posiadanie broni palnej w Polsce w ujeciu ewolucyjnym

Szkoła Policji w Katowicach

Zagadnienia

administracyjno-prawne

posiadania

broni

palnej

Polsce

Posiadanie broni palnej w ujęciu ewolucyjnym

Opracowanie:

nadkom. Piotr Podsiedlik

Zakład Służby Kryminalnej

OŁ

A POL

Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2010

Wszelkie prawa zastrzeżone – Szkoła Policji w Katowicach 2010

Książki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezależnie od zastosowanej
techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy.

Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach

Spis treści

Wstęp

..........................................................................................

Wyjaśnienie podstawowych pojęć i delimitacja broni

.................................

Problematyka administracyjno-prawna dotycząca posiadania broni w ujęciu

ewolucyjnym

.............................................................................

2.1. Okres międzywojenny

.......................................................................................

2.2. Okres powojenny

...............................................................................................

2.3.

Lata 1961 – 1999

...............................................................................................

Zakończenie

.................................................................................

Bibliografia

..................................................................................

Wstęp

Problematyka posiadania broni palnej wiąże się ściśle z tematyką obchodzenia

się z bronią, zarówno pod względem technicznym, taktycznym, jak i prawnym.

Wzbudzała ona zawsze i nadal wzbudza spore zainteresowanie i kontrowersje.

Kluczowym zagadnieniem opracowania „Posiadanie broni palnej w Polsce

w ujęciu ewolucyjnym” jest przedstawienie, jak ewoluowały przepisy prawne, na

których opierało się prawo do posiadania broni palnej w Polsce przez osoby fizyczne

w okresie od odzyskania niepodległości w roku 1918, praktycznie do chwili obecnej.

W pierwszej części opracowania, poświęconej niejako zagadnieniom

wprowadzającym, wyjaśnione zostaną podstawowe pojęcia, którymi operować

będziemy podczas omawiania zagadnień związanych z prawem posiadania broni.

W związku z tym, podane zostaną definicje pojęć, których zrozumienie jest niezbędne

w opisywaniu zagadnień administracyjno-prawnych posiadania broni palnej.

Zobrazowana zostanie również delimitacja broni dokonana według różnorodnych

kryteriów, celem lepszego odzwierciedlenia miejsca, jakie zajmuje broń palna

w ogólnym podziale broni. Będzie to klasyfikacja przeprowadzona przez

ustawodawcę, jak również podział, z którym możemy zetknąć się w literaturze

przedmiotu.

W dalszej części opracowania przedstawiona zostanie geneza obowiązującej

ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji oraz omówione zostaną zagadnienia

związane z posiadaniem broni w ujęciu ewolucyjnym.

Przedmiotowe opracowanie może być z powodzeniem wykorzystane jako

materiał uzupełniający przez słuchaczy szkolenia podstawowego, podczas omawiania

przepisów ustawy o broni i amunicji, a także przez słuchaczy szkolenia

specjalistycznego dla policjantów realizujących czynności w postępowaniach

administracyjnych.

1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć i delimitacja broni

Instytucja posiadania broni palnej jest tematem wyjątkowym ze względu na

samą specyfikę tej broni, jak również niebezpieczeństwo wiążące się z następstwami

jej nielegalnego posiadania i ewentualnego użycia. Stąd też posiadanie broni palnej

wymaga szczegółowych i gruntownych uregulowań prawnych.

Aby dokładnie omówić zagadnienia administracyjno-prawne posiadania broni

palnej w Polsce, należy przedtem dokonać wyjaśnienia podstawowych pojęć, którymi

będziemy się posługiwać.

Istotne z oczywistych względów wydaje się zdefiniowanie pojęcia samej broni

palnej, tego, czym ona jest, oraz miejsca, jakie zajmuje w ogólnym podziale broni.

Niektóre z ważniejszych pojęć prezentowanych w niniejszym opracowaniu

definiowane są przez ustawodawcę. W tym wypadku mamy do czynienia z definicjami

legalnymi. Zatem, w aspekcie prawnym, za broń uważane jest to, co ustawodawca

bronią nazywa. Jest to zgodne z łacińską maksymą mówiącą, że czego prawo nie

rozróżnia, tego nie należy rozróżniać (Lege non distinguente nec nostrum est

distinguere). Dlatego też właściwe wydaje się być rozpoczęcie definiowania

podstawowych pojęć od ich treści zawartej w poszczególnych ustawach.

Ilekroć w ustawie z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji

jest mowa o broni,

należy przez to rozumieć:

1) broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową

i sygnałową;

2) broń pneumatyczną;

3) miotacze gazu obezwładniającego;

4) narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu:

a) broń białą w postaci:

ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni,

kastetów i nunczaków,

T.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525, z późn. zm. – określana dalej w skrócie ustawą o broni i amunicji.

pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub

zawierających wkładki z takiego materiału,

pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału,

imitujących kij bejsbolowy,

b) broń cięciwową w postaci kusz,

c) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii

elektrycznej.

Gotowe lub obrobione istotne części broni lub amunicji uważa się za broń lub

amunicję. Istotnymi częściami broni palnej i pneumatycznej są (art. 5 ust. 2): szkielet

broni, baskila, lufa, zamek, komora zamkowa oraz bęben nabojowy. Istotnymi

częściami amunicji są (art. 5 ust. 3): pociski wypełnione materiałami wybuchowymi,

chemicznymi

środkami obezwładniającymi lub zapalającymi albo innymi

substancjami, których działanie zagraża życiu lub zdrowiu, spłonki inicjujące spalanie

materiału miotającego i materiał miotający w postaci prochu strzelniczego.

Wydaje się, że należy nieco uzupełnić przytoczone definicje amunicji. Otóż

według Ilustrowanej encyklopedii współczesnej broni palnej: „Amunicja – to środki

bojowe, służące do niszczenia i obezwładniania siły żywej, punktów ogniowych,

sprzętu, burzenia lub niszczenia umocnień, przeszkód i różnych obiektów, zadymiania,

oświetlania, skażania terenu (...) itp.”

Przedstawione zostaną teraz definicje poszczególnych rodzajów broni. Jak już

wcześniej wspominano, pierwszeństwo należy się definicjom ustawowym. Zgodnie

z ustawą o broni i amunicji: „(…) bronią palną jest niebezpieczne dla życia lub

zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na

skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub

substancji z lufy albo z elementu zastępującego lufę, a przez to do rażenia celów na

odległość”.

Wydawałoby się, że jest to dość szczegółowe określenie broni palnej, biorąc

pod uwagę fakt, iż ustawodawca w ustawie o broni, amunicji i materiałach

wybuchowych z 1961 r. nie definiuje pojęcia broni palnej, natomiast w rozporządzeniu

Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. spotkamy tylko lakoniczną wzmiankę,

A. Ciepliński i R. Woźniak, Ilustrowana encyklopedia współczesnej broni palnej, Warszawa 1997, s. 8.

że: „Bronią w rozumieniu niniejszego prawa jest każde narzędzie, przeznaczone do

zadawania bezpośrednio lub pośrednio urazów cielesnych”

W literaturze przedmiotu spotkamy różne określenia broni palnej. Można

zaryzykować twierdzenie, że tyle jest jej określeń, ilu jest badaczy zjawisk związanych

z ową bronią. Każdy z nich wysuwa swoją definicję broni palnej. M. Kulicki uważa,

że: „Wśród autorów zabierających głos na temat definicji broni palnej i amunicji

występują różnice zdań. Ponieważ wypowiadający się są na ogół znawcami

przedmiotu, przyczyna rozbieżności dotyczy niewątpliwie słownictwa. Źródła

trudności wiążą się także z rozwojem techniki, gdyż współczesne tendencje

rozwojowe broni zmieniają granice przyjętych i ustabilizowanych wyobrażeń o tym,

co zwykło się uważać za broń palną”

Chociaż zdanie to wypowiedziane zostało przeszło dwadzieścia pięć lat temu,

nie straciło nic ze swojej aktualności. Warto zatem jest przytoczyć kilka definicji, aby

zobrazować, jak na przestrzeni minionych lat ewoluowało pojęcie broni palnej oraz

czym różnicowały się poglądy na broń poszczególnych autorów.

Jako pierwsza przytoczona zostanie definicja zaproponowana przez

S. Adamczaka, która przez wiele lat uznawana była przez innych autorów za

wystarczającą do wyznaczenia pojęcia broni palnej. Zgodnie z propozycją tego autora:

„Broń palna jest to przyrząd (urządzenie), w którym sprężone gazy, powstałe podczas

spalania się materiału miotającego, wyrzucają pocisk (pociski) z lufy lub elementu ją

zastępującego”

Określenie to było krytykowane przez środowisko naukowe związane

z kryminalistycznym ujęciem problematyki broni palnej. Spowodowało to, że

S. Adamczak zmodyfikował wysuniętą przez siebie definicję. W nowym brzmieniu

wyglądała ona następująco: „Broń palna jest to przyrząd, w którym sprężone gazy,

powstałe podczas spalania materiału miotającego, zdolne są do wyrzucania pocisku

(pocisków) z lufy lub elementu ją zastępującego”

Art. 1 rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. Prawo o broni, amunicji i materiałach

wybuchowych (Dz. U. Nr 94, poz. 807).

M. Kulicki, Nieostrożne obchodzenie się z bronią palną. Studium z zakresu kryminalistyki, Toruń 1982, s. 11.

S. Adamczak, Pojęcie broni palnej, „Problemy Kryminalistyki” 1967, nr 66, s. 205.

S. Adamczak, Retrospektywne spojrzenie na definicję broni palnej, „Służba MO” 1974, nr 4-5, s. 708.

Z jeszcze innym określeniem broni palnej spotkamy się w Encyklopedii techniki

wojskowej. Według autorów tej definicji: „Broń palna – to broń miotająca pociski siłą

gazów prochowych, powstających podczas spalania się prochu”

Z kolei A. Ciepliński i R. Woźniak w Ilustrowanej encyklopedii współczesnej

broni palnej definiują broń palną, jako broń miotającą, zawierającą układ miotający,

w którym do napędu pocisków jest wykorzystywana energia kinetyczna gazów,

powstających podczas spalania ładunku miotającego (napędowego)

Na uwagę zasługuje również określenie broni palnej zaproponowane przez

T. Hanauska, który wielokrotnie zabierał głos w ogólnopolskiej dyskusji na temat

zrównania broni palnej ostrej z bronią palną gazową. Według niego: „Broń palna, to

urządzenie (przyrząd), które w swym zgodnym z przeznaczeniem użyciu, może być

niebezpieczne dla życia lub zdrowia człowieka i jest zdatne do wielokrotnego rażenia

pociskami na znaczną odległość oraz posiada zdolność do rażenia pociskami lub

substancjami niestałymi, a także oddziaływaniem termicznym, względnie optycznym,

dzięki wykorzystaniu fal elektromagnetycznych (broń laserowa)”

. Jest to chyba

najpełniejsze ujęcie istoty broni palnej z napotkanych w literaturze przedmiotu, jednak

powszechnie obowiązującą jest cytowana definicja ustawodawcy.

Przytoczone na wstępie niektóre z określeń broni palnej obrazują, jak różnie jest

ona postrzegana przez osoby zajmujące się problematyką broni i jak ewoluowało jej

definiowanie na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. Może ta odrębność wynika

z nauki, dla której jest tworzona definicja. M. Kulicki twierdzi, że skrystalizowały się

odrębne kierunki definiowania broni palnej. Pierwszy kierunek wychodzi z kryterium

przeznaczenia, drugi kładzie główny nacisk na energię miotającą, a trzeci na elementy

konstrukcyjne

. Przyczyną takiej rozbieżności jest również niewątpliwie rozwój

techniczny (konstrukcyjny) samej broni palnej. W określeniach tych jest sporo

podobieństw.

W ustawie o broni i amunicji zetkniemy się również z innymi pojęciami,

których ustawodawca wprost nie definiuje, a znaczenie których należy wyjaśnić celem

J. Modrzewski, Encyklopedia techniki wojskowej. Warszawa 1987, s. 75.

A. Ciepliński i R. Woźniak, Ilustrowana encyklopedia…, s. 39.

T. Hanausek, Problemy z bronią palną, „Gazeta Policyjna” nr 47 z 13.12.1998.

M. Kulicki, Nieostrożne obchodzenie się z bronią…, s.10.

lepszego zrozumienia omawianych zagadnień związanych z instytucją posiadania

broni palnej i przeprowadzaną w dalszej części pracy delimitacją tej broni.

