Kwestionariusz pedagogiczno – logopedyczny

Data badania ……………

Imię i nazwisko badającego

……………………………

BADANIE WSTĘPNE

1.Wywiad

I.

Dane o pacjencie

Imię i nazwisko dziecka ……………………………………………….

Data urodzenia …………………………………………………………

Adres zamieszkania ……………………………………………………

Telefon …………………………………………………………….

Adres Szkoły (Przedszkola) …………………………………….

Powód zgłoszenia; osoba kierująca ………………………………

Dotychczasowa terapia logopedyczna ……………………………

Osoba udzielająca informacji ………………………………………

1

II. Środowisko rodzinne

Matka (imię, wiek, wykształcenie)

………………………………………………………………………….

Ojciec (imię, wiek, wykształcenie)

……………………………………………………………………….

Rodzeństwo (imiona, wiek)

…………………………………….. …………………………………

Wady wymowy występujące w rodzinie ………………………….

Choroby w rodzinie …………………………………………….

……………………………………………………………………..

III. Rozwój psychofizyczny dziecka

Przebieg ciąży i porodu

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

Karmienie (naturalne, sztuczne)

………………………………………………………………………

……………………………………………………………………….

Stan zdrowia dziecka

…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………….

2

Rozwój funkcji poznawczych (spostrzeganie, uwaga, pamięć)

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

Samoobsługa

…………………………………………………………………………

……………………………………………………………………….

Lateralizacja (stronność) ………………………………………………

……………………………………………………………………….

Rozwój emocjonalny

…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………..

Rozwój motoryczny:

•

Chwytanie ……………………………………………………

•

Pełzanie ………………………………………………………

•

Raczkowanie …………………………………………………

•

Siadanie ……………………………………………………….

•

Chodzenie …………………………………………………….

3

IV. Rozwój mowy dziecka

•

Głużenie ……………………………………………………

•

Gaworzenie ……………………………………………………

•

Pierwsze wyrazy…………………………………………………

•

Pierwsze zdania………………………………………………

•

Rozumienie mowy ………………………………………………

•

Sposoby komunikacji ……………………………………………

V. Warunki anatomiczno-czynnościowe

Narządy mowy:

•

Wargi …………………………………………………………

•

Zgryz i stan uzębienia ………………………………………

•

Język …………………………………………………………

•

Wędzidełko podjęzykowe ……………………………………

•

Podniebienie twarde i miękkie ………………………………..

•

Jama nosowo-gardłowa ……………………………………….

4

Słuch …………………………………………………………………

Wzrok ………………………………………………………………

Funkcje oddechowo-pokarmowe:

•

oddychanie…………………………………………….

•

ssanie …………………………………………….

•

żucie ………………………………………………….

•

połykanie ……………………………………………

Parafunkcje (ssanie palca, wargi, gryzienie ołówków, itp.)

…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

……………………………………………………………………….

2. Obserwacja

Uwagi dotyczące zachowania się dziecka w gabinecie logopedycznym
(ruchliwość, koncentracja uwagi, aktywność, kontakt z logopedą, itp.)

…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………
………………………………………………………………………….

5

3. Orientacyjne badanie mowy (badanie mowy
spontanicznej w sytuacji zabawy kierowanej)

•

rodzaj zabawy

……………………………………………………………
…………………………………………………………….

•

zachowania werbalne i niewerbalne dziecka

……………………………………………………………………
…………………………………………………………………..

Zwracamy szczególną uwagę na to, czy dziecko:

•

operuje zdaniami (jakimi?- prostymi, złożonymi)

……………………………………………………………………

•

buduje poprawne konstrukcje zdaniowe

……………………………………………………………………

•

wszystkie głoski realizuje prawidłowo

…………………………………………………………………….

•

prawidłowo oddycha

…………………………………………………………………….

•

nie wykazuje zaburzeń głosu

……………………………………………………………………

•

zachowana jest czynność i prozodia mowy

…………………………………………………………………

6

BADANIE UZUPEŁNIAJĄCE

1. Badanie sprawności aparatu artykulacyjnego (praksji

mowy)

Według KWESTIONARIUSZA BADANIA MOTORYKI ARTYKULACYJNEJ

PRÓBY JĘZYKA:

•

Wysuwanie i chowanie języka do jamy ustnej.

•

Kierowanie języka do kącików ust.

•

Kierowanie języka do nosa i brody.

•

Wykonanie grotu.

•

Rozpłaszczenie języka - łopatka.

•

Unoszenie języka do podniebienia.

•

Ułożenie języka w kształcie rynienki.

