8. Rozwi
ą
zania zada
ń
od 21. do 26. zapisz czytelnie
i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekre
ś
laj.
9. Ostatnia strona arkusza jest przeznaczona na brudnopis.
Zapisy w brudnopisie nie b
ę
d
ą
sprawdzane.
Powodzenia!
SPRAWDZIAN
W SZÓSTEJ KLASIE
SZKOŁY PODSTAWOWEJ
”Bł
ę
kitna planeta”
Instrukcja dla ucznia
1. Sprawd
ź
, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 8 stron.
Ewentualny brak stron lub inne usterki zgło
ś
nauczycielowi.
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i dat
ę
urodzenia.
3. Czytaj uwa
ż
nie wszystkie teksty i zadania.
4. Rozwi
ą
zania zapisuj długopisem albo piórem z czarnym
tuszem lub atramentem.
Nie u
ż
ywaj korektora.
5. W zadaniach od 1. do 20. s
ą
podane cztery odpowiedzi:
A, B, C, D. Odpowiada im nast
ę
puj
ą
cy układ kratek
na karcie odpowiedzi:
7. Staraj si
ę
nie popełnia
ć
bł
ę
dów przy zaznaczaniu odpowiedzi,
ale je
ś
li si
ę
pomylisz,
bł
ę
dne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inn
ą
odpowied
ź
.
6. Wybierz
tylko
jedn
ą
odpowied
ź
i
zamaluj
kratk
ę
z odpowiadaj
ą
c
ą
jej liter
ą
– np. gdy wybrałe
ś
odpowied
ź
„A”:
Czas pracy:
60 minut
Liczba punktów
do uzyskania: 40
S – A1
UZUPEŁNIA ZESPÓŁ
NADZORUJ
Ą
CY
WPISUJE UCZE
Ń
KOD UCZNIA
DATA URODZENIA
dzie
ń
miesi
ą
c
rok
dysleksja
miejsce
na naklejk
ę
z kodem
Stycze
ń
2007
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
2
Tekst do zada
ń
od 1. do 5.
Ponad 3/4 powierzchni Ziemi zajmuje woda, z tego wzgl
ę
du nazwa Woda równie
dobrze pasowałaby do naszej planety. Najwi
ę
kszym oceanem na Ziemi jest Ocean
Spokojny, który zajmuje prawie 50% powierzchni wszystkich oceanów. Tylko nieco
ponad
3
1
wody deszczowej spływa do rzek i wraca do mórz. Pozostałe
3
2
wsi
ą
ka
w gleb
ę
i le
żą
ce pod ni
ą
skały. Mo
ż
e pozostawa
ć
tam przez lata, a nawet dziesi
ą
tki
tysi
ę
cy lat, jako woda podziemna. To wła
ś
nie ona zasila
ź
ródła oraz studnie
i pozwala rzekom płyn
ąć
w okresie suszy. Cała woda bierze udział w nieustannej
w
ę
drówce od oceanu, przez atmosfer
ę
, skały i rzeki, by wreszcie powróci
ć
do oceanu. W
ę
drówk
ę
t
ę
nazywamy obiegiem wody w przyrodzie. Nauk
ę
zajmuj
ą
c
ą
si
ę
kr
ąż
eniem wody w przyrodzie nazywamy hydrologi
ą
, natomiast naukowców,
którzy zajmuj
ą
si
ę
badaniem wód podziemnych – hydrogeologami.
Na podst. Susenne van Rose: Ziemia. Arkady,Warszawa 1999, s.14
i Nowa encyklopedia powszechna PWN, Warszawa 1998.
1. Zdaniem autorki tekstu nasz
ą
planet
ę
mo
ż
na by nazwa
ć
Wod
ą
, bo na Ziemi
A. pada du
ż
o deszczu.
B. woda jest od dziesi
ą
tków tysi
ę
cy lat.
C. mieszka wielu badaczy wód.
D. woda zajmuje najwi
ę
ksz
ą
cz
ęść
powierzchni.
2. Jak
ą
cz
ęść
powierzchni oceanów zajmuje Ocean Spokojny?
A. Około
3
1
B. Około
2
1
C. Około
3
2
D. Około
4
3
3. Wykorzystuj
ą
c informacje z powy
ż
szego tekstu, wska
ż
zdanie fałszywe.
A. Woda nieustannie kr
ąż
y w przyrodzie.
B. Woda w
ę
druje z atmosfery przez rzeki i oceany do atmosfery.
C. Woda podziemna nie zasila rzek w okresie suszy.
D. W
ę
drówka wód w przyrodzie to obieg wód.
4. Badaniem wód podziemnych zajmuje si
ę
A. hydroenergetyk.
B. hydrogeolog.
C. hydromechanik.
D. hydrotechnik.
5. Wybierz zdanie prawdziwe.
A. Wi
ę
cej wody deszczowej spływa do rzek, ni
ż
wsi
ą
ka w gleb
ę
i skały.
B. Tyle samo wody deszczowej spływa do rzek, co wsi
ą
ka w gleb
ę
i skały.