Przykładowym jest pojęcie „broni gazowej” czy też „broni palnej gazowej”

z którym zetkniemy się w ustawie o broni i amunicji, jak również w literaturze

przedmiotu. Ustawodawca nie definiuje pojęcia broni gazowej, określa tylko, że

wchodzi ona w skład grupy broni palnej. Według Normy Polskiej: „Broń gazowa, to

urządzenie wykonane w formie rewolweru, pistoletu lub w innym kształcie, służące do

wyrzucania chemicznych środków obezwładniających na odległość za pomocą

ładunku miotającego”

Napotkamy również inne określenia tej broni. W powoływanej już,

Ilustrowanej encyklopedii współczesnej broni palnej zetkniemy się z następującym jej

określeniem: „Broń gazowa – broń miotająca przeznaczona do rażenia przeciwnika

strumieniem rozpylonych substancji toksycznych (nabój gazowy), wywołujących nie

dające się opanować krótkotrwałe reakcje obronne organizmu (w postaci silnego

łzawienia, spazmatycznego zaciskania powiek, niepowstrzymanego kaszlu, kichania,

nudności, ostrych bólów, zaburzenia równowagi i koordynacji wzrokowo-ruchowej,

osłabienia itp.) uniemożliwiające podjęcie skutecznej akcji odwetowej”

. Autorzy

wprowadzają również pojęcie: „Broń gazowa palna – czyli, broń gazowa lufowa

przystosowana do odpalania wyłącznie nabojów gazowych”

W praktyce spotkamy również nieautoryzowane definicje broni gazowej.

Według jednej z nich: „Broń gazowa, to ręczna broń palna na ogół podobna do

rewolweru albo pistoletu, przeznaczona do krótkotrwałego obezwładniania siły żywej

(do kilku metrów) aerozolem rozpylonych substancji chemicznych (łzawiących,

drażniących lub paraliżujących)”

Obecnie broń gazowa uznawana jest za broń palną, tak więc wszystkie jej

definicje przedstawiane są przy uwzględnieniu mechanizmu działania tej broni

i skutków jakie wywołuje jej użycie.

Norma Polska (PN – 90/K – 86 100 z dnia 17.12.1990 r).

A. Ciepliński i R. Woźniak, Ilustrowana encyklopedia…, s. 38.

Tamże, s. 38.

T. Pogórski i G. Rusek, Tajemnice działania. Broń gazowa. Ręczne miotacze gazowe, Wrocław 1998, s. 7.

Ustawodawca definiuje również pojęcie broni palnej sygnałowej. Jest to

urządzenie wielokrotnego użycia, które w wyniku działania sprężonych gazów,

powstających na skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia

z lufy o kalibrze nie mniejszym niż 25 mm substancji w postaci ładunku

pirotechnicznego celem wywołania efektu wizualnego lub akustycznego.

Ustawodawca wyróżnił jeszcze broń palną alarmową, będącą urządzeniem

wielokrotnego użycia, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na

skutek spalania materiału miotającego, wywołuje efekt akustyczny, a wystrzelona

z lufy lub elementu ją zastępującego substancja razi cel na odległość nie większą niż

1 metr.

Zarówno broń palna sygnałowa, broń palna alarmowa oraz broń gazowa,

uznawane są za broń palną.

Kolejnym pojęciem definiowanym przez ustawodawcę w ustawie o broni

i amunicji jest broń pneumatyczna. Jest ona identyfikowana z niebezpiecznym dla

życia lub zdrowia urządzeniem, które w wyniku działania sprężonego gazu jest zdolne

do wystrzelenia pocisku z lufy lub elementu ją zastępującego i przez to zdolne do

rażenia celów na odległość, a energia kinetyczna pocisku opuszczającego lufę lub

element ją zastępujący przekracza 17 J.

Wprawdzie posiadanie broni białej nie wchodzi w zakres tematu niniejszego

opracowania, jednak warto w tym miejscu przytoczyć jej ustawową definicję, w myśl

której broń biała, to broń przeznaczona do walki wręcz. Do broni białej zalicza się

broń kłującą, drzewcową, obuchową i sieczną oraz różne przedmioty używane do

walki wręcz, jak kastety, pałki itp.

Z pojęciem broni palnej nierozerwalnie związane jest pojęcie amunicji do tej

broni. Kiedy w ustawie o broni i amunicji jest mowa o amunicji, należy przez to

rozumieć amunicję do broni palnej. W rozumieniu przywołanej ustawy amunicją są

naboje scalone i naboje ślepe przeznaczone do strzelania z broni palnej. W praktyce

spotkamy jeszcze jedno legalne określenie amunicji. Otóż ustawodawca stwierdza, że

amunicja to wyroby wypełnione materiałem wybuchowym, przeznaczone do miotania

A. Ciepliński i R. Woźniak, Ilustrowana encyklopedia…, s. 35.

przy użyciu broni palnej, służące do niszczenia lub obezwładniania celów, a także do

celów ćwiczebnych

. Przedstawiona definicja jest zdecydowanie pełniejsza.

Uwzględniając fakt, iż poruszamy się w obrębie broni palnej, a więc broni

strzeleckiej, należy wyjaśnić, iż amunicją strzelecką są naboje i pociski (granaty)

wystrzeliwane z broni strzeleckiej

W zależności od przeznaczenia amunicję dzielimy na:

1) naboje rewolwerowe;

2) naboje pistoletowe;

3) naboje pośrednie;

4) naboje karabinowe;

5) naboje wielokalibrowe.

Jeżeli omawiana jest delimitacja broni, to ustawodawca rozróżnił w ustawie

o broni i amunicji cztery zasadnicze rodzaje broni:

1) palną (w skład której wchodzi broń bojowa, myśliwska, sportowa, gazowa,

alarmowa i sygnałowa);

2) pneumatyczną (wiatrówki, broń do paintballa);

3) miotacze gazu obezwładniającego;

4) narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu i zdrowiu, czyli

broń białą oraz cięciwową, a także przedmioty przeznaczone do obezwładniania

osób za pomocą energii elektrycznej.

W literaturze przedmiotu dotyczącej problematyki broni spotkamy się

z różnorodnym jej podziałem. Podziały mogą być dokonywane według różnych

kryteriów. Wspomnieć tu można chociażby o klasyfikacji ze względu na budowę,

przeznaczenie, sposób działania, kaliber, sposób przeładowania, rodzaj

wystrzeliwanego pocisku, rodzaj energii wykorzystywanej do miotania, donośność,

przeznaczenie taktyczne itp.

Według kryterium sposobu działania broń dzielimy na:

1) broń białą;

Art. 3 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie

wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią
o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. Nr 67, poz. 679).

A. Ciepliński i R. Woźniak, Ilustrowana encyklopedia…, s. 11.

2) broń miotającą;

3) broń obronną.

W skład szeroko pojmowanej kategorii broni wchodzi m. in. broń miotająca,

mianem której obejmujemy „broń przeznaczoną do miotania różnego rodzaju

pocisków. W zależności od źródła energii wykorzystywanej do miotania, dzieli się ona

na broń:

1) neurobalistyczną – wykorzystującą sprężystość materiałów (np. łuki, kusze);

2) barobalistyczną – wykorzystującą siłę odśrodkową (np. proce);

3) pneumatyczną – wykorzystującą energię sprężonych gazów (np. wiatrówki,

moździerze pneumatyczne);

4) pirobalistyczną (palną) – wykorzystującą energię gazów powstałych ze spalania

ładunku miotającego (zwykle prochu)”

Broń palna (pirobalistyczna) z kolei dzieli się na:

1) broń lufową;

2) broń rakietową.

Według kryterium przeznaczenia broń dzieli się na:

1) broń wojskową (bojową);

2) broń myśliwską;

3) broń sportową;

4) broń cywilną.

Broń myśliwską dzielimy na:

1) broń śrutową;

2) broń kulową;

3) broń kombinowaną.

Dla celów niniejszego opracowania najwłaściwszą i najtrafniejszą wydaje się

być delimitacja broni ze względu na jej przeznaczenie. Podobny podział prezentuje

ustawodawca w ustawie o broni i amunicji. Poniżej zdefiniowane zostaną

poszczególne rodzaje broni mieszczące się w tej właśnie grupie, a więc: „Broń

bojowa (wojskowa) – to broń wchodząca w skład etatowego wyposażenia

pojedynczych żołnierzy, pododdziałów oraz większych związków taktycznych

Tamże, s. 39.

i operacyjnych regularnych sił zbrojnych, przeznaczona do obezwładniania siły żywej,

niszczenia sprzętu, umocnień, przeszkód i różnych obiektów przeciwnika,

dezorganizowania jego systemów dowodzenia i zaopatrywania oraz ogniowego

wsparcia działań bojowych wojsk własnych”

„Broń myśliwska – broń palna do polowania na zwierzynę i ptactwo łowne.

Dzieli się na broń myśliwską śrutową, kulową i kombinowaną”

„Broń sportowa – broń pochodna od broni bojowej, przeznaczona do

wyposażenia pojedynczego zawodnika w następujących dyscyplinach sportowych:

szermierka, rzut oszczepem, łucznictwo i strzelectwo. Kaliber broni sportowej nie

przekracza 9 mm, wiatrówek – 4,5 mm”

Mniej skomplikowana definicja broni sportowej zamieszczona jest we

wspomnianej już Ilustrowanej encyklopedii współczesnej broni palnej, według której:

„Broń sportowa – to broń przeznaczona do rywalizacji sportowej, szkolenia

i treningów”

Tamże, s.40.

J. Modrzewski, Encyklopedia techniki…, s. 75.

Tamże, s. 76.

A. Ciepliński i R. Woźniak, Ilustrowana encyklopedia…, s. 40.

Według

przeznaczenia

Według sposobu działania

Według rodzaju energii wykorzystanej do miotania

Według donośności

Według przeznaczenia taktycznego

Wykres 1.1. Ogólny podział broni

Tamże, s. 34.

starożytna

średniowieczna

rednio

wieczna

nowożytna

dawna

współczesna

BROŃ

wojskowa

myśliwska

sportowa

cywilna

Biała

Miotająca

Ochronna

bezpośrednia

pośrednia

kłująca

drzewcowa

obuchowa

sieczna

neurobalistyczna

barobalistyczna

pirobalistyczna

pneumatyczna

lufowa

rakietowa

taktyczna

operacyjno

taktyczna

strategiczna

przeciwpancerna

przeciwlotnicza

lotnicza

morska

ogólnego

przeznaczenia

gładkolufowa

poligonalna

bruzdowana

odprzodkowa

odtylcowa

strzelecka

artyleryjska

„Broń cywilna – broń przeznaczona do obrony osobistej oraz ochrony mienia

(indywidualnego i społecznego). Najczęściej stosowaną bronią cywilną jest broń

gazowa”

Podział broni i miejsce broni palnej wśród innych kategorii broni obrazuje

schemat przedstawiony w dalszej części rozdziału.

Uwzględniając temat przedmiotowego opracowania kluczowym wydaje się

także pojęcie samego „posiadania”. Według językoznawców posiadanie rozumiane

jest następująco: „Posiadać – mieć coś jako swoją własność, być właścicielem czegoś,

zwykle mającego dużą wartość materialną. Posiadacz – ten, kto coś posiada, ma na

własność jakąś rzecz”

Posiadanie jest konstrukcją, która odgrywa doniosłą rolę na gruncie prawa

cywilnego. Szczegółowe omawianie zagadnień posiadania wykracza poza ramy

niniejszego opracowania. Zgodnie z tytułem obejmuje ono jedynie zagadnienia

administracyjno-prawne.

Niezależnie od tego, kwestia posiadania budziła

niejednokrotnie zainteresowanie w piśmiennictwie prawnym

Według cywilistów, „posiadanie polega na faktycznym władaniu rzeczą we

własnym imieniu, które odpowiada treści określonego prawa podmiotowego. Może to

być także taki stan, że osoba nie mająca prawa podmiotowego będzie posiadaczem,

np. złodziej, paser itp.”

Kodeks cywilny w art. 336 określa mianem posiadacza rzeczy zarówno tego,

kto nią faktycznie włada – jak właściciel, jak i tego, kto nią faktycznie włada – jak

użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy

się określone władztwo nad cudzą rzeczą. Kodeks cywilny wyróżnia w związku z tym

dwa rodzaje posiadania:

1) posiadanie samoistne – osoba włada rzeczą jak właściciel;

2) posiadanie zależne – podmiot włada cudzą rzeczą jak użytkownik, najemca,

dzierżawca.

J. Modrzewski, Encyklopedia techniki…, s. 76.

M. Szymczak, Słownik języka polskiego. Tom II L-P, Warszawa 1995.

Zob. S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga, Warszawa 1996.