•

Oblizywanie warg ruchem okrężnym.

•

Ruch okrężny języka po zębach.

•

Kląskanie językiem.

•

Wypychanie policzków językiem, przy zamkniętych ustach.

PRÓBY WARG:

•

Zaciskanie warg.

•

Nakładanie wargi górnej na dolną.

•

Nakładanie wargi dolnej na górną.

•

Przesuwanie kącików ust w prawo i w lewo.

•

Ściskanie i rozciąganie ust.

•

Układanie warg w ryjek.

•

Gwizdanie.

•

Nadymanie policzków.

7

•

Przepychanie policzków wewnątrz jamy ustnej.

•

Cmokanie konia.

•

Parskanie, prychanie konia.

8

Ponadto badamy:

•

Ruchomość żuchwy, umiejętność przesunięcia żuchwy w
płaszczyźnie pionowej i poziomej
……………………………………………………………………
…………………………………………………………………

•

funkcjonowanie podniebienia miękkiego i pierścienia

zwierającego gardła

………………………………………………………………….

•

wielkość i grubość języka, długość i plastyczność wędzidełka

podjęzykowego

……………………………………………………………………

•

wielkość migdałków podniebiennych

…………………………………………………………………….

•

wygląd, ewentualne deformacje podniebienia miękkiego

………………………………………………………………………

•

zgryz i uzębienie

……………………………………………………………………

•

budowę przegrody nosowej

………………………………………………………………………

9

2. Sprawdzenie funkcji połykowych i oddechowych

Połykanie:

•

prawidłowe – czubek języka opiera się o wałek dziąsłowy,

•

infantylne – czubek języka spoczywa płasko na dnie jamy

ustnej lub wsuwa się miedzy zęby.

Prosimy dziecko o przełknięcie podanego płynu i obserwujemy położenie
języka i ruchy warg. Przy nieprawidłowym przełykaniu dziecko mocno
zaciska wargi.

Oddychanie:

•

nosem,

•

ustami.

Prawidłowe oddychanie odbywa się przez nos. Sprawdzamy, czy dziecko ma
nawyk oddychania nosem czy ustami. Zwracamy uwagę na to czy oddech jest
równy, rytmiczny, harmonijny, a także ile trwa faza wdechu i wydechu.

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

3. Orientacyjne badanie słuchu fizjologicznego

Zwracamy uwagę na reakcję dziecka na bodźce dźwiękowe. U małego
dziecka prawidłowy słuch stwierdza się, gdy poszukuje ono wzrokiem źródła
dźwięku oraz gdy występują reakcje słuchowo-ruchowe (dziecko zwraca się
w kierunku źródła dźwięku tułowiem i głową). U dzieci starszych stan słuchu
określa się poprzez badanie rozumienia mowy i szeptu (norma- szept
słyszany z odległości ok. 6 m).

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

10

4. Badanie słuchu fonematycznego

Celem badania jest określenie umiejętności różnicowania i identyfikacji
głosek oraz dokonywania ich analizy i syntezy.

Badanie analizy słuchowej:

Jakie dźwięki słyszysz w wyrazie?

dom

noc

cyrk

rower

bajka

telefon

mleko

szkoła

lampa

ziarno

poczta

terytorium

Badanie poziomu analizy głoskowej:

a) wyróżnianie głoski w nagłosie

Co słyszysz na początku wyrazu?

igła

cegła

alfabet

królik

pszenica

trawa

b) wyróżnianie głoski w wygłosie

Co słyszysz na końcu wyrazu?

motyle

kiosk

ławka

mysz

most

widelec

11

c) wyróżnianie głosek w śródgłosie

Co słyszysz w środku wyrazu?

Ala

osa

kok

lis

bal

ucho

Badanie różnicowania głosek opozycyjnych

Powtarzanie wyrazów:

wala – ucho - fala

domek – mleko - Tomek

wrak – nos - frak

bada – woła - pada

koza – dom - kosa

góra – koło - kura

żal – koło - szal

budzik - wózek - bucik

Kazia – Tola - Kasia

dzień – mama – cień

Badanie syntezy słuchowej:

n-o-s

o- s- a

p-t-a-k

w-o-d-a

p-o-l-e

k-o-t-y

z-e-g-a-r

m-e-d-u-z-a

i-n-t-e-r-n-e-t

l-o-d-ó-w-k-a

p-i-o-s-e-n-k-a

t-o-r-n-i-s-t-e-r

12

Badanie słuchowej pamięci fonologicznej

wg Zetotestu (autorstwa Grażyny Krasowicz-Kupis)

ZETOTEST

Test do badania słuchowej pamięci fonologicznej

Instrukcja:

Teraz będę wypowiadać słowa z języka Indian, a ty dobrze słuchaj i powtarzaj za mną.

