„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Iwona Kowalczyk
Prowadzenie działalności piekarskiej 741[02].Z4.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Ludwika Karwacka
mgr inż. Jan Oczoś
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Danuta Bajor
Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 741[02].Z4.02
„Prowadzenie działalności piekarskiej”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu piekarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
17
5.1. Zarządzanie przedsiębiorstwem
17
5.1.1. Ćwiczenia
17
5.2. Pracownik w przedsiębiorstwie
20
5.2.1. Ćwiczenia
20
5.3. Majątek przedsiębiorstwa
23
5.3.1. Ćwiczenia
23
5.4. Uproszczone formy rachunkowości w przedsiębiorstwie
26
5.4.1. Ćwiczenia
26
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
28
7. Literatura
41
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie piekarz.
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
−
cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
ćwiczenia – przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania–uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
−
ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. metody projektu,
ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
do pracy zespołowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
741[02].Z4
Przedsiębiorstwo
piekarskie
741[02].Z4.01
Podejmowanie działalności
gospodarczej
741[02].Z4.02
Prowadzenie działalności
piekarskiej
Schemat układu jednostek modułowych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
−
posługiwać się podstawowymi zagadnieniami z zakresu planowania i podejmowania
działalności gospodarczej,
−
podejmować decyzje w sytuacjach trudnych i ryzykownych,
−
współpracować w zespole / grupie,
−
korzystać z różnych źródeł informacji,
−
dokonać prezentacji własnego stanowiska, stosując różne środki komunikacji werbalnej
i niewerbalnej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
−
określić i scharakteryzować funkcje zarządzania,
−
sporządzić schemat struktury organizacji zakładu piekarskiego,
−
zaplanować i zorganizować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
−
określić rolę i funkcję kierownictwa przedsiębiorstwa,
−
określić zasady rozwiązywania konfliktów,
−
prowadzić negocjacje,
−
określić podstawowe źródła prawa pracy,
−
określić sposób sporządzania umowy o pracę i umowy zlecenia,
−
określić prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy,
−
określić składniki wynagrodzeń,
−
rozróżnić środki trwałe i obrotowe,
−
określić różnice pomiędzy leasingiem i kredytem,
−
sporządzić bilans majątkowy zakładu piekarskiego,
−
sklasyfikować i obliczyć koszty,
−
ustalić cenę wyrobów piekarskich,
−
sklasyfikować i obliczyć podatki,
−
określić sposoby rozliczania się z urzędem skarbowym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca
…………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Piekarz 741[02]
Moduł:
Przedsiębiorstwo piekarskie 741[02].Z4
Jednostka modułowa:
Prowadzenie działalności piekarskiej 741[02].Z4.02
Temat: Style kierowania
Cel ogólny: Rozróżnianie rodzajów stylów kierowania zasobami ludzkimi.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
rozróżnić style kierowania,
−
wymieniać wady i zalety stylów kierowania,
−
dokonać charakterystyki kierownika, którego pracownicy darzą autorytetem.
Metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja, burza mózgów,
−
inscenizacja,
−
wykład.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca grupowa.
Czas: 45 minut.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
karty pracy,
−
tablica lub flipchart.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie – nauczyciel rozpoczyna dyskusję, prosząc uczniów, aby za pomocą burzy
mózgów podali przykłady na temat relacji między zwierzchnikiem i podwładnymi.
Nauczyciel zachęca uczniów by przypomnieli sobie własne doświadczenia z pracy. Sam
może również przytoczyć anegdotyczne „prawdy”: „Szef ma zawsze rację”, „Szanuj szefa
swego – możesz mieć gorszego” itp.
2. Nauczyciel zapisuje pomysły uczniów na tablicy lub flipcharcie.
3. Nauczyciel pyta uczniów, czy byliby skłonni zaakceptować takie relacje.
4. Nauczyciel wyjaśnia uczniom następujące punkty:
−
pracodawca powinien zachowywać się elastycznie. Musi być „ostry”, kiedy widzi
potrzebę wzmocnienia własnego autorytetu. Kiedy zaś chciałby liczyć na pełną
współpracę, powinien przyjąć postawę demokratyczną.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
−
w teorii zarządzania występuje wiele sposobów klasyfikacji stylów kierowania. Do
najbardziej
powszechnych
należy
rozróżnienie
stylu
autokratycznego,
demokratycznego, liberalnego (załącznik nr 1 „Charakterystyka stylów kierowania”).
5. Nauczyciel prosi uczestników, aby podzielili się na 5 osobowe zespoły.
−
Rozdziela zadania wewnątrz każdej małej grupy, osoba z najkrótszymi włosami będzie
liderem. Lider będzie pilnował, aby grupa realizowała zadania. Osoba z najdłuższymi
włosami będzie sekretarzem. Sekretarz będzie notował pomysły grupy
−
Nauczyciel rozdaje każdej grupie karty pracy (załącznik nr 2)
−
Liderzy grup losują karteczki z opisami scenek ilustrujących niewłaściwe zachowania
zwierzchnika (załącznik nr 3)
−
Nauczyciel informuje zespoły, że ich zadaniem będzie odegranie wylosowanej scenki.
Każda grupa po kolei. Pozostałe zespoły próbują odgadnąć, na czym polegał błąd
szefa. Spostrzeżenia zapisują na karcie pracy
−
Na zakończenie ćwiczenia nauczyciel prosi liderów grup o odczytanie, jak ich zespoły
zrozumiały znaczenie scenek.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel zachęca uczniów, aby odpowiedzieli na następujące pytanie:
−
Który styl kierowania najbardziej Ci odpowiada jako pracownikowi? Dlaczego?
Praca domowa
Jaki powinien być kierownik, aby można było o nim powiedzieć „dobry szef”. Przedstaw
portret „dobrego” kierownika, jakiego chciałbyś mieć w swojej pracy lub jakim sam chciałbyś
zostać. Wymień cechy, którymi powinien się charakteryzować.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
Nauczyciel zadaje grupie pytanie „W czym pomogły Wam dzisiejsze zajęcia, jakie są
Wasze przemyślenia?” Następnie rzuca miękką piłką lub zwitką papieru w stronę ucznia,
który ma odpowiedzieć na pytanie. Po udzieleniu odpowiedzi uczeń może rzucić piłką
z powrotem w stronę nauczyciela lub do innego ucznia, którego wytypował do udzielenia
odpowiedzi na to samo pytanie.
