23

1 0 / 2 0 0 8

DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI

M

oż na przy tej oka zji uczyć po staw
otwar to ści, cie ka wo ści w sto sun ku

do ob cych kul tur, eli mi nu jąc nie chęć i uprze -
dze nie. Moż na kształ to wać u uczniów umie -
jęt ność po rów ny wa nia róż nic i po do bieństw
kul tu ro wych.

Przed sta wia my sce

na riusz za

jęć zwią

za -

nych z tra dy cja mi bo żo na ro dze nio wy mi róż -
nych na ro dów.

Te mat za jęć
Po zna je my zwy

cza je bo

żo na ro dze nio we

róż nych na

ro dów. Ze

sta wie nie zwy

cza jów

zwią za nych ze świę ta mi Bo że go Na ro dze nia
w Pol sce i Szwe cji, a tak że in nych wy bra nych
kra jach z wy ko rzy sta niem książ ki A. Lind -
gren Dzie ci z Bul ler byn.

Ce le

po zna nie pol skich zwy cza jów zwią za nych
ze świę ta mi Bo że go Na ro dze nia;

po zna nie zwy cza jów świą tecz nych w wy -
bra nych kra jach Eu ro py;

uka zy wa nie róż nic kul tu ro wych w Eu ro pie;

uzmy sło wie nie uczniom zna

cze nia zwy

-

cza jów i ob rzę dów dla kul tu ry każ de go
na ro du;

kształ to wa nie po staw wła snej toż sa mo ści
na ro do wej;

kształ to wa nie po staw to le ran cji, otwar to -
ści i cie

ka wo ści wo

bec róż

nic kul

tu ro -

wych;

kształ to wa nie uczu cia sza cun ku dla in no -
ści kul tu ro wych;

za in te re so wa nie uczniów kul tu rą in nych
kra jów;

za chę ca nie uczniów do sa mo dziel nej pra -
cy oraz po

szu ki wań źró

deł in

for ma cji

i po zna nia in nych kra jów.

Me to dy pra cy

po da ją ce – po ga dan ka, ob ja śnie nie;

pro ble mo we;

ak ty wi zu ją ce;

prak tycz ne – me to da prze wod nie go tek stu.

For my pra cy

zbio ro wa – jed no li ta;

gru po wa – jed no li ta;

in dy wi du al na - jed no li ta i zróż ni co wa na.

Środ ki dy dak tycz ne

ele men ty sta no wią ce sym bo le bo żo na ro -
dze nio we (świer ko wa ga łąz ka, pły ta z ko -

n

Be ata Brzó ska, Mał go rza ta Chu dy

Zwy cza je świą tecz ne
róż nych na ro dów

Te mat do ty czą cy Świąt i zwią za nych z ni mi tra dy cji
w Pol sce i in nych kra jach do ty ka od mien no ści
kul tu ro wych na ro dów oraz stwa rza oka zję do ana li zy,
za sta no wie nia, dys ku sji, a przede wszyst kim
do zro zu mie nia róż no rod nych po staw to le ran cji.

lę da mi, opła

tek, bomb

ka cho

in ko wa,

Mi ko łaj (ma

skot ka), mi

nia tu ra szop

ki

be tle jem skiej itp.);

lek tu ra A. Lind gren Dzie ci z Bul ler byn;

tekst do czy ta nia ze zro zu mie niem o zwy -
cza jach świą tecz nych w in nych kra jach;

ma pa Eu

ro py (z za

zna czo ny mi fla

ga mi

i na zwa mi państw);

roz sy pan ka zda nio wa;

ta be la: Pol ska – Szwe cja;

ele men ty do lo

so wa nia dla każ

de go

ucznia; po dział na gru py – mi nia tu ro we
fla gi wy

bra nych państw (Wiel

ka Bry

ta -

nia, Hisz pa nia, Fran cja, Niem cy);

plan sze z za da nia mi dla po szcze gól nych
grup;

fla ma stry, kred ki;

kar tecz ki z py ta nia mi do qu izu;

ma gne to fon, ka se ta lub pły ta CD z ko lę -
da mi;

ze szyt przed mio to wy.

