3.

Mechanizm powstawania odruchów warunkowych oraz metody ich badania

.

Mechanizm powstawania – w trakcie działania bodźcem warunkowym dochodzi do
pobudzenia ośrodków odpowiedzialnych za jego interpretację np.( dźwięk pobudza
ośrodek słuchu), natomiast bodziec bezwarunkowy taki jak pokarm powoduje pobudzenie
ośrodka pokarmowego w podwzgórzu. Ośrodek pokarmowy mobilizuje ośrodek ślinowy
do wydzielania śliny. Jak widać w trakcie działania obydwu bodźców jednocześnie
powstają dwa niezależne pobudzenia ośrodków, które mogą wytwarzać między sobą
związki czasowe. Jedynym warunkiem jest to, że obydwa ośrodki są pobudzane
jednocześnie. Pobudzenie ośrodka odruchu bezwarunkowego jest silniejsze niż
pobudzenie ośrodków odbierających podniety warunkowe. Dlatego toruje on drogę
impulsacji ze słabszego ośrodka warunkowych bodźców do siebie.

A) Przed wytworzeniem łuku odruchu warunkowego działa tylko łuk odruchu

bezwarunkowego

1) Pokarm(bodziec) , język(receptor)-2) ośrodek pokarmowy w podwzgórzu-3)

ośrodek wydzielania śliny- 4) efektor czyli gruczoł ślinowy – efekt –
wydzielanie śliny.

B) Po wytworzeniu łuku odruchu warunkowego
1) bodziec warunkowy (dźwięk)- 2) receptor komórki w narządzie słuchu- 3)

ośrodek słuchowy-4) ośrodek pokarmowy-5)ośrodek wydzielania śliny
6)gruczoł ślinowy – efekt wydzielanie śliny.

Przykładowe badania- badanie odruchu klasycznego- głodnego! Psa umieszczamy w
wieży milczenia, eksperymentator znajduje się w innym pomieszczeniu( nie na widoku, aby
pies nie rozpraszał się jego widokiem) a pomieszczenie jest izolowane akustycznie.
Pobudzamy psa bodźcem akustycznym następnie przez rurkę wprowadzamy pokarm (bodziec
bezwarunkowy) a rurka ze ssakiem zbieramy ślinę. Powtarzając badanie wielokrotnie w
pewnym momencie używamy tylko bodźca warunkowego( dźwięku) i obserwujemy
aktywność wydzielania śliny. Siłę odruchu możemy badać zwiększając do pewnego stopnia
głośność dźwięku.

Badanie odruchu instrumentalnego- umieszczamy głodne zwierzę w klatce z przyciskiem
umożliwiającym mu otworzenie szufladki z jedzeniem. Zwierzę w trakcie poruszania się
naciska na przycisk i dostaje pokarm. W miarę powtarzania eksperymentu zwierze uczy się,
że za każdym razem, gdy wciśnie przycisk otrzyma nagrodę w postaci jedzenia.