−
Ocena pracy domowej.
−
Aktywność poszczególnych uczniów w trakcie zajęć.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Załącznik nr 1
Charakterystyka stylów kierowania
Rodzaj stylu kierowania
Charakterystyczne cechy
Styl autokratyczny
Kierownik sam podejmuje wszelkie decyzje i przekazuje je
podwładnym w formie polecenia, z zawartym oczekiwaniem
bezwzględnego podporządkowania się tym decyzjom
i wykonania zleconych zadań zgodnie z jego
postanowieniem. Podstawowym narzędziem kierowania są
kary za naruszenie dyscypliny i niedostosowanie się do
poleceń przełożonego
Styl demokratyczny
Kierownik pozwala podległym pracownikom na
samodzielne podejmowanie decyzji, według ustalonych
w firmie norm i zakresów samodzielności. Kierownik
występuje w roli koordynatora, dąży do partnerstwa
z podległym personelem, traktując pracowników jako
współuczestników i wykonawców podejmowanych zadań
i decyzji. Kary w tym stylu stosowane są rzadko, natomiast
podstawowym instrumentem motywacji pracowników są
nagrody i wyróżnienia
Styl liberalny
Kierownik pozostawia podwładnym pełną swobodę
w zakresie podejmowania decyzji, dotyczących sposobu
wykonania zadania. Kierownik formułuje cel, który
powinien być osiągnięty i określa terminy realizacji zadań
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Załącznik nr 2
Karta pracy
Obserwując inscenizację, spróbuj odgadnąć, jaki błąd popełnił szef.
Grupa
Jaki błąd popełnił szef
I
II
III
IV
Załącznik nr 3
Grupa I
Twój szef podejmuje decyzje, które przysparzają mu dużą popularność, lecz są niekorzystne
dla firmy.
Grupa II
Szef faworyzuje niektórych pracowników.
Grupa III
Szef jest bardzo niekonsekwentny w utrzymaniu dyscypliny.
Grupa IV
Szef omawia z podwładnymi sprawy osobiste.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca
…………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Piekarz 741[02]
Moduł:
Przedsiębiorstwo piekarskie 741[02].Z4
Jednostka modułowa:
Prowadzenie działalności piekarskiej 741[02].Z4.02
Temat: Zatrudnienie na podstawie stosunku cywilnoprawnego
Cel ogólny: Analizowanie umów cywilnoprawnych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
identyfikować umowę zlecenie i umowę o dzieło,
−
wskazać różnice między umowami cywilnoprawnymi a umową o pracę,
−
wyjaśnić skutki prawne umowy o pracę i umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie,
o dzieło).
Metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja,
−
ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca grupowa.
Czas: 45 minut.
Środki dydaktyczne:
−
kodeks cywilny – fragmenty,
−
karty pracy,
−
poradnik dla ucznia.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie – nauczyciel przypomina uczniom, że oprócz zatrudnienia na umowę
o pracę
istnieje
możliwość
zatrudnienia
pracownika
na
podstawie
umów
cywilnoprawnych: umowy – zlecenia i umowy o dzieło. Nauczyciel podkreśla, że
znajomość przepisów regulujących prawo pracy jest bardzo przydatna w życiu każdego
człowieka, chociaż przepisy te wydają się zawiłe i nudne.
2. Nauczyciel pyta, czy uczniowie wiedzą, jak nazywa się zbiór aktów prawnych
dotyczących prawa pracy. Kiedy padnie termin kodeks pracy, nauczyciel zwraca uwagę
uczniów na inny kodeks: kodeks cywilny, który wprowadza możliwość wykonywania
pracy na podstawie umów cywilnoprawnych.
3. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy i rozdaje im fragmenty kodeksu cywilnego
dotyczące podstaw zatrudnienia (załącznik nr 1: umowa zlecenie k.c. art. 734 do art. 751
umowa o dzieło art. 627 – 646). Prosi o zapoznanie się z tymi materiałami i informuje, że
każde zadanie będzie punktowane. Prezentuje tabelę przeznaczoną do wpisywania
punktów (załącznik nr 2).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
4. Przedstawiciele – liderzy grup losują karty pracy (załączniki nr 3 – 4). Każda grupa
odszukuje i interpretuje odpowiednie artykuły kodeksu cywilnego, a następnie wypełnia
kartę pracy. Nauczyciel powinien zastrzec, że punkty będą przydzielone za jak
najdokładniejszą interpretację poszczególnych artykułów. Każdy zespół może zdobyć od 0
do 5 punktów.
5. Nauczyciel podaje przykłady różnych sytuacji i prosi uczniów o dobranie odpowiednich
rodzajów umów. Za każdą poprawną odpowiedź grupa otrzymuje 1 punkt.
−
promocje towarów w hipermarkecie,
−
wykonanie instalacji elektrycznej w budynku,
−
posprzątanie biurowca po remoncie,
−
sprawowanie nadzoru nad budową domu jednorodzinnego,
−
zatrudnienie pracownika w hurtowni na 3 miesiące.
6. Nauczyciel podlicza punkty zdobyte przez grupy i ocenia ich pracę.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel zachęca uczniów, aby zastanowili się nad gospodarczym znaczeniem umów
cywilnoprawnych i wyrazili swoje zdanie.
Praca domowa
Uzupełnij zdania.
Oprócz pracy na podstawie umów o pracę można wykonywać dla kogoś usługi na podstawie
umów
opartych
na
kodeksie
cywilnym,
przede
wszystkim
................................
i ...................................... W takim wypadku osoba ta ............................ (jest / nie jest)
pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy i ............................................. (może / nie może)
korzystać z praw z niego wynikających, np. prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego.
Osoba zatrudniona na podstawie umów cywilnych ................................................... (może /
nie może) dochodzić swych praw w Sądzie pracy w razie ewentualnych sporów z pracodawcą.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
Nauczyciel wypisuje imiona uczniów na skrawkach papieru. Następnie wkłada je do
koszyka lub pojemnika. Zadaje uczniom pytanie „W jaki sposób wykorzystasz zdobytą
wiedzę na temat umów cywilnoprawnych w swoim życiu zawodowym?” Wyciąga
skrawek papieru z imieniem ucznia i prosi o odpowiedź. Każdy uczeń odpowiada na to
samo pytanie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Załącznik nr 1
Materiał dla nauczyciela
Umowa o dzieło
Kto określa wysokość
wynagrodzenia i kiedy jest ono
wypłacane?
