Zakażenia wirusowe

Maciej Smoła

gr. 47

III rok

lekarski

Choroby wirusowe opisane w
prezentacji

• grypa
• ospa wietrzna
• półpasiec
• zakażenie wirusem opryszczki zwykłej
• WZW B
• WZW C
• AIDS

Grypa

Klinika

• zespół objawów klinicznych związanym z ostrym

zakażeniem układu oddechowego, wywołanym
przez wirusa grypy

• wirus grypy typu A, B lub C
• objawy: gorączka, katar, kaszel, bóle mm. i stawów
• powikłania:

• wtórne bakteryjne zapalenia płuc u starszych osób
• zespół Reye’a u dzieci przyjmujących aspirynę;

uszkodzenie wątroby i mózgu

• zwiększona śmiertelność u starszych i u osób z

chorobami płuc i serca

Grypa

Leczenie

1. Objawowe
• odpoczynek, nawadnianie, izolacja
• leki p/gorączkowe i p/bólowe

• paracetamol, ibuprofen
• nie należy stosować ASA < 18 r.ż. (zespół Reye’a)

• ewentualnie:

• leki p/kaszlowe, leki kurczące naczynia bł. śluz. nosa, r-ry

soli do nosa

Grypa

Leczenie

2. Przeciwwirusowe

• inh. neuraminidazy (grypa A i B)

• oseltamiwir

• zanamiwir

• inh. M2 (grypa A)

• amantadyna

• rimantadyna

• zalecenia dot. leczenia należy aktualizować przed każdym sezonem

epidemicznym

• zapalenie płuc w przebiegu grypy wymaga dodatkowej empirycznej

antybiotykoterapii

• w niepowikłanych przypadkach leczenie p/wir. zmniejsza nasilenie

objawów i skraca czas trwania choroby średnio o 1 dzień oraz zmniejsza

zakaźność

• tym skuteczniejsze, im wcześniej się je rozpocznie, dlatego w grupach

ryzyka i u ciężko chorych nie czeka się na laboratoryjne potw. zak.

Ospa wietrzna

Klinika

• Human herpesvirus 3 (HHV-3), Varicella zoster virus

(VZV)

• zakażenie

• górne drogi oddechowe, spojówki
• drogą kropelkową, kontakt bezpośredni, łożysko
• od chorego na ospę wietrzną lub półpasiec

• wysypka dośrodkowa (głowa, tułów)

• płaskie plamy -> uwypuklenie i utworzenie grudek ->

pęcherzyki pokrywające się strupami odpadającymi od skóry

• świąd

• powikłania:

• śródmiąższowe zapalenia płuc
• zespół Reya

Ospa wietrzna

Leczenie i zapobieganie

1. Objawowe: p/gorączkowe, p/świądowe, p/bólowe
2. Przeciwwirusowe

• młodzież i dorośli

• acyklowir 800 mg p.o. 5 x dz. przez 7 dni

• powikłania, ciężki przebieg, upośledzenie odp. kom.

• acyklowir 10 mg/kg mc. i.v. wlew w dużym rozcieńczeniu (≤4

mg/ml) w ciągu ≥1 h, co 8 h przez 7-10 dni

• nawadnianie pacjenta ze względu na ryzyko krystalizacji leku

w nerkach

3. Szczepienie ochronne

Półpasiec

Klinika

• u osób, które przebyły ospę wietrzną i u których doszło do reaktywacji

utajonego zakażenia

• obniżenie odporności, poważne infekcje, leczenie immunosupresyjne, choroba

nowotworowa, stres, osłabienie, po szczepieniu

• objawy zwiastunowe

• ból w obrębie jednego dermatomu
• objawy ogólne: gorączka, ból głowy, złe samopoczucie

• zmiany skórne

• polimorficzna osutka w obrębie dermatomu
• wysypka rumieniowo-plamista -> skupiska grudek -> pęcherzyki wypełnione płynem

-> krosty -> nadżerki/owrzodzenia -> strupy

• pęcherzyki o ostro odgraniczonym brzegu
• świąd i ból oraz objawy ogólne j.w.

• powikłania:

nerwoból poherpetyczny, ostre lub przewlekłe zap. mózgu, udar mózgu,

zap. RK, zap. siatkówki

Półpasiec

Leczenie i zapobieganie

1. Objawowe: p/bólowe
2. Przeciwwirusowe

• w wieku ≥50 lat; gdy występuje umiarkowany lub silny ból;

zajęcie miejsca poza tułowiem

• acyklowir p.o. 800 mg 5 x dz. przez 7-10 dni
• walacyklowir p.o. 1000 mg co 8 h przez 7 dni

• z upośledzoną odpornością

• acyklowir 10 mg/kg mc. i.v. co 8 h

• 3. Szczepienie ochronne

• przeciwko ospie wietrznej
• przeciwko półpaścowi dla osób >60 r.ż.

Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej

Klinika

• HSV-1, HSV-2
• kontakt bezpośredni, okołoporodowo
• opryszczka jamy ustnej i dziąseł, narządów

płciowych, narządu wzroku, skóry

• osutka pęcherzykowa

• ból, pieczenie, świąd, mrowienie -> grudka -> pęcherzyk

• powikłania:

• zapalenie mózgu
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• zapalenie rogówki
• wyprysk opryszczkowy Kaposiego

Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej

Leczenie

Leki p/wirusowe zmniejszają nasilenie objawów choroby.
1.