Prze bieg za jęć

1. Na wią za nie do te ma tu – „Szu ka my sym -

bo li świąt Bo

że go Na

ro dze nia”. Dzie

ci

spa ce ru ją po kla

sie, szu

ka ją i zbie

ra ją

roz ło żo ne i ukry te świą tecz ne sym bo le:
– świer ko wa ga łąz ka,
– pły ta z ko lę da mi,
– opła tek,
– bomb ka cho in ko wa,
– Mi ko łaj (ma skot ka),
– mi nia tu ra szop ki be tle jem skiej.

2. Omó wie nie tra dy cji świąt Bo że go Na ro -

dze nia w Pol sce i zna cze nia po szcze gól -
nych sym bo li świą tecz nych.

3. Wspól ne za śpie wa nie jed nej ko lę dy.
4. Opo wia da nie, po

par te od

czy ty wa niem

frag men tów książ

ki Astrid Lind

gren

Dzie ci z Bul ler byn do ty czą cych świąt Bo -
że go Na ro dze nia w Szwe cji.

5. Gru po wa nie pol skich i szwedz kich zwy -

cza jów bo

żo na ro dze nio wych. Czy

ta nie

zdań z roz sy pan ki i ukła da nie w ta be li.

6. Omó wie nie po do bieństw i róż nic.
7. Po dział kla sy na czte ry gru py – lo so wa nie

mi nia tu ro wych pa pie ro wych flag róż nych
państw (Wiel

ka Bry

ta nia, Hisz

pa nia,

Fran cja, Niem cy)
– każ de dziec ko lo su je fla gę,

Po zo sta wie nie wol ne go miej sca przy wi gi -
lij nym sto le.

Szu ka nie mig da ła w ka szy pod czas świą -
tecz nej ko la cji – kto go znaj dzie, oże ni się
w cią gu na stęp ne go ro ku.

Pojawienie się krasnoludka wigilijnego –
Jultomte.

Przy go to wa nie tra dy cyj nych po traw świą -
tecz nych, jak: karp, barszcz z uszka

mi,

kom pot z su szo nych owo ców.

Dzielenie się opłatkiem przy wigilijnym
stole.

Umieszczenie na drzewach snopków
świątecznych dla ptaków.

Ż y c i e S z k o ł y

24

– od naj du je na ma

pie Eu

ro py na

zwę

pań stwa, któ rego sym bo lem jest wy lo -
so wa na fla ga,

– sia da przy sto li ku, na któ rym wid nie je

wła ści wa na zwa pań stwa.

8. Pra ca w gru pach

Na uczy ciel przy go to wu je sa lę za jęć tak,
aby wy stą pi ły trzy sta no wi ska pra cy (trzy
du że sto ły i krze sła wo kół nich).

Na każ dym sto le znaj du je się opis zwy -
cza jów bo

żo na ro dze nio wych jed

ne go

z tych kra jów – Wiel kiej Bry ta nii, Hisz pa -
nii, Fran

cji, Nie

miec (za

łącz nik

nr 1, 2, 3, 4)

Na każ dym sta no wi sku le żą rów nież fla -
ma stry i pla kat wy ko na ny we dług wzo ru:

Wy zna cze nie cza su (np. 10 mi nut) na wy -
ko na nie pierw sze go za da nia.

Kie dy czas mi nie, gru py za mie nia ją sta -
no wi ska pra cy (po ru sza jąc się po ob wo -
dzie ko ła), po zo sta wia jąc pla ka ty i tek sty
na sto li kach, po czym przy stę pu ją do wy -
ko na nia ko lej ne go za da nia z in nym już
tek stem i na in nym pla ka cie.