Wysokość wynagrodzenia określana jest w umowie (poprzez
wskazanie podstaw do jej ustalenia). Istnieje możliwość jej
zmiany, jeśli w trakcie pracy nastąpiły nieprzewidziane
okoliczności. Wynagrodzenie jest wypłacane po wykonaniu
dzieła, w chwili jego oddania (jeśli dzieło jest oddawane
w częściach możliwe są wypłaty częściowe).
Na jaki okres podpisywana jest
umowa?
Na czas wykonania określonego dzieła. Strony mogą określić
w umowie maksymalny czas wykonania dzieła.
Odpowiedzialność
Przyjmujący zamówienie bierze odpowiedzialność za
wykonanie dzieła (tj. odpowiada za jego ewentualne wady).
Gdy dzieło uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu wskutek
wadliwości materiału dostarczonego przez zamawiającego
albo niepodania przez niego określonych wskazówek
odpowiedzialność za te wady lub zniszczenia spada na
zamawiającego.
Kto dostarcza materiał do
wykonania dzieła?
Zamawiający, jeśli tak przewidziano w umowie. Umowa
może też przewidywać, że materiał dostarczy przyjmujący
zamówienie.
Kiedy umowa może zostać
rozwiązana?
Przez zamawiającego w każdym czasie (za wypłatą
wynagrodzenia). Także w razie śmierci wykonawcy lub jego
niezdolności do pracy.
Umowa – zlecenie
Co określa umowa?
Wykonanie określonej czynności przez zleceniobiorcę na
rzecz zleceniodawcy. W wyniku tej umowy nie musi nastąpić
wykonanie określonej czynności.
Wynagrodzenie
Jego wysokość określona jest w umowie. Jeśli nie, to
zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie odpowiadające
wykonanej pracy. Wypłacane jest po wykonaniu zlecenia
(istnieje możliwość wypłaty zaliczki).
Kto może wykonać zlecenie?
Przyjmujący zlecenie lub ktoś w jego zastępstwie (jeśli jest to
przewidziane w umowie, zgodnie ze zwyczajem lub wynika
z okoliczności).
Kiedy wygasają roszczenia
z tytułu umowy?
Roszczenia przedawniają się po upływie 2 lat.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Załącznik nr 2
Arkusz oceniania pracy grup
Grupa I
Grupa II
Zadanie 1
Zadanie 2
Suma
punktów
Ocena
Skala ocen:
9-10 punktów – celująca
7-8 punktów – bardzo dobra
5-6 punktów – dobra
3-4 punktów – dostateczna
0-2 punktów – dopuszczająca
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Załącznik nr 3
Karta pracy
Grupa I
Odszukaj w kodeksie cywilnym informacje o umowie o dzieło i uzupełnij tabelę
Umowa o dzieło
Kto określa wysokość
wynagrodzenia i kiedy jest ono
wypłacane?
Na jaki okres podpisywana jest
umowa?
Odpowiedzialność (czego
dotyczy umowa)
Kto dostarcza materiał do
wykonania dzieła?
W jaki sposób umowa może
zostać rozwiązana?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Załącznik nr 4
Karta pracy
Grupa I
Odszukaj w kodeksie cywilnym informacje o umowie – zleceniu i uzupełnij tabelę
Umowa – zlecenie
Co określa umowa?
Wynagrodzenie (kto ustala
jego wysokość i kiedy jest ono
wypłacane?)
Kto może wykonać zlecenie?
Kiedy wygasają roszczenia
z tytułu umowy?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
5. ĆWICZENIA
5.1. Zarządzanie przedsiębiorstwem
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Kierownicy stosują różne metody zarządzania zespołem. W zespołach 3-osobowych
zastanówcie się i przyporządkujcie wymienione cechy kierownikowi autokratycznemu,
demokratycznemu i liberalnemu. Uzupełnijcie tabelę.
Cechy:
−
zachęca swój zespół do wspólnego ustalenia przydziału pracy,
−
często wydaje polecenia,
−
stosuje kary,
−
stara się utrzymać dobrą atmosferę w pracy,
−
zezwala grupie na samodzielną realizację pomysłów,
−
nie interesuje się atmosferą w pracy,
−
samodzielnie przydziela czynności,
−
zachęca członków zespołu do dyskusji,
−
daje członkom zespołu pełną swobodę działania,
−
unika oceniania pracowników,
−
sprawiedliwy i obiektywny w ocenie pracowników.
Tabela do ćwiczenia 1. Cechy kierownika [opracowanie własne]
Cechy kierownika:
autokraty
demokraty
liberała
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe rozróżnianie stylów
kierowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) utworzyć 3-osobowe zespoły,
2) dokonać analizy treści ćwiczenia,
3) rozróżniać style kierowania,
4) wypełnić tabelę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
arkusze do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Pracując w zespole 3–4 osobowym zaproponuj strukturę organizacyjną dla zakładu
piekarskiego, wykorzystując podane informacje. Właściciel piekarni Jan Kowalski zatrudnia
w swojej firmie: trzech piekarzy, kierowcę-zaopatrzeniowca i księgową. Wszyscy pracownicy
bezpośrednio jemu podlegają. Wyniki pracy zaprezentuj na forum grupy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy wybór struktury
organizacyjnej i czytelne rozmieszczenie na plakacie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) utworzyć zespół 3-4 osobowy,
2) zapoznać się z opisem przypadku,
3) przeprowadzić dyskusję w grupie – wyszukiwanie elementów różnych struktur,
4) narysować strukturę organizacyjną na plakacie,
5) zaprezentować pomysł na forum grupy przez przedstawicieli zespołów.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja,
−
studium przypadku.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczenia,
−
arkusze papieru formatu A3, flamastry.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Ćwiczenie 3
Pracując w grupie 3–4 osobowej dokonaj analizy pozapłacowych czynników
motywacyjnych z punktu widzenia pracownika i właściciela firmy. Wyniki analizy zapisz
w tabeli.
