FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA



są to zjawiska i procesy pieniężne zachodzące w przedsiębiorstwie.

Majątek przedsiębiorstwa

Majątek trwały

To te składniki majątkowe przedsiębiorstwa,
które służą przez długi okres czasu i
stopniowo tracą swoją wartość w ciągu
długiego okresu czasu, i w związku z tym
ulegają amortyzacji.

Majątek obrotowy

To te składniki majątkowe przedsiębiorstwa, które
zużywają się w bardzo krótkim czasie i jednorazowo w
100% np. surowce potrzebne do produkcji zużywają
się w jednym cyklu produkcyjnym.

Wpisywane są jednorazowo w koszty i nie ulegają
amortyzacji.

Finansowy majątek trwały

Udziały konkretnego przedsiębiorstwa w
innych przedsiębiorstwach, spółkach,
długookresowe papiery wartościowe
(przetrzymywane w przedsiębiorstwie dłużej
niż 1 rok) stanowiące własność
przedsiębiorstwa np. akcje.

Środki pieniężne

Gotówka w kasie przedsiębiorstwa, i na rachunku
bankowym oraz krótkoterminowe papiery
wartościowe.

Rzeczowy majątek trwały

A. Środki trwałe produkcyjne (są
używane w produkcji) – Maszyny i
urządzenia, budynki gospodarcze i
produkcyjne, środki transportowe.

B. Środki trwałe nie-produkcyjne
(nie są używane bezpośrednio w
produkcji) – Budynki socjalne, domy
wczasowe, przedszkola zakładowe,
stołówki, domy kultury, świetlice,
ośr. zdrowia.

Należności

Należności pochodzą ze sprzedaży. Od momentu
sprzedaży do momentu uzyskania środków czyli
gotówki mija pewien okres czasu i w tym okresie
powstają właśnie należności.

Jest to przeciwstawne zjawisko do zobowiązań
(jesteśmy wtedy dłużnikiem).

Wartości niematerialne i prawne

Np. prawo do wieczystego użytkowania
gruntów, patenty, wynalazki, programy
komputerowe, reputacja przedsiębiorstwa -
(good will – konkretna wartość
przedsiębiorstwa na którą składa się
pozycja rynkowa, opinia współpracujących
firm, promocja, reklama) – podlega również
wycenie – może być wyliczona w
złotówkach np.: przedsiębiorstwo o
wysokiej reputacji może uzyskać kredyt na
lepszych warunkach – z niższym
oprocentowaniem ponieważ bank ponosi
niższe ryzyko udzielając takiej firmie
kredytu, niż gdyby udzielił go firmie o

Zapasy (Rzeczowy majątek obrotowy)

A. Surowce i materiały do produkcji.

B. Półprodukty, bądź produkcja nie
zakończona.

C. Gotowe, finalne produkty w magazynie –
produkty wytworzone ale jeszcze nie
sprzedane. (Koszty magazynowania + koszty
zamrożenia kapitału).

niższej reputacji – wtedy ponosi wyższe
ryzyko.

Źródło finansowania, zasób środków pieniężnych (kapitału) finansujących określoną
działalność lub przedsięwzięcie gospodarcze.
Z punktu widzenia pochodzenia wyróżnia się źródła wewnętrzne i zewnętrzne, według
kryterium zwrotności - źródła własne (kapitał własny) oraz obce (kapitał obcy,
zobowiązania). Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa są wykazywane w jego
bilansie pod postacią pasywów.

Bilans przedsiębiorstwa, jedno z podstawowych pojęć w rachunkowości
i sprawozdawczości finansowej podmiotów gospodarczych charakteryzujące stan
i strukturę środków (składników majątkowych) przedsiębiorstwa (aktywa) oraz źródeł
finansowania tego majątku (pasywa) na dany dzień w roku (ma więc charakter
statyczny). Bilans sporządzany jest na podstawie aktualnych w dniu jego sporządzenia
księgowych zapisów operacji gospodarczych występujących w okresie sprawozdawczym,
za jaki się go sporządza.

Do podstawowych cech bilansu zalicza się: - kompletność i udokumentowanie zawartych
w nim informacji, czyli pełne i zweryfikowane (np. w wyniku inwentaryzacji) dane na
temat całkowitego majątku przedsiębiorstwa oraz źródeł jego pochodzenia; - podział
pozycji bilansu na grupy o zbliżonej treści ekonomicznej oraz z uwzględnieniem
charakteru, w jakim występują w przedsiębiorstwie; - moment bilansowy, czyli ściśle
oznaczony czas, dla którego ustala się stan wszystkich pozycji bilansowych (z reguły
przełom dwóch kolejnych okresów sprawozdawczych);

- pieniężną wyceną wszystkich składników bilansu przy zastosowaniu tej samej waluty (z
reguły krajowej); - równowagę bilansową, polegającą na tym, że sumy aktywów
i pasywów są zawsze sobie równe.

Przy sporządzaniu bilansów poszczególne podmioty gospodarcze mogą stosować wybrane
przez siebie sposoby wyceny składników pozycji bilansowych, różny może być również
zakres danych uzupełniających (dodatkowych informacji dołączanych do bilansu, które
ułatwiają czytanie i analizowanie danych zawartych w bilansie), jak i układ bilansu (ilość
i treść poszczególnych pozycji bilansowych, ich kolejność i ugrupowanie, rozmieszczenie
danych uzupełniających).

Wynik finansowy, nadwyżka księgowa działalności przedsiębiorstwa w określonym
okresie. Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami ich uzyskania. Dodatni
wynik finansowy określany jest mianem zysku, ujemny - mianem straty.

Rachunkowość finansowa zajmuje się pomiarem i ewidencją majątku
przedsiębiorstwa, operacji gospodarczych oraz przygotowywaniem na tej podstawie
raportów finansowych. Sposób prowadzenia rachunkowości finansowej jest ściśle
unormowany przez prawo.

Płynność finansowa - zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania
bieżących zobowiązań (krótkoterminowych, płatnych w ciągu jednego roku), określający
możliwość spłaty zobowiązań w sytuacji, gdyby stały się one natychmiast wymagalne, za
pomocą upłynnienia posiadanych zasobów środków obrotowych (zasobów płynnych, które
mogą być szybko zamienione na gotówkę). Dla zapewnienia sobie możliwości ciągłego,
niezakłóconego działania przedsiębiorstwo powinno dbać o zachowanie określonego
poziomu płynności finansowej. Większa bądź mniejsza płynność finansowa zależy od
długości czasu, jaki jest potrzebny do zamiany aktywów przedsiębiorstwa (rzeczowych
lub finansowych) na gotówkę. Kryterium płynności finansowej jest jednym

z podstawowych kryteriów oceny działalności przedsiębiorstwa: niska płynność (brak
płynności) świadczy o utracie lub wysokim prawdopodobieństwie utraty przez
przedsiębiorstwo zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Ryzyko
z tego tytułu obciąża kontrahentów przedsiębiorstwa, a w dłuższym okresie może
prowadzić do jego upadłości. Wysoka płynność oznacza z kolei zamrożenie nadmiernie
wysokich własnych kapitałów w finansowaniu bieżącej działalności i niemożność
zwiększenia ich zyskowności przez efektywne wykorzystanie obcych kapitałów, co może
mieć niekorzystny wpływ na rentowność przedsiębiorstwa. Ocena płynności może
dotyczyć zarówno okresów krótszych - bieżąca płynność oceniana na podstawie
informacji z podstawowych sprawozdań finansowych w okresach sprawozdawczych (z
reguły jeden rok), jak i okresów dłuższych - stanowi wtedy element dynamicznego
rachunku opłacalności ekonomicznej przedsięwzięcia gospodarczego.

III wsk. płynności finansowej - umożliwiają dokonanie oceny poziomu wypłacalności
przeds. (jest to ocena zdolności przeds. do terminowego regulowania wszelkich
płatności); wsk. te umożliwiają dokonanie oceny w sytuacji majątkowo-kapitałowej
(ocena dostosowania struktury kapitałów do struktury majątkowej przedsiębiorstwa);

wsk. Bieżącej płynności maj. obrotowy/zobow.bieżące

wsk. szybki (stopa wysokości płynności)

płynne środki obrotowe/zobow.bieżące / płynne sr.obrotowe=maj.obrotowy-zapasy lub
należności+krótkoterm.pap.wart.+śr.pieniężne

INWESTOWANIE – proces polegający na zwiększaniu zasobów majątku
przedsiębiorstwa. Procesy inwestycyjne angażują kapitały na długie okresy. Są obarczone
dużym stopniem ryzyka.