P. Kubiński, Wybrane zagadnienia prawa cywilnego i gospodarczego, Olsztyn 1996, s. 58.

Przedmiotem posiadania „w rozumieniu i ze skutkami określonymi w kodeksie

cywilnym mogą być tylko rzeczy, a więc przedmioty materialne, które mogą być

przedmiotem prawa i obiegu (obrotu). Toteż przedmioty wyłączone z obiegu (np.

broń, amunicja, materiały rozszczepialne, miotacze gazu) mogą być wprawdzie

przedmiotem władania, ale władanie to nie jest posiadaniem w rozumieniu kodeksu

cywilnego”

Prawo posiadania broni, jest prawem szczególnym, a jej nielegalne posiadanie

jest zagrożone sankcją karną. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego:

„Posiadaniem w rozumieniu art. 286 KK (obecnie art. 263 KK – przyp. autora) jest

każde władanie bronią palną lub amunicją bez względu na to, czy sprawca ma zamiar

zatrzymać wymienione przedmioty przez dłuższy, czy też krótszy okres”

W innym wyroku Sądu Najwyższego możemy wyczytać, że: „Posiadaniem

broni palnej lub amunicji, w rozumieniu art. 286 KK jest każde władanie nimi, jeżeli

tylko towarzyszy sprawcy taki zamiar, nawet bez chęci zatrzymania tych rzeczy na

własność”

Zagadnienia posiadania broni w krajach członkowskich Unii Europejskiej

reguluje dyrektywa Unii Europejskiej z dnia 18 czerwca 1991 r. dotycząca kontroli

nabywania i posiadania broni – ustanawiająca Europejską kartę broni palnej

, zwana

dalej dyrektywą unijną z 1991 r., a także zalecenia Komisji Europejskiej z dnia

25 lutego 1993 r.

, które zostały uzupełnione zaleceniem z dnia 12 stycznia 1996 r.

dotyczącym Europejskiej karty broni palnej

. Wymieniona dyrektywa z 1991 r.

wprowadza podział broni palnej na cztery kategorie:

1. Kategoria A – broń palna niedozwolona. W skład tej kategorii wchodzą:

pociski bojowe wybuchające i miny, broń automatyczna, broń udająca inne

przedmioty,

amunicja

pociskami

penetrującymi,

wybuchającymi

i zapalającymi oraz pociski do takiej amunicji, amunicja do pistoletów

i rewolwerów z pociskami rozrywającymi i pociski do takiej amunicji,

S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego…, s. 380.

Wyrok SN z dnia 04.11.1975 r., Rw 562/75, OSKNW 1971/11/179.

Wyrok SN z dnia 13.08.1993 r., WR 107/93, OSNKW 1993/11-12/74.

91/477/EEC.

93/129/EEC, 93/216/EEC.

Zob. szerzej E. Toczek, Kontrola nabywania i przechowywania broni palnej w Unii Europejskiej – Europejska

karta broni palnej, Biuro Studiów i Ekspertyz 1997, informacja 505.

z wyjątkiem broni do polowania i do strzelania na strzelnicach dla osób, które

mają pozwolenie na korzystanie z niej.

2. Kategoria B – broń palna wymagająca zezwolenia. W skład tej kategorii

wchodzi:

krótka

broń

palna

półautomatyczna

oraz

repetująca,

krótka broń palna jednostrzałowa z centralnie ustawioną iglicą (centre-fire

percussion), krótka broń palna jednostrzałowa z iglicą ustawioną z boku

(rimifire percussion), której długość całkowita nie przekracza 28 cm, długa

broń palna jednostrzałowa, której magazynek i komora mogą razem pomieścić

ponad trzy naboje, długa broń palna półautomatyczna, której magazynek

i komora nie mogą razem pomieścić ponad trzy naboje jeśli mechanizm

ładujący jest wyjmowalny lub jeśli nie jest pewne czy broń tę można przerobić,

za pomocą zwykłych narzędzi, w broń, której magazynek i komora mogą

pomieścić więcej niż trzy naboje, repetująca i półautomatyczna długa broń

palna z lufą o gładkim przewodzie, której długość nie przekracza 60 cm,

półautomatyczna broń palna dla użytku cywilnego, która jest podobna do broni

z mechanizmami automatycznymi.

3. Kategoria C – broń palna wymagająca zadeklarowania. W skład tej kategorii

wchodzi: repetująca długa broń palna inna niż wymieniona w kategorii B, długa

broń palna z jednostrzałową lufą gwintowaną, półautomatyczna długa broń

palna inna niż wymieniona w kategorii B, jednostrzałowa krótka broń palna

z iglicą ustawioną z boku (rimfire percussion), której długość całkowita nie

przekracza 28 cm.

4. Kategoria D – inna broń palna, w skład której wchodzi jednostrzałowa broń

palna gładkolufowa.

W skład wymienionych wyżej kategorii nie wchodzi broń niezdolna do użytku,

broń alarmowa, sygnalizacyjna, do wzywania pomocy, do uboju bydła lub harpun

używany przy łowieniu ryb, broń antyczna lub kopie takiej broni, które nie mieszczą

się w żadnej z wymienionych kategorii.

Usystematyzowanie podziału broni i amunicji w polskim systemie prawnym,

które po wstąpieniu naszego kraju do Unii Europejskiej musi być analogiczne do

prawa wspólnotowego określonego w dyrektywie Rady Europy, zrodziło konieczność

kategoryzacji broni palnej według norm określonych w przedmiotowej dyrektywie.

Dokonanie takiego podziału ma z kolei bezpośredni wpływ na możliwość

zakwalifikowania danej broni występującej w polskiej systematyce do odpowiadającej

jej kategorii dyrektywy oraz zapisanie takiej kategorii w Europejskiej Karcie Broni

Palnej – dokumencie uprawniającym do przewozu broni palnej i amunicji pomiędzy

państwami członkowskimi Unii Europejskiej przez obywateli tych państw.

Ustawodawca polski, w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych

i Administracji z dnia 11 lutego 2005 r. w sprawie rodzajów broni palnej

odpowiadających kategoriom broni palnej określonych w dyrektywie w sprawie

kontroli nabywania i posiadania broni

, dokonał podziału broni palnej na następujące

kategorie:

1. Kategoria A – kategoria broni palnej określona w dyrektywie, do której

należąca broń palna i amunicja jest niedopuszczona do nabywania i posiadania

przez osoby fizyczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Kategoria B - kategoria broni palnej określona w dyrektywie, do której

należąca broń palna wymaga posiadania pozwolenia wydanego przez właściwe

władze polskie w celu nabywania i posiadania przez osoby fizyczne na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Kategoria C - kategoria broni palnej określona w dyrektywie, do której

należąca broń palna wymaga zarejestrowania.

4. Kategoria D - kategoria broni palnej określona w dyrektywie, do której

należąca broń palna nie wymaga posiadania pozwolenia albo zarejestrowania.

Ustawodawca w cytowanym akcie prawnym wprowadza dodatkowy podział

broni palnej z uwagi na jej wielkość, jak również sam mechanizm oddawania strzału.

Według tego podziału wyróżniamy następujące kategorie broni palnej:

1. Broń palna krótka – broń palna z lufą, której długość nie przekracza 30 cm lub

której całkowita długość nie przekracza 60 cm, w tym pistolety i rewolwery

centralnego zapłonu o kalibrach od 6,35 mm do 11,43 mm (0.45”), pistolety

sygnałowe o kalibrze 26 mm oraz pistolety i rewolwery bocznego zapłonu

Dz. U. Nr 32, poz. 285.

o kalibrze 5,6 mm (0.22”) przeznaczone do strzelania amunicją „long rifle” lub

„short”;

2. Broń palna długa – każda broń palna inna niż broń palna krótka;

3. Broń palna automatyczna – broń palna, która przeładowuje się samoczynnie po

każdym oddanym strzale i jest przystosowana do odstrzelenia za jednym

uruchomieniem spustu więcej niż jednego naboju, w tym pistolety maszynowe

o kalibrach od 6,35 mm do 9,65 mm (0.38”) oraz karabinki o kalibrach od 5,45

mm do 7,62 mm;

4. Broń palna półautomatyczna – broń palna, która przeładowuje się samoczynnie

po każdym oddanym strzale i jest przystosowana do odstrzelenia za jednym

uruchomieniem spustu tylko jednego naboju, w tym pistolety centralnego

zapłonu o kalibrach od 6,35 mm do 11,43 mm (0.45”), pistolety bocznego

zapłonu o kalibrze 5,6 mm (0.22”) przeznaczone do strzelania amunicją „long

rifle” lub „short”, strzelby o kalibrze wagomiarowym nie większym niż 12

z komorą nabojową o długości do 76 mm oraz karabinki o kalibrach od 5,45

mm do 7,62 mm;

5. Broń palna powtarzalna – broń palna, która po wystrzeleniu naboju może zostać

ponownie naładowana ręcznie z magazynka lub bębna nabojowego, w tym

rewolwery centralnego zapłonu o kalibrach od 6,35 mm do 11,43 mm (0.45”),

rewolwery bocznego zapłonu o kalibrze 5,6 mm (0.22”) przeznaczone do

strzelania amunicją „long rifle” lub „short”, strzelby o kalibrze wagomiarowym

większym niż 12 z komorą nabojową o długości do 76 mm, karabiny

centralnego zapłonu o kalibrze nieprzekraczającym 11,43 mm (0.45”) oraz

karabinki bocznego zapłonu o kalibrze 5,6 mm (0.22”);

6. Broń palna jednostrzałowa – broń palna, którą ładuje się przed każdorazowym

strzałem poprzez ręczny załadunek naboju do komory lub wgłębienia na

ładunek w części zamkowej lufy, w tym pistolety sygnałowe o kalibrze 26 mm,

pistolety bocznego zapłonu o kalibrze 5,6 mm (0.22”), karabiny bocznego

zapłonu o kalibrze 5,6 mm (0.22”) przeznaczone do strzelania amunicją „long

rifle”, strzelby gładkolufowe o kalibrze wagomiarowym nie większym niż 12

z komorą nabojową o długości do 76 mm, karabiny centralnego zapłonu

o kalibrze nieprzekraczającym 11,43 mm (0.45”) oraz w pełni funkcjonalne

kopie zabytkowej broni palnej ładowanej odprzodowo na nabój niescalony

w postaci pistoletów, rewolwerów i karabinów o kalibrze do 0.58”.

Prawodawca, w tym samym akcie prawnym, dokonuje również podziału

amunicji do broni palnej, wprowadzając jej następujące kategorie:

1. Amunicja z pociskami penetrującymi – amunicja do użytku wojskowego

z pociskami osłoniętymi i posiadającymi rdzeń penetrujący.

2. Amunicja z pociskami wybuchającymi – amunicja do użytku wojskowego

z pociskami zawierającymi ładunek eksplodujący przy uderzeniu.

3. Amunicja z pociskami zapalającymi – amunicja do użytku wojskowego

z pociskami zawierającymi mieszaninę chemiczną, która ulega zapaleniu przy

kontakcie z powietrzem lub przy uderzeniu.

Kategoriom broni palnej, określonym w dyrektywie unijnej w sprawie kontroli

nabywania i posiadania broni, odpowiadają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

następujące rodzaje broni palnej:

1. Kategoria A:

1) broń palna automatyczna i broń palna półautomatyczna podobna do broni

palnej automatycznej;

2) broń palna:

a) wytworzona lub przerobiona w sposób pozwalający na zatajenie jej

przeznaczenia lub ułatwiający jej skryte używanie, a także broń palna

imitująca innego rodzaju przedmioty,

b) wyposażona w tłumik huku lub przystosowania do strzelania z użyciem

tłumika huku,

c) wyposażona w laserowe lub noktowizyjne urządzenia służące do

zwiększenia dokładności celowania,

d) której nie można wykryć przy pomocy urządzeń przeznaczonych do

kontroli osób i bagażu;

3) amunicja:

a) z pociskami penetrującymi, wybuchającymi i zapalającymi albo innymi

substancjami, których działanie zagraża życiu lub zdrowiu, albo

pociskami do tej amunicji,

b) z pociskami pełnopłaszczowymi zawierającymi rdzeń wykonany

z materiału twardszego niż stop ołowiu,

c) z pociskami podkalibrowymi, z płaszczem lub elementem wiodącym

wykonanym z tworzyw sztucznych, z wyłączeniem amunicji

przeznaczonej do strzelania z broni gładkolufowej,

d) pistoletowa i rewolwerowa z pociskami półpłaszczowymi i rdzeniem

konstrukcyjnie przystosowanym do rozrywania się po osiągnięciu

przeszkody,

e) wytworzona niefabrycznie, w tym także taka, do której wytworzenia są

wykorzystywane fabrycznie nowe elementy amunicji, z wyłączeniem

amunicji wytwarzanej na własny użytek przez osoby posiadające broń

myśliwską lub sportową.

2. Kategoria B:

1) broń palna krótka półautomatyczna;

2) broń palna krótka powtarzalna;

3) broń palna krótka jednostrzałowa centralnego zapłonu;

4) broń palna krótka jednostrzałowa bocznego zapłonu;

5) broń palna długa powtarzalna;

6) broń palna długa jednostrzałowa o lufie gwintowanej;

7) broń palna długa jednostrzałowa gładkolufowa;

8) broń palna długa półautomatyczna,

z wyjątkiem broni palnej

półautomatycznej podobnej do broni palnej automatycznej.

3. Kategorii C i D – nie odpowiadają w Rzeczypospolitej Polskiej żadne rodzaje

broni palnej.

Przyjęty w omawianym rozporządzeniu podział na kategorie ma charakter

organizacyjno-techniczny i nie wynikają z niego żadne konsekwencje odnośnie trybu,

w jakim obywatel polski nabywa i posiada daną broń palną na terytorium Polski,

albowiem te kwestie regulują odrębne przepisy, to znaczy ustawa z dnia 21 maja

1999 r. o broni i amunicji oraz akty wykonawcze wydane na jej podstawie.