Tabela do ćwiczenia 3. Czynniki motywacyjne [opracowanie własne]
znaczenie oddziaływania czynnika
Rodzaj pozapłacowych
czynników motywujących
dla pracownika
dla właściciela firmy
dobre warunki pracy –
bezpieczeństwo pracy
-
-
-
-
możliwość awansu i rozwoju
pracownika
-
-
-
-
dobre komunikowanie się
między pracownikami
i przełożonymi
-
-
-
-
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na wnikliwą analizę pozapłacowych czynników
motywacyjnych pod kątem pracownika i pracodawcy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) utworzyć zespół 3-4 osobowy,
2) dokonać analizy przedstawionych w tabeli pozapłacowych czynników motywacyjnych –
dyskusja w grupie,
3) wypełnić tabelę,
4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenia,
−
dyskusja,
−
burza mózgów.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
5.2. Pracownik w przedsiębiorstwie
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Do podanych w tabeli sytuacji dopasuj odpowiednią formę zatrudnienia ze względu na
czas i rodzaj umowy.
Tabela do ćwiczenia 1. Formy zatrudnienia [opracowanie własne]
Forma zatrudnienia
Sytuacja
ze względu na czas
ze względu na rodzaj
umowy
1. W piekarni u Pana Kowalskiego odszedł
na emeryturę jeden piecowy. Potrzebna jest
osoba, która przejmie jego dotychczasowe
obowiązki.
2. Na drzwiach piekarni Pana Kowalskiego
pojawiło się ogłoszenie następującej treści:
„Potrzebny pracownik zaopatrzeniowiec na 3
godziny dziennie”
3. Pan Kowalski musi rozbudować swoją
piekarnię o jedno pomieszczenie. Jest to
bardzo pilna sprawa. Poszukuje
odpowiedniej firmy budowlanej do tego
zlecenia
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na rozróżnienie formy zatrudnienia ze względu
na czas i rodzaj podpisanej umowy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy przedstawionych w tabeli sytuacji,
2) rozróżnić formy zatrudnienia ze względu na czas pracy i formy zatrudnienia oraz ze
względu na rodzaj umowy,
3) wypełnić tabelę.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
studium przypadku.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Ćwiczenie 2
Pracując w zespole 3-osobowym wypełnij tabelę wpisując wady i zalety przedstawionych
umów o pracę z punktu widzenia pracownika. Pomocny ci w tym będzie kodeks pracy.
Tabela do ćwiczenia 2. Charakterystyka umów o pracę [opracowanie własne]
Rodzaj umowy
wady
zalety
Umowa na okres próbny
Umowa na czas określony
Umowa na czas
nieokreślony
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić wybrane
fragmenty kodeksu pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić rodzaje umów o pracę,
2) dokonać analizy poszczególnych umów o pracę pod kątem ich wad i zalet z punktu
widzenia pracownika – dyskusja w zespole, korzystając z kodeksu pracy,
3) wypełnić tabelę,
4) wyniki pracy zaprezentować na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie,
−
praca z materiałami pomocniczymi,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczenia,
−
aktualny kodeks pracy.
Ćwiczenie 3
Pracujesz w zespole 2-osobowym. Wyobraź sobie, że jesteś pracodawcą. Właścicielem
Piekarni „Bułeczka” i chcesz zatrudnić pracownika. W związku z tym musisz podpisać
z pracownikiem umowę o pracę. Wypełnij wzór umowy o pracę, wykorzystując dane.
Dane do umowy:
Krzysztof Nowak, urodzony 13.03.1980r., mieszkający w Łodzi, ul. Kowalska 30,
podejmuje pracę na pełen etat na stanowisku ciastowego w Twojej Piekarni „Bułeczka”
w Łodzi, ul. Stroma 11. Do jego obowiązków będzie należało: przygotowanie ciasta do
produkcji, formowanie wyrobów piekarsko-ciastkarskich i szkolenie pracowników
młodocianych. Wynagrodzenie pracownika w okresie próbnym wyniesie 1700 zł brutto.
Postanowiłeś, że okres próbny będzie trwał 3 miesiące, a druga umowa będzie na okres
dłuższy od 2–3 lat.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na podstawowe elementy umowy
o pracę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy danych, jakie informacje należy zawrzeć w umowie o pracę,
2) dokonać analizy załącznika do ćwiczenia „Umowa o pracę”,
3) wypełnić załącznik do ćwiczenia „Umowa o pracę”,
4) podpisać umowę z pracownikiem (będzie nim kolega z zespołu).
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczenia,
−
załącznik do ćwiczenia wzór umowy o pracę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
5.3. Majątek przedsiębiorstwa
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Pracując w zespole 3-4 osobowym, sporządź bilans otwarcia firmy, tj. Piekarni, w dniu
rozpoczęcia działalności. Zakładamy, że na ten dzień zostały zrealizowane następujące
działania:
−
został wynajęty lokal,
−
zakupiono środek transportu,
−
zakupiono maszyny i urządzenia do produkcji pieczywa,
−
zakupiono początkowy zapas materiałów np. mąka, dodatki do pieczenia itp.,
−
zostały zaciągnięte zobowiązania na okres 6 lat w wysokości 30.000 zł.
Przyporządkuj podane działania do odpowiednich kategorii bilansu zamieszczonych
w tabeli do ćwiczenia.
Tabela do ćwiczenia 1. Bilans otwarcia firmy [opracowanie własne]
Aktywa
Pasywa
Majątek trwały
-
lokal .........................
-
-
Kapitał własny
-
-
-
Majątek obrotowy
-
-
-
Kapitał obcy
-
-
-
Ogółem aktywa ..............................
Ogółem pasywa ...........................
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na strukturę bilansu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) utworzyć zespół 3-4 osobowy, najlepiej ten, w którym pracowałeś przy opracowaniu
pomysłu na działalność gospodarczą,
2) dokonać analizy treści ćwiczenia oraz tabeli do ćwiczenia,
3) przyporządkować wymienione działania do odpowiednich kategorii – składników bilansu,
4) zaplanować przybliżone wartości dla zrealizowanych działań (pomocne tu będą dane
z ćwiczeń z jednostki modułowej: Podejmowanie działalności gospodarczej),
5) obliczyć ogółem aktywa i pasywa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Dokonaj klasyfikacji majątku przedsiębiorstwa piekarskiego. Zapoznaj się z opisem
przypadku, zakwalifikuj wymieniony tam majątek do trwałego lub obrotowego i wpisz go do
podanej tabeli.
Przypadek
Pan Jan Nowak otworzył Piekarnię, wypieka pieczywo, pozyskał m.in. odpowiednią bazę
ekonomiczną na którą składa się majątek trwały i obrotowy: samochód dostawczy, komputer,
lokal, maszyny do produkcji, surowce i materiały do produkcji, produkty gotowe, środki na
rachunku bankowym, gotówka, produkty w toku produkcji.
