Działania ratownicze

Państwowej Straży Pożarnej

w obliczu zagrożeń

cywilizacyjnych

mgr Jolanta Michalska

Szkoła Główna Służby Pożarniczej

Zakład Ratownictwa Technicznego

Reakcje po 11. września

2001r.

interwencje podczas zdarzeń o

charakterze bioterrorystycznym 

IV kwartał 2001r.

ok.1000.

interwencji

PSP

do niezidentyfikowanych przesyłek

zawierających

,,biały proszek’’

Zastosowane procedury, nie

wynikały z rozwiązań

systemowych, a jedynie z

doraźnych decyzji właściwych

organów

Krajowy system ratowniczo-

gaśniczy

integruje działania

różnych podmiotów ratowniczych

Państwowa Straż Pożarna

– wiodąca,

ogólnokrajowa służba realizująca zadania

z zakresu ratownictwa mające na celu

ochronę życia, zdrowia, mienia lub

środowiska

Rodzaje działań:

walka z pożarami

i innymi klęskami żywiołowymi,

ratownictwo techniczne, chemiczne,

ratownictwo ekologiczne i medyczne.

Transport wskazany

przez Wojewódzkie

Centrum Zarządzania

Kryzysowego

Państwow

a

Inspekcja

Sanitarna

podejrzana

przesyłka

Państwowa

Straż Pożarna

Wojewódzkie Zakłady Weterynaryjne

Wojewódzkie Stacje Sanitarno-

Epidemiologiczne Państwowy Zakład Higieny

dochodzenie

epidemiologicz

ne

zabezpieczenie

obszaru

podjęcie
przesyłki

PRZESYŁKA NIEUSZKODZONA

może być unieszkodliwiona zgodnie z zasadami

określonymi

w odpowiednich przepisach

Policja

Schemat postępowania z
podejrzaną przesyłką

W procedurach

określono



 

       schemat powiadamiania i współpracy służb

ratowniczych;

        zadania poszczególnych służb;

        zasady przekazywania informacji;

  sposoby

postępowania

z

substancjami

niebezpiecznymi takimi jak: wąglik, jad
kiełbasiany, ospa prawdziwa;



zasady pobierania, pakowania, ochrony oraz

przesyłania próbek do badań laboratoryjnych;

      sposoby

dekontaminacji

ubrań

gazoszczelnych

użytych

do

działań

przy

zagrożeniach biologicznych;



wykaz substancji chemicznych stosowanych

do dekontaminacji;

        obowiązujące podstawy prawne.

1.      Przyjęcie zgłoszenia o wystąpieniu przypadku bioterroryzmu np.

podłożony proszek
2.      Zabezpieczenie materiałów potencjalnie niebezpiecznych wg instrukcji

(załącznik).

Sposoby zabezpieczenia ratowników:

 W przypadku przedmiotów nieuszkodzonych (listów, paczek, innych) –

stosowanie ochrony osobistej w postaci gogli, rękawiczek lateksowych,

maski chroniącej drogi oddechowe
 W przypadku przedmiotów uszkodzonych (otwartych paczek, listów,

innych) – stosowanie pełnej ochrony specjalistycznej (ubrania gazoszczelne)

3.      Pakowanie przedmiotów (sposób pakowania – załącznik)
4.      Sposób zdejmowania i dezynfekcji kombinezonów wg instrukcji

(załącznik)
5.      Zabezpieczenie terenu przed rozprzestrzenianiem się zagrożenia –

ograniczenie i

dezynfekcja miejsca skażenia (w załączeniu wykaz

substancji dezynfekujących)

Obszar potencjalnego skażenia określi właściwy terytorialnie Inspektor

Sanitarny.

Rola i zadania służb:

Państwowa Straż Pożarna

Sprzęt PSP do ratownictwa
chemicznego

-         samochody ratownictwa chemicznego( ciężkie,
średnie, lekkie)

-         przyczepy ratownictwa chemicznego

-         ubrania gazoszczelne

- ubrania chemoodporne oraz kwaso i ługoodporne

-         aparaty powietrzne izolujące (do ochrony dróg
oddechowych)

-         wykrywacze rurkowe i wielogazowe

-         toksymetry

-         zestawy pierwszej pomocy przedmedycznej

        

PRZYKŁADOWE

PROCEDURY

Schemat powiadamiania i współpracy w przypadku

zagrożenia niebezpieczną chorobą zakaźną oraz bioterroryzmem

Przypadek choroby

zakaźnej

Bioterroryzm

(np. podłożony proszek)

