Inne oznaczenia
Bezwodnik kwasu siarkawego, Ditlenek siarki, Tlenek siarki (IV).

Opis materia∏u
Bezbarwny gaz o ostrym przenikliwym zapachu. W handlu dost´pny w butlach gazowych.

Zastosowanie
Produkt spalania siarki, stàd sk∏adnik spalin w procesach spalania paliw kopalnych; SO

2

w obecnoÊci py∏ów by∏ przyczynà wielu tysi´cy ofiar Êmiertelnych smogu w Londynie,
w 1953 r. Stosowany do dezynfekcji w przemyÊle napojów. Do otrzymywania kwasu
siarkowego z wybielaczy; do otrzymywania siarczynowej masy celulozowej; do sulfo-
utleniania i sulfochlorowania; jako rozpuszczalnik w technologii ekstrakcji metodà
Edeleanu.

Dane chemiczne i fizyczne

Wzór chemiczny:

SO

2

Masa czàsteczkowa:

64,06 g/mol

Temperatura samozap∏onu:

°C

Temperatura topnienia:

-75,5 °C

Granice wybuchowoÊci:

dolna

% obj.

Temperatura wrzenia:

górna

% obj.

przy 1013 mbar:

-10,02 °C

RozpuszczalnoÊç w wodzie

Temperatura krytyczna:

157,5 °C

w 15 °C:

154 g/dm

3

w 20 °C:

105 g/dm

3

G´stoÊç fazy ciek∏ej

(tworzy kwas siarkawy)

w punkcie wrzenia: 1,460 g/m

3

g´stoÊç normalna

RozpuszczalnoÊç w rozp. organicznych: —

(1,013 bar, 0 °C)

2,9263 g/dm

3

St´˝enie roztworu nasyconego:

CiÊnienie pary:

w 20 °C

gaz

w 20 °C

3,305 bar

w 30 °C

gaz

w 30 °C

4,619 bar

w 50 °C

gaz

w 50 °C

8,417 bar

CiÊnienie krytyczne: (157,5 °C) 78,8 bar

Wspó∏czynniki przeliczeniowe:

1 mg/m

3

= 0,376 cm

3

/m

3

Wzgl´dna g´stoÊç pary:

1 cm

3

/m

3

= 2,66 mg/m

3

(powietrze = 1)

2,2632

LotnoÊç:
(eter = 1)

gaz

Temperatura zap∏onu:

°C

Dwutlenek siarki

Cz´Êç 8: Arkusze danych

Cz´Êç 8 Nr 1736 Strona 1

Marzec 1998

Niebezpieczne substancje. Praktyczny poradnik

CAS-nr: 7446-09-5

Index-nr: 016-011-00-9

EWG-nr: 231-195-2

UN-nr: 1079 (skroplony)

1736

Dwutlenek siarki

Ogólne rady bezpieczeƒstwa

Kontrolowaç szczelnoÊç butli (pojemników). W miejscach tworzenia si´ lub dozowania
odsysaç. Dobrze przewietrzaç pomieszczenia. Unikaç bezpoÊredniego kontaktu cieczy
z oczami, skórà lub ubraniem; w tym przypadku nosiç szczelne ubrania ochronne.
Dla ochrony dróg oddechowych: filtr dla gazów, typ filtru E.

Znaki ostrzegawcze - znaki nakazu - znaki zakazu

Zagro˝enia dla zdrowia na stanowisku pracy

Rakotwórczy wed∏ug grupy:

—

pierwsze badanie kontrolne:

— mies.

dalsze badania kontrolne:

— mies.

