Katedra Oczyszczania Wody i
Ś
cieków, Politechnika
Krakowska im. Tadeusza Ko
ś
ciuszki
WARUNKI ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW
Wiesława Styka
Katedra Oczyszczania Wody i
Ś
cieków, Politechnika
Krakowska im. Tadeusza Ko
ś
ciuszki
WARUNKI ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW
Wiesława Styka
Katedra Oczyszczania Wody i
Ś
cieków, Politechnika
Krakowska im. Tadeusza Ko
ś
ciuszki
WARUNKI ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW
• do urządzeń kanalizacyjnych
• do wód lub do ziemi
Wiesława Styka
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z dnia 27.04.2001 r Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późniejszymi zmianami) oraz
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229
z późniejszymi zmianami
Odprowadzanie ścieków do urządzeń
kanalizacyjnych
Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia
14 lipca
2006 (Dz.U.Nr136, poz.964)
w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców
ś
cieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania
ś
cieków do urządzeń kanalizacyjnych
• Sposób realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych
• Warunki wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, w
tym dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń w ściekach
przemysłowych wprowadzanych do kanalizacji,
• Sposób sprawowania kontroli ilości i jakości
ś
cieków
Uregulowania prawne
dotyczące substancji szczególnie
szkodliwych
• Szczególne korzystanie z wód
Ustawa „Prawo wodne” weszła w życie 01.01.2002 r
Uregulowania prawne
dotyczące substancji szczególnie
szkodliwych
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
15
grudnia 2008 (Dz.U.Nr229, poz.1538)
zmieniające
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
10
listopada 2005 (Dz.U.Nr233, poz.1988)
w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla
ś
rodowiska wodnego, których wprowadzanie w
ś
ciekach przemysłowych do urządzeń
kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia
wodno-prawnego
Odprowadzanie ścieków – korzystanie z wód
Prawo wodne definiuje różne rodzaje „korzystania z wód”
Odprowadzanie ścieków oczyszczonych z oczyszczalni może być
zakwalifikowane jako:
• Zwykłe korzystanie z wód – odprowadzanie ścieków z własnego
gospodarstwa, gdy ilość ścieków Q< 5 m
3
/d
•
Szczególne korzystanie z wód (tj. gdy ilość ścieków Q> 5 m
3
/d)
Szczególne
Szczególne
korzystanie z w
korzystanie z w
ó
ó
d wymaga pozwolenia wodno
d wymaga pozwolenia wodno
-
-
prawnego
prawnego
Odprowadzanie ścieków do wód
lub do ziemi
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
24
lipca 2006 (Dz.U.Nr137, poz.984)
w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy
wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz
w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla
ś
rodowiska wodnego
zmieniające
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
28
stycznia 2009 (Dz.U.Nr27, poz.169)
Wymagania dotyczące oczyszczania
ś
cieków bytowych i komunalnych
W Rozporządzeniu MŚ uzależnione są od:
• równoważnej liczby mieszkańców RLM, obliczonej na
podstawie
maksymalnego,
ś
redniego
tygodniowego
ładunku zanieczyszczenia wyrażonego wskaźnikiem BZT
5,
,
dopływającego do oczyszczalni w ciągu roku, z
wyłączeniem sytuacji nietypowych, w szczególności
wynikających z intensywnych opadów.
• Wprowadzono pięć zakresów obciążenia oczyszczalni,
wyrażonego RLM
Wartości dobowego ładunku BZT
5
i Q
ś
r.d
dla poszczególnych
zakresów RLM
RLM poniżej
2 000
od 2 000
do 9 999
od 10 000
do 14 999
od 15 000
do 99 999
Powyżej
100 000
Ł
BZT5
,
kg/d
< 120 120 - 599,9
600 - 899,9
900 - 5999,9
> 6000
Q, m
3
/d
q
j
=150
l/MR d
q
j
=200
l/MR d
< 300
< 400
300 -1499,9
400 -1999,8
1500 - 2249,8
2000 - 2999,8
2250 - 15000
3000 - 20000
> 15 000
> 20 000
Odstąpiono od podawania przepustowości oczyszczalni w
odniesieniu do średniodobowego przepływu ścieków Qśr.d, m
3
/d.
Rozporządzenie dopuszcza określenie warunków, jakim muszą
odpowiadać oczyszczone ścieki bytowe i komunalne poprzez podanie:
• najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń
lub
• minimalnego procentu redukcji zanieczyszczeń, określanego w
stosunku do ładunku zanieczyszczeń w ściekach dopływających do
oczyszczalni.
Warunki, jakim muszą odpowiadać
oczyszczone ścieki bytowe i komunalne
W pozwoleniu wodnoprawnym można zastosować
różny
sposób normowania warunków dla ścieków
oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni.