L.p.

Wykonanie

Ocena

1.

DABA

2.

CABYKE

3.

BUSIAKERA

4.

LACEGOSUNA

5.

ZOTE

6.

TOPERO

7.

PIKOREMU

8.

HASUPIDONA

9.

RAMI

10.

LABARU

11.

KALIDENI

12.

ZURIKANERO

13.

FAGO

14.

KIFADE

15.

FONDERANY

16.

WORENAKOGA

17.

SZETO

18.

CZULUSZĄ

19.

SZEPARENO

20.

ŻEDOPEKANO

21.

SIDY

22.

CIMAKE

23.

CIESIENIAWE

24.

ŁYPONASEMI

25.

WEMPA

26.

SZONTOKA

27.

GIMIĄCZARO

28.

KISIAMEDONI

Analiza jakościowa:

SUMA:

Ogólna ocena:

13

Badanie spostrzegawczości słuchowej

Powiedz TAK jeśli dwa słowa są takie same, NIE - jeśli są rożne. (Dziecko nie
może patrzeć na usta osoby przeprowadzającej badanie).

ARKA : MARKA

WASTOWA : WASTOWA

GARTAKA : KARTAKA

SAMOZA : SAMOZA

ŚLOKODA : ŚLOKODA

MAŻAKA : MASZAKA

TADATARA : GATATARA

RAKOLOKA : RAKOROKA

WASASALA : WACASALA

ZASZADATA : ZACZADATA

5. Badanie pamięci słuchowej

Prosimy dziecko o powtórzenie ciągu wyrazów lub cyfr. Pamięć świeża jest w
stanie przechować od 5 do 9 jednostek. Norma wynosi ok. 7 wyrazów.

Wyrazy:

stołek, ucho, kwiat, zegar, żelazko, dobranocka, las, małpa, książka,
spodnie

Cyfry:

dwa, dziewięć, cztery, siedem, trzy, jeden, pięć, osiem, sześć, zero

…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………….

14

6. Badanie kinestezji artykulacyjnej (kinestezji mowy)

Kinestezja artykulacyjna - czucie ułożenia narządów mowy właściwego
poszczególnym głoskom. Polecamy dziecku powtórzyć głoski opozycyjne (np. wg
opozycji miejsca artykulacji), ciągi sylab oraz wyrazy zawierające te głoski.

Wybrane opozycje spółgłoskowe

a) dźwięczna – bezdźwięczna

K - G

kraby – graby

klin – glin

P – B

podanie – badanie

patykarstwo – badylarstwo

S – Z

smalec – zakalec

skupować – zakapować

RZ – Ż

szczucie – czucie

szlagier – żagiel

15

b) opozycje spółgłoskowe miejsca artykulacji

S – SZ – Ś

sad – szach – siad

sara – szara – siara

P – T – K

płonący – tonący – kwitnący

pachnąć – tnąć – kląć

M – N

Bytom – pyton

W – Ł

waciak – łaciak

wodowanie – ładowanie

c) opozycja spółgłoskowa stopnia zbliżenia narządów mowy

S – C

nos – noc

pies – piec

R – L

chrapanie – chlapanie

firmować – filmować

16

7. Badanie płynności i prozodii mowy

Płynność mowy oceniamy na podstawie informacji uzyskanych z wywiadu oraz z
obserwacji zachowań werbalnych. Zwracamy szczególną uwagę na takie
przejawy niepłynności, jak: powtarzanie głosek, sylab, wyrazów, przeciąganie
głosek, pauzy, embolofrazje, wtrącenia w toku mowy, niemożność rozpoczęcia
wypowiedzi (bloki).

………………………………………………..

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

……………………………….

8. Badanie lateralizacji (stronności)

Lateralizacja:

•

prawostronna,

•

lewostronna,

•

skrzyżowana,

•

nieustalona (słaba).

Lateralizacja to czynnościowa przewaga jednej strony ciała związana z
dominacją jednej z półkul mózgowych. W czasie wywiadu z rodzicami
dowiadujemy się o dotychczasowym przebiegu rozwoju lateralizacji u dziecka.
Ze względu na fakt dziedzicznego uwarunkowania leworęczności należy ustalić,
czy w rodzinie dziecka były osoby leworęczne.