C. Mniej wody deszczowej spływa do rzek, ni
ż
wsi
ą
ka w gleb
ę
i skały.
D. Nie wiadomo, co dzieje si
ę
w przyrodzie z wod
ą
deszczow
ą
.
6. Znaczenie wyrazu oceanologia znajdziesz w
A. Słowniku ortograficznym.
B. Encyklopedii literatury.
C. Słowniku wyrazów bliskoznacznych.
D. Encyklopedii popularnej
A - Z.
3
Morza
i oceany
L
ą
dy
7. W 100 gramach wody morskiej o zasoleniu równym 3,5% znajduje si
ę
około
A. 0,035 g soli.
B. 0,35 g soli.
C. 3,5 g soli.
D. 35 g soli.
8. Sól z wody morskiej mo
ż
na uzyska
ć
przez
A. zamro
ż
enie.
B. odparowanie.
C. filtrowanie.
D. rozpuszczenie.
9. Powierzchnia Ziemi wynosi 510,22 mln km
2
, z tego
l
ą
dy zajmuj
ą
149,16 mln km
2
.
Morza i oceany zajmuj
ą
A. 3,6106 mln km
2
B. 361,06 mln km
2
C. 361,14 mln km
2
D. 659,38 mln km
2
10. Najwy
ż
szy szczyt Ziemi to Mount Everest (8 848 m n.p.m.). Najni
ż
ej poło
ż
one
miejsce znajduje si
ę
na dnie Rowu Maria
ń
skiego na Oceanie Spokojnym (11 034 m
gł
ę
boko
ś
ci). Ró
ż
nica poziomów od najni
ż
ej do najwy
ż
ej poło
ż
onego punktu na Ziemi
wynosi
A. 19 882 m
B. 2 186 m
C. – 2 186 m D. – 19 882 m
11. Wska
ż
czynnik utrudniaj
ą
cy człowiekowi poznanie gł
ę
bin morskich.
A. Wysoka temperatura.
B.
Ś
wiatło słoneczne.
C. Du
ż
e ci
ś
nienie.
D. Brak oporu wody.
12. 30 lipca 1958 roku o godzinie 19
15
łód
ź
podwodna „Nautilus” wyruszyła
do Bieguna Północnego. Marynarze, zanim dopłyn
ę
li do celu, sp
ę
dzili 100 godzin
pod wod
ą
. Do Bieguna Północnego dotarli
A. 4 sierpnia o godz. 23
15
.
B. 3 sierpnia o godz. 23
15
.
C. 4 sierpnia o godz. 15
15
.
D. 3 sierpnia o godz. 15
15
.
13. W szkolnej bibliotece znajduje si
ę
nowoczesna encyklopedia tematyczna
dla młodzie
ż
y. Składa si
ę
z 9 tomów. W którym tomie b
ę
dziesz szuka
ć
informacji
o kompasie?
A. W trzecim.
B. W czwartym.
C. W szóstym.
D. W siódmym.
W
S
Z
E
C
H
Ś
W
IA
T
H
IS
T
O
R
IA
Ś
W
IA
T
A
R
E
L
IG
IE
I
M
IT
Y
K
R
A
J
E
Ś
W
IA
T
A
G
O
S
P
O
D
A
R
K
A
D
Z
IE
Ł
A
I A
R
C
Y
D
Z
IE
Ł
A
O
D
K
R
Y
C
IA
I
W
Y
N
A
L
A
Z
K
I
C
IA
Ł
O
I Z
D
R
O
W
IE
S
P
O
R
T
I II III IV V VI VII VIII IX
4
Tekst do zada
ń
od 14. do 18.
14. Osob
ą
mówi
ą
c
ą
w wierszu jest
A. mama.
B. dziecko.
C. mróz.
D. statek.
15. W zdaniu To mróz,... szyby zmienił w morze! wyst
ę
puje
A. porównanie.
B. epitet.
C. uosobienie (personifikacja).
D. wyraz d
ź
wi
ę
kona
ś
ladowczy.
16. Twórc
ą
opisanego w tek
ś
cie obrazu jest
A. statek.
B. las.
C. mróz.
D. sło
ń
ce.
17. W wierszu powtarzaj
ą
si
ę
epitety
srebrne i srebrny, poniewa
ż
A. autor nie zna innych przymiotnikowych okre
ś
le
ń
.
B. ta barwa jest charakterystyczna dla zimowego obrazu.
C. statek musi by
ć
koniecznie wykonany ze srebra.
D. ten kolor pasuje do ulubionych naczy
ń
mamy.
18. Wska
ż
pary wyrazów rymuj
ą
cych si
ę
.
A. Szyby – ryby, mamo – szyby.
B. Skrzy – trzy, ogony – płetwy.
C. Skrzy – trzy, dworze – morze.
D. Strony – ogony, dodatek – mróz.
Mamo! Mamo!
Spójrz na szyby!
L
ś
ni
ą
na szybach
srebrne ryby!
Błyszcz
ą
w sło
ń
cu
z ka
ż
dej strony
srebrne płetwy
i ogony!
