Porażenia nerwów obwodowych

PORAŻENIE NERWU POŚRODKOWEGO

1. A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“
2. R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“

ETIOLOGIA:

•

więzadło Struthersa :

-

u ok. 3% ludzi występuje na przyśrodkowej powierzchni kości ramiennej wyrostek
nadkłykciowy

-

między nim, a nadkłykciem przyśrodkowym rozciąga się owe więzadło

-

może uciskać przebiegający pod nim nerw pośrodkowy i t. ramienną

•

nieprawidłowe naczynia przeszywajace :

-

mogą przeszywać pień nerwu

-

objawy mogą wystąpić w sposób nagły

•

urazy barku :

-

rzadko powodują uszkodzenie n. pośrodkowego

•

uraz okolicy łokciowej (zwł. złamania nadkłykciowe) :

-

często uszkodzenie pnia nerwu, lub jego gałęzi n. międzykostnego przedniego

•

zespół m. nawrotnego obłego :

-

ucisk miedzy głowami tego mięśnia

•

zespół cieśni nadgarstka :

-

ucisk przez przerośnięty troczek zginaczy

-

najczęstsza przyczyna uszkodzenia n. pośrodkowego

PATOGENEZA:

•

przebieg nerwu :

-

rozpoczyna się w dole pachowym z pęczków przyśrodkowego (C

8

– Th

1

) i bocznego

(C

5

– C

6

)

-

łączą się na przedniej powierzchni a. axillaris

-

biegnie w bruździe przyśrodkowej mięśnia dwugłowego

-

krzyżuje a. brachialis przechodząc z jej strony bocznej na przyśrodkową

-

do dołu łokciowego wchodzi pod rozścięgnem m. dwugłowego

-

w górnej części przedramienia między głowami m. pronator teres

-

następnie głęboko między m. flexor digitorum superficialis i profundus

-

w dolnej części przedramienia powierzchownie między ścięgnami m. flexor carpi radialis i

m. palmaris longus w kanale nadgarstka pod troczkiem zginaczy
-

przechodzi na dłoń

-

dzieli się na nn. digitales palmares communes, a te na nn. digitales palmares prioprii

•

zakres zaopatrywania :

-

większość mięśni przedniej grupy przedramienia :

→

m. pronator teres

→

m. palmaris longus

→

m. flexor carpi radialis

→

m. flexor digitorum profundus (brzusiec dla 2 i 3 palca)

→

m. flexor digitorum superficialis

→

m. flexor pollicis longus

→

m. pronator quadratus

-

większość mięśni kłębu kciuka :

→

m. odwodziciel krótki

1/14

Porażenia nerwów obwodowych

→

caput superficiale m. flexoris pollicis brevis

→

m. przeciwwstawiacz

-

2, lub 3 pierwsze mięśnie glistowate

-

skóra 2/3 dłoni od strony promieniowej i 3,5 palca po stronie dłoniowej

-

po stronie grzbietowej te palce w obrębie paliczków środkowych i dalszych

OBRAZ KLINICZNY:

•

utrudnienie nawracania przedramienia :

-

ze względu na uszkodzenie mm. nawracaczy

•

utrudnienie zginania dłoniowego nadgarstka :

-

czynność ta jest znacznie osłabiona, jednak m. flexor carpi ulnaris zgina (ręka odchyla się

jednocześnie w stronę łokciową)

•

utrudnione zginanie palców :

-

zaciśnięcie pieści jest niemożliwe

-

zgina się jedynie palec 4 i 5, ale i tak nie całkiem bo m. zginacz powierzchowny jest

porażony
-

zgięcie palca 2 i 3 może odbywać się tylko w nieznacznym stopniu i to tylko w stawach

śródręczno – paliczkowych na które działają mm. międzykostne unerwione przez n. ulnaris
-

wskutek w. wym. zaburzeń przy próbie zaciśnięcia ręki w pięść kciuk, wskaziciel i palec

środkowy pozostają wyprostowane (ręka błogosławiąca)

•

upośledzenie ruchów kciuka :

-

nie można wykonać zginania i przeciwwstawiania

-

przywodzenie odbywa się prawidłowo (n. ulnaris)

-

odwodzenie jest zachowane częściowo (zachowana czynność m. odwodziciela długiego)

-

ze względu na niemożność przeciwwstawiania i zginania z jednoczesną przewagą mięśni

prostujących i przywodzących kciuk ustawia się w tej samej płaszczyźnie co dłoń (ręka małpia)