2. Problematyka administracyjno-prawna dotycząca posiadania

broni w ujęciu ewolucyjnym

Opisując aktualny stan prawny którejkolwiek dziedziny życia, należy mieć

świadomość tego, że nie został on stworzony ad hoc przez ustawodawcę, ale jest on

pewnego rodzaju kontynuacją tego, co stworzone zostało przed laty i na przestrzeni lat

ewoluowało aż do obecnego kształtu. Współczesny akt prawny wyrósł bowiem na

gruncie aktów prawnych uchwalonych w minionych latach, czasami bardzo odległych

i jest on właśnie wynikiem ewoluowania tego aktu prawnego na przestrzeni lat.

Czasami akty te są bardzo zbliżone w treści, różnią je tylko warunki, w jakich przyszło

im funkcjonować.

Dla lepszego zobrazowania poruszanych zagadnień związanych z problematyką

administracyjno-prawną dotyczącą instytucji posiadania broni palnej w ujęciu

ewolucyjnym, omawiana tematyka będzie niejako naturalnie podzielona na trzy okresy

historyczne, tj. na dwudziestolecie międzywojenne, okres bezpośrednio po

zakończeniu II wojny światowej oraz na lata 1961–1999, a więc okres obowiązywania

poprzedniej ustawy o broni i amunicji.

2.1. Okres międzywojenny

W dniu 11 listopada 1918 r. Polska, po 123 latach niewoli, odzyskuje

niepodległość. Początki państwowości polskiej na odzyskanych terenach wiązały się

z koniecznością wprowadzenia jednolitego polskiego prawa na tych ziemiach. Prawo

to musiało również regulować instytucję posiadania broni palnej. Do tego czasu

obowiązywało ustawodawstwo państw zaborczych, wymienić tu można m.in.:

1) patent cesarski z dnia 24 października 1852 r. o wyrobie, posiadaniu i noszeniu

broni, tudzież handlu bronią i jej przewozie

;

2) patent cesarski o prochu strzelniczym z dnia 31 marca 1853 r.

Akty te przestały obowiązywać z chwilą wejścia w życie rozporządzenia

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 października 1932 r. Prawo o broni,

amunicji i materiałach wybuchowych

, a więc 1 stycznia 1933 r. Wspomniane

rozporządzenie z 1932 r. poprzedziły jeszcze inne akty prawne, o których mowa

będzie w dalszej części tego rozdziału.

W chwili odzyskania niepodległości sytuacja Polski była wyjątkowo

skomplikowana. Dopiero zakończyła się I wojna światowa, w Wielkopolsce i na

Śląsku powstania, na wschodzie kraju wojna ze Związkiem Radzieckim, czynnie

działające organizacje paramilitarne, a co za tym idzie sporo broni znajdowało się

poza wszelką kontrolą. Spowodowało to wydanie 25 stycznia 1919 r. dekretu

Naczelnika Państwa o nabywaniu i posiadaniu broni

. Na podstawie tego dekretu

prawo nabywania, przechowywania i używania wszelkiego rodzaju broni palnej,

karabinów maszynowych, armat, wszelkiego rodzaju amunicji, nabojów, pocisków,

używanych do tego rodzaju broni, bomb i granatów ręcznych – przysługiwało

władzom wojskowym, milicji ludowej, policji komunalnej oraz tym organizacjom

i osobom cywilnym, które posiadają pozwolenie odpowiedniej władzy państwowej.

Minister Spraw Wewnętrznych lub organy przez niego upoważnione

w porozumieniu z dowódcą właściwego okręgu generalnego wojskowego, mógł

osobom cywilnym zezwalać w wypadkach, zasługujących na szczególne

uwzględnienie, dla celów technicznych i handlowych, na nabywanie,

przechowywanie, użytkowanie i sprzedaż broni oraz materiałów wybuchowych.

Pozwolenia na posiadanie broni myśliwskiej lub palnej krótkiej dla ochrony

osobistej wydawane były przez Ministra Spraw Wewnętrznych lub organy przez niego

upoważnione. Organami upoważnionymi przez Ministra Spraw Wewnętrznych do

wydawania pozwoleń na posiadanie broni myśliwskiej lub palnej krótkiej dla ochrony

Dz. U. P. austr. Nr 223.

Dz. U. P. austr. Nr 99.

Dz. U. R.P. Nr 94, poz. 807.

Dz. P.P.P. Nr 9, poz. 123.

osobistej była policja komunalna, a zgodę na wydanie pozwolenia udzielał komisarz

ludowy.

W myśl pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia

1919 r. w przedmiocie posiadania broni palnej i materiałów wybuchowych

, osoby

cywilne lub organizacje społeczne, bez właściwego pozwolenia posiadające

wszelkiego rodzaju broń palną, obowiązane były niezwłocznie, a najpóźniej do

9 lutego 1919 r., złożyć broń taką w powiatowym zarządzie policji komunalnej.

Dekret powyższy wprowadzał również sankcje karne. Otóż:

1) za posiadanie broni wojskowej lub materiałów i przedmiotów służących do

użytku wojskowego groziła kara zamknięcia w więzieniu do 1 roku lub

grzywny do 5000 marek;

2) za posiadanie broni myśliwskiej lub krótkiej palnej groziła kara aresztu do

3 miesięcy lub grzywny do 3000 marek.

W obu przypadkach broń i materiały wojskowe ulegały konfiskacie.

Powyższe regulacje zostały zmienione wydanym 21 maja 1920 r.

rozporządzeniem wykonawczym do dekretu o nabywaniu i posiadaniu broni

i amunicji z dnia 25 stycznia 1919 r.

W myśl tego rozporządzenia, pozwolenie na

posiadanie broni palnej myśliwskiej lub broni palnej krótkiej wydawały władze

administracyjne I instancji. Pozwolenia na broń palną krótką dla ochrony osobistej

mogły być wydawane jedynie w wypadkach koniecznej potrzeby. Pozwolenia na broń

myśliwską wydawane były jednocześnie z pozwoleniem polowania (kartą łowiecką).

Były to pierwsze polskie akty prawne regulujące instytucję posiadania broni

palnej w odrodzonej Polsce. Akty te obowiązywały do 1 stycznia 1933 r., kiedy to, jak

już wspomniano, weszło w życie rozporządzenie Prezydenta RP z dnia

27 października 1932 r. Prawo o broni, amunicji i materiałach wybuchowych.

Rozporządzenie to zastąpiło wszelkie obowiązujące do tej pory akty prawne

regulujące posiadanie broni palnej w Polsce. W rozumieniu wskazanego powyżej

rozporządzenia, bronią było każde narzędzie, przeznaczone do zadawania

bezpośrednio lub pośrednio urazów cielesnych. Amunicją zaś, gotowe naboje i pociski

Dz. P. P. P. Nr 12, poz. 133.

Dz. U. Nr 43, poz. 266.

do broni palnej oraz pociski wybuchowe wszelkiego rodzaju. Gotowe lub obrobione

istotne części broni lub amunicji uważane były za broń (art. 1).

Za broń typu wojskowego, zgodnie z brzmieniem art. 2 wymienionego wyżej

rozporządzenia, uważano broń używaną lub nadającą się do używania przez wojsko do

celów służbowych.

Przepisy wymienionego aktu prawnego nie dotyczyły broni białej.

Broń można było nabywać, posiadać lub nosić w celach osobistych tylko na

podstawie pozwolenia władzy, którą były powiatowe władze administracji ogólnej

(starosta – przyp. autora). Władze te wydawały pozwolenia według swobodnego

uznania osobom niewzbudzającym żadnych obaw, że użyją broni w celach

sprzecznych z interesem państwa albo bezpieczeństwem, spokojem lub porządkiem

publicznym.

Pozwolenie na posiadanie lub na posiadanie i noszenie broni typu wojskowego

wydawane mogło być za uprzednią zgodą właściwej władzy wojskowej.

Żołnierzom w służbie czynnej, w stanie nieczynnym i w stanie spoczynku oraz

oficerom kontraktowym i oficerom czasu wojny pozwolenia na krótką broń palną

i broń myśliwską wydawały właściwe władze wojskowe.

Art. 20 powoływanego rozporządzenia wprowadzał przesłanki negatywne,

których wystąpienie implikowało odmowę wydania pozwolenia na broń. Pozwolenia

na broń nie wydawano zatem:

1) osobom nieletnim do lat 17;

2) chorym umysłowo;

3) osobom znanym jako nałogowi pijacy lub narkomani;

4) włóczęgom;

5) osobom dwukrotnie ukaranym za przekroczenie tego samego przepisu

niniejszego prawa co do nabywania, posiadania i noszenia broni, o ile od

ostatniego ukarania nie upłynęły 3 lata.

Na prośbę rodziców lub opiekunów pozwolenie mogło być wydane nieletnim

powyżej lat 14, jednakże tylko na broń do celów sportowych lub łowieckich.

Pozwolenia na posiadanie broni nie wymagano (art. 20) od osób:

1) wchodzących w skład siły zbrojnej państwa, o ile chodziło o broń należącą do

ich przepisowego uzbrojenia;

2) które z tytułu swej służby publicznej lub swego charakteru służbowego

i zgodnie z właściwymi przepisami prawnymi uprawnione są do posiadania

albo posiadania i noszenia określonego rodzaju broni, o ile o taką broń

chodziło;

3) używających broni palnej w celach sportowych i wyćwiczenia w strzelaniu

w dozwolonych przez władze strzelnicach, lecz tylko w przypadku używania

i noszenia broni w obrębie strzelnicy.

Członkowie przedstawicielstw państw obcych oraz członkowie misji

zagranicznych mogli posiadać broń na podstawie legitymacji wydawanej przez

Ministerstwo Spraw Zagranicznych, która zastępowała pozwolenie na broń.

Pozwolenie na broń wydawane było przy uwzględnieniu prawa posiadania

broni, jak również prawa posiadania i noszenia broni. Uprawniało ono jego posiadacza

do zakupu broni określonej w pozwoleniu, o ile w danym pozwoleniu nie zaznaczono

inaczej. Pozwolenie było imienne (wyjątki omówione zostaną dalej) i ważne tylko dla

tej osoby, której zostało wydane i tylko na taką broń i w takiej ilości, jaka była w nich

wymieniona.

Urzędom, instytucjom i przedsiębiorstwom państwowym i samorządowym oraz

instytucjom i przedsiębiorstwom prywatnym, którym broń była potrzebna dla ochrony

ich mienia lub bezpieczeństwa życia ich pracowników, jak również zrzeszeniom

przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego oraz stowarzyszeniom

strzeleckim dla celów wyćwiczenia w strzelaniu, mogły być wydawane pozwolenia na

okaziciela. Pozwolenia te wolne były od wszelkich opłat.

Szczegółowo powyższe zagadnienia uregulowane zostały w rozporządzeniu

Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 marca 1933 r. w sprawie pozwolenia na broń

do użytku osobistego oraz nabywania i pozbywania się tej broni

Wydane pozwolenie na broń ważne było na obszarze całego kraju. W razie

zmiany miejsca zamieszkania osoba, posiadająca pozwolenie, winna była przedstawić

je przed upływem 30 dni właściwej dla nowego miejsca zamieszkania powiatowej

Dz. U. R. P. Nr 22, poz. 179.

władzy administracji ogólnej w celu zaopatrzenia go w adnotację o zmianie miejsca

zamieszkania. Postanowienie to nie dotyczyło żołnierzy zawodowych. W 1934 r.

sytuacja uległa niewielkiej zmianie, otóż w przypadku zmiany miejsca zamieszkania

można było przedstawić pozwolenie celem naniesienia adnotacji o tym fakcie również

zarządowi gminy. Zarząd gminy miał obowiązek niezwłocznego zawiadomienia

o dokonanej adnotacji powiatowej władzy administracji ogólnej

Powiatowa władza administracji ogólnej, właściwa ze względu na miejsce

zamieszkania posiadającego pozwolenie, mogła cofnąć pozwolenie w każdym czasie,

jeżeli tylko uznała to za wskazane ze względu na interes państwa albo bezpieczeństwo,

spokój lub porządek publiczny, a winna to uczynić, jeśli zostałoby ujawnione, że

osoba, której wydano pozwolenie, należała do kategorii osób, którym pozwolenia na

broń nie wydawało się.

W przypadkach gdy zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem, każda inna władza

administracji ogólnej mogła tymczasowo odebrać pozwolenie na broń, zawiadamiając

o tym władzę, która była właściwa ze względu na miejsce zamieszkania.

Władza wojskowa, która wydała pozwolenie na broń żołnierzom, mogła

w każdym czasie cofnąć to pozwolenie, jeśli przemawiały za tym ważne względy

służbowe, bezpieczeństwa lub interes wojska, a winna była to uczynić, gdy stosunek

służbowy z żołnierzem został rozwiązany, chyba że żołnierz ten przechodził w stan

spoczynku.

