1

Plan spotkania

1.

Kryzysy finansowe – istota i rodzaje.

2.

Kryzys finansowy XXI w.

Część I

Kryzysy finansowe –

istota i rodzaje

Co to jest kryzys finansowy?

W latach 1970-1995 na świecie miało miejsce około
120 kryzysów finansowych.

Objawy kryzysu:

Rodzaje kryzysów finansowych

kryzys na rynku

papierów wartościowych

KRYZYS NA RYNKU PAPIERÓW

WARTOŚCIOWYCH

2

KRYZYS ZADŁUŻENIOWY

KRYZYS BANKOWY

KRYZYS WALUTOWY

Deprecjacja a dewaluacja

Deprecjacja

Dewaluacja

Część II

Kryzys finansowy XXI w.

Kryzys w USA - data rozpoczęcia:

brak jednomyślności:

sierpień 2007r. - banki centralne po raz
pierwszy od wielu lat zmuszone były podjąć
kroki interwencyjne w celu przywrócenia
płynności na rynku bankowym.

15 września 2008r. -

upadek

………………………………….

3

Kryzys w USA – przyczyny:

czynnik inicjujący - dynamiczny rozwój rynku

……………………………………………………

czynnik bezpośredni - istotne zmiany cen na rynku
nieruchomości w USA

………………………………………………..

………………………………………..

co przyczyniło się do wystąpienia problemów na

rynku kredytów hipotecznych w USA.

Indeks wzrostu cen nieruchomości w USA

(1987-2007)

Rokiem bazowym jest 1987r. – 100 punktów

Dlaczego wzrastały ceny na rynku nieruchomości

w USA?

Kształtowanie się wskaźnika własności domów w USA

(1965-2007)

W 2004r. niemal 7 na 10 Amerykanów było posiadaczami

własnej nieruchomości.

Dlaczego banki udzielały chętnie

tanich kredytów?

Przyczyniło się do tego kilka czynników:

1.

………………………………………………………………………

2.

…………………………………………………………………………………,

3.

wymogi związane z ustawą CRA z 1977r.,

4.

możliwość sekurytyzacji kredytów
hipotecznych.

Stopy procentowe w USA

do 2003r. stopy procentowe w
USA stale spadały,

w 2003r. = 1%

(czyli poniżej inflacji)

Allan Greespan

– szef FED

w latach

1987- 02/2006

Efekty spadających stóp %

4

Kształtowanie się stóp referencyjnych FED

(2000-2004)

Konkurencja na rynku bankowym w USA

…………………………………………………………

banki chcąc sprostać walce konkurencyjnej
zaczęły proponować tzw. subprime mortgages

…………………………………………………

Ustawa CRA

(Community Reinvestment Act)

wprowadzona

- ………………………………………

czego dotyczyła?

wprowadzono ustawowy nakaz stopniowego zwiększania

udziału kredytów dla: gospodarstw domowych z

ubogich dzielnic, mniejszości narodowych itp.

w portfelu udzielonych przez banki kredytów

hipotecznych.

dlaczego powstała?

…………………………………………………………………………………………….

Ustawa CRA – co przyniosła bankom?

……………………………..- banki były zobligowane do zwiększania udziału
kredytów dla wskazanych grup ludności,

……………………………….- brak zwiększania udziału rodził różne
konsekwencje np.: brak zgody na otwarcie nowych oddziałów,
ograniczenia przy operacjach fuzji i przejęć

Postawa banków

………………………………………………………………………………………………………….
musiały się jednak zgodzić, traktując ją jako pewnego rodzaju
koszt prowadzenia działalności.

Ustawa CRA – ………………………………………………

lata 1977-1995 – rozwój segmentu kredytów o
niskich standardach (początkowo powolny)

(w 1995r. pożyczki subprime stanowiły 5%

ogólnej puli przyznanych kredytów),

1995

- nowelizacja ustawy CRA

(nowelizacja pozwalała bankom na sekurytyzację

kredytów).

lata 1995-2007 – dynamiczny rozwój segmentu
kredytów o niskich standardach.

Sekurytyzacja

Przykładem aktywów nie płynnych są

……………………………………………………

Przykładem aktywów płynnych są

………………………………………………………………

5

Sekurytyzacja w USA

W USA banki sekurytyzowały kredyty

hipoteczne i emitowały obligacje

o nazwie

ABS

(asset-backed securities).

Czy ABS-y były atrakcyjnymi papierami?

Inwestorzy chętnie kupowali ABS-y, ponieważ:

………………………………………………………………… - były zabezpieczone na
portfelu kredytów hipotecznych, a często dodatkowo
ubezpieczone i posiadały rating kredytowy,

generowały stosunkowo ……………………………………………………………………
(jak na grupę instrumentów dłużnych),

miały wysoką ………………………………………………………………………………………… -
w obrót nimi angażowały się największe i najbardziej
renomowane instytucje finansowe.