•

zaniki mięśni kłębu :

-

po pewnym czasie

•

zaburzenia czuciowe :

-

tj unerwienie czuciowe

ZESPOŁY UCISKOWE :

•

zespół mięśnia nawrotnego obłego :

-

występuje ucisk pomiędzy głowami tego mięśnia

-

nieraz stwierdza się tylko bolesność górnej części przedramienia

-

po dłuższej pracy ręcznej pojawiać się mogą parestezje i drętwienia palców oraz osłabienie

siły mięśniowej ręki
-

ucisk na górna część przedramienia może wywołać ból

-

niekiedy objaw Tinela w tej okolicy

•

zespół nerwu międzykostnego przedniego :

-

występuje porażenie m.pronator quadratus (odnerwienie w EMG) i dwu pierwszych mm.

glistowatych
-

upośledzenie zgięcia kciuka w stawie międzypaliczkowym i palca wskazującego w stawie

międzypaliczkowym dalszym, czasem także zginanie palca 3

•

zespół cieśni nadgarstka :

- vide zespół cieśni nadgtrstka

PATRZ TEŻ:

•

zespół cieśni nadgarstka

PORAŻENIE NERWU PROMIENIOWEGO

2/14

Porażenia nerwów obwodowych

A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“
R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“

ETIOLOGIA:

•

złamanie trzonu kości ramiennej :

-

nerw może zostać przecięty, lub zablokowany między odłamami

•

ucisk z zewnątrz :

-

ludzie śpiący z głową na ramieniu (porażenie sobotniej nocy)

-

ludzie użyczający ramienia śpiącemu partnerowi (porażenie zakochanych)

-

przedłużony ucisk mankietem manometru

-

niewłaściwe ułożenie chorego w znieczuleniu ogólnym

•

ucisk w okolicy łokcia :

-

arkady Frochse’a :

→

łukowate pasmo tkanki łącznej między głowami mięśnia odwracacza

→

występuje u ok. 30% ludzi

-

zmiany zapalne i wytwórcze związane z przewlekłym urazem nadkłykcia bocznego (łokieć
tenisisty)

•

ucisk na gałąź powierzchowną :

-

włóknista tkanka łączna miedzy ściegnami m. brachioradialis i m. flexor carpi radialis

(zespół Wartenberga)

PATOGENEZA:

•

przebieg nerwu promieniowego :

-

powstaje z pęczka tylnego (C

5

– Th

1

)

-

w jamie pachowej leży do tyłu od t. pachowej

-

po przejściu na ramię przechodzi wraz z t. głęboką ramienia na tylną powierzchnię kości

ramiennej między głową długą, a przysrodkową m. trójgłowego
-

wydłużoną spiralą owija się wokół trzonu kości ramiennej w bruździe n. promieniowego,

kierując się ku dołowi i na boczną stronę kości

-

w 1/3 dolnej ramienia przebija przegrodę międzymięśniową boczną od tyłu ku przodowi i

układa się między m. brachioradialis, a m. brachialis
-

do przodu od główki kości ramiennej, lub nieco wyżej nerw dzieli się na 2 główne

rozgałęzienia : gałąź głęboką i powierzchowną
-

gałąź głęboka :

→

biegnie między prostownikiem promieniowym krótkim nadgarstka, a ścięgnem

m. dwugłowego

→

dalej zawija się spiralnie wokół kości promieniowej

→

przebija m. odwracacz, biegnie najpierw w warstwie głębokiej tego mięśnia,

potem między warstwą głęboką, a powierzchowną

→

po przebiciu odwracacza oddaje gałązki mięśniowe do tylnej grupy mięśni

przedramienia, oraz nerw międzykostny tylny przedramienia
-

gałąź powierzchowna :

→

przebiega na znacznej przestrzeni wzdłuż m. brachioradialis

→

najpierw układa się pod m. brachioradialis

→

potem przechodzi pod skórę przebijając powięź przedramienia między

ścięgnami m. brachioradialis i m. flexor carpi radialis

→

ok. 5 cm powyżej wyrostka rylcowatego kości promieniowej kieruje się ku

tyłowi i do boku, wnika pod ściegno m. brachioradialis i owija się dookoła k. promieniowej
przechodąc na stronę tylną przedramienia i zespalając się z n. skórnym bocznym przedramienia (od n.
musculocutaneus)

→

oddaje nerwy skórne (nn. grzbietowe palców)

•

zakres zaopatrzenia :

