6

Z punktu widzenia instala-

tora wydawać by się mogło,

że dostęp do tej instalacji,

której nazwa dla wielu kry-

je pod sobą bardzo złożoną i

zbyt zaawansowaną technolo-

gię, mają tylko nieliczni i to

w dodatku "Ci wielcy", czyli

duże firmy projektowo-wy-

konawcze. Nic bardziej myl-

nego, bowiem instalacja inte-

ligentna jest pojęciem bardzo

szerokim, a standardy, jakie

ona określa, są tak naprawdę

ogólnie dostępne dla każdego.

Patrząc przez pryzmat ostat-

nich kilku lat, widać w Pol-

sce bardzo znaczący wzrost

W obecnej dobie światowych osiąg-

nięć w dziedzinie elektrotechniki,
elektroniki i automatyki nie sposób nie
wyróżnić istotnych zmian i nie zauwa-
żyć swoistego przełomu w obszarze
instalacji elektrycznych. Aby dokonać
najprostszego podziału dzisiejszych
instalacji, za kryterium odróżniające je
od siebie można by przyjąć na przykład
funkcjonalność zastosowania takiej in-
stalacji oraz elastyczność jej rozbudo-
wy w przyszłości. Taki podział pozwa-
la przeciwstawić tradycyjnej instalacji
elektrycznej instalację inteligentną,
często też nazywaną instalacją inteli-
gentnego budynku.

Fot 1. Przycisk wielofunkcyjny

część

I

Wprowadzenie do inteligentnego domu w standardzie KNX

INSTALACJE

sterujące

fot. Merten

7

w świadomości

tego, co oferuje tech-

nologia magistralna KNX

i to zarówno, jeśli chodzi o

instalatorów, jak i samych

inwestorów. Objawia się to

w ilości wykonanych insta-

lacji oraz w skali projektów,

jakie tworzone są w pracow-

niach projektowych.

Narodziny KNX

Technologia magistralna

KNX sięga w swej historii

początku lat 90, kiedy to

oficjalnie pod nazwą EIBA

została zarejestrowana or-

ganizacja zrzeszająca pre-

kursorów i jednocześnie

producentów urządzeń tego

standardu. Celem stowarzy-

szenia EIBA (od maja 1999

roku jest to organizacja

Konnex) było i wciąż jest

min. ustalanie i specyfika-

cja wytycznych dla samej

technologii,

certyfikacja

i znakowanie nowych pro-

duktów znakiem KNX/EIB

oraz ustalanie norm i stan-

dardów (np. EN 50090).

W niedalekiej przyszłości

organizacja ta zrzeszać bę-

dzie blisko dwustu producen-

tów urządzeń oznaczanych

symbolem KNX/EIB. Wśród

wiodących producentów na

rynku europej-

skim można wyróżnić

min. firmy Merten, ABB,

Berker, Gira oraz Jung.

Standard KNX -

jeden

dla wszystkich

Jak już wyżej wspo-

mniano, technologia ta

nie jest ukierunkowana

na ograniczoną liczbę

firm, które ją wykorzy-

stują, wręcz przeciw-

nie, liczba producentów

urządzeń tego standardu

wzrasta z roku na rok,

co może tylko dobrze

świadczyć o popularno-

ści i jakości standardu

KNX wśród jego użyt-

kowników.

W tym miejscu należy

podkreślić, że instalację

tą (często też używa się

pojęcia systemu) tworzą

urządzenia różnych produ-

centów, które wykonane są

w tej samej technologii ma-

gistralnej KNX. Urządzenia

te dzielą się zasadniczo na

dwie grupy: sensory, czyli

np. różnego rodzaju przyci-

ski z określoną ilością klawi-

szy (Fot. 1) umieszczone na

ścianach w pomieszczeniach,

gdzie przebywają użytkowni-

cy oraz urządzenia wykonaw-

cze (Fot. 2) zainstalowane w

elektrycznych

skrzynkach

rozdzielczych. Naciśnięcie

odpowiedniego

klawisza

przycisku powoduje wywo-

łanie pewnej funkcji, np. za-

palenie światła, podniesienie

żaluzji czy załączenie alar-

mu, która to funkcja realizo-

wana jest poprzez odpowied-

nie urządzenia wykonawcze.

W odniesieniu do tradycyjnej

instalacji elektrycznej funk-

cja klawisza przycisku może

przypominać funkcję łącz-

nika tradycyjnego, a funkcja

urządzenia wykonawczego

może przypominać funkcję

przekaźnika czy stycznika.

Medium transmisyjnym słu-

żącym do wymiany infor-

macji pomiędzy sensorami a

urządzeniami wykonawczymi

jest magistrala komunikacyj-

na, wykorzystująca przewód

EIB BUS 2x2x0,8. Napięcie

magistrali to 24V DC.

Obszar zastosowania

Technologia magistralna

KNX może być wykorzysty-

wana praktycznie w każdym

rodzaju obiektów, począw-

szy od mieszkań i aparta-

mentów, poprzez domy

mieszkalne, szkoły, sale

gimnastyczne, hotele i

budynki biurowe. Każdy

z tych obiektów ma swo-

je indywidualne potrzeby

i wymagania, do których

system może zostać od-

powiednio dopasowany.