Obserwujemy:

•

którą ręką dziecko je, kroi, rysuje, rzuca piłkę, trzyma nożyczki;

•

którą nogą dziecko kopie piłkę;

•

którym okiem dziecko zagląda np. przez dziurkę od klucza, do

wnętrza butelki, itp.

……………………………………………………………………

17

BADANIE PODSTAWOWE

Badanie podstawowe to badanie systemowej sprawności językowej, ocena
językowej sprawności społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej oraz ocena
umiejętności czytania i pisania.
Oceniając językową sprawność systemową badamy zarówno mówienie, jak i
rozumienie. Badanie mowy dokonujemy w 4 aspektach: fonetycznym,
leksykalnym, gramatycznym i ekspresyjnym.

1. Badanie mowy

a) aspekt fonetyczny

Ustalenie zasobu dźwięków (określenie w jaki sposób dziecko realizuje
poszczególne głoski). Ustalenie czy głoski są wymawiane prawidłowo, czy też
zamieniane, opuszczane, zniekształcane. Ocena w jaki sposób wymawiane są
głoski w nagłosie, śródgłosie i wygłosie oraz w różnych otoczeniach
fonetycznych.

Artykulacja głosek w izolacji

Spółgłoski

wargowe

p

p`

b

b`

m

m`

ł

wargowo – zębowe

v

v`

f

f`

18

przedniojęzykowo-zębowe

s

z

c

dz

t

d

n

przedniojęzykowo- dziąsłowe

sz

ż

cz

dż

r

l

l`

środkowojęzykowe

ś

ź

ć

dź

ń

j

tylnojęzykowe

k

k`

g

g`

x

x`

19

Samogłoski

ustne

nosowe

a

ą

e

ę

i

o

u

y

Badanie wymowy za pomocą „Kwestionariusza badania

mowy” (G. Billewicz, B. Zioło)

Nazwy obrazków zawierają samogłoski i spółgłoski w trzech pozycjach w
wyrazie: nagłosie, śródgłosie i wygłosie.

Spółgłoski

wargowe:

pajac

kanapa

sklep

pies

spinka

bałwan

kubek

biedronka

drabina

małpa

lampa

dom

miska

komin

ławka

stołek

diabeł

20

wargowo-zębowe:

wózek

owoce

widelec

telewizor

fotel

szafa

lew

filiżanka

kalafior

przedniojęzykowo-zębowe:

sanki

parasol

tygrys

zegar

gazeta

cebula

klocki

koc

dzwon

kukurydza

tablica

patelnia

kogut

duch

pomidor

noga

garnek

baran

przedniojęzykowo-dziąsłowe:

szalik

koszyk

mysz

żaba

łyżwy

czapka

rękawiczki

klucz

dżem

ryba

narty

ser

lalka

telefon

motyl

lizak

walizka

21

środkowojęzykowe:

ślimak

huśtawka

miś

ziemniak

łazienka

ciastka

bocian

łokieć

dzieci

ludzie

niedźwiedź

dynia

słoń

jabłko

czajnik

czarodziej

tylnojęzykowe:

kot

oko

smok

kiełbasa

cukierek

kredki

grabie

ogórek

gitara

magik

chleb

orzechy

fartuch

hipopotam

Samogłoski

autobus

balon

sowa

Eskimos

zegar

serce

okno

płot

jajko

ucho

buty

igła

lis

grzyb

lody

wąż

gęś

22

b)

aspekt leksykalny

Określenie zasobu słownictwa czynnego dziecka, czyli określenie - czy ilość i
jakość używanych przez niego słów jest zgodna z normą wiekową.

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………..

c)

aspekt gramatyczny

Ocena umiejętności stosowania form fleksyjnych polegająca na sprawdzeniu,
czy dziecko prawidłowo stosuje reguły gramatyczne, czy potrafi budować
logiczne i sensowne wypowiedzi.

Układanie zdań z rozsypanki wyrazowej.

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

Uzupełnianie tekstu przyimkami, spójnikami i przysłówkami.

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

d)

aspekt ekspresyjny

Badanie płynności i prozodii mowy dokonywane na podstawie mowy
spontanicznej dziecka.

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

23

2.

Badanie rozumienia

•

pojedynczych słów

Pokazujemy dziecku szereg obrazków i prosimy o wskazanie jednego -
nazwanego przez logopedę.

..…………………………………………………………………………………

•

prostych połączeń słownych (zdolność rozumienia
struktur gramatycznych)

Logopeda wypowiada zdanie używając nieprawidłowych form fleksyjnych, a
następnie pyta dziecko, czy wyraził się prawidłowo. Prosi o wskazanie błędu i
jego poprawę.

Ania poszedł do lasu.

