39

Sprawdzian wiedzy i umiejętności z działu

Usługi świata

Zakres rozszerzony. Grupa A

1. Spośród podanych usług wybierz trzy, które należą do usług administracyjnych. Właściwe

oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[1 p.]

obsługa konta bankowego

a)

rejestrowanie samochodu

b)

obsługa gości w hotelu

c)

wydawanie pozwolenia na budowę

d)

kursy przygotowujące do matury

e)

projekcja filmu w kinie

f)

kontrola zapłaconych podatków

g)

Odpowiedź: ………, ………, ………

2. Podaj przykłady trzech usług, które dominują w krajach będących na etapie industrialnym.

[2 p.]

a) .......................................................................................................................................................

b) .......................................................................................................................................................

c) .......................................................................................................................................................

3. Tabela przedstawia strukturę PKB w różnych państwach. Spośród podanych wypisz te, które

znajdują się na przedindustrialnym etapie rozwoju.

[1 p.]

Państwo

Odsetek PKB wytworzony

w rolnictwie

w przemyśle

w usługach

Belgia

2

27

71

Rumunia

13

38

49

Afganistan

60

20

20

Chiny

14

52

34

Algieria

10

53

37

Somalia

65

10

25

USA

2

27

71

Źródło: opracowanie własne na podst.: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

Odpowiedź: ……………………………., ………………………………

4. Wyjaśnij, dlaczego rola usług rośnie wraz ze wzrostem poziomu rozwoju gospodarczego

państw.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

40

5. W poniższej tabeli podano informacje dotyczące transportu śródlądowego.

[2 p.]

Państwo

Drogi żeglowne ogółem

w km

Przewozy

w mln t · km

Austria

358

1,82

Belgia

1 434

21,3

Brazylia

50 000

100

Chiny

110 562

1 755

Niemcy

7 480

57,6

Polska

3 643

0,87

Wielka Brytania

1 192

50,2

Wietnam

17 700

1,96

Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

Podaj nazwę kraju, w którym transport ten jest najbardziej wykorzystywany.

a)

............................................................................................................................................................

Podaj nazwę dwóch rzek, które są głównymi szlakami żeglugi śródlądowej w tym kraju.

b)

……………………...............................................………, ……………………...............................................……….

6. Oceń i uzasadnij dwoma argumentami, który rodzaj transportu: kolejowy czy drogowy, jest

bardziej przyjazny środowisku przyrodniczemu.

[2 p.]

Transport ............................................................................................................................................

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

7. Podaj po jednym przykładzie wykorzystania internetu w:

[2 p.]

transporcie

a)

.....................................................................................................................................

polityce

b)

..........................................................................................................................................

edukacji

c)

.........................................................................................................................................

8. Uzupełnij tabelę:

[2 p.]

Rodzaj transportu

Zalety

samochodowy

1.

2.

przesyłowy

1.

2.

41

9. Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli podaj dwa czynniki przyrodnicze lub społecz-

no-gospodarcze, które decydują o rozwoju sieci kolejowej.

[2 p.]

Kraje

Długość kolei ogółem

w tys. km

Koleje na 100 km

2

w km

Belgia

3,5

11,5

Niemcy

36,0

10,0

Austria

5,6

6,7

Polska

20,2

6,5

Ukraina

22,4

3,7

Hiszpania

12,3

2,4

Szwecja

11,5

2,6

Kanada

72,2

0,7

Źródło: Świat w liczbach 2008/2009, WSiP, Warszawa 2008.

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

10. Tabela przedstawia państwa o największej morskiej flocie handlowej. Podaj nazwy trzech

państw, które zaliczane są do tzw. „taniej bandery”.

[2 p.]

