

•

ogólny poziom jasno•ci,

•

o•wietlenie miejscowe,

•

kontrasty cienie i barwy •wiat•a,

•

rodzaj wykonywanej pracy,

•

wielko•• obserwacji przedmiotów.

Rozró•nia si• nast•puj•ce rodzaje o•wietlenia:

1.

o•wietlenie ogólne,

2.

o•wietlenie miejscowe,

3.

o•wietlenie z•o•one,

4.

o•wietlenie zapasowe, bezpiecze•stwa, ewakuacyjne.

Zwi•kszenie nat••enia o•wietlenia i eliminacja:

•

zbyt gwa•townych kontrastów luminacji,

•

ol•nienia (wyst•puje zmniejszenie zdolno•ci rozpoznania przedmiotów, spowodowane

nadmiern• luminacj• albo nadmiernym jej kontrastem przestrzennym lub czasowym),

•

cieni, a szczególnie cieni ruchomych,

•

niedostatecznego o•wietlenia przej•• i miejsc niebezpiecznych,

•

nieprawid•owego o•wietlenia urz•dze• steruj•cych prac• niebezpiecznych maszyn,

•

nieprawid•owego o•wietlenia miejsc przechowywania sprz•tu i materia•ów,

Gazy w wyrobiskach górniczych

Obecno•• w powietrzu kopalnianym innych sk•adników gazowych ni• te, które wyst•puj• w
powietrzu atmosferycznym, jest wynikiem:

a)

wydzielania si• gazów ze z•o•a i ska• otaczaj•cych z•o•e,

b)

powstawania gazów w czasie po•arów, wybuchów metanu i py•u w•glowego,

c)

powstawania gazów przy robotach strzelniczych, oddychaniu ludzi, pracy

silników spalinowych itp.,
d)

powstawania radonu przy rozpadzie radioaktywnych pierwiastków

wyst•puj•cych w z•o•u i ska•ach.

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (5 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

Obni•enie si• zawarto•ci tlenu w powietrzu kopalnianym:

•

do 17% wywo•uje pierwsze objawy w postaci tzw. “g•odu tlenowego”, t•tno ulega

przy•pieszeniu, pojawiaj• si• zawroty g•owy, uczucie duszno•ci, “ko•atanie” serca,

•

od 17 % do 12 % wyst•puje niemal ca•kowita niezdolno•• do wysi•ku fizycznego, a

tym samym do ucieczki
z zagro•onej strefy,

•

od 12 % do 6 % pojawiaj• si• md•o•ci, wymioty, nast•puje utrata przytomno•ci, a

nast•pnie •pi•czka,

•

poni•ej 6 % nast•puje po kilku minutach zgon.

Górnicze przepisy bezpiecze•stwa pracy wymagaj•, by zawarto•• tlenu w powietrzu

kopalnianym w miejscach pracy i przebywania ludzi nie by•a ni•sza od 19 % obj•to•ciowo.

Metan - CH

4

Wydzielanie metanu do wyrobisk górniczych mo•e nast•powa• na drodze:

a)

powolnego wydzielania si• z odkrytej calizny z•o•a w•gla bez •adnych

objawów akustycznych,
b)

wzmo•onego wydzielania z calizny w•glowej, charakteryzuj•cego si•

nieregularnym szumem i lekkimi trzaskami, spowodowanymi p•kaniem banieczek
gazu i wody w przypadku pok•adów wilgotnych,
c)

gwa•townego wydzielania metanu ze szczelin, w postaci tzw. “fukaczy” lub

suflerów,
d)

nag•ych wyrzutów metanu i ska• w najbardziej gazowych pok•adach w•gla i

soli.

Górnicze przepisy bezpiecze•stwa pracy zabraniaj• pracy w wyrobiskach gdzie zawarto••

metanu przekracza 2% obj•to•ciowo

Zawarto•• 5% metanu obj•to•ciowo w powietrzu kopalnianym wypiera 1 % tlenu

G a z y t r u j • c e

Trucizn• nazywamy taki zwi•zek chemiczny, który po dostaniu si• do organizmu cz•owieka
wywo•uje zaburzenia czynno•ciowe ró•nego stopnia albo wywo•uje uszkodzenia organiczne, a w
nast•pstwie zaburzenia czynno•ciowe.
Trucizny mog• wnika• i dostawa• si• do organizmu cz•owieka przez:

§

przewód pokarmowy, drogi oddechowe i p•uca,

§

nieuszkodzon• skór• i b•ony •luzowe,

§

uszkodzon• skór• lub b•ony •luzowe bezpo•rednio do krwioobiegu.