Ś
cieki bytowe a ścieki komunalne
Ś
cieki komunalne będące ściekami bytowymi wprowadzane do
wód nie powinny zawierać substancji zanieczyszczających w
ilościach przekraczających najwyższe dopuszczalne wartości
wskaźników zanieczyszczeń, które są określone w załączniku
nr 1 do rozporządzenia, lub powinny spełniać minimalny
procent redukcji zanieczyszczeń określony w tym załączniku.
Ś
cieki komunalne: bytowe z domieszką
ś
cieków przemysłowych
Ś
cieki komunalne inne niż ścieki bytowe wprowadzane do wód
nie powinny zawierać substancji zanieczyszczających w
ilościach przekraczających najwyższe dopuszczalne wartości
wskaźników zanieczyszczeń określone w załączniku nr 1 do
rozporządzenia lub powinny spełniać minimalny procent
redukcji zanieczyszczeń określony w tym załączniku, a
pozostałe
substancje
zanieczyszczające
nie
powinny
przekraczać najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników
zanieczyszczeń, które są określone w znaczniku nr 3 do
rozporządzenia.
System limitowania jakości ścieków
Przyjęty system nie uwzględnia chłonności wód odbiornika i nie
wymaga analizy wpływu ścieków oczyszczonych na odbiornik w
przekroju wylotu, przy ustalaniu projektowanej efektywności
oczyszczalni (taka analiza jest wymagana w Raporcie o
oddziaływaniu oczyszczalni na środowisko).
Wprowadzono jednak zastrzeżenie (§ 3):
ś
cieki (bez względu na ich rodzaj) wprowadzane do wód, nie mogą
uniemożliwić prawidłowego funkcjonowania ekosystemów wodnych
i spełnienia przez wody określonych dla nich wymagań
jakościowych, związanych z ich użytkowaniem, wynikającym z
warunków korzystania z wód regionu wodnego.
Najwyższe dopuszczalne wartości wskaźników lub
minimalny procent redukcji zanieczyszczeń przy
RLM
Lp Nazwa
wskaźnika
Jednostka
poniżej
2000
od 2000
do 9 999
od 10000
do 14999
od 15 000
do 99 999
Powyżej
100 000
1. BZT
5
mg O
2
/l
min %
redukcji
40
-
25
lub
70-90
25
lub
70-90
15
lub
90
15
lub
90
2. ChZT
mg O
2
/l
min %
redukcji
150
-
125
lub
75
125
lub
75
125
lub
75
125
lub
75
3. Zawiesina
og.
mg O
2
/l
min %
redukcji
50
-
35
lub
90
35
lub
90
35
lub
90
35
lub
90
4. Azot og.
mg O
2
/l
min %
redukcji
30
4)
15
4)
15
4)
35
5)
15
lub
80
10
lub
85
5. Fosfor og.
mg O
2
/l
min %
redukcji
5
4)
2
4)
2
4)
40
5)
2
lub
85
1
lub
90
wartości z indeksem
4)
- Azot i fosfor
wymagane wyłącznie w ściekach wprowadzanych do jezior i ich
dopływów oraz bezpośrednio do sztucznych zbiorników wodnych
usytuowanych na wodach płynących
wartości z indeksem
5)
Minimalnego procentu redukcji nie stosuje się do ścieków
wprowadzanych do jezior i ich dopływów, bezpośrednio do sztucznych
zbiorników wodnych usytuowanych na wodach płynących oraz do ziemi
Jak czytać tabelę (załącznik nr1)
Ś
cieki z indywidualnych systemów oczyszczania, odprowadzane do wód
- wymagania jak dla oczyszczalni ścieków komunalnych
o RLM poniżej 2000
Oczyszczalnie przydomowe
Ze względu na możliwość normowania minimalnego procentu redukcji
zanieczyszczeń, która określana jest w stosunku do ładunku
zanieczyszczeń
w
ś
ciekach
dopływających
do
oczyszczalni,
rozporządzenie MŚ wprowadza obowiązkowe pomiary ilości ścieków
oraz jakości ścieków surowych i oczyszczonych.