Tabela do ćwiczenia 2. Klasyfikacja majątku przedsiębiorstwa [opracowanie własne]
Majątek trwały
Majątek obrotowy
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawne rozróżnianie
majątku trwałego i obrotowego przedsiębiorstwa.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) rozróżnić majątek trwały i obrotowy przedsiębiorstwa,
3) wypełnić tabelę do ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
studium przypadku.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Ćwiczenie 3
Oblicz wynik finansowy netto przedsiębiorstwa, jeśli wiesz, że: przychody ze sprzedaży
wyrobów wynosiły 40.000 zł, a koszty własne produkcji wyniosły 15.000 zł. Przedsiębiorca
zapłacił podatek dochodowy w wysokości 20%.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien zwrócić uwagę na
strukturę obliczania wyniku finansowego oraz zaplanowanie podziału zysku netto.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) obliczyć zysk brutto przedsiębiorstwa,
3) obliczyć podatek dochodowy jaki musi zapłacić przedsiębiorca,
4) obliczyć zysk netto przedsiębiorstwa.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
5.4. Uproszczone formy rachunkowości w przedsiębiorstwie
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz cenę netto i kwotę VAT wiedząc, że cena brutto wynosi 1500 zł, stawka VAT
22%.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien zwrócić uwagę na
zasady obliczania wartości podatku VAT od ceny brutto.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać wzory na obliczenie wartości podatku VAT,
2) podstawić dane do wzorów,
3) obliczyć kwotę podatku,
4) obliczyć cenę netto.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
−
arkusz do ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej jest produkcja i sprzedaż pieczywa.
Wystaw fakturę sprzedaży, dysponując następującymi informacjami:
Sprzedawca:
−
Marian Wąs Piekarnia „Bułeczka” z siedzibą w Łodzi ul. Niska 78
−
Nr NIP 777-876-12-00
−
rachunek bankowy: PBG S.A. w Łodzi nr 288857-77612-727210
−
płatność – przelewem w terminie 7 dni od daty wystawienia faktury
Nabywca:
−
Zofia Wolska, Restauracja „Smakuś”, Łódź, ul. Jeziorna 36
−
Nr NIP 726-168-10-08
Sprzedano:
−
100 szt. bułek poznańskich w cenie netto: 0,09 zł/szt. – stawka VAT – 22%
−
50 szt. bochenków długiego chleba w cenie netto: 0,77 zł/szt. – stawka VAT – 22%
−
10 szt. bochenków chleba razowego w cenie netto: 1,00 zł/szt. – stawka VAT – 22%
−
numer faktury: 40/03
−
data wystawienia: 25.03.2007 r.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien zwrócić uwagę na
podstawowe cechy dokumentu oraz sprawdzić, czy wszystkie pola dokumentu zostają
wypełnione zgodnie z podanymi w ćwiczeniu informacjami.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) odszukać informacje na temat zasad wypełniania faktur VAT w poradniku dla ucznia,
3) wypełnić fakturę VAT, tak aby wszystkie pola były wypełnione w sposób prawidłowy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
faktura VAT.
Ćwiczenie 3
Dokonaj zapisów w księdze przychodów i rozchodów przedsiębiorstwa – Piekarnia
„Bułeczka” w marcu X r., dysponując podanymi informacjami:
1) faktura nr 273 za opłatę za telefon, otrzymana z Zakładu Telekomunikacji w Łodzi,
ul. Chóralna 2 z 26.03.Xr. wartość netto 100 zł,
2) faktura nr 178 z 15.03.Xr. za zakup surowców do produkcji pieczywa o wartości netto
600 zł, w hurtowni artykułów spożywczych w Łodzi, ul. Piękna 25,
3) faktura sprzedaży nr 350 z 18.03.Xr.dla Restauracji „Orfeusz” w Łodzi, ul. Tuwima 25,
wartość netto 1500 zł.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do rozwiązania ćwiczenia należy omówić akt prawny dotyczący
prowadzenia księgi przychodów i rozchodów. Należy też przypomnieć terminy wpisów
i zasadę chronologii. Istotne wydaje się przypomnienie takich terminów jak: koszt, wydatek,
przychód, dochód.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) uporządkować chronologicznie zdarzenia gospodarcze,
2) dokonać zapisów w księdze przychodów i rozchodów,
3) dokonać podsumowania strony po zaksięgowaniu zdarzeń gospodarczych.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
księga przychodów i rozchodów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej
„Prowadzenie działalności
piekarskiej”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 3, 7, 8, 15, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. c, 4. d, 5. a, 6. b, 7. b, 8. c, 9. b, 10. c, 11. a,
12. b, 13. b, 14. a, 15. b, 16. b, 17. d, 18. a, 19. a, 20. a.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Rozróżnić funkcje zarządzania
B
P
c
2
Zdefiniować wizje firmy
A
P
b
3
Scharakteryzować zarządzanie strategiczne
przedsiębiorstwa
C
PP
c
4
Rozróżnić umiejętności kierownicze
B
P
d
5
Zidentyfikować narzędzia motywacyjne
A
P
a
6
Rozróżnić konflikty organizacyjne
B
P
b
7
Zastosować metody rozwiązywania
konfliktów
C
PP
b
8
Dobrać sposób prowadzenia negocjacji do
korzystnych rozwiązań problemu
C
PP
c
9
Rozróżnić systemy płac
B
P
b
10 Wyjaśnić pojęcie wynagrodzenie
B
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
11 Rozróżnić umowy o pracę
B
P
a
12
Rozróżnić majątek obrotowy
przedsiębiorstwa
B
P
b
13 Rozróżnić składniki bilansu
B
P
b
14
Rozróżnić koszty zmienne w
przedsiębiorstwie
B
P
a
15
Dobrać wynik analizy finansowej
przedsiębiorstwa
C
PP
b
16
Rozróżnić modele ustalania cen
w przedsiębiorstwie
B
P
b
17 Zdefiniować pojęcie podatku
A
P
d
18 Zdefiniować pojęcie podatku akcyzowego
A
P
a
19
Scharakteryzować formy opodatkowania
działalności gospodarczej
C
PP
a
20
Wybrać rodzaje deklaracji podatkowych
składanych przez osoby fizyczne
prowadzące działalność gospodarczą
C
PP
a
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Test składa się z 20 zadań, na rozwiązanie przeznaczono 45 minut.
