TĘTNICE KRĄśENIA WIELKIEGO

TĘTNICE KRĄśENIA WIELKIEGO

OPUSZKA AORTY, AORTA WSTĘPUJĄCA, ŁUK AORTY

•

Część początkowa aorty rozpoczyna się w komorze lewej rozszerzeniem zwanym
opuszką aorty na ścianach, której znajdują się kieszonki zastawki półksiężycowatej.
Dwie z tych kieszonek przysłaniają ujścia tętnic wieńcowych unaczyniających serce.

•

Opuszka aorty przechodzi w aortę wstępującą a ta z kolei w łuk aorty

.

ŁUK AORTY

•

Od powierzchni wypukłej łuku aorty odchodzą trzy tętnice:
* Pień ramienno-głowowy,

który po krótkim przebiegu dzieli się na:

- tętnicę szyjną wspólną prawą
- tętnicę podobojczykowa prawą

* Tętnica szyjna wspólna lewa
* Tętnica podobojczykowa lewa

•

Od wklęsłej strony łuku aorty odchodzą gałęzie oskrzelowe.

TĘTNICA SZYJNA WSPÓLNA

•

Każda tętnica szyjna wspólna na wysokości mniej więcej C

4

dzieli się na tętnicę

szyjną:

- wewnętrzną
- zewnętrzną

•

W miejscu podziału występuje rozszerzenie zwane

ZATOKĄ SZYJNĄ

.

Jest ogniwem,

które steruje wpływ układu nerwowego na serce i naczynia. Ściany zatoki są obficie
unerwione i dostarczają układowi nerwowemu informacji o stanie ciśnienia krwi w
tętnicy szyjnej wewnętrznej, zaopatrującej mózgowie.

Tętnica szyjna wewnętrzna

Wchodzi przez podstawę czaszki do jamy czaszki i tu kieruje swój główny pień do

koła

tętniczego mózgu.

Jej gałęzie zaopatrują również zawartość oczodołu, jamy nosowej i

jej otoczenia, oponę twardą mózgowia, a gałęzie skórne dochodzą do powiek, czoła i
grzbietu nosa.

Tętnica szyjna zewnętrzna
Unaczynia powierzchownie głowę, oddaje gałęzie do trzewi szyi, do jamy nosowej i
ustnej oraz do gardła. Końcowe gałęzie tętnicy szyjnej zewnętrznej to tętnica twarzowa
i skroniowa powierzchowna.

TĘTNICA PODOBOJCZYKOWA PRAWA LUB LEWA

•

Po wyjściu z klatki piersiowej przechodzi między mięśniami pochyłymi na zewnętrzną
powierzchnię pierwszego żebra i stąd kieruje się do jamy pachowej.

•

Jedną z ważniejszych gałęzi tętnicy podobojczykowej jest tętnica kręgowa, która
biegnie przez otwory w wyrostkach poprzecznych kręgów szyjnych oraz otwór
potyliczny wielki do jamy czaszki. Tutaj parzyste tętnice kręgowe łączą się w tętnicę
podstawną biegnącą do

koła tętniczego mózgu .

•

Gałęzie tętnic podobojczykowych biorą również udział w unaczynieniu ścian klatki
piersiowej, np.: tętnica piersiowa wewnętrzna i jej odgałęzienia, tętnica mięśniowo-
przeponowa,

tętnica nadbrzuszna górna oraz gałęzie międzyżebrowe przednie.

TĘTNICE KOŃCZYNY GÓRNEJ

•

Bezpośrednim przedłużeniem tętnicy podobojczykowej jest tętnica pachowa. Przebiega
ona przez jamę pachową oddając szereg gałęzi unaczyniających ściany klatki piersiowej
i obręcz kończyny górnej.

•

Po wyjściu z jamy pachowej przechodzi w tętnicę ramienną biegnącą w bruździe
przyśrodkowej mięśnia dwugłowego. Z powierzchni przyśrodkowej ramienia przechodzi
do dołu łokciowego dzieląc się na tętnice końcowe:

- tętnicę łokciową
- tętnicę promieniową

Obie tętnice biegną wzdłuż osi długiej przedramiena.