-

tylna grupa mm. ramienia :

→

m. triceps brachii

3/14

Porażenia nerwów obwodowych

→

m. łokciowy

-

boczna grupa mm. przedramienia :

→

m. brachioradaialis

→

m. extensor carpi radialis longus et brevis

→

m. odwracacz

-

tylna grupa mieśni przedramienia :

→

m. extensor digitorum

→

m. prostownik nadgarstka łokciowy

→

m. prostownik palca małego

→

m. odwodziciel długi kciuka

→

m. prostownik kciuka długi i krótki

→

m. prostownik wskaziciela

-

skóra tylnej powierzchni ramienia, przedramienia i ręki

-

skóra grzbietu 2, 5 palca po stronie bocznej (promieniowej)

OBRAZ KLINICZNY:

•

upośledzenie prostowania przedramienia :

-

całkowita niemożność prostowania przy uszkodzeniu w jamie pachowej

-

przy uszkodzeniu na wysokości ramienia tylko częściowe osłabienie

•

upośledzone odwracanie przedramienia :

-

w przypadku porażenia nerwu promieniowego odwracanie przedramienia może być

wykonywane jedynie przez m. dwugłowy, który zginając w stawie łokciowym jednocześnie odwraca
przedramię

•

upośledzenie czynnego prostowania ręki :

-

czynne prostowanie zasadniczo niemożliwe

-

czynność tę chory może wykonywać jedynie zastępczo zginając silnie palce (występuje

skrócenie ścięgien prostowników palców co daje częściowe wyprostowanie ręki)

•

upośledzenie prostowania w stawach śródręczno – paliczkowych :

-

czynne prostowanie w tych stawach jest zniesione (czynność tę można zastępczo

wykonywać t.j.w.)
-

prostowanie w stawach międzypaliczkowych II – V jest zachowane (czynność tę

wykonują mm. glistowate i międzykostne)

•

upośledzenie ruchów kciuka :

-

upośledzone prostowanie w stawie śródręczno – paliczkowym i międzypaliczkowym

-

osłabione odwodzenie

•

ręka opadająca (cepowata) :

-

dłoń opada ku dołowi

-

palce lekko zgięte

-

kciuk przywiedziony

-

w długotrwałym porażeniu n. promieniowego wskutek przykurczu porażonych mięśni może

wystąpić nadmierne wyprostowanie palców

•

upośledzenie przywodzenia i odwodzenia ręki :

-

upośledzenie prostownika łokciowego i promieniowego nadgarstka

•

nieznaczne upośledzenie zginania przedramienia :

-

porażenie m. brachioradialis

•

zaburzenia czucia :

-

niekiedy nie występują wcale

4/14

Porażenia nerwów obwodowych

-

najczęściej stwierdza się mały obszar całkowitego znieczulenia na powierzchni grzbietowej ręki

między I, a II kością śródręcza
-

okolicę tę otacza większy obszar niedoczulicy

ZESPOŁY UCISKOWE :

•

zespół tunelowy nerwu promieniowego :

-

spowodowany jest przewlekłym uciskiem nerwu promieniowego, lub jego gałęzi głębokiej na

wysokości łokcia

→

łokieć tenisisty

→

arkady Frohse’a

-

dokuczliwy ból tylnej powierzchni górnej części przedramienia :

→

nasila się przy ruchach ramienia

-

czucie na ręce zachowane

-

niedowład grupy tylnej mm. przedramienia (grupa boczna sprawna, bo gałęzie do niej odchodzą

powyżej łokcia)

•

choroba Wartenberga :

-

ucisk na gałąź powierzchowną przez włóknistą tkankę łączną rozpiętą między ścięgnami m.

brachioradialis i m. flexor carpi radialis
-

ból grzbietowo – promieniowej powierzchni ręki

→

nasila się podczas pisania, chwytania, szczypania, pracy młotkiem

→

typowy jest ból podczas próby uchwycenia przeciwstawionego kciuka między zgięte palce, a

łokciowo zgięty nadgarstek
-

rzadko drętwienia i parestezje

-

w wywiadzie czasem uraz (upadek z podparciem, skręcenie przedramienia)

-

często współistnieje cukrzyca, lub RZS

-

w badaniu fizykalnym w miejscu ucisku stwierdza się objaw Tinela

LECZENIE:

•

uszkodzenie związane z uszkodzeniem kości ramiennej :

-

w razie konieczności operacyjnego leczenia złamania należy dokonać inspekcji nerwu