Wojewoda

KW Policji, PSP

Wojewódzkie Centrum

Zarządzania Kryzysowego

Krajowe Centrum Koordynacji

Ratownictwa i OL

GIS MSWiA

KG Policji

Szef OCK

Szpit

Szpit

al

al

Powiatowe Centrum

Zarządzania Kryzysowego

Główny Inspektor

Główny Inspektor

Sanitarny

Sanitarny

Państwowy

Wojewódzki

Inspektor

Sanitarny

Państwowy

Powiatowy Inspektor

Sanitarny

Szpital

Lekarz I kontaktu

Pogotowie
ratunkowe

Minister Spraw

Wewnętrznych

i Administracji

RZĄDOWY

ZESPÓŁ

ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO

Minister Zdrowia

Starosta

Policja, PSP

WSSE lub

PZH

Procedura dezynfekcji i dekontaminacji

ubrań gazoszczelnych używanych w przypadkach

zagrożenia niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi oraz bioterroryzmem

Zdarzenie wywołujące
zagrożenie

niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi

lub bioterroryzmem

Wystąpił kontakt

gazoszczelnych.

substancją.

Ratownicy

pracują w

ochronnych ubraniach

gazoszczelnych.

Nie

Tak

Osoba przeprowadzająca
dezynfekcję powinna używać
aparatu izolującego i rękawic
ochronnych

Czy

temperatura

środowiska
jest wyższa

niż

10

o

C ?

Przeprowadzić

dekontaminację,

dezynfekcję wstępną

(natychmiast po

opuszczeniu strefy)

Przeprowadzić

dekontaminację,

dezynfekcję wewnątrz

pomieszczenia

Tak

Nie

Procedura dezynfekcji i dekontaminacji

ubrań gazoszczelnych używanych w przypadkach

zagrożenia niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi oraz bioterroryzmem

Roztwory:

RD1

- 5% Na

2

CO

3

(węglan sodowy) 5%

Na

3

PO

4

(fosforan sodu); na każde 100

l wody należy przygotować 5 kg
węglanu sodowego i 5 kg fosforanu
sodu.

RD2

- 10% Ca(ClO)2 (podchloryn

wapnia); na każde 100 l wody należy
przygotować 10 kg podchlorynu
wapnia.

„Pera Safe”

– czas 20 min. lub „Nu-

Cidex” – czas 10 min. wg. zaleceń
producenta

Cała powierzchnia kombinezonu

powinna być dokładnie spłukana

roztworem; szczególną uwagę

należy zwrócić na powierzchnie,

które miały kontakt z substancją.

Nie stosować wysokiego ciśnienia.

Przygotować

roztwór środka

dezynfekującego

Czy jest

kabina

dekontaminac

yjna

Stosować kuwetę

i opryskiwacz w

pomieszczeniu

zamkniętym

Kombinezon obficie i

dokładnie zraszać

roztworem środka

dezynfekcyjnego

Po całkowitym

spłukaniu

i pokryciu środkiem

dezynfekcyjnym

kombinezonu opuścić

kabinę (osłonę)

Procedura dezynfekcji i dekontaminacji

ubrań gazoszczelnych używanych w przypadkach

zagrożenia niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi oraz bioterroryzmem

Kombinezon należy zdejmować

ostrożnie, unikając rozpryskiwania

pozostałości roztworu. Należy chronić

wewnętrzną stronę kombinezonu.

Kombinezon pozostawić wilgotny na

czas 20min. („Pera Safe” lub „Nu-

Cidex”), następnie spłukać wodą i

wysuszyć.

Rękawice wielokrotnego użycia przed
zdjęciem polać roztworem środka
dezynfekującego. Pozostawić wilgotne na czas
20 min. („Pera Safe” lub „Nu-Cidex”),
następnie spłukać wodą i wysuszyć. Użyte
rękawice jednorazowe umieścić w torbie z
tworzywa i przekazać do spalenia (traktować
jak odpad medyczny).

Proces dezynfekcji jest zakończony dopiero
po czasie kotaktu powierzchni z środkiem
dezynfekcyjnym "Pera Safe" - 20 min.
lub"Nu-Cidex" - czas 10 min.

