Wydzia

ł Lekarski

III rok studiów

Liczba godzin

Semestr V

Semestr VI

Rocznie

godzin

Forma

zaliczenia

L.p. Przedmiot

w sem

ćw

sem i

ćw

Choroby wewn

ętrzne

prof. dr hab. n. med.
Tadeusz Robak

prof. dr hab. n. med.
Maria Krzemi

ńska – Pakuła

prof. dr hab. n. med.
W

ładysław Grabski

49*/**

zaliczenie

Praktyczne nauczanie
medycyny klinicznej
prof. dr hab. n. med
W

ładysław Grabski

egzamin

Propedeutyka chirurgii
prof. dr hab. n. med
Krzysztof Kuzdak

10 45*

45*

55 zaliczenie

Propedeutyka pediatrii
prof. dr hab. n. med.
Danuta Chlebna - Sokó

30 75*

75*

105

zaliczenie

Mikrobiologia
prof. dr hab. n. przyr.
Zbigniew Krzemi

ński

20 55

75 egzamin

Immunologia ogólna
prof. dr hab. n. med.
Marek L. Kowalski

16 18

34 zaliczenie

Patomorfologia
prof. dr hab. n. med.
Wielis

ław Papierz

30 60

120

zaliczenie

Patofizjologia
prof. dr hab. n. med.
Lucjusz Jakubowski

30 30

90 egzamin

Biologia molekularna
prof. dr hab. n. med.
Pawe

ł Liberski

30 30

zaliczenie

10.

Medycyna rozrodu
z seksuologi

prof. dr hab. n. med.
Krzysztof Kula

6 15* 15*

zaliczenie

11.

Farmakologia
prof. dr hab. n. med.
Jerzy Z. Nowak

18 30

70 zaliczenie

12.

Onkologia ogólna
prof. dr hab. n. med.
Radzis

ław Kordek

18* 18* 18

zaliczenie

13.

Etyka z deontologi

i elementami filozofii
prof. dr hab. n. med.
Kazimierz Szewczyk

8 18 8 16

50 egzamin

14.

Medycyna ratunkowa
i katastrof
prof. dr hab. n. med.
Wojciech Gaszy

ński

4 8

zaliczenie

15.

Higiena z epidemiologi

prof. dr hab. n. med.
Andrzej Grzybowski

10 35*

35*

45 zaliczenie

16.

Informatyka
dr n. med.
Rados

ław Zajdel

4 16* 16*

zaliczenie

Łącznie Godzin

wyk

ładów 222

Godzin

ćwiczeń 620

842

Egzaminów 4
Zalicze

ń 12

ćwiczenia odbywają się w semestrze V lub VI

ćwiczenia odbywają się w Klinice Hematologii UM lub II Klinice Kardiologii UM

Praktyka wakacyjna lekarska (4 tygodnie): choroby wewn

ętrzne

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Propedeutyki chorób wewnętrznych

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Propedeutyka chorób wewnętrznych

Jednostka realizująca program:

Klinika Hematologii UM

II Katedra i Klinika Kardiologii

Kierownik jednostki:

Prof. dr hab. med. Tadeusz Robak

Prof. hab. med. Maria Krzemińska-Pakuła

Koordynator zajęć dydaktycznych: Adiunkt dydaktyczny Kliniki Hematologii: dr n. med. Jerzy Z.

Błoński (dr hab.n.med. Piotr Smolewski, koordynator zajęć
dydaktycznych w Klinice)

Adiunkt dydaktyczny Kliniki Kardiologii: Dr n. med.
Waldemar Rogowski

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

Klinika Hematologii UM : WSS im. M. Kopernika, 93-510 Łódź,
ul. Ciołkowskiego 2

042 689 51 91

blonski@csk.umed.lodz.pl

II Katedra i Klinika Kardiologii: ul. Kniaziewicza 1/5, 91-347 Łódź

042-251-62-16; 042 653-99-09 lodz@ptkardio.pl

Całkowita liczba godzin: 67

Całkowita liczba ECTS: 5

Liczba godzin fakultetu

49 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

10 godzin wykładów (Prof. dr hab. med. Tadeusz Robak)

8 godzin wykładów (Prof. hab. med. Maria Krzemińska-Pakuła)

godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

Kolokwium ustne

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Ogólne zasady zbierania wywiadu lekarskiego (prof. T. Robak)

2. Badanie podmiotowe szczegółowe. Wywiad z zakresu układu sercowo-

naczyniowego, oddechowego oraz narządów i układów jamy brzusznej.
(prof. T. Robak)

3. Badanie przedmiotowe- część I. Stan ogólny chorego. Badanie

przedmiotowe szczegółowe z zakresu układu sercowo-naczyniowego.
oddechowego oraz narządów i układów jamy brzusznej. (prof. T. Robak)

4. Badanie przedmiotowe- część II. Badanie przedmiotowe układu

oddechowego oraz narządów i układów jamy brzusznej. (prof. T. Robak)

5. Ogólne zasady diagnostyki chorób wewnętrznych. Rola badan

dodatkowych. (prof. T. Robak)

6. Niewydolność serca: epidemiologia, patofizjologia, podział, objawy i

leczenie. (prof. M. Krzemińska-Pakuła)

7. Wady wrodzone serca: epidemiologia, podział, objawy wad wrodzonych.

(prof. M. Krzemińska-Pakuła)

8. Choroba niedokrwienna serca: epidemiologia, przyczyny, czynniki ryzyka,

obraz kliniczny, diagnostyka. (prof. M. Krzemińska-Pakuła)

9. Wady nabyte serca: definicja wad serca, podział, etiologia i

symptomatologia. (prof. M. Krzemińska-Pakuła)

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Zasady zachowania się studenta w kontakcie z chorym. Tajemnica lekarska.

Ogólne zasady zbierania wywiadu i badania przedmiotowego. Ocena stanu
ogólnego, badanie głowy i szyi. Gorączka. Objawy i przyczyna
limfadenopatii

3,5

2. Wywiad i badanie przedmiotowe (w tym na sobie) z zakresu układu

oddechowego (w tym różnicowanie i przyczyny duszności, kaszlu,
krwioplucia i krwawienia, sinicy, bólu w klatce piersiowej). Kliniczna
ocena wydolności układu oddechowego).

3,5

3. Przewlekła choroba obturacyjna płuc, niedodma płuc, astma oskrzelowa,

zatorowość płucna, przewlekłe serce płucne

3,5

4. Ostre zapalenie oskrzeli, zapalenia płuc, grzybica układu oddechowego,

ropień płuca, rak płuca, zapalenie opłucnej, odma opłucnowa, nowotwory
opłucnej, choroby śródpiersia (guzy, zapalenie, tętniak aorty, guzy
tarczycy).

3,5

5. Wywiad i badanie przedmiotowe (w tym na sobie) z zakresu układu

krążenia. Patologia tonów serca, diagnostyka szmerów serca. Przyczyny
utraty przytomności

3,5

6. Choroba niedokrwienna i zawał mięśnia sercowego. Zaburzenia rytmu i

przewodnictwa. Niewydolność krążenia lewo- i prawokomorowa.

3,5

7. Choroba reumatyczna, bakteryjne zapalenie wsierdzia, nabyte wady serca,

tamponada, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia. Nadciśnienie
tętnicze. Zespół hiperkinetyczny. Tętniak aorty.

3,5

8. Wywiad i badanie przedmiotowe (w tym na sobie) z zakresu jamy

brzusznej. Biegunki, wymioty, zaparcia, wodobrzusze

3,5

9. Choroby jamy ustnej i przełyku. Choroba wrzodowa. Rak żołądka.

Zapalenie żołądka. Rak jelita grubego. Krwawienie z górnego i dolnego
odcinka przewodu pokarmowego. Niedrożność jelit. Zapalenie i nowotwory
otrzewnej

3,5

10. Zapalenie wyrostka robaczkowego. Choroby pęcherzyka żółciowego:

zapalenie, kamica, nowotwór, zapalenie dróg żółciowych i kamica dróg
żółciowych. Marskość wątroby. Guzy wątroby. Różnicowanie żółtaczek

3,5

11. Zapalenie i rak trzustki. Choroby zapalne jelit. Jelito drażliwe. Zapalenia

dróg moczowych. Kamica dróg moczowych. Rak nerki. Niewydolność
nerek

3,5

12. Zasady pisania historii choroby. Samodzielne zbieranie wywiadu, badanie

chorego i pisanie historii choroby

3,5

13. Samodzielne zbieranie wywiadu, badanie chorego i pisanie historii choroby.

Zaliczenie historii choroby

3,5

14. Zaliczenie kolokwium końcowe.

3,5

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Program fakultetu ustalany indywidualnie z adiunktem w klinice, w ramach

dyżuru lekarskiego

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. „Choroby

wewnętrzne” red. A.Wojtczak

uzupełniające:
2. „Nauka o chorobach wewnętrznych” red.W.Orłowski
3. "Podstawy ogólnej diagnostyki klinicznej" F.Bolechowski
4. "Rozpoznanie

przy

łóżku chorego" Ch.Seward, D.Mattingly

5. "Badanie kliniczne" red.J.Macleod

6. "Diagnostyka

różnicowa w chorobach wewnętrznyc" E.R.Beck, J.L.Francis, R.L.Souchami

Uwagi:
Każde ćwiczenia podzielone jest na część teoretyczną (zwięzła pogadanka przygotowująca do
zajęć) i praktyczną (przedstawianie i wspólne badanie chorych na schorzenia omawiane w
danym dniu – asystent z grupą 4 studentów).
Omawianie każdego schorzenia obejmuje: zarys etiologiczny, najbardziej charakterystyczne
objawy podmiotowe i przedmiotowe, różnicowanie oraz rokowanie.

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń

z Praktycznego Nauczania Medycyny Klinicznej

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Praktyczne Nauczanie Medycyny Klinicznej

Jednostka realizująca program:

Zakład Nauczania Podstaw Medycyny Klinicznej

Katedry Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej

Kierownik jednostki:

Prof. dr hab. med. Władysław Grabski

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Marek Kasielski

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

ul. Kopcińskiego 20, 90-153 Łódź

0-42 678 32 47

owep@csk.am.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 20

Całkowita liczba ECTS: 2,5

Liczba godzin fakultetu

20 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

12 godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

Egzamin OSCE

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Myślenie kliniczne

nauka myślenia analitycznego i krytycznego
o procesie diagnostycznym i leczniczym, sposób rozwiązywania problemów
klinicznych, praktyczne wykorzystanie wiedzy teoretycznej

2 2

2. Laryngologia

przeprowadzenie wywiadu,
umiejętność przeprowadzenia badania otorynolaryngologicznego (ORL) z użyciem
wziernika (nos, jama ustna, gardło, ucho),
podstawowe zabiegi w laryngologii
(tamowanie krwawienia z nosa - tamponada), umiejętność płukania ucha

3. Badanie okulistyczne

wskazania i przeciwwskazania, umiejętność prawidłowego wykonania
przygotowania
i wykonania badania oftalmoskopowego, ocena prawidłowego dna oka, wymienić
najczęstsze patologie mogące uwidocznić się w badaniu dna oka

4. Cewnikowanie, badanie per rectum

zebranie wywiadu, znajomość wskazań do wykonania cewnikowania, umiejętność
przeprowadzenia zabiegu cewnikowania,
odrębności w cewnikowaniu kobiet i mężczyzn,
powikłania (opisać)

- znajomość wskazań do wykonywania badania per rectum, umiejętność
przeprowadzenia prawidłowego badania,
najczęściej występujące zmiany patologiczne dostępne badaniu

Ginekologia, badanie sutka

zebranie wywiadu, umiejętność wykonywania podstawowego badania
ginekologicznego
badanie palpacyjne sutka z demonstracją najczęstszych zmian

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Programy komputerowe

Symulacje ostrych stanów zagrożenia życia. Studenci przeprowadzają kompletny
tok postępowania klinicznego od rozpoznania (leczenie) po podejmowanie decyzji
o leczeniu. Oprogramowanie stwarza możliwości porównania scenariuszów
wariantów leczenia, eliminacji błędów.

Zbieranie informacji – techniki informatyczne w medycynie.

Internet jako źródło wiedzy i narzędzie pracy.

3. Zagadnienia prawne w medycynie

zapoznanie z podstawami systemu prawnego i zasadami oraz normami prawnymi
regulującymi odpowiedzialność w wyniku wykonywania zawodu lekarza.

Zalecane podręczniki:

podstawowy:

1. Skrypt pt.” Praktyczne Nauczanie Medycyny Klinicznej

- przewodnik do ćwiczeń” pod redakcją Dariusza Nowaka i Michała Karaska

Uwagi:
Egzamin końcowy obejmuje materiał z przedmiotu na roku II i III.