Pozwolenie na broń palną, w myśl art. 25 rozporządzenia z 1932 r., uprawniało

osobę, której zostało wydane, do nabywania amunicji do broni w nim wymienionej

w ilości określonej w tym pozwoleniu. Osoby, które posiadały pozwolenie na broń

palną myśliwską, mogły nabywać także proch strzelniczy.

Osoby, którym odmówiono wydania pozwolenia na broń lub którym

pozwolenie to cofnięto, zmuszone były do pozbycia się broni, o ile ją posiadały,

w terminie podanym przez władze. W sytuacji gdy osoba nie pozbyła się broni

w oznaczonym terminie, władza mogła zająć wspomnianą broń, o ile w przypadkach

zasługujących na uwzględnienie nie przedłużono tego terminu.

Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 28 grudnia 1934 r. w sprawie unormowania władz i trybu postępowania

w niektórych działaniach administracji państwowej (Dz. U. R. P. Nr 110, poz. 976).

Jeżeli władza uznała to za stosowne, mogła równocześnie z odmową wydania

pozwolenia na broń lub jego cofnięciem broń zająć lub zarządzić jej złożenie do czasu

jej pozbycia w miejscu lub u osób przez tę władzę wyznaczonych.

Zajętą broń sprzedawano na publicznym przetargu, jeżeli osoba, do której ta

broń należała, nie pozbyła się jej w ciągu 3 miesięcy od chwili zajęcia broni, jednak na

prośbę tej osoby broń powierzano na sprzedaż koncesjonowanemu przedsiębiorstwu

handlu bronią. Sumę uzyskaną z jej sprzedaży zwracano właścicielowi broni po

potrąceniu rzeczywistych kosztów związanych ze sprzedażą. Właścicielowi broni nie

przysługiwało prawo skargi co do wysokości osiągniętej ze sprzedaży sumy.

Broń i amunicję do tej broni można było czasowo lub na stałe odstępować

jedynie osobom uprawnionym do jej nabywania na mocy powoływanego

rozporządzenia. Broń można było oddawać w zastaw, jednak przyjmować ją mogły

tylko zakłady zastawnicze (lombardy), prowadzone przez związki publicznoprawne,

o ile ich statuty przewidywały taką działalność i o ile posiadały one pomieszczenia

uznane przez władze za odpowiednie do przechowywania broni. Przyjmowanie

w zastaw amunicji lub prochu strzelniczego było zakazane.

Na mocy art. 28 rozporządzenia, jeżeli wymagał tego interes państwa lub

względy bezpieczeństwa, wojewódzka władza administracji ogólnej mogła na całym

lub części powierzonego sobie obszaru zarządzić czasowe złożenie wszystkich lub

niektórych rodzajów broni, która posiadana była w celach osobistych, w określonych

przez siebie miejscach i terminach. Władza ta mogła również w takich przypadkach

zakazać czasowo noszenia wszelkiej broni lub niektórych jej rodzajów.

W nagłych przypadkach i na czas nieprzekraczający 14 dni uprawnienia,

o których była mowa powyżej, przysługiwały także powiatowej władzy administracji

ogólnej na powierzonym jej obszarze.

Przywozić broń na obszar Polski w celach przemysłowych i handlowych mogły

jedynie koncesjonowane przedsiębiorstwa wyrobu broni lub przedsiębiorstwa, które

otrzymały pozwolenie na handel bronią – na podstawie pozwolenia wojewódzkiej

władzy administracji ogólnej.

Broń do użytku osobistego wolno było sprowadzać na obszar Polski na

podstawie pozwolenia powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej ze

względu na miejsce zamieszkania odbiorcy, względnie przywożącego, bądź też na

podstawie zaświadczenia, wydanego przez właściwą placówkę konsularną

Rzeczypospolitej Polskiej za granicą.

Osoby, które sprowadziły lub przywiozły ze sobą broń na podstawie

zaświadczenia placówki konsularnej, w ciągu 30 dni od dnia przyjazdu do Polski,

musiały zwrócić się do powiatowej władzy administracji ogólnej o wydanie

pozwolenia na posiadanie, względnie posiadanie i noszenie broni.

Powyższe postanowienia nie miały zastosowania do osób, których pobyt na

terenie Polski nie przekraczał 30 dni.

Broń palną posiadaną do użytku osobistego wolno było przewozić publicznymi

środkami przewozowymi tylko w stanie nienabitym. Postanowienie to nie dotyczyło

broni palnej krótkiej, o ile jadący miał ją przy sobie.

Dozwolone było przesyłanie broni pocztą, ale tylko na podstawie deklaracji

i tylko do osób uprawnionych do jej nabycia, względnie posiadania.

Minister Spraw Wewnętrznych mógł czasowo, w drodze rozporządzenia,

ograniczać lub zakazywać przewozu lub przesyłania broni na poszczególnych

obszarach albo między poszczególnymi obszarami lub miejscowościami państwa.

Rozporządzenie regulowało również sprawę handlu bronią i amunicją. Bronią

i amunicją można było handlować tylko po uprzednim uzyskaniu pozwolenia

wydanego przez wojewódzką władzę administracji ogólnej. Przedsiębiorstwa

wytwórcze mogły sprzedawać wytworzoną przez siebie broń lub amunicję bez

pozwolenia:

1) osobom posiadającym pozwolenie na handel bronią;

2) na zamówienie – osobom uprawnionym do nabywania broni lub amunicji

zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia.

Pozwolenie na handel bronią i amunicją mogło być wydane tylko osobie:

1) posiadającej obywatelstwo polskie;

2) niekaranej sądownie za zbrodnię oraz występki z chęci zysku;

3) posiadającej zdolność do działań prawnych;

4) posiadającej odpowiednią zdolność zawodową;

5) nietrudniącej się przemysłem okrężnym;

6) niewzbudzającej obaw, że wydanego pozwolenia użyje w celach szkodliwych

dla interesów państwa lub bezpieczeństwa publicznego.

Wydane pozwolenie na handel bronią upoważniało jednocześnie do handlu

amunicją do tej broni, do nabijania nabojów do broni palnej myśliwskiej, do

przechowywania i sprzedaży prochu strzelniczego do użytku osobistego.

Handel bronią był niedozwolony:

1) w drodze przemysłu okrężnego;

2) na targach gminnych, małych i wielkich.

Na wystawach i na targach gospodarczych wolno było sprzedawać broń tylko

na podstawie specjalnego pozwolenia władzy.

Rozporządzenie to, w rozdziale IX, sankcjonowało niektóre zachowania. Jeżeli

powiatowa władza administracji ogólnej miała uzasadnione podejrzenie, że dana osoba

posiadała lub przechowywała broń bezprawnie, mogła zarządzić dokonanie rewizji

mieszkania lub zabudowań należących do takiej osoby w celu wykrycia tych

przedmiotów. Natomiast w razie podejrzenia, że dana osoba bezprawnie posiada lub

nosi broń, organa Policji Państwowej mogły dokonać rewizji osobistej.

Każdy, kto bezprawnie wyrabiał, posiadał, przechowywał i pozbywał broń

palną typu wojskowego, z wyjątkiem broni krótkiej i amunicji do niej, podlegał karze

więzienia do lat 3.

Każdy, kto bezprawnie wyrabiał, posiadał, przechowywał lub pozbywał broń

palną krótką lub myśliwską, albo amunicję do takiej broni, podlegał karze aresztu do

6 miesięcy lub karze grzywny do 5000 zł. Broń i amunicja podlegały przepadkowi.

Przepisy wykonawcze do opisywanego rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 23

października 1932 r. zawierały wymieniane już rozporządzenie Ministra Spraw

Wewnętrznych z dnia 23 marca 1933 r. o pozwoleniach na broń do użytku osobistego

oraz nabywaniu i pozbywaniu się tej broni.

Na mocy owego rozporządzenia można było m. in. nabywać bez pozwolenia:

1) wszelkiego rodzaju broń palną wytworzoną przed rokiem 1850;

2) wiatrówki kalibru najwyżej 6 mm;

3) aparaty automatyczne służące wyłącznie do zabezpieczenia dostępu do budynku

lub poszczególnych pomieszczeń w budynkach przed wtargnięciem osób

niepowołanych oraz

4) aparaty służące wyłącznie do uboju koni i bydląt rzeźnych.

Odmiennie przedstawiała się kwestia posiadania broni palnej przez żołnierzy,

albowiem w latach 30. wojsko cieszyło się dużym prestiżem wśród społeczeństwa.

Posiadanie broni przez wojskowych regulowało rozporządzenie Ministra Spraw

Wojskowych z dnia 10 grudnia 1933 r. o pozwoleniach na broń wydawanych przez

władze wojskowe

. W myśl tego rozporządzenia, pozwolenia na broń palną krótką

i broń myśliwską do użytku osobistego wydawały:

1) żołnierzom w służbie czynnej i w stanie nieczynnym oraz oficerom

kontraktowym i czasu wojny – przełożeni o uprawnieniach co najmniej

dowódcy pułku;

2) żołnierzom w stanie spoczynku – powiatowi komendanci uzupełnień.

Władza wojskowa wydawała pozwolenia na broń bezterminowo. A jeżeli broń

miała być dopiero nabyta, określano w pozwoleniu termin jej nabycia, w razie

niedotrzymania tego terminu pozwolenie traciło moc.

Rozporządzenie to zachowało swą moc do 1961 roku

. W czasie jego

obowiązywania przez nasz kraj przetoczyła się II wojna światowa, diametralnie

zmienił się ustrój państwa. Jednak, jak zostanie wykazane poniżej, nowa ustawa

o broni, amunicji i materiałach wybuchowych, która zastąpiła to rozporządzenie,

mimo, że wydana 30 lat później w innym ustroju, jest do niego zbliżona.

2.2. Okres powojenny

Po zakończeniu II Wojny Światowej, w dniu 14 czerwca 1945 roku Minister

Bezpieczeństwa Publicznego wydał zarządzenie w sprawie zezwolenia na posiadanie

broni

. W myśl przepisów owego zarządzenia wszystkie dotychczas wydane

Dz. U. Nr 13, poz. 106.

Z drobną poprawką w 1934 r. - patrz przypis 47.

M.P. Nr 10, poz. 39.

zezwolenia na posiadanie broni traciły ważność w dniu 15 lipca 1945 roku, a wszyscy

posiadacze broni do wymienionego terminu winni uzyskać nowe zezwolenia. Do

udzielania zezwoleń uprawnione było Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego oraz

Wojewódzkie Urzędy Bezpieczeństwa Publicznego.

W składanym podaniu o zezwolenie na broń należało podać rodzaj, system,

kaliber oraz serię i numer broni. Do podania należało dołączyć dwie fotografie,

życiorys oraz zaświadczenie o niezbędności posiadania broni, które wydawane było

przez najwyższego w województwie zwierzchnika administracji tego działu, w którym

petent był zatrudniony.

Posiadacze broni, którzy nie otrzymali nowego zezwolenia, winni w terminie do

15 lipca 1945 r., złożyć posiadaną przez siebie broń w Powiatowym lub Miejskim

Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego za stosownym pokwitowaniem.

W dniu 13 grudnia 1946 r., w oparciu o przepisy cytowanego wcześniej

rozporządzenia Prezydenta RP z 1932 r., wydane zostało zarządzenie Ministra

Bezpieczeństwa Publicznego

o pozwoleniach na broń palną.

W myśl powołanego aktu prawnego, broń palną można było posiadać i nosić

jedynie na zasadzie pozwolenia wydanego przez władze bezpieczeństwa publicznego.

Oczywiście powyższe przepisy nie odnosiły się do żołnierzy i oficerów Wojska

Polskiego, w stosunku do posiadanej przez nich broni służbowej.

Pozwolenie na posiadanie i noszenie broni palnej wydawane było przez

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, którego właściwość określano na

podstawie miejsca zamieszkania lub miejsca pracy petenta. Pozwolenie takie

obowiązywało na terenie całego kraju. Upoważniało ono również do posiadania

amunicji do broni w ilości określonej w pozwoleniu.

Osoby ubiegające się o wydanie pozwolenia na broń winny, we właściwym

miejscowo urzędzie, przedstawić broń, na którą pozwolenie miało być wydane,

podanie, życiorys, dwie fotografie oraz zaświadczenie o niezbędności posiadania

broni, które wydawane było przez najwyższego w województwie zwierzchnika

administracji tego działu, w którym petent był zatrudniony.

M.P. z 1947 r. Nr 2, poz. 4.

Pozwolenia na broń myśliwską wydawane były jedynie członkom Polskiego

Związku Łowieckiego, a na broń sportową – członkom zalegalizowanych organizacji

strzeleckich.

Urzędom, organizacjom społecznym oraz przedsiębiorstwom państwowym,

samorządowym i prywatnym, którym broń potrzebna była dla ochrony mienia lub

bezpieczeństwa życia ich pracowników, właściwy miejscowo Wojewódzki Urząd

Bezpieczeństwa Publicznego mógł wydać zbiorowe pozwolenia na broń. Pozwolenie

takie uprawniało członków straży danej instytucji do posiadania broni palnej ściśle

w obrębie określonego w pozwoleniu miejsca pracy i tylko na czas pełnienia służby

wartowniczej. Zbiorowe pozwolenie na broń nie dotyczyło broni krótkiej i broni

długiej będącej na użytku konwojentów.