Bandera

Pojemność statków w tys. BRT

Panamska

124 729

Liberyjska

50 400

Grecka

28 783

Bahamska

35 798

USA

25 058

Cypryjska

22 997

Norweska

22 195

Japońska

13 918

Chińska

17 316

Brytyjska

13 718

Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

42

11. Wyjaśnij rolę Kanału Panamskiego w żegludze morskiej świata.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

12. Wyjaśnij na dwu dowolnych przykładach wpływ klimatu na rozwój sieci transportowej.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

13. Po przeanalizowaniu danych zawartych w tabeli odpowiedz na pytania.

[2 p.]

Państwo/ teryto-

rium zależne

PKB/ 1 mieszk.

wg WPSN

Struktura PKB (%)

rolnictwo

przemysł

usługi

Barbados

17 300

6

16

78

Martynika

14 400

6

1

83

Gwadelupa

7 900

15

17

68

Źródło: Geografia regionalna świata, WNPWN, Warszawa 2008.

Określ poziom rozwoju gospodarczego państw podanych w tabeli.

a)

państwa ………………. rozwinięte
Wyjaśnij, dlaczego państwa te charakteryzują się tak dużym udziałem usług w strukturze

b)

PKB.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

14. Podanym krajom przyporządkuj wyroby, które są przez nie eksportowane. Odpowiednie

oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[2 p.]

Hiszpania

a)

RPA

b)

Brazylia

c)

Indie

d)

tkaniny bawełniane

A.

kawa

B.

oliwki

C.

mięso wołowe

D.

węgiel kamienny

E.

Odpowiedź: a) ………, b) ………, c) ………, d) ………

15. Literą P oznacz zdania prawdziwe, zaś literą F – zdania fałszywe.

[2 p.]

Kabotaż to żegluga pomiędzy państwami sąsiadującymi ze sobą. ………

1.

Eksport polega na sprzedaży towarów i usług za granicę. ………

2.

Do wartości importu zalicza się wartość inwestycji zagranicznych zaangażowanych w danym państwie. ………

3.

Bilans płatniczy to zestawienie wartości eksportu i importu towarów. ………

4.

Największe porty morskie świata leżą na półkuli południowej. ………

5.

43

16. Wyjaśnij, w jaki sposób wzrost średniej długości życia wpływa na zwiększenie dochodów

z turystyki w wielu państwach.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

17. Obok podanych rodzajów turystki dopisz po jednym przykładzie infrastruktury, która po-

wstaje dla obsługi turystów.

[2 p.]

krajoznawcza –

a)

...............................................................................................................................

kongresowa –

b)

.................................................................................................................................

zdrowotna –

c)

...................................................................................................................................

18. Wypisz po dwie atrakcje przyrodnicze i kulturowe Grecji.

[2 p.]

Atrakcje przyrodnicze:

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

Atrakcje kulturowe:

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

19. Zaproponuj trzy działania, jakie należałoby podjąć, aby zmniejszyć presję turystów na środo-

wisko przyrodnicze nad morzem.

[3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

20. Fotografie przedstawiają obiekty turystyczne. Pod każdą z fotografii wpisz nazwę obiektu

oraz państwo, w którym on się znajduje. Nazwy te wybierz spośród podanych poniżej.

[2 p.]

Obiekty: katedra Notre Dame, Wielki Mur Chiński, Bazylika św. Piotra, Machu Picchu

Kraje: Watykan, Peru, Chiny, Belgia

Obiekt A …………….................................................. Obiekt B …………….. ..............................................

Kraj …………………................................................... Kraj ………………....................................................…..

44

21. Na podstawie danych z tabeli określ zależność między wartością importu usług a poziomem

rozwoju gospodarczego kraju.

[1 p.]

Państwo

Import usług (mld USD)

Brazylia

17,2

Meksyk

18,6

Polska

12,5

Wielka Brytania

144,6

Stany Zjednoczone

296,1

Źródło: Geografia na czasie. Geografia społeczno-ekonomiczna świata. Zakres rozszerzony, WSzPWN, Warszawa – Łódź 2008.