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Propedeutyki Chirurgii

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Propedeutyka chirurgii

Jednostka realizująca program:

Klinika Chirurgii Endokrynologicznej i Ogólnej

Kierownik jednostki:

prof. dr hab. n. med. Krzysztof Kuzdak

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Leszek Niedziałek,

dr n. med. Krzysztof Kaczka

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

ul. Pabianicka 62 93−513 Łódź

426895171 krzysztofkaczka@poczta.fm

Całkowita liczba godzin: 35

Całkowita liczba ECTS: 3

Liczba godzin fakultetu

45 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

10 godzin wykładów

16 godzin fakultetu (2 ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

Cześć praktyczna − wywiad, badanie chorych,

cześć teoretyczna − odpowiedz ustna

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Aseptyka i antyseptyka- definicje, rys historyczny, środki odkażające,

fizyczne metody wyjaławiania, skażenie, zakażenie, zakażenia szpitalne-
definicje, przyczyny zakażeń, ochrona ustroju przed zakażeniami,
zapobieganie zakażeniom.
Zakażenia chirurgiczne- czyrak, czyraczność, czyrak gromadny, róża,
ropień, ropniak, ropowica, róża, zanokcica, zastrzał, wrastający paznokieć,
tężec, wścieklizna

2. Zółtaczka- definicja, diagnostyka różnicowa żółtaczek (objawy kliniczne,

objawy laboratoryjne). Etiologia żółtaczek: przedwątrobowej, wątrobowej,
cholestatycznej.
Rany- rodzaje ran, sposoby gojenia ran, etapy gojenia ran, zakażenia ran,

3. Gospodarka wodno-elektrolitowa- przestrzenie wodne ustroju,

homeostaza i regulacja objetości wodno-elektrolitowych, dobowy bilans
wody, stopnie odwodnienia, odwodnienie hipotoniczne, izotoniczne,
hipertoniczne, wyrównywanie strat, niedobory elektrolitów.

4. Powikłania w chirurgii- ocena ryzyka operacyjnego, czynniki

zapobiegające powikłaniom okołooperacyjnym, gorączka w okresie
pooperacyjnym, powikłania w gojeniu ran, powikłania krążeniowo-
oddechowe, powikłania ze strony układu moczowego

5. Ostry brzuch- definicja, ból brzucha- rodzaje. Badanie podmiotowe i

przedmiotowe pacjenta z ostrym brzuchem, badania laboratoryjne,
obrazowe. Rozlane zapalenie otrzewnej- diagnostyka, przyczyny,
diagnostyka różnicowa. Znieczulenie ogólne i miejscowe- zarys, stosowane

środki, premedykacja

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Badanie chorych

Badanie podmiotowe i przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem
specyfiki chorych leżących w oddziale chirurgicznym.Objawy ostrych chorób
chirurgicznych. Nauka badania poszczególnych objawów.
Nauka badania per rectum
Ćwiczenia przy łóżku chorego część I
Zasady ogólne. Nauka zbierania wywiadu

2,5

2. Badania diagnostyczne w chirurgii

Badania laboratoryjne:
a. cel
b. rutynowe badania wykonywane u chorych przyjętych do oddziału
c. przykładowe badania laboratoryjne u chorych chirurgicznych: ostre

zapalenie trzustki, żółtaczka mechaniczna

Badania obrazowe
a. badania radiologiczne, techniki zabiegowe wykonywane pod kontrolą
obrazu radiologicznego
b. badanie ultrasonograficzne ( w tym usg-doppler), techniki zabiegowe

wykonywane pod kontrolą usg

c. tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny
d. badania endoskopowe- diagnostyka, techniki zabiegowe

Ćwiczenia przy łóżku chorego część II

Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem badania brzucha.

2,5

3. Zaburzenia wodno- elektrolitowe

Podział przestrzeni płynowych Zapotrzebowanie na wodę i rodzaje odwodnień
oraz ich objawy Elektrolity - kationy i aniony, objawy nadmiaru i niedoboru.

Ćwiczenia przy łóżku chorego część III
Objawy ostrych chorób jamy brzusznej. Nauka badania poszczególnych
objawów.

2,5

4 Równowaga kwasowo-zasadowa

Wiadomości o stężeniu i funkcji jonów wodorowych. Bufory. Rola HCO3 i
CO2. Rola nerek i płuc w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej
Kwasice i zasadowice – rodzaje, objawy i leczenie

Ćwiczenia przy łóżku chorego część IV

Nauka badania per rectum. Nauka badania tętnic i żył obwodowych.

2,5

5 Wstrząs

Definicja, rodzaje wstrząsu: hipowolemiczny, kardiogenny, obstrukcyjny,
dystrybucyjny. Podział na wstrząs hipodynamiczny, hiperdynamiczny,
patofizjologia wstrząsu. Monitorowanie chorego we wstrząsie. Leczenie
wstrząsu.

Ćwiczenia przy łóżku chorego część V

2,5

6. Pierwsza pomoc w chirurgii

Cele pierwszej pomocy na miejscu wypadku. Algorytm ABC.

A- drożność dróg oddechowych
B- zapewnienie oddechu
C- przywrócenie i utrzymanie krążenia

Zapobieganie:

- utracie krwi

- wstrząsowi
- powikłanom urazu w szczególności ze strony OUN

Praktyczne stosowanie różnych materiałów opatrunkowych. Technika
zakładania opatrunków. Nowoczesne środki opatrunkowe.
Aseptyka i antyseptyka.
Pokaz wysterylizowanych materiałów używanych na sali operacyjnej
- rodzaje materiałów
- sposoby sterylizacji
- wskaźniki jałowości
- sposoby zabezpieczania jałowych materiałów.
Przygotowanie chirurga do operacji. Przygotowanie jałowego pola
operacyjnego. Postępowanie i poruszanie się w środowisku sali operacyjnej i
bloku operacyjnego

2,5

7. Rany i gojenie się ran

Obrażenia powstające w wyniku urazu

Podział ran
Sposoby gojenia się ran

- mechanizmy molekularne
- reakcji odpornościowych
- mechanizmy komórkowe

Czynniki wpływające na gojenie się ran. Przygotowanie ran do ich
zaopatrzenia chirurgicznego Rodzaje zabiegów chirurgicznego
opracowania ran. Technika zakładania klamerek oraz szycia ran

Technika drenażu ran

Desmurgia
Nauka rozróżniania materiałów i sposobów zakładania opatrunków w
zależności od rodzajów urazów i obrażeń ciała.

2,5

8. Krwawienia i przetaczanie krwi w chirurgii

Definicje krwawienia i krwotoku
Podział krwawień
-kapilarne
-żylne
-tętnicze
Podział kliniczny krwawień krwawienia z przewodu pokarmowego
-odcinek górny
-odcinek dolny
Krwawienia wewnętrzne
-do jam czaszki
-w jamie opłucnej
-w jamie otrzewnej
Wskazania do przetaczania krwi. Preparaty krwinek białych. Preparaty
wytwarzane z osocza. Osocze i preparaty bialek. Zasady i powiklania
przetaczania krwi. Autotransfuzja i hemodilucja.

Pokaz narzędzi chirurgicznych .
Wprowadzenie do znajomości materiałów używanych w kontakcie
z tkankami. Rodzaje narzędzi chirurgicznych.

Przeznaczenie poszczególnych narzędzi. Nowoczesne narzędzia automatyczne
(staplery).

2,5

9. Nowe techniki chirurgiczne

1. Laparoskopia

- historia technik laparoskopowych

sprzęt wykorzystywany w laparoskopii

- sposób przeprowadzania zabiegów laparoskopowych

- zabiegi operacyjne z wykorzystaniem technik laparoskopowych

- przygotowanie do zabiegu laparoskopowego

- zalety i wady laparoskopii.

2. Badania endoskopowe

- historia endoskopii

- rodzaje sprzętu wykorzystywanego w endoskopii

- rodzaje endoskopii

ECPW

- zastosowanie endoskopii

- przygotowanie do badania endoskopowego

3. Najnowsze metody badawcze

- badanie endosonograficzne
- endoskopia i laparoskopia wysokiej rozdzielczości obrazu

Nauka szycia

Rodzaje nici i igieł chirurgicznych. Nauka szycia na fantomach.

2,5

10. Ból w chirurgii

Patofizjologia bólu, rodzaje bólu, postępowanie przeciwbólowe.
Znieczulenie, rodzaje: znieczulenie ogólne, środki stosowanie do
znieczulenia.
Podstawowe operacje chirurgiczne część I
Appendektomia. Cholecystektomia klasyczna. Tyreoidektomia- wskazania,
przeciwwskazania, zajęcia na bloku operacyjnym (w miarę możliwości) lub
pokaz filmów video.

2,5

11. Aseptyka i antyseptyka

Rys historyczny, definicje aseptyka, antyseptyka. Metody wyjaławiania
narzędzi metodami fizycznymi. Przygotowanie pola operacyjnego.
Okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa.
Podstawowe operacje chirurgiczne część II
Operacje laparoskopowe- pokaz instrumentarium laparoskopowego.
Cholecystektomia laparoskopowa a klasyczna. Zajęcia na bloku
operacyjnym (w miarę możliwości) lub pokaz filmów video.

2,5

12.

Podstawowe zabiegi chirurgiczne
Zgłębnikowanie żołądka, zgłębnikowanie dwunastnicy. Tamowanie
krwawienia z żylaków przełyku. Wzniernikowanie odbytnicy i esicy.
Cewnikowanie dużych żył. Chirurgiczne odsłonięcie żyły i jej nacięcie.
Cewnikowanie tętnic i wstrzyknięcia dotętnicze. Zabiegi na pęcherzu
moczowym. Nakłucia jam ciała. Technika zszycia rany.
Nauka wykonywania podstawowych zabiegów chirurgicznych
Zgłębnikowanie żołądka, zgłębnikowanie dwunastnicy. Zakładanie sondy
Sengstakena-Blakemore`a. Cewnikowanie pęcherza moczowego. Nakłucia
jam ciała. Anoskopia

2,5

13. Zakażenia w chirurgii

Czynniki predysponujące do zakażeń. Ropień, ropowica, cellulitis, czyrak,
czyrak gromadny, róża, torbiel włosowa, ropień okołoodbytniczy, zgorzel
gazowa, tężec, zastrzał, zanokcica. Profilaktyka przeciwtężcowa.
Zaliczenie

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Chirurgia tarczycy- wskazania, przeciwwskazania, technika operacyjna,

udział w zabiegach operacyjnych

1 3

2. Chirurgia przytarczyc- wskazania, przeciwwskazania, technika

operacyjna, udział w zabiegach operacyjnych

1 3

3. Chirurgia nadnerczy- wskazania, przeciwwskazania, technika operacyjna,

udział w zabiegach operacyjnych

1 3

4. Przepukliny-rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, technika operacyjna,

udział w zabiegach operacyjnych

1 3

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. Narębski J. i wsp. Zarys Propedeutyki Chirurgii Wydawnictwo Akademia Medyczna Łódź

1999

uzupełniające:
2. Fibak J. i wsp. Chirurgia. Podręcznik dla studentów. PZWL 2005

3. Noszczyk W. i wsp. Chirurgia. Podręcznik dla studentów. PZWL 2005

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Propedeutyki pediatrii

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Propedeutyka pediatrii

Jednostka realizująca program:

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości

Kierownik jednostki:

Prof. dr hab. n. med. Danuta Chlebna-Sokół

Koordynator zajęć dydaktycznych: Dr n. med. Elżbieta Jakubowska-Pietkiewicz

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

91-738 Łódź, ul. Sporna 36/50

042 61-77-715 propedeutyka@usk4.umed.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 105

Całkowita liczba ECTS: 5,5

Liczba godzin fakultetu

75 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

30 godzin wykładów

23 godzin fakultetu (3 ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

Zaliczenie pisemne

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Medycyna wieku rozwojowego wczoraj a dziś. Kierunki zmian w opiece nad

dzieckiem.
a. historia rozwoju opieki nad dzieckiem od starożytności po czasy
współczesne
b. rozwój pediatrii na ziemiach polskich
c. szpital im. Anny Marii i łódzka szkoła pediatryczna

d. współczesne problemy medycyny wieku rozwojowego

2,5

2. Współczesne kierunki w żywieniu niemowląt i dzieci starszych.

a. charakterystyka mieszanek przeznaczonych do żywienia noworodków urodzonych o
czasie
i wcześniaków
b. zasady racjonalnego żywienia dzieci młodszych i starszych
c. preparaty mlekozastępcze
d. probiotyki, prebiotyki

2,5

3. Zaburzenia odżywiania - otyłość, niedobór masy ciała, anoreksja, bulimia.

a. metody oceny prawidłowego stanu odżywienia, ocena składu ciała i jej
kliniczne zastosowanie
b. przyczyny i rozpoznawanie niedoboru masy ciała
c. nadmiar masy ciała- przyczyny, diagnostyka
d. leczenie otyłości dziecięcej
e. epidemiologia i patogeneza anoreksji i bulimii.