Przy składaniu podań o wydanie pozwolenia na broń pobierano opłaty

stemplowe w wysokości: od podania – 50 zł i od każdego z załączników po 5 zł. Od

każdego zaświadczenia zawierającego pozwolenie na broń pobierano opłatę

stemplową w wysokości 50 zł oraz tytułem zwrotu kosztów druku – 100 zł. Opłatę

stemplową uiszczano naklejając na podaniu znaczki stemplowe albo wpłacając

bezpośrednio do kasy.

Pozwolenia na broń palną wydawane były na okres do 3 miesięcy, natomiast

pozwolenia na broń myśliwską i sportową na okres do 6 miesięcy. Najpóźniej na 7 dni

przed upływem terminu ważności pozwolenia, winno ono zostać przedstawione

w urzędzie, który je wydał, wraz z bronią celem jego przedłużenia na kolejny okres.

Przy przedłużaniu pozwolenia na broń również pobierano opłatę stemplową,

w określonych wcześniej wysokościach.

Pozwolenie na posiadanie broni palnej mogło być w każdej chwili cofnięte

przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, który je wydał, a w razie gdy

zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem, pozwolenie było czasowo zatrzymywane przez

każdy urząd bezpieczeństwa publicznego, względnie komendę MO. Z chwilą cofnięcia

pozwolenia na broń, winna ona być bezzwłocznie oddana do depozytu urzędu, który

wydał pozwolenie.

Pozwolenia, jak również broni, którą posiadano na mocy tego pozwolenia, nie

można było oddawać innej osobie aniżeli wymieniona w owym pozwoleniu. Zarówno

pozwolenie, jak i broń, uważane były za posiadane nielegalnie.

Jeżeli natomiast chodzi o sankcje karne, to prawodawca odsyła do dekretu Rady

Ministrów z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych

w okresie odbudowy państwa

2.3. Lata 1961 – 1999

Z chwilą ogłoszenia, a więc 10 lutego 1961 r., weszła w życie ustawa z dnia

31 stycznia 1961 r. o broni, amunicji i materiałach wybuchowych

. Ustawa ta

zastąpiła obowiązujące wcześniej, powoływane wielokrotnie rozporządzenie

Prezydenta z 1932 r.

Zgodnie z postanowieniami nowej ustawy, przez słowo „broń” należało

rozumieć: broń palną krótką oraz broń myśliwską i sportową, przez amunicję –

amunicję do broni palnej krótkiej, myśliwskiej i sportowej. Ustawa uważa również za

broń lub amunicję, gotowe lub obrobione istotne części broni lub amunicji (art. 1).

Istotnymi częściami broni palnej były: szkielet, lufa, zamek i komora zamkowa.

Istotnymi częściami amunicji natomiast: scalone naboje bojowe i naboje ślepe do

broni oraz pociski tych naboi wypełnione materiałami wybuchowymi lub

chemicznymi środkami obezwładniającymi

W ustawie tej spotykamy bardziej precyzyjne określenie broni niż

w rozporządzeniu z 1932 r., jednak i tym razem ustawodawca nie dokonuje definicji

broni palnej.

Broń, według ustawy z 1961 r., wolno posiadać tylko na podstawie pozwolenia

wydanego przez organ Milicji Obywatelskiej (od 1990 r. Policji – przyp. autora).

Pozwolenie na broń uprawniało do nabycia, posiadania i noszenia tylko broni

D. U. R. P. Nr 30, poz. 192.

Dz. U. Nr 6, poz. 43, z późn. zm.

§4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 1990 r. w sprawie określenia

organów właściwych do wydawania pozwoleń na broń, ustalenia wzorów pozwoleń na broń oraz określenia
istotnych części broni i amunicji (Dz. U. Nr 76, poz. 452).

określonej w tym pozwoleniu. Pozwolenie mogło zawierać zakaz noszenia tej broni

i uprawniać tylko do posiadania i przechowywania broni w pomieszczeniach

oznaczonych w pozwoleniu.

W wypadku żołnierzy pozwolenia na broń wydawane były przez właściwe

organy wojskowe.

Ustawa o broni przewidywała dwa zasadnicze rodzaje wydawanych pozwoleń

na broń, były to:

1) pozwolenie indywidualne (imienne);

2) pozwolenie na okaziciela (świadectwo broni).

Podobnie uregulowana była sytuacja pozwoleń na broń w rozporządzeniu

z 1932 r.

Pozwolenia indywidualne wydawane były na posiadanie broni palnej krótkiej,

myśliwskiej i sportowej. Ponadto w wyniku rozciągnięcia przepisów ustawy na

poszczególne rodzaje broni białej oraz przedmioty, których używanie może zagrażać

bezpieczeństwu publicznemu

, pozwolenia indywidualne wydawane były na:

pistolety, rewolwery i inne przedmioty do miotania chemicznych środków

obezwładniających oraz odstrzeliwania amunicji alarmowej i sygnałowej, przedmioty

przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą ładunku elektrycznego, kusze,

ostrza ukryte w przedmiotach niemających wyglądu broni, pałki giętkie zaopatrzone

w zakończenia z ciężkiego i twardego materiału lub zawierające wkładki z takiego

materiału, nunczaki i kastety.

Pozwolenia na broń na okaziciela wydawane były na zasadach przewidzianych

w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o broni: urzędom, instytucjom, zakładom

i przedsiębiorstwom, którym broń była niezbędna dla ochrony ich mienia lub

bezpieczeństwa życia ich pracowników, jak również szkołom, organizacjom

sportowym, przysposobienia obronnego i innym do celów ćwiczenia w strzelaniu.

Pozwolenia były wydawane na broń wszelkiego rodzaju i kalibru. Mogły być one

wydawane również przedsiębiorcom, jednostkom organizacyjnym, którzy na

podstawie odrębnych przepisów powołali wewnętrzne służby ochrony, jeżeli broń była

Zob. § 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 1990 r. w sprawie

rozciągnięcia przepisów ustawy o broni, amunicji i materiałach wybuchowych na poszczególne rodzaje broni
białej oraz przedmioty, których używanie może zagrażać bezpieczeństwu publicznemu. (Dz. U. Nr 76, poz. 451).

im niezbędna do wykonywania zadań tych służb wynikających z planu ochrony oraz

przedsiębiorcom, którzy uzyskali koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej

w zakresie usług ochrony osób i mienia, jeżeli broń była im niezbędna w zakresie

i formach określonych w koncesji.

Powyższa regulacja jest podobna do regulacji z 1932 r., jednak ustawodawca

w 1961 r. wyraźnie wskazywał na niezbędność posiadania broni, a nie jak było

w dawnych regulacjach prawnych na potrzebę jej posiadania. Jest to zatem regulacja

dalej idąca, wprowadzająca pewnego rodzaju utrudnienie w otrzymaniu pozwolenia na

broń.

W myśl ustawy z 1961 r., obowiązek uzyskania pozwolenia na broń nie

dotyczył broni wytworzonej przed rokiem 1850. Chodziło o broń faktycznie

wytworzoną, a nie aktualnie produkowane repliki broni historycznej, przystosowane

do oddania strzału, bez względu na system ładowania broni. Analogicznie jak na

gruncie przepisów z roku 1932.

Nie było również wymagane, w myśl § 3 rozporządzenia Ministra Spraw

Wewnętrznych z dnia 29 października 1990 r. w sprawie rozciągnięcia niektórych

przepisów ustawy o broni, amunicji i materiałach wybuchowych na poszczególne

rodzaje broni białej oraz przedmioty, których używanie może zagrażać bezpieczeństwu

publicznemu

, pozwolenie na posiadanie pistoletów alarmowych o kalibrze do 6 mm.

Zwolnienie to dotyczyło jedynie pistoletów alarmowych (straszaków) produkowanych

w kraju, które przystosowane były do strzelania wyłącznie amunicją hukową produkcji

krajowej.

Pozwolenia na posiadanie broni wydawane były bezterminowo.

Organem właściwym do wydawania pozwoleń uprawniających do nabycia,

posiadania i noszenia broni określonego rodzaju oraz pozwoleń na broń

uprawniających do posiadania i przechowywania broni określonego rodzaju

w pomieszczeniach oznaczonych w tym pozwoleniu – był komendant wojewódzki

Dz. U. Nr 119, poz. 533.

(stołeczny) Policji. Natomiast na broń sportową działającą na zasadzie sprężonego

powietrza oraz na broń białą – komendant rejonowy Policji

W związku z powyższym komendant wojewódzki (stołeczny) Policji wydawał

pozwolenia na:

1) broń palną, pod pojęciem której rozumiana była broń palna krótka, myśliwska,

sportowa, sygnałowa, alarmowa i gazowa;

2) broń elektryczną, pod pojęciem której rozumiano wszelkie urządzenia

przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą ładunków elektrycznych;

3) kusze, tj. rodzaje łuku przytwierdzonego do łoża lub kolby, napinane ręcznie

lub mechanicznie.

Komendant rejonowy Policji wydawał pozwolenia na:

1) broń działającą na zasadzie sprężonego powietrza, przez co rozumiano broń

miotającą pociski za pomocą sprężonego powietrza lub innego gazu;

2) rodzaje broni białej: ostrza ukryte w przedmiotach niemających wyglądu broni,

pałki giętkie zaopatrzone w zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub

zawierające wkładki z takiego materiału, nunczaki i kastety, tj. przedmioty,

których wygląd wskazywał na to, że zostały wytworzone specjalnie w celu

stosowania przemocy lub zadawania ciosów.

Jak zatem zostało przedstawione powyżej, ustawodawca przekazał sprawę

wydawania pozwoleń na broń organom Policji. Jest to regulacja odmienna od przyjętej

w 1932 r., gdzie sprawy związane z wydawaniem pozwoleń na broń leżały w gestii

powiatowej władzy administracyjnej, a więc starostów.

Prawo do posiadania broni w ustawie z 1961 r. podlegało ograniczeniom

podmiotowym, określonym przesłankami zawartymi w art. 7, w przypadku

wystąpienia których pozwolenie nie było wydawane. Otóż pozwolenie na broń nie

mogło być wydane:

1) osobom małoletnim – dotyczyło to osób, które nie ukończyły 18 roku życia. Nie

dotyczyło to broni działającej na zasadzie sprężonego powietrza. W tym

Zobacz §1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 1990 r. w sprawie określenia

organów właściwych do wydawania pozwoleń na broń, ustalenia wzorów pozwoleń na broń oraz określenia
istotnych części broni i amunicji, ( Dz. U. Nr 76, poz. 452).

przypadku można było wydać pozwolenie osobom, które ukończyły 16 rok

życia, na wniosek rodziców lub opiekunów;

2) osobom chorym psychicznie – dotyczyło to osób leczących się w poradni

zdrowia psychicznego, a ich stan zdrowia uniemożliwiał bezpieczne

posługiwanie się bronią i mógł stanowić zagrożenie dla porządku publicznego

bądź osób postronnych;

3) osobom znanym jako narkomani lub nałogowi alkoholicy – dotyczyło to osób

leczących się w specjalistycznych poradniach odwykowych bądź osób, które

nałogowo spożywały alkohol lub zażywały narkotyki, a nie poddały się

leczeniu. Fakty takie powinny być rzetelnie udokumentowane;

4) osobom nieposiadającym stałego miejsca zamieszkania lub ustalonego źródła

utrzymania. Nie dotyczyło to natomiast cudzoziemców posiadających kartę

stałego pobytu lub będących pracownikami swoich przedstawicielstw

dyplomatycznych, ani obywateli polskich na stałe zamieszkałych za granicą;

5) osobom, co do których istnieje obawa, że użyją broni w celach sprzecznych

z interesem bezpieczeństwa Państwa lub porządku publicznego – dotyczyło to

osób karanych za przestępstwa lub wykroczenia pozostające w związku

przyczynowym z bronią, przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu,

względnie skazanych za przestępstwo z chęci zysku. Powyższe przesłanki

odnosiły się również do osób, których naganne zachowanie w miejscu

zamieszkania pozwalało przypuszczać, że posiadanie broni mogłoby zagrażać

porządkowi publicznemu.

Katalog przesłanek negatywnych w tym wypadku jest prawie identyczny jak

w rozporządzeniu z 1932 r.

Stosownie do art. 5 ustawy z 1961 r. Milicja wydawała pozwolenia na broń,

jeżeli okoliczności faktyczne, na które powoływała się osoba ubiegająca się

o pozwolenie na broń, uzasadniały wydanie takiego pozwolenia. Organ Policji przed

wydaniem takiego pozwolenia mógł sprawdzić czy osoba ubiegająca się o pozwolenie,

posiada wiadomości w przedmiocie przepisów związanych z obchodzeniem się

z bronią. Jest to już całkiem odmienne podejście do instytucji posiadania broni niż

w 1932 r., gdzie pozwolenia były wydawane na podstawie niczym nieskrępowanego

uznania administracyjnego.