W rozporządzeniu określono:
•
dokładność z jaką należy dokonywać pomiaru przepływu
ś
cieków
•
minimalną liczbę pobieranych w ciągu roku średniodobowych
próbek ścieków surowych i oczyszczonych
(próbki należy pobierać w regularnych odstępach czasu, stale w
tym samym miejscu)
Obowiązkowe pomiary
Obowiązkowe pomiary
RLM
Parametr
poniżej
2 000
od 2 000 do
9 999
od 10 000 do
14 999
od 15 000
do 49 999
Powyżej
50 000
Dokładność
pomiaru natężenia
przepływu
15%
10%
5%
Minimalna
liczba
próbek
średnich
dobowych
3)
4
2
1)
12
4
2)
12
24
Pobór średnich dobowych próbek ścieków oraz pomiary ich
ilości i jakości powinny być dokonywane w regularnych
odstępach czasu, w miejscu, w którym ścieki są wprowadzane
do wód, a jeżeli to konieczne — w innym miejscu
reprezentatywnym dla ilości i jakości tych ścieków:
1) Ścieki przemysłowe - w zakresie szczególnie szkodliwych
substancji zanieczyszczających
określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia w tabeli I —
codziennie;
2) Ścieki przemysłowe w zakresie pozostałych substancji
zanieczyszczających
określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia w tabeli II
— z częstotliwością nie mniejszą niż raz na dwa miesiące.
Wymagania dla zawartości związków organicznych (BZT
5
i ChZT) oraz
zawiesin ogólnych są spełnione wówczas, gdy:
•liczba średnich dobowych próbek ścieków pobranych w ciągu
roku nie
spełniających warunków
dotyczących wartości
stężenia lub procentowej redukcji danego wskaźnika jest nie
większa niż określona w rozporządzeniu (załącznik nr 2).
•próbki średnie dobowe nie mogą wykazywać
znaczących
odchyleń od najwyższych dopuszczalnych wartości: w przypadku
BZT
5
i ChZT większych niż 100%, a w odniesieniu do zawiesin
ogólnych większych niż 150%.
Sposób oceny, czy ścieki oczyszczone
odpowiadają wymaganym warunkom
Jest uzależniona od liczby próbek średnich dobowych pobranych w ciągu
roku:
Liczba średnich dobowych próbek, które mogą
nie spełniać warunków
Lp. Liczba próbek średnich dobowych
pobranych w ciągu roku
Liczba próbek, które mogą nie
spełniać wymaganych warunków
1.
1 - 3
0
2.
4 - 7
1
3.
8 - 16
2
...
17 - 28
3
...
..
...
...
...
....
26
351 - 365
25
Wymagania dla zawartości
azotu ogólnego i fosforu ogólnego
są
spełnione wówczas, gdy:
•Średnie roczne nie przekraczają najwyższych dopuszczalnych
wartości stężenia lub spełniają minimalny procent redukcji
Uwaga !!!
Ustalono minimalną temperaturę 12
0
C w reaktorze biologicznym,
poniżej której nie należy uwzględniać średniodobowych wartości
stężeń azotu ogólnego przy obliczaniu wartości średniej rocznej.
Sposób oceny, czy ścieki oczyszczone
odpowiadają wymaganym warunkom
Bardzo ważne !!!
Rozstrzygnięto jednoznacznie kwestię
istotną
dla wielu
oczyszczalni, związaną ze spełnieniem warunków w okresie
intensywnych opadów.
W okresach zwiększonego dopływu ścieków do oczyszczalni,
przekraczającego dwukrotnie odpływ z oczyszczalni z okresu
bezdeszczowego, występujących przekroczeń nie uwzględnia
się przy ocenie spełniania wymagań.
(§ 8, pkt.6)
Wymagane warunki odnosi się :
• dla BZT
5
i ChZT oraz zawiesin ogólnych - do wartości średnich
dobowych
•dla azotu ogólnego i fosforu ogólnego – do wartości średnich
rocznych
Sposób oceny, czy ścieki oczyszczone
odpowiadają wymaganym warunkom
Wody deszczowe i roztopowe
(z powierzchni szczelnych):
Tereny, z których wody deszczowe muszą być oczyszczane podzielono na
2 grupy:
1.
tereny przemysłowe, składowe, bazy transportowe, porty, centra
miast, parkingi (F> 0,1 ha), drogi ekspresowe, krajowe,
wojewódzkie, powiatowe klasy G
2.
tereny obiektów magazynowania i dystrybucji paliw.
W oczyszczonych ściekach:
- zawartość zawiesin ogólnych < 100 mg/l
- substancji ropopochodnych < 15 mg/l.
Oczyszczania wymaga pierwsza fala ścieków, dopóki natężenie deszczu
nie przekroczy wartości kryterialnej. Oznacza to, że przed każdą
oczyszczalnią wód deszczowych można zainstalować przelew burzowy!!!
Wody deszczowe i roztopowe
(z powierzchni szczelnych):
Odpływ miarodajny (q
miar.