Wodorostów las si
ę
skrzy,
kryształowe muszle trzy...
A tam w k
ą
cie,
na dodatek,
zatopiony srebrny statek.
To mróz,
kiedy był na dworze,
nasze szyby
zmienił w morze!
D. Gellner, Srebrne ryby. [w:] Koszyk pełen wierszy. Warszawa 2000, s. 28.
5
Tekst do zada
ń
19., 20. i 21.
Ju
ż
w biblijnym Starym Testamencie opisano lewiatana. Nazwa oznacza
wielkiego potwora morskiego, pó
ź
niej u
ż
ywano jej te
ż
do opisywania wszelkich
odmian wielorybów. Płetwal bł
ę
kitny to najwi
ę
ksze znane ziemskie zwierz
ę
. (...)
W morzach i oceanach
ż
yje wiele du
ż
ych zwierz
ą
t, np: płetwal bł
ę
kitny (30 m),
marlin (5 m), kaszalot (20 m), rekin (16 m), miecznik (6 m).
Na podst. P. Stele:
ś
ycie rekinów. BGW, Warszawa 1992, s.19, 36, 39, 43, 54, 55
19. Długo
ść
ciała płetwala bł
ę
kitnego jest wi
ę
ksza od długo
ś
ci ciała kaszalota
A. 3,5 raza.
B. 2,5 raza.
C. 2 razy.
D. 1,5 raza.
20. Najwi
ę
cej informacji na temat budowy i koloru skóry płetwala znajdziesz
na stronie internetowej
A. www. ssaki morskie. edu. pl
B. www. nurkowie. onet. pl
C. www. morskie opowie
ś
ci. pl
D. www. ryby słodkowodne.com
21. Bior
ą
c pod uwag
ę
długo
ść
ciała, uporz
ą
dkuj malej
ą
co mieszka
ń
ców mórz
i oceanów. Uzupełnij tabel
ę
i narysuj diagram słupkowy.
22. Skorzystaj z rysunku i doko
ń
cz zdanie, wybieraj
ą
c okre
ś
lenie z ramki. Chc
ą
c
dopłyn
ąć
do portu, statek musi uda
ć
si
ę
w kierunku .....................................................
Liczba
porz
ą
dkowa
Zwierz
ę
Długo
ść
ciała
1
2
3
4
5
0
4
8
12
16
20
24
28
32
1
2
3
4
5
Liczba porz
ą
dkowa
D
łu
g
o
ś
ć
c
ia
ła
w
m
e
tr
a
c
h
północno-wschodni
południowo-wschodni
południowo-zachodni
Port
Statek
N
L
ą
d
Morze
6
23. We wraku statku znaleziono skrzyni
ę
z monetami. W
ś
ród 300 monet
znajduj
ą
cych si
ę
w skrzyni
4
1
cz
ęść
stanowiły monety złote, 30% stanowiły monety
srebrne, a pozostałe monety były miedziane. Ile monet złotych, a ile srebrnych
znajdowało si
ę
w skrzyni? Zapisz obliczenia.
Odpowied
ź
: W skrzyni było ...................monet złotych i ....................monet srebrnych.
24. Masz wolne popołudnie. Kolega proponuje obejrzenie filmu w telewizji.
Wyja
ś
nij mu, którego filmu/filmów nie powinni
ś
cie ogl
ą
da
ć
i dlaczego?
****
Szcz
ę
ki III
horror
***
Uwolni
ć
ork
ę
przygodowy
**
Mała syrenka
animowany
***
Rybki z ferajny
komedia
........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
25. Kasia wróciła ze szkoły o godzinie 13
45
. Do godziny 14
25
ogl
ą
dała w telewizji
program o morskich rybach, a nast
ę
pnie przez pół godziny odrabiała prac
ę
domow
ą
z matematyki. Po zjedzeniu obiadu i ubraniu si
ę
w strój harcerski, wyszła na zbiórk
ę
(razem z doj
ś
ciem do harcówki zaj
ę
ło to 25 minut). Ile czasu zaj
ę
ły Kasi wszystkie
czynno
ś
ci od momentu przyj
ś
cia ze szkoły do czasu doj
ś
cia do harcówki? Czy Kasia
zd
ąż
yła na zbiórk
ę
na godzin
ę
15
15
? Zapisz obliczenia.
Odpowied
ź
: Wszystkie czynno
ś
ci zaj
ę
ły Kasi ..........................................................
i ....................................................... na zbiórk
ę
.
12
7
16
7
7
26. Wyobra
ź
sobie,
ż
e jeste
ś
marynarzem pływaj
ą
cym w łodzi podwodnej „Nautilus”.
Opisz swoje prze
ż
ycia podczas rejsu lub opowiedz o przygodzie, która wydarzyła si
ę
po dotarciu do Bieguna Północnego.
Pami
ę
taj, by tekst zaj
ą
ł wi
ę
cej ni
ż
połow
ę
wyznaczonego miejsca.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
8
Brudnopis
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................