Ustawodawca nie określał wprost, jakie okoliczności faktyczne uzasadniały

wydanie pozwolenia na broń osobie fizycznej. W przypadku stosowania art. 5 ustawy

chodziło więc o dokonanie w drodze wykładni oceny wszystkich okoliczności w danej

sprawie w oparciu o całokształt zebranego materiału. Kwestia ta pozostawała do

uznania organu wydającego pozwolenie na broń.

Za okoliczności faktyczne uzasadniające wydanie pozwolenia na broń uważano

w szczególności:

1. W odniesieniu do broni palnej krótkiej:

1) stałe zatrudnienie w charakterze konwojenta w koncesjonowanej firmie

ochrony mienia, bezpośrednio przy konwojowaniu wartości pieniężnych

lub cennych przedmiotów;

2) pełnienie służby w specjalistycznych formacjach powołanych do ochrony

mienia państwowego;

3) do ochrony osobistej w związku z pełnieniem szczególnych funkcji

państwowych;

4) chęć posiadania broni pamiątkowej (po pozbawieniu jej cech użyteczności

lub wydania zakazu jej noszenia).

2. W odniesieniu do broni myśliwskiej – udokumentowane członkostwo Polskiego

Związku Łowieckiego.

3. W odniesieniu do broni sportowej – udokumentowane uprawianie sportów

strzeleckich.

4. W odniesieniu do broni sygnałowej i alarmowej:

1) prowadzenie imprez sportowych;

2) posiadanie statków morskich i wykonywanie za ich pomocą rejsów oraz

połowów.

5. W odniesieniu do broni gazowej i elektrycznej – zapewnienie ochrony osobistej

dla osób szczególnie narażonych na utratę życia lub zdrowia.

W aktach normatywnych nie formułowano przeszkód prawnych do wydania

pozwolenia na posiadanie broni osobie nieposiadającej obywatelstwa polskiego.

Oznaczało to, że cudzoziemcy mogli otrzymać pozwolenie na broń według ogólnych

przepisów ustawy o broni, a sam fakt nieposiadania obywatelstwa polskiego nie mógł

stanowić podstawy prawnej odmowy wydania pozwolenia na broń. Warunkiem

stosowania ustawy był jednak status osiedleńczy w Polsce (karta stałego pobytu).

Nadmienić należy, że obowiązywała wówczas ustawa z dnia 29 marca 1963 r.

o cudzoziemcach

, w myśl której cudzoziemcem był każdy, kto nie posiadał

obywatelstwa polskiego.

Osoba posiadająca broń obowiązana była, w razie odmowy wydania jej

pozwolenia na broń, cofnięcia pozwolenia lub upływu terminu ważności pozwolenia,

do zbycia broni i amunicji w terminie określonym przez organ Policji właściwy do

wydania pozwolenia. Termin do zbycia broni myśliwskiej wynosił trzy miesiące.

W terminie określonym do zbycia broni właściciel nie był uprawniony do jej

noszenia

Art. 6 ustawy nakładał na osoby przybywające z zagranicy obowiązek

uzyskania zaświadczenia z właściwego urzędu konsularnego, które tymczasowo

zastępowało pozwolenie na broń. Przywiezienie broni zgodnie z przepisami nie

stwarzało żadnych problemów, bowiem zaświadczenie wystawione przez konsulat

stanowiło pozwolenie na broń i nie była ona deponowana przez urzędy celne.

Osoby, które wwiozły broń do Polski powinny dokonać jej rejestracji lub

wystąpić o pozwolenie na jej posiadanie w terminie 14 dni od daty przekroczenia

granicy. W przypadku naruszenia tego terminu broń powinna być oddana do depozytu

w KWP.

Podobnie była uregulowana sprawa przywozu broni z zagranicy

w rozporządzeniu z 1932 r., jednak w ustawie z 1961 r. skróceniu uległ termin

zgłoszenia przywozu broni z 30 do 14 dni.

Wydane pozwolenie na posiadanie broni ważne było na obszarze całego kraju.

Upoważniało ono również osobę, której zostało wydane do posiadania amunicji do tej

broni.

T.j. Dz. U. z 1992 r. Nr 7, poz. 30, z późn. zm.

Zobacz §1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 1961 r. w sprawie zasad i trybu zbycia broni

i amunicji (Dz. U. Nr 42, poz. 221).

Osoba posiadająca pozwolenie na broń obowiązana była w przypadku zmiany

miejsca zamieszkania zawiadomić o tym na piśmie organ Policji, który wydał

pozwolenie, najpóźniej w ciągu 14 dni (w ustawie z 1932 r. termin ten wynosił 30 dni

– przyp. autora) od zmiany miejsca zamieszkania, jak również w tym terminie

przedstawić, właściwemu według nowego miejsca jej zamieszkania organowi Policji,

odpis powyższego zawiadomienia wraz z pozwoleniem na broń, w celu jej

przerejestrowania.

W myśl art. 11 ustawy o broni z 1961 r. organ Policji, który wydał pozwolenie

na broń, mógł to pozwolenie cofnąć w każdym czasie, jeżeli odpadły okoliczności

faktyczne uzasadniające jego wydanie. W przypadku gdy zwłoka groziłaby

niebezpieczeństwem, każdy organ Policji mógł odebrać pozwolenie i przejąć broń do

depozytu, zawiadamiając o tym bezzwłocznie organ, który wydał pozwolenie.

Inaczej niż w rozporządzeniu z 1932 r., broń i amunicja nie mogły być

oddawane w zastaw. Broń myśliwską i sportową wraz z amunicją można było

odstępować do czasowego użytku, ale tylko osobom, które posiadały ważne

pozwolenie na tego rodzaju broń.

Osoba, która utraciła broń w wyniku zagubienia lub kradzieży zobligowana

była do bezzwłocznego zawiadomienia o powyższym fakcie organu Policji.

W rozporządzeniu z 1932 r. ustawodawca dawał takiej osobie 14 dni. W tym wypadku

więc mamy zasadniczą różnicę.

Ustawa stanowiła również, że jeżeli interes bezpieczeństwa kraju lub porządek

publiczny tego wymagał, Minister Spraw Wewnętrznych mógł na całym terenie

państwa lub na jego części zarządzić zdeponowanie wszelkiej lub niektórych rodzajów

posiadanej broni w określonych przez siebie miejscach lub terminach. Sytuacja taka

miała miejsce podczas stanu wojennego w latach osiemdziesiątych.

Minister Spraw Wewnętrznych mógł także w takich przypadkach zakazać

czasowego noszenia wszelkiej broni lub niektórych jej rodzajów. W praktyce zdarza

się to w przypadku wizyt „ważnych głów państwa” lub pielgrzymek Ojca Świętego do

kraju

Wywóz broni oraz amunicji za granicę wymagał pozwolenia komendanta

wojewódzkiego (stołecznego) Policji, właściwego ze względu na miejsce

zamieszkania zainteresowanego.

Broń mogła być przewożona środkami komunikacji publicznej w stanie

nienabitym. Jeżeli broń z przyczyn służbowych była nabita, to wtedy musiała być

przewożona w stanie zabezpieczonym.

Inaczej, niż określał to prawodawca w 1932 r., przesyłanie broni i amunicji

pocztą – w ustawie z 1961 r. – było zabronione.

W przypadku przejęcia broni, nienadającej się do dalszego użytku, do depozytu

komendant wojewódzki (stołeczny) Policji zarządzał jej komisyjne zbadanie w celu

podjęcia decyzji co do dalszego przeznaczenia takiej broni.

Komisja po szczegółowym zbadaniu stanu technicznego broni wydawała

orzeczenie, w którym stwierdzała, że dana broń kwalifikuje się do:

1) przekazania na złom;

2) pozostawienia właścicielowi w celu naprawy;

3) pozostawienia właścicielowi w celach kolekcjonerskich

Pochodząca z 1961 r. ustawa o broni, amunicji i materiałach wybuchowych,

obowiązująca przez 38 lat, mimo wielokrotnych nowelizacji, zestarzała się już

w takim stopniu, że niezbędne stało się zastąpienie jej gruntownie opracowaną nową

ustawą. Dnia 20 marca 2000 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni

i amunicji

Regulacje dotyczące zagadnień prawno-administracyjnych posiadania broni

palnej w świetle nowej ustawy omówione zostaną w dalszych rozdziałach niniejszego

Zob. zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 10 maja 1995 r. w sprawie wprowadzenia czasowego

zakazu noszenia broni (M.P. Nr 24, poz. 295). A także Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 23 maja 1997 r. w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni ( M.P. Nr
33, poz. 319).

Zob. § 3 zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 1 grudnia 1989 r. w sprawie postępowania

z bronią przejętą przez organy spraw wewnętrznych do depozytu, a nie nadającą się do dalszego użytku (M.P.
Nr 44, poz. 360).

Tj. Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525, z późn. zm.

opracowania. W tym miejscu natomiast warto przytoczyć kilka zdań z dyskusji, która

toczyła się nad projektem tej ustawy.

Fakt, że wysłużona ustawa z 1961 r. nie spełniała oczekiwań i wymagała

zastąpienia, nie budził niczyjego sprzeciwu, sporo ożywienia wzbudził model, według

którego Polacy mogliby legalnie posiadać broń. Różne autorytety wypowiadały się na

temat tego, jak powinno wyglądać prawo posiadania broni w Polsce. Prace nad

projektem rozpoczęły się już w 1995 r., a późniejsze uchwalenie i wejście tej ustawy

świadczyć może o kilku okolicznościach, które wpłynęły na ten stan rzeczy,

a w których istotne znaczenie miały toczące się spory i dyskusje nad tym projektem,

jak również niedoskonałość samych propozycji i wprowadzenie wielkiej ilości

poprawek zgłoszonych przez oponentów.

Pod dyskusję, która wywiązała się na forum Rady Ministrów, parlamentu,

a później przeniosła się na łamy mediów, poddanych zostało kilka projektów ustawy.

Proponowane rozwiązania były biegunowo przeciwne. Część uczestników

wspomnianej dyskusji opowiadała się za prawem powszechnego dostępu do broni,

część zaś domagała się restrykcyjnej regulacji legalnego, indywidualnego posiadania

broni, aż po pełne jego zniesienie

Brutalność przestępców, nasilenie przestępstw popełnionych z użyciem broni

palnej, wzrost poczucia zagrożenia obywateli spowodowały, że intencją

projektodawców ustawy o broni i amunicji stało się ostrożne zmierzanie do

zwiększenia szansy zwykłego obywatela na bezpieczne, legalne posiadanie broni, choć

liczne autorytety naukowe twierdziły, że zbyt łatwy dostęp do broni doprowadzi do

rozpętania się swoistej wojny o broń

Sporo kontrowersji wywołało tożsame traktowanie broni palnej, broni gazowej,

broni pneumatycznej, kastetów, pałek, kusz, broni białej, paralizatorów elektrycznych

i nunczaków, a wyliczenie w projekcie ustawy wśród istotnych części broni palnej

szkieletu, lufy, zamka i komory zamkowej, doprowadzić mogło do wniosku, że

rewolwer nie jest bronią palną, gdyż nie ma zamka, ani komory zamkowej.

Zob. B. Zając, Polak z rewolwerem, „Rzeczpospolita” 1997, nr 36.

Zob. L. Falandysz, Walka o broń, „Wprost” 1997, nr 26.

W krytykowanych projektach ustawy nie znalazł się również zakaz wydawania

pozwoleń na broń wojskową inną niż broń krótkolufowa. Zakaz ten występował

w ustawie z 1961 r. Każdy więc mógł nabyć karabin maszynowy lub haubicę.

Chociaż projektodawcy ustawy zamierzali znacznie rozszerzyć legalną

możliwość posiadania broni, słusznym wydaje się stwierdzenie B. Zająca,

iż „postulowane poszerzenie możliwości dostępu do broni nie może oznaczać

uprawnienia do powszechnego posiadania broni”

Rozwiązania przedstawione w projekcie ustawy przez komisję sejmową poparte

zostały przez wszystkie kluby poselskie, chociaż w dyskusji nie oszczędziły im słów

krytyki. W toczącej się debacie sejmowej klub AWS stwierdzał, że w krajach Unii

Europejskiej o pozwolenie na broń ubiegać się mogą już osoby 18-letnie, a kraj może

odnieść z tego tylko korzyść, albowiem znaczna część obywateli będzie umiała

obchodzić się z bronią.

Natomiast poseł J. Dziewulski z SLD skrytykował projekt przepisu dotyczący

broni pneumatycznej, który według niego uniemożliwia nieszkodliwą zabawę

w paintball. Projekt przewidywał możliwość posługiwania się bronią pneumatyczną

tylko w obrębie strzelnicy, a tymczasem zabawa w paintball rozgrywana jest

w plenerze. Za godny pochwały uznał natomiast przepis reglamentowania

administracyjno-prawnego dostępu do broni oraz przepis umożliwiający obywatelom

zalegalizowanie broni odziedziczonej i posiadanej dotychczas nielegalnie.