9. Za ba wa ru cho wa – dzie ci sto ją w krę gu

i ba wią się w prze

ka zy wa nie „nie

zwy -

kłych” świą tecz nych pre zen tów. Za po -
mo cą od

po wied nich ge

stów, ru

chów

i mi mi ki od da ją cha rak ter prze ka zy wa -
ne go przed mio tu:
– ogrom nie cięż kie pu deł ko,
– pu szy sty, ma lut ki ko tek,
– śmier dzą ca ry ba,
– kłu ją ca ga łąz ka,
– go rą cy ziem niak.

10. Przed sta wie nie i omó wie nie pra cy gru -

po wej – pre zen ta cja pla ka tów przez po -
szcze gól ne gru py.

11. Wspól

ne po

szu ki wa nie od

po wie dzi

na py ta nie – Dla cze go w róż nych kra -
jach świę ta Bo że go Na ro dze nia ob cho -
dzi się ina czej? Od cze go to za le ży?
Zwró ce nie uwa gi na od mien no ści kul tu -
ro we, re

li gij ne, na

ro do wo ścio we po

-

szcze gól nych kra

jów. Na

le ży uświa

do -

mić uczniom, że każ dy kraj ma wła sne
tra dy cje i na le ży je sza no wać.
Pra ca sa

mo dziel na – ukła

da nie zdań

o świę tach Bo że go Na ro dze nia.

I gru pa. Sa mo dziel ne ukła da nie kil ku zdań
o świę tach Bo że go Na ro dze nia.
II gru pa. Do koń cze nie zda nia:

Lu bię świę ta Bo że go Na ro dze nia, po nie -

waż ...............................................................

12. Qu iz pod su mo wu ją cy (za łącz nik nr 5).

Za da nie 1
Po da ny tekst na le ży
przed sta wić w spo -
sób ry sun ko wy.

Za da nie 2
Do po da ne go tek -
stu na le ży uło żyć 5
istot nych py tań.

Za da nie 3
Do po da nych py tań
na le ży stwo rzyć pięć
od po wie dzi.

Za da nie 4
Wy pisz po do bień -
stwa i róż ni ce mię -
dzy świę ta mi te go
kra ju a świę ta mi
w Pol sce.

1 0 / 2 0 0 8

25

Za łącz nik nr 1

Fran cja: Joy eux Noël et Bon ne No uvel le Année

Świę ta we Fran cji ob cho dzo ne są w gro nie ro dzi ny i przy ja ciół tyl ko 25 grud nia.

W Wi gi lię dzie ci zo sta wia ją bu ty przy ko min ku, wie rząc, że Mi ko łaj (Père Noël) wy peł -
ni je pre zen ta mi.

Po uro czy stej ko la cji zo sta wia się na dwo rze pło ną ce świecz ki na wy pa dek, gdy by

prze cho dzi ła Mat ka Bo ska.

We Fran cji cho in ka zdo bi miesz ka nie tyl ko przez je den dzień.
Spo śród świą tecz nych dań w Al za cji po pu lar na jest pie czo na gęś, w Bur gun dii – in -

dyk, a w Pa ry żu – ostry gi. Tra dy cją jest rów nież wy pie ka nie trzy na stu chle bów sym bo li -
zu ją cych dwu na stu apo sto łów i Je zu sa.

Bo żo na ro dze nio wym zwy cza jem na po łu dniu Fran cji jest przy go to wy wa nie szop ki ze

świę tą Ro dzi ną. Fi gur ki ja seł ko we ma ją re gio nal ne stro je z epo ki (san ton ha bil le); są
zro bio ne z gli ny.

Za łącz nik nr 2

Hisz pa nia: Fe liz Na vi dad y Pró spe ro Ano Nu evo

W Bo że Na ro dze nie Hisz pa nie od wie dza ją ko ścio ły, uczest ni cząc we mszy. W ma łych

miej sco wo ściach zwy cza jem jest gro ma dze nie się wier nych przy „urnie lo su”. Każ dy
wrzu ca do niej kar tecz kę ze swo im imie niem, na stęp nie lo su je się dwie z nich. Wy lo so -
wa na pa ra bę dzie pa rą naj lep szych przy ja ciół w nad cho dzą cym No wym Ro ku.