Odpowiedź: .........................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

45

Sprawdzian wiedzy i umiejętności z działu

Usługi świata

Zakres rozszerzony. Grupa B

1. Spośród podanych usług wybierz trzy, które należą do usług socjalno-bytowych. Właściwe

oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[1 p.]

przygotowanie reklamy dla firmy

a)

koncert w filharmonii

b)

dostarczanie wody do mieszkań

c)

prowadzenie badań laboratoryjnych

d)

sprzedaż artykułów spożywczych

e)

prowadzenie biura podróży

f)

transport komunikacji miejskiej

g)

Odpowiedź: ………, ………, ………

2. Podaj przykłady trzech usług, które dominują w krajach będących na etapie postindustrial-

nym.

[2 p.]

a) .......................................................................................................................................................

b) .......................................................................................................................................................

c) .......................................................................................................................................................

3. Tabela przedstawia strukturę PKB w różnych państwach. Spośród podanych wybierz te, które

znajdują się na industrialnym etapie rozwoju.

[1 p.]

Państwo

Odsetek PKB wytworzony

w rolnictwie

w przemyśle

w usługach

Belgia

2

27

71

Rumunia

13

38

49

Afganistan

60

20

20

Chiny

14

52

34

Algieria

10

53

37

Somalia

65

10

25

USA

2

27

71

Źródło: opracowanie własne na podst.: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

Odpowiedź: ……………………………., ………………………………

4. Wyjaśnij, dlaczego rola usług jest tak niewielka w państwach o niskim poziomie rozwoju go-

spodarczego.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

46

5. W poniższej tabeli podano informacje dotyczące transportu śródlądowego.

[2 p.]

Państwo

Drogi żeglowne ogółem

w km

Przewozy

w mln t · km

Austria

358

1,82

Belgia

1 434

21,3

Brazylia

50 000

100

Chiny

110 562

1 755

Niemcy

7 480

57,6

Polska

3 643

0,87

Wielka Brytania

1 192

50,2

Wietnam

17 700

1,96

Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

Podaj nazwę kraju o największej długości dróg śródlądowych w Europie.

a)

.......................................................................................................................................................
Podaj nazwę rzeki, która stanowi główny szlak żeglugi śródlądowej w tym kraju.

b)

.......................................................................................................................................................

6. Oceń i uzasadnij dwoma argumentami, który rodzaj transportu: morski czy rurociągowy, jest

bardziej przyjazny dla środowiska przyrodniczego.

[2 p.]

Transport ............................................................................................................................................

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

7. Podaj po jednym przykładzie wykorzystania internetu w:

[2 p.]

usługach finansowych

a)

.....................................................................................................................

administracji państwowej

b)

................................................................................................................

gospodarce

c)

.....................................................................................................................................

8. Uzupełnij tabelę.

[2 p.]

Rodzaj transportu

Zalety

lotniczy

1.

2.

morski

1.

2.

47

9. Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli podaj dwa czynniki przyrodnicze lub społecz-

no-gospodarcze, które decydują o rozwoju sieci drogowej.

[2 p.]

Kraje

Długość dróg ogółem

w tys. km

Drogi na 100 km

2

w km

Belgia

149

488,5

Niemcy

649

271,0

Austria

107

127,5

Polska

372

119,1

Słowacja

18

36,2

Hiszpania

164

32,5

Szwecja

140

31,1

Ukraina

176

29,2

Źródło: Świat w liczbach 2008/2009, WSiP, Warszawa 2008.

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

10. Tabela przedstawia zmiany w pojemności statków należących do poszczególnych państw.

Wyjaśnij, dlaczego pojemność statków Japonii na przestrzeni 52 lat spadła, a Panamy tak

bardzo wzrosła.

[2 p.]

Bandera

1950

1960

1970

1980

1990

2002

Pojemność statków w tys. BRT

Panamska

3 361

4 236

5 646

24 191

47 468

124 729

Bahamska

–

–

–

120

13 626

35 798

Japońska

1 871

6 931

27 004

40 960

25 575

13 918

USA

27 513

24 837

18 463

18 464

14 448

25 058

Cypryjska

–

–

1 138

2 967

18 336

35 798

Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

11. Wyjaśnij rolę Kanału Sueskiego w żegludze morskiej świata.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

48

12. Wyjaśnij na dwu dowolnych przykładach wpływ dostępu do morza na rozwój różnych rodza-

jów transportu.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

13. Po przeanalizowaniu danych zawartych w tabeli odpowiedz na pytania.

[2 p.]