Posłanka E. Radiszewska z UW uznała za słuszny projekt przepisu uznający

jako broń drewniane pałki imitujące kije do gry w bejsbol. Albowiem, jak

argumentowała, wspomniane kije stały się w ostatnich latach symbolem

przestępczości nieletnich

Środowisko naukowe związane z zagadnieniami dotyczącymi broni palnej

krytycznie odniosło się m.in. do przepisu, który stawiał broń gazową na równi

z bronią palną. Prym w owej dyskusji wiódł T. Hanausek, według którego każdy

potencjalny sprawca będzie wolał zaopatrzyć się w broń ostrą, nawet gdyby do tej

pory korzystał z broni gazowej, gdyż jak argumentował: „broń ostra jest zdatna do

B. Zając, Szczycić się dwururką po dziadku, „Rzeczpospolita” 1998, nr 133.

W oparciu o e.o.: Sejm. Broń reglamentowana, „Rzeczpospolita” 1999, nr 83.

spowodowania skutków śmiertelnych ze znacznie większym prawdopodobieństwem

i ze znacznie większej odległości. Dla sprawcy przestępstwa jest więc bezspornie

skuteczniejsza w użyciu”

. Odpowiedzialność za nielegalne posiadanie taka sama.

Sporo racji ma również P. Palka, który twierdzi, że „w polemikach związanych

z projektem wspomnianej ustawy (o broni i amunicji – przyp. autora), wątpliwości

budzi zaliczenie do broni palnej, także broni gazowej, jako sprzeczne

z dotychczasowym stanowiskiem doktryny i potencjalnie szkodliwe m.in.

w płaszczyźnie zbędnego rozszerzenia pola kryminalizacji”

Również media włączyły się do dyskusji na temat projektu nowej ustawy

o broni i amunicji. W dyskusji tej uczestniczyły liczne autorytety naukowe. Mimo

krytycznych uwag nad opisywanym wcześniej zaliczeniem broni gazowej do broni

palnej, regulacja ta została przyjęta w ustawie. Dotychczas zakładano, fikcyjnie

zresztą, że wymogi techniczne i obowiązujące przepisy uniemożliwiają przerobienie

broni gazowej na broń palną. „Łatwość przystosowania broni gazowej do strzelania

amunicją ostrą, jak i brak zorganizowanych struktur nadzoru do prowadzenia badań

importowanej broni gazowej, powinny być chyba wystarczającymi przesłankami do

bardziej skutecznych rozwiązań w tej materii”

Sam projektodawca uzasadniał to rozwiązanie upowszechnieniem broni

gazowej, zagrożeniem jakie niesie i łatwością przerobienia jej na inną broń bojową.

Coraz częściej broń gazowa staje się narzędziem zbrodni, jej rozpoznanie przez

interweniującego policjanta nie jest możliwe. Wydaje się być w tym twierdzeniu sporo

racji

T. Hanausek, Problemy z bronią…, nr 47.

P. Palka, Broń palna a poczucie bezpieczeństwa obywateli, „Jurysta” 1998, nr 5, s. 21-23.

Tamże.

Zob. też J. Wójcikiewicz, J. Widacki i J. Kardaś, Opinia o projekcie ustawy o broni i amunicji, Warszawa

1996.

Zakończenie

przedmiotowym

opracowaniu

podjąłem

próbę

przedstawienia

administracyjno-prawnych zagadnień posiadania broni palnej w Polsce. Kluczowym

zagadnieniem niniejszego opracowania było zobrazowanie, jak w naszym kraju

ewoluowało prawo legalnego posiadania broni palnej oraz jakie było podejście

prawodawcy do prawa posiadania broni palnej przez zwykłych obywateli.

W opracowaniu tym starałem się przedstawić skomplikowany stan prawny

wyrażający się wielką liczbą aktów normatywnych regulujących analizowaną przeze

mnie problematykę, które stale ulegają zmianie.

Obserwując ewolucję samej ustawy o broni i amunicji, zasadne wydaje się

przekonanie, że ustawodawca zmierzał do ograniczenia prawa posiadania broni przez

osoby fizyczne. W przedwojennym ustawodawstwie pozwolenie na broń wydawane

było w ramach dyskrecjonalnej kompetencji przez organ szczebla powiatu (starosta).

Ustawodawstwo powojenne (ustawa z 1961 r. i ustawa z 1999 r.) stoi na stanowisku,

że wydanie pozwolenia na broń musi być szczegółowo obwarowane. Jest uzależnione

od zaistnienia i wykazania przez osobę zainteresowaną konkretnych okoliczności

faktycznych uzasadniających wydanie takiego pozwolenia. Nie jest to już zatem

uznaniowe rozstrzygnięcie organu, którym w tym wypadku jest komendant

wojewódzki Policji.

Zarówno obowiązujące prawodawstwo, jak i archiwalne akty prawne oraz, co

może najważniejsze, powszechna praktyka wykluczały i nadal wykluczają możliwość

posiadania broni palnej wyłącznie na „wszelki wypadek”, to jest bez konkretnego

uzasadnienia związanego z faktem wysoce uprawdopodobniającym konieczność

użycia tej broni w obronie własnej lub obronie innej osoby, bądź dobra chronionego

prawem, zasługującego na szczególną ochronę.

W moim opracowaniu przydatna okazała się przede wszystkim metoda

dogmatyczna.

Reasumując, można stwierdzić, że uprawnienie do posiadania broni palnej nie

jest i nigdy nie było w naszym kraju prawem powszechnym.

Bibliografia

1. Dekret Naczelnika Państwa z dnia 25 stycznia 1919 r. o nabywaniu i posiadaniu

broni (Dz. P. P. P. Nr 9, poz.123).

2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 1919 r.

w przedmiocie posiadania broni palnej i materiałów wybuchowych (Dz. P. P. P.

Nr 12, poz. 133).

3. Rozporządzenie wykonawcze z dnia 21 maja 1920 r. do dekretu o nabywaniu

i posiadaniu broni i amunicji z dnia 25 stycznia 1919 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 266).

4. Rozporządzenie Prezydenta RP z mocą ustawy z dnia 27 października 1932 r.

prawo o broni, amunicji i materiałach wybuchowych (Dz. U. Nr 94, poz. 807).

5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 marca 1933 r. w sprawie

pozwolenia na broń do użytku osobistego oraz nabywanie i pozbywanie się tej

broni (Dz. U. Nr 22, poz. 179).

6. Oświadczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 maja 1933 r. w sprawie

wyrażenia zgody Sejmu Śląskiego na wejście w życie na obszarze województwa

śląskiego przepisów o handlu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi (Dz.

U. Nr 37, poz. 305).

7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 10 grudnia 1933 r.

w sprawie pozwolenia na broń wydanego przez władze wojskowe (Dz. U. Nr 13,

poz. 106).

8. Rozporządzenie Prezydenta RP z mocą ustawy z dnia 28 grudnia 1934 r.

w sprawie unormowania właściwości władz i trybu postępowania w niektórych

działach administracji państwowej (Dz. U. Nr 110, poz. 976).

9. Zarządzenie Ministra Bezpieczeństwa Publicznego z dnia 14 czerwca 1945 r.

w sprawie zezwolenia na posiadanie broni (M.P. Nr 10/39).

10. Dekret Rady Ministrów z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie

niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa (D.U.R.P. Nr 30, poz. 192).

11. Zarządzenie Ministra Bezpieczeństwa Publicznego z dnia 13 grudnia 1946 r.

o pozwoleniach na broń palną (M.P. z 1947 r. Nr 2, poz. 4).

12. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 stycznia 1958 r.

w sprawie zmiany rozporządzenia z dnia 23 marca 1933 r. o pozwoleniach na

broń do użytku osobistego oraz o nabywaniu i pozbywaniu tej broni (Dz. U. Nr 8,

poz. 23).

13. Ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. o broni, amunicji i materiałach wybuchowych

(Dz. U. Nr 6, poz. 43).

14. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 1961 r. w sprawie zasad

i trybu zbycia broni i amunicji (Dz. U. Nr 42, poz. 221).

15. Ustawa z dnia 29 marca 1963 r. o cudzoziemcach (T.j. Dz. U. z 1992 r. Nr 7, poz.

30, z późn. zm.).

16. Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 1 grudnia 1989 r. w sprawie

postępowania z bronią przejętą przez organy spraw wewnętrznych do depozytu,

a nie nadającą się do dalszego użytku (M.P. Nr 44, poz. 360).

17. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 1990 r.

w sprawie rozciągnięcia przepisów ustawy o broni, amunicji i materiałach

wybuchowych na poszczególne rodzaje broni białej oraz przedmioty, których

używanie może zagrażać bezpieczeństwu publicznemu (Dz. U. Nr 76, poz. 451).

18. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 1990 r.

w sprawie określenia organów właściwych do wydawania pozwoleń na broń,

ustalenia wzorów pozwoleń na broń oraz określenia istotnych części broni

i amunicji (Dz. U. Nr 76, poz. 452).

19. Dyrektywa Unii Europejskiej z dnia 18 czerwca 1991 r. dotycząca kontroli

nabywania i posiadania broni – Europejska karta broni palnej (91/477/EEC).

20. Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 10 maja 1995 r. w sprawie

wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni ( M.P. Nr 24, poz. 295).

21. Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i administracji z 23 maja 1997 r.

w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni (M.P. Nr 33, poz.

319).

22. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 lutego

2005 r. w sprawie rodzajów broni palnej odpowiadających kategoriom broni

palnej określonych w dyrektywie w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni

(Dz. U. Nr 32, poz. 285).

23. Wyrok SN z dnia 04.11.1975 r. SN Rw 562/75 OSNKW 1971/11/179.

24. Wyrok SN z dnia 13.08.1993 r. WR 107/93 OSNKW 1993/11-12/74.

25. Adamczak S., Pojęcie broni palnej, „Problemy Kryminalistyki” 1967, nr 66.

26. Adamczak S., Retrospektywne spojrzenie na definicję broni palnej, „Służba MO”

1974, nr 4-5.

27. Ciepliński A., I Woźniak R., Ilustrowana encyklopedia współczesnej broni palnej,

Warszawa 1997.

28. e.o.: Sejm. Broń reglamentowana, „Rzeczpospolita” 1999, nr 83.

29. Falandysz L., „Wprost” 1997, nr 26.

30. Hanausek T., Problemy z bronią palną, „Gazeta Policyjna” nr 47 z 13.12.1998.

31. Kubiński P.:, Wybrane zagadnienia prawa cywilnego i gospodarczego, Olsztyn

1996.

32. Kulicki M., Nieostrożne obchodzenie się z bronią palną. Studium z zakresu

kryminalistyki, Toruń 1982.

33. Modrzewski J., Encyklopedia techniki wojskowej, Warszawa 1987.

34. Palka P., Broń palna a poczucie bezpieczeństwa obywateli, „Jurysta” 1998, nr 5.

35. Pogórski T., Rusek G., Tajemnice działania – broń gazowa – ręczne miotacze

gazowe, Wrocław 1998.

36. Rudnicki S., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga, Warszawa 1996.

37. Szymczak M., Słownik języka polskiego. Tom II L-P, Warszawa 1995.

38. Toczek E., Kontrola nabywania i przechowywania broni palnej w Unii

Europejskiej – Europejska karta broni palnej, Biuro Studiów i Ekspertyz 1997,

Informacja 505.

39. Wójcikiewicz J., Widacki J. i Kardaś J., Opinia o projekcie ustawy o broni

i amunicji, Warszawa 1996.

40. Zając B., Polak z rewolwerem, „Rzeczpospolita” 1997, nr 36.

41. Zając B., Szczycić się dwururką po dziadku, „Rzeczpospolita” 1998, nr 133.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wniosek o wydanie pozwolenia na posiadanie broni palnej bojowej-palnej gazowej, Wniosek o wydanie po
Wniosek o wydanie pozwolenia na posiadanie broni palnej myśliwskiej, Wniosek o wydanie pozwolenia na
charakterystyka podmiotow uprawnionych do posiadania broni palnej
Wniosek o wydanie pozwolenia na posiadanie broni palnej bojowej-palnej gazowej
Wniosek o wydanie pozwolenia na posiadanie broni palnej sportowej
Wniosek o wydanie pozwolenia na posiadanie broni palnej sportowej, Wniosek o wydanie pozwolenia na p
prawa i obowiazki posiadacza broni palnej
D19190133 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w przedmiocie posiadania broni palnej i materj
D19190133 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w przedmiocie posiadania broni palnej i materj
legalna metoda na posiadanie broni palnej czarnoprochowej
WARUNKI UŻYCIA BRONI PALNEJ, Ochrona Osob
Wniosek o dopuszczenie do posiadania broni w ramach wykonywanej pracy
Kryminalistyka, Kryminalistyka - badania broni palnej
Wniosek o wydanie zaświadczenia na kupno broni palnej, UMOWY
Test z broni palnej, policja
Powszechność posiadania broni Problemy społeczne w USA
Posiadanie broni
zasady użycia broni palnej, pliki zamawiane, edukacja

więcej podobnych podstron