2,5

4. Rozwój układu krwiotwórczego i odrębności w wieku dziecięcym. Wybrane

zagadnienia z ontogenezy układu odpornościowego. Podstawy
immunologiczne szczepień ochronnych.

a. hematopoeza okresu płodowego

2,5

b. morfologia krwi obwodowej w wieku postnatalnym (okres niemowlęcy, okres
poniemowlęcy, okres pokwitania)
c. niedobory odporności humoralnej i komórkowej okresu noworodkowego i
niemowlęcego

d. mechanizmy odporności swoistej i nieswoistej
e. czynniki usposabiające do uogólnionych zakażeń w najmłodszych grupach wiekowych

5. Współczesne metody oceny rozwoju biologicznego dzieci i młodzieży. Ocena

wydolności wysiłkowej i sprawności motorycznej.

a. czynniki warunkujące prawidłowy rozwój biologiczny (genetyczne,

środowiskowe, paragenetyczne, aktywność własna)

b. kryteria oceny wieku biologicznego, metody jego oceny, biologiczne

układy odniesienia

c. wskaźniki wydolności wysiłkowej u dzieci
d. ocena sprawności motorycznej

2,5

6. Charakterystyka poszczególnych okresów życia dziecka. Wybrane

zagadnienia z okresu małego dziecka i wieku przedszkolnego.
odrębności w badaniu lekarskim małego dziecka
ocena stanu zdrowia dzieci w poszczególnych okresach życia
najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w rozwoju somatycznym, stany
niedoborowe
ocena budowy i postawy ciała w okresie przedszkolnym

2,5

7. Dojrzewanie somatyczne i psychiczne – okres pokwitania

a. neuro-endokrynologiczne podstawy okresu dojrzewania płciowego
b. dokładne omówienie poszczególnych faz pokwitania
c. najczęściej występujące nieprawidłowości w stanie zdrowia tym okresie
rozwojowym
zaburzenia rozwoju psychicznego pojawiające się w okresie pokwitania

2,5

8. Odrębności anatomiczne i czynnościowe układu krążenia w wieku rozwojowym.

Metody badania układu krążenia u niemowląt i dzieci starszych.

a. budowa i rozwój serca i dużych naczyń w okresie płodowym

b. zmiany w anatomii i czynności układu sercowo-naczyniowego od okresu

noworodkowego do okresu pokwitania

c. odrębności w badaniu układu krążenia u niemowląt i dzieci starszych
d. wpływ aktywności własnej na rozwój układu krążenia u dzieci

2,5

9. Wybrane zagadnienia z rozwoju układu kostnego i zaburzeń mineralizacji

u dzieci i młodzieży.

a. gospodarka wapniowo-fosforanowa ustroju
b. rozwój układu kostnego u dzieci i badania diagnostyczne układu
kostnego w wieku rozwojowym
c. objawy kliniczne radiologiczne, densytometyczne niskiej masy kostnej
d. zasady profilaktyki i leczenia osteoporozy i osteopenii u dzieci i
młodzieży

2,5

10. Uwarunkowania wcześniactwa. Zaburzenia stanu i rozwoju zdrowia

przedwcześnie urodzonych.
a. noworodek z niską masą urodzeniową
b. przyczyny przedwczesnego zakończenia okresu płodowego
c. najczęstsze patologie związane z wcześniactwem

2,5

d. późne powikłania wcześniactwa
e. dalszy rozwój dzieci przedwcześnie urodzonych- opieka ambulatoryjna

11. Zasady udzielania pierwszej pomocy medycznej w wieku rozwojowym.

a. definicja stanu zagrożenia życia u dzieci oraz terminów medycznych związanych z
udzielaniem pierwszej pomocy
b. epidemiologia stanów zagrożenia życia u dzieci do 15 roku życia i u
dorosłych - porównanie
c. omówienie najczęstszych stanów zagrożenia życia i postępowania w tych
sytuacjach
d. podsumowanie najważniejszych zagadnień

2,5

12. Ocena postawy ciała dzieci i młodzieży. Wybrane zagadnienia z wad postawy.

2,5

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Seminarium I
cz. 1. Sprawy organizacyjne.
cz. 2. Stany niedoborowe u niemowląt i małych dzieci oraz profilaktyka w
tym zakresie -
krzywica i inne hipowitaminozy, niedokrwistość z niedoboru żelaza,
osteopenia wieku rozwojowego.

3,5

Seminarium II
Szczepienia ochronne w wieku rozwojowym - seminarium
1. Szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane - sposób prowadzenia

dokumentacji, technika wykonywania szczepień.

2. Kwalifikowanie dziecka do szczepienia przez lekarza pediatrę.

Przeciwwskazania do szczepień.

3. Poradnia Szczepień Ochronnych dla Dzieci z Grup ryzyka

3,5

3. Oddział Kliniczny (9 ćwiczeń) - nauka badania dziecka

1. Wywiady pediatryczne.

Badanie przedmiotowe:

2. Badanie ogólne oraz najczęściej stwierdzane objawy chorobowe.
3. Badanie szczegółowe głowy i szyi.
4. Badanie szczegółowe klatki piersiowej. Badanie i semiotyka układu
oddechowego.
5. Badanie szczegółowe układu krążenia
6. Badanie szczegółowe jamy brzusznej i układu moczowo-płciowego.
7. Ocena neurologiczna dziecka - wybrane zagadnienia.

8. Różnice w badaniu niemowlęcia i dziecka starszego.

9. Pediatryczna historia choroby

3,5

3,5
3,5
3,5

3,5
3,5
3,5
3,5
3,5

Żłobek I
Interpretacja wyników podstawowych badań laboratoryjnych.

3,5

Żłobek II (2 ćwiczenia)

1. Rola żłobka w rozwoju małego dziecka.

2. Różnice między pokarmem kobiecym i mlekiem krowim.
3. Mieszanki mleczne i inne produkty stosowane w żywieniu dzieci.
4. Schemat żywienia niemowląt nie karmionych piersią.

5. Żywienie dziecka w okresie poniemowlęcym.
6. Badanie dzieci w 2. i 3. roku życia.
7. Szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane-charakterystyka

3,5

szczepionek, aktualny kalendarz szczepień

8. Niepożądane odczyny poszczepienne.

6. Dom Dziecka dla Małych Dzieci (l ćwiczenie)

1. Organizacja Domu Dziecka.

2. Wybrane zagadnienia z psychologii wieku rozwojowego.
3. Ocena rozwoju psychomotorycznego niemowląt i małych dzieci.
4. Znaczenie rodziny w prawidłowym rozwoju dziecka.
5. Badanie podmiotowe i przedmiotowe niemowląt.

3,5

7. Oddział Noworodkowy

1. Organizacja oddziału położniczego i noworodkowego ze szczególnym

uwzględnieniem zapobiegania zakażeniom szpitalnym.

2. Idea "Szpital przyjazny dziecku."
3. Postępowanie z noworodkiem po urodzeniu, ocena noworodka w skali wg
Apgar.
4. Odruchy archaiczne noworodka.

5. Żywienie noworodka.
6. Żółtaczka fizjologiczna i jej różnicowanie, ubytek fizjologiczny masy ciała.
7. Noworodek przedwcześnie urodzony.
8. Noworodek dystroficzny.
9. Badania przesiewowe w kierunku fenyloketonurii, hypotyreozy, dysplazji

stawów biodrowych. Szczepienia wykonywane u noworodka

10.Profilaktyka choroby krwotocznej
noworodków.
11 .Pierwsza i druga grupa dyspanseryjna.

3,5

8. Szkoła (l ćwiczenie)

1. Powszechne pogłębione badania lekarskie („bilanse zdrowia").

2. Badania bilansowe dzieci 10-letnich i młodzieży 14-letniej.
3. Okres pokwitania - zmiany w rozwoju psychicznym i somatycznym

u dziewcząt i chłopców.

4. Szczepienia ochronne dzieci w okresie szkolnym.

3,5

9. Pracownia Auksologiczna (l ćwiczenie)

1. Zasady praktycznej antropometrii i ich przydatność w ocenie rozwoju

somatycznego niemowlęcia i dziecka starszego.

2. Metody oceny rozwoju (tabele, siatki standardowe i centylowe, morfogramy i

wskaźniki proporcji), ocena wieku biologicznego.

3. Ocena wydolności wysiłkowej.
4. Diagnostyka auksologiczna w praktyce pediatrycznej.

3,5

10.

Klinika Okulistyki Dziecięcej (l ćwiczenie)

1. Zasady programowania i wykonywania testów przesiewowych w

medycynie "wieku rozwojowego.

2. Testy przesiewowe do wykrywania zaburzeń wzroku.
3. Badanie narządu wzroku u dzieci w różnym wieku.
4. V grupa dyspanseryjna.

5. Profilaktyka zakażeń przedniego odcinka oka u noworodków

3,5

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Wcześniactwo

1.zagadnienia ogólne (rys historyczny, nazewnictwo, przyczyny,
epidemiologia)

1,5

2. ocena dojrzałości dziecka przedwcześnie urodzonego
3. wczesne powikłania wcześniactwa cz.I (zespół zaburzeń oddychania,
zakażenia)
4. wczesne powikłania wcześniactwa cz.II (krwawienia śródczaszkowe,
retinopatia)
5. późne powikłania wcześniactwa czI ( dysplazja oskrzelowo-płucna)
6. późne powikłania wcześniactwa cz.II (zaburzenia neurologiczne)
7. żywienie dziecka przedwcześnie urodzonego
8. ocena rozwoju dziecka przedwcześnie urodzonego, opieka ambulatoryjna

1
1

1,5

1
1
1

2. Choroby Metaboliczne Kości

1. Znaczenie diety gromadzeniu szczytowej masy kostnej
2. Ocena sposobu żywienia i pokrycie zapotrzebowania na substancje
mineralne – program Dieta 2.
3. Rola aktywności fizycznej.
4. Pomiary antropometryczne i ich interpretacja w chorobach
metabolicznych kości.
5. Badanie ultradźwiękowe kości piętowej u dzieci – aparatem Achilles solo
plus.
6. Interpretacja odrębności badania densytometrycznego u dzieci.
7. Diagnostyka biochemiczna osteoporozy, rola wyników badań w
monitorowaniu leczenia.
8. Metody leczenia osteopenii i osteoporozy w wieku rozwojowym.
9. Wybrane choroby kości uwarunkowane genetycznie dzieci.
10. Znaczenie rehabilitacji medycznej w chorobach metabolicznych kości u
dzieci.

1,5

1,5
1,5

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1.

uzupełniające:
2. Badanie

lekarskie

lekarskie dziecka: D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka, skrypt AM w Łodzi,

II wydanie 1999.

Propedeutyka Pediatrii: S. Nowak, S.S. Nowak, PZWL, W-wa 1987.

Pediatria t. I i II: B. Górnicki, B. Dębiec, J. Baszczyński, PZWL, W-wa 1995.

Pediatryczna diagnostyka różnicowa: M. Hertl, Warszawski Dom Wydawniczy, W-wa 1993.

Pediatria: K. Kubicka, W. Kawalec (red.), PZWL, W-wa 1999.

Zarys Pediatrii t. I i II: M. Walczak (red.), PZWL, W-wa 1991.

8. Podręcznik Pediatrii Nelson: R. Berman (red.), PWN, W-wa 1996.
9.

Normy w Pediatrii: J. Kopczyńska-Sikorska (red.), PZWL, W-wa 1996

10. Profilaktyka w Pediatrii: B. Woynarowska (red.), PZWL, W-wa 1998.
11. Żywienie dzieci zdrowych: W. Szotowa, Z. Wachniak, H. Wekler, PZWL, W-wa 1996.
12. Szczepienia ochronne przeciwko chorobom zakaźnym: E. Bernatowska-Matuszkiewicz, CZD, W-

wa 1998.

13. Rozwój psychoruchowy i psychiczny dziecka: J. Urbaniak, skrypt AM w Łodzi, 1986.

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Mikrobiologii lekarskiej

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Mikrobiologia lekarska

Jednostka realizująca program:

Zakład Mikrobiologii Lekarskiej UM

Kierownik jednostki:

Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Krzemiński

Koordynator zajęć dydaktycznych: Adiunkt ds. dydaktyki dr n. przyr. Danuta Sakowska

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

92-213 Łódź, ul. Pomorska 251, budynek C5

tel. 0 42 678 15 26, e-mail ewiga@csk.umed.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 75

Całkowita liczba ECTS: 6

Liczba godzin fakultetu

55 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

20 godzin wykładów

24 godziny fakultetu (3 ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

Egzamin (praktyczny i teoretyczny – test)

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Podstawy bakteriologii

Klasyfikacja bakterii. Budowa i biologia komórki bakteryjnej. Fizjologiczna
flora bakteryjna człowieka. Podstawy diagnostyki bakteriologicznej.

2. Chorobotwórczość bakterii

Podstawy epidemiologii (rezerwuar zarazka, źródło zakażenia, drogi
szerzenia się zakażeń, wrota zakażenia). Mechanizmy chorobotwórczości
bakterii (toksyczność, inwazyjność).

