www.lapeco.eu
red. Izabela Kołodziejczyk-Olczak
CHCESZ LEPIEJ NAUCZAĆ?
DOSKONALENIE KWALIFIKACJI NAUCZYCIELI I TRENERÓW
Łódź 2011
Laboratorium Kompetencji Społecznych
podnoszenie kwalifikacji
nauczycieli i trenerów. La.Pe.Co
Publikacja ta opracowana została w ramach międzynarodowego projektu
“LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych — podnoszenie kwalifikacji nauczycieli
i trenerów” projekt partnerski (Leonardo da Vinci Partnership 2009) realizowanego
w ramach programu Uczenie Się przez Całe Życie.
Autorzy
Polska: SPOŁECZNA WYŻSZA SZKOŁA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ZARZĄDZANIA
www.swspiz.pl
Eugeniusz Brzuska, Michał Chmielecki, Renata Figlewicz, Marta Kędzia,
Izabela Kołodziejczyk-Olczak, Marta Łuczak, Patrycja Łuczak, Magdalena Łużniak-
Piecha, Maria Tatarska.
oraz gościnnie Pilar Matas z Hiszpanii.
Redakcja naukowa: Izabela Kołodziejczyk-Olczak
Redakcja techniczna: Bartłomiej Kącicki, Magdalena Kącicka
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania
Copyright © 2011 “LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów” projekt partnerski
(Leonardo da Vinci Partnership 2009) — numer projektu 2009-1-PL1-LEO04-05152 1
Wszystkie prawa zastrzeżone. Przedruk i rozpowszechnianie materiału z niniejszej publikacji jest dozwolony
wyłącznie na zasadach niekomercyjnych, pod warunkiem podania źródła.
Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej (Program LLP – Leonardo da Vinci).
Projekt i publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności
za
umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
SPIS TREŚCI
PRACA Z GRUPĄ Z WYKORZYSTANIEM METODYKI PSYCHOLOGICZNEGO TRENINGU GRUPOWEGO ...........12
BAJKA — BUDOWANIE WIRTUALNEGO ZESPOŁU, WSPÓŁDZIAŁANIE, WSPÓŁPRACA ................................16
KWADRATY — KOMUNIKACJA WERBALNA JEDNOKIERUNKOWA I DWUKIERUNKOWA...............................18
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
2
OPIS PROJEKTU
— Marta Kędzia
Niniejsza publikacja jest efektem intensywnych prac
ekspertów biorących udział w dwuletnim projekcie LaPeCo —
Laboratorium Kompetencji Społecznych — podnoszenie
kwalifikacji nauczycieli i trenerów
1
realizowanym w ramach
programu Uczenie się przez całe życie — Partnerstwo
Leonardo da Vinci przez instytucje z Hiszpanii, Belgii i Polski
w latach 2009-2011.
Aby przedstawić główne założenia projektu, postaramy się
odpowiedzieć na trzy podstawowe pytania: dlaczego ten
projekt powstał, jakie były cele partnerów i jakie są
oczekiwane rezultaty LA.PE.CO.?
Przyczyna
Badania pokazują, że uczącym się dorosłym brak kompetencji personalnych niezbędnych
do efektywnej pracy zawodowej, takich jak komunikacja interpersonalna, radzenie sobie
ze stresem, autoprezentacja itp.
Powodem może być fakt, że nie rozwijają oni tych ważnych umiejętności intensywnie
w procesie uczenia się, ponieważ ich nauczyciele koncentrują się bardziej na samej treści
kursu niż na zachęcaniu uczniów do rozwijania umiejętności personalnych.
W
środowisku
korporacyjnym
zachodzą
zmiany
związane
z globalizacją,
umiędzynarodowieniem, pracą w środowisku zróżnicowanym kulturowo, wdrażaniem
nowych technologii na wielką skalę.
Zmiany w przedsiębiorstwach wiążą się ze spłaszczeniem struktury organizacji,
powstawaniem przywództwa transformacyjnego, silnym ukierunkowaniem na klienta,
stosowaniem elastycznych technik, naciskiem na pracę w grupie, podejściem
procesowym, rosnącym znaczeniem zarządzania wiedzą. W takich warunkach pracownicy
narażeni są na nasilający się stres wynikający z braku równowagi między pracą a życiem
prywatnym, konieczności budowania kariery, zdobywania wiedzy, niepewności
zatrudnienia.
Rozwój kompetencji personalnych pozwoli im bardziej efektywnie funkcjonować w tym
złożonym i niespokojnym środowisku.
Cel
Celem projektu jest wymiana metod i technik szkoleniowych służących nauczaniu
„umiejętności personalnych‖ pomiędzy partnerami projektu, a także zbudowanie
długoterminowej współpracy między instytucjami zajmującymi się nauczaniem dorosłych
w Europie.
Beneficjenci bezpośredni: trenerzy i nauczyciele osób dorosłych.
1
LA.PE.CO — Laboratory of Personal Competences — Improving qualifications of
teachers and trainers
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
3
Beneficjenci pośredni: uczący się dorośli pragnący rozwijać swoje umiejętności
personalne.
Rezultaty
Oto najważniejsze rezultaty projektu:
raport oraz publikacja odnoszące się do nauczania umiejętności społecznych
w krajach partnerskich,
strona internetowa projektu www.lapeco.eu stanowiąca forum prezentacji i wymiany
materiałów zebranych w ramach projektu,
zbiór ćwiczeń ułatwiających rozwój umiejętności społecznych,
europejska bibliografia dotycząca rozwoju umiejętności personalnych,
warsztaty prowadzone w każdym z państw członkowskich, z udziałem trenerów
i nauczycieli osób dorosłych,
utworzenie europejskiego zespołu ekspertów zajmujących się kompetencjami
miękkimi.
Projekt umożliwia doskonalenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli i trenerów osób
dorosłych, do których jest adresowany.
Wyjątkową cechą projektu jest nacisk, jaki położono w nim na rozwijanie kompetencji
własnych, w ścisłym powiązaniu z podejściem biznesowym.
Marta Kędzia
Koordynator projektu
ZBIÓR ĆWICZEŃ
Intencją autorów opracowujących koncepcję projektu było stworzenie zbioru ćwiczeń,
gotowych szablonów, przydatnych podczas pracy w dorosłymi uczestnikami kursów,
studentami lub stażystami. Utworzono wzorzec opisu ćwiczeń, który został następnie
uzupełniony przez trenerów i nauczycieli z Polski, Belgii i Hiszpanii.
Poniżej znajduje się przegląd ćwiczeń.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
4
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
KWADRATY W CZĘŚCIACH
AUTOR
Pilar Matas (Hiszpania)
ŹRÓDŁO
http://www.wfh.org/3/docs/Publications/Hemo_Org_Resources/HOD4_Group_Dynamics_SP.pdf
http://www.GERZA.com/dinamicas/categorias/todas/todas_dina/images/cuadros_rotos.GIF
CELE
Zrozumienie, że praca zespołowa stanowi skuteczny sposób rozwiązywania
problemów.
Uświadomienie, że upór w pracy zespołowej stanowi przeszkodę.
Nauczenie się, że głównym powodem by pracować zespołowo, jest
osiągnięcie wspólnego celu a nie uzyskanie osobistych korzyści czy
indywidualnego sukcesu.