-

w pozostałych przypadkach eksploracja jest wskazana dopiero wtedy, gdy po ok. 3 miesiącach
od porażenia nie ma powrotu funkcji

-

w razie uszkodzeń postrzałowych większość przypadków kończy się samowyleczeniem, a

leczenie operacyjne podejmuje się dopiero, gdy funkcja nie powróci w ciągu 5 miesięcy

•

ucisk z zewnątrz w okolicy ramienia :

-

porażenie ustępuje samoistnie, choć niekiedy może to trwać wiele miesięcy

•

zespół tunelowy nerwu promieniowego :

- leczenie operacyjne polegające na uwolnieniu nerwu

•

choroba Wartenberga :

-

leczenie operacyjne

-

polega na uwolnieniu nerwu spomiędzy ścięgien oraz na przestrzeni con. 6 – 8 cm

proksymalnie od tego miejsca

PORAŻENIE NERWU ŁOKCIOWEGO

A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“
R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“

5/14

Porażenia nerwów obwodowych

ETIOLOGIA:

•

złamania nadkłykcia, lub kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej :

•

pęknięcie ścięgna m. dwugłowego :

•

ucisk przez arkady Struthersa :

•

ucisk w kanale n. łokciowego :

-

przez przerosłą tkankę łączną

-

przez przerosłą głowę przyśrodkową m. trójgłowego

-

przez ścięgno m. trójgłowego (zespół strzelającego ścięgna)

-

dodatkowy mięsień : nadkłykciowo – łokciowy (występuje u 30% ludzi)

-

zapalenie stawu łokciowego

-

torbiele galaretowate pochewek ścięgnistych

-

przewlekły ucisk zewnętrzny :

→

praca biurowa

→

nawykowe opieranie łokcia o brzeg otwartego okna podczas jazdy

samochodem

→

ułożenie w czasie znieczulenia ogólnego

•

ucisk między głowami m. flexor carpi ulnaris :

-

przez pasmo powięziowe Osborne’a

•

ucisk w okolicy nadgarstka (na ramus palmaris) :

-

przez t. łokciową (położoną bocznie do nerwu)

-

przez dodatkowy mięsień (dłoniowy krótki)

-

przez tkankę łączną

-

przez torbiele galaretowate pochewek ścięgnistych

PATOGENEZA:

•

przebieg nerwu łokciowego :

-

powstaje z pęczka przyśrodkowego (C

8

– Th

1

)

-

w jamie pachowej leży między tętnicą i żyłą pachową

-

przechodzi na ramię z t. ramienną i biegnie w bruździe przyśrodkowej m. dwugłowego

-

następnie oddala się od tętnicy ku tyłowi

-

w połowie długości ramienia przeszywa przegrodę międzymięśniową przyśrodkową

-

pozostaje w ścisłym związku z pasmem łącznotkankowym rozpiętym między przegrodą

międzymięśniową przyśrodkową, a głową przyśrodkową mięśnia trójgłowego (arkady Struthersa)
-

biegnie w bruzdzie nerwu łokciowego zawijając się wokół nadkłykcia przyśrodkowego (w

tej okolicy pokryty jest jedynie skórą i pasmem ścięgnistym powięzi)
-

między głowami m. flexor carpi ulnaris przechodzi na przedramię

-

biegnie między m. flexor carpi ulnaris, a m. flexor digitorum profundus

-

w dolnej częsci przedramienia dzieli się na ramus dorsalis manus i ramus palmaris manus

-

ramus dorsalis manus przechodzi na grzbiet ręki zawijając się dookoła k. łokciowej

-

ramus palmaris manus przechodzi pod powierzchowną warstwą troczka zginaczy

(więzadłem dłoniowym nadgarstka utworzonym przez dystalną część powięzi przedramienia) na
dłoniową powierzchnię ręki i dzieli się na ramus profundus i superficialis

•

zakres zaopatrzenia :

-

m. flexor carpi ulnaris i część łokciowa m. flexor digitorum profundus (dla 3, 4 i 5 palca)

-

mm. kłębika

-

mm. międzykostne

-

mm. glistowate III i IV

-

niektóre m. kłębu :

→

m. przywodziciel kciuka

6/14

Porażenia nerwów obwodowych

→

głowa głęboka m. zginacza krótkiego kciuka

-

czuciowo :

→

na powierzchni dłoniowej 1,5 palca od strony łokciowej

→

na powierzchni grzbietowej ręki 2,5 palca po stronie łokciowej

OBRAZ KLINICZNY:

•

utrudnienie przywodzenia i zginania w nadgarstku :

-

niewielkiego stopnia

-

wynika z porażenia zginacza łokciowego nadgarstka

•

niemożność przywodzenia i odwodzenia palców :

-

wynika z porażenia mm. międzykostnych i glistowatych III i IV

-

szczególnie osłabione przywodzenie palca małego, który pod wpływem działania

prostownika (n. radialis) oddala się od palca IV
-

test :

→

między palce wkładamy kartkę i pociągamy

→

chory nie może jej utrzymać

•

ręka szponiasta :

-

czynność mięśni międzykostnych i glistowatych polega m.in. na zginaniu w stawach

śródręcznopaliczkowych i prostowaniu w stawach międzypaliczkowych
-

przy porażeniu tych mięśni wskutek przewagi mm. prostowników i długich zginaczy

powstaje charakterystyczne ułożenie palców (zgięte w stawach międzypaliczkowych i wyprostowane
w stawach śródręczno – paliczkowych)
-

szponiastość najbardziej wyrażona jest w palcu IV i V

•

upośledzone zginanie palców IV i V :

-

szczególnie zginanie palca V jest prawie całkowicie niemożliwe

-

wynika z porażenia części przyśrodkowej mięśnia zginacza głębokiego

-

uwidacznia się przy próbie zaciśnięcia ręki w pięść

•

upośledzone przywodzenie kciuka :

-

na skutek porażenia m. przywodziciela

-

objaw Fromenta :

→

chory nie może utrzymać pociąganej kartki między kciukiem a wskazicielem

bez zginania kciuka w stawie międzypaliczkowym (zginacz długi kciuka unerwiony przez n.
pośrodkowy)

•

zaniki mięśniowe :

-

pojawiają się pewien czas po uszkodzeniu

-

wygładza się kłąb V palca

-

pogłębiają się przestrzenie między palcami zwł. przestrzeń między kciukiem, a

wskazicielem

•

zaburzenie czucia :

-

zwykle czucie jest całkowicie zniesione na niewielkiej części palca V

-

w pozostałym obszarze zaopatrywanym przez n. łokciowy stwierdza się przeczulicę, lub

niedoczulicę

•

zaburzenia wegetatywne :

-

dotyczą skóry palca małego i jego kłębika

-

skóra staje się sucha, sina, nadmiernie rogowaciała

-

mogą wystąpić zmiany troficzne paznokcia

ZESPOŁY UCISKOWE :

•

zespół strzelającego ścięgna :

-

ucisk na n. ulnaris w jego kanale przez ścięgno m. trójgłowego

-

zginaniu łokcia towarzyszy głośny trzask ścięgna uderzającego o kość

•

zespół cieśni kanału łokciowego :

7/14

Porażenia nerwów obwodowych

-

postępujące uszkodzenie nerwu spowodowane przewlekłym uciśnięciem go w okolicy

łokcia

-

vide zespół cieśni kanału nerwu łokciowego

•

zespół kanału Guyona :

-

ucisk na ramus palmaris nerwu łokciowego w okolicy nadgarstka

-

vide zespół kanału Guyona

PATRZ TEŻ:

•

zespół cieśni kanału nerwu łokciowego

•

zespół kanału Guyona

PORAŻENIE NERWU PACHOWEGO

A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“

ETIOLOGIA:

•

zwichnięcie w stawie ramiennym

•

złamanie szyjki chirurgicznej kości ramiennej

PATOGENEZA:

•

anatomia nerwu :

-

odchodzi od pęczka tylnego

-

zawiera włókna C

5

– C

6

-

zaopatruje ruchowo m. naramienny i m. obły mniejszy i czuciowo skórę nad m.

naramiennym

OBRAZ KLINICZNY:

•

upośledzenie odwodzenia ramienia

•

zaburzenia czucia nad m. naramiennym

PATRZ TEŻ:

•

urazowe uszkodzenie splotu ramiennego

PORAŻENIE NERWU MIĘŚNIOWO - SKÓRNEGO

A. Bochenek „Anatomia człowieka tomV“

EPIDEMIOLOGIA:

•

izolowane porażenie n. musculocutaneus występuje bardzo rzadko

ETIOLOGIA:

•

najczęściej towarzyszy złamaniu kości ramiennej

PATOGENEZA:

•

anatomia nerwu :

-

wychodzi z pęczka bocznego (C

5

– C

7

)