3. Leczenie zakażeń bakteryjnych

Antybiotyki i chemioterapeutyki przeciwbakteryjne (podział, mechanizm
działania). Powstawanie i mechanizmy oporności bakterii na leki.
Przenoszenie oporności między bakteriami (poziome, pionowe).

4. Chorobotwórcze bakterie Gram-dodatnie i bakterie pozbawione ściany

komórkowej
Ziarenkowce, pałeczki, laseczki, maczugowce, prątki, mykoplazmy,
chlamydie.

5. Chorobotwórcze bakterie Gram-ujemne i krętki

Proteobakterie, bakteroidy, wrzecionowce, krętki.

6. Podstawy wirusologii

Klasyfikacja wirusów. Budowa i mechanizmy ich replikacji. Mechanizmy
chorobotwórczości wirusów. Podstawy diagnostyki wirusologicznej.
Szczepionki i leki przeciwwirusowe.

7. Chorobotwórcze wirusy DNA

Adenoviridae, Herpesviridae, Poxviridae, Papillomaviridae,
Polyomaviridae, Parvoviridae, Hepadnaviridae.

8. Chorobotwórcze wirusy RNA

Reoviridae, Bornaviridae, Filoviridae, Paramyxoviridae,
Orthomyxoviridae, Rhabdoviridae, Bunyaviridae, Arenaviridae,
Picornaviridae, Caliciviridae, Astroviridae, Coronaviridae, Flaviviridae,

Togaviridae

9. Wirus HIV i AIDS

Ludzki wirus upośledzenia odporności – typ 1 i 2 (budowa, drogi zakażenia,
replikacja, chorobotwórczość). Zespół nabytego upośledzenia odporności
(epidemiologia, patogeneza, przebieg kliniczny, diagnostyka, postępowanie
lecznicze).

10. Zakażenia szpitalne (zakładowe)

Definicja zakażenia szpitalnego, czynniki ryzyka, epidemiologia, czynniki
etiologiczne zakażeń szpitalnych, postacie kliniczne, organizacja zespołu ds.
zakażeń szpitalnych.

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Mikrobiologia ogólna cz. 1

Wzrost bakterii w warunkach laboratoryjnych. Pożywki bakteryjne.
Techniki posiewów. Metody uzyskiwania czystych hodowli.

2. Mikrobiologia ogólna cz. 2

Budowa komórki bakteryjnej. Barwienie preparatów bakteryjnych (metoda
Grama). Uwidacznianie różnych struktur komórki bakteryjnej.
Identyfikowanie i klasyfikowanie bakterii na podstawie ich cech
biochemicznych i budowy antygenowej.

3. Mikrobiologia ogólna cz. 3

Występowanie bakterii w środowisku człowieka i w jego organizmie.
Fizjologiczna flora bakteryjna. Nosicielstwo bakterii chorobotwórczych.
Działanie czynników fizycznych i chemicznych na bakterie – odkażanie i
wyjaławianie.

4. Mikrobiologia ogólna cz. 4

Antybiotyki i chemioterapeutyki przeciwbakteryjne. Oznaczanie wrażliwości
bakterii na leki (antybiogram).

5. Seminarium i zaliczenie mikrobiologii ogólnej

6. Mikrobiologia szczegółowa cz. 1

Ziarenkowce Gram-dodatnie względnie beztlenowe – rodzaj
Staphylococcus.

7. Mikrobiologia szczegółowa cz. 2

Ziarenkowce Gram-dodatnie względnie beztlenowe i beztlenowe – rodzaj
Streptococcus, Enterococcus, Peptococcus, Peptostreptococcus.

8. Mikrobiologia szczegółowa cz. 3

Ziarenkowce Gram-ujemne tlenowe – rodzaj Neisseria. Krętki – rodzaj
Treponema, Borrelia, Leptospira.

9. Mikrobiologia szczegółowa cz. 4

Pałeczki Gram-dodatnie nieprzetrwalnikujące – rodzaj Corynebacterium,
Listeria, Erysipelothrix, Lactobacillus, Actinomyces.

10. Mikrobiologia szczegółowa cz. 5

Bakterie kwasooporne i nokardie – rodzaj Mycobacterium, Nocardia.

11. Mikrobiologia szczegółowa cz. 6

Pałeczki Gram-dodatnie przetrwalnikujące (laseczki) tlenowe i beztlenowe
– rodzaj Bacillus, Clostridium.

12. Mikrobiologia szczegółowa cz. 7

Pałeczki Gram-ujemne beztlenowe i mikroaerofilne – rodzaj Bacteroides,
Porphyromonas, Prevotella, Fusobacterium, Campylobacter, Helicobacter.

13. Mikrobiologia szczegółowa cz. 8

Gram-ujemne pałeczki jelitowe – rodzaj Escherichia, Proteus, Klebsiella,
Salmonella, Shigella, Yersinia.

14. Mikrobiologia szczegółowa cz. 9

Pałeczki Gram-ujemne tlenowe i względnie beztlenowe – rodzaj
Pseudomonas, Vibrio.

15. Mikrobiologia kliniczna

Zakażenia układowe. Metody pobierania i przesyłania próbek materiałów
klinicznych do badań mikrobiologicznych.

16. Seminarium z mikrobiologii szczegółowej, przegląd preparatów

mikroskopowych

17. Seminarium i zaliczenie mikrobiologii szczegółowej

18. Egzamin praktyczny

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Nosicielstwo bakterii chorobotwórczych

Przeprowadzenie na wybranej populacji badań na nosicielstwo niektórych
bakterii chorobotwórczych, np. Staphylococcus aureus, Streptococcus
pyogenes, Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis i innych.

2. Zakażenia szpitalne (zakładowe)

Przeprowadzenie na wybranym oddziale szpitalnym badań na
występowanie w środowisku i wśród personelu medycznego (lub chorych)
tzw. szczepów szpitalnych.

3. Mikrobiologia środowiskowa

Bakteriologiczne badanie próbek wody pitnej, produktów spożywczych,
powietrza, itp.

4. Oporność bakterii na leki

Określenie wrażliwości i mechanizmów oporności bakterii wyizolowanych z
różnych źródeł, np. w poprzednich zajęciach fakultatywnych.

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. Mikrobiologia

Lekarska dla Studentów Medycyny

M.L.Zaremba, J.Borowski
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001

uzupełniające:
2. Mikrobiologia i Choroby Zakaźne

G.Virella
Urban&Partner, Wrocław 2000

3. Wirusologia

Lekarska

M.Kańtoch
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998

4. Mikrobiologia

Ogólna

H.G.Schlegel
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000

5. Zakażenia Szpitalne

D.Dzierżanowska, J.Jeliaszewicz
α-medica press, Bielsko Biała 1999

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Immunologii ogólnej

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Immunologia ogólna

Jednostka realizująca program:

Klinika Immunologii, Reumatologii i Alergii Katedry
Immunologiii

Kierownik jednostki:

Prof. dr hab.med. Marek L. Kowalski

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. przyr. Barbara Szkudlińska

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

ul. Pomorska 251, 92-213 Łódź

042 675-73-09 immunol@csk.umed.lodz.pl , bes@csk.am.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 34

Całkowita liczba ECTS: 2

Liczba godzin fakultetu

18 godzin ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

16 godzin wykładów

10 godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

pisemne

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Układ immunologiczny (struktury, komórki).

2. Rozpoznawanie antygenu.

3. Powstawanie zróżnicowania i swoistości odpowiedzi immunologicznej.

4. Tolerancja immunologiczna

5. Immunologia zapalenia

6. Odpowiedź immunologiczna na zakażenia. 2

7. Reakcje nadwrażliwości 2

8. Paradygmat Th1 – Th2 w medycynie

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Budowa, funkcje i komórki układu immunologicznego.

„Wejściówka” – sprawdzian znajomości podstawowych pojęć i zagadnień
immunologii

• Morfologia komórek układu immunologicznego – preparaty

mikroskopowe

• Ocena aktywności komórek biorących udział w odporności

nieswoistej: chemotaksja, fagocytoza ,test NBT, test redukcji
cytochromu.

Prezentacja pracowni diagnostycznej- pracownia hodowli komórkowych

2,56

2. Immunoglobuliny. Komórki oraz ich receptory i antygeny ważne w

przebiegu swoistej odpowiedzi immunologicznej.

• Sprawdzenie wiadomości: Budowa i rola immunoglobulin. Źródła

zmienności immunoglobulin. Limfocyty T i B - ich subpopulacje i
receptory wiążące antygeny.

• Prezentacja multimedialna o tematyce immunologicznej

2,56

• Część praktyczna (45 min) : Podstawowe odczyny

immunoserologiczne: Precypitacja, immunodyfuzja płytkowa
pojedyncza i podwójna, odczyn wiązania dopełniacza .

• Prezentacja pracowni diagnostycznej: Pracownia immunoserologii

ogólnej- nefelometri

3. Odpowiedź humoralna -składniki, mechanizmy.

• Sprawdzenie wiadomości: Układ HLA i jego rola w odpowiedzi

immunologicznej. Interakcje pomiędzy komórkami układu
immunologicznego. Prezentacja i rozpoznanie antygenów.
Odpowiedź swoista typu humoralnego.

• Część praktyczna ( 45 min.) Ocena antygenów HLA- techniki

typowania tkankowego: Techniki serologiczne, techniki
molekularne.

• Prezentacja pracowni diagnostycznych: Pracownia typowania HLA,

Pracownia biologii molekularnej.

• Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o

tematyce immunologicznej .

2,56

4. Odpowiedzi typu komórkowego. Układ immunologiczny skóry i błon

śluzowych.

• Sprawdzenie wiadomości: Rodzaje i mechanizmy cytotoksyczności.

Podstawowe mechanizmy odporności związane z błonami
śluzowymi i skórą

• Prezentacja multimedialna
• Część praktyczna (45 min): Techniki wykrywania antygenów i

przeciwciał z zastosowaniem elektroforezy i precypitacji w żelu:
Immunoelektroforeza, immunoelektoforeza rakietowa,
przeciwbieżna i krzyżowa . Western Blotting.

• Prezentacja pracowni diagnostycznej: Pracownia cytofluorymetrii .

• Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o

tematyce immunologicznej .

2,56

5. 1.Odporność przeciwzakaźna.

2. Immunoterapia i immunoprofilaktyka.

• Sprawdzenie wiadomości: Podstawowe nieswoiste i swoiste

mechanizmy odporności przeciwbakteryjnej, przeciwwirusowej
przeciwgrzybicznej. Odpowiedzi immunologiczne na
zaszczepienie. Aspekty skuteczności szczepień. Podział i rodzaje
szczepionek konwencjonalnych i nowej generacji

• Prezentacja multimedialna
• Część praktyczna: Aglutynacja bakteryjna szkiełkowa i

probówkowa typu O i H. Hemaglutynacja bierna.Test Waalera –
Rose. Testy lateksowe: ASO, RF, CRP.

• Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o

tematyce immunologicznej .

2,56

6. Immunologia transplantacyjna. Immunologia nowotworów.

• Sprawdzenie wiadomości :Rodzaje przeszczepów,reakcje organizmu

na alloprzeszczep. Antygeny TSA i TAA i ich znaczenie w
diagnostyce i leczeniu nowotworów. Rola układu
immunologicznego w walce z nowotworami. Mechanizmy ucieczki

2,56

nowotworów z pod kontroli układu immunologicznego.

• Prezentacja multimedialna

• Część praktyczna( 45 min): Metody badania subpopulacji

komórkowych:

- Identyfikacja antygenów powierzchniowych: immunofluorescencja,
immunocytochemia ( PAP, APAP, ABC ), testy rozetowe .
- Ocena odpowiedzi typu komórkowego: Test proliferacji limfocytów, test
zahamowania migracji leukocytów.

• Prezentacja pracowni diagnostycznej: Immunocytochemii i

immunofluorescencji

• Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o

tematyce immunologicznej .

Nieprawidłowe odpowiedzi immunologiczne : nadwrażliwość,

autoimmunizacja. Immunohematologia.

• Sprawdzenie wiadomości

• Część praktyczna: Diagnostyka immunologiczna in vitro

- Ilościowe metody immunoenzymatyczne stosowane przy ocenie poziomu
antygenów i przeciwciał . Ocena poziomu swoistych IgE
- Ocena poziomu kompleksów immunologicznych w surowicy.
- Odczyn antyglobulinowy Coombsa w diagnostyce patologii związanych z
nadwrażliwością typu II.

• Prezentacja pracowni diagnostycznej. Pracownia immunoserologii -

techniki immunoenzymatyczne

• Referowanie przez studentów przygotowanych artykułów o

tematyce immunologicznej.

2,56

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Antygeny i ich podział .

2. Selekcja klonalna limfocytów. Odpowiedź immunologiczna pierwotna i

wtórna .