Rodzaje inwestycji



mające na celu pozyskanie rzeczowych składników majątku trwałego (
technologie, urządzenia, maszyny, nieruchomości), zwiększają one zdolności
produkcyjne



inwestycje w majątek finansowy, głównie inwestycje, udziały w innych podmiotach
gospodarczych



pozyskiwanie wartości niematerialnych i prawnych (zakup licencji, patenty, znaku
firmowego, oprogramowania)

EFEKTYWNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA – to takie, które osiąga nadwyżkę przychodów
nad kosztami działalności, czyli takie które generuje nadwyżkę finansową o charakterze
dodatnim.

ZARZĄDZANIE ZAPASAMI W PRZEDS – poddajemy ocenie koszty np.:
magazynowanie, strukturę zapasów, dynamikę zmian wielości zapasów w przeds, rotacje
zapasów, długość czasu zamrożenia środków finansowych w zapasach

PROCES PRODUKCJI – struktura asortymentowa produkcji, wielkość poszczególnych
grup asortymentowych, dynamika zmian, koszty związane z utrzymaniem ciągłości
procesu produkcji, struktura tych kosztów, rozkład w czasie, potrzeby kapitałowe.

PROCES SPRZEDAŻY – wielkość obrotów, struktura asortymentowa obrotów, dynamika
zmian sprzedaży, koszty związane z procesem sprzedaży

OCENA SYTUACJI KAPITAŁOWEJ W PRZEDS – struktura kapitałów zaangażowanych
w przedsiębiorstwo, wielkość poszczególnych grup (rodzajów) kapitału, dynamika zmian,
wykorzystanie kapitału (czyli zdolność kapitału do generowania określonych przychodów)

OCENA PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ PRZEDS – płynność bieżąca firmy, ocena

długoterminowej płynności firmy, jak ją ocenić, jaka jest wielkość kapitału pracującego w
przeds.

DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA – przepływy gotówkowe związane z lokowaniem
majątku trwałego w przedsiębiorstwie

Postępowanie upadłościowe rozpoczyna się gdy: - majątek przedsiębiorstwa nie
wystarcza na spłatę zobowiązań, - przedsiębiorstwo zaprzestało płacenia zobowiązań. W
przypadku zaistnienia w/w sytuacji zarząd przedsiębiorstwa zobowiązany jest w ciągu
dwóch tygodni złożyć w sądzie gospodarczym wniosek o ogłoszenie upadłości
przedsiębiorstwa, w przeciwnym wypadku członkowie zarządu odpowiadają własnym
majątkiem za wszystkie zobowiązania spółki. Upadłość przedsiębiorstwa jest ogłaszana
publicznie, w związku z tym kontrahenci wiedzą o złej sytuacji finansowej
przedsiębiorstwa i mogą ustrzec się ryzyka związanego z udzielaniem mu pożyczek.
Wierzyciele powinni być zaspokojeni z majątku, który pozostał spółce po ogłoszeniu
upadłości.

Kredyty bankowe Kredyty są najłatwiej dostępnym i najbardziej powszechnym źródłem
finansowania ze źródeł obcych w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Zdolność kredytowa - zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w
umówionym terminie zwrotu (w/g prawa bankowego). Banki nieraz kierują się w
udzielaniu kredytu nie tyle zdolnością kredytową co posiadaniem przez kredytobiorcę
zabezpieczenia. Nie jest to jednak wygodna dla banku sytuacja, gdyż zdarzają się
sytuacje w których bank ma problemy z wyegzekwowaniem długu.

Badanie zdolności kredytowej (ocena). Polega ono na analizie działalności
przedsiębiorstwa. Badanie sprawozdawczości finansowej przedsiębiorstwa (sprawdzanie
rentowności, wysokości zysków); istotne są cele kredytu oraz termin zwrotu kredytu. Im
kredyt jest zaciągany na dłuższy okres i na większe sumy tym badanie powinno być
dokładniejsze. Badanie zdolności kredytowej przeprowadza się przy pomocy analizy
wskaźnikowej na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa (bilans i rachunek
wyników). Banki żądają dodatkowo m.in. kopii deklaracji składanych do Urzędu
Skarbowego w ramach rozliczeń miesięcznych czyli kopii deklaracji na podatek
dochodowy oraz na podatek od towarów i usług. Również wymagane jest przedstawienie
planu zagospodarowania kredytu. Banki starają się również na własną rękę uzyskać
informacje uzupełniające. Ponadto przedsiębiorstwo ubiegające się o kredyt musi liczyć
się z nieustanną ingerencją banku w sprawy wewnętrzne.

Rodzaje kredytów. - Najbardziej istotny jest podział na kredyty obrotowe i
inwestycyjne. K. obrotowe przeznaczane są na finansowanie działalności bieżącej. Są to
kredyty używane przy zakupie towarów, materiałów do produkcji i innych elementów
niezbędnych do bieżącego funkcjonowania. Istotą kredytu obrotowego jest jego
relatywna krótkoterminowość, służyć ma on na sfinansowanie bieżącego obrotu. Cykl
obrotu mieści się w okresie nie dłuższym niż rok. K. inwestycyjne przeznaczone są na
finansowanie budowy, przebudowy i rozbudowy (tworzenia) majątku trwałego
przedsiębiorstwa. Kredyty takie są zazwyczaj udzielane na dłużej niż jeden rok.
Kredytobiorca powinien być w stanie sfinalizować część danego przedsięwzięcia.
Wymagany jest udział własny kredytobiorcy. W Polsce jest to od 20 do 40% wartości
kredytowanego przedsięwzięcia. Wysokość udziału własnego zależy od zaoferowanych

bankowi zabezpieczeń spłaty kredytu. W przypadku kredytów inwestycyjnych często
występuje również karencja, czyli odsunięcie w czasie spłat kredytu. Karencja nie

Koszty - Kosztem uzyskania przychodów są wydatki poniesione w celu uzyskania
przychodów, w tym koszty funkcjonowania osoby prawnej. Najmniej kontrowersyjnymi
elementami kosztu, tzn. takimi, które są bezsprzecznym nośnikiem wydatku na
osiągnięcie dochodu, są koszty funkcjonowania osoby prawnej, a więc: - wynagrodzenia
pracowników z tytuły umów o pracę (mogą wystąpić wątpliwości w przypadku umów o
dzieło, umów zlecenia itp.), - koszty wynajęcia lokalu, łącznie z utrzymaniem jego stanu
funkcjonalnego (oświetleniem, ogrzewaniem, sprzątaniem, wywozem śmieci), - składki
na ubezpieczenie społeczne, fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń
pracowniczych, - koszt zakupu towaru na sprzedaż (aczkolwiek tu istniej rozbieżność
związana z chwilą sprzedania towaru; ustawa o rachunkowości pozwala stosować dwie
metody: Last In First Out (LIFO), First In First Out (FIFO) wyprowadzania towarów z
magazynu), - odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, wartości niematerialnych i
prawnych, - wydatki na reklamę w środkach masowego przekazu, lub też prowadzoną
publicznie w inny sposób, - wydatki na cele reprezentacji i reklamy prowadzonej w
sposób niepubliczny (do 0.25% wysokości przychodu), - wydatki z tytułu delegacji
służbowych (jazdy miejscowe do 500km. i inne) do wysokości limitów podanych w
ustawie.

Rozliczenia międzyokresowe mogą wystąpić ale nie muszą – to środki własne danego
przedsiębiorstwa

Rachunek wyników – zysków i strat – pokazuje efekty działalności przeds osiągnięte w
określonym czasie, zestawione są tu przychody i koszty

1. przychody ze sprzedaży, koszty działalności operacyjnych, zyski/straty ze

sprzedaży, pozostałe przychody i koszty operacyjne, zysk/strata na działalności
operacyjnej, przychody i koszty finansowe, zysk/strata brutto na dział
operacyjnej, zyski i straty nadzwyczajne, zysk/strata brutto, obciążenia wyniku
finansowego, zysk/strata

Przychody całkowite - przychody ze sprzedaży, operacyjne, finansowe

Koszty całkowite – koszty operacyjne, pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe

Krążenie gotówki w przeds. – spadek poziomu zapasów = dopływ gotówki do firmy

Źródło środków finansowych – sprzedaż składników majątku trwałego

Każde zmniejszenie stanu aktywów firmy powoduje dopływ środków pieniężnych do
przedsiębiorstwa, a zwiększenie to wykorzystanie środków pieniężnych

Źródłem środków finansowych będzie wzrost zobowiązań finansowych, a pieniężnych
wzrost kapitałów stałych, a zwiększenie to wydatkowanie środków pieniężnych

Każdy wzrost pasywów w przeds będzie odzwierciedlał dopływ środków pieniężnych w
przeds

PROCES PRODUKCJI – struktura asortymentowa produkcji, wielkość poszczególnych
grup asortymentowych, dynamika zmian, koszty związane z utrzymaniem ciągłości
procesu produkcji, struktura tych kosztów, rozkład w czasie, potrzeby kapitałowe
(kapitałochłonność procesu produkcyjnego)

PROCES SPRZEDAŻY – wielkość obrotów, struktura asortymentowa obrotów, dynamika
zmian sprzedaży, koszty związane z procesem sprzedaży.