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (6 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

Zawarto•• trucizn gazowych okre•la si• w miligramach na litr (mg/l), lub w % obj•to•ciowych lub
w “ppm” (z ang. "part per million”) - w cz••ciach na milion cz••ci powietrza.

Tlenek w•gla - CO

Zatrucie tlenkiem w•gla powoduje szereg objawów, takich jak:

§

uczucie ucisku i bóle g•owy,

§

uczucie t•tnienia w skroniach i zaburzenia równowagi,

§

zawroty g•owy,

§

zaburzenia wzroku,

§

nudno•ci,

§

wymioty,

§

ogólne os•abienie,

§

utrata przytomno•ci,

§

•mier•.

Górnicze przepisy bezpiecze•stwa dopuszczaj• w miejscach pracy zawarto•• tlenku w•gla

maksymalnie 0,0026 % obj•to•ciowo.

Dwutlenek w•gla CO

2

Dwutlenek w•gla nie jest gazem truj•cym lecz dusz•cym, pozbawiaj•cym organizm ludzki tlenu.
Przy zawarto•ci:

§

4 % obj•to•ciowo dwutlenku w•gla w powietrzu pojawiaj• si• bóle i zawroty g•owy,

szum w uszach, nast•puje wzrost ci•nienia krwi oraz pojawia si• niepokój, l•k,
§

przy 5 % do 8 % CO

2

wyst•puje znaczne przy•pieszenie i pog••bienie oddychania,

wyst•puj• duszno•ci,
§

powy•ej 8 % CO

2

we wdychanym powietrzu wyst•puje utrata przytomno•ci, sinica,

pora•enie oddychania,
§

przy du•ych st••eniach CO

2

przy równoczesnym braku tlenu •mier• nast•puje w ci•gu

5 do 10 minut.

Górnicze przepisy bezpiecze•stwa dopuszczaj• w miejscach pracy zawarto•• dwutlenku

w•gla maksymalnie 1,0 % obj•to•ciowo.

Tlenki azotu

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (7 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

stanowi• mieszanin• NO, NO

2

, N

2

O

4

, N

2

O

5

. Najbardziej trwa•ymi w powietrzu s• NO

2

i

N

2

O

4

.

•

Objawy zatrucia tlenkami azotu wyst•puj• po kilku, a nawet po kilkunastu godzinach.

•

Oddychaj•c powietrzem ska•onym tlenkami azotu nie odczuwa si• •adnych

gro•niejszych objawów, prócz kaszlu i podra•nienia b•on •luzowych.

•

Po kilku lub kilkunastu godzinach wyst•puj• objawy silnych duszno•ci, silnego kaszlu

z wyksztusinami pienistej krwawej plwociny, wymioty, sinica i •miertelna trwoga.
Zatrucia z takimi objawami najcz••ciej ko•cz• si• •mierci•.

Górnicze przepisy bezpiecze•stwa dopuszczaj• w miejscach pracy zawarto•• tlenków azotu

maksymalnie 0,00026 % obj•to•ciowo.

Siarkowodór H

2

S

powoduje pora•enie mechanizmu oddychania komórkowego przez zablokowanie enzymów,
podobnie jak przy truj•cym dzia•aniu cyjanowodoru.

•

Oddychanie powietrzem ska•onym siarkowodorem w wi•kszych st••eniach powoduje

pora•enie o•rodka oddechowego, utrat• przytomno•ci i •mier•.

•

Oddychanie powietrzem zawieraj•cym 0,06% siarkowodoru powoduje w ci•gu 1/2

godziny •mier•.

•

Ni•sze st••enia siarkowodoru w powietrzu wynosz•ce ok. 0,005% dzia•aj• silnie

dra•ni•co na spojówki oczu, powoduj•c ich przekrwienie, •zawienie, obrz•k, ból i
•wiat•owstr•t oraz wyzwalaj• silny kaszel.

Górnicze przepisy bezpiecze•stwa dopuszczaj• w miejscach pracy zawarto•• siarkowodoru

maksymalnie 0,0007 % obj•to•ciowo.

Dwutlenek siarki SO

2

D•ugotrwa•e oddychanie powietrzem zawieraj•cym dwutlenek siarki powoduje podra•nienie
dalszych odcinków dróg oddechowych ze wszystkimi jego nast•pstwami, takimi jak:

•

przekrwienie,

•

wysi•k,

•

silny kaszel,

•

obrz•k p•uc,

•

a nawet uduszenie.

