OPCJE
Charakterystyka
Opcja jest instrumentem finansowym maj

ą

cym posta

ć

kontraktu, w którym jego posiadacz ma prawo

do kupna (opcja kupna) lub prawo do sprzeda

ż

y (opcja sprzeda

ż

y) instrumentu bazowego po

ustalonej cenie w dniu wykonania, czyli do tzw. wykonania opcji (zrealizowania opcji).
W

ś

ród opcji notowanych na GPW instrumentami bazowymi s

ą

akcje oraz indeks WIG20. Regulowanie

zobowi

ą

za

ń

dla tych opcji nast

ę

puje wył

ą

cznie w formie rozliczenia pieni

ęż

nego.

Opcje podobnie jak kontrakty notowane s

ą

w obrocie w tzw. seriach. Seria obejmuje wszystkie opcje

danego typu maj

ą

ce ten sam termin wykonania. W przypadku opcji notowanych na GPW ostatnim

dniem obrotu ka

ż

d

ą

seri

ą

jest trzeci pi

ą

tek danego miesi

ą

ca wykonania.

Wyró

ż

niamy dwa typy opcji: opcja kupna oraz opcja sprzeda

ż

y. Zarówno opcja kupna, jak równie

ż

opcja sprzeda

ż

y mog

ą

by

ć

nabyte b

ą

d

ź

wystawione przez Klienta.

O Kliencie, który kupił lub sprzedał opcje, mówi si

ę

,

ż

e ma otwart

ą

pozycj

ę

. Mo

ż

e on j

ą

utrzyma

ć

do

dnia wykonania opcji lub te

ż

w ka

ż

dej chwili wycofa

ć

si

ę

z rynku (zamkn

ąć

pozycj

ę

). Je

ż

eli kupił opcj

ę

,

aby zamkn

ąć

pozycj

ę

, musi sprzeda

ć

opcj

ę

z tym samym terminem wykonania i t

ą

sam

ą

cen

ą

wykonania. Je

ż

eli sprzedał opcj

ę

, aby zamkn

ąć

pozycj

ę

, musi j

ą

kupi

ć

.

W zale

ż

no

ś

ci od typu zaj

ę

tej pozycji (nabycie – pozycja długa, wystawienie – pozycja krótka) profile

dochodowo

ś

ci poszczególnych pozycji ró

ż

ni

ą

si

ę

w zasadniczy sposób. Nabycie opcji kupna oraz

wystawienie opcji sprzeda

ż

y daj

ą

mo

ż

liwo

ść

osi

ą

gania zysków przy wzro

ś

cie instrumentu bazowego.

Nabycie opcji sprzeda

ż

y oraz wystawienie opcji kupna daj

ą

mo

ż

liwo

ść

osi

ą

gania zysków przy spadku

instrumentu bazowego. Maksymalny zysk Klienta zajmuj

ą

cego pozycj

ę

dług

ą

na opcjach jest

nieograniczony, podczas gdy maksymalny zysk Klienta zajmuj

ą

cego pozycj

ę

krótk

ą

stanowi

równowarto

ść

otrzymanej w momencie otwierania pozycji premii. W przypadku opcji notowanych na

GPW premia stanowi równowarto

ść

kursu transakcyjnego przemno

ż

onego o odpowiedni mno

ż

nik.

Warto

ść

mno

ż

nika ró

ż

ni si

ę

w zale

ż

no

ś

ci od typu instrumentu bazowego. Szczegółowe informacje

dotycz

ą

ce ró

ż

nych typów kontraktów opcyjnych notowanych na GPW mo

ż

na znale

źć

na stronach

www.gpw.pl

.

Klient otwieraj

ą

cy pozycj

ę

dług

ą

na opcjach musi zapłaci

ć

premi

ę

. Klient otwieraj

ą

cy pozycj

ę

krótk

ą

na

opcjach wnosi depozyt zabezpieczaj

ą

cy. Minimaln

ą

warto

ść

depozytu wnoszonego do

przedsi

ę

biorstwa inwestycyjnego okre

ś

la wła

ś

ciwa izba rozrachunkowa (np. Krajowy Depozyt

Papierów Warto

ś

ciowych), która rozlicza i gwarantuje wszystkie zawarte na rynku transakcje.