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI W PRZEDS – wielkość zatrudnienia, struktura
osób zatrudnionych, koszty osobowe, ich strukturę, wydajność pracowników.

ANALIZA FINANSOWA – umożliwia całościowe spojrzenie na funkcje przeds, kondycję
finansową, przez pryzmat kosztów, przychodów, nakładów, efektów, wpływów, wydatków
gotówkowych.

Obszary analityczne



ocena sytuacji majątkowej przeds – struktura majątkowa firmy, udział
poszczególnych rodzajów majątku w całkowitej strukturze majątku firmy, wielkość
poszczególnych grup majątkowych, tempo zmian poszczególnych rodzajów
majątku, ocena wykorzystania majątku w przeds,



ocena sytuacji kapitałowej – w przeds, struktura kapitałów zaangażowanych w
przeds, wielkość poszczególnych grup kapitału, dynamika zmian, wykorzystanie
kapitału (zdolność kapitału do generowania określonych przychodów)



ocena płynności finansowej – płynność bieżąca firmy, ocena długoterminowej
płynności firmy, jak ją ocenić, jaka jest wielkość kapitału pracującego w przeds,
jak ocenić stopień zapotrzebowania na kapitał pracujący



ocena rentowności – przez pryzmat generowanych przychodów i ponoszonych
kosztów przez przeds oceniamy skalę zwrotności zainwestowanych kapitałów,
rentowność przychodów, rentowność majątku firmy, dynamika zmian w zakresie
rentowności



badanie kompleksowe kondycji finansowej z wykorzystaniem różnych modeli
finansowych, umożliwiających ocenę firmy

PODSTAWOWE ELEMENTY FINANSOWE

1.bilans – oceniamy udział majątku trwałego i obrotowego w strukturze aktywów. Firma
jest elastyczna, gdy majątek obrotowy przekracza majątek trwały. Istnieje wtedy małe
ryzyko utraty płynności finansowej, im wyższa elastyczność tym mniejsze są koszty stałe.
Przy pasywach zwracamy uwagę na wielkość kapitału stałego. I wyższy kapitał stały tym
bezpieczniejsza struktura finansowania.

2.rachunek zysków (wyników) – odzwierciedla efekty działania firmy. Ważne są:
wielkość zysku operacyjnego (efektywność działalności) do której firma została powołana,
zysk na działalności gospodarczej (powiązanie firmy z rynkiem finansowym), zysk brutto
– uwzględnia zdarzenia nadzwyczajne i losowe, zysk netto – powstaje po rozliczeniu z
budżetem

3.Rachunek przepływów środków pieniężnych – obejmuje przepływy gotówki, które
postępowały w okresie na który jest sporządzany, odzwierciedla działalność przedsw3
obszarach:

a. działalność operacyjna – nadwyżka, zakup, produkcja, sprzedaż
b. działalność inwestycyjna – przepływy gotówkowe związane z lokowaniem majątku

trwałego w przedsiębiorstwie

c. działalność finansowa – odzwierciedla przepływy gotówki związane z powiązaniami

danej firmy z rynkiem finansowym (obligacje krótkoterminowe)

CELE GOSPODARKI FINANSOWEJ - wzrost wartości rynkowej przeds, utrzymanie
płynności i niezależności fin przeds, zapewnienie środków finans na bieżącą działalność i
rozwój przeds, minimalizacja ryzyka gospodarczego

POZIOMY PODEJMOWANIA DECYZJI

1. Strategiczny – ukształtowanie struktury aktywów trwałych w przeds, znajduje

odzwierciedlenie w procesach inwestowania, jest to kształtowanie struktury
kapitału stałego w procesie finansowania przeds.

2. Operacyjny – dotyczy kształtowania struktury aktywów bieżących, kształtowanie

struktury zobowiązań bieżących. Te dwa aspekty łącza się w procesie zarządzania
kapitałem pracującym przeds.

EFEKTYWNOŚĆ PRZEDS – efektywne przeds to takie, które osiąga nadwyżkę
przychodów nad kosztami działalności, takie, które generuje nadwyżkę finans o
charakterze dodatnim. Do badania oceny efektywności służy: analiza ekonomiczna –
obejmuje całokształt działań i procesów w przeds, które zmierzają do oceny
poszczególnych obszarów funkcjonalnych w przeds jak i całego przeds, przy
wykorzystaniu różnorodnych mierników finansowych określonych kategorii ekonom i
obejmuje:

1.analizę techniczno – ekonomiczną – zajmuje się oceną procesów gospodarczych
zachodzących w przeds, poddaje się ocenie np. proces zaopatrzenia przeds.

2.analizę finansową

ZARZĄDZANIE ZAPASAMI W PRZEDS – poddajemy ocenie koszty np.:
magazynowanie, strukturę zapasów, dynamikę zmian wielkości zapasów w przeds,
rotacje zapasów, długość czasu zamrożenia środków fin w zapasach.

KAPITAŁ PRACUJĄCY W PRZEDS – odzwierciedla procesy związane z kształtowaniem
wielkości i strukturą majątku obrotowego przeds, z drugiej strony z kształtowaniem
wielkości i struktury zobow. bieżących.

Kap.prac. = maj.obrot – zobow.bieżące lub kap.prac=kap.stały – maj.trwały

Ujemny kap.prac

Kap.stały<maj.trwały

Maj.obrot<zobow.bieżące

OCENA WIELKOŚCI KAP.PRAC – cykl obrotowy w przeds – daje informację o tym jak
długo trwa w przeds konwersja gotówki, ile czasu upływa od wydatkowania środków
pieniężnych na materiały, czas od momentu sprzedaży wyrobów

Cykl obrot brutto - jak długo zamrożone są pieniądze

COB = Rz + On , Rz – rotacja zapasów, On – okres spływu należności do firmy

Cykl obrot netto – czas na który firma potrzebuje śr. Pien. Z innych źródeł

CON = COB – Ozb, Ozb – okres spłaty zobow. bieżących

Zmniejszenie CON – jest to zmniejszenie zapotrzebowania na kapitał pracy –
przyspieszenie rotacji zapasów, działania marketingowe, działania logistyczne, skracanie
rotacji zapasów, skracanie okresu windykacji należności, wydłużenie terminu płatności
zobowiązań

MIERNIKI WARTOŚCI KAP.PRACY – oceniają czy kap. Prac. Jest dostosowany do
wielkości firmy.

*Kp / Z+N = ˝, z – zapasy, N – nalećności – środki obrotowe powstałe w dział. Biećącej
przeds.

Firma powinna za pomocą Kap.pr. sfinansować co najmniej połowę Z + N. Wtedy jest
zagwarantowana ciągłość procesów gosp.

*Kp / Pmp – przeciętna miesięczna przychodów

z Kp firma powinna sfinansować przynajmniej 1 m-c dział, taka wielkość zapewnia
ciągłość procesów gosp, utrzymanie wypłacalności, utrzymanie równowagi finansowej.
Gdy Kp jest zbyt duży (> 3 m-c) świadczy to o nieefektywnym gospodarowaniu.

Porównanie Kp z wielkością na zapotrzebowanie na kg.- ustalenie długości cyklu
obrotów netto CON w przeds, oszacowanie wielkości przeciętnej sprzedaży w przeds, im
krótszy jest CON tym mniejsze jest zapotrzebowanie na kg.

STRATEGIE FINANSOWANIA PRZEDS

1. UMIARKOWANA – odzwierciedla pełne dostosowanie struktury kapit.przeds do

struktury majątkowej. Dostosowanie czasu dysponowania danymi źródłem
kapitału do czasu używania danego elem. Maj. Firmy. Nie daje możliwości
wykorzystania dźwigni finansowej.

2. AGRESYWNA – daje możliwość wykorzystania dźwigni finans. Firma może szybko

stracić rentowność. Jest często stosowana na rynkach dynamicznych,
gwarantujących szybki zysk. Wymaga sprawności w kontroli wypływów i wpływów
finans z przeds.

3. KONSERWATYWNA – nie ma możliwości utraty, płynność fin. Sprzyja długoterm.

Wypłacalności przeds. Czasami oznacza nieefektywne wykorzystanie kapitału.

KRYTERIA WYBORU ŹRÓDEŁ KAPITAŁU

1. Mechanizm dźwigni finans



dźwignia finans – kształtowanie struktury kapitału



dźwignia operacyjna – struktura majątku firmy wpływa na to jakie koszty stałe
ponosi firma. Bazuje na udziale kosztów stałych w kosztach całkowitych zwiększa
poziom generowanych zysków operacyjnych przeds.