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (8 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

Górnicze przepisy bezpiecze•stwa dopuszczaj• w miejscach pracy zawarto•• dwutlenku

siarki maksymalnie 0,00075 % obj•to•ciowo.

Zagro•enia od gazów po•arowych

W kopalniach w•gla gazy po•arowe powstaj• w wyniku nast•puj•cych procesów:

•

zupe•nego spalania w•gla z wydzielaniem CO

2

,

•

suchej destylacji w•gla, w czasie której powstaj• CO

2

, CO, H

2

, CH

4

i inne

w•glowodory (C

m

H

n

),

•

niezupe•nego spalania w•gla z wydzieleniem CO,

•

tworzenia si• gazu wodnego.

Zawarto•• poszczególnych sk•adników w gazach po•arowych jest ró•na i waha si• w
nast•puj•cych granicach:

•

O

2

- od setnych cz••ci % do 19 % - 20 %,

•

CO

2

- od setnych cz••ci % do 15 % - 20 %,

•

CO - od bardzo ma•ych (•ladów) % do 8 % - 12 %,

•

H

2

- od setnych cz••ci % do 6 % - 10 %,

•

CH

4

- od setnych cz••ci % do 5 % - 10 % (w pok•adach niegazowych),

•

C

m

H

n

- od setnych cz••ci % do dziesi•tnych cz••ci %.

MIKROKLIMAT - •RODOWISKO TERMICZNE

Poj•cie mikroklimatu zdefiniowanego jako •rodowisko cieplne, w którym przebywa cz•owiek
obejmuje zespó• czynników fizycznych, a mianowicie:

o

temperatur•,

o

wilgotno•• wzgl•dn•,

o

pr•dko•• ruchu powietrza i promieniowanie cieplne.

Stan •rodowiska cieplnego, w jakim przebywa cz•owiek, charakteryzuje:

§

•rednia temperatura promieniowania,

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (9 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

§

•rednia temperatura powietrza,

§

wzgl•dna pr•dko•• ruchu powietrza,

§

bezwzgl•dna wilgotno•• powietrza.

Optymalne parametry •rodowiska powietrznego

§

temperatura powietrza 23°C do 25°C latem oraz 20 do 22°C zim•,

§

wilgotno•• wzgl•dna powietrza od 35% do 70%. Wahania wilgotno•ci wzgl•dnej w

granicach ± 10% nie s• odczuwalne w sposób przykry,
§

pr•dko•• powietrza w lecie od 0,2 do 0,3 m/s, a w zimie 0,15 m/s. W razie

przekroczenia dopuszczalnej pr•dko•ci ruchu powietrza mo•e powsta• uczucie przeci•gu,
które jest szczególnie przykre, gdy strumie• powietrza jest skierowany na nogi, bark lub
szyj• pracownika.

Klasyfikacja •rodowisk termicznych i ocena obci••enia cieplnego cz•owieka.

Podstawow• kwalifikacj• •rodowisk termicznych jest skala ocen odczu• cieplnych cz•owieka
PMV (Required Clothing Insulation).
Wed•ug tej skali odczucia s• nast•puj•ce:

•

zimno: -3

•

ch•odno: -2

•

do•• ch•odno: -1

•

oboj•tnie: 0

•

do•• ciep•o: +1

•

ciep•o: +2

•

gor•co: +3

Równanie bilansu cieplnego cz•owieka obejmuje:

S = M - W - R - C - E - Res

gdzie:

S - ilo•• ciep•a otrzymanego lub odprowadzonego przez ustrój do otoczenia,
M - wewn•trzustrojowa produkcja ciep•a,
W - praca zewn•trzna,
R - ciep•o promieniowania,
C - ciep•o unoszenia (oddawane przez przewodzenie i konwekcj•),
E - ciep•o parowania wydzielonego potu,
Res - straty ciep•a zwi•zane z oddychaniem.

Najwa•niejsze czynniki, wp•ywaj•ce na wymian• ciep•a, to:

1. Mikroklimat
- temperatura powietrza,
- •rednia temperatura promieniowania,

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (10 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

- pr•dko•• przep•ywu powietrza,
- wilgotno•• powietrza.
2. Odzie•
- izolacja cieplna,
- oporno•• parowania.
3. Aktywno••
- metaboliczna produkcja ciep•a.