Państwo/ terytorium

zależne

PKB/ 1 mieszk.

wg WPSN

Struktura PKB (%)

rolnictwo

przemysł

usługi

Bahamy

18 800

3

7

90

Antyle Holenderskie

11 400

1

15

84

Haiti

1 600

30

20

50

Źródło: Geografia regionalna świata, WNPWN, Warszawa 2008.

Określ poziom rozwoju gospodarczego państw podanych w tabeli.

a)

państwa …….........................………. rozwinięte
Wyjaśnij, dlaczego państwa te charakteryzują się tak dużym udziałem usług w strukturze PKB.

b)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

14. Podanym krajom przyporządkuj wyroby, które są przez nie eksportowane. Odpowiednie

oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[2 p.]

Grecja

a)

Tajlandia

b)

Argentyna

c)

Japonia

d)

samochody

A.

kawa

B.

oliwki

C.

ryż

D.

mięso wołowe

E.

Odpowiedź: a) ………, b) ………, c) ………, d) ………

15. Literą P oznacz zdania prawdziwe, zaś literą F – zdania fałszywe.

[2 p.]

Reeksport oznacza ponowny eksport po przetworzeniu wyrobu. ………

1.

Wszystkie kraje wysoko rozwinięte cechują się dodatnim bilansem handlowym. ………

2.

Państwa leżące nad Zatoką Perską importują głównie ropę naftową. ………

3.

Państwa leżące na wyspach Oceanu Spokojnego zaliczane są do państw monokultury turystycznej. ………

4.

Kraje słabo rozwinięte cechują się szybkim rozwojem transportu lotniczego. ………

5.

16. Wyjaśnij, w jaki sposób wyższy poziom edukacji społeczeństwa wpływa na wzrost dochodów

z turystyki w wielu państwach.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

49

17. Obok podanych poniżej rodzajów turystyki dopisz po jednym przykładzie infrastruktury, któ-

ra powstaje dla obsługi turystów.

[2 p.]

pielgrzymkowa –

a)

............................................................................................................................

handlowa –

b)

....................................................................................................................................

narciarska –

c)

....................................................................................................................................

18. Napisz po dwie atrakcje przyrodnicze i kulturowe Francji.

[2 p.]

Atrakcje przyrodnicze:

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................
Atrakcje kulturowe:

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

19. Zaproponuj trzy działania, jakie należałoby podjąć, aby zmniejszyć presję turystów na środo-

wisko przyrodnicze w górach.

[3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

20. Fotografie przedstawiają obiekty turystyczne. Pod każdą z fotografii wpisz nazwę obiektu

oraz państwo, w którym on się znajduje. Nazwy te wybierz spośród podanych poniżej.

[2 p.]

Obiekty: Partenon, piramida Cheopsa, Koloseum, Wielki Mur Chiński

Kraje: Chile, Włochy, Egipt, Grecja

Obiekt A …………….................................................. Obiekt B …………….. ..............................................

Kraj …………………................................................... Kraj ………………....................................................…..

50

21. Na podstawie danych z tabeli określ zależność między wartością eksportu usług a poziomem

rozwoju gospodarczego kraju.

[1 p.]

Państwo

Eksport usług (mld USD)

Brazylia

12,4

Meksyk

13,9

Polska

13,5

Wielka Brytania

183,5

Stany Zjednoczone

345,9

Źródło: Geografia na czasie. Geografia społeczno-ekonomiczna świata. Zakres rozszerzony, WSzPWN, Warszawa – Łódź 2008.

Odpowiedź: .........................................................................................................................................

............................................................................................................................................................