3. Genetyka wytwarzania przeciwciał 1

4. Dojrzewanie limfocytów T i B.

5. Rozpoznawanie antygenów przez komórki odporności nieswoistej.

6. Przetwarzanie i prezentacja antygenów egzo i endogennych .

7. Mechanizmy aktywacji dopełniacza. 1

8. Rodzaje cytotoksyczności 2

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. Immunologia. J. Gołąb, M. Jakubisiak, W. Lasek. PWN 2002
2

Immunologia Kliniczna. Red. M.L. Kowalski. Wyd. Mediton 2000r

uzupełniające:
3. Immunologia. I. Roitt, J. Brostoff, D. Male. Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2000r.

4. Immunobiology. The immune system in healt and disease. C.A.Janeway, P. Trawers, M. Walport,

M. Shlomchik. Garland. Churchil Livingstone 2004r .

Uwagi:

Kolokwia:
1. Z materiału ćwiczeń 1 – 4.
2. Zaliczeniowe - po wszystkich ćwiczeniach obejmujące całość materiału.

Odbywają się poza godzinami ćwiczeń.

Czas trwania i kolejność poszczególnych elementów ćwiczenia może ulegać zmianom
(decyduje asystent prowadzący grupę). Czas ćwiczenia – 2,56 godz. ćwiczeniowych ( 1godz.
55 min. zegarowych)

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z patomorfologii

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Patomorfologia

Jednostka realizująca program:

Zakład Patomorfologii

Kierownik jednostki:

Prof. dr hab. med. Wielisław Papierz

Koordynator zajęć dydaktycznych: Dr med. Aleksandra Omulecka

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

ul. Pomorska 251, 92-213 Łódź

042-679-01-91 papierz@csk.umed.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 120

Całkowita liczba ECTS:

Liczba godzin fakultetu

90 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

30 godzin wykładów

godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

zaliczenie ustne

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Wprowadzenie do patomorfologii (anatomia patologiczna, histopatologia,

cytologia, metody i techniki stosowane w patomorfologii, znaczenie
diagnostyki patomorfologicznej w praktyce klinicznej).

2. Morfologiczne badania pośmiertne (regulacje prawne odnoszące się do

wykonywania sekcji zwłok; rodzaje sekcji zwłok, techniki badania
pośmiertnego, znamiona śmierci).

3. Uszkodzenie i śmierć komórki (wykładniki morfologiczne odwracalnego

i nieodwracalnego uszkodzenia komórk). Śmierć komórki – martwica i
apoptoza.

4. Zaburzenia w krążeniu I. Krwotoki, przekrewie nie, niedokrwienie,

zakrzepica, zator.

5. Zaburzenia w krążeniu II. Zawał, obrzęk. Przyczyny, obraz morfologiczny,

ewolucja zmian morfologicznych, następstwa.

6. Zmiany wsteczne I. Zaniki i zwyrodnienia.

7. Zmiany wsteczne II. Martwica. Patomorfologia miażdżycy. 2

8. Zmiany postępowe (przerost, rozrost, przetwarzanie, procesy naprawcze)

9. Nowotwory I (definicje, karcinogeneza, czynniki rakotwórcze,

epidemiologia, klasyfikacje)

10. Nowotwory II (stany przednowotworowe, drogi szerzenia się nowotworów,

nowotwory nabłonkowe łagodne i złośliwe).

11. Nowotwory III (nowotwory nienabłonkowe łagodne i złośliwe, zespoły

paranowotworowe, rola patomorfologa w diagnostyce nowotworów

12. Zapalenia I (definicje i podziały zapaleń, obraz morfologiczny wybranych

zapaleń nieswoistych., nastepstwa zapaleń).

13. Zapalenia II (zapalenia ziarniniakowe, gruźlica, sarkoidoza, trąd, choroba

reumatyczna).

14. Zapalenia III (kiła nabyta i wrodzona) patomorfologia zespołu nabytej

niewydolności immunologicznej - AIDS.

15. Wybrane zagadnienia z patomorfologii serca i naczyń (zawał serca,

zapalenia wsierdzia i mięśnia serca, niewydolność krążenia, nowotwory
serca i naczyń).

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Zaburzenia w krążeniu cz. I.

Patomorfologia krwotoku, przekrwienia i obrzęku. Demonstracja obrazów
mikroskopowych: ogniska krwotocznego w mózgu, krwotoku
podpajęczynówkowego, przekrwienia żylnego wątroby i płuc oraz obrzęku
płuc.

2,5

2. Zaburzenia w krążeniu cz. II

Patomorfologia zakrzepicy, zatorowości i zawału. Demonstracja obrazów
mikroskopowych skrzepliny przyściennej, zatoru z komórek
nowotworowych i zawałów: mięśnia sercowego, płuca i nerki.

2,5

3. Zmiany wsteczne cz. I.

Patomorfologia zaników i zwyrodnień (szklistego, tłuszczowego i
wapniowych). Demonstracja obrazów mikroskopowych: zwyrodnienia
brunatnego mięśnia sercowego, stłuszczenia wątroby, szkliwienia sutka i
zwapnienia w tętnicy.

2,5

4. Zmiany wsteczne cz. II.

Zwyrodnienia białkowe (amyloidoza, zwyrodnienia rogowe).
Patomorfologia martwicy. Demonstracja obrazów histopatologicznych:
amyloidozy, zaburzeń rogowacenia, martwicy serowatej, martwicy
rozpływnej, martwicy Balsera.

2,5

5. Podsumowanie wiadomości o zaburzeniach w krążeniu.

Zakrzepica, krwotok, skazy krwotoczne, następstwa krwotoków,
zatorowość, przekrwienie, zawał, obrzęk, limfotok, odwodnienie) oraz o
zmianach wstecznych (zaniki, zwyrodnienia, martwica i apoptoza).

2,5

6. Zmiany postępowe.

Gojenie i naprawa tkanek. Patomorfologia gojenia się ran, rozrostu ,
przerostu i zaburzeń różnicowania się i dojrzewania tkanek. Demonstracja
rozrostu mięśnia sercowego i prostaty, ziarniny wczesnej i
olbrzymiokomórkowej oraz metaplazji płaskonabłonkowej w oskrzelu.

2,5

7. Stany przedrakowe i nowotwory nabłonkowe Nowotwory łagodne

pochodzenia nabłonkowego, stany przedrakowe, neoplazja
wewnątrznabłonkowa, rak. Demonstracja obrazów mikroskopowych
brodawczaka płaskonabłonkowego, dysplazji nabłonka płaskiego i raka
przedinwazyjnego szyjki macicy (neoplazja wewnątrznabłonkowa) oraz
raka płaskonabłonkowego krtani.

2,5

8. Nowotwory nabłonkowe cd.

Nowotwory łagodne pochodzenia nabłonkowego i raki. Demonstracja
obrazów histopatologicznych gruczolakotorbielaka brodawkowatego
jajnika, gruczolaka odbytnicy, raka drobnokomórkowego płuc, przerzutów
raka gruczołowego i raka płaskonabłonkowego do węzłów limfatycznych

2,5

9. Nowotwory nienabłonkowe.

Patomorfologia nowotworów nienabłonkowych łagodnych i złośliwych.
Demonstracja obrazów histopatologicznych włókniaka, włókniakomięsaka,

2,5

mięśniaka gładkokomórkowego, mięsakomięśniaka gładkokomórkowego i
tłuszczaka

10. Zapalenia cz. I.

Zapalenia ropne i włóknikowe. Demonstracja obrazów mikroskopowych
ropnego zapalenia wyrostka robaczkowego, ropnia płuca, promienicy,
zapalenia płatowego płuc, włóknikowego zapalenia osierdzia i zapalenia
błony śluzowej zatoki przynosowej.

2,5

11. Zapalenia cz. II.

Zapalenia ziarniniakowe, oraz zmiany zapalne wywołane przez robaki
pasożytnicze. Demonstracja obrazów mikroskopowych gruźlicy płuc,
sarkoidozy i włośnicy.

2,5

12. Podsumowanie

wiadomości o zmianach postępowych i

nieprawidłowościach różnicowania komórek (przerost, naprawa tkanek,
rozrost, odrost, guzy nienowotworowe, różnicowanie, dojrzewanie,
metaplazja), zapaleniach (zapalenia ostre- uszkadzające, wysiękowe,
wytwórcze, zapalenia przewlekłe-ziarniniakowe) i ogólnej patologii
nowotworów (etiopatogeneza nowotworów, nowotwory łagodne i złośliwe,
nabłonkowe i nienabłonkowe, stany przednowotworowe, klasyfikacja
TNM).

2,5

13. Patomorfologia serca.

Zapalenia mięśnia sercowego i wsierdzia oraz patologia zawału m.
sercowego. Demonstracja preparatów mikroskopowych zapaleń mięśnia
sercowego, zapaleń wsierdzia i blizny pozawałowej.

2,5

14. Patomorfologia chorób naczyń.

Miażdżyca i inne choroby tętnic oraz nowotwory naczyń. Demonstracja
preparatów mikroskopowych miażdżycy aorty, stwardnienia tętniczek
nerkowych, guzkowego zapalenia tętnic, cukrzycowego
międzywłośniczkowego stwardnienia kłębuszków nerkowych, naczyniaka.

2,5

15. Podsumowanie wiadomości z patomorfologii serca i naczyń ( choroba

niedokrwienna serca, wady wrodzone i nabyte serca, zapalenia wsierdzia,
kardiomiopatie, zapalenia worka osierdziowego, nowotwory serca,
niewydolność mięśnia sercowego, miażdżyca, zapalenia i nowotwory
naczyń).

2,5

16. Patomorfologia górnych dróg oddechowych i płuc cz. I.

Jama nosowa, zatoki przynosowe, krtań, rozedma, niedodma, obrzęk płuc,
ostra niewydolność oddechowa noworodków. Demonstracja obrazów
mikroskopowych polipa nosa, polipa fałdów głosowych, rozedmy płuc, błon
szklistych, niedodmy.

2,5

17. Patomorfologia płuc cz. II.

Zapalenia i rozstrzenia oskrzeli, odoskrzelowe i inne zapalenia płuc,
nowotwory płuc. Demonstracja preparatów mikroskopowych zapalenia
ropnego oskrzeli z rozstrzeniami, odoskrzelowego zapalenia płuc, raka
płaskonabłonkowego oskrzela, komórek nowotworowych w plwocinie,
aspergillozy płuca.

2,5

18. Podsumowanie wiadomości z patomorfologii układu oddechowego

(zapalenia, zmiany nienowotworowe i nowotwory jamy nosowej , zatok i
gardła; zapalenia, zmiany nienowotworowe i nowotwory krtani, tchawicy i
opłucnej; zapalenia oskrzeli i zapalenia płuc, rozedma, niedodma, obrzęk
płuc, zator pnia i tętnic płucnych, rak i rakowiak oskrzela, włóknienie płuc,

2,5

przewlekły zespół płucno-sercowy, morfologiczne badania diagnostyczne w
chorobach płuc.

19. Patomorfologia wątroby.

Zapalenia wątroby, marskość, nowotwory wątroby. Demonstracja obrazów
mikroskopowych przewlekłego zapalenia wątroby, gruźlicy prosówkowej
wątroby, marskości wątroby, raka wątrobowokomórkowego i raka z
przewodów żółciowych.

2,5

20. Patomorfologia wątroby i trzustki.

Przerzuty nowotworowe do wątroby, kamica i zapalenia pęcherzyka
żółciowego, rak pęcherzyka, ostre krwotoczne zapalenie trzustki.
Demonstracja preparatów mikroskopowych przerzutów raka do wątroby,
przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego, raka gruczołowego
pęcherzyka, ostrego krwotocznego zapalenia trzustki.

2,5

21. Podsumowanie wiadomości z patomorfologii wątroby i trzustki (cechy

kliniczne i biochemiczne niewydolności wątroby, zaburzenia w krążeniu,
zaburzenia rozwojowe, zmiany wsteczne, zapalenia wątroby, marskość,
nadciśnienie wrotne, pasożyty, nowotwory wątroby; kamica, zapalenia,
nowotwory pęcherzyka żółciowego, zapalenie przewodów żółciowych;
zapalenia, torbiele i nowotwory trzustki.

2,5

22. Patomorfologia jamy ustnej, gardła i ślinianek.

Zmiany patologiczne dziąseł. Zapalenia i nowotwory ślinianek.
Demonstracja preparatów histopatologicznych szkliwiaka, nadziąślaka
olbrzymiokomórkowego, przewlekłego zapalenia ślinianki, gruczolaka
wielopostaciowego, raka gruczołowo-torbielowatego.