Płyn dezynfekujący pozostający w brodziku po

dezynfekcji można odprowadzić do

kanalizacji, po czasie nie krótszym niż 20

minut("Pera Safe" lub "Nu-Cidex").

Osoby pomagające zdjąć

ubranie gazoszczelne

powinny założyć rękawice

ochronne – gumowe

wielokrotnego użytku lub

lateksowe.

W przypadku

zanieczyszczenia skóry

roztworem

dezynfekującym, zmyć

obficie wodą z mydłem

Po zdjęciu kombinezonu

dokładnie umyć ręce wodą

z mydłem (osoba

pracująca w kombinezonie

i osoby pomagające)

Po zakończeniu procesu

dekontaminacji wstępnej,

kombinezon należy poddać

dekontaminacji właściwej w

serwisie lub na terenie jednostki

Dalsze działania PSP

Wytypono

obiekty

mogące

być

potencjalnymi

celami

ataków

terrorystycznych.

W

obiektach

tych

przeprowadzono

czynności

kontrolno-

rozpoznawcze.
Opracowano we współpracy z wszystkimi
zainteresowanymi

podmiotami

wykaz

krajowych zasobów przeznaczonych do
wykorzystania w razie użycia broni
masowego rażenia przeciwko
ludności cywilnej.

RATOWNICTWO MEDYCZNE
W ZDARZENIACH
MASOWYCH

Działania

PSP

z

zakresu

ratownictwa medycznego :

 gdy na miejsce zdarzenia nie dotarł
personel służby zdrowia


gdy

miejsce

zdarzenia

jest

niedostępne dla jednostek służby
zdrowia
 gdy liczba poszkodowanych
przekracza

możliwość

udzielenia

pomocy przez personel służby zdrowia

PROCEDURY MEDYCZNE

wg kryterium ilości

poszkodowanych



  

     

zdarzenia jednostkowe

– w

których służby ratownicze są w stanie
udzielić

optymalnej

pomocy

poszkodowanemu;

       

zdarzenia mnogie

– w których

pojawia

się

większa

liczba

poszkodowanych, ale nadal każdy z
nich

może

uzyskać

pomoc

od

będących na miejscu ratowników;

       

zdarzenie masowe

– w których

ze względu na liczbę poszkodowanych
i

specyfikę

zdarzenia

dostępne

podczas akcji siły i środki nie
zapewniają

optymalnej

pomocy

medycznej.

RATOWNICTWO MEDYCZNE

W ZDARZENIACH

MASOWYCH

W zdarzeniach masowych zachodzi
konieczność

realizowania

kompromisów

medycznych

,

segregacji

poszkodowanych,

rozumianych jako proces określania
priorytetów

terapeutyczno-

transportowych.

Ewakuacja

ze

strefy

zagrożenia

realizowana jest wg zasady, w której

poszkodowany bez tętna i oddechu
otrzymuje

wtórny

priorytet

transportowy

.

DOSKONALENIE SYSTEMU

REAGOWANIA NA NOWE

ZAGROŻENIA

Zakup dodatkowych zestawów

dekontaminacyjnych o dużej przepustowości

Produkcja specjalnych (lekkich) polskich

ubrań, chroniących przed czynnikami

chemicznymi i biologicznymi

PROCEDURY LIKWIDACJI SKUTKÓW
ZDARZEŃ

TERRORYSTYCZNYCH

  DOTYCZĄ:    

 postępowania w przypadkach zagrożenia

niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi i

bioterroryzmem,
postępowania w przypadkach poważnego

incydentu

związanego

z

przyjęciem

materiału rozszczepialnego na terenie

kraju lub na granicy,
poowiadamiania w trybie alarmowym o

zaistniałych wypadkach lotniczych,
postępowania w przypadku wystąpienia

pryszczycy lub BSE na terenie kraju,
postępowania po zdarzeniu drogowym z

udziałem materiałów niebezpiecznych,
plan

postępowania

awaryjnego

w

wypadku awarii obiektów jądrowych,

 

DZIAŁANIA NA SZCZEBLU

WOJEWÓDZKIM:

dokonano analiz i ocen miejsc oraz regionów

mogących być obiektem zainteresowania grup

terrorystycznych

zaktywizowano prace wojewódzkich i

powiatowych zespołów reagowania kryzysowego,

okresowo sprawdzano systemy alarmowania i

łączności

przygotowano broszury zawierające informacje

dla ludności

prowadzony jest stały monitoring zagrożeń w

zakładach posiadający niebezpieczne substancje

chemiczne

 