Dla poznania wybranych

możliwości zastosowania

tego rodzaju systemu w

domu mieszkalnym, szko-

le, szpitalu, budynku biu-

rowym oraz hotelu można

skorzystać z prezentacji

multimedialnej

przy-

gotowanej przez firmę

Merten, którą można zna-

leźć w Internecie pod adre-

sem

www.mymerten.com.

Prezentacja umożliwia wy-

branie polskiej wersji ję-

zykowej, gdzie oprócz in-

formacji ukazujących się

w trakcie prezentacji w for-

mie pisanej, po włączeniu

głośników komputera można

usłyszeć głos lektora oma-

wiającego kolejne zdarzenia.

Artykułem

tym rozpoczynamy cykl

publikacji odnoszących się do

instalacji wykonywanych w techno-

logii magistralnej KNX, często też na-

zywanej instalacją lub systemem EIB.

Chcemy zapoznać Fachowych Elek-

tryków z przykładowym zakresem

zastosowania technologii KNX w

obszarze sterowania różnymi

mediami technicznymi

budynku.

fot. Merten

Fot. 2 Ściemniacz



Funkcjonalność

i przykłady

realizowanych zadań

Biorąc pod uwagę specyfi-

kę każdego z wymienionych

wyżej obiektów, technologia

KNX w swoim podstawowym

zastosowaniu wykorzystywa-

na może być w każdym z nich

do sterowania oświetleniem,

żaluzjami, roletami, markiza-

mi, zasłonami itp., ogrzewa-

niem, wentylacją, klimatyza-

cją czy np. regulacją zasilania

obiektu w wodę. W szerszym

zakresie wykorzystania in-

stalacji warto wspomnieć

o możliwości integracji insta-

lacji z systemem alarmowym

oraz z innymi otwartymi sy-

stemami automatyki, budyn-

kowej jak np. LON.

Wiedząc już, jakimi me-

diami można sterować nale-

ży odpowiedzieć na pytanie,

jak sterować i czym stero-

wać. Instalacja ta umożli-

wia użytkownikowi obsługę,

czyli sterowanie wybrany-

mi wcześniej funkcjami, za

pomocą wspomnianych już

ściennych przycisków klawi-

szowych, paneli dotykowych

różnego rodzaju czujników

ruchu, obecności, natężenia

oświetlenia z uwzględnie-

niem obsługi zdalnej przez

telefon komórkowy i Internet

(Fot. 3 a, b).

Dla zobrazowania moż-

liwości instalacji warto

jest wymienić kilka bardzo

często wykorzystywanych

funkcji. Przy sterowaniu

oświetleniem istnieje moż-

liwość załączenia za pomo-

cą tylko jednego przycisku

sceny świetlnej (odpowied-

niej konfiguracji obwodów

oświetleniowych) zależnej

od potrzeb domownika, np.

w salonie, podczas kolacji,

kiedy do stworzenia przy-

jemnego nastroju część ob-

wodów

oświetleniowych

należy wyłączyć, część

ściemnić, a część troszkę

rozjaśnić. Przy sterowaniu

ogrzewaniem użytkownik ma

możliwość redukcji kosztów

ogrzewania poprzez czasowe

obniżenie temperatury we

wszystkich lub wybranych

pomieszczeniach za pomocą

wyboru trybu oszczędnoś-

ciowego ogrzewania przed

wyjściem do pracy, a przed

powrotem do domu - zdalne-

go lub automatycznego za-

łączania ogrzewania na tryb

komfortowy. Tryb ogrzewa-

nia na czas nocy pozwala

na zdrowy i spokojny sen

poprzez wybranie ręczne lub

załączenie automatyczne in-

nych od poprzednich nastaw

temperaturowych. Jeśli in-

stalacja została wyposażona

w sterowanie żaluzjami, to

można zrealizować zadanie

automatycznego ustawienia

się kąta lamelek (listków)

żaluzji tak, aby wpadające

do wnętrza słońce nie raziło

użytkowników podczas pra-

cy czy wypoczynku.

Podobnych

przykładów

zastosowania

technologii

KNX można by było podać

jeszcze wiele. Wysiłek, jaki

pojawia się przy tego rodza-

ju instalacji, związany jest z

postawieniem dla niej wyma-

gań, czyli określenia zadań,

jakie instalacja ta ma zrea-

lizować dla danego obiektu.

Instalacja dopasowuje się

do potrzeb użytkownika, a

nie użytkownik do instala-

cji. Poznanie możliwości tej

technologii warunkuje wy-

korzystanie jej w praktyce,

a pojawiające się na rynku

nowe urządzenia są odpo-

wiedzią na coraz to nowe

wymagania inwestorów.

Ireneusz Rzeczkowski

Merten Polska Sp. z o.o.

Grzegorz Stępniewski

"Inteligentny-Budynek"

grzegorz@inteligentny-

budynek.eu

tel. [phone]

Fot. x 2 "Inteligentny-Budynek"

Fot 3 a, b. Wizualizacje

Kolejne artykuły dotyczyć będą tech-
nicznych aspektów i możliwości wyko-
rzystania technologii KNX do sterowa-
nia oświetleniem, żaluzjami i roletami,
HVAC (ogrzewaniem, wentylacją, kli-
matyzacją), integracją z innymi syste-
mami oraz obsługą instalacji poprzez
sieć LAN oraz Internet.