Wska•nikiem, u•ywanym do oceny obci••enia cieplnego (termicznego) ustroju cz•owieka w
"•rodowisku gor•cym" jest tzw. WBGT (Wet Bulb Globe Temperature)

WBGT = 0,7 x t

nw

+0,3 x t

g

gdzie:

t

nw

- temperatura termometru wilgotnego naturalnego, °C,

t

g

- temperatura termometru poczernionej kuli, °C.

Ocena warunków pracy w •rodowisku termicznym.

Aby oceni•, czy pracownik ma zapewnione warunki komfortu cieplnego, okre•lamy warto••
wska•nika PMV.
W tym celu nale•y:

•

oszacowa• warto•• izolacyjno•ci u•ywanej odzie•y (warto•ci te podane s• w normach i

wyra•one w tzw. jednostkach CLO (1 CLO = 0,155 m

2

x °C/W),

•

oszacowa• warto•• metabolicznej produkcji ciep•a

w organizmie (wydatku energetycznego).
Warto•ci te s• równie• podawane w normach.

•

zmierzy• za pomoc• odpowiedniej aparatury warto•ci:

- temperatury powietrza t

a

, °C,

- pr•dko•ci ruchu powietrza v, m/s,
- wilgotno•ci wzgl•dnej powietrza j ,%
- •redni• temperatur• promieniowania t

r

, °C.

•redni• temperatur• promieniowania mo•na zmierzy• bezpo•rednio b•d• obliczy• z zale•no•ci
uwzgl•dniaj•cej:
- temperatur• termometru kulistego t

g

, °C,

- pr•dko•• ruchu powietrza v, m/s,
- temperatur• powietrza t

a

, °C.

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (11 z 12)2007-11-28 09:14:03

TEMAT

Sposoby ograniczania obci••enia cieplnego pracowników.

•

stosowanie procesów produkcyjnych nie emituj•cych du•ych ilo•ci ciep•a (np. obróbki "na

zimno", a nie obróbki "na gor•co"),

•

stosowanie podwieszonych, wentylowanych stropów,

•

stosowanie maszyn i urz•dze•, które nie pogarszaj• parametrów •rodowiska powietrznego,

nie stanowi• •róde• emisji ciep•a (np. palniki mo•na zast•pi• grzaniem indukcyjnym),

•

automatyzacja procesów technologicznych lub poszczególnych urz•dze• (np. spawania),

•

izolowanie lub ch•odzenie urz•dze• b•d•cych •ród•ami ciep•a,

•

umieszczanie urz•dze• b•d•cych •ród•ami ciep•a w oddzielnych pomieszczeniach (gdzie

sta•y pobyt ludzi by•by zbyteczny) lub na zewn•trz pomieszcze•,

•

ekranowanie •róde• promieniowania cieplnego (ekrany wodne, os•ony z materia•ów

izolacyjnych lub ch•odz•cych, z p•yt aluminiowych lub metalowych z foli• aluminiow•, szk•a
absorpcyjnego),

•

zmniejszanie lub likwidowanie powierzchni o wysokiej temperaturze,

•

stosowanie obudów maszyn i urz•dze• odprowadzaj•cych gor•ce powietrze na zewn•trz

(mo•liwo•• odzysku energii),

•

stosowanie ekranowania urz•dze•, emituj•cych promieniowanie cieplne, w postaci:

-

ekranów odblaskowych,

-

ekranów z wymiennikiem ciep•a (ch•odzenie wewn•trzne ekranu powietrzem lub

wod•),
-

ekranów filtruj•cych (szk•o poch•aniaj•ce podczerwie•),

-

ekranów zraszanych (siatki lub •a•cuchy zroszone wod•),

•

stosowanie hermetyzacji lub wentylacji miejscowej wywiewnej, odprowadzaj•cej par•

wodn• i gor•ce powietrze.

W celu ograniczenia obci••enia cieplnego, gdy nie ma mo•liwo•ci zastosowania
wymienionych powy•ej •rodków technicznych i organizacyjnych, stosuje si•:

•

zmniejszenie czasu ekspozycji pracowników na dzia•anie ciep•a (zmianowo••, tworzenie

brygad),

•

zapewnienie zatrudnionym w warunkach niew•a•ciwego mikroklimatu odpoczynku w

klimatyzowanych kabinach,

•

odzie• ochronn• (z powierzchniami aluminiowymi),

•

odzie• wentylowan• lub sch•adzan•,

•

miejscow• wentylacj• nawiewn• lub klimatyzacj• (rozwi•zanie to nie jest skuteczne w

przypadku du•ych •róde• promieniowania cieplnego).

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad2.html (12 z 12)2007-11-28 09:14:03