) dla uruchomienia przelewu (zrzutu) zależy od
rodzaju terenu i wynosi:
-
dla terenów zaliczonych do grupy 1: ilość jaka powstaje
z opadów o natężeniu > 15 l/s ha
-
dla terenów zaliczonych do grupy 2: ilość zależy od regionu,
wynika z opadu trwającego 15 min i powtarzającego się jeden raz
w roku, nie mniejsza niż powstająca z opadów o natężeniu 77 l/s ha
Kanalizacja ogólnospławna – przelewy burzowe
Dopuszczalność zrzutów ścieków przelewami burzowymi z
kanalizacji ogólnospławnej:
Przelew spełnia wymagania, jeżeli średnia roczna liczba zrzutów ścieków do odbiornika
nie przekracza 10.
Dla przelewów burzowych wód opadowych zrzucanych do jeziora o ciągłym dopływie
lub odpływie, albo sztucznego zbiornika wodnego, wprowadzono kryterium zaostrzające
- częstość zrzutów nie może być w tym przypadku wyższa niż 5 razy w roku
Określenie „średnia” liczba zrzutów jest istotnym uściśleniem, dotyczącym sytuacji gdy
dysponuje się obserwacją opadów z okresu 10 lat, ponieważ oznacza to, że w roku
mokrym, przy nadzwyczajnym wzroście opadów można dopuścić przekroczenie 10
zrzutów.
Dla sytuacji, w której brak danych obserwacyjnych, dodano alternatywnie drugie
kryterium uwzględniające miarodajne dla zadziałania przelewu, natężenie opadu w
zlewni: q
d
> 6 l/s ha, przy równoczesnym rozcieńczeniu ścieków wodami opadowymi
większym od 1+ 3.
Kanalizacja ogólnospławna – przelewy burzowe
Dla sytuacji, w której brak danych obserwacyjnych, ścieki z przelewów
burzowych mogą być wprowadzane do wód , jeżeli:
•
Kanalizacja doprowadza ścieki do oczyszczalni w aglomeracji o RLM poniżej
100 000
•
Natężenie przepływu w kanalizacji przed przelewem burzowym, wywołane
przez zjawiska opadowe, jest co najmniej czterokrotnie większe (3+1) Q od
ś
redniego natężenia przepływu w tej kanalizacji , w okresach pogody
bezopadowej, określonego dla doby o średniej ilości ścieków dopływających w
ciągu roku do oczyszczalni (Q)
Przelewy burzowe
Ocena spełnienia wymagań
dla zrzutów przez przelewy
(kanalizacji
ogólnospławnej
i
deszczowej)
powinna
być
przeprowadzana na podstawie kontroli eksploatacji urządzeń
oczyszczających, przeprowadzanej co najmniej 2 razy w roku
Jest to zapis mało precyzyjny i raczej trudny do jednoznacznego
wyegzekwowania.
Odprowadzanie ścieków do ziemi
Przewidziano
dwa
przypadki
normowania
warunków
dla
odprowadzania ścieków do ziemi:
Pierwszy przypadek dotyczy: ścieków bytowych, komunalnych, ścieków
pochodzących ze stacji uzdatniania wody, przemysłowych biologicznie
rozkładalnych, wód pochodzących z odwadniania zakładów górniczych
oraz ścieków oczyszczanych w procesie odwróconej osmozy, przy
zachowaniu wymagań, podanych w § 11:
-
ś
cieki bytowe o RLM poniżej lub równej 9 999: odpowiadają
wymaganiom określonym w zał. 1 dla aglomeracji o RLM od 2000
– 9 999
……………..
-
ś
cieki przemysłowe odpowiadają
wymaganiom dla ścieków
przemysłowych
-
najwyższy użytkowy poziom wód podziemnych znajduje się co
najmniej 1,5 lub 3 m pod dnem urządzeń wodnych
Rolnicze wykorzystanie ścieków
ś
cieki mogą być przeznaczone do rolniczego
wykorzystania:
-
jeżeli
BZT
5
ś
cieków
dopływających
jest
zredukowana o co najmniej 20 %, zawiesiny ogólne
o co najmniej 50%
Uwaga:
ś
cieki
muszą
odpowiadać
warunkom
sanitarnym , które są określone w zał. Nr 6 do
rozporządzenia.
Odprowadzanie ścieków do ziemi
Drugi przypadek dotyczy ścieków bytowych, z indywidualnych
budynków mieszkalnych zabudowy rozproszonej, które w ilości nie
przekraczającej 5 m
3
/d :
- mogą
być
odprowadzane
do
ziemi
za
pomocą
podpowierzchniowych urządzeń infiltracyjnych:
- w granicach gruntu stanowiącego własność odprowadzającego, -
jeśli najwyższy poziom wód podziemnych znajduje się co najmniej
1,5 m pod dnem urządzeń rozsączających,
- zawartość zawartość BZT
5
jest zredukowana o co najmniej 20 % a
- zawiesin ogólnych o co najmniej 50% w procesach wstępnego
oczyszczania.