Dźwignia połączona – łączy dział dźwigni finans i operac na wzrost kapitału
własnego.

Zwiększanie rentowności kapitałów własnych: zadłużanie przeds (umiejętne
kształtowanie struktury kapitałowej i wykorzystanie efektu dźwigni finansowej),
umiejętne kształtowanie kosztów firmy (optymalizowanie kosztów stałych przeds –im
mniejsze koszty stałe, tym wcześniej firma zaczyna zarabiać)

DŹWIGNIA OPERACYJNA – nadwyżka, zakup, produkcja, sprzedaż. – powstaje
nadwyżka finansowa przedsiębiorstwa (zysk netto + amortyzacja), to co dzieje się w
zakresie zapasów, należności, powstają zobowiązania bieżące, zaliczamy tu zmiany
związane z rozliczeniami międzyokresowymi czynnymi i biernymi.

Dział.oper. = nadwyżka finansowa +/- wpływy gotówki do firmy

DOL – efekt dźwigni operacyjnej = %zmiana zysku operacyjnego / %zmiana przychodów

DOL = przychody – koszty zmienne (marża pokrycia) / zysk operacyjny

DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA – odzwierciedla przepływy gotówki związane z
rozwiązaniami danej firmy z wynikiem finansowym (obligacje, kredyty).

- wykorzystanie kapitałów obcych do podniesienia zyskowności kapitałów własnych.
Przeciwieństwem dźwigni są konsekwencje nadmiernego zadłużenia w postaci narastania
zobowiązań w wyniku nieterminowego ich regulowania bądź utrata płynności i
wypłacalności.

odzwierciedla związki danego przedsiębiorstwa z rynkiem finansowym – zaciągnięcie lub
spłata długoterminowych kredytów bankowych lub pożyczek, emisja lub wykup obligacji,
zaciągnięcie lub spłata krótkoterminowych kredytów bankowych lub pożyczek, emisja
akcji, dopłaty do kapitału na rzecz przeds ze strony właścicieli, wypłaty dywidendy dla
właścicieli

DFL = %zmiana ROE / %zmiana zysku operacyjnego

ROE - stopa zwrotu kapitału własnego

DFL = zysk operacyjny / zysk operacyjny – odsetki

Zalety – zwiększenie rentowności kap. własnego (warunki: koszt pozyskania kapit.
Obcego musi być niższy niż generowanie zysku w danym przeds, koszt pozyskania kapit=
stopa zysku- nie ma wpływy na kap. własny

Wady – obniżenie rentowności kap. Własnego (war: koszt pozyskania kap. Obcego jest
wyższy niż stopa zysku generow. W przeds)

Efekt dźwigni finansowej jest to wprowadzenie niżej oprocentowanego kapitału
obcego dla podniesienia rentowności kapitału własnego.

Wzór na stopień dźwigni finansowej w ciągu dynamicznym.

DFL (degree of financig leverage)=

= % zmiana (przyrost) rentowności kapitału własnego

% zmiana zysku operacyjnego

DŹWIGNIA POŁĄCZONA

DOL + DFL = DTL

DTL = %zmiana ROE / %zmiana przychodów

DTL = przychody – koszty zmienne / zysk operacyjny –odsetki

Wskaźniki finansowe, wskaźniki ilustrujące ekonomiczną sytuację przedsiębiorstwa,
stosowane w analizie ekonomiczno-finansowej. Do podstawowych wskaźników
finansowych zalicza się: płynność, aktywność (sprawność działania), rentowność,
zadłużenie.

RENTOWNOŚĆ – generowanie zysków, zdolność przedsiębiorstwa do generowania
dochodów w długim okresie, umożliwia ocenę zdolności reinwestycyjnych przeds. Do
oceny używane są: wskaźniki rentowności kapitału i obrotu

Rentowność to osiąganie nadwyżek przychodów ze sprzedaży nad kosztami
poniesionymi dla ich uzyskania, a zatem uzyskiwanie dodatniego wyniku finansowego.
Pomiar rentowności umożliwiają wskaźniki rentowności obliczane w odniesieniu do
wartości: sprzedaży (obrotu) przedsiębiorstwa (rentowność sprzedaży) majątku
(aktywów) przedsiębiorstwa (rentowność majątku), kapitału własnego (rentowność
kapitału własnego). Traktowanie rentowności jako jednego z celów działalności
przedsiębiorstwa prowadzi do stosowania ekonomicznie racjonalnych kryteriów w sferze
podejmowania różnorakich decyzji w trakcie jego funkcjonowania.

Wskaźniki rentowności kapitału

ROE – stopa zwrotu kapitału własnego ROE= zysk neto / kapitał własny

ROI – stopa zysku = zysk operacyjny / majątek całkowity

ROA- stopa zwrotu kapitału całkowitego = zysk netto / kapitał całkowity

Im większa rentowność – tym większa możliwość spłaty kapitałów obcych

Wskaźniki rentowności obrotu



Rentowność obrotu (marża zysku netto, rentowność netto) = zysk netto
/przychody ze sprzedaży



Rentowność brutto (rentowność obrotu brutto, marża zysku brutto) = zysk brutto
/ przychody ogółem (ze sprzedaży)



Rentowność operacyjna = zysk operacyjny / przychody ogółem



Wskaźnik poziomu kosztów = koszty uzyskania przychodów / przychody ogółem



Wskaźnik obracalności należnościami = przychody ze sprzedaży brutto /
przeciętny stan należności



Przeciętny okres spływu należności =przeciętny stan należności *360 / przychody
ze sprzedaży brutto

W zależności od wielkości zysków wyróżniamy:

1. zysk operacyjny – z bieżącej działalności gospodarczej przedsiębiorstwa,

osiągnięty na sprzedaży

zysk operacyjny = przychody ze sprzedaży (-) koszty poniesione na wytworzenie
sprzedanych produktów

Rachunek ekonomiczny = przychody ze sprzedaży (-) koszty poniesione na wytworzenie
sprzedanych produktów + (majątek na zakończenie roku – majątek przedsiębiorstwa na
początku roku)

– o tą różnicę powiększymy przychody przedsiębiorstwa. Jeśli wartość na koniec roku jest
mniejsza niż w bilansie otwarcia pomniejszymy wtedy przychody przedsiębiorstwa.

zysk netto = całkowite przychody – całkowite koszty przedsiębiorstwa

1. zysk rentowny w przeliczeniu na 1 akcję – (EPS) – suma zysku netto /

liczba akcji wyemitowanych przez daną spółkę – czyli wielkość zysku w
przeliczeniu na 1 akcję – ważny przy rozpatrywaniu zakupu danych akcji

2. wskaźnik P/E = cena rynkowa akcji / zysk na 1 akcję – ile musimy zapłacić

za jednostkę zysku zakupionej akcji, jeśli wskaźnik jest niski to oznacza niski
popyt na akcje

3. wskaźnik wyrażający stosunek wartości rynkowej akcji do wartości

księgowej akcji

= cena rynkowa akcji / wartość księgowa akcji(wartość księgowa =wartość
kapitału własnego / liczbę wyemitowanych akcji) – Im wyższa wartość wskaźnika
tym lepiej oceniamy daną spółkę.

Wskaźnik “Stopa dywidendy” (BPS) = dywidenda na 1 akcję / cena rynkowa 1
akcji – jaki jest udział dywidendy w cenie rynkowej akcji. Im wyższy wskaźnik tym
większa dywidenda za 1 akcję

Wskaźnik progu rentowności –Próg rentowności jest to wartość sprzedaży, bądź
wielkość produkcji niezbędna do pokrycia kosztów przedsiębiorstwa = BEE – jest to punkt
wielkości sprzedaży, poniżej którego przedsiębiorstwo ponosi straty, a po przekroczeniu
tego progu osiąga zysk.

BEE = koszty stałe (RC) / cena jednostkowa sprzedaży (Price) – pomniejszona
o jednostkowy koszt (AVC) – wskaźnik ten pokazuje ile sztuk jednego wyrobu, przy
danej cenie jednostkowej zbytu musimy wyprodukować, aby osiągnąć wartość produkcji
równoważącą koszta. Możemy go wyrażać w sztukach lub w złotych

BEE = RC /Price

ANALIZA PROGU RENTOWNOSCI WYRAZONA ILOSCIOWO
I JAKOŚCIOWO:

Obliczenie progu rent. przeds. stanowi podstawę do dalszej analizy, która powinna
obejmować ocenę - kształtowania się rentowności w przypadku zmian poszczególnych
czynników wpływających na jej poziom.

