OPCJE
Charakterystyka
Opcja jest instrumentem finansowym maj
ą
cym posta
ć
kontraktu, w którym jego posiadacz ma prawo
do kupna (opcja kupna) lub prawo do sprzeda
Ŝ
y (opcja sprzeda
Ŝ
y) instrumentu bazowego po
ustalonej cenie w dniu wykonania, czyli do tzw. wykonania opcji (zrealizowania opcji).
W
ś
ród opcji notowanych na GPW instrumentami bazowymi s
ą
akcje oraz indeks WIG20. Regulowanie
zobowi
ą
za
ń
dla tych opcji nast
ę
puje wył
ą
cznie w formie rozliczenia pieni
ęŜ
nego.
Opcje podobnie jak kontrakty notowane s
ą
w obrocie w tzw. seriach. Seria obejmuje wszystkie opcje
danego typu maj
ą
ce ten sam termin wykonania. W przypadku opcji notowanych na GPW ostatnim
dniem obrotu ka
Ŝ
d
ą
seri
ą
jest trzeci pi
ą
tek danego miesi
ą
ca wykonania.
Wyró
Ŝ
niamy dwa typy opcji: opcja kupna oraz opcja sprzeda
Ŝ
y. Zarówno opcja kupna, jak równie
Ŝ
opcja sprzeda
Ŝ
y mog
ą
by
ć
nabyte b
ą
d
ź
wystawione przez Klienta.
O Kliencie, który kupił lub sprzedał opcje, mówi si
ę
,
Ŝ
e ma otwart
ą
pozycj
ę
. Mo
Ŝ
e on j
ą
utrzyma
ć
do
dnia wykonania opcji lub te
Ŝ
w ka
Ŝ
dej chwili wycofa
ć
si
ę
z rynku (zamkn
ąć
pozycj
ę
). Je
Ŝ
eli kupił opcj
ę
,
aby zamkn
ąć
pozycj
ę
, musi sprzeda
ć
opcj
ę
z tym samym terminem wykonania i t
ą
sam
ą
cen
ą
wykonania. Je
Ŝ
eli sprzedał opcj
ę
, aby zamkn
ąć
pozycj
ę
, musi j
ą
kupi
ć
.
W zale
Ŝ
no
ś
ci od typu zaj
ę
tej pozycji (nabycie – pozycja długa, wystawienie – pozycja krótka) profile
dochodowo
ś
ci poszczególnych pozycji ró
Ŝ
ni
ą
si
ę
w zasadniczy sposób. Nabycie opcji kupna oraz
wystawienie opcji sprzeda
Ŝ
y daj
ą
mo
Ŝ
liwo
ść
osi
ą
gania zysków przy wzro
ś
cie instrumentu bazowego.
Nabycie opcji sprzeda
Ŝ
y oraz wystawienie opcji kupna daj
ą
mo
Ŝ
liwo
ść
osi
ą
gania zysków przy spadku
instrumentu bazowego. Maksymalny zysk Klienta zajmuj
ą
cego pozycj
ę
dług
ą
na opcjach jest
nieograniczony, podczas gdy maksymalny zysk Klienta zajmuj
ą
cego pozycj
ę
krótk
ą
stanowi
równowarto
ść
otrzymanej w momencie otwierania pozycji premii. W przypadku opcji notowanych na
GPW premia stanowi równowarto
ść
kursu transakcyjnego przemno
Ŝ
onego o odpowiedni mno
Ŝ
nik.
Warto
ść
mno
Ŝ
nika ró
Ŝ
ni si
ę
w zale
Ŝ
no
ś
ci od typu instrumentu bazowego. Szczegółowe informacje
dotycz
ą
ce ró
Ŝ
nych typów kontraktów opcyjnych notowanych na GPW mo
Ŝ
na znale
źć
na stronach
www.gpw.pl
.
Klient otwieraj
ą
cy pozycj
ę
dług
ą
na opcjach musi zapłaci
ć
premi
ę
. Klient otwieraj
ą
cy pozycj
ę
krótk
ą
na
opcjach wnosi depozyt zabezpieczaj
ą
cy. Minimaln
ą
warto
ść
depozytu wnoszonego do
przedsi
ę
biorstwa inwestycyjnego okre
ś
la wła
ś
ciwa izba rozrachunkowa (np. Krajowy Depozyt
Papierów Warto
ś
ciowych), która rozlicza i gwarantuje wszystkie zawarte na rynku transakcje.
Czynnikami o szczególnym znaczeniu w przypadku opcji s
ą
zmienno
ść
oraz czas. Im wy
Ŝ
sza jest
zmienno
ść
instrumentu bazowego, tym ceny opcji s
ą
wy
Ŝ
sze. Generalnie im krótszy jest czas
pozostaj
ą
cy do wyga
ś
ni
ę
cia opcji, tym warto
ść
opcji jest ni
Ŝ
sza.
Czynniki ryzyka
Z inwestowaniem w opcje zwi
ą
zane s
ą
wszystkie czynniki ryzyka charakterystyczne dla instrumentu
bazowego, na który dany kontrakt opcyjny opiewa. Ponadto nie istnieje jedna uniwersalna metoda
słu
Ŝą
ca wyznaczeniu warto
ś
ci opcji przed terminem wyga
ś
ni
ę
cia, dlatego Klient powinien by
ć
ś
wiadomy,
Ŝ
e cena rynkowa opcji jest wypadkow
ą
oczekiwa
ń
rynku co do przyszłego zachowania si
ę
instrumentu bazowego i nie posiada twardego punktu odniesienia.
Maksymalna strata Klienta zajmuj
ą
cego pozycj
ę
dług
ą
na opcjach (nabycie opcji kupna b
ą
d
ź
sprzeda
Ŝ
y) jest równa warto
ś
ci zainwestowanego kapitału. Maksymalna strata Klienta zajmuj
ą
cego
pozycj
ę
krótk
ą
na opcjach (sprzeda
Ŝ
opcji kupna b
ą
d
ź
sprzeda
Ŝ
y) mo
Ŝ
e przekroczy
ć
warto
ść
pierwotnie wpłaconego depozytu.
Ryzyko rynkowe wynikaj
ą
ce z uzale
Ŝ
nienia od instrumentu bazowego jest pot
ę
gowane przez efekt
d
ź
wigni finansowej, wynikaj
ą
cy z faktu,
Ŝ
e warto
ść
pocz
ą
tkowej inwestycji, któr
ą
w przypadku nabycia
opcji jest kurs opcji przemno
Ŝ
ony przez mno
Ŝ
nik, natomiast w przypadku wystawienia opcji depozyt
zabezpieczaj
ą
cy, jest niska w porównaniu z warto
ś
ci
ą
instrumentu bazowego. Dlatego te
Ŝ
relatywnie