OPIS
Organizujemy podgrupy, każda po 6 osób, i sadzamy je przy stołach.
Grupa wybiera 1 osobę jako obserwatora gry, który będzie obserwował i notował
wszystko co się wydarzy.
Następnie każdej podgrupie wręczamy zestawy pociętych kwadratów, po 1 kopercie
dla każdego uczestnika. Mówimy im, że nikt nie może otworzyć koperty zanim
padnie polecenie zrobienia tego. Wszyscy muszą zacząć w tym samym czasie.
“Celem ćwiczenia jest ułożenie przez was wszystkich możliwych, identycznych
kwadratów. W tym celu otrzymujecie kopertę z częściami. Niemniej nie będziecie
w stanie złożyć kwadratu z elementów znajdujących się w waszej kopercie;
potrzebne wam będą również elementy od waszych kolegów. Aby wykonać zadanie,
będziecie musieli oddać niepotrzebne części i poprosić o inne. Elementy można
przekazywać w kierunku odwrotnym do ruchu wskazówek zegara. Należy
przestrzegać pewnych reguł:
1. Nie wolno wam się porozumiewać z kolegami ani werbalnie, ani
niewerbalnie.
2. Nie wolno wam prosić partnera o potrzebne części, ani wskazywać ich
w jakikolwiek sposób.
3. Wszystkie części należy wręczać w kierunku przeciwnym do ruchu
wskazówek zegara.
4. Części muszą być przekazywane pojedynczo i nie wolno wam sygnalizować
w żaden sposób, że czekacie zbyt długo bądź, że zabrakło wam elementów.
5. Ćwiczenie jest skończone, gdy wszyscy macie już całe kwadraty o takich
samych wymiarach.
Przed rozpoczęciem gry, mówimy uczestnikom, że to ćwiczenie polega na rywalizacji
i że zespół, który skończy pierwszy musi głośno powiedzieć ―zrobione‖. Następnie
wszyscy muszą się wstrzymać swoją pracę. Po wyjaśnieniu i wytłumaczeniu
wątpliwości można zacząć ćwiczenie
Po skończeniu ćwiczenia obserwatorzy muszą powiedzieć pozostałym co widzieli.
Ewentualne zagadnienia do poruszenia:
Kto chciał oddać kawałki układanki?
Czy ktoś rozebrał swój kwadrat widząc, że inni nie byli w stanie skończyć
swojego?
Czy ktoś miał problemy ze swoimi częściami, ale nie chciał się poddać?
Kiedy grupa rozpoczęła współpracę?
Czy był ktoś, kto nie przestrzegał reguł?
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
5
CZAS TRWANIA
30 minut: 15 minut na wykonanie kwadratów i kolejne 15 minut na końcową
dyskusję.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Kompetencja organizowania i zarządzania, jako ustalenie stosownych
wytycznych, przestrzeganych przez wszystkich członków zespołu,
wyznaczenie czasu na opracowanie zadania i znaczenie przestrzegania
w pracy identycznych reguł i kryteriów.
Umiejętności rozwiązywania problemów. Jak wykazano wcześniej, przed
nauczycielami stoi kilka wyzwań, jak podejmowanie decyzji, często
antagonistycznych, dlatego potrzebne im są umiejętności podejmowania
decyzji i rozwiązywania problemów.
FORMA
(METODOLOGIA)
Ćwiczenie to opiera się na metodzie podziału pracy, której podstawą jest
współpraca, interakcja, ustalenie reguł i wzajemny szacunek. Chcemy również by
była ona dynamiczna i elastyczna, by umożliwić każdemu uczestnikowi
przystosowanie się.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
5 zestawów kwadratów pociętych na części, po jednym zestawie dla każdego z 5
uczestników. Każdy zestaw składa się z elementów o różnych kształtach, które
z chwilą ich właściwego ułożenia, utworzą kwadrat. W celu przygotowania zestawu
należy wyciąć 5 identycznych kwadratów o wym. 7,5 x 7,5 cm.
http://www.gerza.com/dinamicas/categorias/todas/todas_dina/images/cuadros_rotos.GIF
5 stołów, wystarczająco dużych, by móc na nich wygodnie pracować i ustawionych
w takich odległościach od siebie, aby każda grupa mogła zakończyć zadanie nie
widząc, co robią inne zespoły.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Tego rodzaju ćwiczenia mają na celu nauczenie się koordynacji, zarządzania
i planowania, jak i umiejętności pracy zespołowej.
Musimy pamiętać, że obecnie, nawet jeżeli praca jest wykonywana przez zespół
ludzi, to nauczyciel i tak musi zaplanować takie zajęcia, a to oznacza zarządzanie
czasem i treścią. Mimo to dokładne przewidzenie tego co się zdarzy jest niemożliwe,
więc nauczyciel musi nauczyć się identyfikować każdy nieprzewidziany problem.
Ćwiczenie to jest również przydatne do trenowania uczenia się skoordynowanej
pracy z innymi, bez nakładania się czynności czy dublowania działań.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
6
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
ASERTYWNOŚĆ
AUTOR
Maria Tatarska
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Identyfikacja i obrona własnego terytorium
Uświadomienie własnych potrzeb i asertywne zaspokajanie ich
OPIS
1. Doprecyzowanie ostateczne zakresu tematycznego szkolenia i zawarcie
kontraktu.
2. Mapa asertywności — wypełniają uczestnicy.
3. Omówienie wyników i określenie obszarów do dalszej pracy.
4. Asertywność — zachowania asertywne (mini wykład).
5. Przypisywanie sobie praw.
6. Terytorium psychologiczne.
7. Monolog wewnętrzny.
8. Zdania proasertywne.
9. Asertywna odmowa, i asertywne przyjmowanie.
10. Omówienie modelu asertywności: zachowania uległe, agresywne
i asertywne (mini wykład).
11. Ćwiczenie w parach: odgrywanie scenki i ćwiczenie w/w zachowań.
Omówienie ćwiczenia.
12. Dlaczego ludzie zachowują się agresywnie, ulegle i asertywnie (zyski
i straty z tych zachowań).
13. Ochrona swoich praw i praw w sytuacjach społecznych (mini wykład
i ćwiczenia).
14. Przyjmowanie i reagowanie na oceny — krytyka i pochwała (mini wykład
i ćwiczenie).
15. Wyrażanie gniewu (agresywnie ,pasywnie i asertywnie) scenariusz
stopniowania reakcji; ćwiczenie.
16. Asertywność w kontakcie z samym sobą. Dlaczego trudno być dla siebie
asertywnym?
Zakończenie warsztatu, zebranie od uczestników informacji zwrotnych o przebiegu
i jakości szkolenia.
CZAS TRWANIA
Od 8 do 20 godzin;
można ten warsztat przeprowadzić w mniejszej liczbie godzin, ale wówczas trzeba
pominąć niektóre zagadnienia, zależy, kto i do czego korzystałby z tych
kompetencji.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Zachowania asertywne w kontaktach społecznych.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat z elementami mikro wykładu interaktywnego.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartki, długopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Może być poprzedzony warsztatem z komunikacji.
Żadnych przeciwwskazań, ani trudności nie dających się oswoić nie przewiduję.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
7
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
BUDOWA WIEŻ
AUTOR
Izabela Kołodziejczyk-Olczak
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Pobudzenie uczestników do działania.