Istotna jest ocena:



dopuszczalnego poziomu spadku popytu na oferowane produkty, który nie
spowoduje wystąpienia strat w przeds.;



zmian progu rentowności badanego przedsięwzięcia, w przypadku zmian cen
sprzedaży produktów (wzrostu lub spadku), zmian kosztów zmiennych lub
stałych;

Do rozwiązania tych problemów służy analiza możliwości - wyznaczenie marginesów
bezpieczeństwa, czyli oszacowania granicznych poziomów wzrostu poszczególnych
czynników, które określają wielkość zysków przeds.

Przyczyny celowości analizy wrażliwości:



przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej działają w zmiennym
otoczeniu;



istnieje niebezpieczeństwo utraty rynków i klientów;



istnieje możliwość odchyleń rzecywistych zjawisk rynkowych od zaplanowanych;

Marginesy bezpieczeństwa ustala się dla:



dopuszczalnego spadku popytu;



dopuszczalnego spadku ceny sprzedaży oferowanego produktu;



dopuszczalnego wzrostu kosztów jednostkowych zmiennych;

Analiza możliwości dostarcza informacji o potencjalnych możliwościach kształtowania
rentowności przeds. poprzez:



wzrost wielkości obrotów spowodowanych obniżka ceny sprzedaży;



wzrost ceny jednostkowej sprzedaży przy utrzymaniu tego samego, ilościowego
poziomu obrotów;



odpowiednie kształtowanie kosztów, zarówno stałych, jak i zmiennych (obniżenie
poziomu kosztów pozwala rozszerzyć margines bezpieczeństwa przeds. przez
zmniejszenie wymaganego progu rentowności, zwyżka kosztów - odwrotne
skutki);

ZAD: Firma ABC zajmuje się produkcja portfeli. Oszacowane jednostkowe koszty zmienne
związane z produkcja portfeli wynoszą 63zl., cena sprzedaży =90zl. Koszty stale
funkcjonowania firmy 108.000zl. w skali rocznej. Składają się na nie m.in. amortyzacja
urządzeń, place, wydatki reklamowe i inne; posiadane zdolności produkcyjne firma
ocenia na 10.000zl.

Próg rentowności dla produkcji portfeli w ujęciu ilościowym:

BEP=108.000/90-63=4000sztuk

Próg rentowności w ujęciu wartościowym (pr.rent. w ujęciu ilościowym*cena
sprzedaży)

BEP’=BEP*p=4000*90=360.000zl.

Próg rent. jako procent wykorzystania posiadanych przez firmę zdolności
produkcyjnych;

BEP’’=BEP*Zp=4000/10.000*100%=40%

Zp - zdolności produkcyjne

WNIOSEK: Firma musi sprzedać, co najmniej 4.000sztuk, czyli osiągnąć przychody ze
sprzedaży na poziomie 360.000zl., aby zrównoważyć poniesione koszty. Jednocześnie
musi wykorzystać 40% zdol.prod., aby zacząć zarabiać.

IV wsk. Rentowności - stosowane w ocenie kondycji przeds.



odzwierciedlają korzyści uzyskiwane przez właścicieli inwestujących w dany
podmiot oraz odzwierciedlają efekty działalności przeds.



umożliwiają ocenę przeds. z punktu widzenia osiągniętych wyników I ponoszonych
kosztów; oraz z punktu widzenia korzyści osiąganych przez rożnych inwestorów (z
tytułu inwestycji dokonywanych w przeds.)



mają bardzo istotne znaczenie:

- szacują perspektywy rozwojowe firmy: rentowność przeds.-uzyskiwanie przez przeds.
nadwyżki przychodów nad kosztami działalności przeds. lub zdolność akumulacji
nadwyżek finansowych;

Aby ustalić rentowność firmy stosuje się dwie główne grupy wsk.

Rentowności:

1. rentowność obrotu - ocenia efektywność działalności przeds. (umożliwia

dokonanie oceny efektywności przeds.; czy ta działalność jest dochodowa);

1. wsk. marży zysku operacyjnego (rentowność operacyjna): Zo/Ps*100% zysk

operacyjny/przychody ze sprzedaży

2. wsk. marży zysku brutto: Zb/Ps*100% zysk brutto/przychody ze sprzedaży
3. wsk. marży zysku netto: Zn/Ps*100% zysk netto/przychody ze sprzedaży
4. wsk. rentowności obrotu brutto (rentowność brutto): Rb=Zb/Pc*100% zysk

brutto/przychody całkowite(ogółem)

5. wsk.rentowności obrotu netto (rentowność netto): Rn=Zn/Pc zysk

netto/przychody całkowite

6. wsk. poziomu kosztów: Wpk=Kc/Pc*100%

1. rentowność kapitałów - odzwierciedla korzyści, jakie wynikają z inwestowania

w dane przeds. (odzwierciedla skale zwrotności zainwestowanych kapitałów);
poziom zwrotności=korzyści z inwestycji;

1. wsk.rentowności kapitału własnego (stopa zwrotu kapitału własnego):

ROE=Zn/Kw*100% zysk netto/kap.własne powinien być jak największy

2. wsk. stopy zwrotu kapitału całkowitego(rentowność kapitału całkowitego):

ROA=Zn/Kc*100% zysk netto/kap.calkowite

3. wsk.stopy zysku (stopa zwrotu z inwestycji): ROI=Zo/Kc(Mc)*100% zysk

operacyjny/kap.calkowite(maj.calkowity)

4. stopa zysku odzwierciedla efektywność podstawowej działalności przeds. (jakie

korzyści można osiągnąć inwestując kapitały w dany rodzaj przedsięwzięcia);
pozwala także ocenić atrakcyjność branż /sektorów/; jak również ocenia
atrakcyjność lokowania kapitałów w rożnych branżach, w rożnych rodzajach dział.
gospodarczej);

WSKAŹNIK ZADŁUŻENIA - to relacja zobowiązań do wartości majątku
przedsiębiorstwa. Przeds. może funkcjonować tylko w oparciu o kapitały obce i własne.

Zadłużenie, finansowanie działalności, wydatków, majątku podmiotów gospodarczych ze
źródeł zewnętrznych. Poziom zadłużenia obrazuje strukturę finansowania majątku
i działalności przedsiębiorstwa, określa także, przez stopień zaangażowania kapitału
obcego w stosunku do kapitału własnego, możliwości pokrycia zobowiązań kapitałami
własnymi.

Wskaźniki zadłużenia, inaczej wskaźniki wspomagania finansowego opisują jak duży
jest udział zobowiązań w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.

Wskaźnik zadłużenia jest szczególnie ważny dla banków i innych wierzycieli – jaki jest
udział kapitału obcego, bo majątek własny stanowi gwarancję dla tych wszystkich, którzy
pożyczają nam pieniądze. Szczególnie istotny gdyby doszło do likwidacji przedsiębiorstwa
– aby mogli wyegzekwować należności.

Ogólny wskaźnik zadłużenia wyraża stosunek zobowiązań ogółem do aktywów (majątku)
przedsiębiorstwa.

Ogólny wskaźnik zadłużenia = zobowiązania/aktywa x 100 (wyrażenie w
procentach)

II wsk. zadłużenia (wsk. wspomagania finansowego) - umożliwiają dokonanie
oceny sytuacji kapitałowej przeds.



ocena struktury i wielkości zaangażowanych kapitałów przeds.



ocena tempa zmian angażowania kapitałów pochodzących z rożnych źródeł



ocena poziomu wykorzystania różnorodnych kapitałów zastosowanych w przeds.

1. wsk. zadłużenia ogólnego Zo=kapitały obce/kapitały całkowite
2. wsk. zadłużenia kapitału własnego: kap.obce/kap.wlasne
3. wsk. samofinansowania (podstawowy wsk. struktury pasywów)

kap.wlasne/kap. obce

4. wsk. zdolności kredytowej/wsk. wiarygodności kredytowej oceniają

możliwość obsługi zadłużenia;

5. wsk. zdolności kredytowej: nadwyżka finansowa (zysk netto + amortyzacja) /

zadłużenie efektywne zadłużenie efektywne(Ze) = kap.obcy -
krotkoterm.pap.wart.-środki pieniężne;

6. wsk. wiarygodności kredytowej: nadwyżka finansowa/rata kapitałowa(od

kredytów)+odsetki

7. wsk. przeciętnego okresu spłaty zobowiązań (opłacalność zobowiązań w

dniach) zobowiązania*czas/zużycie materiałów+wartość zakupionych towarów
(koszty wytworzenia)

Wskaźniki obrotowości

Długość cyklu produkcyjnego, albo inaczej cykl obrotu od momentu powstania zapasów, -
do okresu regulowania zobowiązań – ta różnica opisuje nam cały cykl obrotu kapitału.

Ogólny wskaźnik obrotowości kapitału – informuje nas, w jakim stopniu nasze
aktywa służą zwiększaniu obrotów, sprzedaży.