Kształtowanie się wskaźnika

sekurytyzowanych kredytów subprime w USA

(1994-2006)

Jakie były ………………………………………………………….

bank przenosił ryzyko związane z kredytami
hipotecznymi na rynek papierów wartościowych,

poprawiała się struktura bilansowa banku

(zmniejszały się aktywa ważone ryzykiem).

Sytuacja na rynku USA –lata 1995-2007

Gospodarstwa domowe

o niskich dochodach

mogły pozwolić sobie

na zakup domu.

Banki spełniały

obowiązek

nałożony

ustawą CRA.

Brokerzy kredytowi,

agencje ratingowe,

emitenci ABS,

pośrednicy na

rynku nieruchomości,

zarabiali na prowizjach.

Banki przeniosły

ryzyko kredytowe

na kupujących ABS-y.

Dlaczego nastąpiła

zmiana?

6

……………………………………………………..

Ben Bernanke

obecny szef FED

(od 02/2006)

W połowie 2004r. FED zmienił kierunek polityki

pieniężnej - podwyższono stopy procentowe.

Dlaczego? – z uwagi na ………………………………………………..

Allan Greespan
były szef FED

Efekt wzrastających stóp

wzrost

stóp procentowych

Efekt spadku cen nieruchomości

Kłopoty banków

z kredytami hipotecznymi

(banki musiały

tworzyć rezerwy

na zagrożone kredyty)

Pierwszym niepokojącym

sygnałem były wyniki

finansowe HSBC

(za 2007r)

Przełomowym momentem,

był upadek

Lehman Brothers

(2008).

Kłopoty instytucji, które

posiadały instrumenty

zbudowane w oparciu
o zagrożone kredyty.

USA - …………………………………………………

od 2005 r. - słabnąca koniunktura na rynku
nieruchomości w USA

(jakkolwiek żadnych oznak kryzysu
jeszcze nie obserwowano),

…………………………………………………………………………. - wyniki
finansowe za 2007r. jednego z największych
banków komercyjnych – HSBC.

Plany

ratunkowe

Interwencje – przed upadkiem Lehman

Brothers:

Działania EBC

Działania FED

otwarcie linii

jednodniowych pożyczek

na rynku międzybankowym

operacje otwartego rynku

(typu „repo”)

Operacje bazowały na papierach wartościowych

wystawianych w oparciu o subprime mortgages.

7

Interwencje – przed upadkiem Lehman

Brothers:

Działania EBC

Działania FED

Działania skoordynowane:

obniżki stóp

procentowych

zwiększenie płynności

poprzez wydłużanie

okresów kredytowania

niskooprocentowane kredyty

dla instytucji finansowych

pod zastaw papierów wartościowych

z rynku subprime mortgage w USA

Interwencje – po upadku Lehman

Brothers (LB):

po upadku LB

- konieczne okazało się opracowanie i

wprowadzenie w życie

……………………………………………………………………..

dla całego systemu finansowego

w drodze skoordynowanych,

międzynarodowych działań.

Jakie działania podjęto?

1

w zamian za emisje akcji - banki dostawały od kilku do

kilkunastu miliardów USD,

kapitał ratunkowy pochodził m.in. z rezerw walutowych

różnych państw: Arabia Saudyjska, Kuwejt, Korea
Płd., Japonia, Chiny, Singapur.

Jakie działania podjęto?

2

Jakie działania podjęto?

3

Jakie działania podjęto?

4

8

Jakie działania podjęto?

w USA - z 100 tys. USD do 250 tys. USD

Wprowadzono zmiany

w systemie

…………………………………………….

5

Jakie działania podjęto?

Wprowadzono ograniczenia w

tzw. …………………………………………..

6

Jakie działania podjęto?

…………………………………………………..

firmy finansowe.

7

Jakie działania podjęto?

Przyjęto plan wykupienia wszystkich długów

za pomocą ustawowo powołanej

specjalnej instytucji

(tzw. Plan Paulsona)

(10/2008)

8

Henry Paulson - Sekretarz

Skarbu, wieloletni prezes

Goldman Sachs.

KRYZYS

W POLSCE

Kryzys w Polsce

Początkowo -

…………………………………………………

Później - pojawiły się czynniki powodujące przeniesienie

się kryzysu do Polski.

Można było zaobserwować:
- ograniczenie akcji kredytowej przez banki,
- atak spekulacyjny na polską walutę i znaczne

obniżenie wartości złotego,

-

……………………………………………………..

………………………………………………………

9

Kryzys w Polsce

Na tle gospodarek europejskich

sytuacja Polski

była oceniana pozytywnie.

Mapa świata wg zmian PKB w 2009r.