2,5

23. Patomorfologia żołądka i jelit.

Zapalenia i rak żołądka, martwica ściany jelit, zapalenie wyrostka
robaczkowego, zapalenia jelit. Demonstracja preparatów
histopatologicznych przewlekłego zanikowego zapalenia żołądka z
metaplazją jelitową, raka żołądka, zawału jelita, ostrego zapalenia wyrostka
robaczkowego z powodu owsicy, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

2,5

24. Podsumowanie wiadomości z patomorfologii przewodu pokarmowego.

Zmiany patologiczne jamy ustnej: wady rozwojowe, próchnica zębów,
zapalenia jamy ustnej, zmiany przedrakowe i nowotwory, nadziąślaki,
torbiele, zmiany rozrostowe wyrostka zębodołowego szczęki i żuchwy.
Zmiany patologiczne gardła, migdałków, ślinianek (zapalenia, torbiele,
nowotwory). Patologia przełyku (zmiany nienowotworowe i nowotwory).
Patologia żołądka (zaburzenia rozwojowe, zapalenia, wrzód żołądka i
dwunastnicy, nowotwory nabłonkowe niezłośliwe, stany przedrakowe i rak
żołądka, nowotwory nienabłonkowe). Patologia jelit (wady rozwojowe,
martwica ściany jelit, zapalenia ostre i zapalenia przewlekłe, zespół złego
przyswajania, polipy nienowotworowe i nowotwory jelit. Patologia
otrzewnej (wodobrzusze, zapalenie, nowotwory i torbiele).

2,5

25. Patomorfologia układu moczowego.

Zapalenia śródmiąższowe i zapalenia kłębuszkowe nerek, rak nerki, rak
dróg moczowych. Demonstracja preparatów histopatologicznych ostrego
kłębuszkowego rozplemowego śródwłośniczkowego popaciorkowcowego
zapalenia nerek, odmiedniczkowego zapalenia nerek, raka
jasnokomórkowego nerki, raka z nabłonka przejściowego.

2,5

26. Patomorfologia układu rozrodczego cz. I. Patologia szyjki macicy.

2,5

Demonstracja preparatów mikroskopowych normotypowego utkania
histologicznego części pochwowej szyjki, polipa kanału szyjki, nadżerki
rzekomej (ectropion) części pochwowej, raka płaskonabłonkowego szyjki
macicy, torbieli Nabotha.

27. Patomorfologia układu rozrodczego cz. II. Fizjologiczne zmiany

endometrium, patologiczne rozrosty endometrium, rak trzonu macicy,
gruczolistość. Demonstracja preparatów mikroskopowych fazy odrostowej i
fazy wydzielniczej endometrium, rozrostu endometrium, raka
gruczołowego trzonu macicy, gruczolistości.

2,5

28. Patomorfologia układu rozrodczego cz. III. Patologia macicy związana z

ciążą. Demonstracja preparatów histopatologicznych ciąży jajowodowej,
łożyska i pępowiny z ciązy poronionej, zapalenia błon płodowych, zaśniadu
groniastego i kosmówczaka.

2,5

29. Podsumowanie wiadomości z patologii układu moczowego i rozrodczego.

Patologia nerek (zespół nerczycowy, białkomocz, krwiomocz, zespół
nefrytyczny, Zaburzenia rozwojowe, niewydolność nerek związana ze
zmianami wstecznymi i zaburzeniami przepływu krwi, choroby tętnic
nerkowych i wewnątrznerkowych, choroby kłębuszków nerkowych
(zapalne i niezapalne), zapalenia śródmiąższowe nerek, nowotwory nerek
Patologia dróg moczowych (kamica, wodonercze, nowotwory, zapalenia).
Patologia trzonu macicy (wady rozwojowe, fizjologia endometrium, polip
endometrium, gruczolistość, nowotwory, patologia związana z ciążą).
Patologia szyjki macicy (rozrosty nienowotworowe- polip, rozrost
drobnogruczołowy, zapalenie, nadżerki, rak).Patologia pochwy i sromu
(zmiany nienowotworowe i nowotwory)

2,5

30. Wiadomości dotyczące zasad działania pracowni patomorfologicznej i

stosowanych w niej technik oraz zasad współpracy między
patomorfologiem i klinicystą, przesyłania materiałów do badania
histopatologicznego.

2,5

31. Przepisy prawne oraz inne zagadnienia związane z sekcją zwłok.

Zakres działania zakładów patomorfologii i prosektoriów, przepisy prawne
regulujące wykonywanie sekcji zwłok, omówienie zagadnień związanych z
pojęciem śmierci. Demonstracja badania autopsyjnego z omówieniem
techniki sekcyjnej i rozpoznanych zmian morfologicznych w korelacji z
obrazem klinicznym opisanym w dokumentacji lekarskiej zmarłego lub film
„sekcja zwłok osoby dorosłej”.

32. Zagadnienia związane ze zgonem człowieka. Definicje i omówienie

rodzajów śmierci, agonia, zmiany pośmiertne. Demonstracja badania
autopsyjnego lub film „technika sekcji zwłok, sekcja mózgu i rdzenia”.

33. Wybrane zagadnienia z patologii układu krążenia i oddechowego.

Charakterystyka niewydolności krążenia prawo-i lewokomorowej, odma
opłucnej, zator powietrzny. Odmienności techniki sekcyjnej w przypadku
podejrzenia odmy (krótki film) i zatoru powietrznego. Demonstracja badania
autopsyjnego.

34. Patomorfologia płodu i noworodka.

Definicje i omówienie pojęć porodu o czasie, przedwczesnego, po czasie i
poronienia, wcześniactwa, noworodka hypotroficznego. Podstawowe
przyczyny zgonów płodów i noworodków. Cechy wewnątrzmacicznego
obumarcia płodu. Odmienności techniki sekcyjnej noworodka. Film „Sekcja

zwłok noworodka”. Demonstracja badania autopsyjnego.

35. Sekcja zwłok. Demonstracja badania autopsyjnego z omówieniem zmian

patologicznych w korelacji z dokumentacją lekarską zmarłego pacjenta.
Podsumowanie wiadomości z zakresu patomorfologii klinicznej.

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Nie przewiduje się zajęć fakultatywnych. Zainteresowani przedmiotem

mogą wzbogacać wiedzę z zakresu patomorfologii a ramach
indywidualnego toku studiów, lub w ramach prac Koła Naukowego

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. Patologia znaczy słowo o chorobie, tom I - III, pod redakcją J. Stachury i W.Domagały.

Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2003

uzupełniające:
2. Robbins Patologia - V. Kumar, R. S. Cotran, S. L. Robbins, red. wyd. pol. Włodzimierz T.

Olszewski, wyd. Urban & Partner, Wrocław 2005

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Patofizjologii

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Patofizjologia

Jednostka realizująca program:

Katedra Patologii Ogólnej i Doświadczalnej U.M. w Łodzi

Kierownik jednostki:

dr hab. nauk med. Lucjusz Jakubowski

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr nauk med . Jolanta Janus

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

ul. Narutowicza 60, 90-136 Łódź

42 630 61 87 patofizjologia@poczta.onet.pl

Całkowita liczba godzin: 90

Całkowita liczba ECTS: 7,5

Liczba godzin fakultetu

60 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

30 godzin wykładów

0 godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

egzamin pisemny, testowy

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Wieloczynnikowe uwarunkowania chorób nowotworowych.

Cykl komórkowy z uwzględnieniem punktów kontrolnych naprawy DNA.
Cechy choroby nowotworowej z uwzględnieniem czynników
odpowiadających za proliferację i apoptozę komórek. Etapy karcinogenezy
z uwzględnieniem czynników odpowiadających za progresję choroby
nowotworowej, w tym proces angiogenezy. Najczęściej występujące
protoonkogeny i onkogeny oraz czynniki wpływające na zmiany ich
ekspresji. Tory mutacyjne w procesie nowotworowym.

2. Patofizjologia procesu zapalenia.

Omówienie czynników zapaleniotwórczych i następującej po ich
zadziałaniu reakcji naczyniowej i komórkowej.

3. Genomika a proteomika.

Wieloczynnikowe uwarunkowanie chorób. Znaczenie zsekwencjonowania
ludzkiego genomu dla zrozumienia patomechanizmu zaburzeń
poligenicznych. Podstawowe typy przemian posttranslacyjnych i ich
znaczenie dla badania ekspresji genów. Zasady koordynacji badań w
zakresie genomiki i proteomiki (HUGO, HUPO). Postęp w zakresie
diagnostykii terapii chorób, w których etiopatogenezie współuczestniczą
czynniki genetyczne.

4. Patofizjologia układu krążenia.

5. Choroba niedokrwienna serca.

Rezerwa wieńcowa oraz czynniki ją ograniczajace. Etiopatogeneza i skutki
choroby niedokrwiennej serca dla organizmu

6. Zaburzenia gojenia ran.

Przedstawienie roli śródbłonka w funkcji naczyń, czynników indukujących
jego uszkodzenie oraz wpływ procesu zapalnego na inicjację i rozwój
miażdżycy.

7. Zaburzenia gospodarki lipidowej.

Zaburzenia metabolizmu lipidów. Transport lipidów we krwi.
Hiperlipidemie pierwotne i wtórne. Hipolipoproteinemie. Lipidozy.

8. Patofizjologia i neuroendokrynologia stresu.

Znaczenie i przebieg reakcji stresowej ustroju na działające czynniki
fizyczne i psychiczne. Wpływ stresu na układ dokrewny tj. na uwalnianie
hormonów: wzrostu, prolaktyny, AVP, oraz na czynność gonad, tarczycy
i nadnerczy. Wpływ stresu na układ immunologiczny oraz pokarmowy.

9. Zaburzenia gospodarki elektrolitowej.

Patofizjologia zaburzeń przebiegających z: hipo- i hipernatremią, hipo-
i hiperkalemią, hipo- i hipermagnezemią, hipo- i hiperchloremią, hipo-
i hiperkalcemią oraz skutki dla ustroju.

10. Patogeneza powikłań wielonarządowych w cukrzycy typu 1 i typu 2.

Czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki. Klasyfikacja cukrzycy.
Etiopatogeneza cukrzycy typu 1. Ostre i przewlekłe skutki cukrzycy typu 1.
Patogeneza śpiączki hiperglikemicznej. Mechanizmy przyczynowe rozwoju
cukrzycy typu 2. Zespół insulinooporności. Patogeneza rozwoju miażdżycy
w cukrzycy. Mikro- i makroangiopatie cukrzycowe.

11. Patofizjologia nerek.

Funkcje nerek. Wielomocz, małomocz, bezmocz. Patomechanizmy
towarzyszące ostrej i przewlekłej niewydolności nerek oraz ich wpływ na
zmiany ogólnoustrojowe. Zaburzenia biochemiczne towarzyszące
niewydolności nerek. Białkomocz. Zespół nerczycowy.

12. Patofizjologia wątroby.

Rola i znaczenie wątroby w ustroju. Przemiana bilirubiny i jej zaburzenia.
Żółtaczki. Marskość watroby. Wodobrzusze. Encefalopatia i śpiączka
wątrobowa.

13. Etiopatogeneza obrzęków krążenowych.

Przyczyny i skutki obrzęków umiejscowionych (stan zapalny, utrudniony
odpływ żylny, utrudniony odpływ limfy, odczyn alergiczny) oraz obrzęków
uogólnionych (pochodzenia sercowego, nerkowego, watrobowego,
hormonalnego)

14. Patofizjologia krwi.

Zaburzenia hematopoezy w układzie czerwonokrwinkowym:
nieprawidłowości kształtu i barwliwości erytrocytów, podziały
niedokrwistości, zaburzenia metabolizmu głównych czynników
krwiotwórczych (żelaza i witamin). Podstawowe zaburzenia układu
białokrwinkowego i płytek krwi, skazy krwotoczne.

15. Patofizjologia układu nerwowego.

Zaburzenia podstawowych procesów w układzie nerwowym. Patofizjologia
wybranych chorób neurodegeneracyjnych.

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Pojęcie zdrowia , choroby, homeostaza. Zaburzenia termoregulacji

Choroba jako zaburzenie regulacji funkcji ustroju oraz mechanizmy

kompensacyjne. Wpływ i skutki chorobowe oddziaływania na ustrój
promieniowania świetlnego i jonizującego, działania prądów stałego i
zmiennego, ultradźwięków i wibracji. Wpływ zmian ciśnienia
atmosferycznego i wartości przyspieszenia na organizm. Mechanizmy
towarzyszące hipertermii niegorączkowej (przegrzanie, udar cieplny,
porażenie słoneczne, zespół hipertermii złośliwej). Mechanizmy
powstawania i rozwoju hipertermii gorączkowej - gorączki oraz wpływ tych
zaburzeń na ustrój. Hipotermia. Miejscowe oraz ogólnoustrojowe skutki
hipo- i hipertermii.

2. Patofizjologia układu dokrewnego (cz. I).

Synteza, magazynowanie, uwalnianie, transport, działanie, degradacja
hormonów. Zaburzenia regulacji wydzielania hormonów (mechanizm
sprzężeń zwrotnych). Ektopowe wydzielanie hormonów. Następstwa
nadmiernego i niedostatecznego wydzielania hormonów.

3. Patofizjologia układu dokrewnego (cz. II).

j.w.

4. ZALICZENIE I - obowiązuje materiał z ćwiczeń 1-3

5. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

Przestrzenie wodne organizmu. Regulacja gospodarki wodnej. Rodzaje
odwodnień i przewodnień, mechanizmy powstawania i skutki tych
zaburzeń. Patofizjologia zaburzeń przebiegających z: hipo- i hipernatremią,
hipo- i hiperkalemią, hipo- i hipermagnezemią, hipo- i hiperchloremią,
hipo- i hiperkalcemią oraz skutki dla ustroju.

6. Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej.

Regulacja równowagi kwasowo-zasadowej. Mechanizmy powstawania,
oraz skutki dla ustroju: kwasicy metabolicznej i oddechowej, zasadowicy
metabolicznej i oddechowej.

7. Patofizjologia nerek.

8. ZALICZENIE II- obowiązuje materiał z ćwiczeń 5 -7

9. Patofizjologia układu krążenia (cz. I).

Mechanizmy powstawania i skutki zaburzeń rytmu serca (zatokowe,
nadkomorowe i komorowe). Zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-
komorowego (bloki). Zmiany EKG towarzyszące zaburzeniom rytmu i
przewodzenia. Czynność serca wydolnego. Przyczyny i następstwa ostrej i
przewlekłej niewydolności serca. Rezerwa wieńcowa i czynniki ją
ograniczające.

10. Patofizjologia układu krążenia (cz. II).

Mechanizmy rozwoju, klasyfikacja oraz powikłania narządowe w
nadciśnieniu tętniczym. Omówienie składowej zapalnej procesu
miażdżycowego. Definicja, patogeneza i klasyfikacja wstrząsu oraz
patogeneza zmian narządowych.

11. Patofizjologia układu oddechowego.

Nadmierna i niedostateczna wentylacja płuc. Niewydolność oddechowa.
Duszność. Hipoksja (typy). Sinica. Obrzęk płuc. Płuco wstrząsowe. Zespół

serca płucnego. Omówienie składowej zapalnej procesu miażdżycowego i
cech zapalenia w układzie oddechowym.

12. Patofizjologia układu pokarmowego (cz. 1)

Funkcje wątroby. Zaburzenia biochemiczne towarzyszące niewydolności
wątroby. Encefalopatia wątrobowa. Patogeneza wodobrzusza. Przemiana
bilirubiny. Żółtaczki. Cholestaza. Zespół wątrobowo-nerkowy.
Encefalopatia i śpiączka wątrobowa.

13. Patofizjologia układu pokarmowego (cz.2)

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Niedrożność jelit. Biegunka.
Charakterystyka zmian zapalnych narządowych: zapalenia wątroby,
przewlekłych nieswoistych zapaleń jelit, zapalenia trzustki, etiopatogeneza
cukrzycy.

14. ZALICZENIE II- obowiązuje materiał z ćwiczeń 8 - 13

15. KOLOKWIUM KOMISYJNE

Obejmuje cały materiał ćwiczeniowy, (szczegółowy regulamin odrabiania
ćwiczeń z patofizjologii określa warunki przystąpienia do tego kolokwium)

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Nie są prowadzone zajęcia

fakultatywne

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. Patofizjologia pod red. S. Maśliński, J. Ryżewski, wyd. I 1992
uzupełniające:
2. Patofizjologia w zarysie pod red. J.W. Guzka wyd.I. 2002,
3. Wykłady z patofizjologii pod red. H. Tchórzewskiego, wyd. I 1990,
4. Choroby

wewnętrzne pod red. F. Kokota,

5. Podstawy genetyki medycznej pod red. M. Connor, M. Fergusson-Smith, 1998,
6. Zarys endokrynologii klinicznej pod red. M. Pawlikowskiego, 1992

7. Zapalenie. Patofizjologia i klinika pod red. H. Tchórzewskiego, 1998

Uwagi:
Na ćwiczeniach, zaliczeniach oraz egzaminie obowiązuje również materiał prezentowany na
wykładach z patofizjologii, oraz zagadnienia przedstawiane w artykułach, publikacjach i
rozdziałach z wybranych podręczników zaproponowane w czasie zajęć.

Materiał zamieszczony w tabelach został opracowany przez dr nauk med. Jolantę Janus

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Biologii Molekularnej

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Biologia Molekularna

Jednostka realizująca program:

Zakład Biologii Molekularnej

Kierownik jednostki:

prof. dr hab. n.med. Paweł Liberski

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr Ewa Golańska

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

ul. Pomorska 251, 92-216 Łódź

042 679 14 77

Całkowita liczba godzin: 30

Całkowita liczba ECTS:

Liczba godzin fakultetu

30 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

0 godzin wykładów

godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

Zaliczenie pisemne

Szczegółowy program zajęć w trakcie przygotowywania!!!

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

10.

11.

12.

13.

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1.
uzupełniające:

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Medycyny rozrodu z seksuologią

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Medycyna rozrodu z seksuologią

Jednostka realizująca program:

Zakład Andrologii i Endokrynologii Płodności

Kierownik jednostki:

prof. dr hab. n .med. Krzysztof Kula

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Renata Walczak-Jędrzejowska

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

91-425 Łódź, ul. Sterlinga 5

042 633 07 05 kkula@csk.umed.lodz.pl

andrwj@csk.umed.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 21

Całkowita liczba ECTS: 1,5

Liczba godzin fakultetu

15 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

6 godzin wykładów

12 godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

zaliczenie testowe

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Zaburzenia różnicowania płciowego:

-zaburzenia płci gonadalnej,
-zaburzenia płci genitalnej,
-dymorfizm płciowy budowy mózgu,
-identyfikacja, rola i psychoorientacja płciowa,
-transseksualizm i homoseksualizm,
-postępowanie lekarskie

2. Patogeneza i diagnostyka zaburzeń płodności:

-hipogonadyzm hipo- i hipergonadotropowy,
-gonadalne i pozagonadalne przyczyny niepłodności,
-przegląd metod leczenia stosowanych przy niepłodności,
-strategia postępowania wobec niepłodnej pary.

3. Zaburzenia seksualne:

-zaburzenia popędu płciowego,
-przyczyny i metody leczenia zaburzeń erekcji.

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Różnicowanie płciowe:

-fizjologia różnicowania płciowego,
-klinika zaburzeń różnicowania płciowego,
-diagnostyka i postępowanie lekarskie,
-demonstracja przypadków.

2. Zaburzenia płci psychicznej:

-demonstarcja przypadków z zaburzeniami różnicowania płciowego
(interseksualizm)

-demonstracja przypadków zaburzeń identyfikacji płciowej
(transseksualizm)

3. Zaburzenia czynności męskiego i żeńskiego układu rozrodczego:

-przyczyny i leczenie hipogonadyzmu hipo- i hipergonadotropowego,
-przyczyny niepłodności,
-metody leczenia niepłodności,
-rozród wspomagany,
-demonstracja przypadków.

4. Zaburzenia seksualne:

-rozwój relacji seksualnych,
-fizjologia reakcji seksualnych u kobiet i mężczyzn,
-podział i charakterystyka zaburzeń seksualnych,
-metody leczenia zaburzeń seksualnych.

5. Diagnostyka zaburzeń płodności:

-przegląd metod stosowanych przy diagnostyce płodności,
-badanie nasienia wg standardów WHO.
Sprawdzian końcowy.

10. Zaliczenie

0,5

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Zmiany seksualności mężczyzn w zależności od wieku:

-wyniki badań epidemiologicznych nad zmianą satysfakcji z życia
płciowego,
-wyniki badań epidemiologicznych nad zmianami w stężeniach hormonów
płciowych.

2. "Żeńskie" hormony u mężczyzn:

-odkrycie receptorów estrogenowych u płci męskiej i ich rola w
spermatogenezie,
-estradiol a gęstosć kości, gospodarka lipidowa, układ sercowo-naczyniowy
i procesy rozrostowe u mężczyzn.

3. Hormony a układ krążenia:

-wpływ androgenów i estrogenów na układ krążenia,
-hormony płciowe a ryzyko choroby wieńcowej.

4. Diagnostyka histopatologiczna gonad:

-wskazania do wykonania biopsji jądra,
-obrazy histologiczne jądra przy azoospermii,
-zmiany nowotworowe w jądrze,
-obrazy histologiczne przy zaburzeniach rozwoju gonad.

5. Czynniki środowiskowe a czynność męskiego układu płciowego:

-rodzaje szkodliwych czynników środowiskowych,
-mechanizmy i skutki ich działania.

6. Patogeneza i rozpoznawanie nowotworów jąder:

-klasyfikacja nowotworów jąder,
-patogeneza raka jądra,
-grupy ryzyka dla nowotworów wywodzących się z komórek płciowych,
-metody diagnostyczne,
-postępowanie lekarskie.

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. Medycyna rozrodu i seksuologia – materiały do ćwiczeń dla studentów III-go roku Wydziału

Lekarskiego – K. Kula, J. Słowikowska-Hilczer, E. Oszukowska, R. Walczak-Jędrzejowska

uzupełniające:

2. Zaburzenia hormonalne. Praca zbiorowa pod red. M. Pawlikowskiego, PZWL, Warszawa, 2004

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Farmakologii

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Farmakologia

Jednostka realizująca program:

Zakład Farmakologii

Kierownik jednostki:

prof. dr hab. n. med. Jerzy Z. Nowak

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Małgorzata Dzielska-Olczak

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

ul. Żeligowskiego 7/9, 90-752 Łódź

(042) 639 32 90

farmakologia@pharma.am.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 70

Całkowita liczba ECTS: 4,5

Liczba godzin fakultetu

52 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

18 godzin wykładów

godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

zaliczenie

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Wprowadzenie do farmakologii (podstawowe pojęcia; definicja leku,

farmakokinetyka i biodost

ępność, koncepcja receptora i teoria

interakcji: lek-receptor; poj

ęcie: agonisty, antagonisty, częściowego

agonisty i odwrotnego agonisty)

2. Komórkowe i molekularne mechanizmy działania leków (1):

Receptory i wtórne przeka

źniki informacji, kanały jonowe i enzymy

jako tarcze dla dzia

łania leków (mechanizmy działania

przyk

ładowych leków najnowszych generacji)

3. Komórkowe i molekularne mechanizmy działania leków (2):

Sygnalizacja wewn

ątrzkomórkowa i potencjalne miejsca działania

leków (główne szlaki sygnalizacyjne: cyklaza adenylanowa-cAMP-
PKA, cyklaza guanylanowa-cGMP-PKG, synteza tlenku azotu-NO,
fosfolipaza C-IP3/DAG-PKC, Ca

i efektory);

4. Farmakologia układu współczulnego – leki stymulujące i blokujące

receptory adrenergiczne;
Farmakologia uk

ładu przywspółczulnego – leki symulujące i

blokuj

ące receptory cholinergiczne;

Leki dzia

łające na układ sercowo-naczyniowy (1): niewydolność

ążenia pochodzenia sercowego i leki kardiotoniczne;

Leki dzia

łające na układ sercowo-naczyniowy (2): arytmia i leki

przeciwarytmiczne;

Leki dzia

łające na układ sercowo-naczyniowy(3): nadciśnienie i leki

hipotensyjne;
Leki moczop

ędne – mechanizmy działania i zastosowania

terapeutyczne

7. Leki a lipidy krwi (farmakologia miażdżycy) oraz leki wpływające na

mechanizmy krzepni

ęcia krwi i homeostazy oraz hematopoezę

Biochemia i farmakologia eikozanoidów – potencjał terapeutyczny

8. Niesterydowe leki przeciwzapalne i ich potencjał terapeutyczny oraz

leki stosowane w leczeniu dny i chorobach reumatycznych –
mechanizmy dzia

łania;

Leki przeczyszczaj

ące i zapierające, wymiotne, przeciwwymiotne i

prokinetyczne oraz leki wp

ływające na czynność

zewn

ątrzwydzielniczą wątroby i trzustk

Farmakologia hormonów przysadki i nadnerczy oraz pochodnych
syntetycznych – mechanizmy dzia

łania i potencjał terapeutyczny

Leki dzia

łające na receptory histaminowe H1 i H2 - mechanizmy

dzia

łania i zastosowania terapeutyczne (oraz potencjalne leki

dzia

łające na receptory histaminowe H3 i H4);

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Receptura ogólna i leki stałe (części recepty, zasady przepisywania leków,

rodzaje leków, farmakopea, specjalne wykazy, omówienie i zapisywanie
proszków, tabletek, czopków).

4,3

2. Leki miękkie

(omówienie i zapisywanie maści, past, mazideł ).

4,3

3. Leki płynne (omówienie i zapisywanie roztworów,mieszanek, zawiesin).

4,3

4. Leki poch. roślinnego (omówienie i zapisywanie ziółek, leków galenowych

oficynalnych i magistralnych).

4,3

5. Omówienie podstaw farmakokinetyki, interakcje leków, omówienie leków

cucących.

4,3

6. Omówienie leków znieczulenia miejscowego z zapisywaniem recept.

Zaliczenie.

4,3

7. Leki

przeciwgorączkowe, przeciwbólowe (nienarkotyczne) oraz

niesteroidowe leki przeciwzapalne .

4,3

8. Narkotyczne leki przeciwbólowe.

Sulfonamidy o działaniu przeciwbakteryjnym.