II – wskaźniki wspomagania finansowego

I wsk. Obracalności (aktywności gospodarczej, sprawności działania) -
umożliwiają dokonanie oceny sytuacji majątkowej przeds. (można rozpoznać strukturę
majątku przeds. - w co inwestuje, jakimi składnikami dysponuje, jaka jest wielkość
zaangażowania kapitałów w poszczególne grupy składników majątkowych)



ustalenie tempa (dynamiki) zmian poszczególnych grup majątkowych przeds.



wykorzystanie majątku przez przeds.

Wykorzystuje się następujące wskaźniki:

1. podstawowy wsk. struktury aktywów: majątek trwały/majątek obrotowy -

mówi o elastyczności majątkowej przeds. (np. ile jednostek majątku trwałego
przypada na jednostkę majątku obrotowego);Jeśli wsk. ten jest > 1 to w
strukturze majątkowej przeds. przeważa majątek trwały (niski poziom
elastyczności majątkowej przeds.);Jeśli wsk. jest <1 to w strukturze majątkowej
przeds. przewaga maj. obrotowego (wyższa elastyczność majątkowa
przeds.);Elastyczność oznacza możliwość zamiany danego składnika maj. na
środki pieniężne; im wyższa elastyczność, tym łatwiej można zamienić składniki
maj. na środki pieniężne;

2. wsk. produktywności majątku ogółem: przychody ogółem/majątek całkowity

3. wsk. Produktywności majątku trwałego (obracalność majątkiem

trwałym): przychody ogółem/maj.trwały (np. jaki jest poziom uzyskiwanych
przychodów z inwestycji dokonanych w majątek trwały; ile jednostek przychodu
uzyskuje przeds. z dokonanych inwestycji; ile razy przeds. Dokonało obrotu
majątkiem trwałym)

4. wsk. obracalności zapasami (rotacja zapasów liczona liczba obrotów):

przychody ze sprzedaży (ogółem)/przeciętny poziom zapasów

(np. ile razy w danym okresie przy danym poziomie obrotów zapas przeciętny
został odnowiony /lub został sprzedany/ ; ile obrotów dokonano zapasem
przeciętnym); im wyższy jest poziom tego wsk. tym lepiej to świadczy o
sprawności działania przeds. (im szybsza rotacja zapasów tym wyższa możliwość
przeds.);

5. wsk. rotacji zapasów dnia: wsk. dla roku: przeciętny poziom zapasów*czas (t)

/ przychody ze sprzedaży (przychody ogółem)

(np. ile dni trwa sprzedaż zapasu przeciętnego; jak długi jest okres zamrożenia kapitału
w zapasy w danym przeds.); im wyższy wsk.,tym bardziej niekorzystnie świadczy to o
działalności przeds.; skracanie rotacji zapasów dnia - powinno działać w każdej firmie;

6. należności przedsiębiorstwa (wykorzystanie należności, ocena
wykorzystania)



wsk. obracalności należnościami: przychody ze sprzedaży(ogółem)/należności
(np. ile razy w ciągu danego okresu wpłynęły należności do przeds.; jaki był
przeciętny poziom obracalności należnościami)



wsk. przeciętnego okresu spływu należności: dla roku:
On=należności*czas(t)/przychody ze sprzedaży(ogółem) (np. po ilu dniach
przeciętnie spływają należności do przeds.; jak długo dane przeds. kredytuje
swoich odbiorców)

ANALIZA WRAZLIWOŚCI polega na ustaleniu jaka może nastąpić zmiana czynnika
rachunku progu rentowności, żeby firma nie posiadała strat na swojej działalności. Można
zatem ustalić:



jaki może być dopuszczalny spadek ceny sprzedaży oferowanych produktów (np.
przy załamaniu zgłaszanego popytu pierwsza reakcja firmy jest z reguły obniżenie
ich ceny)?



jaki może być dopuszczalny poziom wzrostu kosztów zmiennych jednostkowych
(np. rosną koszty zaopatrzenia firmy; trzeba określić jaki ich poziom można
zaakceptować, aby nie ponieść straty na działalności)?



jaki może być dopuszczalny poziom spadku zgłaszanego popytu?

Graniczny poziom spadku ceny sprzedaży produkowanych portfeli:

Pmin=Ks+Zp*Kzj/Zp

Pmin=108.000+10.000*63/10.000=73,8zl.

Graniczny poziom wzrostu kosztów zmiennych jednostkowych:

Pzmax=p*Zp-Ks/Zp

Pzmax=90*10.000-108.000/10.000=79,2zl.

INTERPRETACJA:

W przypadku załamania się popytu zgłaszanego przez firmę można obniżyć cenę
sprzedaży portfeli do poziomu 73,8zl. za sztukę. Inne czynniki nie mogą ulec zmianie
(np.nie może być redukcji kosztów stałych lub zmiennych).

Obniżenie poziomu ceny ponad te granice oznacza dla firmy generowanie strat. Koszt
zmienny jednostkowy może wzrosnąć do poziomu 79,2zl. za sztukę. Wzrost powyżej tej
granicy oznacza generowanie strat.

Oszacowanie MARGINESU BEZPIECZENSTWA (rozpiętości przedziałów, w których
można kształtować cenę i koszty jednostkowe):

Margines bezpieczeństwa dla ceny:

Mbp=Pw-Pmin/Pw *100%

Mbp=90-73,8/90 *100%=18%

Mbp - margines bezpieczeństwa dla ceny

Pw - bazowy (wyjściowy) poziom ceny

Pmin - graniczny poziom spadku ceny sprzedaży

Firma może obniżyć cenę sprzedaży w granicach zaledwie 18%, zatem firma jest bardzo
wrażliwa na zmiany wielkości popytu; ma niewielkie możliwości kształtowania ceny
sprzedaży w określonym przedziale.

Margines bezpieczeństwa dla kosztów zmiennych jednostkowych:

Mbkzj=Kzjmax-Kzjw/Kzjw *100%

Mbkzj=79,2-63/63 *100%=25,7%

Mbkzj - margines bezpieczeństwa dla kosztów zmiennych jednostkowych

Kzjmax - graniczny poziom wzrostu kosztów zmien.jedn.

Kzjw - bazowy (wyjściowy) poziom kosztów zmien.jedn.

Firma może zaakceptować wzrost kosztu zmiennego jednostkowego a o 25,7% w
stosunku do założeń wyjściowych danego rachunku. Zatem firma jest mniej wrażliwa na
to, co dzieje się po stronie zaopatrzenia i ogólnie kosztów wytworzenia. Ma możliwość
zaakceptowania zmian kosztów jednostkowych zmiennych w przedziale 26%.

W praktyce margines bezpieczeństwa dla kosztu jednostkowego zmiennego powinien
wynosić, co najmniej 25% (niższy oznacza, ze firma jest bardziej wrażliwa na warunki
zewnętrzne i szybciej mogą w niej wystąpić straty).

ZADANIE

Co decyduje o udziale kapitału obcego w finansowaniu przedsiębiorstwa? Jaka jest
zyskowność kapitałów własnych? Relacja względna opłacalności w kolejnych wariantach:

wariant 1. 10800/60000 = 18%

wariant 2. 8400/40000 = 21%

wariant 3. 6600/25000 = 26,4%

Analizując wartości względne można zauważyć, że największy dochód przyniósł wariant
3. Koszt kredytu jest wliczane w koszty i to powoduje, że zmniejsza się podstawa
opodatkowania. Rentowność wniesionego kapitału podnosi się przy użyciu kapitałów
obcych. Dywidendy nie stanowią kosztów uzyskania przychodu w przedsiębiorstwie.
Istnieje granica nadmiernego inwestowania ze środków obcych, gdy zysk nie daje
rentowności wymaganej do obsługi kredytu ( majątek nie “zarabia” na kredyt ). Kredyt
powinien sfinansować działalność, która da przychody pozwalające spłacić kredyt wraz z
odsetkami oraz zostawić zysk.

Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa – koszt pozyskania kapitału

W przypadku sp. z o.o. elementem kapitału własnego jest:

1.kapitał udziałowy (zakładowy) – może być wniesiony w formie pieniężnej albo aportu
rzeczowego,

2.Kapitał zapasowy

3.Kapitał niepodzielony

4.Dopłaty – zwiększenie udziałów z tyt. wpłaty

W przypadku S.A. – kapitał własny to:

1.Kapitał akcyjny

2.Kapitał zapasowy

3.Zysk niepodzielony

Kapitał obcy – kredyty, pożyczki (obligacje), leasing, factoring, zobowiązania bieżące.

Kapitał własny – należy szacować koszt tego kapitału.

Termin koszt kapitału oznacza ile chce zarobić właściciel.