Chłopiec biegnie obok psem.

Kasia nie chcieć jeść obiad.

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

•

zdań złożonych (zdolność rozumienia struktur
zdaniowych)

Układanie zdań złożonych z rozsypanki wyrazowej.

Słońce już gasło wieczór był ciepły i cichy.
Na dworze pada deszcz, więc muszę zabrać parasol.
Dowiedziałem się, że za tydzień pojedziemy na wycieczkę.

……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………..

24

3.

Ocena sprawności językowych:

a)

sytuacyjnej

(umiejętność dostosowania wypowiedzi do odbiorcy i sytuacji

komunikacyjnej)

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

b)

społecznej

(umiejętność dostosowania wypowiedzi do rangi adresata)

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

c)

pragmatycznej

(umiejętność osiągnięcia założonego przez siebie celu wypowiedzi)

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

4. Ocena umiejętności pisania i czytania

Oceniamy poziom opanowania czytania i pisania (zgodnie z wiekiem
dziecka).

Polecamy dziecku, aby przeczytało fragment utworu Hansa Christiana
Andersena „Słowik”. Następnie dyktujemy mu 3 wybrane zdania z
poniższego tekstu.

Zamek cesarza był najwspanialszym zamkiem na świecie, cały
zrobiony z delikatnej porcelany, niezwykle kosztownej, a tak
kruchej, że lada dotknięcie mogło ją stłuc, więc trzeba było bardzo
uważać. W ogrodzie rosły najdziwniejsze kwiaty, a do
najwspanialszych przywiązano srebrne dzwonki, które dzwoniły po
to, aby nikt nie minął ich nie zwróciwszy na nie uwagi. Niezwykły
był ogród cesarski, a tak wielki, że nawet ogrodnik nie wiedział,
gdzie się kończy. Za ogrodem zaczynał się piękny las z wysokimi

25

drzewami i głębokimi jeziorami. Las schodził aż do morza, które
było niebieskie i głębokie; wielkie okręty mogły wjeżdżać aż pod
zwisające gałęzie, a na jednej z takich gałęzi mieszkał słowik.
Słowik śpiewał tak pięknie, że nawet biedny rybak, który ma
przecież tyle innej roboty, kładł się i słuchał jego śpiewu, gdy nocą
wychodził wyciągać sieci.

Uwagi:
………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

BADANIE SPECJALISTYCZNE

Badania dodatkowe i konsultacje specjalistyczne (np. z foniatrą,

laryngologiem, neurologiem, pedagogiem, psychologiem)

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………….

DIAGNOZA LOGOPEDYCZNA

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

………………………………………………………………

26

Program terapii:

•

czas trwania terapii

………………………………………………………………….

•

częstotliwość spotkań

………………………………………………………………….

•

prognoza

………………………………………………………………….

•

metody i techniki pracy

………………………………………………………………….

•

narzędzia i środki dydaktyczne

………………………………………………………………….

opracowała Renata Bobko-Kraszewska

27

Aneks

Orientacyjny test (DENVER) psychoruchowego

rozwoju dziecka

Dziecko (3-6 lat)

Sfera indywidualno społeczna:

• Ubiera się,

•Zapina guziki,

• Myje, wyciera ręce,

• Ubiera się z pomocą,

• Łatwo rozstaje się z matką,

• Wspólne zabawy,

• Ubiera się bez pomocy.

Koordynacja wzrokowo-ruchowa:

• Rysuje,

• Buduje most po demonstracji,

• Buduje wieżę z 8 klocków,

• Rysuje pionowe kreski,

• Wydobywa rodzynek z butelki,

• Rysuje po demonstracji,

• Rysuje człowieka z 3 części,

• Wskazuje dłuższą linię,

• Rysuje człowieka z 6 części.

28

Mowa:

• Używa liczby mnogiej,

• Podaje imię i nazwisko,

• Rozumie: zimno, zmęczony, głodny,

• Rozumie przyimki,

• Rozpoznaje kolory,

• Uzupełniania zdania poprzez analogie,

• Podaje definicje słów,

• Podaje materiał, z którego są zrobione przedmioty.

Lokomocja i kontrola postawy:

• Stoi na 1 nodze 1 sekundę,

• Skacze z miejsca,

• Pedałuje na rowerku,

• Wykonuje szeroki skok,

• Stoi na jednej nodze 5 sekund,

• Stoi na jednej nodze 10 sekund,

• Skacze na jednej nodze,

• Chwyta odbitą piłkę,

• Chodzi stopa za stopą,

• Chodzi tyłem stopa za stopą.

29