Czynnikami o szczególnym znaczeniu w przypadku opcji s

ą

zmienno

ść

oraz czas. Im wy

ż

sza jest

zmienno

ść

instrumentu bazowego, tym ceny opcji s

ą

wy

ż

sze. Generalnie im krótszy jest czas

pozostaj

ą

cy do wyga

ś

ni

ę

cia opcji, tym warto

ść

opcji jest ni

ż

sza.

Czynniki ryzyka
Z inwestowaniem w opcje zwi

ą

zane s

ą

wszystkie czynniki ryzyka charakterystyczne dla instrumentu

bazowego, na który dany kontrakt opcyjny opiewa. Ponadto nie istnieje jedna uniwersalna metoda
słu

żą

ca wyznaczeniu warto

ś

ci opcji przed terminem wyga

ś

ni

ę

cia, dlatego Klient powinien by

ć

ś

wiadomy,

ż

e cena rynkowa opcji jest wypadkow

ą

oczekiwa

ń

rynku co do przyszłego zachowania si

ę

instrumentu bazowego i nie posiada twardego punktu odniesienia.
Maksymalna strata Klienta zajmuj

ą

cego pozycj

ę

dług

ą

na opcjach (nabycie opcji kupna b

ą

d

ź

sprzeda

ż

y) jest równa warto

ś

ci zainwestowanego kapitału. Maksymalna strata Klienta zajmuj

ą

cego

pozycj

ę

krótk

ą

na opcjach (sprzeda

ż

opcji kupna b

ą

d

ź

sprzeda

ż

y) mo

ż

e przekroczy

ć

warto

ść

pierwotnie wpłaconego depozytu.
Ryzyko rynkowe wynikaj

ą

ce z uzale

ż

nienia od instrumentu bazowego jest pot

ę

gowane przez efekt

d

ź

wigni finansowej, wynikaj

ą

cy z faktu,

ż

e warto

ść

pocz

ą

tkowej inwestycji, któr

ą

w przypadku nabycia

opcji jest kurs opcji przemno

ż

ony przez mno

ż

nik, natomiast w przypadku wystawienia opcji depozyt

zabezpieczaj

ą

cy, jest niska w porównaniu z warto

ś

ci

ą

instrumentu bazowego. Dlatego te

ż

relatywnie

małe wahania kursów instrumentu bazowego maj

ą

proporcjonalnie wi

ę

kszy wpływ na warto

ść

pozycji

w opcjach.
Ryzyko upływu czasu - cena opcji jest uzale

ż

niona od czasu, jaki pozostał do wyga

ś

ni

ę

cia opcji.

Zbli

ż

anie si

ę

terminu wyga

ś

ni

ę

cia opcji mo

ż

e powodowa

ć

spadek warto

ś

ci opcji nawet przy

niezmienionym poziomie ceny instrumentu bazowego. Upływ czasu działa wi

ę

c na niekorzy

ść

nabywców opcji kupna i nabywców opcji sprzeda

ż

y.

Ryzyko zmian zmienno

ś

ci instrumentu bazowego – zmiany w zmienno

ś

ci instrumentu bazowego

wpływaj

ą

na warto

ść

opcji. Im wi

ę

ksza jest zmienno

ść

instrumentu bazowego, tym warto

ść

opcji

wy

ż

sza, im mniejsza zmienno

ść

, tym warto

ść

opcji mniejsza.

Ryzyko płynno

ś

ci – płynno

ść

opcji wystawionych zwłaszcza na akcje jest bardzo niska.

Opcje odznaczaj

ą

si

ę

bardzo znacz

ą

c

ą

zmienno

ś

ci

ą

notowa

ń

.