DZIAŁANIA NA SZCZEBLU

CENTRALNYM

Prowadzony jest całodobowy system

monitoringu zagrożeń i wymiany informacji

pomiędzy służbami i instytucjami

odpowiedzialnymi za różnorodne aspekty

bezpieczeństwa (Państwową Agencję

Atomistyki, Inspekcję Ochrony Środowiska i

Centralny Ośrodek Analizy Skażeń itp), oraz

centrami zarządzania kryzysowego

wojewodów

ZARZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA

z dnia 28 czerwca 2006 r.

w sprawie powołania Zespołu

Reagowania Kryzysowego

(Dz. Urz. MZ 06. 09. poz. 36)

Na podstawie art. 7 ust. 4 pkt 5 ustawy z dnia 8 sierpnia
1996 r. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o
zakresie działania ministrów (Dz. U. z 1999 r. Nr 82, poz.
929).

Zespół Reagowania

Kryzysowego jest organem

pomocniczym ministra

właściwego do spraw zdrowia.

Przewodniczącym Zespołu jest

Sekretarz Stanu w

Ministerstwie Zdrowia

ZADANIA ZESPOŁU

REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

1.Wspieranie ministra właściwego do spraw
zdrowia w zakresie zapewnienia sprawnego i
skutecznego

zarządzania

zabezpieczeniem

medycznym

ludności,

w

razie

zaistnienia

zagrożenia życia i zdrowia spowodowanego
atakiem terrorystycznym, katastrofą cywilizacyjną
lub naturalną, stanem klęski żywiołowej, stanem
zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie
wojny oraz wystąpieniem innych zdarzeń mających
wpływ na prawidłowe funkcjonowanie zakładów
opieki zdrowotnej;

ZADANIA ZESPOŁU

REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

2. Realizację zadań z zakresu planowania
cywilnego obejmującą:

a)gromadzenie informacji o możliwych do użycia
siłach i środkach,
b)opracowywanie procedur postępowania oraz
przygotowywanie planów reagowania,
c)racjonalne gospodarowanie zasobami rezerw
państwowych produktów leczniczych i wyrobów
medycznych pozostających w dyspozycji ministra
właściwego do spraw zdrowia;

ZADANIA ZESPOŁU

REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

3.Analizowanie, opracowywanie i przedstawianie
ministrowi właściwemu do spraw zdrowia
propozycji działań systemowych i doraźnych w
zakresie zabezpieczenia medycznego ludności;
4.Wypracowywanie wniosków i propozycji
dotyczących zapobiegania i przeciwdziałania
zagrożeniom;
5.Przedstawianie szczegółowych sposobów i
środków reagowania na zagrożenia oraz
ograniczania ich skutków;
6.Koordynowanie działań medycznych i
ratunkowych na szczeblu centralnym;

ZADANIA ZESPOŁU

REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

7.Wykonywanie zadań z wykazu przedsięwzięć i
procedur

Narodowego

Systemu

Pogotowia

Kryzysowego;

8.Współdziałanie z Krajowym Centrum Koordynacji
Ratownictwa i Ochrony Ludności, terenowymi
(wojewódzkimi)

komórkami

organizacyjnymi

zarządzania

kryzysowego

oraz

Narodowym

Funduszem Zdrowia;

ZADANIA ZESPOŁU

REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

9.Szacowanie potrzeb finansowych usuwania
skutków zaistniałego zagrożenia w zakresie
zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego ludności
i występowanie do ministra właściwego do spraw
zdrowia z wnioskiem o podjęcie działań w celu
uruchomienia środków na ten cel z rezerwy ogólnej
budżetu państwa;

10.Wspieranie ministra właściwego do spraw
zdrowia w zakresie informacji medialnej w
określonej sytuacji zagrożenia.

USTAWA

o zarządzaniu kryzysowym

(z dnia 26 kwietnia 2007 r.

Dz. U. 89 poz. 590)

Art. 1. Ustawa określa organy właściwe w sprawach zarządzania
kryzysowego oraz ich zadania i zasady działania w tej dziedzinie, a
także zasady finansowania zadań zarządzania kryzysowego.

Art. 2. Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji
publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem
narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym,
przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze
zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia
sytuacji kryzysowych oraz na odtwarzaniu infrastruktury lub
przywróceniu jej pierwotnego charakteru.