-

początkowo po wyjściu z jamy pachowej przebija m. brachioradialis

-

miedzy m. biceps brachii, a m. brachialis

-

w bruździe bocznej m. biceps

-

powyżej dołu łokciowego przebija powięź ramienia i przedłuża się w n. cutaneus antebrachii

lateralis
-

zaopatruje :

→

mięśnie przednie ramienia (m. biceps brachii, m. brachialis, m. coracobrachialis)

8/14

Porażenia nerwów obwodowych

→

skórę bocznej powierzchni przedramienia (promieniowej)

OBRAZ KLINICZNY:

•

zaburzenia ruchowe :

-

utrudnienie zginania w stawie łokciowym

→

jest ono możliwe przy udziale innych mięśni (tj. m.brachioradialis, m. pronator

teres, m. flexor carpi radialis), ale wtedy występuje jednoczeście nawrócenie
-

utrudnienie odwracania przedramienia (m. biceps)

•

zaniki mięśniowe :

-

po dłuższym czasie

↓

obwodu ramienia

•

zaburzenia czuciowe :

- zniesienie czucia na bocznej powierzchni przedramienia

PORAŻENIE NERWU NADŁOPATKOWEGO

R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“
A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“

EPIDEMIOLOGIA:

•

b. rzadko

ETIOLOGIA:

•

zwichnięcie stawu barkowego

•

ucisk we wcięciu łopatki pod więzadłem poprzecznym

PATOGENEZA:

•

anatomia nerwu :

-

nerw nadłopatkowy odchodzi od pnia górnego

-

zaopatruje m. nadgrzebieniowy i podgrzebieniowy

OBRAZ KLINICZNY:

•

widoczny zanik mięśni nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego

•

osłabiony ruch obrotowy ramienia na zewnątrz

LECZENIE:

•

operacyjne

PATRZ TEŻ:

•

urazowe uszkodzenie splotu ramiennego

PORAŻENIE NERWÓW PIERSIOWYCH PRZEDNICH

R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“
A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“

EPIDEMIOLOGIA:

•

bardzo rzadko

PATOGENEZA:

•

anatomia nerwów :

9/14

Porażenia nerwów obwodowych

-

nerw piersiowy przedni boczny odchodzi od pęczka bocznego i zaopatruje część

obojczykową mięśnia piersiowego większego
-

nerw piersiowy przedni przyśrodkowy odchodzi od pęczka przyśrodkowego i zaopatruje

mostkowo – żebrową i brzuszną tego mięśnia
-

oba zaopatrują mięsień piersiowy mniejszy

OBRAZ KLINICZNY:

•

osłabienie przywodzenia ramienia

•

zanik mięśni piersiowych

PATRZ TEŻ:

•

urazowe uszkodzenie splotu ramiennego

PORAŻENIE NERWU PIERSIOWEGO DŁUGIEGO

R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“
A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“

ETIOLOGIA:

•

urazowe uszkodzenie splotu barkowego (awulsyjne)

•

ucisk z zewnątrz :

-

noszenie plecaka

-

dźwiganie ciężarów na ramieniu połączone z unoszeniem ramienia

PATOGENEZA:

•

anatomia nerwu :

-

nerw piersiowy długi odchodzi bezpośrednio od korzeni C

5

– C

7

-

zaopatruje mięsień zębaty przedni (ustala łopatkę)

OBRAZ KLINICZNY:

•

łopatka odstająca (scapula alata)

-

odstawanie nasila się przy ruchach odwodzenia i prostowania ramienia

-

przy opieraniu się o ścianę przy zgięciu w stawie łokciowym łopatka przybliża się do

kręgosłupa i unosi

RÓŻNICOWANIE:

•

porażenie nerwu grzbietowego łopatki :

-

łopatka oddala się od kręgosłupa i opada

PATRZ TEŻ:

•

urazowe uszkodzenie splotu ramiennego

PORAŻENIE NERWU PIERSIOWO - GRZBIETOWEGO

A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“

EPIDEMIOLOGIA:

•

bardzo rzadko

PATOGENEZA:

•

anatomia nerwu :

-

nerw piersiowo – grzbietowy odchodzi od pęczka tylnego

-

zawiera włókna C

6

– C

8

-

zaopatruje mięsień najszerszy grzbietu

10/14

Porażenia nerwów obwodowych

OBRAZ KLINICZNY:

•

znaczne upośledzenie przywodzenia, prostowania i obracania ramienia do wewnątrz

- łatwo można sprawdzić polecając choremu, by sięgnął do tylnej kieszeni spodni

PATRZ TEŻ:

•

urazowe uszkodzenie splotu ramiennego

PORAŻENIE NERWU PISZCZELOWEGO

A. Bochenek „Anatomia człowieka tomV“
R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“

ETIOLOGIA:

•

ucisk w canalis malleolaris medialis :

-

uciskowi może ulec zarówno główny pień nerwu, oba nerwy podeszwowe, jak i każdy z

nerwów podeszwowych osobno

•

drażnienie nerwów wspólnych palców przez więzadła poprzeczne głębokie :

-

podczas chodzenia, zginania palców i stopy nerwy są rozciągane, uciskane i przewlekle

drażnione przez więzadła

PATOGENEZA:

•

anatomia nerwu :

-

w jego skład wchodzą korzenie L

4

– S

3

-

rozpoczyna się przeważnie w kącie górnym dołu podkolanowego jako silniejsza gałąź

końcowa nerwu kulszowego

-

w odcinku podkolanowym nerw przebiega pionowo od górnego do dolnego kąta dołu

podkolanowego, powierzchownie
-

w kącie dolnym dołu podkolanowego wsuwa się miedzy głowy m. m.brzuchatego łydki

pod łuk ścięgnisty m. płaszczkowego
-

biegnie między powierzchowną, a głęboką grupą mięśni zginaczy podudzia

-

oddaje nerwus cutaneus surae medilis współtworzący nerwus suralis

-

następnie układa się między kostką przyśrodkową, a kością piętową w canalis malleolaris

medialis :

→

mniej więcej w połowie między brzegiem tylnym kostki przyśrodkowej, a

ścięgnem piętowym

→

między powierzchowną, a głęboką blaszką troczka zginaczy

→

do przodu i głębiej przechodzą ścięgna mięśnia zginacza długiego palców i

zginacza palucha
-

w obrębie kanału nerw dzieli się na nerw podeszwowy przyśrodkowy i boczny

-

każdy z nerwów podeszwowych w obrębie kanału kostki przyśrodkowej zamknięty jest

dodatkowo w oddzielnej przestrzeni
-

nerwy oddziela od siebie przegroda wyrastająca ze ścięgna mięśnia zginacza długiego

palucha
-

nerwy podeszwowe rozgałęziają się tworząc nerwy wspólne palców leżące między

głowami kości śródstopia na więzadłach poprzecznych głębokich

•

zakres unerwienia :

-

ruchowo :

→

zginacze podudzia

→

wszystkie mięśnie podeszwy

-

czuciowo :

→

tylno – przyśrodkowa powierzchnia łydki

→

obie okolice zakostkowe

11/14

Porażenia nerwów obwodowych

→

pięta cała podeszwa

→

boczny brzeg stopy i palca małego

→

grzbietowa powierzchnia paliczków przyśrodkowych

OBRAZ KLINICZNY:

•

niemożność zgięcia podeszwowego stopy i palców :

-

chory nie może stanąć na palcach

•

niemożność odwodzenia i przywodzenia palców :

•

szponiaste ustawienie palców :

-

palce są zgięte z stawach miedzypaliczkowych i wyprostowane w stawach śródstopno –
paliczkowych

-

wskutek wtórnego przykurczu prostowników rozwija się stopa piętowa (pes calcaneus)

•

zaburzenia czuciowe :

-

zniesienie czucia na podeszwie i pięcie

-

na pozostałych obszarach zaopatrywanych przez nerw dochodzi do osłabienia czucia

ZESPOŁY UCISKOWE :

•

ucisk w canalis malleolaris medialis :

-

piekące bóle, prestezje pieczenie i drętwienie w obrębie podeszwy oraz palców

→

bóle mogą promieniować do łydki

→

dolegliwości nasilają się przy chodzeniu i w nocy

-

mogą występować kurcze (podwijanie palców)

-

obrzęk okolicy kostki przyśrodkowej

-

objaw Tinela przy opukiwaniu okolicy kostki

-

zaburzenia czucia

-

zespół często współistnieje z cukrzycą

•

nerwoból Mortona :

-

ucisk i drażnienie nerwów wspólnych palców przez więzadła poprzeczne głębokie między

głowami kości śródstopia
-

dokuczliwe bóle nasilające się przy chodzeniu i ustępujące w spoczynku

→

zazwyczaj dotyczą III i IV palca

LECZENIE:

•

leczenie ucisku w obrębie canalis malleolaris medialis :

-

przecięcie troczka zginaczy

-

otwarcie kanału obu nerwów podeszwowych i wycięcie leżącej między nimi przegrody
łącznotkankowej

•

leczenie nerwobólu Mortona :

-

leczenie operacyjne polegające na wycięciu uszkodzonego nerwu :

→

podczas operacji znajdujemy rzekomy nerwiak, który okazuje się pogrubionym

onerwiem

PORAŻENIE NERWU STRZAŁKOWEGO WSPÓLNEGO

A. Bochenek „Anatomia człowieka tom V“
R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“

12/14

Porażenia nerwów obwodowych

EPIDEMIOLOGIA:

•

najczęściej uszkadzany nerw kończyny dolnej

ETIOLOGIA:

•

uszkodzenie w okolicy głowy strzałki :

-

uderzenie w okolicy głowy strzałki

-

złamanie szyjki strzałki

-

ucisk z zewnątrz :

→

wadliwie założony opatrunek gipsowy

→

zakładanie nogi na nogę

→

niewłaściwe ułożenie w czasie zabiegu operacyjnego (zwłaszcza

ginekologiczne)

•

ucisk między głowami m. strzałkowego długiego

•

naciągnięcie nerwu :

-

długotrwałe kucanie (porażenie zbieraczy truskawek)

-

nagłe powstanie z pozycji kucznej

-

ćwiczenia jogi

•

ucisk na nerwy skórne grzbietu stopy :

-

ucisk pod troczkiem prostowników na n. strzałkowy powierzchowny (zespół przedni cieśni

stępu)
-

ucisk na n.strzałkowy powierzchowny i n. łydkowy przy przechodzeniu przez powięź do tkanki

podskórnej

- za ciasne buty (zwłaszcza paski od kobiecych sandałów)

PATOGENEZA:

•

anatomia nerwu :

-

zawiera korzenie L

4

– S

3

-

odchodzi jako słabsza gałąź nerwu kulszowego powyżej dołu kolanowego

-

skośnie do dołu i boku przez dół podkolanowy wzdłuż brzegu przyśrodkowego mięśnia

dwugłowego uda
-

owija się wokół głowy strzałki :

→

w tym miejscu leży powierzchownie na kości tuż pod skórą, bezpośrednio na

kości
-

między głowami m. strzałkowego długiego

-

oddaje nerw skórny boczny łydki (współtworzy nerw łydkowy)

-

dzieli się na nerw strzałkowy powierzchowny i głęboki

-

nerw strzałkowy powierzchowny :

→

zaopatruje mm. strzałkowe

→

przebija powięź goleni

→

kończy się jako nerwy skórne grzbietowe : przyśrodkowy i pośredni

-

nerw strzałkowy głęboki :

→

przez przegrodę międzymięśniową przednią przechodzi do komory

prostowników golenii

→

ku dołowi na przedniej powierzchni błony międzykostnej goleni

→

w dolnym odcinku goleni przechodzi pod troczkiem górnym prostowników

goleni i wydostaje się na grzbiet stopy

→

przechodzi do pierwszej przestrzeni międzykostnej śródstopia (zopatruje skórę

między I i II palcem)

•

zakres unerwienia :

-

ruchowo :

→

mm. strzałkowe długi i krótki (n.strzałkowy powierzchowny)

13/14

Porażenia nerwów obwodowych

→

mięśnie grupy przedniej podudzia i mięśnie grzbietu stopy (n. strzałkowy

głęboki)
-

czuciowo :

→

przednio – boczna powierzchnia goleni

→

grzbiet stopy i palców

OBRAZ KLINICZNY:

•

zaburzenia ruchowe :

-

niemożność zgięcia grzbietowego stopy i palców

-

niemożność nawracania stopy

-

stopa bezładnie opada przy czym jej brzeg boczny układa się niżej niż przyśrodkowy

-

chód koguci :

→

chora kończyna podnoszona jest wyżej i ustawiana na podłożu w ten sposób, że

najpierw opierają się palce, potem brzeg boczny stopy, a na końcu pięta
-

wtórny przykurcz zginaczy prowadzi do powstania stopy końsko – szpotawej (pes

equinovarus)

•

zaburzenia czuciowe :

-

niedoczulica w zakresie unerwienia czuciowego

-

znieczulenie na wąskim pasie skóry dolnego odcinka przedniej powierzchni goleni i

grzbietu stopy

14/14