•

Jedną z większych gałęzi tętnicy łokciowej jest tętnica międzykostna, biegnąca
początkowo na dłoniowej powierzchni błony międzykostnej przedramienia, a poniżej
mięśnia nawrotnego czworobocznego przechodzi na jej powierzchnię grzbietową.

•

Tętnica łokciowa i promieniowa oraz ich odgałęzienia dłoniowe łączą się na
powierzchni dłoniowej ręki tworząc:

- łuk dłoniowy powierzchowny
- łuk dłoniowy głęboki

Łuki dłoniowe mają ważne znaczenie czynnościowe, zapewniają dobre ukrwienie
ręki mimo ucisku na tętnice przy wykonywaniu różnych ćwiczeń ruchowych (np. na
przyrządach lub trzymanie twardych przedmiotów czasie pracy).

•

Od łuków tętniczych odchodzą tętnice do palców.

AORTA ZSTĘPUJĄCA

•

Łuk aorty przechodzi w aortę zstępującą w pobliżu kręgosłupa, na jego przednio-bocznej
lewej powierzchni.

•

Gałęzie aorty zstępującej dzieli się na:

- trzewne - unaczyniające narządy
- ścienne - unaczyniające ściany tułowia

•

Aortę zstępującą na przebiegu:

- w jamie klatki piersiowej nazywa się aortą piersiową

- w jamie brzusznej - aortą brzuszną

AORTA PIERSIOWA

•

Do gałęzi ściennych aorty piersiowej zalicza się:

- tętnice międzyżebrowe tylne - unaczyniają międzyżebrza
- tętnice przeponowe górne - unaczyniają przeponę

•

Gałęzie trzewne aorty piersiowej biegną do przełyku, osierdzia, oskrzeli, węzłów
chłonnych śródpiersiowych

AORTA BRZUSZNA

Na wysokości Th 12 aorta przechodzi przez rozwór aortowy przepony i zmienia nazwę na
aortę brzuszną.

•

W jamie brzusznej biegnie do przodu i w lewo od kręgosłupa dochodząc do L 4 i tu
dzieli się na swe gałęzie końcowe:
- na dwie symetryczne tętnice biodrowe wspólne

- tętnicę krzyżową pośrodkową

•

Gałęzie ścienne aorty brzusznej to:
- cztery pary tętnic lędźwiowych - unaczyniają one mięśnie ściany jamy brzusznej, dają

gałęzie do rdzenia i mięśni grzbietu

- parzyste tętnice przeponowe dolne
- tętnica krzyżowa pośrodkowa

•

Gałęzie trzewne aorty brzusznej podzielić można na:
- gałęzie parzyste - to tętnice zaopatrujące: nadnercza, nerki, jajniki lub jądra.
- gałęzie nieparzyste – to:

Pień trzewny - odchodzi od przedniej ściany aorty na wysokości Th

12.

Po krótkim

przebiegu (1cm) dzieli się na trzy gałęzie:

- tętnicę wątrobową wspólną

* Przedłużeniem tętnicy wątrobowej wspólnej jest tętnica wątrobowa

właściwa oddająca krew do naczyń włosowatych wątroby.

- tętnicę śledzionową
- tętnicę żołądkową lewą

Tętnica krezkowa górna - odchodzi od przedniej powierzchni aorty brzusznej, 1-2cm

poniżej pnia trzewnego. Zaopatruje jelito czcze i kręte oraz
jelito grube aż po zgięcie lewe okrężnicy.

Tętnica krezkowa dolna -

odchodzi od aorty na poziomie L

3

Zaopatruje okrężnice

zstępującą, esicę i górna część odbytnicy

•

Tętnice biodrowe wspólne powstałe z rozgałęzienia aorty brzusznej dzielą się na:
- tętnice biodrowe zewnętrzne
- tętnice biodrowe wewnętrzne

* Tętnica biodrowa wewnętrzna schodzi do miednicy małej i zaopatruje:

- ściany i trzewia miednicy
- narządy płciowe zewnętrzne
- okolicę kroczową

TĘTNICE KOŃCZYNY DOLNEJ

* Tętnica biodrowa zewnętrzna oddaje gałęzie do ścian brzucha i przechodzi pod

więzadłem pachwinowym na udo, przyjmując nazwę tętnicy udowej

Największą gałęzią tętnicy udowej jest tętnica głęboka uda

Obie tętnice zaopatrują obręcz biodrową i udo.