2. Test powinien być przeprowadzony w tym samym czasie dla całej grupy.
3. Przed przystąpieniem do realizacji testu koniecznie zapoznaj się ze strukturą testu
i zadaniami.
4. Uczeń rozwiązuje zadania na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym.
5. W teście przewidziane są zadania zamknięte.
6. W zadaniach maksymalna ilość punktów, jaką uczeń może uzyskać wynosi 1.
7. Uczniowie pracują indywidualnie przy osobnych stołach.
8. Nie dopuszcza się porozumiewania ucznia z uczniem i nauczycielem w trakcie trwania
testu.
9. Należy rozdać uczniom instrukcje, z którymi powinni zapoznać się przed otrzymaniem
arkuszy zadań.
10. Po wyjaśnieniu wszelkich wątpliwości dotyczących przebiegu testu i jego oznaczania
należy udostępnić uczniom: zestaw zadań testowych i kartę odpowiedzi.
11. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
12. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
Instrukcja dla ucznia
W dniu dzisiejszym przystępujesz do testu, który ma na celu sprawdzenie Twoich
umiejętności dotyczących prowadzenia działalności piekarskiej.
Jeśli masz istotny powód, aby nie przystąpić dzisiaj do tego zadania powiadom o tym
prowadzącego test. Przed przystąpieniem do rozwiązania testu zapoznaj się uważnie
z instrukcją:
1. Rozwiązanie testu będzie polegało na udzieleniu prawidłowych odpowiedzi na każde
zadania.
2. Po otrzymaniu zestawu zadań testowych i karty odpowiedzi zapoznaj się z ich treścią
i wyjaśnij wszelkie wątpliwości.
3. Test zawiera 20 pytań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
5. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
6. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Funkcja zarządzania, na którą składa się właściwy dobór pracowników, przekazywanie im
poleceń dotyczących wykonywania zadań oraz motywowanie za pomocą różnych
środków, to
b) planowanie.
c) organizowanie.
d) kierowanie.
e) kontrolowanie.
2. Wartości i cele, którymi firma się kieruje oraz wyobrażenie przyszłości, do której dąży to
a) misja firmy.
b) wizja firmy.
c) zarządzanie strategiczne.
d) cele operacyjne.
3. Zarządzanie strategiczne dotyczy
a) krótkiego okresu działania przedsiębiorstwa.
b) wyznaczenia pojedynczych krótkoterminowych celów i podejmowanie, decyzji
mających duże znaczenia dla najbliższej przyszłości firmy.
c) wyznaczanie celów oraz ustalanie programu działań zmierzających do sprawnego
funkcjonowania przedsiębiorstwa zgodnie z założonymi celami.
d) sprawnej realizacji szczegółowego planu działania i szybkiego rozwiązania doraźnych
problemów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
4. Umiejętności kierownicze, które umożliwiają współpracę z innymi pracownikami
przedsiębiorstwa, poprzez nawiązywanie kontaktów, rozumienia, empatii oraz
motywowania poszczególnych osób i grup nazywamy umiejętnościami
a) technicznymi.
b) koncepcyjnymi.
c) analitycznymi.
d) interpersonalnymi.
5. Narzędzia motywacyjne to
a) bodźce stosowane przez przełożonego, w celu osiągania określonych postaw
i zachowań podwładnych.
b) wszelkie urządzenia i maszyny za pośrednictwem, których przełożony może
realizować proces motywowania.
c) zestaw materialnych środków kształtujących zachowania podwładnych.
d) ocena pracowników polegająca na wydawaniu opinii o ich pracy.
6. Konflikt, który wynika z różnicy poglądów lub celów, do których dążą jego uczestnicy
odpowiedzialni za sukcesy i porażki firmy, to
a) konflikt wartości.
b) konflikt organizacyjny.
c) konflikt racji.
d) konflikt dwóch osobowości.
7. Jeżeli jedna ze stron konfliktu, chce osiągnąć swoje cele, nie bierze pod uwagę celów
drugiej strony, to zostaje rozwiązanie konfliktu metodą
a) kompromisu.
b) dominacji.
c) liberalną.
d) dwóch zwycięzców.
8. Jeżeli jednej ze stron negocjacyjnych zależy na poszukaniu rozwiązań akceptowanych
i przynoszących korzyści wszystkim stronom, zastosuje prowadzenie negocjacji w sposób
a) twardy.
b) ugodowy.
c) rzeczowy.
d) liberalny.
9. Ścisła zależność wysokości wynagrodzenia od ilości wykonywanej pracy występuje
w formie płacy
a) czasowej.
b) akordowej.
c) czasowo-premiowej.
d) prowizyjnej.
10. Wynagrodzenie, to
a) świadczenie urzędu pracy na rzecz zarejestrowanego.
b) świadczenie pracownika na rzecz pracodawcy.
c) świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika z tytułu wykonywanej pracy.
d) świadczenie emerytalne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
11. Tegoroczny absolwent Technikum Przemysłu Spożywczego poszukuje stałej pracy.
Najkorzystniejsza dla niego umowa o pracę, to
a) umowa na czas nieokreślony.
b) umowa na okres próbny.
c) umowa na czas wykonania określonej pracy.
d) umowa na czas określony (w tym na zastępstwo).
12. Elementami majątku obrotowego przedsiębiorstwa są
a) zapasy, rzeczowy majątek trwały, należności.
b) zapasy, należności, gotówka w kasie.
c) zapasy, materiały, budynki.
d) maszyny, akcje, licencje.
13. Bilans przedsiębiorstwa odzwierciedla
a) wszystkie koszty poniesione przez przedsiębiorstwo.
b) majątek przedsiębiorstwa oraz źródła jego finansowania w danej chwili.
c) straty i zyski w poszczególnych latach.
d) wynik finansowy przedsiębiorstwa.
14. Koszty zmienne związane są z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa i zależą od wielkości
produkcji, zaliczamy do nich
a) koszty surowców i robocizny.
b) koszty czynszu za lokal i zużywanie się maszyn.
c) koszty ubezpieczenia pracowników produkcyjnych i administracyjnych.
d) koszty robocizny i odsetki kredytu.
15. Piekarnia „Rogalik” osiągnęła przychód ze sprzedaży wyrobów w wysokości 100.000 zł, a
koszty własne produkcji wynosiły 60.000 zł. Zapłacono podatek dochodowy
w wysokości 20%. Ustal zysk netto
a) 24.000 zł
b) 32.000 zł
c) 40.000 zł
d) 8.000 zł
16. Jeżeli przedsiębiorca ustala cenę produktu na podstawie sytuacji na rynku, kierując się
cenami konkurentów i potrzebami klientów, to stosuje model ustalania cen
a) księgowy.
b) ekonomiczny.
c) bilansowania cen.
d) tylko na podstawie cen produktów konkurencji.