WartoÊç MAK:

2 cm

3

/m

3

(ppm)

5 mg/m

3

WartoÊç TRK:

cm

3

/m

3

(ppm)

mg/m

3

WartoÊç BAT:

—

Materia∏ badany:

—

Ograniczenie szczytowe:

I

Moment pobrania próbki:

—

Cià˝a:

—

Resorpcja skóry:

—

Próg zapachu:

0,0022 - 13 mg/m

3

Uczulenie:

—

(najcz´Êciej cytowana jest wartoÊç:

ok. 1,3 mg/m

3

)

Choroba zawodowa:

BK 4302

Badanie zapobiegawcze:

—

Podstawy bran˝owe:

G 23

Reakcja z innymi materia∏ami

SO

2

reaguje gwa∏townie z akroleinà, aluminium, chloranami, chromem, tlenkiem ˝elaza,

halogenami, manganem, karbidem, tlenkiem cyny. Z wodà tworzy kwas siarkawy, ∏atwo
ulegajàcy utlenieniu do kwasu siarkowego. Wilgotny SO

2

dzia∏a silnie korodujàco.

Dane toksykologiczne

TC

LO

(inhal. cz∏owiek) 3 ppm (5 dni,

LC

LO

(inhal. Êwinka mor.)

1039 ppm/

utrudnione oddychanie)

24 godz.

TC

LO

(inhal. m´˝czyzna) 4 ppm (1 min.

LC

LO

(inhal. Êwinka mor.)

5000 ppm/

utrudnione oddychanie)

5 min.

LC

LO

(inhal. cz∏owiek) 3000 ppm/5 min.

LC

LO

(inhal.,˝aba)

1 ppb/15 min.

LD

50

(inhal., szczur) 2520 ppm/1 godz.

LC

LO

(inhal., * )

3000 ppm/5 min.

LD

50

(inhal., mysz) 3000 ppm/30 min.

* - skrót graficzny dla rodz. ˝eƒskiego

Zagro˝enia dla Êrodowiska

Wskaênik oceny dla ostrej toksycznoÊci

wobec ssaków: —
wobec ryb: 2,4
wobec bakterii: 3,1

Usuwanie ma∏ych iloÊci

Uchodzàcy gaz absorbowaç w roztworze mleczka wapiennego, tworzàcy si´ gips
mo˝na, po oddzieleniu, do∏àczyç do odpadów domowych. Butle (zbiorniki ciÊnieniowe)
opró˝nione nie do koƒca, (zawierajàce jeszcze gaz) zwróciç do dostawcy.

Dwutlenek siarki

Cz´Êç 8: Arkusze danych

Cz´Êç 8 Nr 1736 Strona 2

ALFA - WEKA Sp. z o.o.

Ostrze˝enie przed

niebezpieczeƒstwem

zatrucia substancjami

toksycznymi

Palenie tytoniu

zabronione

Nieupowa˝nionym

wst´p wzbroniony

W przypadku
pracy
z cieczà:

Nakaz stosowania

ochrony oczu

Nakaz stosowania

ochrony ràk

Oznaczenie do wprowadzenia do obrotu i manipulacji

T

substancja

toksyczna

Zestawy R
R 23

Toksyczny w przypadku wdychania

R 36/37

Dzia∏a dra˝niàco na oczy i drogi oddechowe

Zestawy S
(S 1/2

Trzymaç pod zamkni´ciem w miejscu niedost´pnym dla dzieci)

S 7/9

Szczelnie zamkni´ty pojemnik przechowywaç w dobrze wentylowanym
miejscu

S 45

W razie wypadku lub niedyspozycji natychmiast wezwaç lekarza (jeÊli to
mo˝liwe, pokazaç t´ etykiet´)

Oznaczenie preparatów

Za∏àcznik: —

Klasa oznaczenia: —

Przechowywanie, magazynowanie i wydawanie

Warunki przechowywania wg par. 24 ust´p 4: trujàcy, przechowywaç pod

zamkni´ciem

Wydawanie tylko osobom przeszkolonym:

tak

Klasyfikacja wed∏ug innych przepisów

Klasa zagro˝enia wód:

1

Zarzàdzenie o ochronie przed imisjà

z 1988 r.: Za∏àcznik II nr 266.1

Klasa zagro˝enia wed∏ug VbF:

—

Za∏àcznik III cz´Êç 1 nr 24

TRGS/TRgA: 514, 900 (wartoÊç MAK)