Waż niej sza od cho in ki jest w Hisz pa nii szop ka. Mi mo że w Wi gi lię przy go to wu je się

uro czy stą ko la cję, to jed nak naj waż niej sze zna cze nie ma świę to Trzech Kró li. To wte dy
wła śnie, dwa na ście no cy po Bo żym Na ro dze niu, dzie ci otrzy mu ją pre zen ty od Trzech
Kró li. W za mian za po dar ki dzie ci przy go to wu ją sło dy cze i kost ki cu kru dla wiel błą dów.

Tra dy cyj nym cia stem jest keks, w któ rym za pie ka się drob ne nie spo dzian ki, np. mo -

ne ty. Kto na nie tra fi, mu si w na stęp nym ro ku upiec ta kie cia sto.

Za łącz nik nr 3

Wiel ka Bry ta nia: Mer ry Chri st mas & Hap py New Year

Bry tyj czy cy świą tecz ne przy go to wa nia roz po czy na ją już w po ło wie li sto pa da, ku pu jąc

pre zen ty swo im naj bliż szym. W Lon dy nie, na Tra fal gar Squ are, lu dzie gro ma dzą się wo -
kół wiel kiej cho in ki, któ ra od cza sów II woj ny świa to wej jest tra dy cyj nym da rem Nor we -
gów. W cza sie Świąt wy stę pu ją tam chó ry z róż nych stron świa ta. Śpie wa ją ko lę dy.

Nie ob cho dzi się tu Wi gi lii, a świą tecz ny po si łek spo ży wa się 25 grud nia, oko ło pią tej

po po łu dniu. Wte dy ro dzi na i przy ja cie le sia da ją do sto łu, na któ rym kró lu je in dyk na -
dzie wa ny kasz ta na mi. Na de ser po da je się Chri st mas Pud ding i pla cek z ba ka lia mi.
Wcze śniej, o godz. 15.00 kró lo wa wy gła sza świą tecz ne orę dzie. W Bo xing Day, 26 grud -
nia, roz pa ko wu je się pre zen ty przy nie sio ne przez San ta Claus (świę te go Mi ko ła ja).

Ż y c i e S z k o ł y

26

Za łącz nik nr 4

Niem cy: Froh li che We ih nach ten

Zwy czaj wpro wa dze nia do do mów bo żo na ro dze nio we go drzew ka upo wszech nił się

w miesz czań skich ro dzi nach nie miec kich w XVIII w., skąd w wie ku XIX prze szedł
na po zo sta łe kra je eu ro pej skie. Na trzy ty go dnie przed Świę ta mi za wie sza się spe cjal ny
ka len darz, w któ rym dzie ci znaj du ją cze ko lad ki. Naj bar dziej uro czy stym mo men tem
jest świą tecz ny obiad, po któ rym roz pa ko wu je się zło żo ne pod cho in ką pre zen ty.

Cha rak te ry stycz nym przy sma kiem, któ ry po ja wia się na nie miec kich sto łach pod czas

świąt Bo że go Na ro dze nia, jest ba ka lio we cia sto – stol len. Kształ tem przy po mi na no wo
na ro dzo ne dzie ciąt ko za wi nię te w be cik.

W Niem czech, od śre dnio wie cza, ist nie je oby czaj or ga ni zo wa nia szop ki. Z nim zwią -

za ny jest na stęp ny – śpie wa nia ko lęd i „ko ły sa nia ko ły ski”. Fi gur ka Dzie ciąt ka Je zus
spo czy wa w ko ły sce z ozdob nie rzeź bio ne go drze wa; jest Ono de li kat nie ko ły sa ne i śpie -
wa Mu się spe cjal nie na pi sa ne ko ły san ki (ko lę dy).