17. Podatek, to
a) dobrowolna kwota płacona na rzecz państwa.
b) obligatoryjna kwota płacona na rzecz państwa przez każdego obywatela wynosząca
100 zł miesięcznie.
c) stawka procentowa od transakcji na giełdzie.
d) przymusowe świadczenie pieniężne, które pobierane jest przez państwo lub gminy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
18. Podatek akcyzowy jest podatkiem
a) od towarów luksusowych i produktów o niskim koszcie wytworzenia.
b) od wszystkich produktów krajowych.
c) od wszystkich produktów importowanych.
d) tylko od usług.
19. Forma opodatkowania kartą podatkową, charakteryzuje się tym, że
a) stawka podatku ustalana jest kwotowo, niezależnie od osiągniętego dochodu.
b) stawki podatku są zależne od rodzaju prowadzonej działalności.
c) podatek płacony jest od dochodu pomniejszonego o wydatki.
d) występuje obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
20. Przedsiębiorca, który prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, ma
obowiązek comiesięcznie wysyłać do urzędu skarbowego
a) deklaracji PIT-36.
b) deklaracji PIT-28.
c) deklaracji VAT-7.
d) deklaracji ZUS.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Prowadzenie działalności piekarskiej
Zakreśl poprawną odpowiedź
.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
a
b
c
d
5.
a
b
c
d
6.
a
b
c
d
7.
a
b
c
d
8.
a
b
c
d
9.
a
b
c
d
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
a
b
c
d
13.
a
b
c
d
14.
a
b
c
d
15.
a
b
c
d
16.
a
b
c
d
17.
a
b
c
d
18.
a
b
c
d
19.
a
b
c
d
20.
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej
„Prowadzenie działalności
piekarskiej”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 3, 7, 8, 14, 16, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. c, 4. a, 5. a, 6. b, 7. c, 8. c, 9. a, 10. b, 11. b,
12. c, 13. a, 14. c, 15. a, 16. a, 17. d, 18. a, 19. d, 20. a.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Zidentyfikować funkcje zarządzania
A
P
a
2
Zdefiniować misje firmy
A
P
a
3
Określić strukturę organizacyjną
przedsiębiorstwa
C
PP
c
4
Rozróżnić style kierowania
B
P
a
5
Wyjaśnić pojęcie motywowanie
B
P
a
6
Zidentyfikować komunikację
interpersonalną
A
P
b
7
Scharakteryzować metody rozwiązywania
konfliktów
C
PP
c
8
Scharakteryzować sposób prowadzenia
negocjacji
C
PP
c
9
Wyjaśnić pojęcie płacy netto
B
P
a
10 Rozróżnić źródła prawa pracy
B
P
b
11 Rozróżnić umowy cywilnoprawne
B
P
b
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
12 Rozróżnić majątek trwały przedsiębiorstwa
B
P
c
13 Rozróżnić składniki bilansu
B
P
a
14 Zastosować umowę leasingową
C
PP
c
15 Rozróżnić koszty stałe w przedsiębiorstwie
B
P
a
16 Określić cenę hurtową produktu
C
PP
a
17 Zdefiniować pojęcie podatku VAT
A
P
d
18 Wyjaśnić pojęcie zysku
B
P
a
19
Scharakteryzować formy opodatkowania
działalności gospodarczej
C
PP
d
20 Rozróżnić dowody księgowe
B
P
a
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Test składa się z 20 zadań, na rozwiązanie przeznaczono 45 minut.
2. Test powinien być przeprowadzony w tym samym czasie dla całej grupy.
3. Przed przystąpieniem do realizacji testu koniecznie zapoznaj się ze strukturą testu
i zadaniami.
4. Uczeń rozwiązuje zadania na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym.
5. W teście przewidziane są zadania zamknięte.
6. W zadaniach maksymalna ilość punktów, jaką uczeń może uzyskać wynosi 1.
7. Uczniowie pracują indywidualnie przy osobnych stołach.
8. Nie dopuszcza się porozumiewania ucznia z uczniem i nauczycielem w trakcie trwania
testu.
9. Należy rozdać uczniom instrukcje, z którymi powinni zapoznać się przed otrzymaniem
arkuszy zadań.
10. Po wyjaśnieniu wszelkich wątpliwości dotyczących przebiegu testu i jego oznaczania
należy udostępnić uczniom: zestaw zadań testowych i kartę odpowiedzi.
11. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
W dniu dzisiejszym przystępujesz do testu, który ma na celu sprawdzenie Twoich
umiejętności dotyczących prowadzenia działalności piekarskiej.
Jeśli masz istotny powód, aby nie przystąpić dzisiaj do tego zadania powiadom o tym
prowadzącego test. Przed przystąpieniem do rozwiązania testu zapoznaj się uważnie
z instrukcją:
1. Rozwiązanie testu będzie polegało na udzieleniu prawidłowych odpowiedzi na każde
zadania.
2. Po otrzymaniu zestawu zadań testowych i karty odpowiedzi zapoznaj się z ich treścią
i wyjaśnij wszelkie wątpliwości.
3. Test zawiera 20 pytań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
5. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
6. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Podstawowe funkcje zarządzania, to
a) planowanie, organizowanie, kierowanie.
b) planowanie, motywowanie, zarządzanie.
c) planowanie, negocjowanie, kierowanie.
d) zarządzanie, kontrolowanie, negocjowanie.
2. Tożsamość i główny cel istnienia firmy oraz informacje o docelowych kierunkach,
najważniejszych produktach firmy, określa
a) misja.
b) wizja.
c) cele strategiczne.
d) plan marketingowy.
3. Struktura organizacyjno-funkcjonalna przedsiębiorstwa, polega na
a) podporządkowaniu liniowym poszczególnych działów przedsiębiorstwa.
b) gaszeniu konfliktów w obrębie poszczególnych komórek przedsiębiorstwa.
c) tworzeniu komórek według kryterium funkcji wykonywanych w danym
przedsiębiorstwie.
d) wyodrębnieniu komórek zarządu ze struktury przedsiębiorstw.