Autodiagnoza roli zespołowej.
Rozwijanie kreatywności.
OPIS
1. Dzielimy uczestników na mniejsze grupy – np. odliczając do 5 na 5
zespołów.
2. Każdy zespół otrzymuje jednakową porcję materiałów; po 12 kartek białego
papieru (A4), taśmę klejącą, nożyczki.
3. Polecenie brzmi: Zbudujcie w zespołach wieżę, która jest najwyższa,
najpiękniejsza, najbardziej przestrzenna, najdelikatniejsza, najlżejsza,
najbardziej kolorowa (można wybrać 2-3 kryteria).
4. Zespoły pracują, następuje porównanie prac
5. Zespoły wypowiadają się.
6. Podsumowanie ćwiczenia.
CZAS TRWANIA
Około 1-1,5 godziny
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Współpraca, kreatywność, komunikacja, przywództwo.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat interaktywny
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Pół ryzy białego papieru (A4), kilka opakowań taśmy klejącej, kilka par nożyczek,
kredki, mazaki, farby, pędzle.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Ćwiczenie wartościowe jako wprowadzające do warsztatu, przerywnik w trakcie
trudnych zajęć albo element warsztatu kreatywności, budowania zespołu,
motywowania.
Raczej nie występują trudności.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
8
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
KOMUNIKACJA
AUTOR
Maria Tatarska
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Zapoznanie z elementami składowymi komunikacji.
Rozwinięcie umiejętności konstruktywnej komunikacji.
Identyfikacja swoich zasobów w komunikacji interpersonalnej.
OPIS
1. Wstęp, weryfikacja oczekiwań uczestników dotycząca warsztatu i ustalenie
norm grupowych.
2. Ćwiczenia w aktywnym słuchaniu.
3. Nibylandia — gra.
4. Rodzaje i zasady komunikacji, co jest niezbędne do skutecznego
porozumiewania się itd., burza mózgów, ćwiczenia w podgrupach.
5. Struktura „Portret‖— w omówieniu ćwiczenia warto wskazać jak
w codziennej
komunikacji
przekazywane
informacje
ulegają
zniekształceniu.
6. Co służy a co przeszkadza komunikacji?
7. Lustro
—
w omówieniu
ćwiczenia,
o odzwierciedlaniu,
empatii
i komunikatach niewerbalnych.
8. Parafraza — czym jest i jak się nią posługiwać.
9. Rozmowy z obserwatorem — ćwiczenie Celem jest wychwytywanie
wszystkich elementów służących rozmowie, komunikatów niewerbalnych,
parafraz itd. oraz tego co nie służyło podtrzymywaniu konwersacji.
10. Własne mocne i słabe strony w komunikacji.
11. Podsumowanie warsztatu.
CZAS TRWANIA
Od 8 do 20 godzin;
można ten warsztat przeprowadzić w mniejszej liczbie godzin ale wówczas trzeba
pominąć niektóre zagadnienia, to wszystko zależy, kto i do czego korzystałby z tych
kompetencji.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Wiedza i umiejętności w zakresie satysfakcjonującej interakcji z otoczeniem.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat z elementami mikro wykładu interaktywnego.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartki, długopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Samo w sobie może być pierwszym warsztatem w cyklu szkolenia.
Żadnych przeciwwskazań, ani trudności nie dających się oswoić nie przewiduję.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
9
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
ROZWIĄZYWANIE KONFLIKTÓW
AUTOR
Maria tatarska
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Pogłębienie wiedzy z zakresu powstawania konfliktów, ich faz i dynamiki.
Udoskonalenie
umiejętność
rozpoznawania
oraz
konstruktywnego
rozwiązywania
konfliktów
przy
zastosowaniu
wybranych
technik
negocjacyjnych.
OPIS
1. Wprowadzenie i weryfikacja oczekiwań.
2. Konflikty — czym są i dlaczego powstają.
3. Jakie działania podejmują ludzie w sytuacji konfliktu — unikanie,
rezygnacja,, szukanie wsparcia, arbitraż trzeciej strony, konfrontacja,
konflikt jako problem.
4. Co decyduje o działaniach, jakie podejmowane są w sytuacji konfliktu —
cykl konfliktu —postawy — spostrzeganie sytuacji, reakcje, konsekwencje.
5. Jakie są funkcje konfliktu — DEKALOG: docenić konflikt.
6. Rodzaje konfliktów — relacji, danych, interesów, strukturalny, wartości.
7. Dylemat więźnia.
8. Ćwiczenie negocjacyjne — w podgrupach.
9. Rodzaje negocjacji — ćwiczenie — „rozbitkowie na pustyni‖.
10. Co przeszkadza a co pomaga w negocjacjach, Zasady i etapy negocjacji.
11. Budowa fabryki, Negocjacje z Mediatorem.
12. Postawy asertywne i komunikacja w negocjacjach.
13. Zakończenie, podsumowanie przez uczestników i prowadzącego.
CZAS TRWANIA
Od 10 do 20 godzin;
można ten warsztat przeprowadzić w mniejszej liczbie godzin ale wówczas trzeba
pominąć niektóre zagadnienia, to wszystko zależy, kto i do czego korzystałby z tych
kompetencji.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Negocjacyjne, mediacyjne.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat z elementami mikro wykładu interaktywnego.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartki, długopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Najlepiej, gdyby uczestnicy mieli kompetencje w zakresie komunikacji i zachować
asertywnych.
Żadnych przeciwwskazań ani trudności nie dających się oswoić nie przewiduję.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
10
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
LUWR / LE LOUVRE
AUTOR
Magdalena Łużniak-Piecha
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Nawiązać kontakt.
Rozładować atmosferę.
Pobudzić kreatywność.
Nawiązać dyskusję o sposobach i zasadach interpretacji cudzych myśli lub
o podobieństwach i różnicach między określonymi grupami.
OPIS
Podział uczestników na dwie grupy — maksymalnie. 5 osób w grupie. Jeśli
uczestników spotkania jest więcej niż 10, dzielimy ich na 4, 6 lub więcej grup. Liczba
grup musi być parzysta.
Zespoły pracują przy muzyce — najlepiej klasycznej. W ciągu 5 minut mają za zadanie
wspólnie ulepić z plasteliny/narysować/namalować ilustrację do utworu, który słyszą.
Następnie zespoły zamieniają się miejscami i przez kolejne 10 minut oglądają dzieło
drugiej z grup — tworząc interpretacje owego dzieła — odpowiadając na pytanie:
„Co autorzy mieli namyśli?‖ W części „interpretacyjnej‖ zadaniem zespołów może
być sama interpretacja lub interpretacja i zrecenzowanie dzieła partnerów.
Członkowie zespołów prezentują sobie wzajemnie sposób, w jaki odczytali dzieło
partnerów (10 minut na dyskusję).
CZAS TRWANIA
5 min+10 min+ 10 min + podsumowanie
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Jest to ćwiczenie-lodołamacz, służy nawiązywaniu pierwszych kontaktów.
W grupach, które już się znają służy rozluźnieniu atmosfery. Jednakże połączone
z blokiem ćwiczeń dotyczących przekazywania informacji i interpretowania cudzych
myśli i przekonań służy do nawiązania dyskusji o sposobach interpretowania
cudzych myśli i sposobu widzenia świata.