4,3

9. Antybiotyki z recepturą szczegółową.

4,3

10. Antybiotyki z recepturą szczegółową.

4,3

11. Antybiotyki z recepturą szczegółową.

Najważniejsze środki odkażające (dezynfekcyjne).

4,3

12. Leki nasenne i leki uspokajające.

Zaliczenie.

4,3

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1.
uzupełniające:

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Onkologii ogólnej

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Onkologia ogólna

Jednostka realizująca program:

Katedra Onkologii

Kierownik jednostki:

prof Radzisław Kordek

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr Maciej Berkan

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

Paderewskiego 4, 93-509

0-42-689-57-81 berkanmab@yahoo.com

Całkowita liczba godzin: 18

Całkowita liczba ECTS: 1

Liczba godzin fakultetu

18 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

- godzin wykładów

godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

Obecność na wszystkich seminariach

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Podstawy patologii nowotworów: definicje, zmiany przednowotworowe,

czynniki ryzyka, podstawowa epidemiologia

2. Kancerogeneza z genetyką molekularną

nowotworów

3. Profilaktyka pierwotna, badania przesiewowe,

4. Podstawowe objawy najczęstszych nowotworów i podstawowe algorytmy

diagnostyczne. Rak płuca. "Czujność onkologiczna" - zasady wczesnej
wykrywalności nowotworów

5. Symptomatologia wybranych nowotworów (piersi, skóry). Zarys

diagnostyki i zarys leczenia. Wyniki leczenia. Założenia chirurgii
onkologicznej.

6. Symptomatologia nowotworów przewodu pokarmowego. Zarys diagnostyki

i leczenia. Wyniki leczenia

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Program fakultetu ustalany indywidualnie z adiunktem w klinice, w ramach

dyżuru lekarskiego

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. „Onkologia.

Podręcznik dla studentów i lekarzy.” Redakcja: Radzisław Kordek, Jacek Jassem,

Maciej Krzakowski, Arkadiusz Jeziorski. Medical Press, wydanie II, Gdańsk 2004.

uzupełniające:

2. „Onkologia kliniczna” Redakcja Maciej Krzakowski. Borgis, Warszawa, 2001..

3. „Oxford Handbook of Oncology”, Redakcja: Jim Cassidy, Donald Bisset, Roy Spence Obe.

Oxford University Press, 2002

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Etyka i deontologia lekarska

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Etyka i deontologia lekarska

Jednostka realizująca program:

Zakład Etyki i Filozofii Medycyny

Międzyuczelnianej Katedry Nauk Humanistycznych

Kierownik jednostki:

Prof. dr hab. n. hum. Kazimierz Szewczyk

Koordynator zajęć dydaktycznych: Prof. dr hab. n. hum. Kazimierz Szewczyk

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

ul. Lindleya 6, 90-131 Łódź

042 677 93 12

bioethos@poczta.onet.pl

Całkowita liczba godzin: 50

Całkowita liczba ECTS: 5

Liczba godzin fakultetu

34 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

16 godzin wykładów

godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

egzamin ustny, sprawdzenie wiedzy podczas seminariów

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Moralność i etyka. Problemy definicyjne. Etyka i filozofia. Ważniejsze

podziały etyki normatywnej. Etyka zawodowa i jej stosunek do
normatywnej etyki ogólnoludzkiej

Myśl etyczna starożytnej Grecji i jej związki z ówczesną filozofia. Okres
przedsokratyczny i Sokrates. Okres posokratyczny – Platon, Arystoteles,
Epikur
Katolicka myśl etyczna. Tomizm egzystencjalny. Polski personalizm
katolicki. Koncepcje prawa naturalnego. Ważniejsze wypowiedzi Kościoła
dotyczące etyki lekarskiej

2
2

Kanta autonomiczna etyka obowiązku
Utylitaryzm hedonistyczny Johna Stuarta Milla

4. Główne wyróżniki etyki lekarskiej. Opieka nad pacjentem jako naczelna

wartość etyki lekarskiej. Typy normatywnych reguł w etyce lekarskiej

5. Etyka zgody w medycynie. Paternalizm kontra partnerstwo w relacji

pacjent – lekarz

6. Modele medycyny. Próba etycznej analizy

7. Człowiek wobec śmierci. Historyczna zmienność postaw wobec śmierci.

Moralny aspekt badań nad śmiercią i umieraniem. Stan współczesny i
tendencje rozwojowe

8. Podsumowanie wykładów. Problem przygodności bądź konieczności zła

we wszechświecie

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Wprowadzenie do etyki lekarskiej. Charakterystyka „człowieka
mądrego”. Pojęcie nakazu lekarskiego i nakazu moralnego. Stosunek etyki
lekarskiej do etyki ogólnej.
Podstawowe stanowiska etyczne. Absolutyzm i konsekwencjonalizm.
Elementy absolutyzmu i konsekwencjonalizmu w etyce lekarskiej

2. Pojęcie godności. Godność własna (indywidualna) i godność społeczna

(zawodowa). Godność jako człowieczeństwo. Godność lekarza i godność
pacjenta. Relacje między rożnymi typami godności
Pacjent jako osoba. Etyka zgody. Moralny aspekt wolnego wyboru lekarza
przez pacjenta. Moralne problemy informowania chorego (umiejętna,
właściwa i rzetelna informacja)

Zasada całości. Somatyczna, rozszerzona i społeczna zasada całości. Dobro
indywidualne (własne) i społeczne (wspólne)
Moralne problemy w psychiatrii. Etyka zgody w psychiatrii. Przymus
leczenia. Dobro indywidualne i dobro wspólne w psychiatrii

4. Narodziny. Moralne problemy związane z przerywaniem ciąży i z opieką

nad dziećmi nieuleczalnie chorymi. Zasada potencjalności i problem
„kryterium człowieczeństwa”. Zasada podwójnego skutku.

5. Moralne problemy śmierci i umierania. Problem informowania pacjenta

o niepomyślnym rokowaniu. Informowanie dzieci. Nakaz lekarski a
paliatywna opieka nad umierającym. Problem eutanazji. Zasada
podwójnego skutku w stanach terminalnych. Stosunek lekarzy do własnej
śmierci.

Moralne problemy związane z transplantacją narządów. Zagadnienie
definicji i kryteriów śmierci. Przeszczepienie narządów parzystych ze
zwłok czy od żyjącego dawcy? Zorganizowane dawanie a zorganizowane
pobieranie narządów do transplantacji.
Eksperyment medyczny. Prawda i dobro w medycynie. Typy
eksperymentów w medycynie. Eksperymenty na dzieciach. Eksperymenty i
etyka zgody

7. Moralne problemy sytuacji wyboru. Pacjent i ograniczone możliwości

lecznicze. Problem zakresu odpowiedzialności moralnej lekarza. Kryteria
selekcji pacjentów – problem „loterii ludzkiej”

8. Zagadnienia moralne związane z organizacją służby zdrowia. Problem

priorytetów w medycynie. Zadania współczesnej medycyny – ich
maksymalistyczne i minimalistyczne ujęcie. Problem chorób jatrogennych.
Medycyna kartezjańska i antykartezjańska. „Pacjent danych pomiarowych”.
Moralne problemy związane z diagnostyką: komu służy diagnoza lekarzowi
czy choremu? Zasada „minimaksu”

9. Etyczna analiza wybranych przykładów z praktyki lekarskiej.

10.

Ćwiczenie przeznaczone na dyskusję zagadnień etycznych budzących
szczególne zainteresowanie studentów.

11. Podsumowanie ćwiczeń. Modele etyki lekarskiej

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Zalecane podręczniki:

podstawowy:
1. K. Szewczyk, Etyka i deontologia lekarska, PAU, Kraków 1994
2. K. Szewczyk, Dobro, zło i medycyna. Podstawy bioetyki kulturowej, PWN, Warszawa 2003.
uzupełniające:
3. M.

Gałuszka, K. Szewczyk, red. Umierać bez lęku. Wstęp do bioetyki kulturowej, PWN,

Warszawa 1996

4. P. Ramsey, Pacjent jest osobą, PAX, Warszawa 1977
5. R. Gillon, Etyka lekarska. Problemy filozoficzne, PZWL, Warszawa 1997

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Medycyny ratunkowej i katastrof

dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Medycyna ratunkowa i katastrof

Jednostka realizująca program:

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof Katedry
Anestezjologii i Intensywnej Terapii

Kierownik jednostki:

prof. dr hab. n. med. Wojciech Gaszyński

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n. med. Dariusz Piotrowski

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

Ul. Żeligowskiego 7/9, Łódź

042 639 32 75

zmrimk@csk.umed.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 12

Całkowita liczba ECTS: 0,5

Liczba godzin fakultetu

8 godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

4 godzin wykładów

10 godzin fakultetu (1,5 ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

zaliczenie

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące medycyny ratunkowej i katastrof.

2. Wybrane problemy prawa międzynarodowego – Konwencje Genewskie.

Międzynarodowa pomoc w katastrofach.

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Zagrożenia pochodzenia środowiskowego: radioaktywność, promieniowanie,

zagrożenia biologiczne i chemiczne.

Skażenia zewnętrzne i wewnętrzne substancjami promieniotwórczymi.

2. Ostra choroba popromienna. Postępowanie leczniczo-ewakuacyjne. Ogólne

zasady dekontaminacji. Bioterroryzm.

3. Postępowanie w najczęstszych zatruciach. Organizacja ośrodków

toksykologicznych w Polsce.

4. Ostre zatrucia przemysłowe. Postępowanie w strefie skażenia chemicznego.

Symulacja postępowania w miejscu segregacji.

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

1. Program fakultetu ustalany indywidualnie z adiunktem w klinice, w ramach

dyżuru lekarskiego

Szczegółowy plan wykładów i ćwiczeń z Higiena i Epidemiologia

dla studentów VI roku Wydziału Lekarskiego U.M. w Łodzi

Nazwa przedmiotu:

Higiena i Epidemiologia

Jednostka realizująca program:

Katedra Higieny i Epidemiologii

Kierownik jednostki:

prof. zw. dr hab. med. Andrzej Grzybowski

Koordynator zajęć dydaktycznych: dr n.przyr. Ewa Nowacka

Kontakt z jednostką, adres:

telefon: e-mail:

90-251 Łódź, ul. Jaracza 63

+48-42-678-16-88; kathig@csk.umed.lodz.pl

Całkowita liczba godzin: 45

Całkowita liczba ECTS: 3

Liczba godzin fakultetu

godzin seminariów i ćwiczeń dla każdej grupy studenckiej

godzin wykładów

godzin fakultetu ( ECTS)

Forma zaliczenia końcowego:

Zaliczenie pisemne w ostatnim dniu ćwiczeń

Szczegółowy program zajęć w trakcie przygotowywania!!!

Liczba godzin

Tytuł wykładu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

3.
4.
5.

Liczba godzin

Program seminarium i ćwiczeń

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Liczba godzin

Program fakultetu

z krótką charakterystyką treści programowych

W. S. Ćw.

Zalecane podręczniki:

podstawowe:
1.

3.
4.

uzupełniające:
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.

15.

Document Outline

Myślenie kliniczne
nauka myślenia analitycznego i krytycznego o procesie diagnostycznym i leczniczym, sposób rozwiązywania problemów klinicznych, praktyczne wykorzystanie wiedzy teoretycznej
Ginekologia, badanie sutka
Programy komputerowe
Symulacje ostrych stanów zagrożenia życia. Studenci przeprowadzają kompletny tok postępowania klinicznego od rozpoznania (leczenie) po podejmowanie decyzji o leczeniu. Oprogramowanie stwarza możliwości porównania scenariuszów wariantów leczenia, eliminacji błędów.
Zbieranie informacji – techniki informatyczne w medycynie.
Internet jako źródło wiedzy i narzędzie pracy.
pisemne
- Biologia Molekularna
  - Zaliczenie pisemne

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
program nauczania VI rok lekarski
program nauczania II rok lekarski
program nauczania IV rok lekarski id 395319
iii rok lekarski 11 12, II rok, II rok CM UMK, Giełdy, od Joe, FIZJOLOGIA, EGZAMIN
histologia z cytofizjologia - program nauczania ii rok, II rok, II rok CM UMK, Giełdy, 2 rok od Pawł
iii rok lekarski 0
iii rok lekarski (1)
iii rok lekarski 0 (3)
iii rok lekarski 0 (2)
iii rok lekarski
iii rok lekarski 0 (1)
program nauczania choroby skorne i weneryczne, IV rok Lekarski CM UMK, Dermatologia, Gablota, Sekret
program nauczania wykładnią koncepcji pedagogicznej Kwiatkowska Ratajczak, metodyka nauczania języka
Arkusz analizy programu nauczania-tabelanowa, Filologia polska z wiedzą o kulturze, III rok, DLiJP
Typy ukladow tresci w programie nauczani1, Filologia polska z wiedzą o kulturze, III rok, DLiJP

więcej podobnych podstron

program nauczania III rok lekarski

Document Outline