* Następnie tętnica udowa przez rozwór przywodzicieli przechodzi do dołu

podkolanowego i zmienia nazwę na tętnicę podkolanową, która dzieli się na tętnicę
piszczelową przednią i tylną.

* Tętnica piszczelowa tylna biegnie w tylnej grupie mięśni goleni do kanału kostki

przyśrodkowej. Największą jej gałęzią jest tętnica strzałkowa, która biegnie wzdłuż
strzałki i kończąc się bocznie od ścięgna Achillesa oddaje gałęzie piętowe.

Tętnica piszczelowa tylna na powierzchni podeszwowej stopy dzieli się na:
- tętnicę podeszwową przyśrodkową
- tętnicę podeszwową boczną

* Przedłużeniem tętnicy piszczelowej przedniej (biegnie w przedniej grupie mięśni

goleni) jest tętnica grzbietowa stopy.

Z zespolenia tętnicy grzbietowej stopy z tętnicami podeszwowymi powstaje łuk

podeszwowy wysyłający tętnice do palców stopy.

ROZGAŁĘZIENIA WSZYSTKICH

TĘTNIC

KRĄśENIA WIELKIEGO DZIELĄ SIĘ

NA CORAZ DROBNIEJSZE TĘTNICE I PRZECHODZĄ W

NACZYNIA

WŁOSOWATE

ZNAJDUJĄCE SIĘ WE WSZYSTKICH NARZĄDACH ORGANIZMU.

Z NACZYŃ WŁOSOWATYCH POWSTAJĄ

ś

YŁY

ś

YŁY KRĄśENIA WIELKIEGO

śYŁY KRĄśENIA WIELKIEGO

ś

yły łączą się w coraz większe naczynia i ostatecznie uchodzą do prawego przedsionka

serca dwiema dużymi żyłami: żyłą główną górną i dolną. Tam uchodzi też zatoka
wieńcowa serca, czyli krótkie naczynia żylne wyprowadzające krew z żył serca.

UKŁAD śYŁY GŁÓWNEJ GÓRNEJ

(V. CAVA SUPERIOR)

•

ś

yła główna górna zbiera krew z głowy, kończyn górnych i klatki piersiowej.

•

Powstaje z połączenia dwu żył ramienno-głowowych, na wysokości pierwszej chrząstki
ż

ebrowej prawej.

•

Początek każdej z żył ramienno-głowowych znajduje się w miejscu połączenia się żyły
szyjnej wewnętrznej z żyłą podobojczykową. Miejsce połączenia tych żył nazywamy
kątem żylnym.

ZAKRES UKRWIENIA

ś

yła szyjna wewnętrzna - zbiera krew z jamy czaszki (z mózgowia, oka, ucha, opon

mózgowych), z twarzy oraz większej części szyi (obszar
unaczynienia tętnicy szyjnej wspólnej).

ś

yła podobojczykowa - zbiera krew z kończyny górnej, z okolicy obręczy barkowej i

górnych okolic tułowia oraz z głębokich części szyi.

•

Przed wejściem żyły głównej górnej do prawego przedsionka uchodzi do niej żyła
nieparzysta. Głównym jej dopływem jest żyła nieparzysta krótka stanowiąca
przedłużenie żyły lędźwiowej wstępującej lewej.

ZAKRES UKRWIENIA

Obie żyły nieparzyste zbierają krew ze ścian klatki piersiowej oraz trzewi. śyły ścienne i
trzewne noszą te same nazwy, co towarzyszące im tętnice: międzyżebrowe, oskrzelowe,
przełykowe, osierdziowe i śródpiersiowe.

UKŁAD śYŁY GŁÓWNEJ DOLNEJ

(V. CAVA INFERIOR)

•

ś

yła główna dolna otrzymuje swe gałęzie z dolnej połowy ciała: brzucha i miednicy oraz

z kończyn dolnych. Powstaje z połączenia żyły krzyżowej pośrodkowej z żyłami
biodrowymi wspólnymi na wysokości L

4

lub L

5

po stronie prawej.