Istnieje wiele metod które szacują koszt kapitału własnego:

1.metoda najprostsza i najczęściej stosowana to ulokowanie kapitału + premia za
ryzyko

P

R

– premia za ryzyko

R

F

– stopa wolna od ryzyka

Koszt kapitału własnego = P

R

+ R

F

2.Metoda Gordona (od nazwiska) – wg tej metody koszt kapitału własnego określany
jest wzorem

Koszt kapitału własnego = D / (P – F) + g

Gdzie: D – dywidenda, P –cena akcji, F –koszt emisji, g –stopa wzrostu dywidendy (%).

Przykład – metoda Gordona

Jeżeli firma sprzedała za 100 zł. przy czym poniosła 4% koszty emisji, to przy założeniu,
iż planowana wysokość dywidendy wyniesie 20% wartość akcji rocznie oraz rokrocznie
planowany jest wzrost o 6% to:

KWR= 20/ (100-4) + 6% = ok. 27%

3.Metoda CAMP –metoda ta opiera się na szacowaniu ryzyka danej firmy wynikającego
z wahań wartości akcji firmy w stosunku do tzw. Portfela rynkowego. Podstawą tego
modelu jest wskaźnik ß.

Wskaźnik ß - obrazuje zmienność (ryzyko) akcji danej firmy w stosunku do rynku.

Jeżeli ß akcji danej firmy =1 oznacza to, że wzrost np. wskaźnik giełdowego (WIG) o
10% spowoduje wzrost wskaźnika również o 10% - przeciętny poziom ryzyka.

Jeżeli ß =1,5 wzrost / spadek WIG o 10% spowoduje wzrost / spadek wartości akcji o
15% - podwyższone ryzyko.

Jeżeli ß= 0,5; wzrost/spadek WIG o 10% spowoduje wzrost/spadek akcji o 5 % -
niewysokie ryzyko.

KKW = R

F

+ (R

M

- R

F

) x ß

CAMP ( Capital Assets Pricing Model)

R

F

- stopa wola od ryzyka

R

M

– stopa dochodu portfela rynkowego akcji WIG

ß – współczynnik

Przykład:

Jeżeli stopa wolna od ryzyka wynosi 13 % średni wzrost z portfela rynkowego wynosi ok.
24% to w sytuacji, kiedy ß danej firmy wynosi 1,2

KKW=13%+(24%-13%)x1,2=26,2%

Kapitał obcy i jego koszty

Koszt kredytu bankowego – liczy się wg wzoru:

K

d

= r x (1-T)

K

d

– rzeczywisty koszt kredytu bankowego

R – roczna nominalna stopa procentowa kredytu bankowego

T – stopa podatku dochodowego

Kiedy odsetki wpisujemy w koszty przedsiębiorstwa powoduje to mniejszy podatek
dochodowy.

Efektywny koszt kredytu – związany jest z rozłożeniem rat kredytu. Kredyt możemy
spłacać wg rat malejących lub równych.

Przykład:

Kredyt 100 zł. oprocentowanie w skali roku 20 % podatek 28%

Spłacamy w dwóch ratach:

1 rata kredyt 50 odsetki 10 podstawa oprocentowania 1000

2 rata kredyt 50 odsetki 5 podstawa opodatkowania 50

20% - nominalnie kredyt kosztował 20%

15% - efektywnie kredyt kosztował 15%

K

d

= 20% x (1-28%)= 14,4%

Kredyt kupiecki – kredyt towarowy, kredyt dostawczy – nie płacimy za otrzymany
towar po określonym czasie, czyli dostawca nas kredytuje.

Kredyt kupiecki może kosztować, ale nie musi. Dostawca chcąc przyspieszyć spłatę daje
upusty w cenie jeśli odbiorca zapłaci wcześniej.

Koszt kredytu kupieckiego liczy się =

% opustu x 360

100 - % opustu okres kredytu – okres opustu

Efektywny koszt kredytu kupieckiego =

1 + koszt kredytu

liczba powtórzeń w roku - 1

Przykład:

Przyjmując, że fabryka opon w Dębicy udzieliła nabywcy kredytu kupieckiego w wys. 900
zł. na następujących warunkach: 2% opustu przy płatności w ciągu 10 dni lub zapłata
pełnej kwoty po 30 dniach. Nabywca opon może zapłacić 900 zł. – 2% czyli 882 zł. po 10
dniach albo pełne 900 zł. po 30 dniach.

Nabywca faktycznie zaciąga kredyt 882 zł., kredyt na 20 dni płacąc 18 zł. odsetek 900 –
882 = 18zł.

Koszt kredytu kupieckiego =

2 x 360 = 2 x 360 = 36,73%

100 – 2 30-10 98 20

Efektywny koszt kredytu

Zakładając, że 20 dniowy okres kredytu po terminie opustu powtarza się 18 razy w roku,
może obliczyć roczną stopę procentową przyjmując 360 dni w roku.

Roczny koszt kredytu =

= 1 + 36,7

18

- 1 = 43,85%

18

WARTOSC PIENIADZA W CZASIE:

(metody badania projektów inwestycyjnych opierają się na dyskontowaniu pieniądza w
czasie)

Procesy dotyczące zmian wartości pieniądza w czasie:

1. proces kapitalizacji - poszukiwanie wartości przyszłej dziś dostępnych środków

finansowych (określanie, jaka będzie wartość przyszła dokonanej dziś inwestycji);

FV-future value, PV-present value, i-stopa procentowa, n- liczba okresów kapitalizacji;
czynnik (wskaźnik) wartości przyszłej - FVn=PV(1+i)^n np. PV=100, I=15%,
lokata na 5 lat

FV=100(1+0,15)^5=201 (201 zl. po 5-ciu okresach kapitalizacji przy

stopie procentowej=15%);(tablice finansowe z wartością przyszła). Od czego zależy
wartość przyszła (w jakich warunkach szybciej wzrasta FV):

1. im wyższa jest stopa procentowa (i) tym wartość przyszła (FV) dziś

zainwestowanych środków rośnie szybciej;

2. wartość przyszła rośnie szybciej im częstsza jest kapitalizacja odsetek;
3. FV wzrasta szybciej im dłuższy jest okres kapitalizacji;
4. FV wzrasta szybciej, gdy wartość początkowa jest większa;

1. proces dyskontowania - poszukiwanie wartości bieżącej (wartości

obecnej/zaktualizowanej) przepływu środków pieniężnych otrzymanych w
przyszłości; PV=FVn/(1+i)^n= Fvn/(1/1+i)^n, i-stopa dyskontowa;
1/(1+i)^n - czynnik (wsk.) wartości zaktualizowanej odsetek dla stopy
procentowej ‘i’ oraz n-okresów dyskontowania;

dyskontowanie - poszukiwanie wartości bieżącej otrzymanych w przyszłości
środków finansowych;

Od czego zależy PV (kiedy PV jest wyższa):

1. PV jest większa (wyższa), gdy mamy większa wartość końcowa;
2. PV jest wyższa im niższa jest stopa dyskontowa;
3. PV jest wyższa kiedy mamy rzadsza kapitalizacje odsetek;
4. PV jest wyższa im mniejsza jest liczba okresów dyskontowania;

ZAD 1: Gmina podpisała umowę sprzedaży gruntu z firma ABC, transakcja ma nastąpić
za 3 lata i przyniesie wpływy w wysokości 500tys. zł. Oblicz PV tej kwoty przy stopie
dyskontowej 8%,10% i 12% oraz gdy transakcja nastąpi za 5 lat i przyniesie te sama
kwotę (500tys.) przy stopach 8%,10% i 12%;

dla 3-ech lat:

8% - 0,7938 PV=396,9

10% - 0,75 PV=375,65

12% - 0,7118 PV=355,9 (najbardziej opłacalne)

dla 5-ciu lat:

8% - 0,68 PV=340,3

10% - 0,62 PV=310,45

12% - 0,56 PV=283,7 (im dłuższy okres dyskontowania- PV niższa)

Jak można określić proces inwestycyjny?

Proces inwestowania polega na pozyskiwaniu do przedsiębiorstwa rożnych składników
majątkowych. Efektem procesów inwest. w przeds. będą zmiany stanu posiadania
przedsiębiorstwa. Inwestycje polegają na zamrożeniu kapitału w określonych składnikach
majątkowych; wobec tego, by decyzje inwestycyjne przynosiły określone efekty musza
być spełnione określone warunki racjonalności, efektywności i zwrotności
zainwestowanych kapitałów.