Ćwiczenie to świetnie sprawdza się w grupach zróżnicowanych kulturowo — można
wtedy porównać sposoby interpretacji świata w oczach różnych grup.
Ćwiczenie bywa również wykorzystywane jako pretekst do dyskusji o różnicach
i podobieństwach damsko — męskich.
FORMA
(METODOLOGIA)
Praca grupowa, warsztatowa.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Odtwarzacz muzyki + płyta z muzyką możliwą do ilustrowania (nie skoczne przeboje
pop, raczej muzyka klasyczna), plastelina, kredki lub pisaki, duże arkusze papieru.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Może ono stanowić lodołamacz lub „generator dobrej, kreatywnej atmosfery‖ —
wtedy można je wykorzystać w początkowej części warsztatu. Może też służyć jako
podsumowanie umiejętności nawiązywania kontaktu i rozmowy, przekazywania
informacji zwrotnej — końcowa część warsztatu. Służy do nawiązania dyskusji
o sposobach interpretowania cudzych myśli i sposobu widzenia świata.
Ćwiczenie to jest dość angażujące i raczej nie powoduje oporu, ponieważ zadaniem
uczestników jest grupowe oddawanie się swobodnej twórczości, co na ogół jest
łatwiejsze, niż występowanie samodzielne.
Ćwiczenie to świetnie sprawdza się w grupach zróżnicowanych kulturowo — można
wtedy porównać sposoby interpretacji świata w oczach różnych grup.
Ćwiczenie bywa również wykorzystywane jako pretekst do dyskusji o różnicach
i podobieństwach damsko–męskich.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
11
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
ĆWICZENIE Z ZAKRESU KOMUNIKACJI MIĘDZYKULTUROWEJ
AUTOR
Eugeniusz Brzuska
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Doświadczenie różnorodności.
OPIS
Każdy z uczestników losuje karteczkę, na której wyszczególniono narodowość
i opisano typowe zasady zachowania się i obyczajów danej narodowości. Wylosowani
wchodzą w rolę wylosowanej narodowości. Następnie losuje się jedną osobę, która
wchodzi w role „obcego‖. Grupa musi zdecydować, w jaki sposób wprowadzić
„obcego‖ w jakieś obowiązki, na przykład sprzedawcy. Osoba wyznaczona do
wprowadzenia „obcego‖ w obowiązki stara się porozumieć z nim i przekazać mu
wiedzę. Na końcu omawia się wrażenia.
CZAS TRWANIA
Nie dłużej niż 40 minut.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Umiejętność komunikowania się w sposób asertywny.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat lub ćwiczenia.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartki papieru oraz coś do pisania.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
—
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
12
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
PRACA Z GRUPĄ Z WYKORZYSTANIEM METODYKI
PSYCHOLOGICZNEGO TRENINGU GRUPOWEGO
AUTOR
Maria Tatarska
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Umiejętności przygotowania koncepcji (scenariusza) i przeprowadzenia
warsztatu umiejętności psychospołecznych
Rozumienie i kontrolowanie procesu grupowego.
Rozumienie i kontrolowanie intensywności uruchamianych emocji
i problemów osobistych.
Umiejętność dokonania diagnozy potrzeb i przewidywanych
efektów społecznych dla środowisk na rzecz których prowadzony jest
warsztat.
Umiejętność konstruktywnego rozwiązywania kryzysów indywidualnych
i grupowych ujawniających się w trakcie procesu grupowego.
OPIS
Czym jest grupa, rodzaje grup a style prowadzenia grup, rodzaje grup
a proces grupowy, kryteria podziału grup.
Proces grupowy, role, fazy rozwoju.
Opór i konflikt w grupie — sygnały wskazujące na pojawienie się oporu,
sposoby rozwiązywania konfliktów grupowych.
Przykładowe trudne sytuacje w grupie: OPÓR , jak go rozumieć, jak
rozpoznać zachowania oporujące.
Przygotowanie koncepcji i przeprowadzenie warsztatu.
CZAS TRWANIA
Od 50 do 60 godzin;
można ten warsztat przeprowadzić w mniejszej liczbie godzin ale wówczas trzeba
pominąć niektóre zagadnienia, to wszystko zależy, kto i do czego korzystałby z tych
kompetencji.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Wykorzystanie metod aktywnych w uczeniu umiejętności życiowych.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat z elementami mikro wykładu interaktywnego.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartki, długopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Lepiej jeśli poprzedzony będzie warsztatem z komunikacji z elementami integracji.
W warsztacie powinny uczestniczyć tylko osoby już pracujące z grupami
z wykorzystaniem metod aktywnych.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
13
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
MOTYWOWANIE DO ZMIANY
AUTOR
Maria Tatarska
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Zdobycie umiejętności osobistych, społecznych oraz zadaniowych
niezbędnych do podejmowania świadomych wyborów.
Świadomość źródła obaw związanych z wprowadzaniem zmian.
OPIS
1. Wprowadzenie
2. Pojęcie zmiana, skojarzenia pozytywne, negatywne.
3. Przywołanie osobistych doświadczeń, jakie uczucia, myśli, emocje temu
towarzyszyły, co było szczególnie trudne, co ułatwiało podjęcie zmiany,
sposoby radzenia w tej sytuacji.
4. Omówienie sposobów reagowania na zmianę, co się dzieje w takim
procesie.
5. Mini-wykład „teoretyczny model zmiany‖
6. Ćwiczenie procedura „Koło zmiany‖ wg Prochasky, Di Clemonte.
7. Podsumowanie.
CZAS TRWANIA
Od 5 do 10 godzin;
można ten warsztat przeprowadzić w mniejszej liczbie godzin ale wówczas trzeba
pominąć niektóre zagadnienia, to wszystko zależy, kto i do czego korzystałby z tych
kompetencji.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Świadome decyzje dotyczące zmiany bądź jej zaniechania.
Konstruktywnego i skutecznego działania.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat z elementami mikro wykładu interaktywnego.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartki, długopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Może być poprzedzony warsztatem z komunikacji.
Żadnych przeciwwskazań ani trudności nie dających się oswoić nie przewiduję.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
14
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
ZARZĄDZANIE CZASEM
AUTOR
Maria Tatarska
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Zdobycie umiejętności wyznaczania celów zawodowych i prywatnych.
Nabycie umiejętności szybszego osiągania celów.
OPIS
1. Określanie celów osobistych i zawodowych
Metody i techniki wyznaczania celów
Jak osiągać życiowe cele
Określanie mocnych i słabych stron
Pozytywne nastawienie
2. Zarządzanie czasem
formułowanie priorytetów
planowanie ( system planowania czasu )
skuteczne metody planowania
planowanie według metody ALPEN
dziennik aktywności
plany małej skali
3. Błędy i czynniki zakłócające
odwlekanie
perfekcjonizm
pracoholizm
zachowania Typu A
CZAS TRWANIA
Od 5 do 10 godzin;
można ten warsztat przeprowadzić w mniejszej liczbie godzin ale wówczas trzeba
pominąć niektóre zagadnienia, to wszystko zależy, kto i do czego korzystałby z tych
kompetencji.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Skutecznego planowania.