Za łącz nik nr 5

QU IZ

1. Co pie kły dzie ci z Bul ler byn przed Gwiazd ką?

a) pier nicz ki
b) cia stecz ka
c) ma ko wiec

2. Przy go to wu jąc wol ne miej sce przy wi gi lij nym sto le, my śli my o:

a) przy god nym wę drow cu lub bli skiej oso bie, któ rej już nie ma wśród ży wych
b) przy szłym, no wo na ro dzo nym człon ku ro dzi ny
c) ko le żan ce z kla sy

3. W któ rym z kra jów kró lo wa wy gła sza świą tecz ne orę dzie?

a) Fran cji
b) Szwe cji
c) Wiel kiej Bry ta nii

4. Ja ki co rocz ny kon kurs przed Gwiazd ką urzą dza ły dla ca łej wsi dzie ci z Bul ler byn,

w któ rym na gro dą był pier nik?
a) zwy cię ży ten, kto zgad nie, ile jest pier nicz ków w pusz ce,
b) zwy cię ży ten, kto zgad nie, ile jest zia re nek gro chu w bu tel ce,
c) zwy cię ży ten, kto zgad nie, ile jest ja błek na cho in ce.

5. Msza ko ściel na o pół no cy w Wi gi lię Bo że go Na ro dze nia to:

a) jutrz nia
b) re zu rek cja
c) pa ster ka

In for ma cje za

czerp nię te ze stro

ny: http://test.podn.we

grow.pl/do ku men ty/kon fe ren -

cje/bo ze_na ro dze nie_w_ue.doc

1 0 / 2 0 0 8

27

6. W nie miec kim ka len da rzu ad wen to wym dzie ci znaj du ją:

a) cze ko lad ki
b) kar tecz ki
c) ró zgi

7. Do ko go przy szły dzie ci z Bul ler byn w wie czór wi gi lij ny z du żym ko szem sma ko ły -

ków?
a) do szew ca
b) do sta rusz ki Kri stin z Za gaj ni ka
c) do pa ni na uczy ciel ki

8. Sian ko po ło żo ne na sto le wi gi lij nym pod ob ru sem sym bo li zu je:

a) ubó stwo sta jen ki be tle jem skiej
b) do bro byt
c) pa mięć o zmar łych

9. Kto w Szwe cji, czy li rów nież w Bul ler byn, roz da je pre zen ty w wie czór wi gi lij ny?

a) Gwiaz dor,
b) Świę ty Mi ko łaj
c) Kra sno lu dek wi gi lij ny

10. Dal szy ciąg ko lę dy Gdy ślicz na pan na sy na ko ły sa ła... brzmi:

a) ... z wiel kim we se lem tak je mu śpie wa ła...
b) ... z wiel ką ra do ścią tak je mu śpie wa ła...
c) ... z wiel ką mi ło ścią tak je mu śpie wa ła...

11. We Fran cji po uro czy stej ko la cji zo sta wia się na dwo rze:

a) snop ki sło my
b) pło ną ce świecz ki
c) ko lo ro we świer ko we ga łąz ki

12. W Wi gi lię wie rzo no, że:

a) ja ki ca ły dzień, ta ki ca ły mie siąc
b) ja ki ca ły dzień, ta ki ca ły ży wot
c) ja ki ca ły dzień, ta ki ca ły rok

z

I. Za rzyc ka, Po eu ro pej sku to zna czy wspól nie,

War sza wa 2004, WSiP.

z

J. Krzy żew ska, Ak ty wi zu ją ce me to dy i tech ni ki

w edu ka cji. Część III – Bo że Na ro dze nie, Su wał -
ki 2002; Wy daw nic two „Li bra”.

z

K. Lem

bicz, Edu ka cja eu

ro pej ska w pro

gra -

mach na

ucza nia klas trze

cich, „Ży

cie Szko

ły”

2004 nr 5.

z

M. Ki siel, Przy bli ża nie dzie ciom po jęć o Unii

Eu ro pej skiej, „Ży cie Szko ły” 2005 nr 5.

LITERATURA

mgr BE ATA BRZÓ SKA, mgr MAŁ GO RZA TA CHU DY

Szko ła Pod sta wo wa nr 6 w Ja worz nie

Ż y c i e S z k o ł y

28