Ochrona powietrza:

gazy i pary substancji nieorg. klasa IV:

Klasyfikacja wed∏ug

max. dopuszczalna emisja: 0,5 g/m

3

GGVS:

Kl. 2, punkt 3at

(strumieƒ masy

≥

5 kg/h)

Numer zagro˝enia:

26

Przepisy bran˝owe:

UVV VBG 61 (gazy)
ZH 1/175 nr 36, ZH 1/229,
ZH 1/81 nr 55

Dwutlenek siarki

Cz´Êç 8: Arkusze danych

Cz´Êç 8 Nr 1736 Strona 3

Marzec 1998

Niebezpieczne substancje. Praktyczny poradnik

Ârodki techniczne

Pierwsze czynnoÊci w razie po˝aru

Sama substancja nie pali si´. Po˝ar w otoczeniu gasiç Êrodkami odpowiednimi dla przy-
czyny po˝aru. Pojemniki znajdujàce si´ w strefie ognia ch∏odziç rozpryskiwanà wodà -
niebezpieczeƒstwo p´kania. W przypadku wydostania si´ gazu zagrodziç zagro˝ony
teren w kierunku wiatru. Mieszkaƒców ostrzec, a w razie potrzeby ewakuowaç.

Pierwsze czynnoÊci przy zagro˝eniu kontaminacjà

Powietrze: mg∏´ produktu zbiç du˝ym strumieniem rozpryskiwanej wody.
Woda:

ostrzec odbiorców wody pitnej, ch∏odzàcej i przemys∏owej. Ska˝onà wod´
gaszàcà zabezpieczyç.

Gleba:

—

Wskazówki dla stra˝y po˝arnej

Po˝ar w otoczeniu gasiç Êrodkami odpowiednimi dla przyczyny po˝aru. Dru˝yny po˝ar-
nicze nale˝y wyposa˝yç w niezale˝ne od otoczenia aparaty oddechowe. Aparaty te
nale˝y stosowaç równie˝ przy usuwaniu odpadów. Prace zwiàzane z usuwaniem
odpadów wykonywaç w odzie˝y ochronnej.

Ârodki medyczne

Pierwsza pomoc

Rannych wynieÊç na Êwie˝e powietrze, zwil˝one cz´Êci odzie˝y usunàç, ska˝one cz´Êci
cia∏a natychmiast zmyç du˝à iloÊcià wody z myd∏em. Przy ska˝eniu oczu zastosowaç
obfite przemywanie wodà (w razie potrzeby usunàç szk∏a kontaktowe). Do okulisty!
W razie potrzeby sztuczne oddychanie. Zapewniç spokój, ciep∏o, transport do lekarza,
w razie potrzeby w stabilnej pozycji bocznej.

Wskazówki dla lekarza

W wilgotnym Êrodowisku dwutlenek siarki tworzy kwas siarkawy. Pary kwasu powodujà
podra˝nienia b∏on Êluzowych, równie˝ lokalne przech∏odzenia, a po intensywnej ekspo-
zycji obrz´k p∏uc. Przy ska˝eniu oczu zastosowaç obfite przemywanie wodà (w razie
potrzeby usunàç szk∏a kontaktowe). Okulista! Po inhalacji, dla ochrony przed obrz´kiem
p∏uc nale˝y natychmiast podaç profilaktycznie do wdychania Auxiloson w spray’u.
Poczàtkowe stadium toksycznego obrz´ku p∏uc mo˝na wykryç rentgenograficznie,
wykonujàc zdj´cie klatki piersiowej po ok. 8. godzinach od wch∏oni´cia (zm´tnienia
obwodowe). W uzasadnionych przypadkach zagro˝enia obrz´kiem p∏uc zaleca si´
wykonanie kontrolnych zdj´ç porównawczych bezpoÊrednio po inhalacji. Dalsze
post´powanie dostosowaç do symptomów.

Dwutlenek siarki

Cz´Êç 8: Arkusze danych

Cz´Êç 8 Nr 1736 Strona 4

ALFA - WEKA Sp. z o.o.