Zapobieganie sytuacjom stresowym.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat z elementami mikro wykładu interaktywnego.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartki, długopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Może być poprzedzony warsztatem z komunikacji.
Żadnych przeciwwskazań ani trudności nie dających się oswoić nie przewiduję.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
15
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
WSPÓŁPRACA I WSPÓŁDZIAŁANIE
AUTOR
Maria Tatarska
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Doświadczenie współpracy i bycia w zespole.
Identyfikacja swoich zasobów we współpracy z innymi osobami.
Rozpoznawanie własnych ograniczeń we współdziałaniu.
Budowanie nastawienia na współpracę i ćwiczenie postawy wspierającej.
OPIS
Wstęp: wprowadzenie, weryfikacja oczekiwań uczestników.
Wypracowanie zasad współpracy i budowanie atmosfery zaufania
i otwartości.
Współpraca i współdziałanie: rozpoznawanie własnych ograniczeń we
współdziałaniu, budowanie nastawienia na współpracę i ćwiczenie postawy
wspierającej, uczenie się rozpoznawania schematów utrudniających
efektywne pełnienie ról , uczenie się świadomego zarządzania sobą —
formułowanie celów i budowanie planów działania, uczenie się dostrzegania
perspektywy innych w trudnych (np. wprowadzanie zmian) sytuacjach
i pokonywania oporów.
Zakończenie w tym refleksje.
CZAS TRWANIA
d 8 do 20 godzin;
można ten warsztat przeprowadzić w mniejszej liczbie godzin ale wówczas trzeba
pominąć niektóre zagadnienia, to wszystko zależy, kto i do czego korzystałby z tych
kompetencji.
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Współpracy i komunikacji w grupie.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat z elementami mikro wykładu interaktywnego.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartki, długopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Może być poprzedzony warsztatem z komunikacji.
Żadnych przeciwwskazań ani trudności nie dających się oswoić nie przewiduję.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
16
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
BAJKA — BUDOWANIE WIRTUALNEGO ZESPOŁU,
WSPÓŁDZIAŁANIE, WSPÓŁPRACA
AUTOR
Renata Figlewicz
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Nauczenie studentów współpracy.
Nauczenie studentów ścisłego przestrzegania reguł.
Nauczenie studentów analitycznego i syntetycznego myślenia (czytania ze
zrozumieniem, np.: jeśli napisane jest: „można‖ nie znaczy to, że trzeba.
Nauczenie studentów wykonywania zadań ściśle wg instrukcji.
Zbudowanie zespołu.
Nauczenie studentów współpracy on-line.
Wypracowanie efektu synergii we współdziałaniu (kiedy jedni się wypalają
inni wspierają ich, inspirują do następnych pomysłów. To coś na kształt
spirali jakości Deminga. Jest punkt wyjścia i po wykonaniu działań
zaplanowanych osiągamy już inny punkt wyjścia do dalszych działań.
Kompetencje do samodoskonalenia, uczenia się przez całe życie.
OPIS
1. Zadanie polegać będzie na polegać będzie na napisaniu opowiadania
wspólnie przez wszystkich uczestników forum.
2. Zasadą jest, że każda osoba z grupy może wpisać tylko 3 posty nie dłuższe
niż 2 zdania.
3. Posty jednej osoby nie mogą następować jedne po drugich, muszą być
oddzielone postem innej osoby.
4. Opowiadanie musi mieć początek, rozwinięcie, zakończenie i musi zostać
napisane do określonego terminu (1 tydzień pracy on-line).
5. Opowiadanie dotyczyć ma pewnego dyplomaty z dalekiego kraju.
Facylitator (nauczyciel on-line) wpisuje zdanie pierwsze, np.:
„W dalekim kraju żył sobie dyplomata o złotym sercu i bardzo pięknym głosie. Kiedy
przemawiał na oficjalnych spotkaniach z sufitu spadały najdelikatniejsze płatki róż
i fiołków.
UWAGA! Tematyka bajki może być związana z dziedziną jaką dana grupa się
zajmuje. Możemy również założyć, że grupa będzie niejednorodna lub
wielokulturowa, wtedy poszukujemy tematu uniwersalnego dla bajki. Powyższy
przykład opracowany został dla studentów Stosunków Międzynarodowych.
6. Podsumowanie zadania na forum oraz podczas dyskusji na czacie.
Omówienie zjawisk i procesów grupowych jakie pojawiły się podczas
realizacji zadania.
CZAS TRWANIA
1 tydzień — trudno określić w czasie ile godzin będzie zajmował warsztat. Każdy
z uczestników uzupełnia posty w sobie dogodnym czasie. Ważne jest to, żeby
zadanie skończyć do końca tygodnia. W zasadach można określić to np. do niedzieli
dd/mm/yy godz. 24:00. (Zadanie wykonane w 48-osobowym zespole zaowocowało
18661 logami).
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
17
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Warsztat uczy współpracy w sytuacji dużej odległości geograficznej (fizycznej).
Pierwszy etap działań wymusza na studentach współdziałanie oraz uważne śledzenie
koncepcji wypracowanych przez kolegów z grupy.
Następną kompetencją jaka jest oczekiwana po wykonaniu zadania jest
systematyczność a także umiejętność wsparcia zespołu. Warsztat uczy pracy
grupowej. Nie ma tutaj miejsca dla lidera i wykonawców wszyscy są współtwórcami.
Uczy umiejętności twórczego myślenia oraz rozwiązywania problemów, wtedy np.,
kiedy tempo akcji spada.
Kolejną kompetencją jest umiejętność przestrzegania zasad (często zdarza się, że
chcielibyśmy napisać więcej niż dwa zdania i pokierować opowiadaniem tak jak sami
chcemy, jednak jest to niemożliwe).
FORMA
(METODOLOGIA)
Zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Wykorzystanie
metodyki e-learingowej, przede wszystkich konstruktywizmu pedagogicznego. Praca
on-line na platformie e-learningowej.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Internet, dostęp do platformy e-learningowej.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Świetne dla integrowania osób z różnych grup wiekowych i środowisk. Daje to
dodatkowy efekt w postaci uczenia się od innych osób mających odmienne
doświadczenia, inny światopogląd wywodzących się ze środowisk zróżnicowanych
kulturowo.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
18
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
KWADRATY — KOMUNIKACJA WERBALNA
JEDNOKIERUNKOWA I DWUKIERUNKOWA
AUTOR
Renata Figlewicz
ŹRÓDŁO
Program profilaktyczny „Jak żyć z ludźmi‖
CELE
Pokazanie różnic pomiędzy komunikacją jednokierunkową i dwukierunkową.
Uświadomienie przyczyn zakłóceń i blokad w procesie komunikacji.
Wykształcenie umiejętności aktywnego słuchania.
Kształtowanie umiejętności świadomego i precyzyjnego wyrażania własnych
potrzeb i siebie.
Omówienie zaistniałych mechanizmów przekazu i odbioru komunikatów.
Doskonalenie umiejętności porozumiewania się między ludźmi.
OPIS
Grupa rysuje wzór prezentowany przez jednego uczestnika. W pierwszej części, bez
możliwości zadawania pytań i odpowiadania dla obu stron (opisujący obrazek może
pozostać odwrócony tyłem do grupy), drugiej z możliwością wzajemnego
dopytywania i odpowiadania.