•

śyły biodrowe wspólne biorą swój początek do przodu od stawów krzyżowo-
biodrowych, z połączenia żył biodrowych wewnętrznych z żyłami biodrowymi
zewnętrznymi.

ZAKRES UKRWIENIA

ś

yła biodrowa wewnętrzna - prowadzi krew ze ścian i trzewi miednicy małej

ś

yła biodrowa zewnętrzna - ze ścian miednicy dużej i z kończyn dolnych, jako

przedłużenie żyły udowej

•

Dopływy żyły głównej dolnej można podzielić (jak gałęzie aorty zstępującej), na:
- ścienne - noszą nazwę towarzyszących im tętnic: lędźwiowe i przeponowe
- trzewne - to żyły pochodzące z narządów parzystych jamy brzusznej: nadnerczowe,

nerkowe, z gruczołów płciowych: jajnikowe, jądrowe i z

wątroby !!!

•

ś

yły z narządów nieparzystych jamy brzusznej

(z wyjątkiem wątrobowych !)

nie

uchodzą do żyły głównej dolnej, lecz do śYŁY WROTNEJ

(V. PORTAE) -

opracować samodzielnie

śYŁY KOŃCZYN

Pod względem topograficznym żyły kończyn dzielimy na:

o

głębokie

o

powierzchowne (podskórne)

śYŁY GŁĘBOKIE - towarzyszą tętnicom i noszą zwykle ich nazwy. Mniejszym

tętnicom towarzyszą zwykle dwie żyły.

KOŃCZYNA GÓRNA

•

śyły głębokie

Na kończynie górnej parzyste żyły towarzyszą tętnicom zazwyczaj aż do wysokości stawu

ramiennego. Tak więc w pobliżu tętnicy promieniowej, łokciowej i ramiennej biegną po

dwie żyły. Tętnicy pachowej, a czasami również górnemu odcinkowi tętnicy ramiennej,

towarzyszy już tylko jedna żyła - ramienna wspólna i pachowa

•

śyły skórne (powierzchowne) - zbierają się począwszy od wysokości stawu
łokciowego do dwu pni żylnych: żyły odpromieniowej i żyły odłokciowej.

śyła odpromieniowa - biegnie po bocznej stronie przedniej powierzchni przedramienia

oraz ramienia i uchodzi w dole naramienno-piersiowym do żyły
pachowej.

śyła odłokciowa - większa; biegnie po przyśrodkowej stronie przedniej powierzchni

przedramienia i uchodzi do górnego odcinka jednej z żył ramiennych
lub do ramiennej wspólnej a czasem uchodzi dopiero do
początkowego odcinka żyły pachowej.

•

śyła pachowa - na wysokości obojczyka przyjmuje nazwę żyły podobojczykowej.

Krew żylna z kończyny górnej z żyły podobojczykowej uchodzi do
żyły ramienno-głowowej, a przez nią do żyły głównej górnej.

KOŃCZYNA DOLNA

•

śyły głębokie

Na kończynie dolnej tętnica piszczelowa i strzałkowa mają po dwa naczynia żylne o tej

samej nazwie, ale już tętnica podkolanowa biegnie tylko w towarzystwie jednej żyły,

podobnie jak tętnica udowa i biodrowa zewnętrzna.

•

śyły skórne (powierzchowne) - łączą się w dwa pnie żylne: żyłę odstrzałkową

i odpiszczelową.

śyła odstrzałkowa - uchodzi do żyły podkolanowej,

śyła odpiszczelowa - największa i najdłuższa powierzchowna żyła u człowieka, biegnie

na przyśrodkowo przedniej powierzchni goleni i uda, po czym
wpada do żyły udowej, która przeszedłszy pod więzadłem
pachwinowym przyjmuje nazwę żyły biodrowej zewnętrznej.

Krew żylna z kończyny dolnej z żyły biodrowej zewnętrznej uchodzi do żyły biodrowej
wspólnej a przez nią do żyły głównej dolnej.