Opryszczka narządów płciowych

zak. pierwotne / zak. nawrotowe

• acyklowir

p.o.

• walacyklowir

p.o.

2. Ciężka (rozsiana) postać

• acyklowir

i.v. -> p.o.

3. Opryszczka wargowa, jamy ustnej lub gardła

• acyklowir

p.o.

• walacyklowir

p.o.

• acyklowir

w kremie

-

opryszczka wargowa

4. Opryszczka u kobiet w ciąży

• acyklowir

- bezpieczny dla płodu

5. Opryszczka oczna

• acyklowir

w maści ocznej

WZW B

Klinika

• przetoczenie krwi, zakłucie igłą, seks, łożysko
• ostre WZW
• piorunujące zapalenie wątroby

• ciężkie, ostre zapalenie z szybką destrukcją narządu

• przewlekłe zapalenie wątroby (10%)

• bezobjawowe nosicielstwo; przewlekłe przetrwałe lub

aktywne zapalenie wątroby

• koinfekcja HDV
• powikłania

• pierwotny rak wątrobowokomórkowy
• marskość wątroby

WZW B

Leczenie i zapobieganie

• rekombinowana szczepionka dla niemowląt (dzień

urodzenia, 1-2 i 7 miesiącu życia) oraz młodzieży i
osób w grupie wysokiego ryzyka

• badania przesiewowe krwi dawców w celu

usunięcia krwi skażonej HBV

• w leczeniu stosuje się:

• lamiwudyna -

niska cena, ind. lekoopornych mutacji HBV

• interferon pegylowany α-2a

- nie indukuje lekooporności, ale

działania niepożądane i stosunkowo wysoka cena ograniczają jego
zastosowanie

• adefowir, entekawir

- ograniczona dostępność w Polsce

WZW C

Klinika i leczenie

• przetoczenie krwi, zakłucie igłą, seks, łożysko
• ostre WZW

• 85% -> stan przewlekły
• 20% -> marskość
• zwiększone ryzyko pierwotnego raka wątrobowokom.

• leczenie

• terapia skojarzona

• interferony naturalne, rekombinowane lub pegylowane
• rybawiryna

• brak szczepionki

AIDS

Zespół nabytego niedoboru odporności powstaje w
wyniku zakażenia wirusem HIV i polega na:

• znacznym obniżeniu liczby limfocytów CD4+
• upośledzeniu czynności układu imm. z następczym

występowaniem zakażeń i nowotw. oportunistycznych

Leczenie:

• HAART (highly active antriretroviral therapy)
• pacjentowi podaje się kilka różnych leków mających

blokować różne etapy rozwoju wirusa: NRTI, NNRTI, PI,
INSTI oraz inhibitory wejścia

AIDS

NRTI - nukleozydowe i nukleotydowe inh. odwrotnej
transkryptazy

• zydowudyna, lamiwudyna, abakawir, emtrycytabina, tenofowir

NNRTI - nienukleozydowe inh. odwrotnej transkryptazy

• newirapina, efawirenz, etrawiryna, rylpiwiryna

PI - inh. proteazy

• indynawir, sakwinawir, nelfinawir, fosamprenawir, lopinawir,

tipranawir, darunawir

INSTI - inh. integrazy

• raltegrawir, elwitegrawir, dolutegrawir

inh. wejścia

• enfuwirtyd, marawirok

AIDS

Kombinacje zalecane w HAART:
1) 2 NRTI + NNRTI
2) 2 NRTI + PI
3) 2 NRTI + INSTI

Leczenie rozpoczynamy, gdy liczba limfocytów CD4+ zmaleje
poniżej 200/μl lub liczba wirusów wynosi powyżej 100 tys.
kopii/ml.

Przed każdym leczeniem zaleca się wykonanie badania
lekooporności wirusa.

Optymalny efekt uzyskuje się maks. 6 miesięcy po rozpoczęciu
terapii.

Przypadek - zagadka

Do lekarza rodzinnego zgłosił się 22-letni pacjent z
powodu swędzącego skupiska grudek na prawym
udzie i bólu tej okolicy.
Przed kilkoma dniami w tym samym miejscu
występowały zmiany podobne do różowych plam.
W wywiadzie:

• student medycyny od 2 lat
• niedożywienie i wychudzenie
• egzamin ze zdrowia publicznego przed kilkoma dniami
• przebyta ospa wietrzna w wieku 15 lat

Przypadek - postępowanie

Rozpoznanie: półpasiec

Ze względu na obecność zmian poza tułowiem zastosujemy
leczenie przeciwwirusowe:

• acyklowir p.o. 800 mg 5 x dz. (co 4–5 h) przez 7-10 dni
lub
• walacyklowir p.o. 1000 mg 3 x dz. (co 8 h) przez 7 dni

Dodatkowo, przeciwbólowo, zastosujemy:

• paracetamol p.o. 500 mg 1-2 x dz.

Bibliografia

• Interna Szczeklika 2014
• Mikrobiologia i choroby zakaźne - Gabriel Virella
• Mikrobiologia kliniczna - Mark Gladwin

• patient.co.uk/health/shingles-herpes-zoster-leaflet
• dermatologia.mp.pl/lista/show.html?id=95912
• mp.pl/szczepienia/artykuly/podrecznik/show.html?id=99874