Mierzymy czas w obu sytuacjach.
Porównujemy czasy oraz rysunki z pierwszej i drugiej części.
Wyodrębnienie :
komunikacji jednostronnej
komunikacji dwustronnej
omówienie plusów i minusów każdej komunikacji
Uwaga : ćwiczenia Kwadraty i Opisywanie obrazka — pokazują również trudności
komunikacyjne wynikające z wieloznaczności pojęć.
CZAS TRWANIA
45 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Umiejętność analizowania i syntetyzowania przekazywanych informacji, umiejętność
aktywnego słuchania, skutecznego odbioru informacji, umiejętność zastosowania się
do instrukcji przekazywanych ustnie.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Kartka z nadrukiem obrazka (przykład poniżej), papier ksero, mazaki.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Warsztatami z komunikacji niewerbalnej. Nie powinno być poprzedzone wykładem,
gdyż uczestnicy warsztatu sami dochodzą do definicji komunikacji werbalnej oraz
zasad oddziaływania komunikatu werbalnego.
Ćwiczenie wskaże na trudności zarówno w odbiorze jak i w precyzyjnym przekazie
zadania innym uczestnikom. Podczas ćwiczenia możemy napotkać na opór
odbiorców przekazu polegający na rezygnacji z dalszych faz realizacji zadania po
pierwszych porażkach związanych z trudnościami w zrozumieniu o co chodzi.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
19
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
OBRAZ — KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
AUTOR
Renata Figlewicz
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Zapoznanie uczestników z mechanizmami oddziaływania komunikacji
werbalnej.
Wykształcenie u słuchaczy kompetencji formułowania komunikatów oraz
jego odbioru.
Uświadomienie uczestnikom trudności w komunikowaniu się bez użycia
słów.
OPIS
Dzielimy grupę na dwuosobowe zespoły. Jedna osoba z każdej pary wychodzi za
drzwi, gdzie otrzymuje karteczkę bez żadnych dodatkowych instrukcji, na której
napisane jest jakieś miejsce, na przykład:
w kosmosie,
na Księżycu,
na oceanie,
na pustyni,
w Australii,
w górach,
na plaży,
na Piotrkowskiej,
w kawiarni,
w jakiejś szkole,
w mieszkaniu u Kowalskich,
w łazience.
Po przeczytaniu, oddaje ją osobie prowadzącej.
Osoby, które pozostały w sali otrzymują następującą informację:
„Waszym zadaniem w parach jest wspólne narysowanie wydarzenia lub historyjki
z uwzględnieniem podanego miejsca, o którym wie Wasz partner. Nie możecie
rozmawiać”.
Wspólna instrukcja dla wszystkich: Waszym zadaniem jest wspólne narysowanie
rysunku”.
Podsumowanie: po narysowaniu każdy mówi, co robił i jaki jest efekt tej pracy, co
pomagało, co przeszkadzało
Omówienie : czy udało się kontaktować bez słów, jaki rodzaj komunikacji można
było wykorzystać.
CZAS TRWANIA
60 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Umiejętność komunikowania się bez użycia słów — komunikacja niewerbalna.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Biały papier, kolorowe kredki i flamastry.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
—
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
20
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
INSTRUKCJA — SZTUCZKA Z KOMUNIKACJI
AUTOR
Renata Figlewicz
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Pokazanie różnic w percepcji uczestników warsztatu.
Doskonalenie umiejętności odczytywania treści (dekodowania komunikatu).
Wykształcenie umiejętności świadomego korzystania z dostępnych środków
przekazu.
OPIS
Wykonaj wszystkie polecenia w czasie nie dłuższym niż 3 minuty
1. Przeczytaj wszystkie polecenia przed rozpoczęciem pracy
2. Napisz swoje inicjały w prawym górnym rogu kartki
3. Narysuj trzy koła na lewym marginesie
4. Odhacz ptaszkiem każde koło
5. Podpisz się na dole kartki
6. Podkreśl polecenie numer 1
7. Na odwrocie kartki podziel 50 przez 15,5
8. Zrób trzy dziury w tym miejscu . . .
9. Jeśli wykonałeś wszystkie dotychczasowe polecenia, krzyknij „zrobiłem to!‖
10. Na odwrocie kartki narysuj rower w pozycji pionowej widziany od góry
11. Popatrz na rysunek polecenia 10 i oceń rezultaty swej pracy
12. Jeśli uważasz, że jesteś pierwszą osobą, która dotarła do tego punktu,
krzyknij: „prowadzę‖
13. Sprawdź czas na swoim zegarku
14. Podkreśl wszystkie liczby jednocyfrowe po lewej stronie kartki
15. Gdy dojdziesz do tego punktu, krzyknij swoje imię
16. Napisz dzisiejsza datę na dole kartki
17. Gdy skończysz czytać punkt 18, wykonaj tylko polecenie numer 2
18. Zakreśl kółko wokół każdej liczby podzielnej przez 3
Omówienie mechanizmów działania uczestników warsztatu
CZAS TRWANIA
15 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Umiejętność syntezy i analizy, umiejętność rozumienia tekstu pisanego,
przeciwdziałania analfabetyzmowi wtórnemu, umiejętność działania wg instrukcji.
FORMA
(METODOLOGIA)
Ćwiczenie
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Instrukcja, długopis
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
—
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
21
―LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
MAPA ŚWIATA
AUTOR
Marta Łuczak
ŹRÓDŁO
Inspiracją do tego ćwiczenia była książka G.H. Hofstede „Kultury i organizacje.
Zaprogramowanie umysłu‖.
CELE
pokazanie uczestnikom, że ludzie w różny sposób postrzegają świat,
sytuacje.
Pokazanie uczestnikom, że czasami to co wydaje nam się trwałe
i niezmienne, w oczach innych może być zupełnie inaczej postrzegane.
Uświadomienie uczestnikom jak ważna jest sztuka komunikacji.
Pobudzenie uczestników do dialogu i negocjacji.
OPIS
Grupę dzielimy na dwa zespoły. Każdy zespół otrzymuje mapę świata (każdy inną
wersję mapy). Następnie uczestnicy zostają poproszeni, aby pracując w swoich
zespołach zaznaczyli na mapie miejsce, gdzie zorganizowaliby międzynarodową
konferencję pt. „Porozmawiajmy w centrum świata o problemach ludzkości‖.
Następnie każdy zespół prezentuje mapę i uzasadnia swój wybór.
CZAS TRWANIA
15 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Ćwiczenie może być szczególnie przydatne podczas szkoleń z zakresu
wielokulturowości lub w pracy z grupami wielokulturowymi.
Kompetencje komunikacyjne, negocjacji, ustalania wspólnego stanowiska,
uzasadniania swojego zdania, akceptacji odmiennego sposobu patrzenia.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Wydruk mapy świata w dwóch wersjach — pierwszą wersję należy przygotować
(odpowiednio rozciąć i skleić) w ten sposób, by Afryka znajdowała się do prawej
stronie. Drugą należy przygotować w ten sposób, by Ameryka znajdowała się po
prawej stronie.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Może pojawiać się niechęć wykonania tego ćwiczenia, kiedy nie wytłumaczymy
dokładnie co ma na celu to ćwiczenie. Ważne by podkreślić, że ćwiczenie nie ma na
celu sprawdzenie wiedzy uczestników.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
22
“LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
SŁOŃ
AUTOR
Marta Łuczak
ŹRÓDŁO
Inspiracją do tego ćwiczenia jest anegdota o słoniu w ciemnym pokoju.