4. Styl, w którym kierownik jest przede wszystkim skoncentrowany na zadaniach nazywamy
stylem
a) autokratycznym.
b) demokratycznym.
c) liberalnym.
d) pragmatycznym.
5. Motywowanie, oznacza
a) proces kierowniczy, którego istotą jest wpływanie na podwładnych tak, żeby podczas
zaspokajania ich potrzeb, realizować potrzeby organizacji.
b) proces kierowniczy opierający się na braku systemu kar i nagród.
c) umiejętność manipulowania ludźmi mająca na celu osiągnięcie jak największych
korzyści.
d) bezwzględne wykorzystanie podwładnych do realizacji własnych celów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
6. Komunikacja interpersonalna, to
a) wszelkie formy organizacji transportu miejskiego.
b) sposób przekazywania informacji za pomocą kanałów informacyjnych.
c) przekazywanie wiadomości za pomocą komunikatów radiowych.
d) informacje prasowe.
7. Strategia dominacji charakteryzuje się tym, że
a) każda ze stron konfliktu trochę korzysta i trochę traci.
b) cele uczestników konfliktu są maksymalnie zrealizowane.
c) jedna ze stron konfliktu, chcąc osiągnąć swoje cele, nie bierze pod uwagę celów
drugiej strony.
d) jedna ze stron konfliktu wycofuje się.
8. Sprawne negocjacje charakteryzują się
a) tylko dynamizmem.
b) tylko trwałością rozwiązania sytuacji konfliktowej.
c) dynamizmem i trwałością rozwiązania sytuacji konfliktowej.
d) zawarciem kompromisu.
9. Płaca netto jest to
a) płaca brutto pomniejszona o składkę ZUS i zaliczkę na poczet podatku
dochodowego.
b) płaca nie obciążona podatkiem.
c) płaca, która jest faktycznym kosztem pracodawcy.
d) wynagrodzenie za pracę najemną.
10. Zbiór podstawowych praw i obowiązków pracowników oraz pracodawców, jakie
wynikają ze stosunku pracy, to
a) układ zbiorowy pracy.
b) kodeks pracy.
c) regulamin pracy.
d) kodeks cywilny.
11. Pracę można także wykonywać na podstawie umów cywilnoprawnych, do których należą
a) umowa na czas określony i umowa zlecenie.
b) umowa zlecenie i umowa o dzieło.
c) umowa na czas nieokreślony i umowa o dzieło.
d) umowa na czas wykonania pracy i na okres próbny.
12. Elementami majątku trwałego przedsiębiorstwa, są
a) budynki, produkty gotowe, gotówka w kasie.
b) licencje, należności, grunty.
c) maszyny, budynki, grunty.
d) zapasy, należności, środki pieniężne.
13. Aktywa przedsiębiorstwa to
a) samochód dostawczy, budynek, gotówka w kasie.
b) samochód dostawczy, kapitał właściciela, zobowiązania wobec banku.
c) budynek, kapitał właściciela, gotówka w kasie.
d) kapitał właściciela, pożyczka od krewnych, kredyt w banku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
14. Jeżeli jedna strona finansuje zakup określonej rzeczy i przekazuje drugiej do użytkowania
w zamian za opłacanie czynszu, natomiast strona użytkująca ma prawo do zakupu tej
rzeczy po pewnym czasie, ale nie zawsze z tego korzysta, to jest to
a) najem.
b) dzierżawa.
c) leasing.
d) używanie.
15. Koszty stałe związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa są niezależne od wielkości
produkcji, zaliczamy do nich
a) koszty czynszu i amortyzacji budynków.
b) koszty czynszu i koszty surowców.
c) koszty robocizny i koszty surowców.
d) płace pracowników administracyjnych i koszty materiałów do produkcji.
16. Właściciel hurtowni papierniczej w Łodzi kupuje w Zakładach Papierniczych zeszyty po 2
złote i dolicza marżę hurtową równą 10%. Cena zeszytów w hurtowni wynosi
a) 2,20 zł
b) 2,86 zł
c) 3,00 zł
d) 2,10 zł
17. VAT jest podatkiem
a) dochodowym od osób prawnych.
b) dochodowym od osób fizycznych.
c) od nieruchomości.
d) od wartości dodanej od towarów i usług.
18. Zysk, to
a) różnica między wartością przychodów a kosztami.
b) koszty stałe pomniejszone o koszty zmienne.
c) dochodowość produktu.
d) straty i zyski w poszczególnych latach.
19. Forma opodatkowania na zasadach ogólnych, charakteryzuje się tym, że
a) brak obowiązku sprawozdawczego (prowadzenia księgi),
b) stawki podatku zależne od rodzaju działalności,
c) najprostsza forma opodatkowania,
d) obowiązek prowadzenia księgi przychodów i rozchodów.
20. Podstawą zapisów w księdze przychodów i rozchodów są następujące dokumenty
a) faktury VAT, lista płac, dowody opłat bankowych.
b) faktury VAT, PIT-28, lista płac.
c) faktury VAT, PIT-36, dowody opłat pocztowych.
d) faktury korygujące, umowa zlecenie, umowa o pracę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Prowadzenie działalności piekarskiej
Zakreśl poprawną odpowiedź
.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
a
b
c
d
5.
a
b
c
d
6.
a
b
c
d
7.
a
b
c
d
8.
a
b
c
d
9.
a
b
c
d
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
a
b
c
d
13.
a
b
c
d
14.
a
b
c
d
15.
a
b
c
d
16.
a
b
c
d
17.
a
b
c
d
18.
a
b
c
d
19.
a
b
c
d
20.
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
7. LITERATURA
1. Bieńkowska K.: Uproszczone formy ewidencji gospodarczej stosowane w małych firmach.
WSIP, Warszawa 1998
2. Flis I., Makiewicz M..: Własna firma. Wydawnictwo Park Sp. z o.o., Bielsko Biała 2004
3. Gregorczyk S., Romanowska M., Sopińska A., Wachowiak P.: Przedsiębiorczość bez
tajemnic. WSIP, Warszawa 2002
4. Makieła Z., Rachwał T.: Podstawy przedsiębiorczości. Nowa Era, Warszawa 2005
5. Sepkowska Z., Żurakowski F.: Wprowadzenie do zarządzania. WSIP, Warszawa 2000
6. Żurakowski F.: Przedsiębiorczość – Poszukiwanie pomysłu na firmę i jej uruchomienie.
WSIP, Warszawa 1999
Literatura metodyczna
Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
Warszawa 2002