Inwestycje mogą dotyczyć rożnych grup majątku; dwa główne składniki majątku, w które
inwestuje przeds:

1. inwestycje polegające na pozyskiwaniu rzeczowych składników majątku

trwałego; m.in. należą tu: zakupy nieruchomości, gruntów, budynków, zakupy
maszyn, urządzeń, środków transportu; są to zatem takie aktywa, którymi przeds.
dysponuje w okresach dłuższych niż jeden rok; są to również aktywa, które
podlegają procesowi stopniowego umazania wartości początkowej (przeds. Wciąga
je w koszty amortyzacji); inwestycje w majątek rzeczowy polegają na: albo
inwest. o charakterze rozwojowym (takie, które zwiększają potencjał wytwórczy
przeds. np. zakup nowej linii technologicznej), albo inwest. o charakterze
modernizacyjnym (polegają na zastępowaniu rożnych składników majątku
rzeczowego bardziej nowoczesnymi maszynami, wydajniejszymi składnikami),
albo iwest. o charakterze odtworzeniowym (zastępowanie składników majątku
rzeczowego takimi samymi składnikami; pozwalają zachować dotychczasowy
potencjał wytwórczy przeds., na tym samym poziomie);

2. inwestycje w majątek finansowy, które polegają na nabywaniu udziałów w

innych podmiotach gospodarczych, są to również inwestycje polegające na

zakupie długoterminowych papierów wartościowych, np. obligacji przedsiębiorstw
(poza akcjami I udziałami !); inwestycje w maj.finansowy odzwierciedlają tzw.
rozwój przeds. droga zewnętrzna (taki rozwój, który w sposób skokowy zwiększa
‘udział’/potencjał wytwórczy, wartość rynkowa/ przeds. w rynku); ! inwestycje w
maj.finansowy nie podlegają amortyzacji, umorzeniu;

3. mogą również występować w przeds. inwestycje polegające na zwiększaniu

wartości niematerialnych i prawnych przeds.; do tych inwest.
zakwalifikujemy: zakupy licencji, patentów, oprogramowania komputerowego,
wieczysta dzierżawę gruntu; istotna cecha inwest. jest fakt możliwości ich
umazania (stopniowe odpisywanie w koszty ponoszonych nakładów
inwestycyjnych)

ETAPY PLANOWANIA PRZEDSIEWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTWA

1. Określenie potrzeb rozwojowych przeds., wynikających z przyjętej do realizacji

strategii rozwojowej;

2. Określenie możliwości inwestycyjnych firmy - tworzenie alternatywnych

projektów;

3. Oszacowanie możliwości sfinansowania projektów inwestycyjnych;
4. Ocena alternatywnych przedsięwzięć inwestycyjnych (oszacowanie wielkości

nakładów inwest.), skonfrontowanie tych nakładów z dostępnymi źródłami
finansowania);

5. Wybór realnych projektów inwestycyjnych;
6. Realizacja i kontrola procesów inwestycyjnych;

Żeby można było ocenić projekty inwestycyjne pod względem ich atrakcyjności,
efektywności
i zwrotności zainwestowanych nakładów konieczne jest oszacowanie spodziewanych
nadwyżek finansowych uzyskiwanych dzięki danej inwestycji.

Metody służące do badania opłacalności planowanych projektów
inwestycyjnych.

1. Elementy potrzebne do ustalenia nadwyżek finansowych.

- ustalenie wartości nadwyżek finansowych, które będą generowane przez dany
projekt inwestycyjny (zasadnicza kwestia!);

- określenie ile nakładów inwestycyjnych pociągnie za sobą realizacja danej
inwestycji;

- ustalenie przez jaki okres będą ponoszone nakłady inwestycyjne w celu oddania
(uruchomienia) do eksploatacji danej inwestycji;

- określenie długości okresu eksploatacji danego projektu inwestycyjnego;

- oszacowanie, w którym momencie dany projekt inwest. i jego eksploatacja
osiągnie maksymalny poziom wykorzystania zdolności wytwórczej;

2. W jaki sposób dochodzimy do nadwyżki finansowej uzyskiwanej w

kolejnych okresach eksploatacji danego procesu inwest.?

1. oszacowanie przychodów (albo będą takie same np.w 5-ciu okresach lub będą

rosły z okresu na okres);

2. od przychodów odejmujemy koszty bieżącej działalności związanej z wdrożona

inwestycja (robocizna, zużycie surowców, materiałów, usługi obce, amortyzacja);

3. ta różnica daje nam zysk operacyjny, od którego odejmujemy koszty finansowe

(odsetki);

4. ta różnica daje nam zysk brutto, który jest jednocześnie podstawa

opodatkowania, odejmujemy wiec podatek dochodowy;

5. daje nam to zysk netto, który powiększamy o wartość amortyzacji;
6. zysk netto+amortyzacja daje w sumie nadwyżkę finansowa, z której spłacamy

raty kapitałowe od kredytu;

7. nadwyżka finansowa-raty kapitałowe od kredytu dają w efekcie końcowym:

nadwyżkę finansowa netto; nadwyżka finansowa netto - jest to czysty dochód
uzyskiwany z eksploatacji inwestycji w kolejnych okresach jej funkcjonowania;
daje to nam podstawę, by można przystąpić do oceny (badania) opłacalności
projektów inwestycyjnych; wykorzystuje się tu kilka metod:

I metoda: okres zwrotu poniesionych nakładów inwestycyjnych (ocena okresu
zwrotu - kiedy dany projekt inwest. zwróci zainwestowane kapitały i w którym roku dana
inwestycja zacznie przynosić rzeczywiste dochody?)

suma nadwyżek finansowych-wielkość poniesionych nakładów inwestycyjnych

dla 1.wariantu - w 4-tym okresie ekspl. uzyskujemy nadwyżkę; dochód czysty=35.000

dla 2.wariantu - dopiero w 5-tym okresie ekspl. uzyskujemy nadwyżkę; dochód
czysty=80.000

inny punkt widzenia metody I: powinno się wybierać ten wariant projektu, który
zagwarantuje nam szybszy zwrot poniesionych nakładów inwest. (powinniśmy wybrać
1.wariant mimo, iż daje mniejszy dochód, lecz szybciej zostaną zwrócone poniesione
nakłady inwest.)

wada metody I: nie uwzględnia zmian wartości pieniądza w czasie;

W praktyce o wiele częściej stosuje się metody, które uwzględniają zmienność pieniądza
w czasie:

II metoda: bieżąca wartość projektu (zaktualizowana wartość nadwyżki
finansowej)

NPV projektu

(polega na konfrontacji poniesionych nakładów inwestycyjnych z nadwyżkami
finansowymi netto sprowadzonymi do ich bieżącej wartości przy pomocy dyskonta)

każda nadwyżkę finansowa osiągana w kolejnych okresach należy zdyskontować -
bieżąca wartość, która można porównać do ponoszonych nakładów finansowych.

istotna sprawa jest przyjęcie stopy dyskontowej:

- można przyjąć stopę w wysokości równej oprocentowaniu kredytu bankowego, którym
posługuje się przeds. dla sfinansowania danej inwestycji;

- można przyjąć stopę równa oprocentowaniu rocznego depozytu bankowego;

- zakładany przez inwestorów poziom zwrotności zainwestowanego kapitału własnego
(oczekiwana stopa zwrotu kapitału własnego);

ZAD przy stopie dykontowej=14%

1.wariant

ustalamy wartość bieżąca dla każdej nadwyżki finansowej;

współczynnik dyskonta=0,87

rok 1: 25.000 -- 21.930

rok 2: 19.240

rok 3: 16.880

rok 4: 14.800

rok 5: 12.980

suma zdyskontowanych nadwyżek: 85.830 (dochód czysty)

suma zdyskontowanych nadwyżek dla 2.wariantu: 123.260

wartość bieżąca projektu (NPV)=suma zdyskontowanych nadwyżek finans.-
poniesione nakłady inwest.

NPV dla 1.wariantu=85.830-90.000=-4.170

NPV dla 2. wariantu=123.260-120.000=3.260

dodatnia wartość bieżąca projektu - projekt pozwoli firmie zarobić.

2.wariant zapewnia całkowity zwrot nakładów inwest. wg wart. bieżącej uzyskiwanych
nadwyżek finansowych netto.

! zasada: uznaje się, ze wariant inwestycji jest opłacalny wtedy, gdy wartość bieżąca
projektu jest dodatnia.

Jeśli wart. bieżąca projektu jest ujemna, oznacza to nieopłacalność danego projektu i
oznacza brak zwrotu poniesionych nakładów inwest. (taki projekt nie powinien być
przyjmowany do realizacji).

III metoda: wyznaczanie tzw. wewnętrznej stopy zwrotu

polega na wyznaczeniu takiej stopy dyskontowej, która spowoduje zrównanie przyszłych
nadwyżek finans. netto (sprowadzonych do wart.bieżącej) z wielkością poniesionych
nakładów inwest.

(stopa dyskontowa zrównoważy sumę przyszłych nadwyżek finansowych z wielkością
poniesionych nakładów)

wewnętrzna stopa zwrotu to taka stopa dyskontowa, do wysokości, której projekty
inwestycyjne są opłacalne; zaś powyżej tej stopy projekty inwest. przestają być
opłacalne.

IRR=suma NCF=I