CELE
Pokazanie uczestnikom, że ludzie w różny sposób postrzegają świat,
sytuacje.
Pokazanie, że często ulegamy schematom i działamy tylko wg ustalonego
wzoru.
Pokazanie uczestnikom, że czasami może rozmawiać o tym samym,
używając innych słów, patrząc na dany problem z innej perspektywy.
Uświadomienie uczestnikom jak ważna jest sztuka komunikacji.
Pobudzenie uczestników do kreatywnego myślenia, do wyobraźni.
Integracja zespołów.
Zwiększenie dynamiki pracy (pobudzenie do myślenia, współzawodnictwa).
OPIS
Grupa zostaje podzielona na 5 zespołów.
Wprowadzenie prowadzącego:
Wyobraźcie sobie, że znajdujecie się w ciemnym pokoju. W pokoju znajduje się
pewne zwierzę. Za chwilę rozdam Wam opis tego zwierzęcia. Opisy są pewnego
rodzaju sprawozdaniem osób, które miały okazję być w pokoju i dotknąć zwierzęcia.
Spróbujcie odgadnąć co to za zwierzę.
Każdy zespół otrzymuje kartkę z zagadką. Na każdej kartce znajduje się inny opis
(uczestnicy tego nie wiedzą). Ustalamy zasadę, że zespoły sobie nie podpowiadają
i nie wymieniają się informacjami. Następnie w zespołach uczestnicy próbują
rozwiązać zagadkę (ok. 5 min). W dalszej kolejności poszczególne zespoły
przedstawiają swoje propozycje rozwiązania na forum. Na zakończenie prowadzący
udziela poprawnej odpowiedzi (np. może posiadać obrazek słonia) oraz prosi by
każda grupa odczytała swój opis zagadki.
CZAS TRWANIA
15 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Współpraca w zespole.
Szukanie niecodziennych rozwiązać, używanie wyobraźni do rozwiązywania
problemów.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
23
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Opisy–zagadki dla każdego zespołu.
Zespół I „Coś twardego, podłużnego, ok.3 m, ostre zakończenie, o nie zbyt dużej średnicy‖
Odpowiedź — słoń (kość słoniowa)
Zespół II „Czuję oddech zwierzęcia, coś podłużnego, jest zakończone dwoma wyrostkami‖
Odpowiedź — słoń (trąba)
Zespół III „Duża powierzchnia, do 1,5 m długości. Gdy zwierze się porusza
odczuwam lekki wiatr‖
Odpowiedź — słoń (uszy)
Zespół IV — „Coś o kształcie kolumny lub filaru, na spodzie coś miękkiego
i delikatnego. Gdy zwierzę się porusza robi to bezszelestnie‖
Odpowiedź — słoń (stopy/nogi)
Zespół V — „Ogromna powierzchnia, wyczuwam pomarszczenia i szczątkowe
owłosienie. Skóra jest gruba, marszczona skóra o grubości 2–4 cm‖
Odpowiedź — słoń (tułów)
Przydatne może okazać się zdjęcie/obrazek słonia.
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Ćwiczenie można potraktować jako wstęp, wprowadzenie do tematyki warsztatu,
rodzaj „rozgrzewki‖ na początku warsztatu. Wówczas ćwiczenie może też służyć
integracji grupy, „przełamania lodów‖.
W pierwszej chwili może pojawić się opór. Uczestnicy mogą stwierdzić, że mają za
mało informacji, że nie są w stanie nic wymyślić.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
24
“LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
CZERWONA PIŁKA, ŻÓŁTA PIŁKA
AUTOR
Patrycja Łuczak
ŹRÓDŁO
Warsztaty dramy
CELE
Pomoc w integracji zespołu.
Wywołanie atmosfery zabawy i relaksu, a przez to zwiększenie dynamiki
grupy.
OPIS
Uczestnicy stają w kole. Jedna osoba rzuca wyimaginowaną czerwoną piłkę do innej
osoby. Podczas rzucania piłki osoba ta mówi „czerwona‖ i osoba, która łapie piłkę
powtarza „czerwona‖. Kiedy uczestnicy ćwiczenia dojdą do wprawy dorzucamy
kolejne piłki w kolorach: żółty, niebieski, zielony, czarny, biały. Wszystkie piłki
rzucane są wtedy równocześnie.
CZAS TRWANIA
15 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Wejście w grupę i zgranie się z zespołem.
Umiejętność relaksu.
Praca nad wspólnym celem.
FORMA
(METODOLOGIA)
Warsztat
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
—
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Ćwiczenie wstępne, tzw. rozgrzewka.
Tego typu ćwiczenie ma na celu nauczenie się utrzymywania kontaktu wzrokowego
i kooperacji, co w początkowej fazie wchodzenia w grupę nie jest rzeczą prostą.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
25
“LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
CO JEST LEPSZE I DLACZEGO?
AUTOR
Patrycja Łuczak
ŹRÓDŁO
—
CELE
Pokonywanie blokad twórczych oraz odkrywanie ukrytych rzeczy.
OPIS
Dwie drużyny prowadzą dyskusję na temat: Co jest lepsze i dlaczego?
KOT/PIES
DZIEŃ/NOC
JEZIORO/MORZE
OKNO/DRZWI
Trener pokazuje kartki z napisami i wyciąga od grup odpowiedź i uzasadnienie.
Uczestnicy maja podać twórcze argumenty „za‖. Trener pilnuje, by uczestnicy
uzasadniali odpowiedź.
CZAS TRWANIA
10 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Kreatywne pokonywanie blokad twórczych.
FORMA
(METODOLOGIA)
Praca zespołowa.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Potrzebne ilustracje/zdjęcia, np.:
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Ćwiczenie powinno być poprzedzone rozgrzewką kreatywną, np. Prywatne ABC (do
każdej litery swojego imienia przyporządkowujemy, swoją cechę charakteru,
usposobienia).
Biorąc udział w ćwiczeniu uczestnicy będą mogli się przekonać, że nie ma jednej
prawidłowej odpowiedzi, jest wiele możliwości rozwiązania problemu.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
26
“LaPeCo — Laboratorium Kompetencji Społecznych.
Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerów‖
TYTUŁ
WSKAŹNIK MGLISTOŚCI GUNNINGA
AUTOR
Renata Figlewicz
ŹRÓDŁO
Na podstawie: G. Dryen, J. Vos, Rewolucja w uczeniu, Zysk i S-ka, 2003
CELE
Celem warsztatu jest wyliczenie wskaźnika mglistości dla tekstu pisanego. Wskaźnik
mglistości jest stosowany do ustalenia czy tekst może być łatwy w odbiorze dla
konkretnego audytorium. Teksty dla szerokiego spektrum odbiorców powinny mieć
wskaźnik mniejszy niż 12. W przypadku tekstów uniwersalnych rozumiane mogą być
wtedy gdy ich wskaźnik jest mniejszy niż 8.
OPIS
POLECENIA
Przeczytajcie tekst.
1. Na niebiesko zaznaczono 100 słów dowolnie wybranych z tekstu
2. Oblicz ilu słów użyto w przeciętnym zdaniu
3. W tym celu podziel 100 przez liczbę użytych w tym fragmencie zdań
4. Policz ilu „trudnych‖ słów użyto przeciętnie na każde 100 wyrazów (trudne
to słowa 4-ro i więcej sylabowe poza imionami własnymi)
5. Dodaj wyniki uzyskane w punkcie 3 i 4 a następnie oblicz 0,4 tej sumy
Formuła obliczeń jest następująca:
CZAS TRWANIA
30 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Warsztat doskonali kompetencje analizy przekazu pisanego, umiejętności
autoprezentacji i komunikacji. Umiejętności te mają zastosowanie w przygotowaniu
własnych prezentacji i przemówień, wzmacniają umiejętność pisania artykułów i
informacji np. prasowych.
FORMA
(METODOLOGIA)
Miniprezentacja i warsztat.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Wydrukowane teksty w językach ojczystych uczestników (załączniki 1-4).
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
Nie wymaga specjalnych przygotowań, może występować oddzielnie poza sekwencją
innych ćwiczeń.
W języku niderlandzkim indeks mglistości osiągnął wartość (11,6), w polskim (9,2),
w hiszpańskim (25,2) a w angielskim najmniejszą (8,28). Wnioski jakie zostały
wypracowane podczas warsztatu wskazują na to aby być krytycznym wobec tych
rezultatów. Jednakże analizując globalnie stopień trudności poszczególnych języków
ów wskaźnik może być przydatny. Ludzka percepcja oparta na 3-4 bitowym
zapamiętywaniu sekwencji daje nadzieję na opanowanie łatwiejszych języków.
W praktyce języków ojczystych analiza musi być oparta o inne wytyczne. Może
wskaźnik mglistości jest konkretnym wyznacznikiem łatwości rozumienia tekstu ma
jednak pewne ograniczenia. Nie wszystkie „trudne‖ słowa są niezrozumiałe. Nie
wszystkie słowa powyżej 4 sylab można do nich zaliczyć. Krótkie słowa mało
używane z języku codziennym, jak również regionalizmy czy slang mogą być równie
trudne w odbiorze.
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
27
―LaPeCo — Laboratory of Personal Competences.
Improving qualifications of teachers and trainers‖
TYTUŁ
OBSERWATOR
AUTOR
Michał Chmielecki
ŹRÓDŁO
Opracowanie własne
CELE
Zwiększenie świadomości znaczenia ekspresji twarzy i subtelnych sygnałów mowy
ciała w komunikacji.
OPIS
Część A
1. Uczestnicy tworzą pary (partner A i partner B).
2. Poproś partnerów A o przedstawienie się i podanie podstawowych
informacji na swój temat np. miejsce urodzenia, stan cywilny, rodzina itd.
Partnerzy B uważnie obserwują ruchy ciała i mimikę partnerów A. Partnerzy
A nie mogą kłamać.
3. Poproś partnerów B o przedstawienie się i podanie podstawowych
informacji na swój temat np. miejsce urodzenia, stan cywilny, rodzina itd.
Partnerzy A uważnie obserwują ruchy ciała i mimikę partnerów B. Partnerzy
B nie mogą kłamać.
Część B
1. Rozdaj każdej osobie listę 10 pytań.
2. Partnerzy A zadają 5 pierwszych pytań. Partnerzy B odpowiadają, nie wolno
im kłamać.
3. Partnerzy B zadają 5 pierwszych pytań. Partnerzy A odpowiadają, nie wolno
im kłamać.
4. Partnerzy A zadają kolejne 5 pytań. Partnerzy B odpowiadają przy czym
mogą zdecydować czy mówią prawdę czy kłamią.
5. Partnerzy B zadają kolejne 5 pytań. Partnerzy A odpowiadają przy czym
mogą zdecydować czy mówią prawdę czy kłamią.
6. Po każdym pytaniu partnerzy zgadują czy odpowiedź była prawdą czy
kłamstwem. Weryfikują swój osąd, prosząc partnera o wyjaśnienie.
Część C
Rozpocznij dyskusję w grupie zadając pytania takie jak:
Jakie zmiany w mimice i mowie ciała zauważyłeś u partnera kiedy kłamał?
W jaki sposób umiejętność czytania mowy ciała może pomóc Ci w relacjach
ze współpracownikami i klientami?
Czy często polegasz na mowie ciała kiedy starasz się ocenić czy ktoś
kłamie?
Czy język ciała może być zwodniczy? itd.
CZAS TRWANIA
20-30 minut
ROZWIJANE
KOMPETENCJE
Kompetencje komunikacyjne
Analiza mowy ciała
Laboratory of Personal Competences — www.lapeco.eu
28
FORMA
(METODOLOGIA)
Uczestnicy obserwują i porównują ekspresje twarzy i inne reakcje ciała podczas
mówienia prawdy i kłamstwa.
W tym ćwiczeniu bardzo ważne jest, aby wszyscy uczestnicy byli bardzo aktywni i
zaangażowani. Po zakończeniu ćwiczenia odbędzie się dyskusja, która jest
niezbędna do przeanalizowania obserwacji i świeżo nabytej wiedzy.
NIEZBĘDNE
MATERIAŁY
Lista 10 pytań (pytania przygotowane przez trenera, pytania otwarte)
PODSUMOWANIE,
KOMENTARZE
—
W projekcie uczestniczyli:
SPOŁECZNA WYŻSZA SZKOŁA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
I ZARZĄDZANIA
Polska
www.swspiz.pl
kontakt: Marta Kędzia, mkedzia@swspiz.pl
Autorzy
Eugeniusz Brzuska
Michał Chmielecki
Renata Figlewicz
Marta Kędzia
Izabela Kołodziejczyk-Olczak
Marta Łuczak
Patrycja Łuczak
Magdalena Łużniak-Piecha
Maria Tatarska
Justyna Wiktorowicz
ANNUR — FORMACION — CULTURA
Hiszpania
www.annur.org
kontakt: Pilar Matas, annur@annur.org
Autorzy
Yolanda Deocano
Pilar Matas
Ann Marie Nazzaro
Joyce Strazzabosco
KATHOLIEKE HOGESCHOOL SINT-LIEVEN
Belgia
www.kahosl.be
kontakt: Willem vanden Berg, willem.vandenberg@kahosl.be
Autorzy
Liesbet De Brouwer
Griet Deleenheer
Annemie Van Hecke
Ignace Martens
Sabine Martens
Els Vanfleteren
Katja Verbeeck
www.lapeco.eu
Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej (Program LLP – Leonardo da Vinci).
Projekt i publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności
za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
A Comparison of the Fight Scene in?t 3 of Shakespeare's Pl (2)
Britney Spears Piece of me PL
Bank of England Governor U S ?ces Same?nger as Greece
provision of art6 pl
European Vision of Quality pl 2
Walk of life(pl), Śpiewniki i teksty piosenek
SGH Bank Swiatowy First PL Nov 2013
connection of 2 mapsensors PL
Banksterzy z Royal Bank of Scotland rujnowali firmy aby zwiększyć zyski (2016)
Copy of Model PL do minirep
46 Effects of Exercise on Brain and Body
the bank of ireland
więcej podobnych podstron